dr Anna Gajdzicadr Anna Gajdzica

KOMPETENCJE NAUCZYCIELA KOMPETENCJE NAUCZYCIELA W WYBRANYCH NURTACH I KONCEPCJACH KSZTAŁCENIAW WYBRANYCH NURTACH I KONCEPCJACH KSZTAŁCENIA

Wykład I:Wykład I: Kompetencje, funkcje i rola zawodowa – wyjaśnienia Kompetencje, funkcje i rola zawodowa – wyjaśnienia

terminologiczneterminologiczne

ĆwiczeniaĆwiczenia: 8 godz. : 8 godz. WykładyWykłady: 4 godz.: 4 godz.Forma zaliczenia przedmiotuForma zaliczenia przedmiotu: obecność (90%) oraz aktywność na zajęciach. : obecność (90%) oraz aktywność na zajęciach. Zaliczenie z oceną.Zaliczenie z oceną.

I. Cele zajęćI. Cele zajęć Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami związanymi z problematyką Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami związanymi z problematyką

kompetencji nauczycieli. Kształcenie umiejętności charakteryzowania kompetencji nauczycieli. Kształcenie umiejętności charakteryzowania wybranych koncepcji i nurtów kształcenia w odniesieniu do sytuacji i wybranych koncepcji i nurtów kształcenia w odniesieniu do sytuacji i kompetencji nauczyciela. Wdrożenie do umiejętności rozpoznawania kompetencji nauczyciela. Wdrożenie do umiejętności rozpoznawania kompetencji związanych z realizacją określonych koncepcji pedagogicznychkompetencji związanych z realizacją określonych koncepcji pedagogicznych

II. Treści programowe wykładówII. Treści programowe wykładów Prezentacja podstawowych pojęć: kompetencje, kwalifikacje, rola zawodowa. Prezentacja podstawowych pojęć: kompetencje, kwalifikacje, rola zawodowa.

Przemiany funkcji szkoły i oczekiwań społecznych stawianych przed szkołą jako Przemiany funkcji szkoły i oczekiwań społecznych stawianych przed szkołą jako organizacją w kontekście zmian kompetencji nauczycieli. Kształcenie i organizacją w kontekście zmian kompetencji nauczycieli. Kształcenie i doskonalenie zawodowe pedagogów. Rozwój twórczy nauczycieladoskonalenie zawodowe pedagogów. Rozwój twórczy nauczyciela

III. Treści programowe ćwiczeńIII. Treści programowe ćwiczeń Wybrane zmiany społeczne, technologiczne i gospodarcze warunkujące zmiany Wybrane zmiany społeczne, technologiczne i gospodarcze warunkujące zmiany

w kompetencjach nauczycieli. Charakterystyka wybranych nurtów i koncepcji w kompetencjach nauczycieli. Charakterystyka wybranych nurtów i koncepcji pedagogicznych w odniesieniu do roli, sytuacji i wymaganych kompetencji pedagogicznych w odniesieniu do roli, sytuacji i wymaganych kompetencji nauczycieli – omówienie tematów i prezentacja przygotowanych prac (szkoła nauczycieli – omówienie tematów i prezentacja przygotowanych prac (szkoła herbertowska, wybrane koncepcje Nowego Wychowania, współczesne szkoły herbertowska, wybrane koncepcje Nowego Wychowania, współczesne szkoły alternatywne). Rozszerzanie kompetencji pedagogicznychalternatywne). Rozszerzanie kompetencji pedagogicznych

Wykład I:Wykład I: Kompetencje, funkcje i rola zawodowa – Kompetencje, funkcje i rola zawodowa –

wyjaśnienia terminologicznewyjaśnienia terminologiczne

Pedagog to ktoś, kto prowadzi człowieka do pełni rozwoju, Pedagog to ktoś, kto prowadzi człowieka do pełni rozwoju, kto przewodzi wśród zawiłości ścieżek życiowych i nieustannych kto przewodzi wśród zawiłości ścieżek życiowych i nieustannych wyborów, kto umie mądrze doradzić lub odradzić, kto troszczy wyborów, kto umie mądrze doradzić lub odradzić, kto troszczy się o to, aby inni ludzie, aby każdy człowiek nie stawał się się o to, aby inni ludzie, aby każdy człowiek nie stawał się biernym tworzywem dziejów i wielkich mocy politycznych, lecz biernym tworzywem dziejów i wielkich mocy politycznych, lecz był samodzielnym podmiotem, sprawcą własnego losu i był samodzielnym podmiotem, sprawcą własnego losu i współtwórcą pomyślności społeczeństwa” współtwórcą pomyślności społeczeństwa”

(Z. Kwieciński, 1998, Zmienić kształcenie nauczycieli [w:] A. (Z. Kwieciński, 1998, Zmienić kształcenie nauczycieli [w:] A. Siemak-Tylikowska H. Kwiatkowska, S. M. Kwiatkowski (red.), Siemak-Tylikowska H. Kwiatkowska, S. M. Kwiatkowski (red.), Edukacja nauczycielska w perspektywie wymagań Edukacja nauczycielska w perspektywie wymagań zmieniającego się świata, Żak, Warszawa. s. 15).zmieniającego się świata, Żak, Warszawa. s. 15).

Plan wykładu:Plan wykładu:

Najistotniejsze dylematy związane z zawodem nauczycielaNajistotniejsze dylematy związane z zawodem nauczyciela Wyjaśnienia terminologiczne podstawowych pojęćWyjaśnienia terminologiczne podstawowych pojęć Funkcje oświatyFunkcje oświaty Kompetencje pedagogiczneKompetencje pedagogiczne

Ideał nauczycielaIdeał nauczyciela – mający dawać odpowiedź na pytania jak – mający dawać odpowiedź na pytania jak powinien być przygotowany i co powinno charakteryzować powinien być przygotowany i co powinno charakteryzować wzorowego nauczyciela-wychowawcę. wzorowego nauczyciela-wychowawcę.

Koncepcja reformy powinna dostarczać odpowiedzi Koncepcja reformy powinna dostarczać odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania:na dwa zasadnicze pytania:

Jakie zmiany w czynnościach nauczycieli Jakie zmiany w czynnościach nauczycieli (pracowników systemu edukacji) są pożądane?(pracowników systemu edukacji) są pożądane?

Jakie zmiany w zewnętrznych warunkach pracy Jakie zmiany w zewnętrznych warunkach pracy nauczycieli są niezbędne ku temu? nauczycieli są niezbędne ku temu?

Funkcje szkoły i nauczycieliFunkcje szkoły i nauczycieli

Pojęcie funkcja jest między innymi przedstawione jako: Pojęcie funkcja jest między innymi przedstawione jako: „działanie, funkcjonowanie, rola” („działanie, funkcjonowanie, rola” (Słownik wyrazów obcych Słownik wyrazów obcych (1997)(1997).. PWN, Warszawa), jako „ogół czynności będących PWN, Warszawa), jako „ogół czynności będących przejawami życia organicznego, fizycznego lub społecznego” przejawami życia organicznego, fizycznego lub społecznego” (Didier J. (1992), (Didier J. (1992), Słownik filozofii,Słownik filozofii, Książnica, Katowice), czy Książnica, Katowice), czy na przykład „ogół operacji wzajemnie od siebie na przykład „ogół operacji wzajemnie od siebie uzależnionych” (Sillamy N. (1994), uzależnionych” (Sillamy N. (1994), Słownik psychologiiSłownik psychologii, , Książnica, Katowice.). Dany uczestnik zespołu pełni z kolei, Książnica, Katowice.). Dany uczestnik zespołu pełni z kolei, zdaniem T. Kotarbińskiego, swą funkcję, gdy wykonuje zdaniem T. Kotarbińskiego, swą funkcję, gdy wykonuje określoną, powtarzająca się czynność, scharakteryzowaną określoną, powtarzająca się czynność, scharakteryzowaną przez rodzaj znaczenia jej dla celu jednoczącego czynności przez rodzaj znaczenia jej dla celu jednoczącego czynności uczestników tego zespołu (Kotarbiński T. (1973), uczestników tego zespołu (Kotarbiński T. (1973), Traktat o Traktat o dobrej robocie,dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław). Ossolineum, Wrocław).

Funkcje szkoły i nauczycieliFunkcje szkoły i nauczycieli

Pojęcie funkcja jest między innymi przedstawione jako: Pojęcie funkcja jest między innymi przedstawione jako: „„działanie, funkcjonowanie, rola” (działanie, funkcjonowanie, rola” (Słownik wyrazów obcych Słownik wyrazów obcych

(1997), PWN, Warszawa), (1997), PWN, Warszawa), jako „ogół czynności będących przejawami życia organicznego, jako „ogół czynności będących przejawami życia organicznego,

fizycznego lub społecznego” (Didier J. (1992), fizycznego lub społecznego” (Didier J. (1992), Słownik filozofii,Słownik filozofii, Książnica, Katowice), Książnica, Katowice),

czy na przykład „ogół operacji wzajemnie od siebie czy na przykład „ogół operacji wzajemnie od siebie uzależnionych” (Sillamy N. (1994), uzależnionych” (Sillamy N. (1994), Słownik psychologiiSłownik psychologii, , Książnica, Katowice.). Książnica, Katowice.).

Dany uczestnik zespołu pełni z kolei, zdaniem T. Kotarbińskiego, Dany uczestnik zespołu pełni z kolei, zdaniem T. Kotarbińskiego, swą funkcję, gdy wykonuje określoną, powtarzająca się swą funkcję, gdy wykonuje określoną, powtarzająca się czynność, scharakteryzowaną przez rodzaj znaczenia jej dla celu czynność, scharakteryzowaną przez rodzaj znaczenia jej dla celu jednoczącego czynności uczestników tego zespołu (Kotarbiński jednoczącego czynności uczestników tego zespołu (Kotarbiński T. (1973), T. (1973), Traktat o dobrej robocie,Traktat o dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław). Ossolineum, Wrocław).

Podział funkcji może być dokonany między innymi Podział funkcji może być dokonany między innymi ze względu na: ze względu na:

hierarchię realizowanych zadań (podstawowe i hierarchię realizowanych zadań (podstawowe i pomocnicze), pomocnicze),

etap organizacji działań (przygotowawcze, etap organizacji działań (przygotowawcze, realizacyjne i kontrolne), realizacyjne i kontrolne),

lub też z punktu widzenia zadań kierownictwa lub też z punktu widzenia zadań kierownictwa (planowania, organizowania, zarządzania, (planowania, organizowania, zarządzania, koordynowania, kontrolowania koordynowania, kontrolowania

oraz w odniesieniu do personelu – wychowawcze) oraz w odniesieniu do personelu – wychowawcze) (Pszczołowski T. (1978), (Pszczołowski T. (1978), Mała encyklopedia Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji,prakseologii i teorii organizacji, Ossolineum, Ossolineum, Wrocław.). Wrocław.).

Najwcześniej, intuicyjnie zostały określone: Najwcześniej, intuicyjnie zostały określone: Funkcja ogólnospołeczna, przejawiająca się w budzeniu Funkcja ogólnospołeczna, przejawiająca się w budzeniu

świadomości narodowej, spo łecznej i politycznej dotyczy świadomości narodowej, spo łecznej i politycznej dotyczy działalności różnych ludzi, towarzystw na rzecz ludności.działalności różnych ludzi, towarzystw na rzecz ludności.

Funkcja podstawowa (właściwa), Funkcja podstawowa (właściwa), przeja wiająca się w organizacji przeja wiająca się w organizacji warunków uzyskiwa nia wykształcenia (głównie umysłowego, dziś warunków uzyskiwa nia wykształcenia (głównie umysłowego, dziś dodajemy - duchowego), częściowo intencjonalnie, częściowo dodajemy - duchowego), częściowo intencjonalnie, częściowo intuicyjnie. intuicyjnie.

Funkcja kompensacyjna, Funkcja kompensacyjna, pojawiająca się intuicyjnie, ale także pojawiająca się intuicyjnie, ale także intencjonalnie, okresowo, w wyniku szczególnego intencjonalnie, okresowo, w wyniku szczególnego zapotrzebowania, pole ga na upowszechnianiu wykształcenia zapotrzebowania, pole ga na upowszechnianiu wykształcenia elemen tarnego wśród ludzi, którzy z różnych powo dów nie elemen tarnego wśród ludzi, którzy z różnych powo dów nie osiągnęli go w odpowiednim dla siebie czasie rozwojowym, osiągnęli go w odpowiednim dla siebie czasie rozwojowym, likwidacja analfabetyzmu wtórnego, analfabetyzmu likwidacja analfabetyzmu wtórnego, analfabetyzmu cywilizacyjnego.cywilizacyjnego.

Funkcja dydaktyczna, Funkcja dydaktyczna, skoncentrowana na kształceniu w szkole, skoncentrowana na kształceniu w szkole, przez programy kompu terowe, programy telewizji edukacyjnej, przez programy kompu terowe, programy telewizji edukacyjnej, poja wiła się w XIX wraz z opisem poja wiła się w XIX wraz z opisem homo educantiushomo educantius

S. Wołoszyn na podstawie raportów S. Wołoszyn na podstawie raportów międzynarodowych i krajowych podkreślał, że międzynarodowych i krajowych podkreślał, że „szkoła przyszłości”, chcąc sprostać potrzebom życia „szkoła przyszłości”, chcąc sprostać potrzebom życia powinna nasilić, poszerzyć i wzmocnić swoje powinna nasilić, poszerzyć i wzmocnić swoje podstawowe funkcje wewnątrzszkolne w stosunku do podstawowe funkcje wewnątrzszkolne w stosunku do młodzieży. Wśród nich wskazywał:młodzieży. Wśród nich wskazywał:

funkcje wychowawcze funkcje wychowawcze funkcje dydaktyczne funkcje dydaktyczne funkcje edukacyjno-kulturalne funkcje edukacyjno-kulturalne

Ważną funkcją jest zatem prowadzenie człowieka, Ważną funkcją jest zatem prowadzenie człowieka, społeczeństwa ku pogłębionemu zrozumieniu świata i społeczeństwa ku pogłębionemu zrozumieniu świata i własnego miejsca w nim. Inną pełnioną przez współczesną własnego miejsca w nim. Inną pełnioną przez współczesną oświatę jest ogólna funkcja przygotowująca ludzi do oświatę jest ogólna funkcja przygotowująca ludzi do spotkania z przyszłością, która jest w tym ujęciu elementem spotkania z przyszłością, która jest w tym ujęciu elementem

współtworzącym jej obrazwspółtworzącym jej obraz..

Z kolei cywilizacja industrialna i postindustrialna Z kolei cywilizacja industrialna i postindustrialna spowodowała konieczność spowodowała konieczność kreowania funkcji związanej ze kreowania funkcji związanej ze wspieraniem niezależności/tożsamości narodowejwspieraniem niezależności/tożsamości narodowej. .

Ze względu na procesy globalizacji oświata powinna Ze względu na procesy globalizacji oświata powinna pełnić funkcję integracyjną wobec celów pełnić funkcję integracyjną wobec celów edukacyjnych, które powinny być przystosowane do edukacyjnych, które powinny być przystosowane do specyficznych warunków środowiskowych. Cechą specyficznych warunków środowiskowych. Cechą charakterystyczną obecnych czasów jest zmiana, charakterystyczną obecnych czasów jest zmiana, która prowadzi do konieczności modernizowania która prowadzi do konieczności modernizowania wychowania, kształcenia i upowszechniania kultury. wychowania, kształcenia i upowszechniania kultury. W takiej sytuacji oświata pełni funkcję innowacyjną.W takiej sytuacji oświata pełni funkcję innowacyjną.

Pochodną funkcji przypisywanych oświacie są Pochodną funkcji przypisywanych oświacie są

zadania stawiane przed szkołą i pedagogami.zadania stawiane przed szkołą i pedagogami. Model zadań nauczycielskich B. Kwiatkowskiej-Kowal i S. Model zadań nauczycielskich B. Kwiatkowskiej-Kowal i S.

Słomkiewicza, uwzględnia zadania aktualne i perspektywiczne:Słomkiewicza, uwzględnia zadania aktualne i perspektywiczne:

rozwijanie samodzielności uczniów;rozwijanie samodzielności uczniów; pobudzanie ich aktywności poznawczej i praktycznej;pobudzanie ich aktywności poznawczej i praktycznej; rozwijanie systemu wartości;rozwijanie systemu wartości; stwarzanie szansy pełnego wykorzystania możliwości stwarzanie szansy pełnego wykorzystania możliwości

psychicznych uczniów;psychicznych uczniów; rozwijanie zainteresowań;rozwijanie zainteresowań; zapewnienie współudziału w pracy pedagogicznej środowiska;zapewnienie współudziału w pracy pedagogicznej środowiska; usuwanie mikroefektów;usuwanie mikroefektów; formułowanie planów życiowych i zawodowych uczniów.formułowanie planów życiowych i zawodowych uczniów.

Kompetencje nauczycieliKompetencje nauczycieli

Kompetencje są to cechy podmiotu działania Kompetencje są to cechy podmiotu działania zrelatywizowane do sprawnego wykonywania zrelatywizowane do sprawnego wykonywania określonego czynu. Oznacza to więc spełnianie określonego czynu. Oznacza to więc spełnianie funkcji w organizacji (T. Pszczołowski, 1978). funkcji w organizacji (T. Pszczołowski, 1978).

Jeszcze do niedawna pojęcie kompetencje Jeszcze do niedawna pojęcie kompetencje pedagogiczne nie było używane. Pierwotnie bowiem pedagogiczne nie było używane. Pierwotnie bowiem wypowiadano się przede wszystkim na temat wypowiadano się przede wszystkim na temat kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Z pojęciem kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Z pojęciem kwalifikacja wiąże się czynność kwalifikowania, kwalifikacja wiąże się czynność kwalifikowania, czyli określania jakości.czyli określania jakości.

Kompetencje zawodowe nauczycieli są ściśle Kompetencje zawodowe nauczycieli są ściśle związane zarówno z filozofią wychowania, związane zarówno z filozofią wychowania, przyrostem wiedzy i środków informacji oraz celami przyrostem wiedzy i środków informacji oraz celami edukacji, jak i są konsekwencją zmian zachodzących edukacji, jak i są konsekwencją zmian zachodzących w otoczeniu szkoły jako instytucji. Jest to zbiór w otoczeniu szkoły jako instytucji. Jest to zbiór zawodowych umiejętności i dyspozycji, w jakie zawodowych umiejętności i dyspozycji, w jakie powinien być pedagog wyposażony, aby mógł powinien być pedagog wyposażony, aby mógł efektywnie wykonywać swoja pracę.efektywnie wykonywać swoja pracę.

((Průcha J., Walterovà E., Mareš J. (2003), Průcha J., Walterovà E., Mareš J. (2003), Pedagogický Pedagogický slovnik,slovnik, Portàl, Praha) Portàl, Praha)

Na posiedzeniu Komitetu Nauk Pedagogicznych Na posiedzeniu Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN w dniu 13 listopada 1997 roku poświęconym PAN w dniu 13 listopada 1997 roku poświęconym wymaganiom w zakresie wykształcenia wymaganiom w zakresie wykształcenia zawodowego nauczycieli przyjęto projekt zestawu zawodowego nauczycieli przyjęto projekt zestawu standardów kompetencji zawodowych. Tworzą go standardów kompetencji zawodowych. Tworzą go standardy:standardy:

PrakseologicznePrakseologiczne – – wyrażają się skutecznością nauczy ciela w wyrażają się skutecznością nauczy ciela w planowaniu, organizowaniu, kontroli i oceny procesów planowaniu, organizowaniu, kontroli i oceny procesów edukacyj nych. edukacyj nych.

KomunikacyjneKomunikacyjne – kompetencje komunikacyjne nauczyciela – kompetencje komunikacyjne nauczyciela wyrażają się skutecznoś cią zachowań językowych w wyrażają się skutecznoś cią zachowań językowych w sytuacjach edukacyjnych. sytuacjach edukacyjnych.

KompetencjeKompetencje współdziałania współdziałania manifestują się skutecznością manifestują się skutecznością zacho wań prospołecznych i sprawnością działań zacho wań prospołecznych i sprawnością działań integracyjnych nauczyciela. integracyjnych nauczyciela.

Nauczyciel, który legitymuje się kompetencjami Nauczyciel, który legitymuje się kompetencjami kreatywnymikreatywnymi wyróżnia się innowacyjnością i niestandardowością działań. wyróżnia się innowacyjnością i niestandardowością działań.

KompetencjeKompetencje informatyczne informatyczne wyrażają się sprawnym wyrażają się sprawnym korzystaniem z nowoczesnych źródeł informacji. korzystaniem z nowoczesnych źródeł informacji.

O nauczycielu mówimy, że nie są mu obce kompetencje O nauczycielu mówimy, że nie są mu obce kompetencje moralne moralne wówczas, gdy: posiada zdolność do pogłębionej wówczas, gdy: posiada zdolność do pogłębionej refleksji moralnej przy ocenie dowolnego czynu etycznego;refleksji moralnej przy ocenie dowolnego czynu etycznego;

Zdaniem A. Pacławskiej w literaturze ostatnich lat Zdaniem A. Pacławskiej w literaturze ostatnich lat dominują dwa podejścia do kompetencji. Mogą być dominują dwa podejścia do kompetencji. Mogą być one traktowane jako:one traktowane jako:

element nowo wyodrębnionej struktury opisu procesu element nowo wyodrębnionej struktury opisu procesu edukacyjnegoedukacyjnego

dynamiczna forma samowiedzy nauczyciela, która dynamiczna forma samowiedzy nauczyciela, która mediuje między potrzebami dostosowawczymi, jakie mediuje między potrzebami dostosowawczymi, jakie perspektywa zmiany społecznej projektuje dla ucznia, perspektywa zmiany społecznej projektuje dla ucznia, a odpowiednią, funkcjonalną zdolnością nauczyciela a odpowiednią, funkcjonalną zdolnością nauczyciela do kształtowania umiejętności, kreacji wartości i do kształtowania umiejętności, kreacji wartości i norm, które regulują zarówno sytuację szkolną, norm, które regulują zarówno sytuację szkolną, edukacyjną, jak i społeczną edukacyjną, jak i społeczną

W skład wyróżnionej przez R. Ossowskiego W skład wyróżnionej przez R. Ossowskiego struktury kompetencji zawodowych struktury kompetencji zawodowych nauczyciela wchodzą kompetencje:nauczyciela wchodzą kompetencje:

przedmiotowe;przedmiotowe; metodyczne;metodyczne; wychowawcze. wychowawcze.

S. Dylak analizując kompetencje nauczycieli S. Dylak analizując kompetencje nauczycieli wskazuje na trzy podstawowe grupy, które są wskazuje na trzy podstawowe grupy, które są pochodną traktowania pedagoga jako animatora pochodną traktowania pedagoga jako animatora procesu kształcenia, osoby kreatywnej: procesu kształcenia, osoby kreatywnej:

bazowe, bazowe, konieczne, konieczne, pożądane. pożądane.

W kontekście podejmowanych coraz częściej rozważań W kontekście podejmowanych coraz częściej rozważań na temat oceny szkolnej warto zwrócić uwagę na na temat oceny szkolnej warto zwrócić uwagę na niezbędne kompetencje nauczycieli w zakresie niezbędne kompetencje nauczycieli w zakresie oceniania szkolnego. Nauczyciele powinni umieć:oceniania szkolnego. Nauczyciele powinni umieć:

wybierać metody sprawdzania i oceniania osiągnięć wybierać metody sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów stosownie do decyzji dydaktycznych, jakie uczniów stosownie do decyzji dydaktycznych, jakie mają być podjęte.mają być podjęte.

tworzyć metody sprawdzania i oceniania osiągnięć tworzyć metody sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów stosownie do decyzji dydaktycznych, jakie uczniów stosownie do decyzji dydaktycznych, jakie mają być podjęte.mają być podjęte.

tworzyć metody sprawdzania i oceniania osiągnięć tworzyć metody sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów oraz punktować i interpretować wyniki uczniów oraz punktować i interpretować wyniki stosowania tych metod.stosowania tych metod.

wykorzystać wyniki sprawdzania i oceniania osiągnięć wykorzystać wyniki sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów do podejmowania decyzji zarówno o uczniów do podejmowania decyzji zarówno o pojedynczych uczniach, jak i programie kształcenia, pojedynczych uczniach, jak i programie kształcenia, doborze metod itd.doborze metod itd.

wykorzystać wyniki sprawdzania i oceniania osiągnięć wykorzystać wyniki sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów do budowania trafnych procedur stawiania uczniów do budowania trafnych procedur stawiania stopni szkolnych uczniom.stopni szkolnych uczniom.

komunikować wyniki sprawdzania i oceniania zarówno komunikować wyniki sprawdzania i oceniania zarówno uczniom, jak ich rodzicom, innym pedagogom.uczniom, jak ich rodzicom, innym pedagogom.

rozpoznawać nieetyczne i niewłaściwe metody rozpoznawać nieetyczne i niewłaściwe metody zdobywania i wykorzystywania informacji o zdobywania i wykorzystywania informacji o osiągnięciach uczniów osiągnięciach uczniów

(Niemierko B. (Niemierko B. Pomiar wyników kształceniaPomiar wyników kształcenia. Warszawa: . Warszawa: WSiP, 1999).WSiP, 1999).