KLA

SSIEKEZAKEN Een tijdschrift

voor liefhebbers van klassieke muziek

Uit

gav

e va

n d

e v

eren

igin

g k

lass

ieke

za

ken

30s

te j

aa

rga

ng

dec

embe

r 20

10 N

r 6

GrATIS verrassings

CD

ThomAS olIemANS

inclusief

‘Het is de kunst op één cd een hele wereld

bloot te leggen’

2 december 2010 co

lofo

n43

21

41

10

22cecIlIA bArTolI

blIjfT boeIeN

joNAS KAufmANNS pASSIe voor heT verISme

evA-mArIA WeSTbroeK AlS mINNIe op dvd

mAGdAleNA KozeNá zINGT lIefdeSlIedereN

deze maand

mArISS jANSoNS mAAKT INdruK meT mAhler

30e jaargang, nummer 6 december 2010Winkelprijs € 3,15Dit tijdschrift wordt uitgegeven door de vereniging Klassieke Zaken onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, soestdijkerstraatweg 21, 1213 vP Hilversum (tevens redactieadres), tel 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

hoofdredAcTeurBela Luttmer˘ AAN deze AfleverING WerKTeN mee aad alblas, Frederike Berntsen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, arjan van Dijk, Hein van eekert, Cornell evers, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Barend Linders, Doron nagan, niek nelissen, emanuel Overbeeke, andrew van Parijs, Jan Peter raat, gerard scheltens, Oswin schneeweisz, Willem veldhuizen, Jurjen vis, Hans visser, Dimitri van der Werf, Thiemo Wind, Jos van der Zanden

eINdredAcTIeBela Luttmer ˘ eddie vetter

ArT dIrecTIoN Tein, www.tein.nl

vormGevINGTein, www.tein.nlsimone van Kins

beeldbeWerKINGMarcel van Dugteren

coverfoToMarco Borggreve

KLassieKe ZaKen verschijnt twee-maandelijks in een oplage van 50.000 stuks en wordt verspreid via de dealers van de vereniging Klassieke Zaken en toegestuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden.

ledeNAdmINISTrATIeabonnementenland, Postbus 20, 1910 aa Uitgeest, tel 0900 - 2265263 (A 0,10 per minuut), fax 0251-310405www.aboland.nl

STopzeTTeN AboNNemeNTOpzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van dejaarlijkse termijn te geschieden. Prijs-wijzigingen lidmaatschap voorbehouden. Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever. De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. De naam Klassieke Zaken is gedeponeerd voor de Benelux issn-nummer 1388-4581 Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

© 2010 Vereniging Klassieke Zaken. Het volgende magazine verschijnt 28 januari 2011

klassieke zaken

rIccArdo chAIlly: ‘IedereeN IN leIpzIG deNKT IN bAchS TAAl’

45

K3 december 2010

mAGdAleNA KozeNá zINGT lIefdeSlIedereN

van de redaCtie

enverder

Klassieke Zaken gaat samenwerken met de Concertzender.

Deze radiozender, die digitaal te beluisteren is, maakt al sinds

1982 eigenzinnige programma’s voor de liefhebber van

klassieke muziek, avant-garde en jazz. De Concertzender wordt

gemaakt door een groot aantal gedreven vrijwilligers. Het

programma Klassieke Zaken zal worden samengesteld door

Concertzendercoryfee egbert randewijk.

en er is meer nieuws. Klassieke Zaken bestaat dertig jaar en wil

dit feest vieren met alle liefhebbers van klassieke muziek. Daar-

om bieden we deze koude maanden een extra groot aantal cd’s

en boxen aan voor aantrekkelijke prijzen. Die gelden niet alleen

voor de leden van Klassieke Zaken maar voor iedereen.

De meest opvallende box is ongetwijfeld die met opnamen van

Clara Haskil. Hans Heg gaat in zijn column op pagina 64 uit-

gebreid in op het levensverhaal van de legendarische roemeen-

se pianiste die zo veel van haar jongere collega’s wist te inspireren.

Daarnaast staan we stil bij de tachtigste verjaardag van alfred

Brendel. Zijn uitvoeringen van werken van Franz schubert, ge-

maakt in de bloei van zijn carrière, zijn onvergetelijk en hebben

een tijdloze kwaliteit. Oudemuziekliefhebbers kunnen hun hart

ophalen bij Early music, van Harmonia Mundi, en Sacred music,

waarin in drie delen de geschiedenis van The Tallis scholars uit

de doeken wordt gedaan. voor de kerstdagen is er de nieuwste

cd met werk van John rutter,

de componist met de typisch

Britse lichte toon, en een

opvallend mooie cd met

kerstcantates van Christoph

graupner. Deze tijdgenoot

van Bach wordt door Das

kleine Konzert, het ensemble

van Hermann Max, terecht

met alle egards behandeld.

Minder seizoensgebonden zijn de opnamen van sergej

Katsjatrian (werken voor viool solo van Bach), Liza Ferschtman

(vioolconcert en romances van Beethoven) en de countertenor

Bejun Mehta, die in de huid kruipt van de fameuze castraat

senesino.

Het belooft een heerlijke winter te worden!

Nieuwe wegenExclusiEvE aanbiEding 04 diverseFeestaanbiedingen 11 diverseFeestelijkebox-aanbiedingen 68 PhiliPPejarousskyontdekt Caldara

artikElEn 6 thomasoliemans’persoonlijke band met Schwanengesang 10 hetWeihnachts-oratoriumvolgens Riccardo Chailly 12 diesoldatenheeft een connectie met het dagelijks leven 15 josvanveldhovenvindt nieuwe invalshoek voor Bachs Magnificat 16 mahlersvierdeop Herreweghes eigen label 18 PhiliPPejarousskyzingt vergeten aria’s Caldara 21 Puccini’swildwestopera met Eva-Maria Westbroek 22 ceciliabartoli’sgouden zuchten 26 dagindebrandingmet Rage d’amours 41 magdalenakozenázingt Italiaanse liefdesliederen 43 mahleruitvoeringenvan Jansons zijn een belevenis 45 jonaskauFmannin duet met Eva-Maria Westbroek

rubriEkEn 02 coloFon 03 vanderedactie 46 debesteklassiekecd’s 64 hanshegscolumn 65 Puzzel

Op vertoon van de clubledenpas

extra korting voor Clubleden.Bela Luttmer˘

foto

de

beel

dre

da

ktie

/Pet

er a

rno

bro

er

Dertig jaar KlassieKe

ZaKen: voordeel

voor iedere muziek-

liefhebberKLASSIEKEZAKEN CLUB

clubledenpas3.indd 1

21-12-09 12:36

feestaanbiedingen

Kerstcantates van chrISTophGrAupNer hebben Klasse

johN ruTTer maaKt nieuwe Kerst-cd

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

23 ,9514, 95adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

23 ,9514, 95

ThomAS olIemANS thuisin schuberts liederen

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

23 ,9515, 95

franz sChUbertsCHWanengesang

Thomas Oliemans, Malcolm MartineauetCetera ktC 1420 / 106 518 vkz

ChristoPh graUPnerFrOHLOCKe, WerTe CHrisTenHeiT

Das kleine Konzert o.l.v. Hermann MaxCPo 777 572-2 / 106 522 vkz

John rUttera sOng in seasOn

The Cambridge Singers, Royal Philharmonic Orchestra o.l.v. John RutterCollegiUm reCords ColCd 135 / 106 521 vkz

30 jaar jubileum

Vereniging Klassieke Zaken viert feest

jaarju

bileum•KLASSIEKE ZAKEN

•jubileum •KLASSI

EKE

ZAKE

N•

beethovens vioolconcert van lIzA ferSchTmAN

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

23 ,95

SAcd17, 95

lUdwig van beethovenviOOLCOnCerT en rOManCes

Liza Ferschtman, The Netherlands Symphony Orchestra (Orkest van het Oosten) o.l.v. Jan Willem de Vriend

Challenge ClassiCs CC 72384 / 106 519 vkz

bejuN mehTA Kruipt in dehuid van senesino

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

23 ,9515, 95

georg friedriCh händelOMBra Cara

Bejun Mehta, Freiburger Barockorchester o.l.v. René Jacobshm 902077 / 106 520 vkz

zomerS stabat mater van rossini

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

23 ,9517, 95

gioaChino rossinisTaBaT MaTer

Anna Netrebko, Joyce DiDonato, Lawrence Brownlee, Ildebrando d’Arcangelo, Orchestra e Coro dell’Accademia Nazionale di Santa Cecilia

emi 5099964052922 / 106 524 vkz

verzengende solowerKen bach door KhAchATryAN

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

23 ,9515, 95

Johann sebastian baChsOnaTes en ParTiTa’s BWv 1001-1006

Sergey Khachatryannaïve v5181 / 106 523 vkz

Coverstory

ThomASolIemANS

Bariton

D7 december 2010

De liederen van schubert die samen zijn Schwa-

nengesang vormen, zijn al in talloze uitvoeringen

beschikbaar. Toch heeft dat Thomas Oliemans

(1977) er niet van weerhouden zijn eigen opname

te maken. ‘Het zou raar zijn om het níét te doen’,

zegt de jonge nederlandse bariton. ‘Juist uit liefde

voor al die mooie stukken ben ik gaan zingen. Het

is een rare paradox dat veel mensen in onze busi-

ness vervolgens willen dat je met die liefde op-

houdt, om iets te gaan doen wat verkoopt. De

basis moet toch liggen bij de behoefte je muzi-

kale verhaal te vertellen? repertoire opnemen

omdat er nog geen cd van bestaat, is lang niet al-

tijd een goede reden. vaak is het terecht dat iets er

niet is. De mensen trappen er niet in als het mu-

siceren niet uit een innerlijke noodzaak voort-

komt.’

‘Meesterwerken moet je blijven opnemen’, vindt

Oliemans dan ook uit volle overtuiging. ‘niet om

het mooier, beter of diepgravender te krijgen dan

Dieskau, Hotter of Prey. ik wil die liederen zingen

omdat ze gezongen moeten worden. en ik zing ze

zoals ik ze zing. iedereen doet het anders. Dat is

de legitimatie. een compositie moet niet vastzit-

ten aan één uitvoerder. Heb je even voor mij kun je

je niet voorstellen zonder Frans Bauer. als de link

tussen repertoire en uitvoerder zo sterk is, één op

één, dan is dat een enorme beperking. ga nooit

denken: ik doe het maar niet want het is al zo vaak

gedaan. Dat zou de doodsteek voor de klassieke

muziek zijn.’

Zelf luistert Oliemans graag naar oude opnamen.

‘Die interesseren me vaak het meest, ook door de

manier waarop albums vroeger werden samen-

gesteld. Tegenwoordig hoor je er vaak een stukje

marketing-overleg in meeklinken. Zo van: als we

er nu nog een blokje Frans bij stoppen, dan pak-

ken we die en die markt ook nog mee. ik geloof

daar gewoon niet in, en vind het dan ook niet leuk

ernaar te luisteren.’

‘vroeger bestond voor alles meer tijd en waren er

minder middelen om muziek tot je te nemen.

Muziek had daardoor een andere plaats in de

maatschappij. ik geloof stellig dat het een grotere

urgentie tot gevolg had, die ik in veel oudere op-

namen meen terug te horen. ik kan me de teleur-

stelling nog herinneren toen ik bij het Kruidvat in

één keer alle werken van een bepaalde componist

kon kopen. Die opnamen heb ik veel minder in-

tensief beluisterd. Het is onzin om meteen alles te

willen hebben. alsof je een componist dan beter

zou begrijpen. Het is juist de kunst op één cd een

hele wereld bloot te leggen. Die kunst dreigt ver-

loren te gaan, of op de achtergrond te raken.’

Toen hij nog op de middelbare school zat, ging

ThomASolIemANS

‘Na een cd vol Franse liederen heeft Thomas Oliemans zich

nu vol overgave gestort op Schuberts Schwanengesang.

Malcolm Martineau begeleidt hem aan de vleugel. Oliemans

maakt cd’s vanuit een innerlijke drang. ‘Met een compositie wil ik eerst een

persoonlijke band opbouwen’, vertelt hij. ‘Dan pas kan ik de eventuele noodzaak voelen er een opname aan te wijden.’

foto

graa

f ma

rCo

bo

rgg

rev

e

‘Meesterwerken Moet je blijven

opneMen’

Word Nu lIden profiteer meteen van heel veel KlassieK voordeel

KIeS GrATIS één van de 6 cd’s als welKomst-geschenK

voor verkoopadressen en meer informatie www.klassiekezaken.nl of 035-6229370

❏ ja, ik word voor 712,95 per jaar lid van de Klassieke zaken club.

naam

❏ m ❏ v geboortedatum

adres

postcode woonplaats

telefoon

email

iK machtig abonnementenland, namens de vereniging KlassieKe zaKen, om tot wederopzegging het lidmaatschapsgeld 1 x per jaar te incasseren.

banK/giro reKening

handteKening

mijn KlassieKe zaKen specialist

plaats

deze bon Kunt u opsturen naar : vereniging KlassieKe zaKen antwoordnummer 1812, 1910 vb uitgeest.

Liefhebbers van klassiek zijn lid van de Klassieke Zaken Club

klassieke zakenClUb

bent u nog geen lid? dan mag u als klassieke-muziekliefhebber deze aanbieding beslist niet laten lopen. het lidmaatschap levert u namelijk veel voor-deel op en u verdient dit direct terug.

* eeN WelKomST-cd t.w.v. - 14,95

* de clubledeNpAS is in de maand december

€5,- waard (bij aankoop vanaf €25,-)

dit alles wordt ondersteund in ons TIjdSchrIfT dat

tweemaandelijks uitkomt, boordevol informatie over klas-

sieke muziek dat u automatisch wordt toegezonden.

Interessant ? beslist, temeer omdat het lidmaatschap van de klassieke

zaken Club slechts E12,95 per jaar kost. naast de gratis cd

t.w.v. E14,95 krijgt u automatisch 6 keer per jaar het tijdschrift

klassieke zaken, boordevol informatie over de wereld van de

klassieke muziek thuisgestuurd.

Word nu lid en profiteer direct!U kunt zich direct inschrijven bij een van de 50 aangesloten

klassieke zaken specialisten (zie de lijst op pag.66) en dan

meteen het door u uitgekozen GrATIS welkomstgeschenk,

en de ledenpas in ontvangst nemen. wilt u zich via de af-

gebeelde bon aanmelden dan ontvangt u na betaling

een welkomstenvelopje thuis en kunt u bij de aangesloten

klassieke zaken specialist tegen inlevering hiervan uw

GrATIS welkomstgeschenk afhalen.

KLASSIEKEZAKEN CLUB

clubledenpas3.indd 1

21-12-09 12:36

9 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

Oliemans al op de fiets naar de bibliotheek van

Bilthoven om daar cd’s te lenen van Dietrich

Fischer-Dieskau. ‘een van zijn recitals in salz-

burg bijvoorbeeld, met gerald Moore aan de

vleugel. Zo ongelooflijk van sfeer. Dieskau is voor

mij altijd een inspiratiebron geweest. veel schu-

bert-liederen ben ik gaan studeren doordat ik ze

van hem hoorde.’

Destijds kon Oliemans nog niet vermoeden dat

hij later meestercursussen bij de vereerde zanger

zou volgen. ‘ik vond hem in de lessen heel vrij en

energiek, terwijl hij de naam heeft rigide te zijn.

Hij was ook openhartig, vertelde me een keer dat

hij graag zo mooi Frans had kunnen zingen als

gérard souzay in het Duits zong. ik stuur hem

altijd mijn nieuwe opnamen en krijg ook altijd een

kaartje of een belletje terug, mét commentaar.

“Mooi. Maar let op het legato.” Dat soort dingen.’

De liedkunst mag dan een grote passie zijn van

Oliemans, graag ontwikkelt hij zich zo veelzijdig

mogelijk. afgelopen voorjaar zong hij bij Frans

Brüggen de Christuspartij in de Johannes-

Passion van Bach. Dit jaar wordt zijn agenda door

opera beheerst. Hij telt even en komt op vijf ver-

schillende producties, elk goed voor gemiddeld

acht weken. ‘Dan heb je een zwaar jaar, zeker als

alles nieuw is.’

als we Oliemans spreken op een terrasje in am-

sterdam, is hij net terug van het zomerfestival in

aix-en-Provence, waar hij Hercules heeft gezon-

gen in Alceste van gluck. véronique gens ver-

tolkte de titelrol. ‘Dat was echt weergaloos’, zegt

de zanger vol bewondering. ‘aix is natuurlijk geen

vervelende plek om anderhalve maand te verblij-

ven. De voorstellingen vonden plaats in de open-

lucht, op de binnenplaats van het bisschoppelijk

paleis. Onder de maan en de sterren, en toch om-

sloten, zonder verwaaiende akoestiek.’

‘De avonden begonnen om tien uur en Hercules

maakt zijn entree pas in de derde akte, om alle

problemen op te lossen. Het betekende dat mijn

eerste opkomst om tien voor half één ’s nachts

was. Dat gaf wel een raar gevoel. ik zat ’s ochtends

vroeg al met mijn zoontje in het zwembad. Dan

moet je de hele dag nog door. Om elfuur ’s avonds,

als iedereen op bed ligt, gaat vader zijn nacht-

dienst draaien. ik had de neiging om op mijn

website alle voorstellingsdata een dag later te zet-

ten.’

intussen heeft hij bij de scottish national Opera

zijn eerste Figaro gezongen. Zo reist Oliemans

vrijwel constant over de wereld. Om het bestaan

nog wat overzichtelijker te maken, is zijn partner

ariane Matiakh een Française en dirigente bo-

vendien. ‘voordat we naar aix gingen, dirigeerde

zij La sonnambula in graz. Toen ben ik twee weken

daar geweest. Zo proberen we het steeds een

franz sChUbertsCHWanengesang

Thomas Oliemans, Malcolm MartineauetCetera ktC 1420 / 106 518 vkz

‘IK KrIjG NoG AlTIjd reAcTIeS vAN fIScher-dIeSKAu’

Coverstory

excluSIef

KiJK OP Pagina

4-5 vOOr De

sPeCiaLe

aanBieDing

foto

graa

f m

arC

o b

org

gre

ve

beetje door elkaar te vlechten en aan elkaar te

plakken. verder verdelen we onze tijd over am-

sterdam en Parijs, met veel Parijs. Ja, mijn leven is

wel onderweg.’ Het klinkt als een understatement.

door thiemo wind

10 december 2010

nAlfred breNdel viert

feest met schubert

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

49 ,95

7 cd’S24,95

franz sChUbertsOnaTes D784, 840, 845, 850, 894, 859, 958, 960, WanDererFanTasie, HOngaarse MeLODie, 16 DeUTsCHe TänZe, aLLe-greTTO in C D915, 6 MOMenTs MUsiCaUx D780, 3 KLaviersTüCKe D946, 4 iMPrOMPTUs D899, 4 iMPrOMPTUs D935

Alfred BrendeldeCCa 7Cd 4782607 / 106 513 vkz

clArA hASKIl, vijftig jaar na haar dood nog innig geliefd

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

64 ,95

17 cd’S49, 95

diverse ComPonistenCLara HasKiL eDiTiOn

Clara Haskil, Arthur Grumiaux, diverse orkesten en dirigentendeCCa 17Cd 4782541 / 106 512 vkz

hArmoNIA muNdI’S uit-gelezen collectie Early music

adviesprijs*

klassieke zaken prIjS

67,50

10 cd’S44 , 95

early mUsiCgregOriaans, TrOUBaDOUrs, POLyFOnie, ars nOva en anDere sTiJLPeriODes

Theatre of voices, Anonymous 4, The harp consort, Ensemble organum The Hilliard ensemble e.v.a.

harmonia mUndi (10 Cd’s) lUxe verPakking hmx2918163 / 106 517 vkz

The TAllIS ScholArS,dertig jaar succesvol

klassieke zaken prIjS

29 ,95per boxmeT 4 cd’S

adviesprijs per box*

19, 95

JosqUin, allegri, byrd, tallis, Palestrina e.a.saCreD MUsiC in THe renaissanCe, vOL. 1 (1980-1989), 2 (1990-1999), 3 (2000-2009)

The Tallis Scholars o.l.v. Peter Pillipsgimell gimbx 301 (volUme 1), 302 (volUme 2), 303 (volUme 3)

feestbox aanbiedingen

11 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl 11

n december 2010

Profiel

naast de jaarlijkse Matthäus-Passion in de Leip-

ziger Thomaskirche is Chailly bezig met een

heuse Bach-cyclus die al heeft geleid tot twee even

bewonderenswaardige als spraakmakende cd’s.

nu is er, na de opname van de Brandenburgse

concerten en de Matthäus-Passion een derde loot

aan de stam: het Weihnachts-Oratorium, opge-

nomen met het gewandhausorchester, het

Dresdner Kammerchor en een handvol uitste-

kende solisten tijdens uitvoeringen op 7 en 8

januari 2010 in het gewandhaus in Leipzig.

‘Het was een kleine revolutie om het

werk in de concertzaal uit te

voeren’, zegt riccardo Chailly.

‘Het Weihnachts-Oratorium

kent een grote traditie in

Leipzig. al vanaf het begin

van de twintigste eeuw wordt

het rond de kerstdagen in de

Thomaskirche gespeeld maar

het is nog nooit in zijn volledig-

heid in het gewandhaus uitgevoerd.’

Ook door zijn visie op het stuk veroor-

zaakte Chailly verrassingen. ‘iedereen in Leipzig

denkt in Bachs taal. De orkestmusici spelen zijn

muziek met zo’n vanzelfsprekende frasering, dat

krijg je gewoon van het orkest cadeau. Daardoor

kan ik dingen anders doen. De musici zijn zo ver-

trouwd met deze muziek dat ze de flexibiliteit en

de wil hebben om met mijn visie mee te gaan.’

Die visie richt zich vooral op de eenheid van de zes

cantates waar het Weihnachts-Oratorium uit be-

staat. Bach componeerde ze, dankbaar gebruik-

makend van eerder geschreven materiaal, voor de

zes zondagen tussen kerst en Driekoningen, maar

Chailly is overtuigd van de eenheid van het ge-

heel. ‘Het is zo perfect opgebouwd. De emoties,

de stemmingswisselingen, de muziek, alles haakt

zo in elkaar dat Bach het werkelijk als één stuk

moet hebben beschouwd. Hij noemde het niet

voor niets een oratorium.’

Chailly protesteerde daarom tegen de Leipziger

gewoonte om alleen de eerste drie delen en het

zesde uit te voeren. ‘Het is dan net

alsof je Puccini’s Il trittico uit-

voert zonder Suor

Angelica. Die

vierde en vijf-

de cantate

zijn cruciaal

voor de ver-

andering van

stemming in het

laatste deel.’

voor Chai l ly i s het

Weihnachts-Oratorium een con-

certstuk dat is ontdaan van zijn religieuze bete-

kenis. vandaar dat hij zo hamert op de structuur

van het geheel. ‘elk werk heeft naar mijn idee een

hoogtepunt, een plek waar naartoe gewerkt

wordt en waarvandaan het zich logisch verder

ontvouwt. in het Weihnachts-Oratorium is dat de

altaria ‘schliesse, mein Herze, dies selige

Wunder’. De enorme opgewektheid van het be-

gin brengt je naar dit punt in het derde deel. Dit

is de emotionele kern. Daar wilde Bach naartoe,

dat wilde hij vertellen.’

Chailly is stellig. en de opname onderstreept zijn

ideeën. Het Weihnachts-Oratorium volgens deze

‘erven Bach’ heeft een enorme drive en nood-

zakelijkheid die dwars door de afzonderlijke de-

len heen gaat en die dwingt tot luisteren. inder-

daad, alsof Bach in eigen persoon het nog één

keer allemaal uitlegt.

door PaUl Janssen

rIccArdo chAIlly in de tiJd dat riCCardo Chailly nog Chef-dirigent was van het koninkliJk ConCertgeboUworkest kon men hem niet betraPPen oP een grote baCh-affeCtie. sleChts één keer dirigeerde hiJ in ziJn amsterdamse Jaren de leiPziger Cantor: een memorabele en niet allerwegen gewaardeerde matthäUs-Passion in 1999. inmiddels ziJn de tiJden veranderd en leeft en ademt de italiaanse dirigent al enige Jaren baChs mUziek in leiPzig, waar hiJ Chef-dirigent is van het gewandhaUsorChester.

Johann sebastian baCh WEIHnAcHtS-OrAtOrIum

Solisten: Martin Lattke, Carolyn Sampson, Wiebke Lehmkuhl, Wolfram Lattke, Konstantin Wolff

Gewandhausorchester, Dresdner Kammerchor o.l.v. Riccardo ChaillydeCCa 478 2271 (2Cd)

‘ieDereen in leipZig DenKt in Bachs taal’

‘Het Weihnachts-Oratorium is een eenheid’

foto

deC

Ca

deKorTINGScoupoN

KUnT U

vinDen in De

aangenaaM...

KLassieK CD 2010

* geldig tot 31 januari 2011

€ 9,-korting

Opera december 2010 12

‘over SchooNheId, SucceS eN de KeerzIjde dAArvAN’

PodiUmfo

togr

aaf m

arC

o b

org

gre

ve

SOpera

13 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

‘over SchooNheId, SucceS eN de KeerzIjde dAArvAN’

niets wordt de tijd waarin de opera speelt in het

libretto aangeduid met ‘gisteren, vandaag en mor-

gen’. Ook wie normaliter weinig voelt

voor het genre muziektheater, zou

in amsterdam moeten gaan

kijken hoe de zingende

acteurs Claudia Barainsky,

Tom randle en Michael

Kraus de grauwe kant

tonen van de jacht op ge-

makkelijk succes: Marie

verruilt haar grijze jurk

voor een felgroene om zich

tussen de schreeuwend rode

soldatenuniformen te storten. in

het zwarte decor met de striemende

witte strepen besluipen de mannen haar als roof-

dieren.

De muziek die Bernd alois Zimmermann bij dit

drama gecomponeerd heeft, lijkt ‘moeilijk’ totdat

je je realiseert dat Zimmermann gaat voor het

effect dat een goede filmcomponist ook zou willen

bereiken: de spanning, het schokkende, het lyri-

sche, het opwindende en het ontroerende op het

toneel worden ondersteund door klanken die deze

stemmingen onverbloemd weergeven. Twee

orkesten strijden om de aandacht met veel geluid,

maar soms ook met subtielere tonen. aan het

begin spot Marie via stratosferisch hoge noten met

degenen die niet willen geloven in haar verwoede

jacht op rijkdom en roem. Tegen het einde zingt ze

met een door het leven getekende dramatische

sopraanstem. Dan loopt zelfs haar vader haar op

straat verdwaasd voorbij. Marie, die alles wilde,

heeft niets meer.

door hein van eekert

heT muzIeKTheATer AmSTerdAmvANAf 9 NovEmbErClaudia Barainsky, Tom Randle, Michael Kraus,

Frode Olsen e.a.

Nederlands Philharmonisch Orkest

o.l.v. Hartmut Haenchen

Regie: Willy Decker

sommige meisjes lijken op jonge leeftijd alles in

huis te hebben om het helemaal te gaan maken.

neem Marie. Marie is mooi. niet

intelligent en zelfs niet bijzonder

getalenteerd, maar wel een

beauty. Ze is jong en ver-

loofd, met een man die

betrouwbaar en even-

wichtig is. Betrouw-

baarheid en evenwich-

tigheid zijn echter niet

de allereerste eigen-

schappen waar een zes-

tienjarige naar zoekt in haar

grote liefde. als haar vader haar

influistert dat er elders, bij de soldaten,

meer te halen valt, gaat Marie daar met jeugdige

overmoed in mee: onder de militairen bevinden

zich immers edellieden met veel geld.

Bernd alois Zimmermans opera Die Soldaten

(1965) begint met een oorverdovende opstapeling

van geluid: de aankondiging van de wrede tuime-

ling van een meisje dat betekenisloos geluk najaagt

en dat haar lot in eigen hand denkt te hebben,

terwijl ze door iedereen om haar heen gebruikt en

afgedankt wordt. De zichzelf verkopende Marie is

direct herkenbaar als een extreme versie van de

jonge mensen die hun reputatie met bijna maso-

chistisch genoegen laten maken en breken in de

diverse talentenshows waar de televisie tegenwoor-

dig in grossiert. Ze beseft niet dat dezelfde mannen

die haar al hun aandacht lijken te geven, niet geïn-

teresseerd zijn in haar persoonlijk welzijn. Haar

succes is echt, maar ook vervaarlijk tijdelijk en

buitengewoon broos. Ze belandt zonder pardon

in de marge van het leven zodra de mannen het

tijd vinden om haar te vervangen door een nieuwe

It girl. Ze is een wankele hoogvlieger die haar on-

vermijdelijke val niet voorziet.

in de productie van De nederlandse Opera on-

derstreept regisseur Willy Decker die val met een

toneelbeeld dat zo pijnlijk is, dat het nog dagen na

de voorstelling met een bittere nasmaak door je

bewustzijn spookt. Hij maakt Die Soldaten schrij-

nend relevant voor de wereld anno 2010: niet voor

zImmermANNS muzIeK IS

SchoKKeNd, lyrISch,

opWINdeNd

Die Soldaten van Bernd Alois Zimmermann laat zien dat ook opera een directe connectie heeft

met het dagelijks leven: in de tragische geschiedenis van de

jonge Marie schuilt een scherpe aanklacht tegen de manier waarop de mens misbruik

maakt van jeugdige ambitie. De Nederlandse Opera herneemt

de aangrijpende productie van Willy Decker.

e

Peter Sellars (1998), BernardHaitink (1991),NikolausHarnoncourt en Gustav Leonhardt(1980), en Olivier Messiaen (1971).

U kunt direct bijdragen aan de doelstellingen van de Stichting doormiddel van schenkingen en nalaten-schappen.De Stichting PraemiumErasmianum is een algemeen nutbeogende instelling (ANBI).Nalatenschappen en schenkingenaan ANBI-instellingen zijn vrijgesteldvan schenkings- en successierecht.

Opgericht door ZKH PrinsBernhard der Nederlanden in 1958,is de Stichting een kleine, professio-neel werkende organisatie onderkoninklijke patronage.Het prijsgelden de activiteiten worden bekostigduit het eigen vermogen van deStichting.De Stichting houdt zichaan de richtlijnen van het CentraalBureau Fondsenwerving.Voorzitter is Martijn Sanders;de directeur is Max Sparreboom

T 020 6752753 www.erasmusprijs.org

E

R

P

R

AE M

I

U

M

AS

M IA

N

U

M

Was u erbij op 7 oktober in het Concertgebouw?

Nee?

Dan heeft u iets gemist!

Op 7 oktober reikte de Prinsvan Oranje de Erasmusprijs2010 uit aan José AntonioAbreu,grondlegger van ElSistema,het fameuze muziek-educatieproject uit Venezuela.Dit project, gestart in 1975,heeft tot doel kinderen en jongeren uit achterstands-wijken te leren samen muziekte maken in een orkest.Ditbiedt een alternatief voor hetleven op straat en geeft hun demogelijkheid zich verder teontwikkelen.Met meer dan 125jeugdorkesten,30 professionelesymfonieorkesten en een groei-end aantal internationaal bejubelde solisten en dirigen-ten – waaronder de jonge dirigent Gustavo Dudamel – isEl Sistema een factor van for-maat geworden in het opleidenvan professionele musici.Maarde grootste prestatie vormende meer dan 250.000 kinderendie overal in het land naarmuziekscholen gaan.

Het Teresa Carreño Jeugd-orkest – waarin jongeren van15+ spelen – is één van de boeg-beelden van El Sistema.Dit 180 man sterke orkest zette op7 oktober de Grote Zaal vanhet Concertgebouw op zijn kopmet werken van Bernstein,Chavez,Copland en Tsjaikovski,gevolgd door wel drie uitbundi-ge toegiften.Een feest!

Om het belang te onderstre-pen van initiatieven tot conti-nuering, verrijking en groterewaardering van de klassiekemuziek, stond de Erasmusprijsdit jaar in het teken van de‘Toekomst van de EuropeseKlassieke Muziek.’ El Sistema iseen prachtig voorbeeld,én eenbron van inspiratie voor soort-gelijke muziekeducatieprojec-ten overal ter wereld.

De Erasmusprijs is een prestigieuzeonderscheiding voor een persoondie een uitzonderlijk belangrijke bij-drage heeft geleverd aan cultuur,wetenschap en samenleving inEuropa. Aan de prijs is een geldbe-drag verbonden van Euro 150.000;het onderwerp verschilt per jaar.Rondom de uitreiking worden acti-viteiten georganiseerd, zoals boek-uitgaven, conferenties,masterclas-ses, lezingen, filmprogramma’s ententoonstellingen.Het doel is hetbelang van culturele waarden teonderstrepen en het onderwerpvan dat jaar bekendheid te geven bijeen groter publiek,met nadruk ookjongeren en studenten.Recente thema’s zijn: religie en moderniteit,cultuur en historisch bewustzijn,kosmopolitisme, internationaalstrafrecht.Op het gebied vanmuziek werd de Erasmusprijs eer-der uitgereikt aan Mauricio Kagel en

21 10 10 advertorial spe 21-10-2010 15:31 Pagina 1

e15 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

Profiel

een nieuwe cd van de nederlandse Bachvereni-

ging, terwijl ze het al zo druk hebben. Zo’n vijftig

concerten per jaar, tournees, educatieve projecten.

Dan al die Matthäussen en Johannessen ertussen-

door, die zo’n beetje vaste prik zijn rond Pasen. en

toch, dirigent Jos van veldhoven hoor je niet klagen.

‘er is altijd het gevaar van de routine, maar daar

moet je de strijd mee aangaan. elk jaar opnieuw

teruggaan naar de tekst en de partituur. Daarin

vind je vanzelf nieuwe invalshoeken. er is heel veel

muziek die ik voor geen goud jaarlijks uit zou voe-

ren, maar Bach wel. Zijn muziek blijft verwonde-

ren. Dat is nu juist het bijzondere.’

en inderdaad, nieuwe invalshoeken zijn ook voor

deze cd weer gevonden. Bijvoorbeeld doordat in

het Magnificat in D (BWv 243) zogenaamde Ein-

lagen van oudere barokcomponisten zijn inge-

voegd, interpolaties die indertijd vrij gebruikelijk

waren in noord-Duitsland. Tussen de verzen van

het Magnificat door werden kerstliederen gezon-

gen, soms gewoon op Duitse tekst maar natuurlijk

wel met het kerstfeest verbonden. Zo hoor je op

deze cd ineens ‘Hoe schoon lichtet de morghen

ster’ van sweelinck en ‘ehre sei gottes in der

Höhe’ van Bachs schoonvader Johann Michael.

Leuk idee, vooral omdat deze stukken van een

oudere generatie zijn. Het is alsof je even teruggaat

in de tijd. achter deze opluisteringen gaat natuur-

lijk Jos van veldhoven schuil. voortdurend is hij als

artistiek leider speurend naar onbekend reper-

toire, waarvan hij in de kwarteeuw dat hij nu de

scepter zwaait bij de nederlandse Bachvereniging

al menig pareltje speelklaar heeft gemaakt.

Kerstmuziek is gewijd aan de juist geboren

Messias. De cd opent dan ook met een en al vro-

lijkheid, een lachfestijn zoals alleen Bach dat kan

verklanken: dartele polyfonie met een tintje

symboliek, namelijk een motief in de vorm

van een lachende mond. Deze cantate

‘Unser Mund sei voll Lachens’ (BWv

110) hoor je niet vaak. Toch zal de muziek-

liefhebber passages herkennen, want Bach

speelde, zoals hij dat wel vaker deed, leentje-

buur bij zichzelf en gebruikte stukken uit ou-

dere werken opnieuw. Merkt toch niemand, moet

hij gedacht hebben. geef hem eens ongelijk: mu-

ziek werd indertijd als iets ambachtelijks be-

schouwd, men wilde zo snel mogelijk weer iets

nieuws. een componist werkte tegen de klippen

op. De cd is een juweel. een voortreffelijke uitvoe-

ring én dito opname, zoals we dat van Channel

Classics’ opnameleider Jared sachs gewend zijn.

Ook de vormgeving is onberispelijk, mét een tekst

in het nederlands. en wie hierdoor zo enthousiast

wordt over de nederlandse Bachvereniging dat tot

een bezoek aan de concertzaal wordt besloten:

momenteel toert het ensemble door het land met

werk van Johann rosenmüller en in december

met vespers van Claudio Monteverdi. Het speel-

schema is te vinden op www.bachvereniging.nl.

door doronagan

door Jos van der zanden

joS vAN veldhoveN ‘DE muziEk van Bach Blijft jE vErwonDErEn’

Johann sebastian baCh cAntAtE ‘unSEr munD SEI VOLL LAcHEnS’, BWV 110,

mAgnIfIcAt, BWV 243Johannette Zomer, Dorothee Mields e.a.

Nederlandse Bachvereniging o.l.v. Jos van Veldhoven

Channel ClassiCs CCs sa 32010

regeren is voorUitzien en dat geldt ook voor de Cd-indUstrie. tiJdig insPelen oP kroonJaren, herden-kingen, feesten en natUUrliJk ook de kerst. voor de donkere dagen - gezellig thUis met sPiritUele ge-daChten - heeft de nederlandse baChvereniging het materiaal al klaar: mUziek die de grote baCh sChreef om de kerstdagen sfeer- en genotvol door te komen. fo

togr

aaf

ma

rCo

bo

rgg

rev

ei

deKorTINGScoupoN

KUnT U

vinDen in De

aangenaaM...

KLassieK CD 2010

* geldig tot 31 januari 2011

€ 9,-korting

philippe herreweghe

16 december 2010

Portret

mstralend loflied op het eeuwige leven, culminerend

in het lied ’Das himmlische Leben’. Herreweghe

en zijn musici plus de sopraan rosemary Joshua

voelen dat perfect aan. De gentse dirigent begon

zijn eigen cd-bedrijf teneinde de volle artistieke

vrijheid te krijgen om met dit orkest en zijn al even

onvolprezen Collegium vocale gent authentieke

cd-producties te maken.

Zijn plannen voor de toekomst zijn veelbelovend.

vier- tot vijfmaal per jaar verschijnt er een nieuwe

opname. symfonieën en koorwerken uit de diverse

stijlperioden. Ook de ooit in europa toonaan-

gevende vlaamse polyfonie komt aan bod. verder

mag het publiek zich verheugen op een nieuwe reeks

Bach-opnamen, een specialiteit van Herreweghe.

Komend voorjaar brengt de motetten van Bach.

Daarna volgen cd’s met werken van Josquin des

Prez, Brahms en de Missa solemnis van Beethoven.

door hans visser

Mahler omschreef de vierde tegenover zijn vrouw

alma als een oud schilderij tegen een gouden ach-

tergrond. volgens Herreweghe dacht Mahler bij

het componeren van deze laatnegentiende-eeuw-

se symfonie dan ook aan de gedroomde klank van

een orkest uit de achttiende eeuw. een orkest dat

ook als kamermuziekensemble zou kunnen klin-

ken en waarin ook ruimte was voor solisten. een

klank waar Beethoven zowat een eeuw eerder naar

op zoek was, maar die hij door de beperkingen van

de orkesten uit die tijd niet kon realiseren.

De laatromanticus Mahler had die mogelijkheden

wel en Herreweghe probeerde nu deze wellicht

ideale klank van Mahler te reconstrueren. Het lijkt

er inderdaad op dat het de Belgische dirigent met

zijn Orchestre des Champs-Élysées is gelukt die

volle, maar ook doorzichtige en genuanceerde

klank op de cd te krijgen. Het is dan ook een schit-

terende opname die zich onderscheidt van zeer

vele andere.

Philippe Herreweghe is bij menigeen vooral bekend als Bach-dirigent, maar hij doet meer en ook Mahler is bij hem in goede handen. Voor zijn nieuwe eigen label Phi nam hij diens Vierde Symfonie op, de meest toegankelijke. Dat is dan ook meteen de eerste opname voor dat nieuwe label. Een verrukkelijk visitekaartje, want wanneer klinkt Mahler zo authentiek, zo openbarend als hier?

Herreweghe en zijn orkest hebben nu eenmaal de

nodige kennis en ervaring omtrent de muziekprak-

tijk van Mahlers tijd en zeker ook van die uit de

eeuw daarvoor. De instrumenten waren destijds

anders, ze werden anders bespeeld en anders was

ook de toepassing van het vibrato. Bovendien zat

er tijdens het fin de siècle een andere spiritualiteit

in de lucht dan vandaag. vanuit die kennis en dat

gevoel ontstond een cd die beslist een nieuwe im-

puls is voor de populariteit van dit werk.

Toch was de ontvangst van de vierde bij de pre-

mière in 1901 te München gereserveerd. er was

verbazing omdat Mahler teruggreep op tradities.

Bovendien was de toon na zijn drie eerdere sym-

fonieën, die de donkere kanten van de ziel belicht-

ten, opeens verrassend licht. Mahler schreef het

werk toen hij als dirigent werkte aan de negende

van Beethoven met die grootse optimistisch

gezongen apotheose, zo redeneert Herreweghe.

niet zo gek dus dat deze vierde klinkt als een

gUstav mahlersyMFOnie nr. 4

Rosemary Joshua, Orchestre des Champs-Élysées o.l.v. Philippe Herreweghe

lPh 001

heeft grote plannen met zijn eigen label Phi

december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl 17

mAhlerS vIerde AlS STrAleNd

loflIed op heT leveN

foto

eri

C l

arr

aya

die

U

december 2010 18

phIlIppe jArouSSKy

foto

graa

f sim

on

fo

wle

r

zingt Caldara

Philippe Jaroussky: een sterzanger. De Franse countertenor staat al jaren op de belangrijke podia van de wereld met zijn lichte, zachtaardige, vaak als engelachtig omschreven stem-geluid. Voor het label Virgin Classics heeft hij inmiddels zijn achtste cd opgenomen. Met de dirigent Emmanuelle Haïm en het oudemuziekensemble Concerto Köln verdiepte Jaroussky zich in opera-arias uit de Weense periode van Antonio Caldara: Caldara in Vienna – Forgotten castrato arias.

V december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl 19

Voor de muziek van Caldara, tijdgenoot van Bach

en Händel, snuffelde Jaroussky – hij doet altijd zelf

musicologisch onderzoek voor een nieuwe uitgave

– in de bibliotheken van Parijs en Wenen. ‘Caldara

is een beroemde naam, maar van zijn

operaproductie is nauwelijks iets

opgenomen’, vertelt de tweeën-

dertigjarige zanger met open

blik. ‘Ik kende de kwaliteit

van zijn werk en ik was er

zeker van mooie dingen

te ontdekken. Als ik zo’n

“vergeten” opera lees, dan

wil ik graag het hele werk op

het toneel brengen. Dat geeft

me in de toekomst misschien de

energie om me op het dirigeren toe te

leggen.’

Caldara heeft in zijn Weense tijd meer dan vijftig

opera’ s geschreven. Een hele klus om voor de op-

name een bescheiden selectie te maken. ‘De uitein-

delijke keuze is tot stand gekomen in overleg met

emmanuelle. van bepaalde aria’s die ik niet had

gekozen, heeft zij me toch overtuigd. Heel interes-

sant, een andere invalshoek, zelfs al is het je eigen

project.’

‘ik hou ervan een cd samen te stellen alsof je in de

keuken een cocktail bereidt. Op deze uitgave staan

heel diverse aria’s. ik wilde alle kleuren laten horen

die Caldara heeft gebruikt. neem “se un core

annodi” uit Achille in Sciro: kort, fris, niet virtuoos.

Je moet lang studeren om de eenvoud te vinden

binnen de complexiteit van dit repertoire. Waar

Händel en vivaldi vaak een massage zijn voor de

stem, is dat bij Caldara minder het geval.

“se mai senti spirarti sul volto” uit

La clemenza di tito is een

lange aria waarin je lieflijk

moet blijven, niet te

tragisch mag klinken,

maar meer pathétique,

en tegelijkertijd de

juiste spanning moet

vinden.’

caldara in Vienna is de

eerste uitgave waarop de

Parijzenaar met een Duits

orkest werkt. ‘Tijdens de op-

name was ik onder de indruk van

de concentratie van het gezelschap.

Perfecte stilte, iedereen was erbij met z’n hoofd.

Het driehoeksmodel bevalt me, wanneer er overleg

is tussen alle drie de partijen. in de manuscripten

staat niet veel over de uitvoeringspraktijk, dus je

deelt inzichten, praat over nuances.’

serieuze muziek, intelligent vertolkt, jazeker.

Philippe Jaroussky neemt zowel (vroeg)barok als

jonger repertoire onder de loep. Hij geeft ook zon-

der moeite en totaal naturel een performance weg,

zoals de dag na het gesprek. in het amsterdamse

Concertgebouw zet de jeune homme de zaal op

zijn kop als hij subtiel swingend op het podium

staat met een jazzy weergave van een Monteverdi-

aria, begeleid door het ensemble L’arpeggiata.

Jaroussky’s agenda is volgeboekt tot in 2013. Daar-

na legt hij voor acht maanden alles stil. ‘ik ga even

andere dingen doen, zoals reizen naar delen van de

wereld waar ik nooit ben geweest. ik wil niet als ik

vijftig ben wakker worden en denken: O, mijn god,

ik ben alleen maar met muziek bezig geweest!’

door frederike berntsen

phIlIppe jArouSSKy

‘iK wilde een cd samen-

stellen alsof je in de KeuKen

een cocKtail bereidt’

Profiel

antonio CaldaraCaLDara in vienna

Philippe Jaroussky, Concerto Köln o.l.v. Emmanuelle Haïm

delUxe editie: 64881027; standaard editie: 64192727

zingt Caldara

excluSIef

KiJK OP Pagina

68 vOOr De

sPeCiaLe

aanBieDing

Iemiclassics.com youtube.com/emiclassics facebook.com/emivirginclassics

BERNARD HAITINKTannhäuserEMI - Home of the Opera, zowel op dvd als cd. Vraag uw winkelier om de actie-folder!

6408

002

RENAUD CAPUÇON/FRANK BRALEYBeethoven: Complete Sonatas for violin and piano‘’Beethoven’s music is a rite of passage for every violinist.” ~ Renaud Capuçon

6420

010

FABIO BIONDI Vivaldi ErcoleHercules herboren! Villazon en DiDonato schitteren in deze opera olv. Fabio Bondi.

6945

450

VARIOUS ARTISTSKlara4Kids: Van Aap tot ZwaanEen beestachtige leuke klassieke cd voor groot en klein, incl. een prachtig geïl ustreerd boekje!

9063

512

QUATUOR ÉBÈNE Fiction “The Ebène Quartet: a string quartet that can easily morph into a jazz band.”

~ the New York Times

6286

680

JOHN RUTTERThe original Carols from ClareVoor het eerst compleet op cd, deze 28 Carols. Een prachtige kerstgeschenk.

9469

472

JOSÉ VAN DAM Le Meilleur de José Van Dam2cd ter gelegenheid van de 70ste verjaardag van de bekendste Belgische tenor.

6422

992

DAVID FRAY Mozart: Concertos No. 22 & 25Meesterpianist David Fray: op cd olv. niemand minder dan Jaap van Zweden én voor concerten eind november in Nederland!

6419

640

PLACIDO DOMINGOSimon Boccanegra - Live from the Royal Opera HousePrachtige 2dvd olv. Antonio Pappano, die begin december het KCO in Amsterdam dirigeert.

9178

259

EMI-VKZ-nov2010.indd 1 29-10-10 18:30

l

21 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

I

gesignaleerd

SucceSproducTIe met Eva-Maria Westbroek op dvd

Pistool, rode jas, CowBoyhoed: dno’s La fanciuLLa deL West VersChijnt oP dVd, met als middelPunt eVa-maria westBroek als het symBool Voor de hooP oP een Betere toekomst.

‘ik stop met de school!’ als een bulderende leraar

het roept tegen een paar brugklasmeiden, liggen

die gierend van het lachen over hun tafels, maar

als Minnie het zegt, krijgt ze een hele kroeg vol

ultraruige cowboys smekend op de knieën: ‘nee

Minnie, niet doen!’ De heldin van Puccini’s La

fanciulla del West is stoer, lief en wijs. Ze weet wat

mannen die de hele dag op jacht zijn naar het

grote geld nodig hebben: een stukje Bijbelles.

Door te lezen uit dat boek vol intrigerende verha-

len leert ze hun de waarde van schoonheid, van

nieuwe onbekende woorden, van het mooie in alle

mensen en van de suggestie dat het nooit een goed

idee is om met de duivel in zee te gaan.

Dat zo eens op een rijtje zettend: is Minnie niet de

ideale kandidate om als pleitbezorgster naar de

Tweede Kamer te sturen voor het behoud van het

culturele leven? Ze zou het zo kunnen, gewapend

met haar pistool en begeleid door wat Puccini

voor haar componeerde: de allermooiste op-

komstmuziek van alle opera’s van alle planeten

van alle zonnestelsels van het hele universum. in

haar lange, rode jas prijkt ze kordaat op de nieuwe

dvd van de opvoering bij De nederlandse Opera

in 2009, als een strijdbaar symbool voor alles wat

goed en mooi is aan muziektheater.

De Minnie van DnO was - het was op de televisie

bij De Wereld Draait Door, dus ook ‘niet-elitaire’

mensen konden het te weten komen - eva-Maria

Dat ellen rabiner haar mooie alt en natuurlijke

waardigheid leent aan het in het libretto ietwat gê-

nant afgeschilderde personage van de indianen-

vrouw Wowkle, doet de uitvoering enorm veel goed,

alsmede het feit dat de groep mannen rond Minnie

- een mix van solisten van buitenaf en zangers uit het

Koor van de nederlandse Opera - de bende goud-

zoekers als een subtiel gedifferentieerde reeks karak-

ters neerzet. Minnie valt voor Dick Johnson en dat

heeft ongetwijfeld niet alleen met zijn veelbelovende

voornaam te maken, maar zeker ook met de held-

haftig ogende en dito zingende Zoran Todorovich.

als extra voegt Opus arte een dvd toe met hoogte-

punten uit het repertoire van DnO: mooie, vreem-

de, soms ietwat weirde producties waarover je lang

en intens kunt discussiëren. gelukkig maar. Men-

sen die slechts in goedkope termen over kunst kun-

nen praten, zijn immers stierlijk vervelend.

door hein van eekert

Westbroek, in een productie van nikolaus Lehn-

hoff en raimund Bauer. Het is een schouwspel

in zwart en wit en sterk op het netvlies werkende

kleuren, waarin de vergelijking tussen de goud-

zoekers van de negentiende eeuw en de geldjagers

van de eenentwintigste haarscherp wordt getrok-

ken. vocaal en dramatisch is Westbroeks vertol-

king daarin niet alleen een invulling, maar bijna

een liefdesverklaring aan de rol: de volledige op-

rechtheid van haar gevoelens straalt haar in het

eerste bedrijf uit de ogen en in het tweede bedrijf

legt ze Minnies verliefde kant met een vleugje

luchtigheid aandoenlijk bloot. in het derde draait

ze wat in andere handen een lachwekkende regie-

ingreep had kunnen worden om tot een hoogte-

punt: haar afdalen van verlichte trappen als een

zeer overtuigende Jean Harlow-lookalike is goed

voor een open doekje. De andere momenten

waarop Lehnhoff de draak lijkt te willen steken

met typisch amerikaans escapisme voe-

gen een stukje romantische humor toe

van de allerbeste soort: als intellectueel

ingestelde toeschouwer lach je, maar

tegelijkertijd droomt de innerlijke gevoels-

mens zalig weg bij de grote Bambi’s rond

Minnies rozige trailer, bij troubadour Jake

Wallace als countryzanger en Lucio gallo’s

sheriff Jack rance als een flamboyante Errol flynn

gone evil.

giaComo PUCCiniLa FanCiULLa DeL WesT

Eva-Maria Westbroek - sopraan, Lucio Gallo - bariton e.v.a. Nederlands Philharmonisch Orkest

o.l.v. Carlo Ricci oPUs arte - oa 1039a

foto

graa

f Clä

rCh

en &

mat

thia

s ba

Us

dvd

Top ITemslechts*

€ 24 ,99

* zolang de voorraad strekt

excluSIef verKriJgBaar TiJDens De aangenaaM... KLassieK 2010CaMPagne

cecIlIA bArTolI

s

sPeCial

ZeLDen is ‘cAStA DIVA’ inTieMer en ingeTOgener UiTgevOerD

foto

graa

f Uli

web

er

december 2010

cecIlIA bArTolI

saardige aanvulling op het bestaande aanbod.

Overigens bestaat Sospiri niet alleen uit oude op-

namen. Bartoli doet ook nu weer wat ze niet laten

kan en voegde twee cd-premières toe, onder meer

een prachtige aria van Leonardo vinci (1696-

1730). vinci’s ‘Cervo in bosco’ (uit de opera

medo) was ooit de lijfaria van de legendarische

castraat Farinelli, maar Bartoli weet er ook raad

mee. Het is een feest om naar te luisteren.

Drie jaar geleden parkeerde Bartoli haar Bart-

mobile voor het Concertgebouw in amsterdam.

Met deze tot museumbus omgebouwde vracht-

wagen toerde ze door europa om haar cd rond

de legendarische zangeres Maria Malibran te

promoten. Te midden van brieven, foto’s en an-

dere Maria-snuisterijen ontving Bartoli de pers.

Welke andere zangeres zou zoiets verzinnen?

Met een museumbus de wereld rond. Typisch

Bartoli. Muziek is haar missie en het

klinkend resultaat mag er zijn. Luister

naar Bartoli’s ‘Casta diva’. Zelden is deze

aria intiemer en ingetogener uitgevoerd.

Het ‘kleine’ orkest, de houten fluit, de lage

mezzo-stem van Bartoli: alles is pianissimo en

sotto voce. een aanpak die haaks staat op de

moderne uitvoeringstraditie, waar het toch

meestal gaat om het grote dramatische gebaar.

Sospiri belicht niet alleen haar opera-oeuvre, ook

uit het religieuze repertoire werd een selectie

gemaakt. De tweede cd bevat werken als Bachs

‘Qui sedes’ (Mis in b), Mozarts ‘Laudate domi-

num’, het ‘ave Maria’ in een orkestbewerking van

‘sospiri’ is het italiaanse woord voor zuchten en

er wordt op de gelijknamige cd wat afgezucht en

-geleden. Het kan niet op. Händels aria ‘Ombra

mai fu’, Bellini’s ‘ah, non credea mirarti’ (uit La

sonnambula) en ‘Casta diva’ (uit norma): het ge-

weeklaag is niet van de lucht.

Meestal hebben verzamel-cd’s met heruitgaven

weinig toegevoegde waarde. in dit geval ligt dat

anders. Bartoli heeft zich de afgelopen jaren uit-

sluitend beziggehouden met bijzondere cd-pro-

jecten. slechts eenmaal per jaar kwam er een

(vaak thematische) cd uit.

Bartoli: ‘ik maak liever één cd-project per jaar dat

echt bijzonder is. Met mijn vivaldi-album en de

italiaanse aria’s van gluck heb ik de minder be-

kende kanten van een bekende componist be-

licht. De cd met muziek van salieri past ook in die

traditie. ik vind het leuk om dingen te ontdekken

en die vervolgens met het publiek te delen. Dat is

voor mij zowel een artistieke als een intellectuele

behoefte.’ een verzamelalbum geeft een goed

beeld van al die projecten en vormt zodoende een

gounod en het ‘Pie Jesu’ uit het requiem van

Fauré. in de aria-achtige werken als het ‘ave

Maria’ en het ‘Pie Jesu’ horen we Bartoli op haar

best. Maar de religieuze muziek van Bach en

Mozart: dat is een ander verhaal. Jammer van dat

topzware vibrato en de vaak galmende opname.

Maar ach... niemand is perfect, ook de beste

mezzo van deze eeuw niet.

door oswin sChneeweisz

In de keuken van Decca leverde de chef-kok een meesterstuk. Met opgewarmde kliekjes brouwde hij een culinair hoogstandje. Sospiri heet de nieuwste cd van Cecilia Bartoli: een verzamelalbum met een gouden randje.

23foto

goddelijke kliekjes Van

diverse ComPonisten SOSPIrI

Cecilia Bartoli, Bryn Terfel, Luciano Pavarotti, Maxim Vengerov, Juan Diego Flórez

en diverse orkestendeCCa 478 2249 / 105 508 vkz

cd+ boNuS

cd

Top ITemslechts*

€ 24 ,99

* zolang de voorraad strekt

excluSIef verKriJgBaar TiJDens De aangenaaM... KLassieK 2010CaMPagne

24 december 2010

30 cadeau suggestiesuit de najaarsrelease van Deutsche Grammophon en Decca

All you want

2CD

7CD

2CD

2CD

17CD

adv_uni_vkz_christmas spread_LR_fc_©OCHEDA 28-10-10 13:02 Pagina 1

WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl 25 december 2010

Bij aanschaf van twee titelsontvangt u een sfeervol

Kerst-album cadeau

7CD

2CD

3CD

2CD

for christmas

adv_uni_vkz_christmas spread_LR_fc_©OCHEDA 28-10-10 13:22 Pagina 2

d

d27 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

PodiUm

dAG IN de brANdING

De inzet van Dag in de Branding is de eigen-

tijdse toonkunst te voorzien van een ‘duidelij-

ker profiel’ en het publiek bekend te maken met

de ‘diversiteit van de muziek van nu’. Het Plat-

form voor nieuwe Muziek, een convenant van

de Johan Wagenaar stichting en enkele toon-

aangevende Haagse podiumkunstinstellingen,

voorziet hiertoe elk kwartaal in een ruim aan-

bod van hedendaagse klanken. Klanken die

uiteen kunnen lopen van de repetitieve mini-

mal-mantra’s van steve reichs Six Piano’s

(maart 2008) tot Frederic rzewski’s even ec-

lectische als virtuoze pianovariaties op het Chi-

leense volkslied the people united will never be

defeated (maart 2009). Klanken die kunnen

variëren van Hans Werner Henzes monumen-

tale liedcyclus Voices (maart 2010) tot de elek-

tronische klanksculpturen, afkomstig uit drie-

dimensionale installaties van rob van rijswijk

en Jeroen strijbos.

Binnen het gevarieerde muziekaanbod ruimt

de festivalorganisatie bovendien een speciale

plek in voor ‘projecten die om uiteenlopende

redenen vaak buiten de reguliere programme-

ring vallen’. Zo’n Bijzonder Project is de opera

rage d’amours van componist rob Zuidam, in

2005 een van de hoogtepunten op het Holland

Festival en onlangs door de gemeente Den

Haag bekroond met de Kees van Baarenprijs.

Het werk verhaalt met tekstflarden uit histori-

sche bronnen en muzikale verwijzingen naar

zestiende-eeuwse polyfonie over de grenzeloze

liefde die Johanna de Waanzinnige (1479-

1555) koesterde voor haar gemaal

Filips de schone (1478-

1506). een hartstocht die

zelfs over de grens van de

dood voerde, want alvo-

rens zot Jeanneke voor

de rest van haar leven in

een kloostertoren werd

opgesloten, zeulde zij

Filips’ stoffelijk overschot

geruime tijd met zich mee

op nachtelijke zwerftochten

door Midden-spanje. geregeld liet

ze de processie halt houden, om de kist te

openen en haar gade te omhelzen en te kussen

of omdat het haar voorspelde moment van zijn

wederopstanding nabij zou zijn.

Op 11 december zal de achttiende editie van

Dag in de Branding van start gaan met Zuidams

klinkende essay over mateloze passie. in het ka-

der van de uitreiking van de Kees van Baaren-

prijs vindt daags erna een

tweede voorstelling plaats. Op de

bühne namen als Claron McFadden en

romain Bischoff, en in de bak het residentie

Orkest onder leiding van Otto Tausk. Met het

oog op een breed publieksbereik is de toegang

gratis. Wel even aanmelden via de internetsite.

WWW.dAGINdebrANdING.Nl

door JoeP ChristenhUsz

Een percussie-stuk voor de elektronisch versterkte hersengolven van uitvoerend componist Alvin Lucier. Een radiofonisch eerbetoon van Gilius van Bergeijk aan Franz Schubert. Een Oud-Griekse tragedie van Aischylos, door klankarchitect Iannis Xenakis in een avant-gardistisch operakostuum gehesen. Het is zomaar een greep uit de programma’s van het Haagse festival Dag in de Branding, een eendaagse modernemuziek-marathon die sinds 2006 vier keer per jaar langs verschillende locaties in de hofstad voert.

operA Rage d’amouRs over GreNzeloze hArTSTochT

Er kan geen twijfel over bestaan: Janine Jansen ziet uit naar het – nee, naar haar Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht, dat voor zondag 26 t/m donder-dag 30 december 2010 op de agenda staat. Elk jaar weer is de Domstad tijdens de stemmige kerstweek een vaste ankerplaats voor de topvioliste, wier naam seizoen na seizoen in New York, Tokio, Wenen, Londen en Berlijn op de affi ches van de grote concertzalen prijkt. In dat rijtje hoort Utrecht ook thuis, en daar zijn duizenden muziekliefhebbers blij mee, getuige de volle zalen die het festival jaar na jaar trekt.

Bach en Dutilleux, Mozart en Messiaen, Schumann en SchnittkeOok het programma van deze festivaleditie is weer als een trektocht door het landschap van drie eeuwen muziekgeschiedenis. Bekende vergezichten worden afgewisseld met minder bekende panorama’s. Naast geliefde hoogtepunten uit het kamermuziekrepertoire klinkt muziek die we niet zouden horen wanneer Janine alleen de weg van de minste weerstand zou bewandelen. Maar dat is een weg waarop je haar niet tegenkomt: ‘Met al die geweldige collega’s, die ieder hun eigen, unieke talent meebrengen, is het festival juist een uitgelezen kans om niet alleen de grote klassiekers te spelen, zoals de Sonate voor piano en viool van César Franck of een adembenemend strijkkwintet van Mozart, maar ook weinig gehoorde muziek, zoals de Schumann-hommage van György Kurtág, of ème et variations van Oli-vier Messiaen, een stuk waar ik als kind al gek op was. Daarom doen we ook niet aan thema’s. Die zou ik alleen maar als beperking ervaren. Ik wil juist héél veel verschillende dingen voorbij laten komen. Dát maakt het spannend. We proberen dingen uit, want dat is het mooie van kamermuziek maken met vrienden: dat je samen naar een mooi resultaat toewerkt. We luisteren naar elkaar, en we dagen elkaar uit. En omdat we elkaar in de loop van de jaren steeds beter leren kennen, kunnen we ook steeds verder, steeds dieper gaan.’ Tekst Mathieu Heinrichs

‘We luisteren naar elkaar, we dagen elkaar uit’Janine Jansen en haar muziekvrienden brengen de kerstdagen weer door in Utrecht

‘Of ik dat écht wel leuk vind, van kerstmis tot nieuwjaar werken? Ja, die vraag wordt mij elk jaar wel een paar keer gesteld. Maar sinds het eerste festival, in 2003, kan ik steeds uit de grond van mijn hart zeggen: ja, dat vind ik fantastisch! En ik niet alleen, want anders zouden we nu niet al de achtste editie beleven. Mijn vrienden uit de muziekwereld willen zich hun jaarlijkse ‘party’ in Utrecht ook niet laten ontgaan. Het lijkt wel of ze met het jaar enthousiaster worden. Dat is voor mij natuurlijk een geweldige stimulans. Het festival is een muziekfeest, daar is het uiteraard om begonnen. Maar het is ook een familiefeest, en ook daarom kan ik mij verheugen op al die repetities en concerten.’

Een greep uit de programmering Zondag 26 december Kerstconcert: muzikale vertelling op basis van een Russisch Sprookje, met live tekenaar

Maandag 27 december Ravel Sonate voor viool en cello | Messiaen ème et variations Franck Sonate voor piano en viool in A

Maandag 27 december Schumann Pianotrio in g | Kurtág Hommage à R. Sch.Mozart Strijkkwintet in g, KV 516

Dinsdag 28 december Schönberg Verklärte Nacht | Beethoven Klarinettrio in Bes, op. 11 | Bach Zesde Brandenburgs concert

Woensdag 29 december Rossini Eerste sonate a quattro in G | Dutilleux Trois strophes sur le nom de Sacher | Ravel Vioolsonate in G

Woensdag 29 december Mahler Pianokwartet | Schnittke PianokwintetDvorák Pianotrio ‘Dumky’

Donderdag 30 december Dubugnon Ellébores, op. 2 | Brahms Klarinettrio, op. 114Chausson Concert in D, op. 21

Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht 26 t/m 30 december 2010Meer informatie www.kamermuziekfestival.nl

klassieke_zaken.indd 1 27-10-2010 10:59:25

DE

MO

OIS

TE R

ELEA

SES

VAN

HET

NA

JAA

R 20

10

Een bijlage van Codæx Nederland • Prinsengracht 17 • 1015 DK Amsterdam • T +31 20 6129724 • F +31 20 6894405

• Thomas oliemans, rasarTiesT• opera rara 40 Years• Jansons zegevierT• Theo loevendie, 80 Jaar• mel Bonis herondekT• magnificaT, een feesT van lichT

JOHN ADAMSDoctor Atomic

Finley/Rivera/Owens/Netherlands Philharmonic Orch./Renes

OA 0998 • 2DVD

CLAUDIO MONTEVERDIPierre Audi’s Monteverdi Cycle

Ainsley/Johnson/Chance McFadden/De Nederlandse Op.

Stubbs/Porcelijn/Rousset/WilsonOA 0972 • 7DVD • Box Set

VINCENZO BELLININorma

Papian/Smith/Tsirakidis/Netherlands Chamber Orch./

ReynoldsOA 0959 • 2DVD

CLAUDIO MONTEVERDIIl Ritorno d’Ulisse in Patria

Rolfe Johnson/ArayaDe Nederlandse Opera/Baroque

WilsonOA 0926 • DVD

FRANCESCO CAVALLIErcole Amante

Pisaroni/Cangemi/Zomer/Concerto Koln/NPS/BoltonOA 1020 • 2DVD

CLAUDIO MONTEVERDIL’Incoronazione di Poppea

Haymon/Chance/Les Talents Lyriques/ RousetOA 0924 • 2DVD

TAN DUNMarco Polo

Workman/Castle/De Nederlandse Opera/Dun

OA 1010 • DVD

CLAUDIO MONTEVERDIL’Orfeo

Ainsley/Balleys/Chance Tragicomedia/Concerto Palat

StubbsOA 0928 • 2DVD

OLIVIER MESSIAENSaint Francois d’Assise

Tilling/Gilfry/Delamboye/The Hague Philharmonic Or

MetzmacherOA 1007 • 3DVD

DMITRI SHOSTAKOVICHLady MacBeth of Mtsensk

Westbroek/Ventris/Vaneev/Koninklijk Concertgebouw/Jansons

OA 0965 • 2DVD

WOLFGANG AMADEUS MOZARTCosi fan Tutti/Le Nozze di Figaro/

Don GiovanniMagee/Pisaroni/Matthews/Neth.

Cham. Orch./MetzmacherOA 3020 • 4DVD

BOVENDIEN ONTVANGT U BIJ ELKE TITEL DE SAMpLER DNO A WORLD CLASS OpERA COMpANy DVD GRATIS!

DNO A WORLD CLASS OPERA COMPANy

3

GIACOMO pUCCINILa Fanciulla del WestWestbroek/Gallo/TodorovichDe Nederlandse OperaCarlo RizziOA BD7075 • BLR

GIACOMO pUCCINILa Fanciulla del West + SAMPLER DNOWestbroek/Gallo/TodorovichDe Nederlandse OperaCarlo RizziOA 1039 AK • 2DVD

WOLFGANG AMADEUS MOZARTDie Entfuhrung aus dem Serail

Aikin/Montvidas/Rydl/De Nederlandse Opera/Carydis

OA 1003 • 2DVD

GIUSEppE VERDIDon Carlo

Lloyd/Villazon/Croft/Royal Concertgebouw Orchestra

ChaillyOA 0933 • 2DVD

SERGEI pROKOFIEVThe love for three orangesRotterdam Philh.Orch/De

Nederlandse Opera/DeneveOA 0957 • 2DVD

GIUSEppE VERDIReves d’un Marco Polo

McFadden/Naruki/Schonberg Ensemble/Asko Ensemble

LeeuwOA 0943 • 2DVD

GIACOMO pUCCINIMadame Butterfly

Netherlands PO/Chorus of de Nederlandse Opera

Wilson/de WaartOA 0936 • 2DVD

RICHARD WAGNERDas Rheingold

Brocheler/Smit/Clark/Runkel/Residentie Orkest/Haenchen

OA 0946 • 2DVD

JEAN-pHILIppE RAMEAUCastor et Pollux

Gens/Panzarella/Testé/Les Talens Lyriques/RoussetOA 0999 • 2DVD

RICHARD WAGNERDie Walkure

Keyes/Secunde/Rydl/De Nederlandse Opera/Haenchen

OA 0947 • 3DVD

RICHARD WAGNERGotterdammerung

Kruse/Rydl/Smit/Nederlands Philharmonisch Orkest

HaenchenOA 0949 • 3DVD

RICHARD WAGNERSiegfried

Kruse/Clark/Smit/Rotterdams Philharmonisch Orkest

HaenchenOA 0948 • 3DVD

Het Londense label Opus Arte doet al jarenlang zijn best voor de mooie producties van de Neder-landse Opera. De Ring en de Monteverdi-cyclus, maar ook Ercole Amante van Cavalli of Doctor Atomic van John Adams vinden we, overigens Ned-erlands ondertiteld, terug in de catalogus. La Fanciulla is, andermaal volgens de Volkskrant, muzikaal een grensverleggende opera met veras-sende harmonische tinten en voortvarende muzi-kale dialoog. In de regie van Nicolaus Lehnhoff en Raimund Bauer wordt het wilde westen vervangen door het wilde oosten. Geen paarden en indi-anen, maar leren jassen in de ondergrondse en de skyline van de wereldstad New york, gehuld in beelden van film en decadentie.

Deze mooie productie is momenteel, inclusief de sampler en voor een verlaagde prijs, in het kader van de actie Aangenaam Klassiek als ‘Topitem met Meerwaarde’ in de winkel te verkrijgen.

Dit najaar zorgt distributeur Codaex voor een ex-clusieve actie in de speciaalzaken met alle titels van De Nederlandse Opera voor een zeer aantrek-kelijke prijs. U kunt zo bijvoorbeeld Norma, Ma-dame Butterfly of de complete Ring van Wagner in prima uitvoeringen en voor een vriendelijke prijs aan uw catalogus toevoegen.

De weergaloze productie van La Fanciulla del West was een absoluut succes in 2009 in Amsterdam. Het Muziektheater stond op z’n kop voor deze ‘Puccini, grand cru, zonder sentimentele galm’, zoals de Volkskrant schreef. Maar de operaliefheb-bers in de hoofdstad klapten en gilden natuurlijk vooral voor hun nieuwe lieveling Eva-Maria West-broek, die na haar triomfen met Lady Macbeth van Mtsensk en La Wally zich een plek in de harten heeft verworven.

EVA-MARIA WESTBROEKEEN STOERE EN KWETSBARE DIVA

€ 24,99*

*WINKELADVIESPRIJS, Incl Sampler Dit artikel maakt deel uit van de actie Aangenaam Klassiek 2010 en valt niet onder de 50% DNO campagne

4

Bis LiNN

ChaNdos ChaNNEL CLassiCs

Bissa 1823 CKd 358 • 2saCd

ChaN 10613CCs 29110

ENCorEsFröst and Friends

ThoMas arNEArtaxerxesClassical Opera CompanyIan Page

MoZarT/CrUsELL/KrEUTZErWorks for Bassoon and OrchestraKaren Geoghegan / BBC PhilharmonicGianandrea Noseda

GEorG FriEdriCh haNdELFlavioMead/Joshua/Summers/Early Opera CompanyChristian Curnyn

LUdWiG VaN BEEThoVENDiabelli VariationsGary Cooper

ChaNdos

ChaNdos

BayErisChE rUNdFUNK

hypErioN

ChaN 10616 • 9Cd

ChaN 0773 • 2Cd

900105

Cda 67756 • Cda 66928

LUdWiG VaN BEEThoVENComplete Piano SonatasLouis Lortie

pJoTr iLyiCh TChaiKoVsKySymphony No.5 / FrancescaSymphonieorchester des Bayerischen Rundfunks

ikon iiHolst SingersSteven Layton

Louis Lortie heeft meer dan dertig opnamen voor het label Chandos gemaakt, waarbij hij een repertoire speelde van Mozart tot Stravinsky. Zijn opname van de Eroica variaties van Beethoven won een Edison en zijn opnamen van Schumann en Brahms konden bogen op een CD of the Year onderscheiding bij het BBC Music Magazine. Met deze fraaie set zijn alle piano sonates van Beethoven in één keer verkrijgbaar, in de prachtige uitvoering van deze Frans-Canadese pianist.

In december 1887 vertrok Tchaikovsky voor een lange reis, met als doel steden als Berlijn, Parijs, Londen en Wenen bekend te maken met zijn muziek. Deze tournee zou hem inderdaad de interna-tionale erkenning brengen die hij zocht, waarover hij uiterst tevreden was. Bij zijn terugkeer, ruim vier maanden later, werd hij echter opnieuw overvallen door twijfels en zou geruime tijd nodig hebben om aan een nieuwe symfonie te gaan werken. Toch zou hij al snel klaar zijn met zijn vijfde, maar deze zou door de critici totaal anders ontvangen worden dan door het zeer enthousiaste publiek. Met deze uitgave voegt dirigent Mariss Jansons wederom een staalkaart van zijn kunnen aan de toch al niet kleine catalogus toe.

De ster uit deze toch al prachtige versie van Handel’s Flavio, is de jonge counter tenor Tim Mead, die studeerde aan het King’s College in Cambridge en de Royal College of Music. Naast optredens op festivals in Göttingen en Edinburgh, werkte Mead ook al met de grote operahuizen, zoals De Neder-landse Opera. Samen met de Early Opera Company o.l.v. Christian Curnyn en de andere solisten als Iestyn Davies (ook countertenor) en Rosemary Joshua, is dit een heerlijke uitvoering geworden over de koning van Lombardije.

In 1997 maakten The Holst Singers en Stephen Layton een album dat direct een cult-klassieker en een bestseller werd: Ikon (CDA 66928). Het album bevatte een selectie van grote Russische koormuziek uit de 19e eeuw, duizelingwekkend in grandiose schoonheid. Nu hebben de krachten zich wederom gebundeld voor deze opvolger, Ikon II. Veel van de hier opgenomen werken zijn van componisten wiens namen niet snel bekend zullen zijn, maar de uitzonderlijke kwaliteit van de muziek is onmiskenbaar en direct aansprekend.

€ 49,95*

€ 29,95*

*WINKELADVIESPRIJS

*WINKELADVIESPRIJS

ikon i & ii Beide TiJdeliJk voordelig

DE

MO

OIS

TE R

ELEA

SES

VAN

HET

NA

JAA

R 20

10

5

Bis siGNUM

häNssLEr

häNssLEr

häNssLEr

hypErioN

CarUs CarUs ChaNdos

siGNUMhypErioN hypErioN

haEN 93265

haEN 98609

Cda 67818

CarUs 83362 CarUs 83429 Chsa 5082

siGCd 219Cds 44391 • 3Cd Cda 67762

Bissa 1861 siGCd 218

GEorGE aUriCLes Facheux/La pastoraleDeutsche Radio Philharmonie

JohaNN sEBasTiaN BaCh, Cantatas Vol.47Bach Collegium Japan / Masaaki Suzuki

JohaNN sEBasTiaN BaCh, hohe MesseRodolphus / Southern Sinfonia

about ChristmasBerlin Voices

VyTaUTas MisKiNisTime is endlessRoyal Holloway ChoirRupert Gough

WiLhELM FriEdEMaNN BaChCantatas iMields/Romberger/Poplutz/MertensRalf Otto

WiLhELM FriEdEMaNN BaChCantatas iiRastatter HofkapelleJürgen Ochs

WiToLd LUTosLaWsKiorchestral WorksBBC Symphony OrchestraEdward Gardner

GUsTaV MahLErsymphony No.4PhilharmoniaCharles Mackerras

piETro LoCaTELLiL’arte del ViolinoElizabeth Wallfisch/The Raglan Baroque Players

MaX rEGErChoral MusicConsortiumAndrew-John Smith

De reeks met opnamen van de complete serie kantaten van Johann Sebas-tian Bach door Masaaki Suzuki en het Bach Collegium Japan wordt steeds indrukwekkender. Bovendien als men bedenkt dat het ensemble buiten deze reeks om nog tijd heeft om zich op andere bijzondere werken uit vooral de barok te storten. Slecht vijf jaar na de oprichting van het ensemble is al begonnen aan deze lijvige reeks en er wordt telkens opnieuw naar een nieuw deel uitgekeken, want de kwaliteit blijft hoog. Solisten op dit deel zijn Hana Blazikova, Robin Blaze en Peter Kooij.

Het Rodolphus koor bestaat sinds 1983 en bestaat uit studenten van de Eton koor colleges, in de leeftijd tot 25 jaar. Elk jaar trekken de zes colleges zo’n 350 jonge zangers, waarvan de besten worden uitgenodigd voor dit koor. In 2000 gaf het ensemble zijn eerste uitvoering van de Hohe Messe van J.S.Bach, met het Orchestra of the Age of Enlightment. Nu verschijnt dan dit werk op cd, uitgevoerd door een groep die in de pers geroemd wordt vanwege zuiverheid, expressie, dynamiek, gevoeligheid en balans.

3 voor 1

haEN 98622 • 2Cd

JohaNN sEBasTiaN BaChWeihnachtsoratoriumHymnus-Chorknaben StuttgartEnsemble ‘76

6

BayErisChE rUNdFUNK CarUs

ChaNdosChaNNEL CLassiCs

ETCETErahypErioN

900108 CarUs 83227

Chsa 5083CCs 29910

KTC 1422

Cda 67780

LUdWiG VaN BEEThoVENSymphony No.9Stoyanova / Braun / Schade / Volle / Mariss Jansons

LUiGi ChErUBiNiRequiem in c minorKammerchor Stuttgart / Hofkapelle StuttgartFrieder Bernius

EdWard ELGarViolin Concerto / PoloniaTasmin Little / Royal Scottish National OrchestraAndrew Davis

sVEN-daVid saNdsTroMNordic SoundsSwedish Radio ChoirPeter Dijkstra

MELaNiE BoNisPiano WorksVeerle Peters roBErT sChUMaNN

Kinderszenen / DavidsbündlertänzeAngela Hewitt

CarUs

ChaNdos

ChaNdos

sUpraphoN

CarUs 83347 • 2Cd

Chsa 5084

ChaN 0775

sU 4038

JohaNN ChrisTiaN BaChMailänder VesperpsalmenSüddeutscher Kammerchor/Concerto KölnGerhard Jenemann

raVEL/dEBUssy/MassENETPiano Concertos / Fantaisie Jean-Efflam Bavouzet/BBC Symphony Orchestra

diETriCh BUXTEhUdE/WECKMaNNMembra Jesu nostriSoloists / Fretwork / The Purcell Quartet

aNToNiN dVoraKString Quartets Ops.106 & 96Pavel Haas Quartet B

ES

PR

OK

EN

IN D

EZE

KLA

SS

IEK

E Z

AK

EN

TiJdeliJk in priJs verlaagd

7

LiNN

Lso LiVE

NaXos

ETCETEra

pENTaToNE

CoLLEGiUM

CKd 371

Lso 0700

8572444

KTC 1406

pTC 5186360

CoLCd 135

FraNZ sChUBErTWinterreisePeter Harvey / Gary Cooper

GiUsEppE VErdiOtelloO’Neill / Finley / Schwanewilms/LSOCarl Davis

haNs oTTEDas Buch der KlängeRalph van Raat

MarTiJN paddiNGThree ConcertiSikkens / Luijmes / Hulst Asko / Schönberg / Siebens

KodaLy/BarToK/LiGETiDances from Galánta / Deux PortraitsGulbenkian Orchestra / Lawrence Foster

JohN rUTTErA Song in SeasonThe Cambridge Singers / John Rutter

häNssLEr

hypErioN

aTTaCCa

haEN 93264

Cda 67665

aTT 210122

roBErT sChUMaNNComplete Works for Piano and OrchestraFlorian Uhlig / Christoph Poppen

FraNZ sChUBErTPiano DuetsSteven Osborne/Paul Lewis

ThEo LoEVENdiEDe Nachtegaal en andere werkenVisser / Ensemble M / Beths / de LeeuwPorcelijn / Renes

BE

SP

RO

KE

N IN

DE

ZE K

LAS

SIE

KE

ZAK

EN

adviesprijs

22,95

14,95

8

Coro

Cor 16085

a TradiTioNaL ChrisTMas CaroL CoLLECTioN VoL.ii

The SixteenHarry Christophers

De OLYMPUS TOP 100 is een selectie van de 100 best verkochte, meest actuele titels van het label NAXOS. De selectie wordt regelmatig vernieuwd.

ChaNdos

BayErisChE rUNdFUNK

hypErioN

Chsa 5085

900703

Cds 44461 • 7Cd

hEar My Words: ChoraL CLassiCs FroM sT JohN’s

Choir of St John’s CollegeAndrew Nethsingha

aNToN BrUCKNErsymphony No.8Rafael Kubelik

WiLLiaM ByrdThe Complete Keyboard MusicDavitt Moroney

siGNUM

Bis ChaNdos

siGCd 215

Bissa 1829ChaN 10615

JohaNN sEBasTiaN BaChChristmas Oratorio

King’s Singers

aNToN BrUCKNErSymphony No.2Swedish Chamber OrchestraThomas Dausgaard

The Virtuoso ClarinetCollins/Lane

hypErioN

Cda 67791

GoETZ/WiENiaWsKiromantic piano Concerto Vol 52Hamish MilneBBC Scottish Sympony Orchestra

hypErioN

Cda 67777 • 2Cd

JohaNNEs BrahMsThe Complete VariationsGarrick Ohlsson

9

hypErioN

oNdiNE

Cda 67782

odV 4008

Cda 67819

FraNZ LisZTsongsMatthew Polenzani/Julius Drake

aULis saLLiNENThe red LineJorma Hynninen/Finnish National OperaMikko Franck

hypErioN

hypErioN

Cda 67758

orGaN FirEWorKs VoL.14Christopher Herrick

MUZio CLEMENTiThe Complete piano sonatas Vol 6Howard Shelley

sacred Music in the renaissance - Volume 1 / 2 / 3The Tallis Scholars / Peter Phillips

Dit eerste deel van een set van drie gelijktijdig verschenen sets met de mooiste opnamen van de Tallis Scholars, beslaat de periode 1980-1989, met als opener hun meest bekende en geroemde uitvoering van het Miserere van Allegri. Dit werk werd sindsdien al meer dan 350 keer door het ensemble uitgevoerd en wordt nog altijd het meest gevraagd. Het leidde ook direct tot een grote reputatie in de uitvoeringstraditie van oude muziek en vanaf die eerste opname zouden de Scholars steeds meer de perfectie benaderen, zowel technisch als muzikaal. De mooiste opnamen zijn dus nu verschenen, verdeeld over drie sets die verder nog de periodes 1990-1999 en 2000-2009 beslaan. Een waardig document voor dit al dertig jaar bestaande ensemble, verpakt met boekjes in drie talen

GiMELL

GiMBX 301 • 4Cd | GiMBX 302 • 4Cd | GiMBX 303 • 4Cd

opUs arTE

opUs arTE

oa Bd7073

oa Bd7074

oa 1038

oa 1037

pJoTr iLyiCh TChaiKoVsKyCherevichkiDiadkova / MikhailovVassiliev / Royal Opera HouseAlexander PolianichkoClaudio Abbado

shosTaKoViCh/JopLiN/ELiasElite syncopations / The Judas Tree ConcertoLamb / Nunez / Choe / McRae / Royal Opera House / Grier / Clark / Wordsworth

Bariton Thomas Oliemans is een van de grootste vocale talenten van het mo-ment. Ook buiten de landsgrenzen is dat inmiddels opgepikt, want hij zingt de komende jaren aan befaamde operahui-zen als Covent Garden in Londen en de Munt in Brussel. Begin december presen-teert het Nederlandse label Etcetera de tweede cd van Thomas met de beroemde liederencyclus Schwanengesang van Franz Schubert. Magistraal begeleid door meesterpianist Malcolm Martineau, zingt Thomas met een ongekende inten-siteit, zoals hij dat eerder deed op zijn eerste cd voor het label, genaamd Mi-rages, met werken van Poulenc en Fauré. Deze cd vormt een prachtige opmaat van een seizoen waarin Thomas ook in Nederland veelvuldig op de grote podia te zien zal zijn. Zo zingt hij de hoofdrol in de nieuwe opera Legende van Peter-Jan Wagemans bij De Nederlandse Opera, en in juni bij de Nationale Reisopera de rol van Marcello in La Bohème van Puccini.

FRANZ SCHUBERTSchwanengesangThomas Oliemans / Malcolm MartineauKTC 1420

GABRIEL FAUREFRANCIS POULENCMiragesThomas OliemansMalcolm MartineauKTC 1366

THOMAS OLIEMANS ARTIEST IN HART EN NIEREN

nieUW

adviesprijs

29,95

19,95PER CD BOX

10

REMASTEREDQUADRO

RECORDING

30 LEGENDARy PENTATONE RQR TITLES

NOw AT MID PRICE*

30 LEGENDARy PENTATONE RQR TITLES

NOw AT MID PRICE*

REMASTEREDQUADRO

RECORDING

ORC 249Mercadante

CelebRating 40 YeaRs – then and nOwRecording the World’s Rarest OperasVarious ArtistsORC 248

Het gespecialiseerde label Opera Rara bestaat al veertig jaar en viert dat door een selectie uit de catalogus met veertig procent korting aan te bieden gedurende de maanden november en december. Gewoonlijk brengt het label vergeten opera’s onder het voetlicht, die in mooie versies en door middel van prima opname technieken op cd worden uitgebracht. De opera I Normanni a Parigi van Saverio Mercadante is een van die vergeten opera’s, waarvan voorheen slechts weinig op geluidsdrager te vinden was. Naast de selectie uit titels brengt Opera Rara een feestelijk overzicht uit, Celebrating 40 Years, dat een bescheiden weerslag is van al die jaren opera uitgaven.

pTC 5186168

aNToNiN dVoraKSymphony No.9/Carnival OvertureSan Francisco symphony orchestraSeji Ozawa

In the early 1970s, Philips Classics was already highly aware of the advantages offered by Multi Channel music reproduction compared to the stereo techniques in use at the time. The quadraphonic tapes (4-channel recording) from that period are a classic example of a recording technique way ahead of its time. The advantages of a Multi Channel recording and reproduction system are self-evident: the sound is much more natural, the reso-lution is better and the spatial impression is much more convincing than Stereo.

Although amazing results were achieved on the recording side, it turned out to be almost impossible to reproduce the improved qual-ity on the gramophone record of the time in combination with the sound systems used by consumers in their homes.

Now – over a quarter of a century later – thanks to the arrival of the Multi Channel Super Audio CD (SACD), there is finally a system available which allows us to release these recordings in their origi-nal form. Pentatone will be issuing these exceptionally good Multi Channel recordings – never before released in this form – in a special series. 30 titles are now available for a limited period at mid-price until the 1st of January 2011.

Opera Rara Viert Feest! Tijdelijk 20 Titels met 40% Korting*

* Deze titel maakt geen onderdeel uit van de actie

DE

MO

OIS

TE R

ELEA

SES

VAN

HET

NA

JAA

R 20

10

11

8570995 8572270 8572510 8572037

8572451 8572595 8570549 8557345

8559643 8572178 8111358 8111359

8578109 8578125 8578137 8578134

NEW RELEASES

DE

MO

OIS

TE R

ELEA

SES

VAN

HET

NA

JAA

R 20

10

11

8570995 8572270 8572510 8572037

8572451 8572595 8570549 8557345

8559643 8572178 8111358 8111359

8578109 8578125 8578137 8578134

NEW RELEASES

h12

JOHANN SEBASTIAN BACHMagnificatNetherlands Bach Society & Jos van VeldhovenCCS 32010

JOHANN SEBASTIAN BACHChristmas Oratorio

Johannette Zomer / Annette Markert Gerd Türk / Peter Harvey

The Netherlands Bach Society / Jos van VeldhovenCCS 30809 • 2SACD

Alle muziek op deze cd kan in direct verband worden ge-bracht met het kerstfeest en met de compositie van het Magnificat gaf Bach direct zijn visitekaartje af, ook omdat het gezien wordt als het ‘eerste werkelijk grootschalige en complexe stuk kerkmuziek’. In de zevendelige cantate Unser Mund sei voll Lachens trekt het opval-lende openingskoor alle aandacht, de stralende ouverture begroet op feestelijke wijze de Heiland. In de tijd van Bach was het gebruikelijk om kerkdiensten te larderen met muzikale intermezzo’s, niet enkel van de componist zelf, maar ook met werken van anderen, zoals op deze cd te vinden is via composi-ties van Sweelinck, Verrijt, Schein en Johann Michael Bach. Jos van Veldhoven en de Nederlandse Bachvereniging hebben ondertus-sen een indrukwekkend oeuvre opgebouwd, met vrijwel alle be-langrijke koorwerken uit de barok van vooral J.S.Bach en zullen daar binnenkort zeker nog indrukwek-kende uitgaven aan toevoegen.

Jos van Veldhoven& de Nederlandse Bachvereniging

Een Feest van Licht

€ 9,- korTing meT korTingsBon

€ 29,95*

*WIN

KELA

DVIES

PRIJS

41 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

h

gesignaleerd

Hoewel de titel van haar cd Lettere amorose is ont-

leend aan werken van Claudio Monteverdi, heeft

Kozená ervoor gekozen vooral liederen van an-

dere, meestal minder bekende, componisten op te

nemen. Overigens blijkt het gezegde dat onbekend

onbemind maakt nergens minder op te gaan dan

voor dit genre. integendeel: deze cd herbergt ju-

weeltjes die de luisteraar bij de eerste kennisma-

king alleen maar zullen verbazen. Ze klinken ver-

trouwd vanwege hun eenvoud, maar ademen te-

gelijk een prettig soort ongrijpbaarheid. De merk-

waardige dissonantbehandeling leidt niet zelden

tot modern aandoende klanken die op even on-

navolgbare wijze ontstaan als ze ook weer verdwij-

nen. Bovendien zijn ze geschreven in een tijd dat

verschillen tussen kunstmuziek en popmuziek

minder groot waren en ze overal met dezelfde op-

rechte overtuiging werden gezongen: op straat, in

de kerk, in de kroeg. en verder is het typische en-

semblemuziek waar iedereen een even aantrek-

kelijk aandeel in heeft.

voor een allround zangeres als Kozená, die zich

beroepshalve vaak bezighoudt met ‘grote namen’,

voelt een dergelijk project als vakantie. ‘Omdat

deze liederen technisch gezien niet moeilijk zijn,

kom je sneller tot de kern van het musiceren’, ver-

telt ze in het boekje bij haar cd. Misschien is het

mooiste voorbeeld hiervan wel het meeslepende

‘L’eraclito amoroso’ van Barbara strozzi. niet al-

leen het opnemen van een cd met oude itali-

aanse liefdesliederen is voor Kozená een

bijzondere ervaring, het werken met Pierre

Pitzls ensemble Private Musicke is dat

evenzeer. aan de ene kant staat een gelau-

werd zangeres, aan de andere kant vinden we

een groep instrumentalisten die steeds op-

nieuw in staat is te improviseren en te verrassen.

Het waren volgens Kozená dan ook verre van ge-

bruikelijke opnamesessies. ‘Ons uitgangspunt met

betrekking tot dit repertoire is dat iedereen vrij is

in het maken van eigen arrangementen en daar zelf

een instrument bij kiest – een vrijheid die we niet

zijn gewend in de klassieke muziek.’ Het levert on-

derwijl de mooiste combinaties op die het histori-

sche klankbeeld van Private Musicke alleen maar

lijkt te versterken. voeg daarbij de tijdloze schoon-

heid van Kozená’s warme en diepe stemgeluid en

je hebt de beste ingrediënten om deze liefdesliede-

ren tot leven te brengen.

door doron

door andrew van PariJs

vAN mAGdAleNAMagdalena Kozená zong ze al als lid in het kinderkoor van het Filharmonisch Orkest in Brno om er daarna nooit meer afstand van te doen. Als iemand een bijzondere band heeft met Italiaanse liefdesliederen uit de vroege zeven-tiende eeuw is zij het wel. De bijna goddelijke eenvoud, de directheid en de expressiviteit van de melodie die recht naar het hart voert, zijn op zich al kenmerken die sneller in één adem worden genoemd met Italiaanse muziek dan met materiaal uit andere windstreken, maar de zeggingskracht van deze kunststukjes is ongeëvenaard.

CaCCini, kaPsberger, merUla, monteverdi, strozzi e. a.

LEttErE AmOrOSE

Magdalena Kozená, Private Musicke o.l.v. Pierre Pitzl

dg 000289 477 8764 8

foto

graf

ie e

sth

er h

aa

se

Liefdesbrieven

deKorTINGScoupoN

KUnT U

vinDen in De

aangenaaM...

KLassieK CD 2010

* geldig tot 31 januari 2011

€ 9,-korting

42 december 2010

Roll over Beethoven...

Roll over Beethoven...

Roll over Beethoven...

Roll over Beethoven...

Lang LangLang LangLang LangLang Lang

Edo de Waart,

topdirigent is terug!

topdirigent is terug!De ondeugende

De ondeugendekanten van

kanten van

Vincenzo Bellini

Vincenzo Bellini

€ 7.95

Roll over Beethoven...

Roll over Beethoven...

Lang LangLang LangLang Lang

NR 670, SINDS 1952

OKTOBER/NOVEMBER

P A S S I E V O O R K L A S S I E K

€ 7.95

Roll over Beethoven...

Lang Lang

Op visitie bij de

Grote Russen

Edo de Waart,

topdirigent is terug!

De ondeugende

kanten van

Vincenzo Bellini

Michael Maniaci

Castraat of sopraan?

In de voetsporen van

Wolfgang Amadeus

Zoenen mag altijd

met Sonia Prina

Met

GRATISklassieke CD

vleugel kopen?

voel de nieuwe sensatie!

Nu met extra

inruilpremie!

Boston Performance Edition

Voordat u een vleugel koopt, zorg dan dat u deze

nieuwe serie heeft bespeeld. Zowel de klank

als de speelaard zij n sensationeel. Bij

de eerste

aanslag voelt u de kwaliteit. Niet verwonderlij k als

u weet wie borg staat voor de ontwikkeling en het

ontwerp: Steinway & Sons.

Laat u verrassen door de Boston Performance

Edition tij dens de introductiemaanden van

september t/m oktober. Kom langs om

vrij blij vend uw favoriete instrument te bespelen

en te ontdekken.

www.bostonpiano.nl

Robijnstraat 5, 1812 RB Alkmaar, Telefoon 072 541 44 00, www.pianomall.nl

OK

TO

BE

R/ N

OV

EM

BE

R 2

01

0, J

AA

RG

AN

G 5

8, N

R 6

70

COV 670 DEF.indd 1

30-09-2010 13:43:51

NR 670, SINDS 1952

OKTOBER/NOVEMBER

P A S S I E V O O R K L A S S I E K

€ 7.95

Roll over Beethoven...

Lang Lang

Op visitie bij de

Grote Russen

Edo de Waart,

topdirigent is terug!

De ondeugende

kanten van

Vincenzo Bellini

Michael Maniaci

Castraat of sopraan?

In de voetsporen van

Wolfgang Amadeus

Zoenen mag altijd

met Sonia Prina

Met

GRATISklassieke CD

vleugel kopen?

voel de nieuwe sensatie!

Nu met extra

inruilpremie!

Boston Performance Edition

Voordat u een vleugel koopt, zorg dan dat u deze

nieuwe serie heeft bespeeld. Zowel de klank

als de speelaard zij n sensationeel. Bij

de eerste

aanslag voelt u de kwaliteit. Niet verwonderlij k als

u weet wie borg staat voor de ontwikkeling en het

ontwerp: Steinway & Sons.

Laat u verrassen door de Boston Performance

Edition tij dens de introductiemaanden van

september t/m oktober. Kom langs om

vrij blij vend uw favoriete instrument te bespelen

en te ontdekken.

www.bostonpiano.nl

Robijnstraat 5, 1812 RB Alkmaar, Telefoon 072 541 44 00, www.pianomall.nl

OK

TO

BE

R/ N

OV

EM

BE

R 2

01

0, J

AA

RG

AN

G 5

8, N

R 6

70

COV 670 DEF.indd 1

30-09-2010 13:43:51

0. Cover(s) Los.indd 1

30-09-2010 15:25:17

Luister is hét toonaangevende klassieke

muziektijdschrift en verschijnt acht keer per jaar.

Nu nog méér pagina’s vol interviews, recensies,

beschouwingen en portretten van componisten en

uitvoerenden!

Elke uitgave met een prachtige gratis

compilatie cd.

Word nu lid en ontvang Luister een half

jaar lang voor slechts € 24,-

Tel: 0900 - 2022 708 (€ 0,10 per minuut)

E-mail: abonnement@bcm.nl

www.luister.nl

Luister_210x285.indd 1 25-10-2010 11:59:55

2

43 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

2

sPeCial

2010 is het jaar waarin we Mahlers honderdvijf-

tigste geboortedag vieren. en in 2011 herdenken

we zijn dood, honderd jaar geleden. Het Konink-

lijk Concertgebouworkest viert deze keer geen

groots Mahlerfeest maar geeft, uitgesmeerd over

twee seizoenen, een uitgelezen serie concerten

waarin één voor één alle symfonieën aan bod ko-

men (ook de Tiende), plus Das Lied von der Erde.

grote dirigenten zijn erbij betrokken, onder wie

iván Fischer, Pierre Boulez, Bernard Haitink en

natuurlijk chef-dirigent Mariss Jansons, die de

nummers 2, 3 en 8 voor zijn rekening neemt:

machtige symfonieën met een cruciaal aandeel

van de menselijke stem. Het geheel wordt begeleid

door een imposant boekwerk (een ‘postmoderne

doos’) met prettig leesbare artikelen waarin

Mahlers symfonisch werk op de snijtafel ligt bij

muzikaal goed ingevoerde auteurs als P.F.

Thomése, Maarten t Hart, elmer schönberger

en Konrad Boehmer. Zo kom je als Mahleradept

− en wie is dat niet? − helemaal aan je trekken.

als u in december 2009 het concert van Mariss

Jansons heeft ondergaan – ‘meegemaakt’ is te

zwak uitgedrukt − met de Tweede symfonie, heeft

u een magische ervaring gehad. De perfectie van

orkestspel en zang (Bernarda Fink, ricarda

Merbeth, groot Omroepkoor) was ongelooflijk.

Maar gladde of zielloze perfectie was het bepaald

niet. iedereen, op het podium en in de zaal, leek

bezield van één emotie. en dat voor een orkest dat

deze muziek zo vaak heeft gespeeld en voor een

verwend publiek dat zijn Mahler echt wel kent.

een ervaring om voor altijd vast te willen houden.

De cd die het rCO-label uitbrengt van de Tweede

(rCO 10002 met bonus-dvd) is dan ook bij

voorbaat al geslaagd. Dat Jansons een

groot dirigent is, wisten we allang, maar

ook voor hem moeten deze concerten

iets uitzonderlijks zijn geweest. ‘Mahlers

muziek is geen entertainment’, zegt hij,

‘maar een bron van geestelijke groei. er zitten

wel lichtvoetige passages in, met straatdeun-

tjes en marsen, maar die kunnen niet los van de

rest worden gezien. De grote spanningsbogen,

daar gaat het om.’ Beluister de cd en beleef die

spanningsbogen mee. De bonus-dvd onthult de

emotie op Jansons’ expressieve gezicht. ‘sommige

symfonieën’, zegt Mariss Jansons, ‘waaronder de

Tweede, hebben een universele boodschap; de

Derde gaat vooral over de natuur en de Held.

Maar bij elke symfonie kan een luisteraar iets vin-

den wat dicht bij hem staat.’ Ook die Derde, al

even fabuleus gespeeld in februari 2010, zal op het

rCO-label worden uitgebracht. iets om popelend

naar uit te zien. door doron

door gerard sCheltens

BEziElDE mahlErs van mariss jansons op cD gEzEt

gUstav mahler SymPHOny nr. 2

Bernarda Fink, Ricarda Merbeth Koninklijk Concertgebouworkest

o.l.v. Mariss JansonsrCo live - rCo 10002

gUstav mahler is voor de derde keer het middelPUnt van een amster-dams feestJe. het eerste mahlerfeest van het ConCertgeboUworkest was in 1920, met als aanstiChter willem mengelberg. in 1995 vierden we het tweede mahlerfeest met riCCardo Chailly, die de eer deelde met andere beroemde maestro’s. dit Jaar is de mahlerherdenking indrUkwekkend van start gegaan. twee nieUwe Cd’s getUigen ervan. fo

togr

aaf

mat

thia

s sC

hra

der

2 SAcd+ boNuS

dvd

Top ITemslechts*

€ 19 ,99

* zolang de voorraad strekt

excluSIef verKriJgBaar TiJDens De aangenaaM... KLassieK 2010CaMPagne

44 december 2010

dMuziek uit Polen

N Het classicisme in de muziek voert in deze serie de

hoofdtoon en daardoor hebben we te maken met

ronduit bruisende en boeiende muziek. Joseph

Haydn was bekend met enkele componisten uit het

klooster en sprak zijn bewondering uit voor hun

composities. Met name de werken van Broeder

Amando Ivanci c en Eryk Brikner zijn van hoge kwa-

liteit en vonden veel waardering bij een breed pu-

bliek. Hun muziek werd gekend in Oostenrijk,

Zwitserland en Hongarije! Vanzelfsprekend omvat

Naast de beroemde icoon van de Zwarte Madonna van

Czestochowa, waaraan vele miraculeuze verhalen

verbonden zijn en daardoor miljoenen bedevaart-

gangers trekt, biedt het klooster ook een archief met

meer dan 3000 composities van ruim 100 verschil-

lende componisten. Het Poolse cd-label Musicon zal

onder de naam Musica Claromontana een reeks op-

names produceren uit dit archief en zich voorlopig

toeleggen op de periode 1700-1800. Bijna alles wat

verschijnt, was niet eerder op cd te koop.

het oeuvre in dit archief veelal religieuze muziek,

maar ook symfonisch repertoire is er in terug te vin-

den. Alle opnames zijn met veel zorg en toewijding

gemaakt. Ensembles als o.a. La Tempesta, Capella

Claromontana, Sine Nomine, Concerto Polacco en

dirigent Paul Esswood verlenen hun medewerking

aan deze serie. Zij staan garant voor heel veel mooie

muziek waar nog veel aan te ontdekken valt want het

zal nog lang duren voordat deze bron uitgedroogd is.

TeKST hUgo de groot

Het klooster Jasna Góra: huis van de Zwarte Madonna van Czestochowa Het klooster Jasna Góra ( bet. Lichte berg) is het grootste Maria-Pelgrimsoord van Polen en ligt in de stad Czestochowa. Sinds 1382 wordt het klooster bewoond door volgelingen van de Heilige Paulus de Kluizenaar (Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae: OSPPE). Deze klooster-orde zag beeldende kunst en muziek bij uitstek als vorm om hun religie te belijden.

advertorial

45 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

d

gesignaleerd

joNAS KAufmANN schittert in veristische verhalen

het gaat goed met de duitse tenor jonas kaufmann. heel goed zelfs. Vrijwel iedere oPerarol ligt Binnen zijn Bereik, hij is de zangPartner Van de grootste diVa’s en wordt door de meest toonaangeVende oPerahuizen geContraCteerd. en ook oP het geBied Van Cd’s gaat het hem Voor de wind. zo is deze herfst Bij deCCa, waar hij exClusief onder ContraCt staat, alweer zijn Vierde soloalBum VersChenen. hieroP zingt hij Verismo-aria’s met een nederlands tintje.

Dat de 41-jarige Jonas Kaufmann het alleen van

zijn knappe uiterlijk zou moeten hebben is inmid-

dels wel achterhaald. Hoewel hij het niet slecht zou

doen in de nieuwste commercial van Hugo Boss

gaat het uiteindelijk om zijn allround zangtalent.

en dat heeft hij. Want zonder overdrijven kan hij

gerust een muzikale duizendpoot worden ge-

noemd. sinds hij begin jaren negentig actief is ge-

worden in het muziektheater heeft hij in de meest

uiteenlopende producties meegedaan. een wille-

keurige greep: nerone in Monteverdi’s Poppea in

Zürich, Belmonte bij de salzburger Festspiele,

Don José in de scala en aan de new yorkse Met

Cavaradossi in tosca (als eerste Duitse tenor in

ruim honderd jaar).

Zijn jongste triomf vierde hij de afgelopen zomer.

in het Wagner-mekka Bayreuth maakte hij zijn

debuut in de titelrol van Lohengrin, geënsceneerd

door de controversiële regisseur Hans neuenfels.

Het toonaangevende Duitse tijdschrift Opernglas

was kritisch over deze opvoering maar schreef over

Kaufmann dat ‘zijn Lohengrin zowel technisch als

stilistisch boven alle twijfel was verheven’. Dat hij

behalve het operageweld ook de intimiteit van het

de voeten. samen met zijn favoriete dirigent

antonio Pappano selecteerde hij met zorg een ge-

varieerd aantal aria’s van bekende (Leoncavallo,

Ponchielli) en minder bekende (Zandonai, refice)

componisten. Met zijn warme tenorstem, die soms

baritonaal aandoet, geeft hij op meeslepende wijze

precies dát waar deze muziek om vraagt, maar

zonder overdreven sentimenteel te worden.

De climax op deze schijf is het grote slotduet

‘vicino a te’ uit giordano’s Andrea chénier. nie-

mand minder dan onze eigen eva-Maria

Westbroek vertolkt hier de rol van Maddalena, die

samen met haar geliefde Chénier op het punt staat

te sterven. Kaufmann is uiterst content met haar

bijdrage en vindt haar ‘een van de meest geweldige

personen die je je kunt voorstellen’. en dat is te

horen. Met volle overtuiging omarmen zij de dood

terwijl hun liefde te allen tijde zal overwinnen. als

dat geen ware veristische gevoelens zijn.

door frans Jansen

lied en de gewijde sfeer van het oratorium opzoekt,

onderstreept zijn veelzijdigheid nog eens. Daarvan

getuigen zowel zijn vorige solo-opname van

schuberts Die schöne müllerin als zijn vele optre-

dens in de concertzaal. Jammer dat hij zo weinig in

ons land te horen is. De laatste keer was zeven jaar

geleden in het Concertgebouw met Berlioz’

grande messe des morts. Daardoor moeten we het

hier doen met zijn nieuwste cd, waarop hij hoogte-

punten uit de periode van het verisme ten gehore

brengt.

Dit subgenre binnen de laatromantische opera

begon met Mascagni’s eenakter cavalleria

rusticana en beleefde zijn hoogtijdagen in italië

tussen 1890 en 1920. Het publiek had genoeg van

de onwaarachtige libretto’s die mijlenver van de

echte wereld afstonden en verlangde naar realisti-

sche verhalen: alledaagse gebeurtenissen waarbij

gewone stervelingen dingen meemaken die voor

iedereen herkenbaar zijn. Dat dit vaak muzikaal

een nogal pathetische uitwerking had met grote

vocale uitbarstingen en theatrale orkesteffecten

vond men alleen maar prachtig. Zoals te verwach-

ten kan Kaufmann ook met deze muziek goed uit

leonCavallo, masCagni, giordano, PonChielli, zandonai, reCife

verisMO ariasJonas Kaufmann, Eva-Maria Westbroek, Orchestra e Coro dell’Accademia Nazionale di Santa Cecilia

o.l.v. Antonio PappanodeCCa 0289 478 2258 5

foto

deC

Ca

46 december 2010

CD -BESPREKINGEN

46

Jansons vindt de gulden middenweg

JOS VAN DER ZANDEN

orkest

ltijd weer een lastig werk voor dirigenten, Beethovens Negende. Geschreven op het breukvlak van classicisme en romantiek. Bar-stensvol pathos, maar toch met klassieke vormen. Een ouderwets

wollige uitvoering is passé, maar in een ‘authentieke’ aanpak klinkt de symfo-nie al snel wat ielig en gekunsteld. De Negende vraagt om een gulden mid-

denweg en die biedt deze cd met een uit de kluiten gewas-sen orkest en een topdirigent die de krachten perfect weet te doseren. Je hoort meteen

dat de 67-jarige Mariss Jansons een brug slaat en naar matigheid streeft, zo-als hij dat ook doet wanneer hij met zulke muziek voor het Concertgebouwor-kest staat. Hier vraagt hij van het Orkest van de Beierse Omroep, waarvan hij eveneens chef-dirigent is, niet zozeer brutaliteit als wel het uiterste aan precisie. Op erupties in de partituur wordt een beetje de rem gezet, alsof Jansons wil zeggen: hoho, dit is geen Bruckner. Door de ietwat gematigde tempi klinkt de symfonie uitermate doorzichtig en hoor je vrijwel alles wat erin verborgen zit. Contrapuntische stemmen in de blazers gaan een eigen leven leiden. Een mooie liveopname van een concert, gegeven in oktober 2007 in het Vaticaan, in aanwe-zigheid van de paus.

LUDWIG VAN BEETHOVENSymphonie Nr. 9Krassimira Stoyanova, Lioba Braun, Michael Schade, Michael Volle, Chor und Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Mariss Jansons BR KLASSIK 900108 (SACD)

Bevlogen pleidooi voor Kalliwoda

DIMITRI VAN DER WERF

e uit Praag afkomstige Johann Wenzel Kalliwoda was als alom gerespecteerd componist en vioolvirtuoos in heel Europa in trek, wat in zijn 65-jarige leven zo’n 450 composities in allerlei genres heeft

opgeleverd. Zijn tijdgenoten bewonderden in hem dat hij te midden van de romantische revolutie zijn muziek beheerst vormgaf volgens de idealen van de klassieken. Als hopeloos ouderwets en onbeduidend raakte hij in de twintigste

eeuw in de vergetelheid. Echt een geval dus voor het label CPO, dat gretig vergeten hoekjes afstruint. De Symfonieën nr. 2 en 4 zijn nu op cd gezet. Dat Kalliwoda een

voetnoot in de muziekgeschiedenis is geworden, is toch enigszins ten onrechte, zo blijkt nu. Zijn muziek is misschien niet hemelbestormend of zielenroerend diepzinnig, maar in elk geval vormgegeven met onberispelijk vakmanschap en opvallende spitsvondigheden in de instrumentatie. Luister bijvoorbeeld hoe hij de mogelijkheden met de houtblazers in de finale van de Tweede symfonie tot het uiterste benut of raak verrast door de mysterieuze inleiding van de Vierde. De op historische instrumenten musicerende Kölner Akademie houdt een pleidooi met een bewonderenswaardige mengeling van transparantie en bevlogenheid. Een leuke cd.

JOHANN WENZEL KALLIWODASymphonies 2 & 4 Kölner Akademie o.l.v.

Michael Alexander Willens

CPO 777 469-2

orkest

A

D

NIEK NELISSEN

Alles valt op zijn plaats in prachtige Bruckner

et zal niet vaak voorkomen dat Christian Thielemann op korte termijn inspringt voor een collega. Half september 2009 maakte hij een uit-zondering door na een drukke zomer in Bayreuth zijn vakantie af te

breken en twee concerten in Dresden over te nemen van Fabio Luisi. Luttele maan-den vóór de ziekmelding had Luisi laten weten dat hij zijn dirigentschap van de Staatskapelle Dresden in 2012 zou beëindigen. Bij de vervanging speelden muziek-politieke overwegingen ongetwijfeld een rol. Thielemann bedong dat hij Bruckners Achtste symfonie zou dirigeren en maakte hiervan een klinkende sollicitatiebrief. Na afloop van de concerten kozen de leden van de Staatskapelle Dresden hem tot nieuwe chef-dirigent. De cd-uitgave van de live-uitvoeringen laat horen waarom. Ook als luisteraar voel je Thielemanns vaste hand van dirigeren en kom je in de ban van de wijze waarop elke noot op zijn plaats valt in een tot in details afge-werkt, krachtig en stralend geheel. Bestaat er overigens één orkest met een mooiere klank voor deze muziek dan de Staatskapelle Dresden? Thielemann heeft al laten weten dat hij met zijn nieuwe orkest een complete Brucknercyclus wil uitvoeren. Hopelijk krijgt deze prachtige uitgave dus een vervolg.

ANTON BRUCKNERSymphonie Nr. 8Staatskapelle Dresden

o.l.v. Christian Thielemann

PROFIL HÄNSSLER PH10031 (2 SACD’S)

orkest

Om door een ringetje te halen

ARVO PÄRTCantiqueRundfunk Sinfonieorchester Berlin,

RIAS Kammerchor o.l.v. Kristjan Järvi

SONY 86697723342

l een halve eeuw zijn ze met elkaar bevriend, de families Järvi en Pärt. Tegelijk ontvluchtten ze Estland en sindsdien is er altijd contact ge-bleven. Vader Neeme en zoon Kristjan Järvi dirigeerden al menige

première van hun beroemde landgenoot, die dan steeds intensief betrokken was bij de uitvoering. Dat geldt ook voor deze cd, waarbij ex-radioregisseur Pärt de gelegenheid kreeg om eigenhandig de puntjes op de i’s te zetten. Het heeft geleid tot opnamen die door een ringetje zijn te halen. Twee wereldpremières worden hier gepresenteerd, Stabat mater en Cantique, met als intermezzo de inmiddels legendarische Derde symfonie uit 1971, opgedragen aan Neeme Järvi. Hoezeer keek het Westen in de jaren zeventig niet op van die merkwaardig ingetogen, maar tegelijk regressieve sfeerstukken van Pärt. De herintroductie van het tonale idioom was eigenlijk not done, stond haaks op de tijd-geest. En toch, het werk heeft in vier decennia weinig aan overtuigingskracht verloren. Sterker, met zijn mengeling van Oost-Europese exotiek en klankrijkdom en met zijn religieuze ondertoon is het een icoon geworden. Hetzelfde geldt voor het Stabat mater, een must voor elke Pärt-verzamelaar, want het is een première: de componist heeft in 2008 een ouder werk uit 1985 herzien.

orkest

H

A

JOS VAN DER ZANDEN

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 2 29-10-10 12:44

47 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

CD -BESPREKINGEN

46

Jansons vindt de gulden middenweg

JOS VAN DER ZANDEN

orkest

ltijd weer een lastig werk voor dirigenten, Beethovens Negende. Geschreven op het breukvlak van classicisme en romantiek. Bar-stensvol pathos, maar toch met klassieke vormen. Een ouderwets

wollige uitvoering is passé, maar in een ‘authentieke’ aanpak klinkt de symfo-nie al snel wat ielig en gekunsteld. De Negende vraagt om een gulden mid-

denweg en die biedt deze cd met een uit de kluiten gewas-sen orkest en een topdirigent die de krachten perfect weet te doseren. Je hoort meteen

dat de 67-jarige Mariss Jansons een brug slaat en naar matigheid streeft, zo-als hij dat ook doet wanneer hij met zulke muziek voor het Concertgebouwor-kest staat. Hier vraagt hij van het Orkest van de Beierse Omroep, waarvan hij eveneens chef-dirigent is, niet zozeer brutaliteit als wel het uiterste aan precisie. Op erupties in de partituur wordt een beetje de rem gezet, alsof Jansons wil zeggen: hoho, dit is geen Bruckner. Door de ietwat gematigde tempi klinkt de symfonie uitermate doorzichtig en hoor je vrijwel alles wat erin verborgen zit. Contrapuntische stemmen in de blazers gaan een eigen leven leiden. Een mooie liveopname van een concert, gegeven in oktober 2007 in het Vaticaan, in aanwe-zigheid van de paus.

LUDWIG VAN BEETHOVENSymphonie Nr. 9Krassimira Stoyanova, Lioba Braun, Michael Schade, Michael Volle, Chor und Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Mariss Jansons BR KLASSIK 900108 (SACD)

Bevlogen pleidooi voor Kalliwoda

DIMITRI VAN DER WERF

e uit Praag afkomstige Johann Wenzel Kalliwoda was als alom gerespecteerd componist en vioolvirtuoos in heel Europa in trek, wat in zijn 65-jarige leven zo’n 450 composities in allerlei genres heeft

opgeleverd. Zijn tijdgenoten bewonderden in hem dat hij te midden van de romantische revolutie zijn muziek beheerst vormgaf volgens de idealen van de klassieken. Als hopeloos ouderwets en onbeduidend raakte hij in de twintigste

eeuw in de vergetelheid. Echt een geval dus voor het label CPO, dat gretig vergeten hoekjes afstruint. De Symfonieën nr. 2 en 4 zijn nu op cd gezet. Dat Kalliwoda een

voetnoot in de muziekgeschiedenis is geworden, is toch enigszins ten onrechte, zo blijkt nu. Zijn muziek is misschien niet hemelbestormend of zielenroerend diepzinnig, maar in elk geval vormgegeven met onberispelijk vakmanschap en opvallende spitsvondigheden in de instrumentatie. Luister bijvoorbeeld hoe hij de mogelijkheden met de houtblazers in de finale van de Tweede symfonie tot het uiterste benut of raak verrast door de mysterieuze inleiding van de Vierde. De op historische instrumenten musicerende Kölner Akademie houdt een pleidooi met een bewonderenswaardige mengeling van transparantie en bevlogenheid. Een leuke cd.

JOHANN WENZEL KALLIWODASymphonies 2 & 4 Kölner Akademie o.l.v.

Michael Alexander Willens

CPO 777 469-2

orkest

A

D

NIEK NELISSEN

Alles valt op zijn plaats in prachtige Bruckner

et zal niet vaak voorkomen dat Christian Thielemann op korte termijn inspringt voor een collega. Half september 2009 maakte hij een uit-zondering door na een drukke zomer in Bayreuth zijn vakantie af te

breken en twee concerten in Dresden over te nemen van Fabio Luisi. Luttele maan-den vóór de ziekmelding had Luisi laten weten dat hij zijn dirigentschap van de Staatskapelle Dresden in 2012 zou beëindigen. Bij de vervanging speelden muziek-politieke overwegingen ongetwijfeld een rol. Thielemann bedong dat hij Bruckners Achtste symfonie zou dirigeren en maakte hiervan een klinkende sollicitatiebrief. Na afloop van de concerten kozen de leden van de Staatskapelle Dresden hem tot nieuwe chef-dirigent. De cd-uitgave van de live-uitvoeringen laat horen waarom. Ook als luisteraar voel je Thielemanns vaste hand van dirigeren en kom je in de ban van de wijze waarop elke noot op zijn plaats valt in een tot in details afge-werkt, krachtig en stralend geheel. Bestaat er overigens één orkest met een mooiere klank voor deze muziek dan de Staatskapelle Dresden? Thielemann heeft al laten weten dat hij met zijn nieuwe orkest een complete Brucknercyclus wil uitvoeren. Hopelijk krijgt deze prachtige uitgave dus een vervolg.

ANTON BRUCKNERSymphonie Nr. 8Staatskapelle Dresden

o.l.v. Christian Thielemann

PROFIL HÄNSSLER PH10031 (2 SACD’S)

orkest

Om door een ringetje te halen

ARVO PÄRTCantiqueRundfunk Sinfonieorchester Berlin,

RIAS Kammerchor o.l.v. Kristjan Järvi

SONY 86697723342

l een halve eeuw zijn ze met elkaar bevriend, de families Järvi en Pärt. Tegelijk ontvluchtten ze Estland en sindsdien is er altijd contact ge-bleven. Vader Neeme en zoon Kristjan Järvi dirigeerden al menige

première van hun beroemde landgenoot, die dan steeds intensief betrokken was bij de uitvoering. Dat geldt ook voor deze cd, waarbij ex-radioregisseur Pärt de gelegenheid kreeg om eigenhandig de puntjes op de i’s te zetten. Het heeft geleid tot opnamen die door een ringetje zijn te halen. Twee wereldpremières worden hier gepresenteerd, Stabat mater en Cantique, met als intermezzo de inmiddels legendarische Derde symfonie uit 1971, opgedragen aan Neeme Järvi. Hoezeer keek het Westen in de jaren zeventig niet op van die merkwaardig ingetogen, maar tegelijk regressieve sfeerstukken van Pärt. De herintroductie van het tonale idioom was eigenlijk not done, stond haaks op de tijd-geest. En toch, het werk heeft in vier decennia weinig aan overtuigingskracht verloren. Sterker, met zijn mengeling van Oost-Europese exotiek en klankrijkdom en met zijn religieuze ondertoon is het een icoon geworden. Hetzelfde geldt voor het Stabat mater, een must voor elke Pärt-verzamelaar, want het is een première: de componist heeft in 2008 een ouder werk uit 1985 herzien.

orkest

H

A

JOS VAN DER ZANDEN

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 2 29-10-10 12:44

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL 47

CD -BESPREKINGEN

Saint-Saëns op historische instrumenten

WILLEM VELDHUIZEN

es Siècles is een van de beste Franse ensembles van dit moment. Het is in 2003 opgericht door de dirigent François-Xavier Roth. Hij heeft getalenteerde musici bijeengebracht die spelen op de historische

instrumenten waarvoor de componist de muziek heeft geschreven. Zo heeft hij voor deze opname een authentiek negentiende-eeuws orkest samengesteld en

voor Saint-Saëns’ Derde symfonie het or-gel van Cavaillé-Coll in de Parijse Église Saint-Sulpice gekozen. Het resultaat mag er zijn. Het wordt vooral gekenmerkt door een volmaakte balans tussen de strijkers en de blazers. Daardoor is de doorzichtigheid

groter dan in veel andere opnamen en ontstaat er een veelkleurig klankbeeld. François-Xavier Roth zorgt voor elegante gedrevenheid, voor intense rust in het langzame deel en pronk en pathos in de finale. De organist Daniel Roth is het hier volkomen mee eens en musiceert in het laatste deel gul mee. Voor het Vierde pianoconcert van Saint-Saëns neemt Jean-François Heisser plaats achter een Erard-vleugel uit 1874. Dit oergezonde, ‘spielfreudige’ werk, sierlijk van factuur en lichtvoetig in zijn drama, vindt in deze pianist een eersteklas pleitbezorger. Zo is deze cd van de eerste tot de laatste noot een uitdagend en met veel fantasie gerealiseerd feest.

concert

CAMILLE SAINT-SAËNSSymphonie no. 3 ‘avec orgue’, Concerto pour piano no. 4Daniel Roth, Jean-François Heisser,

Les Siècles o.l.v. François-Xavier Roth

MUSICALES ACTES SUD ASM 04

De werking van een verfrissend bad

FREDERIKE BERNTSEN

e nieuwste cd met muziek van Martijn Padding, uitgevoerd door het Asko| Schönberg Ensemble, heeft de werking van een verfrissend bad. De Three concerti die erop staan, zijn recentelijk gecomponeerd en

bezitten alle drie een energieke klankkwaliteit. Het oudste werk, Eight metal strings, heeft Padding in 2007 gemaakt. Hierin is voor de mandoline, prikkelend bespeeld

door Martine Sikkenk, een hoofd-rol weggelegd. Tot het begeleidend instrumentarium behoort onder meer een fietspomp, en ook klinkt er af en toe een kreet. Met het

First harmonium concerto (2008) heeft de componist vorig jaar een prijs op het International Rostrum of Composers in Parijs gewonnen. Het traporgel, hier onder handen genomen door Dirk Luijmes, blijkt uitermate geschikt als solo-instrument: nu eens sprookjesachtig vertellend, dan weer krachtig pulserend. Last but not least op deze uitgave: het vioolconcert White eagle uit 2009, dat Padding heeft geschreven voor Heleen Hulst. Zij verleidt de luisteraar met vioolkunst op hoog niveau. Mooi: de geheimzinnige weidsheid van het titeldeel, waarin de witte adelaar klinkt zoals de componist het dier in Zuid-India heeft gehoord. Met het Asko|Schönberg on-der leiding van Etienne Siebens heeft Padding spitse vertolkers gevonden voor zijn speelse en uitnodigende composities.

MARTIJN PADDINGThree concertiMartine Sikkenk, Dirk Luijmes,

Heleen Hulst, Asko|Schönberg

o.l.v. Etienne Siebens

ETCETERA KTC 1406

concert

L

Expressief pleidooi voor eigentijdse vioolconcerten

WILLEM VELDHUIZEN

ossif Ivanov heeft snel een plaats veroverd aan het firmament van de violisten van de jongere generatie. Een eerste prijs in Montreal en een tweede op het Koningin Elizabeth Concours effenden zijn pad naar de

wereldroem. Op deze cd legt hij met drie eigentijdse werken indringend getuige-nis af van zijn artistieke en technische kwaliteiten. Na een grillige Nocturne van Henri Dutilleux vol staccato-effecten, toverachtige lyriek en moderne maar altijd warm communicerende harmonieën, interpreteert hij het vioolconcert L’arbre des songes van dezelfde componist. Yossif Ivanov toont zich een uitstekend pleitbe-zorger voor dit werk, dat zo langzamerhand klassiek aan het worden is. Zijn toon is zinnelijk, dan weer krachtig en altijd hoogst expressief. De dialogen met het or-kest worden daarbij exact gerealiseerd. Onder leiding van Kazushi Ono speelt het Orchestre de l’Opéra National de Lyon op de top van zijn kunnen. De partituur met veel origi-nele passages voor het slagwerk komt krachtig maar ook kamermuzikaal slank tot leven. Het Vioolconcert uit 1990 van Dutilleuxs leerling Rafaël D’Haene krijgt een niet minder intensieve en treffende interpretatie. Dit complexe polyfone werk wordt briljant tot klinken gebracht. Een juweel van een cd.

DUTILLEUX, D’HAENEVioolconcerten Yossif Ivanov, Orchestre de l’Opéra

National de Lyon o.l.v. Kazushi Ono

APARTE AP 0007

concert

Verfijnde uitvoering van Glinka’s orkestwerken

MIKHAIL GLINKAOrchestral worksSolisten, Musica Viva

o.l.v. Alexander Rudin

FUGA LIBERA FUG 571

ikhail Glinka (1804-1857) staat te boek als de vader van de Russische muziek. Dat wil niet zeggen dat er vóór hem in Rusland geen muziek bestond. Hij integreerde de bestaande muziek in een

stijl die sterk westers-klassiek aandoet en waarin het Russische vaak niet meer is dan een kleur of exotisch element. Zijn oudste werken op deze cd, twee ouvertu-res, hadden ook door een westerling gecomponeerd kunnen zijn. Zelfs bij de drie dansen uit de opera Een leven voor de tsaar kan men aarzelen over de herkomst van de maker. Anders is het met het orkestwerk Kamarinskaya en de Valse-fantaisie, van oorsprong een pianowerk maar hier te horen in een orkestversie. Dat het Russische minder opvalt, hangt ook samen met de uitvoerenden, die eerder uit zijn op een verfijnde, af-gewogen klank dan op een vertoon van hartstocht. Het Moskouse kamerorkest Musica Viva geeft de werken een prachtig aanschijn, als ware Glinka een Russische Mozart of Mendelssohn. Ook de schitterende solisten voegen zich naar deze opvatting. Het Russische zit niet in de pathetiek, maar in de prachtige samensmelting van Franse elegantie en onberekenbare vormen. Ook dat is een aspect van ‘de Russische ziel’.

orkest

Y

M D

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

EMANUEL OVERBEEKE

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 3 29-10-10 12:44

48 december 2010

H

Elgars Vioolconcert is honderd geworden

PAUL JANSSEN

onderd jaar geleden, op 10 november 1910, ging het Viool-concert van Edward Elgar in première met de Oostenrijkse violist Fritz Kreisler als solist en de componist als dirigent. Het zou

Elgars laatste grote succes worden, want de werken die daarna in première gingen, zoals de Tweede symfonie en het Celloconcert, werden veel lauwer ontvangen. Ook vandaag de dag nog staat het Vioolconcert van Elgar te boek als de ‘groot-

ste Engelse bijdrage aan de romantische traditie van het vioolconcert’. Reden voor Chandos om het honderd-jarig bestaan van dit concert te vieren met een opname

met de Engelse violiste Tasmin Little en het Royal Scottish National Orchestra onder leiding van Sir Andrew Davis. Little geldt al jaren als een van de grote Elgarvertolkers en ze stelt in deze opname geen moment teleur. Een leuk detail is dat ze naast de oorspronkelijke cadens ook de versie speelt die Elgar heeft gemaakt voor de eerste plaatopname in 1916 met de violiste Marie Hall. Vanwege de akoestische beperkingen is de cadens toen opgepimpt met twee harpen. Met de ‘Interlude’ uit The crown of India voor viool en orkest en het zelden opgenomen Polonia is deze cd de gedroomde viering van een eeuwfeest.

EDWARD ELGARViolin concerto, Interlude from The crown of India, PoloniaTasmin Little, Royal Scottish National

Orchestra o.l.v. Sir Andrew Davis

CHANDOS CHSA 5083 (SACD)

concert

Drie pianoconcerten in een meesterlijk tijdsbeeld

PAUL JANSSEN

TANSMAN, BOULANGER, GERSHWINPianoconcertenDavid Greilsammer, Orchestre Philharmonique de Radio France o.l.v. Steven SloaneNAÏVE V 5224

concert

e pianist David Greilsammer, een van de jonge kopstukken van het label Naïve, levert met het Orchestre Philharmonique de Radio France een veel interessantere cd af dan de titel doet vermoeden.

Tansman, Boulanger, Gershwin lijkt een samenraapsel van drie werken voor piano en orkest, twee vrijwel onbekend en één misschien wel te vaak gespeeld. Het is daar-entegen een meesterlijk document van een tijdgeest en van intermenselijke relaties. Het Tweede pianoconcert van de Pool Alexander Tansman ging in 1927 in Boston in première en de echo’s van Gershwins Rhapsody in blue uit 1924 zijn niet ver weg.

Logisch dat Gershwin Tansman, die hij al sinds 1923 kende, na de uitvoering een ge-nie noemde. Tansman had het vak geleerd van

Nadia Boulanger, dezelfde die Gershwins verzoek om hem als leerling aan te nemen beantwoordde met de vraag: ‘Waarom het risico lopen slechte kunstmuziek te schrij-ven als je al George Gershwin bent?’ Terwijl de pianoconcerten van Gershwin en Tansman voor die tijd bijzonder modern zijn, lijkt Boulangers Fantaisie een mooie herinnering aan de voorbije romantiek. Voor Greilsammer, het orkest en de dirigent Steven Sloane maakt het niets uit; zij spelen alle stukken met evenveel overgave.

D

CD -BESPREKINGEN

Gustav Mahler Symphonie No. 4 Rosemary Joshua – Orchestre des Champs-Elysées

Philippe Herreweghe

Philippe Herreweghe

nieuw label van

LPH 001

Josquin DesprezPhilippe Herreweghe

J .BrahmsPhilippe Herreweghe

J.S. BachPhilippe Herreweghe

Gustav Mahler Symphonie No. 4 Rosemary Joshua – Orchestre des Champs-Elysées

Philippe Herreweghe

www.outhere-music.com

Te verwachten in 2011

PHI

distributie:

LPH_001_Gustav Mahler Symphonie No. 4_AD Klassieke zaken 105x285 11/10/10 13:26 P

Recencies KZ 6.corr.indd 4 29-10-10 12:45

49 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

H

Elgars Vioolconcert is honderd geworden

PAUL JANSSEN

onderd jaar geleden, op 10 november 1910, ging het Viool-concert van Edward Elgar in première met de Oostenrijkse violist Fritz Kreisler als solist en de componist als dirigent. Het zou

Elgars laatste grote succes worden, want de werken die daarna in première gingen, zoals de Tweede symfonie en het Celloconcert, werden veel lauwer ontvangen. Ook vandaag de dag nog staat het Vioolconcert van Elgar te boek als de ‘groot-

ste Engelse bijdrage aan de romantische traditie van het vioolconcert’. Reden voor Chandos om het honderd-jarig bestaan van dit concert te vieren met een opname

met de Engelse violiste Tasmin Little en het Royal Scottish National Orchestra onder leiding van Sir Andrew Davis. Little geldt al jaren als een van de grote Elgarvertolkers en ze stelt in deze opname geen moment teleur. Een leuk detail is dat ze naast de oorspronkelijke cadens ook de versie speelt die Elgar heeft gemaakt voor de eerste plaatopname in 1916 met de violiste Marie Hall. Vanwege de akoestische beperkingen is de cadens toen opgepimpt met twee harpen. Met de ‘Interlude’ uit The crown of India voor viool en orkest en het zelden opgenomen Polonia is deze cd de gedroomde viering van een eeuwfeest.

EDWARD ELGARViolin concerto, Interlude from The crown of India, PoloniaTasmin Little, Royal Scottish National

Orchestra o.l.v. Sir Andrew Davis

CHANDOS CHSA 5083 (SACD)

concert

Drie pianoconcerten in een meesterlijk tijdsbeeld

PAUL JANSSEN

TANSMAN, BOULANGER, GERSHWINPianoconcertenDavid Greilsammer, Orchestre Philharmonique de Radio France o.l.v. Steven SloaneNAÏVE V 5224

concert

e pianist David Greilsammer, een van de jonge kopstukken van het label Naïve, levert met het Orchestre Philharmonique de Radio France een veel interessantere cd af dan de titel doet vermoeden.

Tansman, Boulanger, Gershwin lijkt een samenraapsel van drie werken voor piano en orkest, twee vrijwel onbekend en één misschien wel te vaak gespeeld. Het is daar-entegen een meesterlijk document van een tijdgeest en van intermenselijke relaties. Het Tweede pianoconcert van de Pool Alexander Tansman ging in 1927 in Boston in première en de echo’s van Gershwins Rhapsody in blue uit 1924 zijn niet ver weg.

Logisch dat Gershwin Tansman, die hij al sinds 1923 kende, na de uitvoering een ge-nie noemde. Tansman had het vak geleerd van

Nadia Boulanger, dezelfde die Gershwins verzoek om hem als leerling aan te nemen beantwoordde met de vraag: ‘Waarom het risico lopen slechte kunstmuziek te schrij-ven als je al George Gershwin bent?’ Terwijl de pianoconcerten van Gershwin en Tansman voor die tijd bijzonder modern zijn, lijkt Boulangers Fantaisie een mooie herinnering aan de voorbije romantiek. Voor Greilsammer, het orkest en de dirigent Steven Sloane maakt het niets uit; zij spelen alle stukken met evenveel overgave.

D

CD -BESPREKINGEN

Gustav Mahler Symphonie No. 4 Rosemary Joshua – Orchestre des Champs-Elysées

Philippe Herreweghe

Philippe Herreweghe

nieuw label van

LPH 001

Josquin DesprezPhilippe Herreweghe

J .BrahmsPhilippe Herreweghe

J.S. BachPhilippe Herreweghe

Gustav Mahler Symphonie No. 4 Rosemary Joshua – Orchestre des Champs-Elysées

Philippe Herreweghe

www.outhere-music.com

Te verwachten in 2011

PHI

distributie:

LPH_001_Gustav Mahler Symphonie No. 4_AD Klassieke zaken 105x285 11/10/10 13:26 P

Recencies KZ 6.corr.indd 4 29-10-10 12:45

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Harmonieus huwelijk van pianist, dirigent en orkest

DORON NAGAN

concert

et is geweldig dat Jean-Efflam Bavouzet op zijn tweede cd voor Chandos de zelden uitgevoerde Fantaisie voor piano en orkest van Debussy speelt. Dit is een prachtig werk van een 27-jarige componist

die weliswaar nog niet helemaal zijn volwassen taal heeft gevonden (invloeden van Fauré en Franck zijn zeker nog aanwezig), maar die wel al een eigen geluid

heeft. Bavouzets spel is for-midabel. Hij speelt met een vanzelfsprekende autoriteit, trefzeker en volkomen natu-rel, vol nuance en expressie. De begeleiding door het BBC Symphony Orchestra onder

leiding van Yan Pascal Tortelier vormt een mooie synthese met het pianospel. Dit perfecte en harmonieuze huwelijk tussen solist en orkest leidt ook in Ravels Pianoconcert in G en in diens Concert voor de linkerhand tot prachtige resulta-ten. Bavouzets spel heeft een aantrekkelijke verfijning, zijn toucher is beschaafd, zijn toon genuanceerd en waar nodig lyrisch. De interpretatie van het Adagio uit het Pianoconcert in G is subliem: vol dromerige expressie, rijk genuanceerd, gevoelig gefraseerd en getimed. Kortom, een superieure cd. De toegiften zijn bijzonder origineel: zes stukken voor piano solo van Jules Massenet.

DEBUSSY, RAVEL, MASSENETFantaisie voor piano en orkest, Pianoconcert in G, e.a.Jean-Efflam Bavouzet piano, BBC Symphony Orchestra o.l.v. Yan Pascal TortelierCHANDOS CHSA 5084 (SACD)

Florian Uhlig begrijpt Schumann uitstekend

DORON NAGAN

e cd-industrie gebruikt tegenwoordig het ongebruikelijke om een cd aantrekkelijk te maken. Neem Florian Uhligs cd met Schumanns verzamelde werk voor piano en orkest. Op zich al bijzonder om al

deze werken bij elkaar te brengen: het prachtige Pianoconcert in a natuurlijk, in gezelschap van de minder bekende Konzertsatz in d, de Introductie en Allegro appassionato in G opus 92 en het Concert-allegro opus134 (geschreven in zijn laat-

ste componeerjaar). Maar er is ook een primeur op de cd: de Abegg-variaties opus 1 in een versie met orkest, gereconstrueerd

door Joachim Draheim. Schumann zelf speelde al met het idee een versie met orkest te maken en liet zelfs enkele orkestmaten als introductie na. Draheims recon-structie is aardig. Interessanter nog is de reconstructie die de Belgische pianist Jozef De Beenhouwer in 1986 heeft gemaakt van de Konzertsatz in d uit 1839, het eerste deel van een onvoltooid pianoconcert. Florian Uhlig, die ook Schumanns volledige oeuvre voor piano solo opneemt, begrijpt deze smachtende muziek uitstekend en speelt haar vol passie. In de overige werken horen we secuur, aanstekelijk en expres-sief spel. Uhlig wordt uitstekend begeleid door de Deutsche Radio Philharmonie onder leiding van Christoph Poppen.

ROBERT SCHUMANNSämtliche Werke für Klavier und OrchesterFlorian Uhlig, Deutsche Radio

Philharmonie o.l.v. Christoph Poppen

HÄNSSLER CLASSIC HAEN 93264

concert

H

D

49

DORON NAGAN

Twee pianoklassiekers uit de twintigste eeuw

nna Vinnitskaya’s tweede cd, haar eerste met orkest, is een even-wichtige en mooie combinatie van twee prachtige klassiekers uit het begin van de twintigste eeuw: het Pianoconcert in G van Ravel en

het Tweede pianoconcert in g van Prokofjev. Deze componisten waren in hun tijd gematigde modernisten. Ze wortelden in de klassieke traditie (Mozart was Ravels favoriet, Haydn die van Prokofjev), maar beiden hanteerden wel innovatieve harmo-nieën, soms afkomstig uit de jazz. Kortom, hun muziek ademde een nieuwe frisheid. De verschillen tussen de twee zijn evident, zeker in deze twee concerten: Ravel wilde een licht, pretentieloos werk schrijven, Prokofjev daar-entegen streefde met zijn Tweede pianoconcert naar meer diepgang ten opzichte van zijn Eerste, dat indertijd het etiket oppervlakkig opgeplakt kreeg. Anna Vinnitskaya heeft de boodschap be-grepen. Prokofjev, waarmee zij in 2007 in Brussel het Koningin Elizabeth Concours heeft gewonnen, klinkt bij haar heel serieus. Haar spel is in dit werk nadrukkelijk en gedecideerd in de toonvorming, alsof zij de tonen uit steen houwt en daarmee de inhoud meer gewicht geeft. Ravel daarentegen speelt ze rechttoe rechtaan, zonder opsmuk, waarbij ze de prachtige muziek voor zichzelf laat spreken.

PROKOFJEV, RAVELPianoconcertenAnna Vinnitskaya,

Deutsches Symphonie-Orchester Berlin

o.l.v. Gilbert Varga

NAÏVE V 5238

concert

Verfrissend geluid in Mozarts pianoconcerten

WOLFGANG AMADEUSMOZARTConcertos no. 9 (Jeunehomme), 12 & 14Edna Stern, Orchestre d’Auvergne

o.l.v. Arie van Beek

ZIG-ZAG TERRITOIRES ZZT 100901

ls ik deze uitvoeringen moet typeren met een term uit de beeldende kunst, dan met de term schijnbaar pointillistisch. De aandacht voor de expressieve kracht van details is zo groot, vooral in KV 271

(‘Jeunehomme’), dat de vertolking fragmentarisch dreigt te worden. De lange lijn gaat niet verloren, maar heeft duidelijk geen prioriteit. Daarentegen lijken de ver-tolkingen van de overige twee pianoconcerten veel meer gericht op een grote een-heid. De winst bij KV 271 is een meer dan gebruikelijke aandacht voor bijzondere momenten, die verklaren waarom dit concert in het tekstboekje wordt aangeduid als Mozarts ‘Eroïca’. De winst bij de overige twee is een grotere evenwichtigheid, met als licht nadeel een minder opvallende aanpak. Dat KV 271 eruit springt, verbaast niet. Arie van Beek heeft een repu-tatie op te houden als uitstekend vertolker van twintigste-eeuwse muziek. Die reputatie maakt hij waar door met een twintigste-eeuwse blik naar achttiende-eeuwse muziek te kijken en door de soliste Edna Stern daarin mee te krijgen. Zelden klonken Mozarts concerten zo overtuigend modern, zonder de ge-bruikelijke façade van schitterend classicisme. De kracht van Mozart leggen deze musici nu eens niet in het decorum, maar in de woelingen. Een verfrissend geluid.

concert

A

A

EMANUEL OVERBEEKE

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 5 29-10-10 12:45

50 december 2010

D

50

Vivaldi dramatisch en

meeslepend

PAUL JANSSEN

e Vivaldi Edition van het label Naïve blijft een even krankzinnig als be-langwekkend project. Het label is sinds het begin van deze eeuw be-zig om de ruim 450 werken van Vivaldi die in de Biblioteca Nazionale

in Turijn liggen op cd te zetten. Uiteindelijk zal de editie ruim honderd cd’s bevatten, die niet alleen Vivaldi’s omvangrijke oeuvre recht doen, maar ook een grote rol spelen in de herwaardering voor ‘il prete rosso’. Vooral de vaak onder-schatte operacomponist Vivaldi heeft dankzij deze editie klank en betekenis ge-kregen. Ook dit vijftiende deel van de subreeks ‘Opere teatrali’ draagt bij aan de correctie van het beeld van Vivaldi als operacomponist. De volslagen onafhan-kelijk opererende Vivaldi schoof in een tijd dat de castraat de dienst uitmaakte steeds vaker de tenor als belangrijkste stem naar voren. Dat hij dit vooral deed door de tenor van fantastische aria’s te voor-zien maakt deze cd duidelijk: stuk voor stuk even dramatische als meeslepende werken, zoals ‘Care pupille’ uit de opera Tigrane. De voormalig zanger van de Finse alternatieve rockband Höyry-kone en laatbloeier op het operatoneel Topi Lehtipuu voelt de emoties haarfijn aan en maakt, gesteund door I Barocchisti, van elke aria een verhaal op zich.

VIVALDIArie per tenoreTopi Lehtipuu, I Barocchisti

o.l.v. Diego Fasolis

NAÏVE OP 30504

vocaal

BAREND LINDERS

Muziek vol weemoed en nieuwe energie

BARTÓK, KODÁLY, LIGETIRapsodie nr. 1, Twee portretten; Dansen uit Galánta, Háry János-suite; Roemeens concertMihaela Costea, Gulbenkian Orchestra

Lisbon o.l.v. Lawrence Foster

PENTATONE CLASSICS PTC 5186 360 (SACD)

en terugblik op een spetterende verliefdheid, dat levert meeslepende muziek op. Mihaela Costea, concertmeester en soliste bij het Orquestra Gulbenkian, moet ervan genoten hebben Bartóks eerste portret zo

liefdevol uit te tekenen. De verliefdheid van de componist is al over als hij in 1911 de voor een jonge violiste geschreven muziek de titel ‘Een ideaal’ geeft. Het tweede portret noemt hij ‘Een grotesk’. Ach, weemoed en opluchting, berusting en nieuwe energie, daar krijgen we niet gauw genoeg van. Wat het overtuigend maakt, is de authenticiteit. Kodály denkt terug aan de zigeunermuziek uit de streek waar hij opgroeide en hoort daarin een tradi-tie die zo’n honderd jaar oud is. Dat geeft hem de kans die dierbare klanken een eigen vorm te geven, waar toch ook herinneringen aan Liszt in te beluisteren zijn. En Ligeti kan het onder het stalinistische regime niet laten de muziek uit zijn geboorteland op te schrijven met inbegrip van de verboden dissonanten. Zijn ‘Roemeens con-cert’ kan pas veel later worden uitgevoerd. Nu staat dit alles gelukkig op een cd. Krachtige uitvoeringen die Polyhymnia vlekkeloos live heeft opgenomen in het Grande Auditório van de Calouste Gulbenkian Foundation in Lissabon.

concert

E

december 2010

CD -BESPREKINGEN

Voor meer info:info@amg-records.com

Alia

Vox

AVS

A987

5Ri

cerc

ar R

IC10

1

DINASTIA BORGIA Church and Power in the Renaissance

Montserrat Figueras / La Capella Reial de CatalunyaHespèrion XXI / Jordi Savall

Reformatie & Contrareformatie

3 SACD’s + 1 DVD + een boekwerk in meerdere talen

Jérôme Lejeune(auteur)

8 CD’s en een boek in kleur van meer dan 200 pagina’s inclusief Nederlandse tekst

Recencies KZ 6.corr.indd 6 29-10-10 12:46

51 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

D

50

Vivaldi dramatisch en

meeslepend

PAUL JANSSEN

e Vivaldi Edition van het label Naïve blijft een even krankzinnig als be-langwekkend project. Het label is sinds het begin van deze eeuw be-zig om de ruim 450 werken van Vivaldi die in de Biblioteca Nazionale

in Turijn liggen op cd te zetten. Uiteindelijk zal de editie ruim honderd cd’s bevatten, die niet alleen Vivaldi’s omvangrijke oeuvre recht doen, maar ook een grote rol spelen in de herwaardering voor ‘il prete rosso’. Vooral de vaak onder-schatte operacomponist Vivaldi heeft dankzij deze editie klank en betekenis ge-kregen. Ook dit vijftiende deel van de subreeks ‘Opere teatrali’ draagt bij aan de correctie van het beeld van Vivaldi als operacomponist. De volslagen onafhan-kelijk opererende Vivaldi schoof in een tijd dat de castraat de dienst uitmaakte steeds vaker de tenor als belangrijkste stem naar voren. Dat hij dit vooral deed door de tenor van fantastische aria’s te voor-zien maakt deze cd duidelijk: stuk voor stuk even dramatische als meeslepende werken, zoals ‘Care pupille’ uit de opera Tigrane. De voormalig zanger van de Finse alternatieve rockband Höyry-kone en laatbloeier op het operatoneel Topi Lehtipuu voelt de emoties haarfijn aan en maakt, gesteund door I Barocchisti, van elke aria een verhaal op zich.

VIVALDIArie per tenoreTopi Lehtipuu, I Barocchisti

o.l.v. Diego Fasolis

NAÏVE OP 30504

vocaal

BAREND LINDERS

Muziek vol weemoed en nieuwe energie

BARTÓK, KODÁLY, LIGETIRapsodie nr. 1, Twee portretten; Dansen uit Galánta, Háry János-suite; Roemeens concertMihaela Costea, Gulbenkian Orchestra

Lisbon o.l.v. Lawrence Foster

PENTATONE CLASSICS PTC 5186 360 (SACD)

en terugblik op een spetterende verliefdheid, dat levert meeslepende muziek op. Mihaela Costea, concertmeester en soliste bij het Orquestra Gulbenkian, moet ervan genoten hebben Bartóks eerste portret zo

liefdevol uit te tekenen. De verliefdheid van de componist is al over als hij in 1911 de voor een jonge violiste geschreven muziek de titel ‘Een ideaal’ geeft. Het tweede portret noemt hij ‘Een grotesk’. Ach, weemoed en opluchting, berusting en nieuwe energie, daar krijgen we niet gauw genoeg van. Wat het overtuigend maakt, is de authenticiteit. Kodály denkt terug aan de zigeunermuziek uit de streek waar hij opgroeide en hoort daarin een tradi-tie die zo’n honderd jaar oud is. Dat geeft hem de kans die dierbare klanken een eigen vorm te geven, waar toch ook herinneringen aan Liszt in te beluisteren zijn. En Ligeti kan het onder het stalinistische regime niet laten de muziek uit zijn geboorteland op te schrijven met inbegrip van de verboden dissonanten. Zijn ‘Roemeens con-cert’ kan pas veel later worden uitgevoerd. Nu staat dit alles gelukkig op een cd. Krachtige uitvoeringen die Polyhymnia vlekkeloos live heeft opgenomen in het Grande Auditório van de Calouste Gulbenkian Foundation in Lissabon.

concert

E

december 2010

CD -BESPREKINGEN

Voor meer info:info@amg-records.com

Alia

Vox

AVS

A987

5Ri

cerc

ar R

IC10

1

DINASTIA BORGIA Church and Power in the Renaissance

Montserrat Figueras / La Capella Reial de CatalunyaHespèrion XXI / Jordi Savall

Reformatie & Contrareformatie

3 SACD’s + 1 DVD + een boekwerk in meerdere talen

Jérôme Lejeune(auteur)

8 CD’s en een boek in kleur van meer dan 200 pagina’s inclusief Nederlandse tekst

Recencies KZ 6.corr.indd 6 29-10-10 12:46

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

De ene kerstboom is nog fraaier versierd

dan de andere

ARJAN VAN DIJK

010 jaar geleden was het bijna kerst. Koning Herodes voelde de bui al hangen, Maria en Jozef waren onderweg door de woestijn en de Drie Wijzen stonden op het punt hun kamelen van stal te halen voor de flinke

reis uit misschien wel India helemaal naar Bethlehem. Van de hedendaagse com-ponisten is er maar één die het kerstgevoel ultiem in muziek kan vatten, en dat is de Britse componist, organist en koordirigent John Rutter. Op deze nieuwe release van Collegium Records, eigendom van de in Cambridge woonachtige Rutter, is het elke track raak, zeker ook vanwege de goddelijk zingende Cambridge Singers en het boven elke twijfel verhe-ven Royal Philharmonic Orchestra. Het bijzondere aan dit album is dat alle werken moeiteloos bij 25 en 26 december passen, maar lang niet allemaal gecomponeerd zijn voor de midwinterzonnewende. Neem Wells jubilate en zeker ook het spetterende Winchester Te deum, waar organist John Birch voor aanschuift: de ene kerstboom is nog fraaier versierd dan de andere. Wilt u het mooiste voor het laatste bewaren? Carol of the magi: de kamelen moet u er zelf bij denken.

JOHN RUTTER A song in seasonThe Cambridge Singers,

Royal Philharmonic Orchestra

o.l.v. John Rutter

COLLEGIUM RECORDS COLCD 135

koor

Niet comfortabel, maar confronterend

JURJEN VIS

e bariton Peter Harvey is wel de ideale zanger voor Schuberts Winterreise. Hij heeft een - en dat voor een Engelsman! - smetteloze uitspraak en een bewonderenswaardig correcte dictie van Duitse

probleemwoorden. Aan zo iemand geef je je vanaf het eerste moment met ge-rust hart over. Zijn sterke, door en door intelligente geluid boeit vanaf de eerste zin en doet steeds verlangen naar meer. Gary Cooper, onder meer bekend als begeleider van de barokvioliste Rachel Podger in sonates van Mozart, staat hem terzijde. De fortepiano uit het begin van de negentiende eeuw is zelf als een boe-renschuur waar wind en regen doorheen gieren. Dat mag bij de late Schubert: niet comfortabel, maar confronterend. Nu eens is de klank bleek of fluwelig dof, dan weer met belletjes rinkelend of snijdend en scherp. Een breed palet. Geen Winterreise om lekker bij achterover te leunen. Harvey en Cooper nemen ons bij de hand en laten niet los. Eenmaal op pad moeten we de weg ten einde gaan, de kelk van het bittere lijden tot op de bodem leegdrinken om helemaal aan het einde een wonderbaarlijke verzoening met de dood te ondergaan.

FRANZ SCHUBERT Winterreise Peter Harvey, Gary Cooper

LINN RECORDS CKD 371(SACD)

vocaal

2

D

51

De schoonheid van Milanese vespermuziek

ANDREW VAN PARIJS

et was een strategische keuze van Carl Philipp Emanuel Bach om zijn broer Johann Christian naar Italië te sturen. Toen hij zijn ruim twintig jaar jongere broer onder zijn hoede had, moest hij wel merken hoe

snel deze zich de Berlijnse componeerstijl eigen maakte. Voordat Carl Philipp zelf de hete adem van zijn familielid in de nek zou begin-nen te voelen, kon broerlief maar be-ter de concurrentie

aangaan met anderen. Maar om echt succesvol te kunnen worden was de over-gang van het protestantse tot het rooms-katholieke geloof een dringende vereiste en dat was iets wat de andere leden van de Bach-familie met lede ogen aanzagen. Laat dat een principekwestie zijn, de schoonheid van de vespermuziek die de nog jonge Johann Christian tussen 1758 en 1760 voor de Dom van Milaan heeft gecomponeerd, doet veel, zo niet alles vergeten. Er staan wereldpremières op deze dubbel-cd! Die zijn de prachtige uitvoering overigens zeker waard. Met een maximum aan zeggingskracht en fijne kleurschakeringen tussen solo- en tutti-passages blijft er weinig te wensen over. Handig van Carus: enkele composities zijn ook in de vorm van bladmuziek via het label te verkrijgen.

JOHANN CHRISTIAN BACHMailänder VesperpsalmenSolisten, Süddeutscher Kammerchor,

Concerto Köln o.l.v. Gerhard Jenemann

CARUS 83347

koor

Noordelijke klanken van onbekende Zweed

ARJAN VAN DIJK

oed te merken dat de koordirigent Peter Dijkstra, althans als het om cd-opnamen gaat, definitief onderdak heeft gevonden bij het Nederlandse audiofiele label Channel Classics. Ook goed nieuws

voor Sven-David Sandström. En toen werd het stil..., maar schaamt u zich vooral niet: ook ondergetekende koorfreak had nog nooit een noot van deze Zweedse

componist gehoord. Op www.sdsandstrom.net krijgt u wat indrukken, maar deze cd beluisteren is natuurlijk veel leuker.

Voor Sandström staat één ding centraal bij het componeren, en dat zijn emoties. Niets subjectiever dan het menselijk gevoel, maar het beroeren van gevoelens van de luisteraar kan voor een componist een doel op zich worden. Peter Dijkstra’s eerste contact met het fenomenale Zweeds Radiokoor was met het even feno-menale Friede auf Erden (1907) van Arnold Schönberg. Geen wonder dat hij op Sandström inzet bij het kamerkoor waarvan hij sinds 2007 de chef is: de zeven hier opgenomen koorstukken liggen qua sfeer meestal niet ver van het kooridi-oom van de expressionist der expressionisten. Dijkstra benoemt deze klanken als ‘Nordic sounds’, vandaar de titel van deze cd. Recensenten zouden inderdaad misschien wat vaker achter hun geluidsinstallatie vandaan moeten komen.

SVEN-DAVID SANDSTRÖMNordic soundsSwedish Radio Choir o.l.v. Peter Dijkstra

CHANNEL CLASSICS CCS SA 29910 (SACD)

koor

G

H

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 7 29-10-10 12:46

52 december 2010 december 2010 52

Warme passie en muzikale drift in Dvoráks kwartetten

DORON NAGAN

kamermuziek

et spel van het Tsjechische Pavel Haas Kwartet is vol Slavisch vuur en weemoed. Dat komt wel bijzonder tot uiting wanneer er twee kwartet-ten van Dvorák op de lessenaars van de musici staan. Diens beroemde

‘Amerikaanse’ Kwartet opus 96 en het twee jaar later gecomponeerde en minder bekende Strijkkwartet in G opus 106 staan bol van Slavische, mee-

slepende warmbloedigheid en couleur locale. Neem het Strijkkwartet opus 106, een aantrekkelijk werk vol hef-tige stemmingswisselingen. De twee jonge vrouwen en twee jonge mannen van het

Pavel Haas Kwartet brengen deze verscheidenheid aan emoties goed over, hun spel is soms fluisterzacht, dan weer vol woeste passie. Mooi is het lang-zame deel, dat als een weemoedig kerstlied begint; Dvorák heeft dit kwartet in 1895 vlak voor kerst voltooid. In het daaropvolgende ‘Molto vivace’, een soort boerendans, spatten de vonken ervan af. De zelfbewustheid waar-mee de jonge musici beide kwartetten spelen (let op de voortreffelijke altviolist!) bewijst weer eens dat het Pavel Haas Kwartet een ensemble is vol warme passie en muzikale drift. Ideaal in deze prachtige kamermuziek.

ANTONÍN DVORÁKString quartets G major op. 106 & F major op. 96 ‘American’Pavel Haas Quartet

SUPRAPHON SU 4038

Schumanns kamermuziek krijgt een nieuwe aanpak

EMANUEL OVERBEEKE

et omslag van deze cd toont een schilderij uit 1857 van de destijds beroemde schilder Waldmüller met de drie gratiën in Victoriaanse ge-daante. Die vlag dekt de lading voorbeeldig. De muziek en nog meer

de uitvoering ervan zijn toonbeelden van Duits-romantische evenwichtigheid, van een klassiek gevoel voor structuur, weliswaar overgoten met demonstratieve innig-heid, maar altijd keurig in de plooi van de gevestigde bourgeoisie. Dit is muziek

van, voor en door nette burgers die op beschaafde wijze de emoties willen laten vieren. Geen

van de musici neemt het voortouw en de composities staan in deze uitvoering dichter bij de werken van Mendelssohn en Brahms dan bij de grillige, turbulente pianostukken van de jonge Schumann. Die aanpak is verfrissend. Nu eens niet het Pianokwintet en het Pianokwartet als verkapte pianoconcerten of als de voortzet-ting van een wilde jeugd. De musici zijn gepokt en gemazeld in de kamermuziek. Als ze elkaar al opzwepen, doen ze dat eerder in de richting van grotere introvertie dan van enorme uitbundigheid. De grootse extase van de vertrouwde uitvoeringen is gebleven, maar deze is het resultaat van een alsmaar toenemende verinnerlijking. Op het niveau van deze musici klinkt die nieuwe aanpak volstrekt vanzelfsprekend.

ROBERT SCHUMANNKlavierwerke & Kammermusik, XGordan Nikolitch, Daishin Kashimoto,

Lise Berthaud, François Salque,

Eric Le Sage

ALPHA 166

kamermuziek

H

H

BASIA JAWORSKI

De kachel aan, de cd op

eeft u ooit van August Klughardt (1847-1902) gehoord? Nee? Ik ook niet. Hoe onterecht! Deze Duitse romanticus was misschien niet innoverend, maar wat is zijn muziek mooi! En plezierig om

naar te luisteren! Wat kunt u verwachten? Een heerlijk potje smachtende Schubert, vermengd met energieke Brahms en (voornamelijk) rustig voort-kabbelende (ik bedoel het niet negatief!) Mendelssohn. Gek genoeg doet zijn muziek mij ook denken aan Nederlandse componisten zoals Van Bree (diens Allegro voor vier strijkkwartetten komt bijna om de hoek kijken) en Röntgen. Zowel het Pianokwintet als het Strijkkwintet is betoverend mooi, ook al is het ene iets virtuozer dan het andere; de grommende cello maakt de boel lekker spannend. De uitvoering kan niet mooier. Niet beter. Niet roman-tischer. Gewoon ouderwetse perfectie ten voeten uit. Van de Leipziger wisten we het al, maar de pianiste Olga Gollej is voor mij een ware ontdekking. Het is guur buiten, de winter komt eraan. Daar kunnen wij niets aan doen. Maar aan de sfeer thuis des te meer. Zet de kachel aan en de cd op. Wedden dat u er ook verliefd op wordt? Kopen!

AUGUST KLUGHARDTPiano quintet, String quintetLeipziger Streichquartett,

Olga Gollej, Julian Steckel

MDG 307 1652-2

kamermuziek

Donkere dodenmis van Cherubini

LUIGI CHERUBINIRequiem in cKammerchor Stuttgart,

Hofkapelle Stuttgart o.l.v. Frieder Bernius

CARUS 83227 (SACD)

uigi Cherubini moet een handige jongen geweest zijn. Terwijl de Franse Revolutie woedde, was deze Florentijn op 35-jarige leeftijd al inspec-teur aan het conservatorium van Parijs. Zijn contacten met Haydn en

Beethoven waren vol wederzijds respect, en in 1822 werd hij directeur van deze hogeschool. Behalve strijkkwartetten componeerde Cherubini kerkmu-ziek, waarvan zijn Requiem in c-klein het meest in het oor blijft springen. Deze donker geïnstrumenteerde dodenmis klonk voor het eerst in 1817 in de kathedraal van Saint-Denis tijdens een herdenkingsdienst voor Lodewijk XVI, die in 1793 de guillotine niet overleefde. Cherubini’s meesterwerk blijft lastig te plaatsen. Bij de openingsmaten komt kort een associatie met Verdi op, maar daar blijft het bij. Mozart is zeker niet ver weg, maar de muzikale halfgod uit Salzburg was veruit ge-nialer en had vooral veel meer gevoel voor drama. In Cherubini moet Salieri postuum zijn meerdere erkennen, maar hoe dan ook: dit werk valt en staat met de uitvoering. Die is hier verdienstelijk en derhalve wat ‘under par’ voor Frieder Bernius. Prima vondst om een gregoriaanse schola de tractus te laten zingen, maar niet waarschijnlijk dat dat in de Parijse koningskerk ook zo ging.

koor

H

L

ARJAN VAN DIJK

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 8 29-10-10 12:49

53 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl december 2010 52

Warme passie en muzikale drift in Dvoráks kwartetten

DORON NAGAN

kamermuziek

et spel van het Tsjechische Pavel Haas Kwartet is vol Slavisch vuur en weemoed. Dat komt wel bijzonder tot uiting wanneer er twee kwartet-ten van Dvorák op de lessenaars van de musici staan. Diens beroemde

‘Amerikaanse’ Kwartet opus 96 en het twee jaar later gecomponeerde en minder bekende Strijkkwartet in G opus 106 staan bol van Slavische, mee-

slepende warmbloedigheid en couleur locale. Neem het Strijkkwartet opus 106, een aantrekkelijk werk vol hef-tige stemmingswisselingen. De twee jonge vrouwen en twee jonge mannen van het

Pavel Haas Kwartet brengen deze verscheidenheid aan emoties goed over, hun spel is soms fluisterzacht, dan weer vol woeste passie. Mooi is het lang-zame deel, dat als een weemoedig kerstlied begint; Dvorák heeft dit kwartet in 1895 vlak voor kerst voltooid. In het daaropvolgende ‘Molto vivace’, een soort boerendans, spatten de vonken ervan af. De zelfbewustheid waar-mee de jonge musici beide kwartetten spelen (let op de voortreffelijke altviolist!) bewijst weer eens dat het Pavel Haas Kwartet een ensemble is vol warme passie en muzikale drift. Ideaal in deze prachtige kamermuziek.

ANTONÍN DVORÁKString quartets G major op. 106 & F major op. 96 ‘American’Pavel Haas Quartet

SUPRAPHON SU 4038

Schumanns kamermuziek krijgt een nieuwe aanpak

EMANUEL OVERBEEKE

et omslag van deze cd toont een schilderij uit 1857 van de destijds beroemde schilder Waldmüller met de drie gratiën in Victoriaanse ge-daante. Die vlag dekt de lading voorbeeldig. De muziek en nog meer

de uitvoering ervan zijn toonbeelden van Duits-romantische evenwichtigheid, van een klassiek gevoel voor structuur, weliswaar overgoten met demonstratieve innig-heid, maar altijd keurig in de plooi van de gevestigde bourgeoisie. Dit is muziek

van, voor en door nette burgers die op beschaafde wijze de emoties willen laten vieren. Geen

van de musici neemt het voortouw en de composities staan in deze uitvoering dichter bij de werken van Mendelssohn en Brahms dan bij de grillige, turbulente pianostukken van de jonge Schumann. Die aanpak is verfrissend. Nu eens niet het Pianokwintet en het Pianokwartet als verkapte pianoconcerten of als de voortzet-ting van een wilde jeugd. De musici zijn gepokt en gemazeld in de kamermuziek. Als ze elkaar al opzwepen, doen ze dat eerder in de richting van grotere introvertie dan van enorme uitbundigheid. De grootse extase van de vertrouwde uitvoeringen is gebleven, maar deze is het resultaat van een alsmaar toenemende verinnerlijking. Op het niveau van deze musici klinkt die nieuwe aanpak volstrekt vanzelfsprekend.

ROBERT SCHUMANNKlavierwerke & Kammermusik, XGordan Nikolitch, Daishin Kashimoto,

Lise Berthaud, François Salque,

Eric Le Sage

ALPHA 166

kamermuziek

H

H

BASIA JAWORSKI

De kachel aan, de cd op

eeft u ooit van August Klughardt (1847-1902) gehoord? Nee? Ik ook niet. Hoe onterecht! Deze Duitse romanticus was misschien niet innoverend, maar wat is zijn muziek mooi! En plezierig om

naar te luisteren! Wat kunt u verwachten? Een heerlijk potje smachtende Schubert, vermengd met energieke Brahms en (voornamelijk) rustig voort-kabbelende (ik bedoel het niet negatief!) Mendelssohn. Gek genoeg doet zijn muziek mij ook denken aan Nederlandse componisten zoals Van Bree (diens Allegro voor vier strijkkwartetten komt bijna om de hoek kijken) en Röntgen. Zowel het Pianokwintet als het Strijkkwintet is betoverend mooi, ook al is het ene iets virtuozer dan het andere; de grommende cello maakt de boel lekker spannend. De uitvoering kan niet mooier. Niet beter. Niet roman-tischer. Gewoon ouderwetse perfectie ten voeten uit. Van de Leipziger wisten we het al, maar de pianiste Olga Gollej is voor mij een ware ontdekking. Het is guur buiten, de winter komt eraan. Daar kunnen wij niets aan doen. Maar aan de sfeer thuis des te meer. Zet de kachel aan en de cd op. Wedden dat u er ook verliefd op wordt? Kopen!

AUGUST KLUGHARDTPiano quintet, String quintetLeipziger Streichquartett,

Olga Gollej, Julian Steckel

MDG 307 1652-2

kamermuziek

Donkere dodenmis van Cherubini

LUIGI CHERUBINIRequiem in cKammerchor Stuttgart,

Hofkapelle Stuttgart o.l.v. Frieder Bernius

CARUS 83227 (SACD)

uigi Cherubini moet een handige jongen geweest zijn. Terwijl de Franse Revolutie woedde, was deze Florentijn op 35-jarige leeftijd al inspec-teur aan het conservatorium van Parijs. Zijn contacten met Haydn en

Beethoven waren vol wederzijds respect, en in 1822 werd hij directeur van deze hogeschool. Behalve strijkkwartetten componeerde Cherubini kerkmu-ziek, waarvan zijn Requiem in c-klein het meest in het oor blijft springen. Deze donker geïnstrumenteerde dodenmis klonk voor het eerst in 1817 in de kathedraal van Saint-Denis tijdens een herdenkingsdienst voor Lodewijk XVI, die in 1793 de guillotine niet overleefde. Cherubini’s meesterwerk blijft lastig te plaatsen. Bij de openingsmaten komt kort een associatie met Verdi op, maar daar blijft het bij. Mozart is zeker niet ver weg, maar de muzikale halfgod uit Salzburg was veruit ge-nialer en had vooral veel meer gevoel voor drama. In Cherubini moet Salieri postuum zijn meerdere erkennen, maar hoe dan ook: dit werk valt en staat met de uitvoering. Die is hier verdienstelijk en derhalve wat ‘under par’ voor Frieder Bernius. Prima vondst om een gregoriaanse schola de tractus te laten zingen, maar niet waarschijnlijk dat dat in de Parijse koningskerk ook zo ging.

koor

H

L

ARJAN VAN DIJK

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 8 29-10-10 12:49

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Buitengewone aanwinst voor fluitliefhebbers

PAUL JANSSEN

FERDINAND RIESFluitkwartettenOxalys

FUGA LIBERA FUG 576

kamermuziek

Wervelende show bruist van de energie

ANDREW VAN PARIJS

ENESCU, KURTÁG, RAVEL, E.A.Kopatchinskaja RapsodiaPatricia & Emilia Kopatchinskaja,

Viktor Kopatchinsky, Mihaela Ursuleasa

NAÏVE V 5193

kamermuziek

e componist Ferdinand Ries had dubbel pech. Hij werd veertien jaar na Beethoven in Bonn geboren en hij raakte ook nog bevriend met de man die voor iedere muziekliefhebber het gesprek van de dag was.

Hij werkte als secretaris en kopiist voor Beethoven, maar schreef ondertussen zelf ook een aardig oeuvre bijeen: acht symfonieën, 26 strijkkwartetten, negen pianoconcerten en meer. Het is repertoire dat doorgaans in de kelders van de mu-ziekgeschiedenis figureert, al was het alleen maar omdat men de opmerking van Beethoven dat Ries hem ‘te veel imiteerde’ voor waar heeft aangenomen. Alleen de zes kwartetten voor fluit, viool, altviool en cello staan wel eens op het program-ma, omdat ze in de fluitliteratuur een belangrijke plek innemen. Het Brusselse ensemble Oxalys heeft nu alle zes op een dubbel-cd gezet. Een buitengewone aanwinst voor de fluitliefhebbers. De kwartetten opus 145 zijn wel vaker aan de cd toever-trouwd, maar nog niet eerder in combinatie met de drie destijds ongepubliceerde kwartetten WoO 35. Deze lijken meer op persoonlijke studies, maar het ensemble met de fluitist Toon Fret in de hoofdrol speelt alles voorbeeldig en met een aange-name schwung. Ook de Nederlandstalige toelichtingen zijn uitstekend.

e maakt momenteel een stormachtige carrière door, de violiste Patricia Kopatchinskaja, al dan niet in het gezelschap van de Turkse componist en pianist Fazil Say. Dat is natuurlijk het resultaat van een aantal jaren

hard werken, maar ook het gevolg van een speling van het lot. Was het immers niet een krantenknipsel, getiteld ‘Hoofdstad zoekt muzikaal talent’, dat haar va-der Viktor Kopatchinsky, werkend op het Moldavische platteland, letterlijk aan kwam waaien, waarna hij het leven aldaar abrupt verruilde voor een bestaan in de hoofdstad Kishinev? Alsof hij van tevoren kon bedenken dat hij ooit een van ’s werelds beste cimbalomspelers zou worden, die met zijn ensemble Rapsodia zo’n driehonderd keer per jaar zou optreden. De titel van deze cd is dan ook niet zomaar gekozen: de inhoud van het pro-gramma dat dit ‘goed-lopend familiebedrijf’ ons voorschotelt, is minstens even afwisselend als het genre rapsodie volgens menig muzikaal woor-denboek zou moeten zijn. Een wervelende show met volksmuziek dan wel op volksmuziek geënte composities van onder meer György Kurtág, George Enescu en Maurice Ravel, die zo bol staat van de energie dat het jammer is dat er slechts één cd mee is gevuld.

Swing, humor, nostalgie en aanstekelijke gekte

DIMITRI VAN DER WERF

en smiley in een chatprogramma. Het Roemeense woord voor bos-bessen. Een Chinees verkeersbord in LA. De Nederlandse componist Marijn Simons staat open voor inspiratie uit onverwachte hoeken.

Het spoort hem aan tot composities waar de verbeeldingskracht van afspat, zo blijkt uit deze geweldige cd. Hij heeft zijn eigen Simons Ensemble in het

leven geroepen, dat onder zijn leiding deze stukken be-wonderenswaardig perfect, met swing, humor, nostalgie

en waar het moet aanstekelijke gekte uitvoert. Voor wie nooit van Marijn Simons heeft gehoord: hij viel op als vioolspelend en componerend wonder-kind en wist zijn werk als tiener al te slijten bij grote orkesten als het Rotterdams Philharmonisch en het Los Angeles Philharmonic. Hij is nu 28 en wonderkind af. Hij dirigeert (onlangs nog Madama Butterfly van Puccini), componeert, speelt viool (als concertmeester in het Orkest van Aken) en heeft nu dus zijn eigen ensemble. Midden in de muziekpraktijk staan, zoals een eeuw geleden de meeste componisten deden, blijkt nog altijd te werken. Dit is muziek waar kleur, plezier en bezieling uit spreekt. Van harte aanbevolen.

MARIJN SIMONS Simons conducts Simons Simons Ensemble o.l.v. Marijn Simons

QUINTONE Q 10004

kamermuziek

Wildebrasmaten en intense weemoed

FREDERIKE BERNTSEN

ruckner voltooide zijn Strijkkwartet in c-klein in 1862. Bijna een eeuw la-ter werd het werk in première gebracht. Het Israel String Quartet heeft de compositie op zijn recente cd gezet in een uitvoering zonder soesa.

Er worden geen hoge toppen beklommen, van zwoegen en zweten lijkt nauwe-lijks sprake. Kalmte, zonder gezapigheid, ligt aan de basis van de interpretatie.

Deze aanpak is prettig voor het ont-spannen luistergenot en past bij dit opus van Bruckner, dat nog niet de diepgang bezit van zijn latere compo-sities. Minstens zo interessant is het Strijkkwartet in c-klein van Hans Rott, een orgelleerling van Bruckner aan het

Weens conservatorium in de jaren zeventig van de negentiende eeuw. Bruckner stak zijn bewondering voor zijn zestienjarige pupil niet onder stoelen of banken, roemde Rotts talent, charme en improvisatievermogen en beschouwde hem als zijn beste leerling. Rott, die slechts zesentwintig jaar is geworden, schreef het vijfdelige kwartet tussen 1878 en 1880. Ook in dit werk leggen de musici gezonde nuchterheid en welhaast ingehouden passie aan de dag. Wildebrasmaten en intens gestreken weemoed komen tot klinken in een welgemanierde span-ningsopbouw.

ANTON BRUCKNER, HANS ROTTStrijkkwartettenIsrael String Quartet

QUINTONE Q 10002 (SACD)

kamermuziek

Z E

BD

53 december 2010

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 9 29-10-10 12:50

54 december 2010

Pianomuziek van onbekende componiste Mel Bonis

JURJEN VIS

piano

ij het smelten van de poolkappen aan het einde van de twintigste eeuw kwam ook het oeuvre van Mélanie Bonis (1858-1937) aan het licht. Een stichting die in 2000 is opgericht door haar achterkleindochter,

beijvert zich voor uitvoering en opname van haar werken. Deze cd is de vijftiende in de reeks. ‘Mel’ Bonis heeft een reusachtig en qua bezetting zeer afwisselend

oeuvre nagelaten. Veel verschil is er overigens niet tussen Le songe (opus 180) en de Impromptu (opus 1). De oriënta-tie van het titelwerk La cathédrale blessée doet

denken aan Debussy’s La cathédrale engloutie. Bonis verwijst in deze compositie echter naar de kathedraal van Reims, die in 1915 door de Duitsers in puin is geschoten. Ook in Mélisande (opus 34) lijkt ze schatplichtig aan Debussy. Bonis’ melodiek, harmonische taal en vormbewustzijn zijn echter lichtjaren daarvan verwijderd. Zij vist in de vijver waar Chopin en Rachmaninov de toon aangeven; Debussy was daaruit al ruim voor 1890 verdwenen. Is het daarom niet interes-sant? Geenszins. Bonis schrijft pianistisch heel mooi en haar adem is breed. Als componiste nam ze de ruimte die ze als vrouw niet kreeg.

MEL BONISLa cathédrale blessée: Piano worksVeerle Peeters

ETCETERA KTC 1422

AAD ALBLAS

ie Kunst der Fuge (BWV 1080) van Johann Sebastian Bach is als geen ander werk een speelbal van speculaties en wetenschappelijke stu-dies. Het zou Bachs laatste werk zijn geweest. Onderzoek leert dat hij

al in 1742 aan de cyclus was begonnen, deze in 1746 afrondde en tot kort voor zijn dood in 1750 nog aanvullingen en correcties aanbracht. Uiteindelijk telde

het werk veertien plus twee fuga’s (Contrapunctus) en vier canons. De twaalfde en dertiende fuga verschij-nen twee keer, de eerste keer ‘rectus’ en daarna ge-

spiegeld (‘inversus’). Halverwege de veertiende fuga is de pen van Bach gestopt. Voor Bernard Foccroulle (de voormalige intendant van de Brusselse Munt) is dat geen probleem. Na de ‘onvoltooide’ speelt hij ook nog een eigenhandig vol-tooide versie. Die sluit bij het geheel aan alsof Bach het zo gewild zou hebben. Met Die Kunst der Fuge heeft Bach alle geleerde techniek van zijn tijd op een briljante manier klinkend gemaakt. De cyclus wordt door Foccroulle uitermate doorzichtig vertolkt op het prachtig klinkende orgel van Dominique Thomas in de Eglise réformée du Bouclier in Straatsburg. De gebruikte registraties staan keurig afgedrukt.

Prachtige opname van Die Kunst der Fuge

JOHANN SEBASTIAN BACHDie Kunst der FugeBernard Foccroulle

RICERCAR RIC 303 (2 CD’S)

orgel ss

D

B

december 2010 54

Van Alexander Drozdov gaan we nog veel horen

DIMITRI VAN DER WERF

instens zevenduizend uur studeren op jonge leeftijd met intensieve begeleiding schijnt een voorwaarde te zijn om topmusicus te wor-den, las ik ergens. In Oost-Europa lukt dat aardig, waar jonge talenten

op ‘speciale muziekscholen’ drie keer per week ruim een uur privéles krijgen. Daar steken onze muziekscholen met groepslessen van veertig minuten – soms nog minder – schraal bij af. Onze topconservatoria zijn gelukkig stukken beter en trekken ook uit Oost-Europa studenten. Die blijven vaak na hun studie in Nederland hangen. Dat betekent een verrijking van ons muziekleven. Alexander Drozdov koos na het gerenommeerde Gnessin Instituut in Moskou voor een vervolgopleiding in Amsterdam. Hij studeerde er kort geleden af, gaf al meerdere door de pers goed ontvangen recitals en debuteert nu op cd. Een verras-sende combinatie: Schumanns immer overrompelende Fantasie en Rachmaninovs door schilder-kunst en poëzie geïnspireerde Etudes-tableaux, opus 39. Van Drozdov gaan we nog veel horen. Dit is subliem pianospel, onberispelijk beheerst, bevlogen, vol gevoel en opvallend nobel. Hij houdt zich verre van effectbejag en recht op zijn doel afgaand maakt hij veel indruk.

SCHUMANN, RACHMANINOVFantasie, opus 16; Etudes-tableaux, opus 39Alexander Drozdov

QUINTONE Q 10008

piano

Eerbetoon aan Theo Loevendie

THEO LOEVENDIEDe nachtegaal e.a.Lieuwe Visser, Ensemble M,

Reinbert de Leeuw, Dorothy Dorow e.a.

ATTACCA ATT 210122

eze dvd is samengesteld ter ere van de tachtigste verjaardag van Theo Loevendie op 17 september. Geamuseerd en relativerend kijkt de tachtigjarige ons aan vanaf de omslag: ‘Wie doet me wat?’

Die houding spreekt ook uit zijn muziek en opvallend zijn de consistentie en de veerkracht. In de improvisaties van de meester, uit 1988 en 2009, is het hart van Azië uitgestort. Inmiddels zijn er jaren verstreken. Na zijn laatste solo legt Loevendie zijn saxofoon in het mandje van zijn rollator en schuifelt het po-dium af. Intiem en ontroerend en aandoenlijk zoals de musici achter hem vol liefde naar hem kijken. Even onvergetelijk is de bloedmooie opname van De nachtegaal uit 1982 met een zeer verzorgde, prachtig recite-rende Lieuwe Visser (nog niet aangeraakt door de lolligheid die Kees van Kooten een kwarteeuw later in het verhaal zou leggen, ook geweldig) en al die goden uit het Ensemble M van dertig jaar geleden met Reinbert de Leeuw voorop. De opname van de Six Turkish folkpoems uit 1979 met Dorothy Dorow spant de kroon: zangeres en compositie zijn om verliefd op te worden. Dit werk staat op gelijke hoogte met de Folk songs van Luciano Berio.

kamermuziek dvd

M

D

JURJEN VIS

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 10 29-10-10 12:50

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Deze Schumann staat als een huis

WILLEM VELDHUIZEN

piano

ROBERT SCHUMANNDavidsbündlertänze, Kinderszenen, Sonata in G minorAngela Hewitt

HYPERION CDA 67780

Indrukwekkende prestatie van jonge pianiste

WILLEM VELDHUIZEN

ise de la Salle is in 1988 geboren. Ondanks haar jeugd wordt haar spel gekenmerkt door een grote rijpheid. Geen andere pianist bouwt Chopins Ballades zo spannend traag op om de espressivo-uitbarstingen nog

overrompelender te doen uitkomen. Deze aanvankelijke bedachtzaamheid, de contemplatie die dit spel zo sterk karak-teriseert, verzandt nergens in lege, span-ningsloze retoriek. Steeds zijn zin en zeggingskracht voorhanden. Maar ook passagewerk, polyfonie en harmonische kleur komen overtuigend uit de verf. Dat het Tweede pianoconcert eveneens

met grote inspiratie en poëtische kracht tot klinken wordt gebracht, is na de Ballades geen verrassing. Het Maestoso klinkt breed, soeverein en bezit tevens de lichte kwali-teit van een virtuoze improvisatie. In het Larghetto valt ook op hoe natuurlijk Lise de la Salles muzikaliteit is. Nergens hapert haar artistieke adem, nergens doet ze Chopins sensibele wereld geweld aan. De Finale vat haar indrukwekkende prestatie nog eens samen: voorbeeldige sierlijkheid en verfijnd drama vermengen zich tot een weldadig geheel. Het doet haast vergeten hoe goed de Staatkapelle Dresden onder leiding van Fabio Luisi begeleidt en hoe sterk de ensemblecultuur van dit orkest is. Een prachtige cd, die ook opnametechnisch aan de hoogste moderne eisen voldoet.

FRÉDÉRIC CHOPINBallades, Piano concerto no. 2Lise de la Salle, Staatkapelle Dresden

o.l.v. Fabio Luisi

NAÏVE V 5215

piano

Hans Otte ging zijn eigen weg

PAUL JANSSEN

e Nederlandse pianist Ralph van Raat bouwt bij het label Naxos een bijzondere discografie op. Welkome cd’s zijn het, met zelden opge-nomen werken van hedendaagse componisten als John Adams,

Frederic Rzewski en Magnus Lindberg. Zijn jongste cd is een belangwekkende toevoeging aan de catalogus. Met zijn krachtige vertolkingskunst breekt Van Raat een lans voor de Duitse pianist, componist, dichter en radiopromotor Hans Otte (1926-2007), een bescheiden maar o zo belangrijke figuur in de recente Duitse muziekgeschiedenis. Als initiator van het festival Pro musica nova van Radio Bre-men haalde hij in de jaren zestig en zeventig destijds nog onbekende Amerikaanse componisten als John Cage en Terry Riley naar Europa. Bovendien schreef hij zelf een even wonderlijk als omvangrijk oeu-vre bijeen. Wonderlijk, omdat hij geheel zijn eigen weg ging. Zo ook in de tussen 1979 en 1982 geschreven ‘pianobijbel’ Das Buch der Klänge. De twaalf delen vormen een mix van Amerikaans minimalisme, Oosterse fijnzinnigheid, Messiaen-achtige klankblokken en Oost-Europese spiritualiteit en waren daarmee hun tijd aardig vooruit. Van Raat speelt de even makkelijk aansprekende als lastig uit te voe-ren werken met gezag en zorgde bovendien eigenhandig voor de informatieve toe-lichtingen. Ook geschikt voor luisteraars die bang zijn voor hedendaagse muziek.

HANS OTTEDas Buch der KlängeRalph van Raat

NAXOS 8572444

piano

ngela Hewitts opname van alle belangrijke klavierwerken van Bach is wel omschreven als ‘een van de gloriemomenten uit de opname-geschiedenis van onze eeuw’. Maar we kunnen deze pianiste allang

niet meer exclusief met de barok en met Bach in het bijzonder associëren. Ze speelt met evenveel verfijning Chabrier, Ravel, Messiaen en Chopin, om maar enkele voorbeelden te noemen. Deze cd is geheel gewijd aan Robert Schumann. Angela Hewitt kiest voor een grillige, speelse aanpak, vol verrassingselementen, fraaie tempovrijheden en grote contrasten. Toch blijft haar interpretatie altijd stijl-vol en technisch hoogstaand. Na de verrukkelijke, delicate Kinderszenen verrast zij in de Davidsbündlertänze met groots orkestraal spel. Ze heeft alles in huis om Schumanns extreem grillige scherzonatuur recht te doen. En zo klinkt er een danssuite die amper concurrentie te duchten heeft. De Sonate in g-klein, een hyperintensief werk dat soms haast uit zijn voegen dreigt te barsten, houdt Hewitt strak in de hand. De notenmassa’s blijven parelen en de vele tussenstemmen blijven steeds hoorbaar, zelfs in de voortrazende presto-passages. Eusebius en Florestan kunnen elkaar de hand schudden. Dit is Schumann-spel dat staat als een huis en dat lang mee zal gaan.

Vierhandige kruistocht voor Schubert

PAUL JANSSEN

inds de kleine Mozart en zijn zusje Nannerl Europa vertederden door samen onderhoudende quatre-mainswerken te spelen, is schrijven voor piano vierhandig iets wat vele componisten op zijn minst eens

geprobeerd moesten hebben. Schubert componeerde zelfs een omvangrijk oeuvre voor piano vierhandig bij elkaar. Ruim veertig composities zijn overge-

leverd. Hoewel hij vanaf zijn vroegste tot zijn laatste composities pianoduetten schreef, waren er twee pie-ken: de eerste in 1818, toen

hij lesgaf aan de prinsessen Marie en Caroline Esterházy, de tweede na 1823, toen zijn vrienden op regelmatige basis Schubertiades organiseerden. Hoewel dit riekt naar vrolijke ‘huismuziek’, zijn vooral de werken uit die laatste periode, zoals de Fantasie in f (D 940) en het Rondo in A (D 951), het laatste werk dat hij voor deze bezetting heeft gemaakt, composities die fier naast de laatste sonates kunnen staan. De Engelse pianisten Paul Lewis en Steven Osborne spelen al enige jaren samen om dit ook bij het grote publiek bekend te maken. Nu hebben ze, gezeten achter een moderne Steinway, zes werken uit de jaren 1824-1828 opgenomen om hun kruistocht kracht bij te zetten. Het resultaat heeft maar twee woorden nodig: missie geslaagd.

FRANZ SCHUBERTPiano duetsSteven Osborne, Paul Lewis

HYPERION CDA 67665

piano

S

LD

A

55 december 2010

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 11 29-10-10 12:50

55 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

Pianomuziek van onbekende componiste Mel Bonis

JURJEN VIS

piano

ij het smelten van de poolkappen aan het einde van de twintigste eeuw kwam ook het oeuvre van Mélanie Bonis (1858-1937) aan het licht. Een stichting die in 2000 is opgericht door haar achterkleindochter,

beijvert zich voor uitvoering en opname van haar werken. Deze cd is de vijftiende in de reeks. ‘Mel’ Bonis heeft een reusachtig en qua bezetting zeer afwisselend

oeuvre nagelaten. Veel verschil is er overigens niet tussen Le songe (opus 180) en de Impromptu (opus 1). De oriënta-tie van het titelwerk La cathédrale blessée doet

denken aan Debussy’s La cathédrale engloutie. Bonis verwijst in deze compositie echter naar de kathedraal van Reims, die in 1915 door de Duitsers in puin is geschoten. Ook in Mélisande (opus 34) lijkt ze schatplichtig aan Debussy. Bonis’ melodiek, harmonische taal en vormbewustzijn zijn echter lichtjaren daarvan verwijderd. Zij vist in de vijver waar Chopin en Rachmaninov de toon aangeven; Debussy was daaruit al ruim voor 1890 verdwenen. Is het daarom niet interes-sant? Geenszins. Bonis schrijft pianistisch heel mooi en haar adem is breed. Als componiste nam ze de ruimte die ze als vrouw niet kreeg.

MEL BONISLa cathédrale blessée: Piano worksVeerle Peeters

ETCETERA KTC 1422

AAD ALBLAS

ie Kunst der Fuge (BWV 1080) van Johann Sebastian Bach is als geen ander werk een speelbal van speculaties en wetenschappelijke stu-dies. Het zou Bachs laatste werk zijn geweest. Onderzoek leert dat hij

al in 1742 aan de cyclus was begonnen, deze in 1746 afrondde en tot kort voor zijn dood in 1750 nog aanvullingen en correcties aanbracht. Uiteindelijk telde

het werk veertien plus twee fuga’s (Contrapunctus) en vier canons. De twaalfde en dertiende fuga verschij-nen twee keer, de eerste keer ‘rectus’ en daarna ge-

spiegeld (‘inversus’). Halverwege de veertiende fuga is de pen van Bach gestopt. Voor Bernard Foccroulle (de voormalige intendant van de Brusselse Munt) is dat geen probleem. Na de ‘onvoltooide’ speelt hij ook nog een eigenhandig vol-tooide versie. Die sluit bij het geheel aan alsof Bach het zo gewild zou hebben. Met Die Kunst der Fuge heeft Bach alle geleerde techniek van zijn tijd op een briljante manier klinkend gemaakt. De cyclus wordt door Foccroulle uitermate doorzichtig vertolkt op het prachtig klinkende orgel van Dominique Thomas in de Eglise réformée du Bouclier in Straatsburg. De gebruikte registraties staan keurig afgedrukt.

Prachtige opname van Die Kunst der Fuge

JOHANN SEBASTIAN BACHDie Kunst der FugeBernard Foccroulle

RICERCAR RIC 303 (2 CD’S)

orgel ss

D

B

december 2010 54

Van Alexander Drozdov gaan we nog veel horen

DIMITRI VAN DER WERF

instens zevenduizend uur studeren op jonge leeftijd met intensieve begeleiding schijnt een voorwaarde te zijn om topmusicus te wor-den, las ik ergens. In Oost-Europa lukt dat aardig, waar jonge talenten

op ‘speciale muziekscholen’ drie keer per week ruim een uur privéles krijgen. Daar steken onze muziekscholen met groepslessen van veertig minuten – soms nog minder – schraal bij af. Onze topconservatoria zijn gelukkig stukken beter en trekken ook uit Oost-Europa studenten. Die blijven vaak na hun studie in Nederland hangen. Dat betekent een verrijking van ons muziekleven. Alexander Drozdov koos na het gerenommeerde Gnessin Instituut in Moskou voor een vervolgopleiding in Amsterdam. Hij studeerde er kort geleden af, gaf al meerdere door de pers goed ontvangen recitals en debuteert nu op cd. Een verras-sende combinatie: Schumanns immer overrompelende Fantasie en Rachmaninovs door schilder-kunst en poëzie geïnspireerde Etudes-tableaux, opus 39. Van Drozdov gaan we nog veel horen. Dit is subliem pianospel, onberispelijk beheerst, bevlogen, vol gevoel en opvallend nobel. Hij houdt zich verre van effectbejag en recht op zijn doel afgaand maakt hij veel indruk.

SCHUMANN, RACHMANINOVFantasie, opus 16; Etudes-tableaux, opus 39Alexander Drozdov

QUINTONE Q 10008

piano

Eerbetoon aan Theo Loevendie

THEO LOEVENDIEDe nachtegaal e.a.Lieuwe Visser, Ensemble M,

Reinbert de Leeuw, Dorothy Dorow e.a.

ATTACCA ATT 210122

eze dvd is samengesteld ter ere van de tachtigste verjaardag van Theo Loevendie op 17 september. Geamuseerd en relativerend kijkt de tachtigjarige ons aan vanaf de omslag: ‘Wie doet me wat?’

Die houding spreekt ook uit zijn muziek en opvallend zijn de consistentie en de veerkracht. In de improvisaties van de meester, uit 1988 en 2009, is het hart van Azië uitgestort. Inmiddels zijn er jaren verstreken. Na zijn laatste solo legt Loevendie zijn saxofoon in het mandje van zijn rollator en schuifelt het po-dium af. Intiem en ontroerend en aandoenlijk zoals de musici achter hem vol liefde naar hem kijken. Even onvergetelijk is de bloedmooie opname van De nachtegaal uit 1982 met een zeer verzorgde, prachtig recite-rende Lieuwe Visser (nog niet aangeraakt door de lolligheid die Kees van Kooten een kwarteeuw later in het verhaal zou leggen, ook geweldig) en al die goden uit het Ensemble M van dertig jaar geleden met Reinbert de Leeuw voorop. De opname van de Six Turkish folkpoems uit 1979 met Dorothy Dorow spant de kroon: zangeres en compositie zijn om verliefd op te worden. Dit werk staat op gelijke hoogte met de Folk songs van Luciano Berio.

kamermuziek dvd

M

D

JURJEN VIS

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 10 29-10-10 12:50

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Deze Schumann staat als een huis

WILLEM VELDHUIZEN

piano

ROBERT SCHUMANNDavidsbündlertänze, Kinderszenen, Sonata in G minorAngela Hewitt

HYPERION CDA 67780

Indrukwekkende prestatie van jonge pianiste

WILLEM VELDHUIZEN

ise de la Salle is in 1988 geboren. Ondanks haar jeugd wordt haar spel gekenmerkt door een grote rijpheid. Geen andere pianist bouwt Chopins Ballades zo spannend traag op om de espressivo-uitbarstingen nog

overrompelender te doen uitkomen. Deze aanvankelijke bedachtzaamheid, de contemplatie die dit spel zo sterk karak-teriseert, verzandt nergens in lege, span-ningsloze retoriek. Steeds zijn zin en zeggingskracht voorhanden. Maar ook passagewerk, polyfonie en harmonische kleur komen overtuigend uit de verf. Dat het Tweede pianoconcert eveneens

met grote inspiratie en poëtische kracht tot klinken wordt gebracht, is na de Ballades geen verrassing. Het Maestoso klinkt breed, soeverein en bezit tevens de lichte kwali-teit van een virtuoze improvisatie. In het Larghetto valt ook op hoe natuurlijk Lise de la Salles muzikaliteit is. Nergens hapert haar artistieke adem, nergens doet ze Chopins sensibele wereld geweld aan. De Finale vat haar indrukwekkende prestatie nog eens samen: voorbeeldige sierlijkheid en verfijnd drama vermengen zich tot een weldadig geheel. Het doet haast vergeten hoe goed de Staatkapelle Dresden onder leiding van Fabio Luisi begeleidt en hoe sterk de ensemblecultuur van dit orkest is. Een prachtige cd, die ook opnametechnisch aan de hoogste moderne eisen voldoet.

FRÉDÉRIC CHOPINBallades, Piano concerto no. 2Lise de la Salle, Staatkapelle Dresden

o.l.v. Fabio Luisi

NAÏVE V 5215

piano

Hans Otte ging zijn eigen weg

PAUL JANSSEN

e Nederlandse pianist Ralph van Raat bouwt bij het label Naxos een bijzondere discografie op. Welkome cd’s zijn het, met zelden opge-nomen werken van hedendaagse componisten als John Adams,

Frederic Rzewski en Magnus Lindberg. Zijn jongste cd is een belangwekkende toevoeging aan de catalogus. Met zijn krachtige vertolkingskunst breekt Van Raat een lans voor de Duitse pianist, componist, dichter en radiopromotor Hans Otte (1926-2007), een bescheiden maar o zo belangrijke figuur in de recente Duitse muziekgeschiedenis. Als initiator van het festival Pro musica nova van Radio Bre-men haalde hij in de jaren zestig en zeventig destijds nog onbekende Amerikaanse componisten als John Cage en Terry Riley naar Europa. Bovendien schreef hij zelf een even wonderlijk als omvangrijk oeu-vre bijeen. Wonderlijk, omdat hij geheel zijn eigen weg ging. Zo ook in de tussen 1979 en 1982 geschreven ‘pianobijbel’ Das Buch der Klänge. De twaalf delen vormen een mix van Amerikaans minimalisme, Oosterse fijnzinnigheid, Messiaen-achtige klankblokken en Oost-Europese spiritualiteit en waren daarmee hun tijd aardig vooruit. Van Raat speelt de even makkelijk aansprekende als lastig uit te voe-ren werken met gezag en zorgde bovendien eigenhandig voor de informatieve toe-lichtingen. Ook geschikt voor luisteraars die bang zijn voor hedendaagse muziek.

HANS OTTEDas Buch der KlängeRalph van Raat

NAXOS 8572444

piano

ngela Hewitts opname van alle belangrijke klavierwerken van Bach is wel omschreven als ‘een van de gloriemomenten uit de opname-geschiedenis van onze eeuw’. Maar we kunnen deze pianiste allang

niet meer exclusief met de barok en met Bach in het bijzonder associëren. Ze speelt met evenveel verfijning Chabrier, Ravel, Messiaen en Chopin, om maar enkele voorbeelden te noemen. Deze cd is geheel gewijd aan Robert Schumann. Angela Hewitt kiest voor een grillige, speelse aanpak, vol verrassingselementen, fraaie tempovrijheden en grote contrasten. Toch blijft haar interpretatie altijd stijl-vol en technisch hoogstaand. Na de verrukkelijke, delicate Kinderszenen verrast zij in de Davidsbündlertänze met groots orkestraal spel. Ze heeft alles in huis om Schumanns extreem grillige scherzonatuur recht te doen. En zo klinkt er een danssuite die amper concurrentie te duchten heeft. De Sonate in g-klein, een hyperintensief werk dat soms haast uit zijn voegen dreigt te barsten, houdt Hewitt strak in de hand. De notenmassa’s blijven parelen en de vele tussenstemmen blijven steeds hoorbaar, zelfs in de voortrazende presto-passages. Eusebius en Florestan kunnen elkaar de hand schudden. Dit is Schumann-spel dat staat als een huis en dat lang mee zal gaan.

Vierhandige kruistocht voor Schubert

PAUL JANSSEN

inds de kleine Mozart en zijn zusje Nannerl Europa vertederden door samen onderhoudende quatre-mainswerken te spelen, is schrijven voor piano vierhandig iets wat vele componisten op zijn minst eens

geprobeerd moesten hebben. Schubert componeerde zelfs een omvangrijk oeuvre voor piano vierhandig bij elkaar. Ruim veertig composities zijn overge-

leverd. Hoewel hij vanaf zijn vroegste tot zijn laatste composities pianoduetten schreef, waren er twee pie-ken: de eerste in 1818, toen

hij lesgaf aan de prinsessen Marie en Caroline Esterházy, de tweede na 1823, toen zijn vrienden op regelmatige basis Schubertiades organiseerden. Hoewel dit riekt naar vrolijke ‘huismuziek’, zijn vooral de werken uit die laatste periode, zoals de Fantasie in f (D 940) en het Rondo in A (D 951), het laatste werk dat hij voor deze bezetting heeft gemaakt, composities die fier naast de laatste sonates kunnen staan. De Engelse pianisten Paul Lewis en Steven Osborne spelen al enige jaren samen om dit ook bij het grote publiek bekend te maken. Nu hebben ze, gezeten achter een moderne Steinway, zes werken uit de jaren 1824-1828 opgenomen om hun kruistocht kracht bij te zetten. Het resultaat heeft maar twee woorden nodig: missie geslaagd.

FRANZ SCHUBERTPiano duetsSteven Osborne, Paul Lewis

HYPERION CDA 67665

piano

S

LD

A

55 december 2010

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 11 29-10-10 12:50

MARCEL BIJLO

Bijzondere benadering van renaissancemuziek

lexander Agricola was omstreeks 1500 een tijdgenoot van Josquin des Prez. Zijn Cecus non judicat de coloribus (Een blinde oordeelt niet over kleuren) vormt het uitgangspunt van deze cd, waarop onder meer

werken staan die worden geassocieerd met blinde musici. Daarmee verbonden zijn vragen over geheugen en improvisatie in de muziek. Hier horen we geen ho-mogeen vocaal ensemble als het Hilliard. Graindelavoix werkt juist met zangers die een duidelijk van elkaar te onderschei-den timbre hebben. Ook de instrumen-talisten vervullen een andere rol dan meestal in dergelijke muziek. Ze spelen niet gewoon met de vocale partijen mee, maar im-proviseren door het stemmenweefsel heen of ertegenin. Hoewel dit ook vroeger misschien de praktijk is geweest, zijn er weinig ensembles die het aandurven. De ervaring van Björn Schmelzer en de zijnen heeft geleerd dat het publiek er ook nog niet overal klaar voor is. Dus is het maar goed dat het Spaanse label Glossa de nek uitsteekt en de cd’s van Graindelavoix uitbrengt, met de zorgvuldige presen-tatie die zo’n bijzondere benadering verdient. Ook wie zweert bij Engelse vocale ensembles zou hier eens naar moeten luisteren.

DIVERSE COMPONISTENCecus: Alexander Agricola and his contemporariesGraindelavoix o.l.v. Björn Schmelzer

GLOSSA GCD P 32105

renaissance

A

Een parel aan de kroon van de Capilla Flamenca

MARCEL BIJLO

oen keizer Karel V met zijn hele hofhouding van Brussel naar Madrid verhuisde, nam hij ook een groep musici mee. Deze zou de naam Capilla Flamenca krijgen en een van de leden was Alexander Agricola.

Het is dus niet zomaar dat Dirk Snellings zijn Leuvense ensemble heeft genoemd naar de Vlaamse kapel aan het Spaanse hof van Karel V. De Capilla Flamenca houdt zich intensief bezig met het zestiende-eeuwse repertoire van componisten uit de Nederlanden, dat door heel Europa circuleerde. Op deze cd staat een mis die

Agricola heeft geba-seerd op zijn eigen driestemmige chanson ‘In myne zyn’, een van de zeldzame miscom-

posities gebaseerd op een Nederlandstalig chanson. Daarnaast vinden we andere chansons en motetten, zoals altijd bij dit ensemble met de grootst mogelijke zorg geselecteerd en prachtig uitgevoerd. Capilla Flamenca heeft op diverse labels soortgelijke portret-cd’s gewijd aan componisten en is nu onder contract bij het (Waalse!) fijnproeverslabel Ricercar. Daar kan de werkwijze worden voortgezet, want er zijn nog tal van componisten, bekend en iets minder bekend, aan wie Capilla Flamenca zo’n fraaie cd zou kunnen wijden. Deze is weer een parel aan de toch al zo rijke kroon van dit ensemble.

renaissance

ALEXANDER AGRICOLAMissa In myne zynCapilla Flamenca o.l.v. Dirk Snellings

RICERCAR RIC 306

T

CD -BESPREKINGEN

Foto: Hans van den B

ogaard

Opera op wereldniveau

Bernd Alois Zimmermann

Die Soldaten9 12 16 18 20 23 25 28 nov 2010

reserveren 020 625 5455 www.dno.nl

Recencies KZ 6.corr.indd 12 29-10-10 12:50

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL 57

Naar hartenlust beminnen en bekvechten

gnès Mellon en Dominique Visse behoren tot de eerste generatie Franse zangers die samen met William Christie de Franse barokmu-ziek stevig op de kaart heeft gezet. Tegenwoordig is Dominique Visse

overal ter wereld op de operapodia te vinden en heeft Agnès Mellon haar eigen Ensemble Barcarole, waarmee ze de meest uiteenlopende muziektheatrale projec-ten realiseert. Voor deze cd met Italiaanse madrigalen zijn ze weer eens samen de studio in gegaan. We horen werken van Monteverdi, maar ook van minder bekende componisten als Giovanni Felice Sances, Tarquinio Merula en Marco da Gagliano. Carissimi kennen we vooral als oratoriumcomponist, maar hij heeft zich ook met wereldlijke zaken beziggehouden. Het zal niet verbazen dat de liefde het hoofd-thema van dit program-ma is − over iets anders werd in de barok ook nauwelijks gezongen − maar aan de titel van de cd is al te zien dat de liefde verschillende gedaantes kent. Het kamerduet of twee-stemmig madrigaal was hiervoor het ideale voertuig. De bijna op gelijke hoogte zingende stemmen kunnen naar hartenlust om elkaar heen kronkelen, maar el-kaar ook flink bekvechten. De uitersten worden door Mellon en Visse overtuigend gerealiseerd, op het stevige fundament van de continuospelers van Barcarole.

barok

MARCEL BIJLO

DIVERSE COMPONISTENParole e querele d’amoreAgnès Mellon, Dominique Visse,

Ensemble Barcarole

ZIG-ZAG TERRITOIRES ZZT 101001

De sfeer van oude kerken schalt uit de luidsprekers

PAUL JANSSEN

lessandro Scarlatti is voor velen waarschijnlijk vooral de vader van het klaviergenie Domenico. Historisch gezien al belangwekkend ge-noeg, maar het doet hem hopeloos tekort. Deze Italiaanse componist

was actief in alle genres en speelde een belangrijke rol bij de vorming van Georg Friedrich Händel en diens evolutie op het gebied van het oratorium. Daarnaast

componeerde Scarlatti ook zelf hemeltergend mooie religieuze muziek. Een van zijn zettingen van het Salve regina (hij maakte er vijf) is misschien bekend, maar dan houdt het al snel op. Het in 2003

opgerichte Concerto de’ Cavalieri probeert hier onder leiding van Marcello Di Lisa verandering in te brengen. Naast programma’s rond wereldlijke cantates en opera’s van Scarlatti wijden zij er een aan zijn religieuze muziek. Die staat nu op een wonderschone cd, de eerste van het gezelschap, die de sfeer van oude kathe-dralen zomaar uit de luidsprekers laat komen. Schitterend loepzuiver zingende solisten die geen franje nodig hebben om het mooiste uit de noten te halen, een stuwend instrumentaal ensemble en met Benedicta et venerabilis es zelfs een cd-première. Het werk van Scarlatti is even melodieus als grillig, maar houdt je met deze opname wel op het puntje van de stoel.

ALESSANDRO SCARLATTI Nisi dominus, Salve reginaSolisten, Concerto de’ Cavalieri

o.l.v. Marcello Di Lisa

CPO 777 476-2

barok

Prachtig eerbetoon aan vergeten barokcomponist

MARCEL BIJLO

barok

iovanni Bononcini was een van de productiefste componisten op het gebied van de wereldlijke cantate. Hij schreef er liefst 283, veel meer dan zijn grote concurrent Händel, maar in tegenstelling tot

‘il caro Sassone’ (Händels bijnaam in Italië) is Bononcini enigszins in de vergetel-heid geraakt. En dat terwijl tijdgenoten, en niet de minsten, zijn cantates hoger aansloegen dan die van Händel. Hoog tijd voor rehabilitatie dus, en Cyril Auvity maakt met zijn ensemble L’Yriade een goed begin. Van de 283 cantates kennen we er dankzij deze cd nu in ieder geval vier en zoals ze worden uitgevoerd door dit ensemble wil ik de andere 279 ook wel horen. Opmerkelijk trouwens dat Bononcini ze voor tenor heeft gecom-poneerd. Dit stem-type was in Italië bepaald niet hip. In Frankrijk juist wel, maar daar hadden ze weer niet zoveel op met Italiaanse cantates. Cyril Auvity, die al vaak te horen was in Franse barokopera’s, heeft een prachtige stem en weet Bononcini’s schakeringen fraai over te brengen. Ook de instrumentale sinfonia’s zijn zeer de moeite waard. Het label Ramée, altijd in voor iets bijzonders, brengt met deze cd een prachtig eerbetoon aan een van die bijna vergeten barokcomponisten.

GIOVANNI BONONCINIBarbara ninfa ingrataCyril Auvity, L’Yriade

RAMÉE RAM 1006

Melancholieke muziek van Purcell en Blow

MARCEL BIJLO

eze cd begint met een lange elegie van John Blow, geschreven naar aanleiding van de dood van zijn leerling Henry Purcell. Purcells dood was een schok. Hij was pas 36 jaar oud, en Blow wijdde dan ook zijn

mooiste noten aan zijn veel beroemdere leerling. Het werk is gecomponeerd voor twee countertenors, twee blokfluiten en continuo. Deze combinatie komen we

ook bij Purcell veel te-gen, misschien omdat zowel stemtype als in-strument melancholiek kan klinken. Het Engelse

woord voor blokfluit is ‘recorder’, en dat heeft niets met opnameapparatuur te maken maar komt van het werkwoord ‘to record’, dat kwelen betekent. De cd bevat naast Blows werk allerlei liederen van Purcell waarin blokfluiten soleren. De prachtig zingende Carlos Mena en Damien Guillon doen haast vergeten dat we hier géén Engelse zangers horen zoals meestal in dit repertoire. Zij zijn wel countertenors uit de Engelse school, die veel minder macho is dan de Amerikaanse, waartoe bijvoorbeeld David Daniels behoort. Andreas Scholl en Philippe Jaroussky hebben iets van beide stijlen. Mena en Guillon krijgen prachtig tegenspel van het Ricercar Consort en er klinken ook een aantal instru-mentale stukken van Purcell. Een wondermooie cd.

PURCELL, BLOWOdes & songsCarlos Mena, Damien Guillon,

Ricercar Consort o.l.v. Philippe Pierlot

MIRARE MIR 109

barok

D

G

A

A

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 13 29-10-10 12:51

57 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

MARCEL BIJLO

Bijzondere benadering van renaissancemuziek

lexander Agricola was omstreeks 1500 een tijdgenoot van Josquin des Prez. Zijn Cecus non judicat de coloribus (Een blinde oordeelt niet over kleuren) vormt het uitgangspunt van deze cd, waarop onder meer

werken staan die worden geassocieerd met blinde musici. Daarmee verbonden zijn vragen over geheugen en improvisatie in de muziek. Hier horen we geen ho-mogeen vocaal ensemble als het Hilliard. Graindelavoix werkt juist met zangers die een duidelijk van elkaar te onderschei-den timbre hebben. Ook de instrumen-talisten vervullen een andere rol dan meestal in dergelijke muziek. Ze spelen niet gewoon met de vocale partijen mee, maar im-proviseren door het stemmenweefsel heen of ertegenin. Hoewel dit ook vroeger misschien de praktijk is geweest, zijn er weinig ensembles die het aandurven. De ervaring van Björn Schmelzer en de zijnen heeft geleerd dat het publiek er ook nog niet overal klaar voor is. Dus is het maar goed dat het Spaanse label Glossa de nek uitsteekt en de cd’s van Graindelavoix uitbrengt, met de zorgvuldige presen-tatie die zo’n bijzondere benadering verdient. Ook wie zweert bij Engelse vocale ensembles zou hier eens naar moeten luisteren.

DIVERSE COMPONISTENCecus: Alexander Agricola and his contemporariesGraindelavoix o.l.v. Björn Schmelzer

GLOSSA GCD P 32105

renaissance

A

Een parel aan de kroon van de Capilla Flamenca

MARCEL BIJLO

oen keizer Karel V met zijn hele hofhouding van Brussel naar Madrid verhuisde, nam hij ook een groep musici mee. Deze zou de naam Capilla Flamenca krijgen en een van de leden was Alexander Agricola.

Het is dus niet zomaar dat Dirk Snellings zijn Leuvense ensemble heeft genoemd naar de Vlaamse kapel aan het Spaanse hof van Karel V. De Capilla Flamenca houdt zich intensief bezig met het zestiende-eeuwse repertoire van componisten uit de Nederlanden, dat door heel Europa circuleerde. Op deze cd staat een mis die

Agricola heeft geba-seerd op zijn eigen driestemmige chanson ‘In myne zyn’, een van de zeldzame miscom-

posities gebaseerd op een Nederlandstalig chanson. Daarnaast vinden we andere chansons en motetten, zoals altijd bij dit ensemble met de grootst mogelijke zorg geselecteerd en prachtig uitgevoerd. Capilla Flamenca heeft op diverse labels soortgelijke portret-cd’s gewijd aan componisten en is nu onder contract bij het (Waalse!) fijnproeverslabel Ricercar. Daar kan de werkwijze worden voortgezet, want er zijn nog tal van componisten, bekend en iets minder bekend, aan wie Capilla Flamenca zo’n fraaie cd zou kunnen wijden. Deze is weer een parel aan de toch al zo rijke kroon van dit ensemble.

renaissance

ALEXANDER AGRICOLAMissa In myne zynCapilla Flamenca o.l.v. Dirk Snellings

RICERCAR RIC 306

T

CD -BESPREKINGEN

Foto: Hans van den B

ogaard

Opera op wereldniveau

Bernd Alois Zimmermann

Die Soldaten9 12 16 18 20 23 25 28 nov 2010

reserveren 020 625 5455 www.dno.nl

Recencies KZ 6.corr.indd 12 29-10-10 12:50

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL 57

Naar hartenlust beminnen en bekvechten

gnès Mellon en Dominique Visse behoren tot de eerste generatie Franse zangers die samen met William Christie de Franse barokmu-ziek stevig op de kaart heeft gezet. Tegenwoordig is Dominique Visse

overal ter wereld op de operapodia te vinden en heeft Agnès Mellon haar eigen Ensemble Barcarole, waarmee ze de meest uiteenlopende muziektheatrale projec-ten realiseert. Voor deze cd met Italiaanse madrigalen zijn ze weer eens samen de studio in gegaan. We horen werken van Monteverdi, maar ook van minder bekende componisten als Giovanni Felice Sances, Tarquinio Merula en Marco da Gagliano. Carissimi kennen we vooral als oratoriumcomponist, maar hij heeft zich ook met wereldlijke zaken beziggehouden. Het zal niet verbazen dat de liefde het hoofd-thema van dit program-ma is − over iets anders werd in de barok ook nauwelijks gezongen − maar aan de titel van de cd is al te zien dat de liefde verschillende gedaantes kent. Het kamerduet of twee-stemmig madrigaal was hiervoor het ideale voertuig. De bijna op gelijke hoogte zingende stemmen kunnen naar hartenlust om elkaar heen kronkelen, maar el-kaar ook flink bekvechten. De uitersten worden door Mellon en Visse overtuigend gerealiseerd, op het stevige fundament van de continuospelers van Barcarole.

barok

MARCEL BIJLO

DIVERSE COMPONISTENParole e querele d’amoreAgnès Mellon, Dominique Visse,

Ensemble Barcarole

ZIG-ZAG TERRITOIRES ZZT 101001

De sfeer van oude kerken schalt uit de luidsprekers

PAUL JANSSEN

lessandro Scarlatti is voor velen waarschijnlijk vooral de vader van het klaviergenie Domenico. Historisch gezien al belangwekkend ge-noeg, maar het doet hem hopeloos tekort. Deze Italiaanse componist

was actief in alle genres en speelde een belangrijke rol bij de vorming van Georg Friedrich Händel en diens evolutie op het gebied van het oratorium. Daarnaast

componeerde Scarlatti ook zelf hemeltergend mooie religieuze muziek. Een van zijn zettingen van het Salve regina (hij maakte er vijf) is misschien bekend, maar dan houdt het al snel op. Het in 2003

opgerichte Concerto de’ Cavalieri probeert hier onder leiding van Marcello Di Lisa verandering in te brengen. Naast programma’s rond wereldlijke cantates en opera’s van Scarlatti wijden zij er een aan zijn religieuze muziek. Die staat nu op een wonderschone cd, de eerste van het gezelschap, die de sfeer van oude kathe-dralen zomaar uit de luidsprekers laat komen. Schitterend loepzuiver zingende solisten die geen franje nodig hebben om het mooiste uit de noten te halen, een stuwend instrumentaal ensemble en met Benedicta et venerabilis es zelfs een cd-première. Het werk van Scarlatti is even melodieus als grillig, maar houdt je met deze opname wel op het puntje van de stoel.

ALESSANDRO SCARLATTI Nisi dominus, Salve reginaSolisten, Concerto de’ Cavalieri

o.l.v. Marcello Di Lisa

CPO 777 476-2

barok

Prachtig eerbetoon aan vergeten barokcomponist

MARCEL BIJLO

barok

iovanni Bononcini was een van de productiefste componisten op het gebied van de wereldlijke cantate. Hij schreef er liefst 283, veel meer dan zijn grote concurrent Händel, maar in tegenstelling tot

‘il caro Sassone’ (Händels bijnaam in Italië) is Bononcini enigszins in de vergetel-heid geraakt. En dat terwijl tijdgenoten, en niet de minsten, zijn cantates hoger aansloegen dan die van Händel. Hoog tijd voor rehabilitatie dus, en Cyril Auvity maakt met zijn ensemble L’Yriade een goed begin. Van de 283 cantates kennen we er dankzij deze cd nu in ieder geval vier en zoals ze worden uitgevoerd door dit ensemble wil ik de andere 279 ook wel horen. Opmerkelijk trouwens dat Bononcini ze voor tenor heeft gecom-poneerd. Dit stem-type was in Italië bepaald niet hip. In Frankrijk juist wel, maar daar hadden ze weer niet zoveel op met Italiaanse cantates. Cyril Auvity, die al vaak te horen was in Franse barokopera’s, heeft een prachtige stem en weet Bononcini’s schakeringen fraai over te brengen. Ook de instrumentale sinfonia’s zijn zeer de moeite waard. Het label Ramée, altijd in voor iets bijzonders, brengt met deze cd een prachtig eerbetoon aan een van die bijna vergeten barokcomponisten.

GIOVANNI BONONCINIBarbara ninfa ingrataCyril Auvity, L’Yriade

RAMÉE RAM 1006

Melancholieke muziek van Purcell en Blow

MARCEL BIJLO

eze cd begint met een lange elegie van John Blow, geschreven naar aanleiding van de dood van zijn leerling Henry Purcell. Purcells dood was een schok. Hij was pas 36 jaar oud, en Blow wijdde dan ook zijn

mooiste noten aan zijn veel beroemdere leerling. Het werk is gecomponeerd voor twee countertenors, twee blokfluiten en continuo. Deze combinatie komen we

ook bij Purcell veel te-gen, misschien omdat zowel stemtype als in-strument melancholiek kan klinken. Het Engelse

woord voor blokfluit is ‘recorder’, en dat heeft niets met opnameapparatuur te maken maar komt van het werkwoord ‘to record’, dat kwelen betekent. De cd bevat naast Blows werk allerlei liederen van Purcell waarin blokfluiten soleren. De prachtig zingende Carlos Mena en Damien Guillon doen haast vergeten dat we hier géén Engelse zangers horen zoals meestal in dit repertoire. Zij zijn wel countertenors uit de Engelse school, die veel minder macho is dan de Amerikaanse, waartoe bijvoorbeeld David Daniels behoort. Andreas Scholl en Philippe Jaroussky hebben iets van beide stijlen. Mena en Guillon krijgen prachtig tegenspel van het Ricercar Consort en er klinken ook een aantal instru-mentale stukken van Purcell. Een wondermooie cd.

PURCELL, BLOWOdes & songsCarlos Mena, Damien Guillon,

Ricercar Consort o.l.v. Philippe Pierlot

MIRARE MIR 109

barok

D

G

A

A

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 13 29-10-10 12:51

58 december 2010 58

Bachs cellosuites op een schoudercello

PAUL JANSSEN

barok

o’n twee jaar geleden verraste de Vlaamse oudemuziekspecialist Sigiswald Kuijken met een opname van Bachs fameuze cellosuites ge-speeld op de violoncello da spalla. Hij was er na diepgaand onderzoek,

deels in samenwerking met zijn leerling Dmitry Badiarov, van overtuigd dat Bach de suites voor deze ‘schoudercello’ heeft gecomponeerd. Het instrument hangt

met een band om de nek en wordt tegen de schouder ge-drukt als was het een uit de kluiten gewassen viool. Hier-mee zouden problematische

passages veel makkelijker speelbaar zijn, zo luidde een van de argumenten van Kuijken. Dmitry Badiarov speelt de suites op deze cd nu ook op de violoncello da spalla, en wel op een door hemzelf vervaardigd instrument dat uitstekend klinkt. Ook hij betoogt uitgebreid waarom Bach juist voor dit instrument heeft gecom-poneerd. Een van zijn voornaamste redenen is dat Bach een instrument als dit, gebouwd door Johann Christian Hoffmann, in huis had. En hoewel Badiarov de favoriete opnamen van Casals en Rostropovitsj niet opeens van de troon stoot, slaagt hij erin een even mooie als overtuigende vertolking te realiseren. Licht, dansant en toch statig en voornaam. En dat is uiteindelijk de belangrijkste troef die deze Russische cellist in handen heeft.

JOHANN SEBASTIAN BACHCello suitesDmitry Badiarov

RAMÉE RAM 1003 (2 CD’S)

Lichte Franse liedjes voor donkere dagen

MARCEL BIJLO

ok amusementsmuziek verdient serieuze aandacht en de best moge-lijke uitvoering. Dat is het idee achter het ensemble Les Musiciens de Saint-Julien. Net als op de twee eerdere cd’s worden we ook op deze

derde wat dat betreft niet teleurgesteld. Dansmuziek uit de verzameling Terpsichore van Michael Praetorius, in Frankrijk zeer populair, wordt afgewisseld met heerlijke, vederlichte Franse liedjes die aanleunen tegen volksmuziek. Frankrijk kent wat dat

betreft een onuitputte-lijk repertoire. Je komt in de Franse traditionele muziek nog steeds veel liedjes tegen die ooit een

rol hebben gespeeld aan het hof. Omstreeks 1600 lagen volks- en hofmuziek nog dicht bij elkaar. Dat zou onder Lodewijk XIV grondig veranderen, maar onder zijn opvolger Lodewijk XV bloeide de ‘musique champêtre’ aan het hof weer helemaal op. De sopraan Annie Dufresne heeft precies het juiste timbre voor deze muziek: eveneens vederlicht en ongecompliceerd. De instrumentalisten, op fluiten, gamba’s, doedelzakken, tokkelinstrumenten en slagwerk, sluiten zich naadloos aan bij deze sfeer. Goed nieuws: in april zal het ensemble met dit programma door Nederland reizen. Iets om naar uit te zien in de donkere dagen die we nog voor de boeg hebben.

DIVERSE COMPONISTENEt la fleur vole: Airs à danser et airs de cour autour de 1600Les Musiciens de Saint-Julien

o.l.v. François Lazarevitch

ALPHA 167

barok

Z

O

MARCEL BIJLO

Dramatiek van vrouwelijke componisten

et barokfestival in het Franse Ambronay stond in 2008 geheel in het teken van vrouwelijke componisten. Vorig jaar verscheen op het eigen label van het festival al een cd met werk van Barbara Strozzi en nu is er een

tweede met behalve composities van Strozzi ook muziek van onder anderen Francesca Caccini en Caterina Assandra. Componerende vrouwen zijn er door de hele geschiedenis heen geweest maar ze waren niet altijd in staat om hun werken gepubli-ceerd te krijgen. In Italië zien we in de zeventiende eeuw echter een groeiend aantal vrouwelijke componisten die hun werk konden uitgeven. Vaak waren ze zelf zange-ressen en hun muziek is dan ook perfect voor de stem geschreven. De Argentijnse María Cristina Kiehr was met dit prachtige programma al in 2006 te horen tijdens het Festival Oude Muziek en ze maakte toen diepe indruk. Met haar heldere, strakke manier van zingen be-nadrukt ze de virtuosi-teit van deze muziek, maar ze schuwt de dramatiek geenszins. Vooral Barbara Strozzi haalt in haar cantates het onderste uit de kan en Kiehr weet uitstekend raad met al die snel wisselende emoties. Daarbij wordt ze subliem ondersteund door de instrumentalisten van Concerto Soave. Een cd vol ontdekkingen.

DIVERSE COMPONISTENIl canto delle dameMaría Cristina Kiehr, Concerto Soave

o.l.v. Jean-Marc Aymes

AMBRONAY AMY 025

barok

Muziek van een Duitser in Venetië

JOHANN ROSENMÜLLERBeatus vir: motets et sonatesRaquel Andueza, Wolf Matthias Friedrich,

Gli Incogniti o.l.v. Amandine Beyer

ZIG-ZAG TERRITOIRES ZZT 100801

ohann Rosenmüller (1619-1684) was aanvankelijk werkzaam in Leipzig. Hij componeerde in de door Heinrich Schütz ontwikkelde Duits-Italiaan-se stijl. Schütz was in Venetië bij Giovanni Gabrieli in de leer geweest en

had diens imposante meerkorige stijl in de Duitse kerkmuziek geïntroduceerd. Ook de muziek van Monteverdi was hem niet onbekend en hij componeerde de eerste, helaas verloren gegane, opera op Duitse tekst. Schütz was tijdens een be-zoek aan Leipzig in 1645 vol lof over de jonge Rosenmüller. Maar in 1655 moest deze de stad verlaten omdat hij daar werd beschuldigd van kindermisbruik. Hij vestigde zich in Venetië en veranderde zijn naam in Giovanni Rosenmiller. Hij was er al eerder geweest en kende alle geheimen van de Venetiaanse stijl. Het ensemble Gli Incogniti voert op deze cd klein bezette kerkmuziek en instrumentale sonates van hem uit. De sopraan Raquel Andueza en de bariton Wolf Matthias Friedrich zingen prachtig en laten de Italiaanse invloed goed uitkomen. Die horen we niet alleen in Rosenmüllers kerkmuziek, maar ook in zijn sonates, waarin overigens ook Franse invloed doorklinkt. Amandine Beyer heeft een mooie, afwisselende selectie gemaakt uit Rosenmüllers oeuvre. Het ensemble speelt gedreven en weet van tempo maken.

barok

H

J

MARCEL BIJLO

december 2010

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 14 29-10-10 12:51

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL 59

Gelouterde stemmen in cantates van Buxtehude

ANDREW VAN PARIJS

barok

embra Jesu nostri, de cyclus van zeven overdenkingen bij het lichaam van de gekruisigde Jezus, is niet zomaar een werk van Buxtehude, zoals Emma Kirkby, Michael Chance en Peter Harvey

niet zomaar wat solisten zijn. En zo lijkt deze uitvoering, waarbij zowel aan het programma als aan de personele bezetting nog enkele namen zijn toegevoegd, al bij voorbaat een succes. Waarom ook niet? Een goedgeschoolde stem kan ja-

ren mee en eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de stemmen van deze grote drie met de jaren aan volheid hebben gewon-nen. Met de ervaring zit

het dus wel goed, temeer omdat de serie Buxtehude-cantates waar The Purcell Quartet in samenwerking met Kirkby, Chance, Daniels en Harvey aan werkt, goede kritieken oogst. Bevat deze cd dan nog wel verrassingen? Zeker, want hoewel het grootste deel van de speeltijd is gewijd aan Buxtehude, is de cantate ‘Kommet her zu mir alle’ van Matthias Weckmann veel meer dan een bonus-track. Baspartijen met een omvang van ruim twee octaven en een veelheid aan coloraturen zijn niet van alledag en vormen in die zin ook voor de bariton Peter Harvey een delicatesse, die wij uiteraard graag met hem delen.

BUXTEHUDE, WECKMANNMembra Jesu nostri, Laudate pueri Dominum, Kommet her zu mir alleSolisten, Fretwork & The Purcell Quartet

CHANDOS CHAN 0775

MARCEL BIJLO

it is in alle opzichten een aantrekkelijke uitgave. Drie cd’s van Concerto Italiano zijn onder de titel Musica sacra opnieuw uitgebracht in één box, met de oorspronkelijke boekjes. Iedere cd bevat een apart genre:

Stabat mater, Salve regina en Missa. Pergolesi is op alle drie de belangrijkste com-ponist, zijn Stabat mater is met afstand het bekendste werk, maar ook Alessandro Scarlatti is goed vertegenwoordigd. Hij heeft voor exact dezelfde bezetting een aangrijpend Stabat mater gecomponeerd. Dit moet model hebben gestaan voor het werk van Pergolesi, maar heeft het niet tot de status van tranentrekker gebracht. Op de cd’s met missen horen we van zijn hand een feestelijke mis voor kerstavond. Ook de Missa romana van Pergolesi is een ontdekking, net als de wel zéér wereldse toon-zetting van het Salve regina van Leonardo Leo. De uitvoeringen zitten vol verrassingen en dra-matische accenten. Pergolesi’s Stabat mater klinkt hierdoor echt als nieuw, met een verbazingwekkend langzaam openingsdeel en in andere delen juist een veel sneller tempo dan we gewend zijn. Bij zo’n overbekend werk vallen die verschillen natuurlijk extra op, maar in de andere stukken horen we dezelfde aanpak. Dit is een gewel-dige cd-box voor de kerstdagen!

Geweldige cd-box voor de kerstdagen

PERGOLESI, SCARLATTI, LEOMusica sacraConcerto Italiano

o.l.v. Rinaldo Alessandrini

NAÏVE OP 30507 (3 CD’S)

barok

D M

Energie en zinnelijkheid in Bachs korte missen

EMANUEL OVERBEEKE

barok

JOHANN SEBASTIAN BACHMissae breves BWV 233 & 236Solisten, Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon ALPHA 170

e vier korte missen van Bach hebben decennialang nauwelijks aandacht gekregen, maar de laatste jaren mogen ze niet klagen. Cd-kopers kunnen al kiezen tussen vertolkingen van onder meer

Herreweghe, Junghänel en Koopman. Gezet naast deze heren, is Raphaël Pichon met het Franse gezelschap Pygmalion bepaald niet de slechtste. Hij benadrukt een cruciale eigenschap van Bachs religieuze muziek voor kleine bezetting: de volstrekte versmelting van aardse en he-melse liefde. Zelden in muziek en in vertol-kingen wordt de Heer toegezongen met zo-veel fysieke energie en tomeloze zinnelijkheid. Deze missen, katholiek van tekst en protestants van compositietechniek, krijgen de swingende kracht van een buiten-West-Europese eredienst, vooral in het Kyrie en het Gloria. In de overige, rustiger delen horen we muziek, gezongen met een intensiteit, intimiteit en introvertie die dichter staan bij Bachs cantates dan bij zijn veel majestueuzere Hohe Messe. De solisten voegen zich zo goed naar deze aanpak dat ze nauwelijks opvallen, wat pleit voor het hoge niveau van alle deelnemende musici. Zo is de cd een waardig vervolg op Pichons eerdere opname van Bachs twee andere korte missen.

D

Onovertroffen kerst met Bach en Gardiner

FRANS JANSEN

e kersttijd in Leipzig was nooit meer zo feestelijk als in de jaren twin-tig van de achttiende eeuw, toen veel van Bachs kerkmuziek voor de eerste maal werd uitgevoerd tijdens de eredienst op de betreffende

zon- en feestdagen. Alhoewel... Tijdens zijn Bach-pelgrimage in 2000, waarbij John Eliot Gardiner alle geestelijke cantates op historische locaties uitvoerde en opnam, werd tijdens het feest van Driekoningen de Bach-stad aangedaan. In de Nikolaikirche, samen met de Thomaskerk het belangrijkste godshuis van de stad, klonk onder meer de cantate ‘Sie werden aus Saba alle kommen’ (BWV 65). Zon-der twijfel een van de mooiste werken die de Thomascantor ooit componeerde en het hoogtepunt op deze dubbel-cd. Na het grootse openingsdeel met complexe koorfuga’s volgen twee contrasterende aria’s zoals alleen Bach dat kan. De eerste in-

trovert en sober, de tweede uitbundig en juichend met een ongekend rijke instru-mentatie (hoorns, blok-fluiten, oboe da caccia’s en

strijkers).Gardiner en de zijnen musiceren consequent op het allerhoogste niveau. Helaas heeft de meester het zelf zo nooit gehoord en daarmee wordt in technisch opzicht de luister van drie eeuwen terug overtroffen. Hopelijk zou Bach ook content zijn geweest met deze interpretatie want dat zou het ultieme kerstgevoel impliceren.

JOHANN SEBASTIAN BACH Cantatas, vol. 18Solisten, Monteverdi Choir, English Baroque Soloists o.l.v. Sir John Eliot GardinerSOLI DEO GLORIA SDG 174

barok

D

december 2010

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 15 29-10-10 12:51

59 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl58

Bachs cellosuites op een schoudercello

PAUL JANSSEN

barok

o’n twee jaar geleden verraste de Vlaamse oudemuziekspecialist Sigiswald Kuijken met een opname van Bachs fameuze cellosuites ge-speeld op de violoncello da spalla. Hij was er na diepgaand onderzoek,

deels in samenwerking met zijn leerling Dmitry Badiarov, van overtuigd dat Bach de suites voor deze ‘schoudercello’ heeft gecomponeerd. Het instrument hangt

met een band om de nek en wordt tegen de schouder ge-drukt als was het een uit de kluiten gewassen viool. Hier-mee zouden problematische

passages veel makkelijker speelbaar zijn, zo luidde een van de argumenten van Kuijken. Dmitry Badiarov speelt de suites op deze cd nu ook op de violoncello da spalla, en wel op een door hemzelf vervaardigd instrument dat uitstekend klinkt. Ook hij betoogt uitgebreid waarom Bach juist voor dit instrument heeft gecom-poneerd. Een van zijn voornaamste redenen is dat Bach een instrument als dit, gebouwd door Johann Christian Hoffmann, in huis had. En hoewel Badiarov de favoriete opnamen van Casals en Rostropovitsj niet opeens van de troon stoot, slaagt hij erin een even mooie als overtuigende vertolking te realiseren. Licht, dansant en toch statig en voornaam. En dat is uiteindelijk de belangrijkste troef die deze Russische cellist in handen heeft.

JOHANN SEBASTIAN BACHCello suitesDmitry Badiarov

RAMÉE RAM 1003 (2 CD’S)

Lichte Franse liedjes voor donkere dagen

MARCEL BIJLO

ok amusementsmuziek verdient serieuze aandacht en de best moge-lijke uitvoering. Dat is het idee achter het ensemble Les Musiciens de Saint-Julien. Net als op de twee eerdere cd’s worden we ook op deze

derde wat dat betreft niet teleurgesteld. Dansmuziek uit de verzameling Terpsichore van Michael Praetorius, in Frankrijk zeer populair, wordt afgewisseld met heerlijke, vederlichte Franse liedjes die aanleunen tegen volksmuziek. Frankrijk kent wat dat

betreft een onuitputte-lijk repertoire. Je komt in de Franse traditionele muziek nog steeds veel liedjes tegen die ooit een

rol hebben gespeeld aan het hof. Omstreeks 1600 lagen volks- en hofmuziek nog dicht bij elkaar. Dat zou onder Lodewijk XIV grondig veranderen, maar onder zijn opvolger Lodewijk XV bloeide de ‘musique champêtre’ aan het hof weer helemaal op. De sopraan Annie Dufresne heeft precies het juiste timbre voor deze muziek: eveneens vederlicht en ongecompliceerd. De instrumentalisten, op fluiten, gamba’s, doedelzakken, tokkelinstrumenten en slagwerk, sluiten zich naadloos aan bij deze sfeer. Goed nieuws: in april zal het ensemble met dit programma door Nederland reizen. Iets om naar uit te zien in de donkere dagen die we nog voor de boeg hebben.

DIVERSE COMPONISTENEt la fleur vole: Airs à danser et airs de cour autour de 1600Les Musiciens de Saint-Julien

o.l.v. François Lazarevitch

ALPHA 167

barok

Z

O

MARCEL BIJLO

Dramatiek van vrouwelijke componisten

et barokfestival in het Franse Ambronay stond in 2008 geheel in het teken van vrouwelijke componisten. Vorig jaar verscheen op het eigen label van het festival al een cd met werk van Barbara Strozzi en nu is er een

tweede met behalve composities van Strozzi ook muziek van onder anderen Francesca Caccini en Caterina Assandra. Componerende vrouwen zijn er door de hele geschiedenis heen geweest maar ze waren niet altijd in staat om hun werken gepubli-ceerd te krijgen. In Italië zien we in de zeventiende eeuw echter een groeiend aantal vrouwelijke componisten die hun werk konden uitgeven. Vaak waren ze zelf zange-ressen en hun muziek is dan ook perfect voor de stem geschreven. De Argentijnse María Cristina Kiehr was met dit prachtige programma al in 2006 te horen tijdens het Festival Oude Muziek en ze maakte toen diepe indruk. Met haar heldere, strakke manier van zingen be-nadrukt ze de virtuosi-teit van deze muziek, maar ze schuwt de dramatiek geenszins. Vooral Barbara Strozzi haalt in haar cantates het onderste uit de kan en Kiehr weet uitstekend raad met al die snel wisselende emoties. Daarbij wordt ze subliem ondersteund door de instrumentalisten van Concerto Soave. Een cd vol ontdekkingen.

DIVERSE COMPONISTENIl canto delle dameMaría Cristina Kiehr, Concerto Soave

o.l.v. Jean-Marc Aymes

AMBRONAY AMY 025

barok

Muziek van een Duitser in Venetië

JOHANN ROSENMÜLLERBeatus vir: motets et sonatesRaquel Andueza, Wolf Matthias Friedrich,

Gli Incogniti o.l.v. Amandine Beyer

ZIG-ZAG TERRITOIRES ZZT 100801

ohann Rosenmüller (1619-1684) was aanvankelijk werkzaam in Leipzig. Hij componeerde in de door Heinrich Schütz ontwikkelde Duits-Italiaan-se stijl. Schütz was in Venetië bij Giovanni Gabrieli in de leer geweest en

had diens imposante meerkorige stijl in de Duitse kerkmuziek geïntroduceerd. Ook de muziek van Monteverdi was hem niet onbekend en hij componeerde de eerste, helaas verloren gegane, opera op Duitse tekst. Schütz was tijdens een be-zoek aan Leipzig in 1645 vol lof over de jonge Rosenmüller. Maar in 1655 moest deze de stad verlaten omdat hij daar werd beschuldigd van kindermisbruik. Hij vestigde zich in Venetië en veranderde zijn naam in Giovanni Rosenmiller. Hij was er al eerder geweest en kende alle geheimen van de Venetiaanse stijl. Het ensemble Gli Incogniti voert op deze cd klein bezette kerkmuziek en instrumentale sonates van hem uit. De sopraan Raquel Andueza en de bariton Wolf Matthias Friedrich zingen prachtig en laten de Italiaanse invloed goed uitkomen. Die horen we niet alleen in Rosenmüllers kerkmuziek, maar ook in zijn sonates, waarin overigens ook Franse invloed doorklinkt. Amandine Beyer heeft een mooie, afwisselende selectie gemaakt uit Rosenmüllers oeuvre. Het ensemble speelt gedreven en weet van tempo maken.

barok

H

J

MARCEL BIJLO

december 2010

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 14 29-10-10 12:51

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL 59

Gelouterde stemmen in cantates van Buxtehude

ANDREW VAN PARIJS

barok

embra Jesu nostri, de cyclus van zeven overdenkingen bij het lichaam van de gekruisigde Jezus, is niet zomaar een werk van Buxtehude, zoals Emma Kirkby, Michael Chance en Peter Harvey

niet zomaar wat solisten zijn. En zo lijkt deze uitvoering, waarbij zowel aan het programma als aan de personele bezetting nog enkele namen zijn toegevoegd, al bij voorbaat een succes. Waarom ook niet? Een goedgeschoolde stem kan ja-

ren mee en eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de stemmen van deze grote drie met de jaren aan volheid hebben gewon-nen. Met de ervaring zit

het dus wel goed, temeer omdat de serie Buxtehude-cantates waar The Purcell Quartet in samenwerking met Kirkby, Chance, Daniels en Harvey aan werkt, goede kritieken oogst. Bevat deze cd dan nog wel verrassingen? Zeker, want hoewel het grootste deel van de speeltijd is gewijd aan Buxtehude, is de cantate ‘Kommet her zu mir alle’ van Matthias Weckmann veel meer dan een bonus-track. Baspartijen met een omvang van ruim twee octaven en een veelheid aan coloraturen zijn niet van alledag en vormen in die zin ook voor de bariton Peter Harvey een delicatesse, die wij uiteraard graag met hem delen.

BUXTEHUDE, WECKMANNMembra Jesu nostri, Laudate pueri Dominum, Kommet her zu mir alleSolisten, Fretwork & The Purcell Quartet

CHANDOS CHAN 0775

MARCEL BIJLO

it is in alle opzichten een aantrekkelijke uitgave. Drie cd’s van Concerto Italiano zijn onder de titel Musica sacra opnieuw uitgebracht in één box, met de oorspronkelijke boekjes. Iedere cd bevat een apart genre:

Stabat mater, Salve regina en Missa. Pergolesi is op alle drie de belangrijkste com-ponist, zijn Stabat mater is met afstand het bekendste werk, maar ook Alessandro Scarlatti is goed vertegenwoordigd. Hij heeft voor exact dezelfde bezetting een aangrijpend Stabat mater gecomponeerd. Dit moet model hebben gestaan voor het werk van Pergolesi, maar heeft het niet tot de status van tranentrekker gebracht. Op de cd’s met missen horen we van zijn hand een feestelijke mis voor kerstavond. Ook de Missa romana van Pergolesi is een ontdekking, net als de wel zéér wereldse toon-zetting van het Salve regina van Leonardo Leo. De uitvoeringen zitten vol verrassingen en dra-matische accenten. Pergolesi’s Stabat mater klinkt hierdoor echt als nieuw, met een verbazingwekkend langzaam openingsdeel en in andere delen juist een veel sneller tempo dan we gewend zijn. Bij zo’n overbekend werk vallen die verschillen natuurlijk extra op, maar in de andere stukken horen we dezelfde aanpak. Dit is een gewel-dige cd-box voor de kerstdagen!

Geweldige cd-box voor de kerstdagen

PERGOLESI, SCARLATTI, LEOMusica sacraConcerto Italiano

o.l.v. Rinaldo Alessandrini

NAÏVE OP 30507 (3 CD’S)

barok

D M

Energie en zinnelijkheid in Bachs korte missen

EMANUEL OVERBEEKE

barok

JOHANN SEBASTIAN BACHMissae breves BWV 233 & 236Solisten, Pygmalion o.l.v. Raphaël Pichon ALPHA 170

e vier korte missen van Bach hebben decennialang nauwelijks aandacht gekregen, maar de laatste jaren mogen ze niet klagen. Cd-kopers kunnen al kiezen tussen vertolkingen van onder meer

Herreweghe, Junghänel en Koopman. Gezet naast deze heren, is Raphaël Pichon met het Franse gezelschap Pygmalion bepaald niet de slechtste. Hij benadrukt een cruciale eigenschap van Bachs religieuze muziek voor kleine bezetting: de volstrekte versmelting van aardse en he-melse liefde. Zelden in muziek en in vertol-kingen wordt de Heer toegezongen met zo-veel fysieke energie en tomeloze zinnelijkheid. Deze missen, katholiek van tekst en protestants van compositietechniek, krijgen de swingende kracht van een buiten-West-Europese eredienst, vooral in het Kyrie en het Gloria. In de overige, rustiger delen horen we muziek, gezongen met een intensiteit, intimiteit en introvertie die dichter staan bij Bachs cantates dan bij zijn veel majestueuzere Hohe Messe. De solisten voegen zich zo goed naar deze aanpak dat ze nauwelijks opvallen, wat pleit voor het hoge niveau van alle deelnemende musici. Zo is de cd een waardig vervolg op Pichons eerdere opname van Bachs twee andere korte missen.

D

Onovertroffen kerst met Bach en Gardiner

FRANS JANSEN

e kersttijd in Leipzig was nooit meer zo feestelijk als in de jaren twin-tig van de achttiende eeuw, toen veel van Bachs kerkmuziek voor de eerste maal werd uitgevoerd tijdens de eredienst op de betreffende

zon- en feestdagen. Alhoewel... Tijdens zijn Bach-pelgrimage in 2000, waarbij John Eliot Gardiner alle geestelijke cantates op historische locaties uitvoerde en opnam, werd tijdens het feest van Driekoningen de Bach-stad aangedaan. In de Nikolaikirche, samen met de Thomaskerk het belangrijkste godshuis van de stad, klonk onder meer de cantate ‘Sie werden aus Saba alle kommen’ (BWV 65). Zon-der twijfel een van de mooiste werken die de Thomascantor ooit componeerde en het hoogtepunt op deze dubbel-cd. Na het grootse openingsdeel met complexe koorfuga’s volgen twee contrasterende aria’s zoals alleen Bach dat kan. De eerste in-

trovert en sober, de tweede uitbundig en juichend met een ongekend rijke instru-mentatie (hoorns, blok-fluiten, oboe da caccia’s en

strijkers).Gardiner en de zijnen musiceren consequent op het allerhoogste niveau. Helaas heeft de meester het zelf zo nooit gehoord en daarmee wordt in technisch opzicht de luister van drie eeuwen terug overtroffen. Hopelijk zou Bach ook content zijn geweest met deze interpretatie want dat zou het ultieme kerstgevoel impliceren.

JOHANN SEBASTIAN BACH Cantatas, vol. 18Solisten, Monteverdi Choir, English Baroque Soloists o.l.v. Sir John Eliot GardinerSOLI DEO GLORIA SDG 174

barok

D

december 2010

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 15 29-10-10 12:51

60 december 2010

L

CD -BESPREKINGEN

MARCEL BIJLO

Marazzoli steekt de draak met Monteverdi

e Poème Harmonique combineert op deze cd twee uitersten. Monteverdi’s beroemde Combattimento di Tancredi e Clorinda wordt gekoppeld aan iets nieuws: La fi era di Farfa, een intermedio uit 1639

van Marco Marazzoli. Deze combinatie is niet toevallig, want het stuk, opgevoerd tussen twee aktes van een opera, is gebaseerd op Monteverdi’s werk. Een inter-medio speelt zich vaak af op het marktplein onder het volk. In dit geval gaat het om kermisgasten die besluiten de strijd tussen Tancredi en Clorinda na te spelen, uiteraard met veel verwijzingen naar Monteverdi. Maar het spektakel loopt voledig uit de hand. Bij Monteverdi gaat Tancredi de strijd aan met een ridder die zijn geliefde Clorinda in vermomming blijkt te zijn. Pas als hij haar gedood heeft, herkent hij haar. Maar in Marazzoli’s versie snap-pen de spelers het ver-haal helemaal niet en dit leidt tot allerlei verwikke-lingen. In februari ging Le Poème Harmonique met deze productie op tournee door Frankrijk, en Vincent Dumestre twijfelde eraan of hij dit stuk, waarin ook visueel het nodige gebeurt, wel op cd moest zetten. Gelukkig heeft hij dat toch gedaan en zijn zangers en instrumentalisten maken er een groot feest van. Ook Monteverdi’s madrigalen krijgen een ideale uitvoering.

MONTEVERDI, MARAZZOLICombattimenti!Le Poème Harmonique

o.l.v. Vincent Dumestre

ALPHA 172

barok

FRANS JANSEN

Zeventiende-eeuws Venetië herleeft

JOHANN ROSENMÜLLER Lo Zuane tedescoLorenza Donadini, Javier Robledano

Cabrera, Daniel Issa, Lisandro Abadie,

Ismael González Arróniz, I Fedeli

PANCLASSICS PC 10222

e Duitse componist Johann Rosenmüller (1617-1684) ontsnapte op 38-jarige leeftijd uit de gevangenis in Leipzig, waar hij vast zat op verdenking van ontucht met koorknapen. Er is ook niets nieuws onder

de zon... Via Hamburg kwam hij terecht in Venetië, waar hij vervolgens 25 jaar lang carrière maakte onder de naam Giovanni Rosenmiller. Hier wist hij op ge-raffi neerde wijze de Duitse en Italiaanse muziek tot een synthese te smeden, wat hem tot een van de belangrijkste componisten van zijn tijd maakte. Het relatief jonge gezelschap I Fedeli is gespecialiseerd in muziek rondom de cornetto. Dit thans in onbruik geraakte blaasinstrument, ook wel zink genoemd, beleefde zijn glorietijd in de zestiende en zeventiende eeuw. Het bezat opmerkelijke kenmerken: het was van hout gemaakt, werd aangeblazen als een trompet maar bespeeld als een blokfl uit. Daarbij had het een groot bereik, waardoor er veel virtuoos repertoire voor is geschreven. Op deze cd heeft het Zwitserse ensemble gekozen voor vocale en instrumentale hoogtepunten uit Rosenmüllers Italiaanse tijd waarbij telkens de zink een belangrijk aandeel heeft. Resultaat is een nauw-keurige reconstructie van het klankidioom in de Dogenstad uit de periode tussen Monteverdi en Vivaldi.

barok

Dstile anticozingt

SAC

D H

MU

807

517

Het vocaalensemble Stile Antico heeft voor haar nieuwe album renaissancemuziek geselecteerd die geschreven is voor de advent en de kerst. Centraal staat de prachtige kerstmis in zeven delen geschreven door Thomas Tallis (“Er is een kind geboren”). Zijn hemelse muziek wordt aangevuld met muziek van zijn Engelse tijdgenoten William Byrd, Robert White en John Sheppard.

Deze uitgave is dit jaar onderdeel van de nationale campagne Aangenaam… Klassiek 2010.Schrijft u zich ook in op onze nieuwsbrief!

Mar

co B

orgg

reve

Puer natus estMuziek uit de renaissance

voor advent en kerst

harmoniamundi.comSinds kort ook op uw mobiel & iPhone

NL_PuerNatusEst_Klassieke.indd 1 16/09/10 10:39Recencies KZ 6.corr.indd 16 29-10-10 12:52

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL 61

Grétry’s muzikale humor krijgt alle ruimte

MARCEL BIJLO

opera

ndré-Modeste Grétry was een van de meest geliefde Franse ope-racomponisten van de tweede helft van de achttiende eeuw. Het Franse publiek had genoeg gekregen van de ‘tragédie lyrique’ en

vermaakte zich kostelijk bij de komische opera’s van Grétry. Die handelden niet langer over Griekse goden of Perzische koningen maar over gewone mensen. Een opvoering van Pergolesi’s La serva padrona in Parijs had de Fransen de ogen ge-opend voor dit nieuwe genre. De Belgische klarinettist en dirigent Guy Van Waas brak al eerder een lans voor Grétry en hij doet dat ook hier weer op overtuigende

wijze. Tijdens het laatste Festival Oude Muziek was hij te gast met zijn orkest en met de geweldige bariton Pierre-Yves Pruvot,

die ook in deze uitvoering van Céphale et Procris een hoofdrol vervult. Grétry’s muzikale humor krijgt alle ruimte. Die humor ligt vaak wat onder de oppervlakte, wat dat betreft zou je Grétry een voorloper van Jacques Offenbach kunnen noe-men. Het is mooi om van deze toch nog altijd wat ondergewaardeerde componist een aantal opera’s compleet op cd te hebben, zeker als ze worden uitgevoerd door Guy Van Waas met zijn voortreffelijke orkest en dito zangerscast.

ANDRÉ-MODESTE GRÉTRYCéphale et ProcrisSolisten, Choeur de Chambre de Namur,

Les Agrémens o.l.v. Guy Van Waas

RICERCAR RIC 302 (2 CD’S)

ARJAN VAN DIJK

ls het om de complete cantates van de Thomascantor uit Leipzig gaat, kunt u ruimschoots terecht, van ultra-budget tot full-price. We gaan hier de verrichtingen van anderen niet onder de loep nemen, maar

als alleen het allerbeste goed genoeg is voor u, zoekt u dan niet verder. Sinds 1990 is John Eliot Gardiner, dirigent en oprichter van het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloists, Commandeur in de Orde van het Britse koninkrijk. Deel 12 van zijn Bach Cantata Pilgrimage uit 2000 demon-streert uitvoerig het gelijk van Queen Elizabeth II. Aan de orde zijn de acht cantates voor de 22ste en 23ste zondag na Trinitatis. Toegegeven, niet alle tweehonderd overgeleverde kerkcantates van Sebastian (zoals Bach door intimi werd genoemd) zijn even geniaal, maar voor deze zondagen uit het ker-kelijk jaar lukte het hem kennelijk maar niet van zijn Olympus af te komen. De tekstruimte is helaas alweer bijna op, maar wilt u luisteren naar de hemel volgens Johann Sebastian Bach: ‘Wachet auf, ruft uns die Stimme’, het openingskoraal van de gelijknamige cantate, BWV 140. En dan nog een compliment aan de op-nametechnici van Polyhymnia: subliem werk.

Bach kwam niet van zijn Olympus af

JOHANN SEBASTIAN BACHCantatas, vol. 12Solisten, Monteverdi Choir,

English Baroque Soloists,

o.l.v. John Eliot Gardiner

SOLI DEO GLORIA SDG 171 (2 CD’S)

barok

A A

Otello live uit Londen

BASIA JAWORSKI BASIA JAWORSKI

opera

GIUSEPPE VERDIOtelloSimon O’Neill, Gerald Finley, Anne

Schwanewilms e.a., London Symphony

Orchestra o.l.v. Sir Colin Davis

LSO LIVE LSO 0700 (2 SACD’S)

p papier ziet het er niet echt idiomatisch uit. Een Nieuw-Zeelandse tenor als Otello, een Duitse sopraan als Desdemona, een Canadese bariton als Iago en een Engels orkest onder een Engelse dirigent.

Mijn verwachtingen waren dan ook niet hooggespannen toen ik de nieuwe, in de-cember 2009 in het Londense Barbican live opgenomen Otello ging beluisteren. Deels kwamen ze ook uit: Simon O’Neill heeft een iel, dun geluid. Nergens klinkt hij als een veldheer en in zijn liefdesduetten klinkt hij eerder mono-toon dan lyrisch. Maar hij verving op het laatste moment Torsten Kerl en dan wil je veel door de vingers zien. Anne Schwanewilms is voor mij een regelrechte misbezetting. O ja, zij heeft een prachtige, romige sopraan, maar ik mis de on-schuld, de angst, de liefde, de oprechtheid. Zij intoneert niet helemaal zuiver en heeft bovendien de nare gewoonte de tonen naar boven te trekken. Maar Gerald Finley maakt heel veel goed, wat een verrassing! Zijn bariton klinkt echt Verdiaans en hij kleurt en speelt met zijn stem dat het een lieve lust is. Alleen al voor hem zou ik de opname niet meer willen missen. Het LSO zet zeer ferm in. Wat een tempo voor een 82-jarige dirigent!

O

Jonge Italiaansetenor is een hit

ittorio Grigolo (geboren in 1977 in Arezzo, Toscane) behoort tot de lucky few die niet alleen een mooie stem hebben en er goed uitzien, maar ook nog eens op het juiste moment op de juiste plek waren.

Hij werd een ‘overnight hit’ door als Alfredo in La traviata ‘op het station’ op te treden. Een tijdje geleden zong hij de Duca in de wereldwijd live uitgezon-den Rigoletto uit Mantua, met Domingo in de hoofdrol. Als jong, beginnend zanger heb je nog niet voldoende repertoire opgebouwd en moet je je tot de bekendste aria’s beperken. Grigolo zingt ook aria’s waar hij nog lang niet aan

toe is. Het meest geslaagd vind ik zijn Rinuccio uit Gianni Schicchi: hier is hij helemaal op zijn plaats. Hij klinkt natuurlijk, jeugdig en hij zingt met een knipoog. Heerlijk! Heel mooi vind ik ook ‘Quando le sere al placido’ uit Luisa Miller. Aan het eind laat hij

een prachtig diminuendo horen, iets waarmee alleen de besten uit de voeten kunnen. ‘Una furtiva lagrima’ daarentegen vind ik iets te gekunsteld, maar met een zeer smachtend gezongen ‘Ecco la casa’ (uit Puccini’s Le villi) brengt hij mij helemaal in vervoering.

VERDI, DONIZETTI, PUCCINIThe Italian tenorVittorio Grigolo, Orchestra del Teatro

Regio di Parma o.l.v. Pier Giorgio

Morandi

SONY CLASSICAL 88697 752572 8

opera

V

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 17 29-10-10 12:52

61 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

L

CD -BESPREKINGEN

MARCEL BIJLO

Marazzoli steekt de draak met Monteverdi

e Poème Harmonique combineert op deze cd twee uitersten. Monteverdi’s beroemde Combattimento di Tancredi e Clorinda wordt gekoppeld aan iets nieuws: La fi era di Farfa, een intermedio uit 1639

van Marco Marazzoli. Deze combinatie is niet toevallig, want het stuk, opgevoerd tussen twee aktes van een opera, is gebaseerd op Monteverdi’s werk. Een inter-medio speelt zich vaak af op het marktplein onder het volk. In dit geval gaat het om kermisgasten die besluiten de strijd tussen Tancredi en Clorinda na te spelen, uiteraard met veel verwijzingen naar Monteverdi. Maar het spektakel loopt voledig uit de hand. Bij Monteverdi gaat Tancredi de strijd aan met een ridder die zijn geliefde Clorinda in vermomming blijkt te zijn. Pas als hij haar gedood heeft, herkent hij haar. Maar in Marazzoli’s versie snap-pen de spelers het ver-haal helemaal niet en dit leidt tot allerlei verwikke-lingen. In februari ging Le Poème Harmonique met deze productie op tournee door Frankrijk, en Vincent Dumestre twijfelde eraan of hij dit stuk, waarin ook visueel het nodige gebeurt, wel op cd moest zetten. Gelukkig heeft hij dat toch gedaan en zijn zangers en instrumentalisten maken er een groot feest van. Ook Monteverdi’s madrigalen krijgen een ideale uitvoering.

MONTEVERDI, MARAZZOLICombattimenti!Le Poème Harmonique

o.l.v. Vincent Dumestre

ALPHA 172

barok

FRANS JANSEN

Zeventiende-eeuws Venetië herleeft

JOHANN ROSENMÜLLER Lo Zuane tedescoLorenza Donadini, Javier Robledano

Cabrera, Daniel Issa, Lisandro Abadie,

Ismael González Arróniz, I Fedeli

PANCLASSICS PC 10222

e Duitse componist Johann Rosenmüller (1617-1684) ontsnapte op 38-jarige leeftijd uit de gevangenis in Leipzig, waar hij vast zat op verdenking van ontucht met koorknapen. Er is ook niets nieuws onder

de zon... Via Hamburg kwam hij terecht in Venetië, waar hij vervolgens 25 jaar lang carrière maakte onder de naam Giovanni Rosenmiller. Hier wist hij op ge-raffi neerde wijze de Duitse en Italiaanse muziek tot een synthese te smeden, wat hem tot een van de belangrijkste componisten van zijn tijd maakte. Het relatief jonge gezelschap I Fedeli is gespecialiseerd in muziek rondom de cornetto. Dit thans in onbruik geraakte blaasinstrument, ook wel zink genoemd, beleefde zijn glorietijd in de zestiende en zeventiende eeuw. Het bezat opmerkelijke kenmerken: het was van hout gemaakt, werd aangeblazen als een trompet maar bespeeld als een blokfl uit. Daarbij had het een groot bereik, waardoor er veel virtuoos repertoire voor is geschreven. Op deze cd heeft het Zwitserse ensemble gekozen voor vocale en instrumentale hoogtepunten uit Rosenmüllers Italiaanse tijd waarbij telkens de zink een belangrijk aandeel heeft. Resultaat is een nauw-keurige reconstructie van het klankidioom in de Dogenstad uit de periode tussen Monteverdi en Vivaldi.

barok

Dstile anticozingt

SAC

D H

MU

807

517

Het vocaalensemble Stile Antico heeft voor haar nieuwe album renaissancemuziek geselecteerd die geschreven is voor de advent en de kerst. Centraal staat de prachtige kerstmis in zeven delen geschreven door Thomas Tallis (“Er is een kind geboren”). Zijn hemelse muziek wordt aangevuld met muziek van zijn Engelse tijdgenoten William Byrd, Robert White en John Sheppard.

Deze uitgave is dit jaar onderdeel van de nationale campagne Aangenaam… Klassiek 2010.Schrijft u zich ook in op onze nieuwsbrief!

Mar

co B

orgg

reve

Puer natus estMuziek uit de renaissance

voor advent en kerst

harmoniamundi.comSinds kort ook op uw mobiel & iPhone

NL_PuerNatusEst_Klassieke.indd 1 16/09/10 10:39Recencies KZ 6.corr.indd 16 29-10-10 12:52

WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL 61

Grétry’s muzikale humor krijgt alle ruimte

MARCEL BIJLO

opera

ndré-Modeste Grétry was een van de meest geliefde Franse ope-racomponisten van de tweede helft van de achttiende eeuw. Het Franse publiek had genoeg gekregen van de ‘tragédie lyrique’ en

vermaakte zich kostelijk bij de komische opera’s van Grétry. Die handelden niet langer over Griekse goden of Perzische koningen maar over gewone mensen. Een opvoering van Pergolesi’s La serva padrona in Parijs had de Fransen de ogen ge-opend voor dit nieuwe genre. De Belgische klarinettist en dirigent Guy Van Waas brak al eerder een lans voor Grétry en hij doet dat ook hier weer op overtuigende

wijze. Tijdens het laatste Festival Oude Muziek was hij te gast met zijn orkest en met de geweldige bariton Pierre-Yves Pruvot,

die ook in deze uitvoering van Céphale et Procris een hoofdrol vervult. Grétry’s muzikale humor krijgt alle ruimte. Die humor ligt vaak wat onder de oppervlakte, wat dat betreft zou je Grétry een voorloper van Jacques Offenbach kunnen noe-men. Het is mooi om van deze toch nog altijd wat ondergewaardeerde componist een aantal opera’s compleet op cd te hebben, zeker als ze worden uitgevoerd door Guy Van Waas met zijn voortreffelijke orkest en dito zangerscast.

ANDRÉ-MODESTE GRÉTRYCéphale et ProcrisSolisten, Choeur de Chambre de Namur,

Les Agrémens o.l.v. Guy Van Waas

RICERCAR RIC 302 (2 CD’S)

ARJAN VAN DIJK

ls het om de complete cantates van de Thomascantor uit Leipzig gaat, kunt u ruimschoots terecht, van ultra-budget tot full-price. We gaan hier de verrichtingen van anderen niet onder de loep nemen, maar

als alleen het allerbeste goed genoeg is voor u, zoekt u dan niet verder. Sinds 1990 is John Eliot Gardiner, dirigent en oprichter van het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloists, Commandeur in de Orde van het Britse koninkrijk. Deel 12 van zijn Bach Cantata Pilgrimage uit 2000 demon-streert uitvoerig het gelijk van Queen Elizabeth II. Aan de orde zijn de acht cantates voor de 22ste en 23ste zondag na Trinitatis. Toegegeven, niet alle tweehonderd overgeleverde kerkcantates van Sebastian (zoals Bach door intimi werd genoemd) zijn even geniaal, maar voor deze zondagen uit het ker-kelijk jaar lukte het hem kennelijk maar niet van zijn Olympus af te komen. De tekstruimte is helaas alweer bijna op, maar wilt u luisteren naar de hemel volgens Johann Sebastian Bach: ‘Wachet auf, ruft uns die Stimme’, het openingskoraal van de gelijknamige cantate, BWV 140. En dan nog een compliment aan de op-nametechnici van Polyhymnia: subliem werk.

Bach kwam niet van zijn Olympus af

JOHANN SEBASTIAN BACHCantatas, vol. 12Solisten, Monteverdi Choir,

English Baroque Soloists,

o.l.v. John Eliot Gardiner

SOLI DEO GLORIA SDG 171 (2 CD’S)

barok

A A

Otello live uit Londen

BASIA JAWORSKI BASIA JAWORSKI

opera

GIUSEPPE VERDIOtelloSimon O’Neill, Gerald Finley, Anne

Schwanewilms e.a., London Symphony

Orchestra o.l.v. Sir Colin Davis

LSO LIVE LSO 0700 (2 SACD’S)

p papier ziet het er niet echt idiomatisch uit. Een Nieuw-Zeelandse tenor als Otello, een Duitse sopraan als Desdemona, een Canadese bariton als Iago en een Engels orkest onder een Engelse dirigent.

Mijn verwachtingen waren dan ook niet hooggespannen toen ik de nieuwe, in de-cember 2009 in het Londense Barbican live opgenomen Otello ging beluisteren. Deels kwamen ze ook uit: Simon O’Neill heeft een iel, dun geluid. Nergens klinkt hij als een veldheer en in zijn liefdesduetten klinkt hij eerder mono-toon dan lyrisch. Maar hij verving op het laatste moment Torsten Kerl en dan wil je veel door de vingers zien. Anne Schwanewilms is voor mij een regelrechte misbezetting. O ja, zij heeft een prachtige, romige sopraan, maar ik mis de on-schuld, de angst, de liefde, de oprechtheid. Zij intoneert niet helemaal zuiver en heeft bovendien de nare gewoonte de tonen naar boven te trekken. Maar Gerald Finley maakt heel veel goed, wat een verrassing! Zijn bariton klinkt echt Verdiaans en hij kleurt en speelt met zijn stem dat het een lieve lust is. Alleen al voor hem zou ik de opname niet meer willen missen. Het LSO zet zeer ferm in. Wat een tempo voor een 82-jarige dirigent!

O

Jonge Italiaansetenor is een hit

ittorio Grigolo (geboren in 1977 in Arezzo, Toscane) behoort tot de lucky few die niet alleen een mooie stem hebben en er goed uitzien, maar ook nog eens op het juiste moment op de juiste plek waren.

Hij werd een ‘overnight hit’ door als Alfredo in La traviata ‘op het station’ op te treden. Een tijdje geleden zong hij de Duca in de wereldwijd live uitgezon-den Rigoletto uit Mantua, met Domingo in de hoofdrol. Als jong, beginnend zanger heb je nog niet voldoende repertoire opgebouwd en moet je je tot de bekendste aria’s beperken. Grigolo zingt ook aria’s waar hij nog lang niet aan

toe is. Het meest geslaagd vind ik zijn Rinuccio uit Gianni Schicchi: hier is hij helemaal op zijn plaats. Hij klinkt natuurlijk, jeugdig en hij zingt met een knipoog. Heerlijk! Heel mooi vind ik ook ‘Quando le sere al placido’ uit Luisa Miller. Aan het eind laat hij

een prachtig diminuendo horen, iets waarmee alleen de besten uit de voeten kunnen. ‘Una furtiva lagrima’ daarentegen vind ik iets te gekunsteld, maar met een zeer smachtend gezongen ‘Ecco la casa’ (uit Puccini’s Le villi) brengt hij mij helemaal in vervoering.

VERDI, DONIZETTI, PUCCINIThe Italian tenorVittorio Grigolo, Orchestra del Teatro

Regio di Parma o.l.v. Pier Giorgio

Morandi

SONY CLASSICAL 88697 752572 8

opera

V

december 2010

Recencies KZ 6.corr.indd 17 29-10-10 12:52

62 december 2010 december 2010 62

Een fadozanger die keer op keer verrast

CORNELL EVERS

wereldmuziek

ehalve een succesvolle fadozanger en -componist is António Zambujo een hartstochtelijk pleitbezorger van de ‘cante alentejano’ uit de streek waar hij is opgegroeid. De Alentejo is een gebied in het

zuid-midden van Portugal dat in het noorden wordt begrensd door de rivier de Taag. De klarinet bracht António Zambujo als achtjarige naar het regio-

nale conservatorium. Met familie en vrienden zong hij liederen van Amália Rodrigues, Maria Teresa de Noronha, Alfredo Marceneiro en anderen, en op zijn zestiende won hij een lokale fadowedstrijd.

Na zijn klarinetstudie verhuisde António Zambujo naar Lissabon. Hij deed auditie voor de musical Amália, geregisseerd door Filipe La Féria, en groeide in de rol van Francisco Cruz, Amália’s eerste echtgenoot, uit tot een publieksfa-voriet. In 2006 werd hij onderscheiden met de Amália Rodrigues Prijs. Op zijn vierde album Guia laat António Zambujo opnieuw horen waarom hij veelvul-dig wordt geroemd om de diepgang in zijn muziek. Begeleid door gitaren en bas en soms een tuba of trompet is zijn warme stem de gids (‘guia’) in een wereld waarin fado en cante alentejano op subtiele wijze aan jazz en Braziliaanse bossa nova raken. Muziek die keer op keer verrast.

ANTÓNIO ZAMBUJOGuiaWORLD VILLAGE WVF 479049

Wagners Rienzi in pseudonazistische setting

FRANS JANSEN

at de Deutsche Oper in Berlijn lef heeft, bleek al in 2006 met Hans Neuenfels’ spraakmakende productie van Idomeneo. En begin dit jaar was het weer raak. Want het getuigt van moed in de voormalige

hoofdstad van het Derde Rijk Wagners vroege opera Rienzi te ensceneren in een pseudonazistische setting, met videobeelden die verwijzen naar de propagan-dafilms van Leni Riefenstahl. Wanneer men zich daarbij ook nog realiseert dat

het werk Hitlers lie-velingsstuk was en als inspiratiebron diende voor zijn verwerpe-lijke ideologie, dan

geeft dat het geheel een extra macaber tintje. Blijkbaar is de tijd in Duitsland rijp voor dergelijke producties. De Romeinse tribuun annex dictator Rienzi weet aanvankelijk het volk voor zich te winnen om Rome zijn oude glans terug te ge-ven. Uiteindelijk wordt hij door hetzelfde volk gelyncht wanneer tijdens de strijd te veel bloed vloeit. De regisseur Philipp Stölzl en de dirigent Sebastian Lang-Lessing zijn erin geslaagd van dit verhaal een aangrijpende en huiveringwekkende voorstelling te maken die aanzet tot nadenken. Niet alleen over hoe het er in een fascistische dictatuur aan toe kan gaan, maar ook over de muzikale en maatschap-pelijke gedachtewereld van Richard Wagner.

RICHARD WAGNERRienzi, der Letzte der TribunenTorsten Kerl, Camilla Nylund, Kate Aldrich e.a., koor en orkest van de Deutsche Oper Berlin o.l.v. Sebastian Lang-Lessing; regie: Philipp Stölzl UNITEL CLASSICA 101 521 (2 DVD’S)

opera dvd

B

D

BASIA JAWORSKI

Sterke muziek en bloederige beelden

oed nieuws: muzikaal staat de Bregenzer opvoering van Krol Roger, een van de mooiste opera’s uit de vorige eeuw, op een zeer hoog niveau. Scott Hendricks (wat een acteur!) heeft het juiste timbre

voor Roger, Olga Pasichnyk zingt Roxana betoverend mooi, Will Hartmann is een overtuigende Pasterz en John Graham-Hall imponeert als Edrisi. De Wiener onder leiding van Sir Mark Elder spelen alsof hun leven ervan afhangt, maar misschien is dat ook zo? De beelden die de regisseur ons laat zien, zijn beang-stigend, onrustig, overladen met erotiek en vooral bloederig. Aan het eind is iedereen dood. Moet dat? Blijkbaar wel, anders begrijpen we wellicht niet dat er een strijd gaande is tussen religie en hedonisme. Maar het staat noch in het libretto noch in de partituur. Ja, er broeit wat, onderhuids. En er zijn toespelingen, maar niet meer dan dat. Krol Roger is een symbolische parabel en het grootste effect bereik je dan door dingen juist níét te laten zien. Suggestie is meer dan genoeg. Er is maar één decor: alles speelt zich af op de trappen. Chapeau voor de zangers die daar overheen springen, rennen en dansen. En daarbij zingen. En, o ja: de belichting is bijzonder mooi.

KAROL SZYMANOWSKIKing RogerScott Hendricks, Olga Pasichnyk, John Graham-Hall, Will Hartmann, Wiener Symphoniker o.l.v. Sir Mark Elder; regie: David PountneyUNITEL CLASSICA 702808

opera dvd

Eigentijdse opera vraagt om een dvd

KRIS DEFOORTThe woman who walked into doorsClaron McFadden, Jacqueline Blom,

Dreamtime, Prometheus Ensemble

o.l.v. Etienne Siebens

FUGA LIBERA FUG 709 (2 CD’S)

oe beluister je een opera, geschreven voor een zangeres, een actrice (beiden vertolken dezelfde rol) en een videoscherm? In de toelich-ting staat dat op het scherm behalve videobeelden ook de namen

van de personages verschijnen die de wereld van de hoofdpersoon bevolken. Plus de woorden die zij uitspreken. Het is dan wel in het cd-boekje afgedrukt, maar je kan ze niet zien, net zo min als de bewegingen van de actrice en de zangeres. Ook de interactie, die zo belangrijk schijnt te zijn, wordt je ontnomen. Verwarrend? Ja, nogal. Maar met het libretto in de hand kan je een heel eind komen. Zeker ook omdat de muziek zo beeldend is. En omdat de door Jacqueline Blom gesproken tekst suggestief is en op een ingenieuze manier versmelt met de prachtige zang van Claron McFadden. Het libretto, over een aan al-cohol verslaafde vrouw die jarenlang door haar man is mishandeld, volgt vrijwel letterlijk het gelijknamige verhaal van Roddy Doyle. De muziek is net zo schrij-nend. Voornamelijk free jazz-achtig, maar ook Ierse folklore en klassieke muziek zijn nooit ver weg. Mede dankzij Dreamtime, Defoorts eigen jazz-combo, en het Prometheus Ensemble blijft het spannend, zelfs zonder de eigenlijk onmisbare beelden.

opera

G

H

BASIA JAWORSKI

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 18 29-10-10 12:53

63 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl december 2010 62

Een fadozanger die keer op keer verrast

CORNELL EVERS

wereldmuziek

ehalve een succesvolle fadozanger en -componist is António Zambujo een hartstochtelijk pleitbezorger van de ‘cante alentejano’ uit de streek waar hij is opgegroeid. De Alentejo is een gebied in het

zuid-midden van Portugal dat in het noorden wordt begrensd door de rivier de Taag. De klarinet bracht António Zambujo als achtjarige naar het regio-

nale conservatorium. Met familie en vrienden zong hij liederen van Amália Rodrigues, Maria Teresa de Noronha, Alfredo Marceneiro en anderen, en op zijn zestiende won hij een lokale fadowedstrijd.

Na zijn klarinetstudie verhuisde António Zambujo naar Lissabon. Hij deed auditie voor de musical Amália, geregisseerd door Filipe La Féria, en groeide in de rol van Francisco Cruz, Amália’s eerste echtgenoot, uit tot een publieksfa-voriet. In 2006 werd hij onderscheiden met de Amália Rodrigues Prijs. Op zijn vierde album Guia laat António Zambujo opnieuw horen waarom hij veelvul-dig wordt geroemd om de diepgang in zijn muziek. Begeleid door gitaren en bas en soms een tuba of trompet is zijn warme stem de gids (‘guia’) in een wereld waarin fado en cante alentejano op subtiele wijze aan jazz en Braziliaanse bossa nova raken. Muziek die keer op keer verrast.

ANTÓNIO ZAMBUJOGuiaWORLD VILLAGE WVF 479049

Wagners Rienzi in pseudonazistische setting

FRANS JANSEN

at de Deutsche Oper in Berlijn lef heeft, bleek al in 2006 met Hans Neuenfels’ spraakmakende productie van Idomeneo. En begin dit jaar was het weer raak. Want het getuigt van moed in de voormalige

hoofdstad van het Derde Rijk Wagners vroege opera Rienzi te ensceneren in een pseudonazistische setting, met videobeelden die verwijzen naar de propagan-dafilms van Leni Riefenstahl. Wanneer men zich daarbij ook nog realiseert dat

het werk Hitlers lie-velingsstuk was en als inspiratiebron diende voor zijn verwerpe-lijke ideologie, dan

geeft dat het geheel een extra macaber tintje. Blijkbaar is de tijd in Duitsland rijp voor dergelijke producties. De Romeinse tribuun annex dictator Rienzi weet aanvankelijk het volk voor zich te winnen om Rome zijn oude glans terug te ge-ven. Uiteindelijk wordt hij door hetzelfde volk gelyncht wanneer tijdens de strijd te veel bloed vloeit. De regisseur Philipp Stölzl en de dirigent Sebastian Lang-Lessing zijn erin geslaagd van dit verhaal een aangrijpende en huiveringwekkende voorstelling te maken die aanzet tot nadenken. Niet alleen over hoe het er in een fascistische dictatuur aan toe kan gaan, maar ook over de muzikale en maatschap-pelijke gedachtewereld van Richard Wagner.

RICHARD WAGNERRienzi, der Letzte der TribunenTorsten Kerl, Camilla Nylund, Kate Aldrich e.a., koor en orkest van de Deutsche Oper Berlin o.l.v. Sebastian Lang-Lessing; regie: Philipp Stölzl UNITEL CLASSICA 101 521 (2 DVD’S)

opera dvd

B

D

BASIA JAWORSKI

Sterke muziek en bloederige beelden

oed nieuws: muzikaal staat de Bregenzer opvoering van Krol Roger, een van de mooiste opera’s uit de vorige eeuw, op een zeer hoog niveau. Scott Hendricks (wat een acteur!) heeft het juiste timbre

voor Roger, Olga Pasichnyk zingt Roxana betoverend mooi, Will Hartmann is een overtuigende Pasterz en John Graham-Hall imponeert als Edrisi. De Wiener onder leiding van Sir Mark Elder spelen alsof hun leven ervan afhangt, maar misschien is dat ook zo? De beelden die de regisseur ons laat zien, zijn beang-stigend, onrustig, overladen met erotiek en vooral bloederig. Aan het eind is iedereen dood. Moet dat? Blijkbaar wel, anders begrijpen we wellicht niet dat er een strijd gaande is tussen religie en hedonisme. Maar het staat noch in het libretto noch in de partituur. Ja, er broeit wat, onderhuids. En er zijn toespelingen, maar niet meer dan dat. Krol Roger is een symbolische parabel en het grootste effect bereik je dan door dingen juist níét te laten zien. Suggestie is meer dan genoeg. Er is maar één decor: alles speelt zich af op de trappen. Chapeau voor de zangers die daar overheen springen, rennen en dansen. En daarbij zingen. En, o ja: de belichting is bijzonder mooi.

KAROL SZYMANOWSKIKing RogerScott Hendricks, Olga Pasichnyk, John Graham-Hall, Will Hartmann, Wiener Symphoniker o.l.v. Sir Mark Elder; regie: David PountneyUNITEL CLASSICA 702808

opera dvd

Eigentijdse opera vraagt om een dvd

KRIS DEFOORTThe woman who walked into doorsClaron McFadden, Jacqueline Blom,

Dreamtime, Prometheus Ensemble

o.l.v. Etienne Siebens

FUGA LIBERA FUG 709 (2 CD’S)

oe beluister je een opera, geschreven voor een zangeres, een actrice (beiden vertolken dezelfde rol) en een videoscherm? In de toelich-ting staat dat op het scherm behalve videobeelden ook de namen

van de personages verschijnen die de wereld van de hoofdpersoon bevolken. Plus de woorden die zij uitspreken. Het is dan wel in het cd-boekje afgedrukt, maar je kan ze niet zien, net zo min als de bewegingen van de actrice en de zangeres. Ook de interactie, die zo belangrijk schijnt te zijn, wordt je ontnomen. Verwarrend? Ja, nogal. Maar met het libretto in de hand kan je een heel eind komen. Zeker ook omdat de muziek zo beeldend is. En omdat de door Jacqueline Blom gesproken tekst suggestief is en op een ingenieuze manier versmelt met de prachtige zang van Claron McFadden. Het libretto, over een aan al-cohol verslaafde vrouw die jarenlang door haar man is mishandeld, volgt vrijwel letterlijk het gelijknamige verhaal van Roddy Doyle. De muziek is net zo schrij-nend. Voornamelijk free jazz-achtig, maar ook Ierse folklore en klassieke muziek zijn nooit ver weg. Mede dankzij Dreamtime, Defoorts eigen jazz-combo, en het Prometheus Ensemble blijft het spannend, zelfs zonder de eigenlijk onmisbare beelden.

opera

G

H

BASIA JAWORSKI

CD -BESPREKINGEN

Recencies KZ 6.corr.indd 18 29-10-10 12:53

Maak kennis met Klassiek...

Johann Sebastian Bach Complete Piano ConcertosMurray Perahia - piano(2CD)

Ludovico Einaudi Le OndeLudovico Einaudi, piano

Kurt Weill Die DreigroschenoperLotte Lenya, SFB Orchestra / Wilhelm Brückner-Ruggeberg

Verkrijgbaar bij uw cd-speciaalzaak, (online) entertainmentwinkel en warenhuis. www.aangenaamklassiek.nl

* Consumentenadviesprijs, Tijdelijk verkrijgbaar en zolang de voorraad strekt

Aangenaam...Klassiek presenteert 31 nieuwetoptitels van klassieke wereldsterren met honderden euro’s korting!

Lang LangLive in ViennaDeluxe Edition(2CD+Bonus DVD+booklet)

INCL. 47 BONNEN MET

HONDERDEN EURO’S VOORDEEL

2CD+DVD

2CD+DVD€ 9,99

Exclusief in de Aangenaam…Klassiek campagne:de nieuwe titels van Lang Lang, Murray Perahia,Kurt Weill en Einaudi met veel meerwaarde!

2CD2CD+

DVD

TOPITEM

€19,99* €19,99*

€9,99*€9,99*

A_Klassiek_2010_Adv.VKZ 210x285_FC_HiRes_v01.indd 1 28-10-2010 20:34:21

64 december 2010

O

ColUmnhans heg

op youTube circuleert een filmpje over herbert von Karajan. In het kielzog van de duitse troepen en in aanwezigheid van Winifred Wagner en andere nazi-aanhan-gers verovert hij in 1940 (kan ook 1941 zijn) parijs met de ouverture tot die meistersinger von Nürn-berg. Als een triomfantelijke veld-heer staat hij voor de berliner phil-harmoniker. het filmpje duurt slechts een paar minuten maar stemt uren tot nadenken. zeker als je weet dat clara haskil in die tijd alles in het werk moet stellen om als jodin aan de duitsers te ontko-men. eerst vlucht ze met het Orchestre national

(waarin haar zusje Jeanne viool speelt) naar ren-

nes. nadat de Duitsers ook het noorden van

Frankrijk hebben bezet, verhuist het hele orkest –

met de opgejaagde Clara in hun midden – naar

Zuid-Frankrijk. Daar wacht haar ander onheil.

Het blijkt dat ze een hersentumor heeft. een nood-

zakelijke operatie redt haar leven. Kort daarna is

het lot haar wel gunstig. Op het nippertje weet ze

te ontsnappen aan een razzia. Dankzij vrienden en

een visum voor Zwitserland. Haar biograaf Jérôme

spycket: wat zouden we van haar lumineuze spel

hebben geweten als ze naar een concen-

tratiekamp was afgevoerd? Bijna

niets. afgezien van een paar

niet erg karakteristieke

78-toerenplaten met korte

solowerken. Want hoewel

de in 1895 in Boekarest

geboren Haskil al vroeg

als wonderkind optrad,

kwam er van haar carrière

aanvankelijk niet veel terecht.

Weinig engagementen, geen

geld, geen eigen vleugel. Bovendien

werd ze gehinderd door allerlei fysieke onge-

makken, zoals een pijnlijke vergroeiing van haar

ruggenwervel. Pas na de Tweede Wereldoorlog, ze

was de vijftig al gepasseerd, kwam haar carrière

internationaal op gang. Mede dankzij een Haagse

impresario, Johan Koning, en een platencontract

met Philips in 1951. Haar eerste opname met or-

kest maakte ze echter nog in Londen voor Decca,

dat de samenwerking niet continueerde. Dood-

zonde, want Beethovens vierde pianoconcert on-

der Carlo Zecchi is een wonder van schoonheid.

Wat een briljant en sensitief spel. Wat een toucher.

en niet te vergeten die trillers, haar parels. De elf

sonates van scarlatti uit 1950, bijna alle registraties

van ‘haar’ pianoconcerten van Mozart, de com-

plete vioolsonates van Beethoven plus een zestal

van Mozart (met arthur grumiaux) en zeker de

abegg-variaties van schumann behoren tot de

hoogtepunten van haar discografie. Toch was

ze zelden tevreden over haar prestaties.

Hoewel ze haar instrument schijnbaar moei-

teloos beheerste (luister naar die briljante

schumann, nooit meer overtroffen!), moest ze

het regelmatig afleggen tegen haar nervositeit en

onzekerheid. Misslagen of kleine vergissingen ble-

ven dan ook niet uit. Mogelijk het gevolg van haar

kwetsbare fysiek en door pijn of vermoeidheid aan-

getaste concentratievermogen. Maar als ze de geest

kreeg en door haar partners werd opgestuwd kon

ze boven zichzelf uitstijgen. en daarvan is gelukkig

veel terug te vinden in de monumentale box die

door Decca wordt uitgebracht naar aanleiding van

haar plotselinge dood in 1960 na een val van een

trap op het gare du Midi in Brussel. Het

tragische einde van een even tragi-

sche maar af en toe ook glori-

euze carrière. in de Clara

Haskil edition zijn voor

het eerst alle (commerci-

ele) opnamen gebundeld

die ooit op Westminster,

Decca, Philips en Deut-

sche grammophon zijn

verschenen. Dit betekent dat

de Mozartconcerten Kv 459 en

466 en het Derde van Beethoven in

verschillende versies zijn te beluisteren. Het

d-klein concert van Mozart (Kv 466) is zelfs vier-

maal aanwezig. Uit Winterthur, Berlijn, Wenen en

Parijs. Waarschijnlijk omdat ze nooit tevreden was.

als extra’s zijn een paar vooroorlogse Polydor-

uitgaven met werken van soler, Pescetti en Haydn

toegevoegd. Plus een nooit eerder op cd uitge-

brachte versie van schumanns Waldszenen uit

Londen – inclusief een flinke portie ruis. De latere

Philipsversie klinkt uiteraard veel beter. als scar-

latti- en Mozartvertolkster is Haskil echter uniek.

Zelfs als ze door matige orkesten als dat van Win-

terthur of het Lamoureux-orkest wordt begeleid.

moNumeNT voor clArA

mozart, beethoven, ChoPin e.a.CLara HasKiL eDiTiOn

Clara HaskildeCCa 00289 478 2541 / 106 512 vkz

excluSIef

KiJK OP Pagina

11 vOOr De

sPeCiaLe

aanBieDing

foto

Pet

er a

rno

bro

er

Stuur uw oplossing met naam, adres en emailgegegevens voor 28 december 2010 aan: Vereniging Klassieke zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum. Onder de goede inzenders worden tien exemplaren verloot van de cd MIRAGESvan THOMAS OLIEMANSmet dank aan codaex

65 december 2010 WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

dhr. j. traniello amsterdammw. t. van veldhoven rozendaaldhr./mw. g.e. de jeu leidschendammw. K. de graaf oude tongedhr./mw. l. jacobs st-michielsgesteldhr./mw. m. tamminga peizemw. l. leenstra woudenbergdhr. r. de ridder haarlemdhr. n.p. munK driebergen-rijsenburgdhr./mw. a.j. evera dordrecht

De prijswinnaars ontvangen de CD:Beau soir van Janine Jansenmet dank aan universal music

oPlossingPUzzel

PriJswinnaars

antwoord

Deze keer een ouderwetse muzikale puzzel:we hopen dat onze lezers aan de inhoud van de oplossing toekomen…

krUiswoordPUzzel door Jan Peter raat

Klassieke Zaken magazine nr.5 2010

39 8 3 40 21 25 41 20 5 15 45 4 46

14 16 22

35 42 7 29

9 17 26

antwoord

s o l o o p t r e d e n

1 2

3 4 5 6

7 8 9

10

4 11

12

13 14

15 16 17 18

19 20 21 22

23 24 25

26 27 28

29 30

31 32

33 34

35

36 37

38 39

40

41 42 43

44 45 46

HorIZoNtAAL vErtIcAAL

1 DuItS romANtIScH compoNISt 1 SpEELt SoLopArtIj IN EEN coNcErt

5 rEcENSIE 2 EErbEtooN

8 AmErIKAANS compoNISt 3 NAcHtStuK

10 opErA vAN vErDI 4 muSIcAL vAN LLoyD WEbbEr.

11 muZIEKINStrumENt 5 fIguur uIt EEN opErA vAN moZArt

13 LAgE mANNENStEm 6 ruSSIScH pIANISt/compoNISt

14 trEurIg,ZWAArmoEDIg (It.) 7 Er Nog bIj

15 ENSEmbLE vAN NEgEN 9 pooLS compoNISt

18 SNAArINStrumENt 12 HoogStE joNgENS/vrouWENStEm

23 pooLSE DANS 16 vErLAAgDE tooN

25 jAZZtErm 17 brItS compoNISt uIt DE 20E EEuW

26 KLASSIEKE muZIEKvorm 19 groot muZIKAAL tHEAtErWErK

30 DuItS romANtIScH compoNISt 20 ALtvIooL

31 voorNAAm vAN EEN NED.cELLISt 21 orAtorIum vAN HäNDEL

33 LEgENDArIScHE pIANISt 22 SLAgINStrumENt

36 DuItS compoNISt uIt DE 15E EEuW 24 HEt mAgNIfIcAt IS EEN....

38 fAAm 26 fIguur uIt EEN opErA vAN DE fALLA

39 bEKENDE DANSvorm 27 ooStENrIjKS pIANISt

41 opErA vAN HäNDEL 28 bEWErKINg vAN EEN EIgEN compoSItIE

42 KLAAgZANg 29 fIguur uIt EEN opErA vAN tSjAIKoWSKI

44 DEEL uIt bALLEt vAN KHAtSjAtoErIAN 32 mIDDELEEuWS muZIEKINStrumENt

45 bouWEr vAN DE “cELLINo” 34 ALArmtooN

35 opErAcompoNISt

37 orKEStWErK vAN DEbuSSy

40 momENt

43 vocALE compoSItIE

66 december 2010

AlKmAAr klassika z canadaplein 11-13, 1811 KE 072-5280 131 | www.klassikaz.net | info@klassikaz.net

Almelo hilariUs broekhUis Koornmarkt 24, 7607 HZ 0546-456717| www.boekhandelbroekhuis.nlklassiek@boekhandelbroekhuis.nl

AmerSfoorT de algemene boekhandelLeusderweg 184-188, 3817 KE033-4622222 | www.algemeneboekhandel.nl algemene.boekhandel@wxs.nl

AmSTelveeN de biJenkorf Cd afd. galerij 152, 1181 ZS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

AmSTerdAm broekmans & van PoPPel Van Baerlestraat 94, 1071 BB 020-6751653 | www.broekmans.com cdafdeling@broekmans.om de biJenkorf Cd afd. Dam 1, 1012 JS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl Charles mUziek Weteringschans 193, 1017 XE 020-6265538 | charlesmuziek@planet.nl ConCerto utrechtsestraat 54-60, 1017 VP020-6245467 | www.concerto.nu | inkoop@concerto.nu mUsiC store gelderlandplein 211, 1082 LX 020-6441696 | le-disque-dor@zonnet.nl fame mUsiC b.v. Kalverstraat 2-4, 1012 Pc020–6382525 www.fame.nl | info@fame.nl

ApeldoorN Plato aPeldoorn Brinklaan 15, 7311 LA 055-5213580www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

ArNhem mUziekhandel bergmann Koningsstraat 19, 6811 Dg026-4423014 | www.bergmann.nl | cd@bergmann.nl de biJenkorf Cd afd.Ketelstraat 45, 6811 cZ0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

bredA mUziekhandel sPronk Wilhelminastraat 24, 4818 Sg 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl | info@muziekvanspronk.nl

coevordeN mUsiC store friesestraat 50, 7741 gX 0524-517332 | www.musicstore.nl | vogelzang31@zonnet.nl

delfT mUziekhandel van bUytene Binnenwatersloot 16, 2611 BK 015-2123853 | www.cdklassiek.nl | info@cdklassiek.nl

deN hAAGde biJenkorf Cd afd.Wagenstraat 32, 2512 AX 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl Caminada Postorder Postbus 96831, 2509 JE 070 3466277 | www.caminada.nl vanleest / Paagman frederik Hendriklaan 217, 2582 cB 070 3383838 | www.vanleestklassiek.nl

deveNTer Plato deventer Kleine Overstraat 33, 7411 JH0570612539 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu de woestiJnroos Kleine Overstraat 30-32, 7411 Jm 0570642491 | www.woestijnroos.nl | info@woestijnroos.nl

dordrechT dordreCht klassiek Voorstraat 435, 3311 ct 0786122169 | dordrechtklassiek@telfort.nl

drIeberGeN Cd artline v.o.f. traaij 1-c, 3971 gB0343521532 | www.cdendvd.nl | shop@cdendvd.nl

eINdhoveN bUllit klassiek Heuvel galerie 140, 5611 DK (in het muziekgebouw frits Philips)0402465107 | www.bullitklassiek.nl | info@bullitklassiek.nl de biJenkorf Cd afd. Piazza 1, 5611 AE 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl vanleest klassiek H. Boexstraat 12-14, 5611 AJ040-2433970 | www.vanleestklassiek.nl

eNSchede boekhandel broekhUis marktstraat 12, 7511 gD053-4325210 | www.boekhandelbroekhuis.nlklassiek@boekhandelbroekhuis.nl Plato ensChede Haverstraatpassage 54, 7511 EZ 0534316167 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

ermelo riemer & walinga Cd afd. Stationsstraat 131, 3851 nD0341-552405 | www.riemer-walinga.nlinfo@riemer-walinga.nl

GroNINGeN het Carillon Kwinkenplein 6, 9712 gZ 050-3123625 | www.hetcarillon.nl | info@hetcarillon.nl Plato groningen Oude Ebbingestraat 41, 9712 HB 0503135055 www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

hAArlem brUno klassiek gierstraat 50, 2011 g023-5323240 | www.brunoklassiek.nl | info@brunoklassiek.nl

heerleN smeets klassiek & Jazz Akerstraat 5, 6411 gV045-5715550 | www.smeetsklassiek.nl | info@smeetsklassiek.nl

heNGelo boekhandel broekhUis Weemenstraat 45, 7551 EW 074- 2910267| www.boekhandelbroekhuis.nlklassiek@boekhandelbroekhuis.nl

´S-herToGeNboSch Pieter van os Cd Snellestraat 44, 5211 En 073-6131150www.pietervanoscd.nl | pietervanoscd@home.nl

KrommeNIe erwin vermast Cd-dvd shoP Zuiderhoofdstraat 2, 1561 AL075-6216382 | www.erwinvermast.nl | info@erwinvermast.nl

leeuWArdeN Poort Voorstreek 6, 8911 Jn058-2123905 | www.poortmusic.nl | poort@poortmusic.nl

leIdeN firma van lUyken Breestraat 97 071-5120035 | vanluijken.klassiek@tiscali.nl

Plato leiden Vrouwensteeg 4-6, 2312 DZ 0715149689 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu velvet mUsiC nieuwe rijn 34, 2312 JE0715128157 | www.velvetmusic.nl

mAASSluIS mastersoUnd noordvliet 29, 3142 cH010-5917822 | peter@mastersoundonline.nl

mAASTrIchT de biJenkorf Cd afd. Achter het Vleeshuis 26, 6211 gS0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

mIddelburG de drUkkeriJ markt 51, 4331 LK 0118-886874 | www.drukkerijmiddelburg.nlmuziek@drukkerijmiddelburg.nl

NIjmeGeN boekhandel roelants LuX, marienburg 38-39, Van Broeckhuysenstraat 34024-3221734 | www.roelants.com | roelants@roelants.com kroese klassiek molenstraat 126, 6511 HL | 024-3221346 www.kroese-online.nl | Kroese.nijmegen@planet.nl

oldeNzAAl lansink hifi, video & Cd’s Postbus 178, 7570 AD0541-512981 | lansinkhifi@planet.nl

rooSeNdAAl het verboden riJk nieuwe markt 66 e, 4701 AL 0165529223 | www.verbodenrijk.nl | info.verbodenrijk@libris.nl

roTTerdAm de biJenkorf Cd afd.coolsingel 105, 3012 Ag0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl vanleest donner klassiekLijnbaan 150, 3012 Er 010-4046100 www.vanleestklassiek.nl sniJders hifi Cd ClassiqUe Hoogstraat 137-139, 3011 Pm010-4125000 | www.snijders-hifi.com | info@snijders-hifi.com

uTrechT de biJenkorf Cd afd. Sint Jacobsstraat 1a, 3511 Br0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl boUdisqUe ClassiqUe Vredenburg 31, 3511 Bc 0302321488 | www.boudisque.nl | utrecht@boudisque.nl Plato UtreCht Voorstraat 35, 3512 AJ030-2310826 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

veNlo soUnds reCordshoP bv Parade 66, 5911 cE 077-3510625 | www.sounds-venlo.nl | info@sounds-venlo.nl

zIerIKzee delta disCs mol 15, 4301 Jc 0111-414699 | ddisks@csnet.nl

zuTpheN mUsiC all in Beukerstraat 24, 7201 LE0575-516444 | www.musicallin.net | info@musicallin.net

zWolle Plato zwolle Klokkensteeg 14, 8011 XV0384225354 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

Alle besproken cd’s in het magazine zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen. Ook als een winkelier een cd uit het magazine niet op voorraad heeft, kunt u deze binnen een paar dagen thuis ontvangen of afhalen bij uw Klassieke Zaken Specialist.

Winkels met een envelopje hebben postorderservice

klassieke zaken sPeCialisten

WWW.KlASSIeKezAKeN.Nl

Adv SoNy

DE NATIONALE ENTERTAINMENTCARD

NU MET GRATIS CADEAUVERPAKKING!

OOK VOOR KLASSIEKE CD’S EN DVD’S...

DE NATIONALE ENTERTAINMENTCARD,

HET LEUKSTE CADEAU VAN NEDERLAND

... en altijd een leuke manier om cadeau te geven tijdens de feestdagen. U heeft de keuze uit 3 verschillende cadeauverpakkingen: Sinterklaas, Kerst en de leukste cadeaubox versie!

De Nationale EntertainmentCard en de

gratis cadeauverpakkingen zijn verkrijgbaar

bij ruim 2.500 winkels in heel Nederland.

Kijk ook voor meer informatie op:

www.nationale-entertainmentcard.nl

NEC_2010_Adv.VKZ 210x285_Boxes_FC_HiRes_v02.indd 1 28-10-2010 21:17:57

oktober 2009

exClUsieveaanbieding

dimitrie Cantemir: the book of the sCienCe of mUsiCIstanbulHespèrion XXI o.l.v. Jordi SavallaliaVox aVsa 9870 (saCd) / 096474 Vkz

oktober 2009

‘Als je muziek ontdekt die niet eerder is opge-nomen, voelt het alsof je je eigen schat hebt gevonden’, zegt de countertenor philippe jaroussky in een interview. In zijn zoektocht naar aria’s voor hoge mannenstem is hij aangeko-men bij een componist bij wie het goed schat-graven is: Antonio caldara. Deze tijdgenoot van Bach, Händel en vivaldi heeft een riante collectie werken nagelaten. Jaroussky zelf boog zich over de oude partituren. Met dank aan Concerto Köln en de dirigente emmanuelle Haïm ligt zijn kostbare vondst nu in de winkel: caldara in Vienna, een schijfje dat het verdient ontdekt te worden.

exClUsieveaanbiedingen

phIlIppe jArouSSKy en de vergeten aria’s van caldara

antonio CaldaraCaLDara in vienna

Philippe Jaroussky, Concerto Köln o.l.v. Emmanuelle Haïmvirgin ClassiCs 64881027 (lUxe editie) 106 511 vkz

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 66* geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 28 januari 2011.

19 ,9523,95KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

Nu SlechTS

biedt u deze uitgave aan.