Klasifikacije živog sveta

ACELULARNI i CELULARNI ŽIVI SISTEMISve žive sisteme obzirom na složenost i nivo

telesne organizacije možemo podeliti u dve grupe: ACELULARNE i CELULARNE.

CELULARNI OBLICIsu svi živi sistemi

izgrađeni od ćelijakao osnovne

morfoanatomske, funkcionalne i

reproduktivne jedinice.

ACELULARNI živi sistemi su oni koji nisu dostigli

ćelijski nivo građe.

U ACELULARNE forme svrstavamo sve virusei subvirusne čestice(virus-sateliti, viroidi, virusoidi i prioni.

Equine herpesviruses tip 1 (EHV-1)virion

VIRUSI subiološki aktivni,

ultramikroskopski organizmi nećelijske građe,

sposobni da se razmnožavaju samo u živim ćelijama

GRAĐA VIRUSA

REPRODUKCIJA VIRUSA:

A. nezavisna reprodukcija (litički ciklus)

B. zavisna reprodukcija (lizogeni ciklus)

A B

GRAĐA RABDOVIRUSA

OmotačG-proteinmatriks protein

Jezgro (srž): N, NS, L protein

GRAĐA VIRUSA BESNILA

GRAĐA VIRUSA BESNILA- na poprečnom preseku

Omotač (dvoslojna

membrana)

Ribonukleoprotein

Matriks protein

RNA

GRAĐA RETROVIRUSA

GRAĐA RETROVIRUSAna primeru virusa HIV-a (AIDS-a)

Elektronska mikrografija VIRUSA HERPESA

OmotačTegumentKapsid

Herpes simplex - tip 1 (HSV-1)

VIRUS-SATELITI

Hepatitis C

virus

GRAĐA VIRUS-SATELITA

Hepatitis C

virus

Proteinski omotač

Površinski antigeni

Jednolančana RNK

VIROIDI

Normalan krompir

Krompir inficiran viroidom(“spindel” –vretenasta

forma)

Kružne (Kf) i linearne forme (Lf)”Potato spindle ” viroida koji uzrokuje

vretenaste krtole krpompira(uvećanje 350,000 x)

Kf

Lf

VIROIDI

“Apple scar skin” viroid na kori ploda jabuke

izaziva pojavu “ožiljaka” odnosno struktura koje

imaju izgled plute

VIRUSOIDI

Normalna replikacija virusa

Virusoid “Helper” virus Zavisni virus

PRIONI

BSE prion prion koji izaziva

spongioformnu encefalopatiju goveda “bovine spongiform encephalopathy –BSE”

(BOLEST “LUDIH KRAVA”)

PRIONI

Šematski prikaz promena koje izaziva BSE prion

U CELULARNE forme spadaju sva živa bića sacelularnom, tj. ćelijskom građom tela.

Svi celularni oblici se na osnovu nivoa složenosti građe njihove ćelije dele u dve grupe: PROKARYOTA i EUKARYOTA.

- PROKARYOTA –Sve prokaryota svrstane su u

carstvo MONERAGrađa prokariotske ćelije

Borrelia burdorferi

KLASIFIKACIJA BAKTERIJA

PREVAZIĐENA PODELA prema morfološkim karakteristikama:

Štapoliki oblici sferični oblici spiralni obliciBACILI KOKE SPIRILI

Staphylococcus sp.

- PROKARYOTA –MONERA

PREVAZIĐENA PODELA prema tipu metabolizma:

1. AEROBNE i ANAEROBNE

2. AUTOTROFNE i HETEROTROFNE

KLASIFIKACIJA BAKTERIJA

- PROKARYOTA –MONERA

FOTOAUTOTROFE HEMOAUTOTROFE

PROKARIOTSKI ORGANIZMI (MONERA)

BAKTERIJEArchaea i Bacteria

MODROZELENE ALGECyanobacteria

Archaea

Metanogene Ekstremno halofitne Termoacidofilne

Methanococcus jannaschiiwas Halobacterium salinarum Thermoplasma volcanium

Bacteria

Gram-negativne bakterije Gram-pozitivne bakterije

Najnoviji sistematski pregled eubakterija, koji se zasniva na komparativnoj analizi njihovih makromolekula, razlikuje

sledeće evolutivne pravce u grupi eubakterija:

• Gram-pozitivne bakterije • Spirochaeta• Myxobacteria• Rickettsia• Chlamydia • Proteobacteria (purpurne bakterije) • Chlorobi (zelene sumporne bakterije) i

BacteriaGram pozitivne

bakterije

grupa CLOSTRIDIA

Clostridium tetani

Clostridium botulinum

Clostridium perfringens

- PROKARYOTA –MONERA

Streptococcus pyogenesStreptococcus pneumoniae

BacteriaGram pozitivne

bakterije

grupa CLOSTRIDIA

- PROKARYOTA –MONERA

BacteriaGram pozitivne

bakterije

grupa CLOSTRIDIALactobacillus acidophilus

Lactobacillus casei Lactobacillus bulgaricus

- PROKARYOTA –MONERA

Mycoplasma pneumoniae

Mycoplasma genitalium

BacteriaGram pozitivne

bakterije Posebna podrgupaMYCOPLASMA

- PROKARYOTA –MONERA

BacteriaGram pozitivne

bakterije Posebna podrgupaMYCOPLASMA

Ureaplasma urealyticum

- PROKARYOTA –MONERA

BacteriaGram pozitivne

bakterije Posebna podrgupa

ACTINOMYCETES

Actinomyces israeli

- PROKARYOTA –MONERA

BacteriaGram pozitivne

bakterije Posebna podrgupa

ACTINOMYCETES

Streptomyces griseus

produkuje STREPTOMICIN antibiotik širokog spektra

(tuberkulostatik)

Streptomycestriangulata

produkujeantigljivični antibiotik

- PROKARYOTA –MONERA

BacteriaGram pozitivne

bakterije Posebna podrgupa

ACTINOMYCETESCorynebacterium diphtheriae

Mycobacterium tuberculosis

Mycobacterium leprae

- PROKARYOTA –MONERA

Bacteria

Spirochaeta

Ixodesricinus

prenosilac LAJMSKE BOLESTIkoju izazivaBorrelia

burgdorferi

Treponema pallidum uzročnik SIFILISALeptospira interrogans

Leptospirilla ichterohemorrhagiae

- PROKARYOTA –MONERA

Bacteria

Myxobacteria

Stigmatella aurantiaca

- PROKARYOTA –MONERA

Bacteria

Rickettsia

Rickettsia prowazekii (uzročnik)

Pediculus humanus –čovečija vaš (prenosilac)

Ehrlichia canisu agranulocitu

krvi pasa

Uzročnik i prenosilac PEGAVOG TIFUSA

- PROKARYOTA –MONERA

Ćelija kokošijeg embriona inficirana rikecijama

Bacteria

Rickettsia

Rickettsia sp.

- PROKARYOTA –MONERA

Bacteria

Chlamydia

Chlamydia trachomatis(intracelularne inkluzije)

Chlamydia pneumoniae

- PROKARYOTA –MONERA

Bacteria

Chlamydia

Chlamydia psittaciuzročnik psitakoze

- PROKARYOTA –MONERA

Bacteria

Proteobacteria(PURPURNE BAKTERIJE)

1. AUTOTROFNE

Chromatium sp.

Rhodospirillum sp.

Purpurne sumporne bakterije koje koriste H2S

Purpurne nesumporne fotosintetičke bakterije

- PROKARYOTA –MONERA

Rhizobium sp.azotofiksirajuća bakterija

2. HETEROTROFNEEscherichia coli

Yersinia pestis

Bacteria

Proteobacteria(PURPURNE BAKTERIJE)

- PROKARYOTA –MONERA

BacteriaChlorobi

(ZELENE SUMPORNE BAKTERIJE)

Chlorobium sp.

Chloroflexus sp.

- PROKARYOTA –MONERA

Modrozelene alge

Cyanobacteria

- PROKARYOTA –MONERA

Cyanobacteria(MODROZELENE BAKTERIJE)

Anabaena sp.

Oscillatoria sp.

- PROKARYOTA –MONERA

– EUKARYOTA –

Kod EUKARYOTA je tokom evolucije došlo je do diferencijacije protoplasta na tri funkcionalna ćelijska dela po kojima se eukarioti razlikuju od prokariota:

• PLAZMAMEMBRANA• CITOPLAZMA SA MEMBRANOZNIM ORGANELAMA i.• JEDRO

Građa eukariotske animalne ćelije

– EUKARYOTA –

Ćelijska membrana

Građa ćelijske membrane

Građa ćelijske membrane

FAGOCITOZA

CITOPLAZMATSKE ORGANELE predstavljaju specijalizovane visokodiferencirane strukture sa tačno definisanim funkcijama u ćeliji. U zavisnosti od aktivnog principa ili funkcionalne komponente, sve organele delimo u dve grupe:

AMEMBRANOZNE i MEMBRANOZNE

• AMEMBRANOZNE CITOPLAZMATSKE ORGANELE kod kojih je aktivni princip isključivo proteinska filamentozna ili granulozna struktura. Tu spadaju ribozomi, centrozomi, derivati centrozoma (asteri, bazalna tela) i elementi citoskeleta.

• MEMBRANOZNE CITOPLAZMATSKE ORGANELE kod kojih je aktivni (funkcionalni) pincip membranozna struktura. U zavisnosti od toga da li su građene od jedne ili više membrana razlikujemo jednomembranozne i višemembranozne citoplazmatske organele.

AMEMBRANOZNE CITOPLAZMATSKE ORGANELE

• RIBOZOMI

• CENTROZOMI

• DERIVATI CENTROZOMA (ASTERI, BAZALNA TELA) I

• ELEMENTI CITOSKELETA

Ribozomi građa

Mikrofilamenti i mikrotubulegrađa

Centrioligrađa

Mitoza somatskih

ćelija embriona pastrmke

METAFAZA

A) AsterH) Hromozomi

H

A

Mikrotubulinski citoskelet

Aktinki citoskelet

MEMBRANOZNE CITOPLAZMATSKE ORGANELE

jednomembranozne

višemembranozne

• ENDOPLAZMATIČNI RETIKULUM (EPR) • GOLDŽIJEV APARAT (GA)• LIZOZOMI • PEROKSIZOMI • VAKUOLE

• PLASTIDI (hloroplasti, hromoplasti i leukoplasti)

• MITOHONDRIJE

JEDNOMEMBRANOZNEORGANELE

Endoplazmatični retikulumgrađa

Endoplazmatični retikulummikrografija

Goldžijev aparatgrađa i veza sa EPR

mikrografija

Lizozomgrađa

DVOMEMBRANOZNEORGANELE

PROTISTA – EUKARYOTA –

Građa biljne ćelije

Hloroplastmikrografija

- unutrašnja građa

Jedro građa