Klarafestival 2016 "Erbarme Dich"

Kla

rafe

stiva

l E

rba

rme

dich

9

2

4.3

20

16

24.39 2016

Erbarmedich

ARTISTIC PARTNERS

MAIN PARTNERS

OFFICIAL FESTIVAL CAR

Alwaysclose

close partner ofWould you like to receive music news?Watch the most prestigious operas again?Win tickets to fantastic concerts?

Join us on proximusklassiek.be or proximusclassique.be

PXSRES8038390_Ad_Klarafestival_200x265.indd 1 02/11/15 14:28

1

klarafestival

Brussels International Music

latest info on www.klarafestival.be

+32(0)70 210 217

2

Klarafestival 9 24.3 2016 voorwoord

N Of je nu blank of donker bent, jong

of oud, gelovig of ongelovig, arm of rijk,

lijden doen we allemaal wel eens. Gelukkig

zijn er dan de muziek en de kunst waarin

we troost en houvast vinden. Als dat gebeurt,

verandert de emotie van het lijden in een

universeel bewustzijn waarin we ook de ander

herkennen. Wat de ander overkomt, raakt mij

ook, alsof het mij overkomt, en omgekeerd.

Passie wordt compassie.

De festivaleditie van 2016 is opgevat als

een collage van universele verhalen over de

passie van de mens en zijn compassie met

de medemens, en met religieuze en spirituele

muziek als vertrekpunt. Verwacht je aan een

staalkaart van passiemuziek, van oud tot

splinternieuw, van Oost tot West, van tradi-

tioneel tot innovatief, van puur muziek tot

muziektheater, film en beeldende kunst.

Met dit rijk geschakeerde programma

nodigen we je uit om even stil te staan bij

de rol van religie, spiritualiteit, verzoening,

identiteit, lijden en—vooral—medelijden in

ons tijdperk van super diversiteit, toenemende

polarisering en strijdende waarheidsclaims.

De geest van een festival bestaat echter

niet alleen uit de kritische reflectie, maar

ook uit samen vieren. Ondanks het thema

van lijden en medelijden is het Klarafestival

opnieuw één groot feest: een ode aan de

universele en helende kracht van muziek

én aan de nooit ophoudende instroom van

nieuwe ideeën en verrassende concepten.

Met dank aan alle kunstenaars en partners.

Sophie Detremmerie Managing Director & Hendrik Storme Artistic Director

3

Klarafestival 9 24.3 2016 préface / preface

F Que l'on soit blanc ou noir, jeune

ou vieux, croyant ou athée, pauvre ou

riche, nous souffrons tous un jour ou

l'autre. Heureusement, la musique et l'art

apparaissent dans ces moments-là comme

un réconfort et un repère. L'émotion de la

souffrance se mue alors en une conscience

universelle dans laquelle nous pouvons

reconnaître l'autre. Ce qui arrive à l'autre

nous touche comme si cela nous arrivait, et

vice versa. La passion devient compassion.

L'édition 2016 du festival est conçue

comme un collage de récits universels sur

la passion des hommes et leur compassion

pour autrui, avec comme point de départ la

musique religieuse et spirituelle. Préparez-

vous à découvrir le genre de la Passion

sous tous les angles : œuvres anciennes et

récentes, orientales et occidentales, tradition-

nelles et innovantes, sous forme de musique

pure ou par le biais du théâtre musical, du

cinéma et des arts plastiques.

Avec ce programme très diversifié, nous

vous invitons à prendre le temps de réfléchir

sur le rôle de la religion, sur la spiritualité,

la réconciliation, l’identité, la souffrance et

— surtout — la compassion dans nos sociétés

actuelles, plus polarisées et polémiques

à mesure qu’elles se métissent davantage.

Toutefois l'esprit d'un festival ne se résume

pas à une réflexion critique, mais il est aussi

fait de réjouissance collective. Le Klarafestival

a beau avoir pour thème la souffrance et

la compassion, il n’en est pas moins festif.

Il célèbre l’universalité et les vertus apaisantes

de la musique, ainsi que l’apport inépuis-

able d’idées nouvelles et de propositions

surprenantes.

Nous remercions l'ensemble de nos artistes

et partenaires.

E Regardless of colour, creed, age

or wealth, everyone experiences suffering.

Music and art are here to offer us comfort

and reassurance. When that happens, the

emotion of suffering is transformed into a

universal consciousness in which we also

recognise the other person. We are affected

by what happens to the other person as if

it were happening to us and vice versa.

Passion becomes compassion.

The 2016 festival edition is conceived

as a collage of universal stories about the

passion of humans and the compassion they

have for their fellow human beings, using as

a starting point religious and spiritual music.

Expect a sampling of passion music that

spans from the old to the brand new, from

East to West, from traditional to innovative,

from pure music to musical theatre, film and

visual arts.

With this very diverse programme, we

invite you to pause and reflect on the role

of religion, spirituality, reconciliation, identity,

suffering and especially compassion in this

day and age of super diversity, increasing

polarization and conflicting claims of truth.

The spirit of a festival, however, is not only

one of reflecting critically, but also one of

celebrating together. In spite of the theme

of suffering and compassion, Klarafestival

is once again one great celebration, paying

homage to the universal and healing power

of music and to the uninterrupted influx of

new ideas and surprising concepts.

With our special thanks to all artists

and partners.

4

Klarafestival 9 24.3 2016 index

9.3

The rite of springRADIO FILHARMONISCH ORKESTThe youngest member of El Sistema’s family, Diego Matheuz, conducts the Radio Filharmonisch Orkest.

10/11/12.3

St. John Passion BachB’ROCK & MUZIEKTHEATER TRANSPARANTBach’s most powerful, intense and controversial passion in a theatrical and visual outfit at the Kaaitheater.

11.3

Stabat Mater SzymanowskiLONDON PHILHARMONIC ORCHESTRA & CHOIRThe Russian star conductor Jurowski and more than 150 musicians perform three masterful compositions from the last century.

p/ 20 p/ 24 p/ 22

Erbarme dich interview p/ 8

Klarafestival on Air radio Klara p/ 12

Bill Viola, Martyrs video-installation p/ 14

Krzysztof Kieślowski, Decalogue film p/ 16

EU Connected the Netherlands & Wrocław p/ 18 Concerts p/ 19

Festival Insights talks & lectures p/ 60

Tickets & Venues p/ 62 Klarafestivalcafé @ Bozar p/ 68 Eat out p/ 69 Powered by p/ 72

5


17.3

EIC 360°ENSEMBLE INTERCONTEMPORAINEnsemble Intercontemporain from Paris signs up for a unique diptych with various concerts throughout Bozar.

18.3

Der Tod und das MädchenKUSS QUARTETThe Berlin-based string quartet Kuss is known for playing that is both subtle and profound.

18/19.3

Human RequiemRUNDFUNKCHOR BERLINhuman requiem is so much more than just another performance of Brahms’s comforting requiem. You will be surrounded by choir singers, soloists and pianists in a theatrical staging.

p/ 38 p/ 42p/ 40

14.3

Die sieben letzten Worte ORCHESTRE DES CHAMPS-ELYSÉES & COLLEGIUM VOCALE GENTPhilippe Herreweghe performs Haydn’s intense Seven Last Words in the rarely executed version for choir, orchestra and soloists.

15.3

Actus TragicusGLI ANGELI GENÈVEBass-baritone Stephan MacLeod and his exquisite soloist ensemble Gli Angeli Genève dip into Bach’s cantatas.

16.3

Mahler 3BUDAPEST FESTIVAL ORCHESTRA Iván Fisher touches down in Brussels with Mahler’s monumental Third Symphony written for full orchestra, women’s choir, children’s choir and contralto.

p/ 32 p/ 36p/ 34

12.3

Septem Verba a ChristoAKADEMIE FÜR ALTE MUSIK BERLINRené Jacobs and the members of the Berlin-based baroque orchestra Akamus build a heart-wrenching and spiritually inspired programme around Pergolesi.

13.3

Songs of Passion & CompassionSHANTI! SHANTI! & ZWAPOld and new songs on passion, compassion, hope and suffering brought to you by young Brussels children with different cultural backgrounds.

13.3

Kieslowski’s Decalogue in musicNFM WROCŁAW PHILHARMONIC & CHOIRA special tribute to the music from the films by Polish grandmaster Kieslowski conducted by the composer himself: Zbigniew Preisner.

p/ 26 p/ 30p/ 28

6


21.3

Stabat Mater SchubertLE CERCLE DE L’HARMONIE Jérémie Rhorer is at the head of his own orchestra with a rarely performed Stabat Mater by Schubert.

21.3

SupernovaFlanders and Brussels have a great deal of talent among their young classical musicians. Discover the laureates of Supernova 2016 in a unique setting.

22.3

Via CrucisJAN MICHIELS, INGE SPINETTE & POLISH CELLO QUARTETLiszt’s serene musical expression of the 14 stations of the cross will leave a lump in your throat.

p/ 50 p/ 54p/ 52

23.3

St. Matthew Passion BachMONTEVERDI CHOIR & ENGLISH BAROQUE SOLOISTS«The arms of Bach’s music can embrace everyone», Gardiner once said. He’ll bring Bach’s most popular score: the Matthew Passion.

24.3

Yellow LoungeMILOŠ, LUCAS & ARTHUR JUSSEN, ESTHER YOOA few headliners from the international music scene have you covered for a trendy night of classical music at a Brussels nightclub.

p/ 56 p/ 58

19.3

Water PassionVLAAMS RADIO KOOR In Tan Dun’s passion story, Eastern mysticism and Western avant-garde, centuries old and brand new follow each other seamlessly.

19.3

Il Primo OmicidioCONCERTO ITALIANOGood and Evil, God and Lucifer, are diametrically opposed in this oratorio about the first murder in human history.

20.3

Bruckner 9NATIONAL ORCHESTRA OF BELGIUMThe symphony as a genre in Bruckner’s music evolves into a grand religious hymn: cathedral music for the concert hall, concert music for God.

p/ 44 p/ 48p/ 46

7


KLARAFESTIVAL IS A PROJECT OF

FLANDERS FESTIVAL BRUSSELS IS A MEMBER OF

IN COLLABORATION WITH

FESTIVALVAN VLAANDEREN

PARTNERS

8

Klarafestival 9 24.3 2016 interview

Als eigentijds klassieke muziekfestival kunnen we niet om de actualiteit heen, zegt Hendrik Storme nadrukkelijk. Als we relevant willen zijn, en een echte betekenis in het leven van mensen beogen, moeten we een plek middenin het maatschappe-lijk debat claimen. We moeten een stap verder zetten dan hetgeen je zou kunnen omschrijven als het bieden van ‘ontspannende schoonheid’. Ik vind het onze rol om vragen op te werpen. Over wie we zijn, wat we doen, en waar we naartoe willen— als gemeenschap én als individu.

Het is dan ook niet toevallig dat we de komende festivaledities de universele zoektocht van de dolende mens centraal plaatsen. De mens zoekt, en worstelt, vaak vertwijfeld, en meer dan ooit met zichzelf, maar ook met zijn medemensen en de goden. We leven in complexe tijden. Onze wereld is in volle verandering, en het gaat snel. Daardoor hebben veel mensen het gevoel dat ze voortdu-rend op de toppen van hun tenen moeten staan.

Anderen voelen zich uitgesloten of tweederangs burgers. Dat leidt tot immense maatschappelijke spanningen, tot onzekerheid, angst, onverdraag-zaamheid, racisme, terreur, en, finaal, tot bange, verkrampte mensen. Dit alles wordt nog versterkt door een overheersend klimaat van ‘verdeel en heers’, wat dan weer gretig wordt opgepikt door een groot deel van de media. Het ‘wij’ versus ‘zij’. Maar wie zijn ‘wij’ precies, en wie is die ‘andere’? En waarom hebben we het steeds over wat ons scheidt van elkaar en niet, of toch in veel mindere mate, over wat we samen delen?

Wel, over dit alles, over deze vragen, gaat het programma van het komende festival. Centraal staat de aria Erbarme dich, mein Gott uit de Mattheuspassie van Bach. Eén van de mooiste aria’s die ooit is geschreven. Een ode aan de compassie en de empathie. Vrij vertaald: «Heb medelijden met mij».

What makes the Klarafestival so special?

Since his arrival, artistic director Hendrik

Storme ever more emphatically takes it on an

adventurous course highlighting the universal,

human themes. In this interview, he unveils /

explains his choices for the coming edition.

And adventurous it will certainly be now that

the theme—after utopia, melancholics and

passion—has zeroed in on religion and faith.

Can it be any more topical?

Erbarme dich interview, opgetekend door Roel Daenen

9


La notion de compassion n'est pas

sans controverse. Certains la trouvent

trop désinvolte voire condescendante,

parce qu'elle découlerait d'un a priori

basé sur la supériorité.

La compassion, même passive, désinvolte ou hypocrite n'a rien de honteux. Je pense même qu'elle constitue une part essentielle du caractère humain. Il s'agit, au sens premier du terme ‘erbarmen’, c'est-à-dire de la miséricorde, du senti-ment d'implication et de responsabilité vis-à-vis du bien-être des autres, de la reconnaissance et du respect de l'autre en tant que semblable et égal.

To what extent do you see a (renewed)

role for religion in this?

I don't believe anybody is waiting for more reli-gion in the narrow sense of the word. We have only recently experienced again where the ‘one and absolute truth’ can lead us. But next to the crusader who spread death and destruction and the jihadist who is doing the same now, there are also the figures of Jesus and Buddha who plead for peace and reconciliation. More precisely in the form of the universal moral imperative «Don't do to another what you wouldn't want done to yourself» or, using a more positive phrasing

© Matthias Heyde

God is dood: maar zoals de menselijke aard nu eenmaal is, zullen er misschien nog millennia lang grotten bestaan waarin men zijn schaduw vertoont. En wij—wij moeten ook nog zijn schaduw overwinnen!

Friedrich Nietzsche

human requiem p42

10


«Love your neighbour as you love yourself». These are stories that all world religions share, no matter how much they differ. For me, this is more about morality than religion. To point to reli-gion as the source of all this recent misery I find a bridge too far. Quite the contrary. Perhaps our society could benefit from a less forced approach to the topic. According to Jürgen Habermas, one of the most prominent philosophers of our time, it is certainly in our modern society's best interest to allow religious voices in the political debate again. Precisely because they can be impor-tant sources of meaning. He believes religious expressions represent a long history of life expe-riences which are shared by all but which can no longer be recognised. In other words, he is spea-king of the importance of religion in the sense of binding together (re-ligare) or recalling to memory (reread, re-legere) centuries-old, universal stories from which we can draw inspiration, even today, to fill the vulnerable gap of social society.

Staat dat niet haaks op onze zelf-

verklaarde verlichte samenleving,

die religie als een overblijfsel van

vroeger ziet?

Er is inderdaad sprake van een paradox. De Verlichting en de secularisering hebben ons—de Westers denkende mens althans—bevrijd van vormen van bijgeloof. De wetenschap op haar beurt heeft onze angst voor het onverklaarbare teruggedreven. Maar de wetenschappelijke voor-uitgang, de economische ontwikkeling en de culturele diversiteit hebben daarnaast ook, en in toenemende mate, desoriënterende effecten. We zijn hardhandig op de grenzen van de ratio gebotst, omdat die geen sluitend antwoord op ons verlangen naar ‘vaste grond’ biedt. In

deze context spreekt Bas Heijne in zijn essay De betovering van de wereld uit 2014 over het diepmenselijk verlangen naar een nieuwe vorm van betovering, vaak tegen alle redelijkheid in. Hij ziet hierin een verklaring voor de recente reacties op gebied van religie, cultuur en natio-nale identiteit die onze maatschappij door elkaar schudden. Nochtans is deze analyse niet nieuw. De beroemde Nederlandse historicus Johan Huizinga legde al in 1941 de vinger op de wonde, en ik citeer: «De moderne wereld dringt nu eenmaal het denken steeds meer in den hoek der quantitatieve waardering van alle verhoudingen, slechts uitdrukbaar in het getal. […] In het getal echter bezwijkt het verhaal en wordt geen beeld geboren.» Die laatste zin klinkt profetisch.

Tan DunWater Passion p44

11


Quel est le rôle de la musique et de l'art

dans ce débat ?

Enchantement et imagination vont de pair avec l'art. Les artistes nous présentent sans cesse des histoires qui nous apprennent à appréhender la complexité de la vie. La musique en particulier a cette capacité de nous connecter directement avec toutes sortes d'émotions transmises de génération en génération. C'est vrai, même des sujets et thèmes a priori dépassés, comme le récit de la passion de Jésus, parviennent encore à toucher l'Occidental moderne et non croyant. La musique nous permet de trouver la recon-naissance et le réconfort. En vivant cette musique ensemble, dans la situation du concert, nous

pouvons également ressentir une compassion et une profonde empathie à l'égard de l'ensemble des autres personnes présentes. La musique touche dans ce cas au religieux. Elle nous relie directement à notre passé, à ce que nous sommes et aux expériences que nous avons partagées. En même temps, elle impose sans cesse une nouvelle lecture, de par la nécessité de la répé-tition de son exécution. En d'autres termes, toute nouvelle interprétation d'une œuvre est une sorte de conversation avec le passé, une interrogation critique, un commentaire, un prolongement et un renouvellement de notre histoire. C'est pourquoi la musique demeure une forme artistique actu-elle, qu'elle soit ancienne ou nouvelle.

De menselijke eigenschap die ik het liefst zou willen versterken, is de empathie. Ze verenigt ons in een vredige, liefdevolle toestand.

Stephen Hawking

© Tan Dun

12

Klarafestival 9 24.3 2016 on air

Klarafestival On air

Het Klarafestival is niet alleen in de zalen maar

ook on air een feest. Klara maakt er dan ook een

erezaak van om alle concerten live uit te zenden

zodat u het festival ook thuis, in de auto of waar

ook kan meemaken. Het Klarafestival wordt op

de voet gevolgd in de programma's Espresso,

Pompidou, Happy Hour en Klara Live. Voor de

laureaten van Supernova moet u bij Boetiek

Klassiek zijn. Op Klara wordt ook de thematiek

van het festival verder uitgediept. De hele dag

door hoort u bijzondere mensen aan het woord

over hoe zij 'Erbarme dich' invullen. Wat betekent

compassie in deze woelige, vaak agressieve en

koude tijden? Wat is de rol die kunst en muziek

daarin spelen? We vragen het aan Chantal Pattyn,

director Klara.

13

Klarafestival 9 24.3 2016 on air

« Si le but principal et le plus immédiat de notre vie n'est pas la souffrance, écrivait Schopenhauer, alors notre existence est la chose la plus absurde qui soit. » Lors de trois dimanches consécutifs, Pat Donnez se penchera sur la citation de ce philosophe. L'émission Berg en Dal portera sur l'exercice presque oublié et néanmoins stimulant de la pitié, et sur la question de savoir si la souf-france est plus enrichissante que le plaisir. Bref : sur le sens ou l'absurdité de la souffrance. Et de la compassion.

Si Klara mise en permanence sur la beauté et le questionnement, la réalité d’hier, d’aujourd’hui et de demain résonne malgré tout. Dans Trio, par exemple, la perplexité succède souvent au ques-tionnement. Werner Trio animera donc le débat programmé le 12 mars dans le cadre du spectacle And You Must Suffer, en direct du Kaaitheater.

A Klarafestival edition about suffering. This may not sound very uplifting. Yet it is a fact that the most intense music and the most poignant art work is created by artistic minds that have fully experienced suffering and have subsequently visualised it or put it to music. From Bach’s St Matthew Passion to The Raft of Medusa by

Théodore Géricault. And, still, artists are preoccu-pied by suffering. As recently as July 2014, I had an insanely intense experience when I went to St Paul’s Cathedral in London to visit the installa-tion Martyrs by the American artist Bill Viola. Four individuals are tortured by the natural elements and melt together with the suffering that befalls them. I took pictures of the projections on the plasma screens, which was not allowed, and I was nearly thrown out of the cathedral after two warnings. I saw the work again in the collection of the Flemish entrepreneur and art collector Walter Vanhaerents at the Venice Biennale last summer and I am very pleased that he was willing to lend this unique work to Klarafestival. It will be on display in the Cathedral. I promise to behave and not take pictures.

Erbarme dich. Het wordt een intens festival. Want het zijn intense tijden. Filosoof Maarten Boudry waarschuwt in zijn jongste boek voor het hebben van illusies. Omdat de waarheid altijd beter is. Maar dat is buiten de muziek en de kunst gerekend. Waar u en ik alle illusies van de wereld mogen koesteren.

14

Bill Viola, Martyrs (Earth, Air, Fire, Water), 2014

courtesy Vanhaerents Art Collection. Martyrs

Klarafestival 9 24.3 2016 video-installation

15

Het kan nauwelijks toeval zijn dat hedendaagse kunstenaars vandaag de dag vaak en gretig in hun werk refereren aan religie. Symbolen en Bijbelse motieven die al eeuwen in talloze variaties in de westerse beeldende kunst worden opgevoerd, zijn heel dankbaar materiaal. Kunstenaars lichten die uit hun puur religieuze context en geven ze zo een nieuwe en vaak complexe betekenis, als universele symbolen en rituelen. Op die manier becommen-tariëren ze onze wereld van vandaag. Dat geldt zeker voor de Amerikaanse videokunstenaar Bill Viola. Uit zijn recente werk Martyrs— Martelaren —spreekt zijn grote bewondering voor de meesters van de schilderkunst. Tegelijk brengt hij een symbool-zwanger verhaal over de grote menselijke gevoelens.

Viola stelde het werk eerst tentoon in de Londense Saint Paul’s-Kathedraal. Martyrs zou, aldus de Britse kwaliteitskrant The Guardian «de religieuze kunst herdefiniëren». Op vier plasmaswchermen ziet de bezoeker de lijdensweg van vier martelaren, die worden gecon-fronteerd met de buitenmaatse, onoverwinnelijke krachten van de natuur. Eindigen doet de video met oogverblindend licht dat op de vier dode martelaren schijnt. Het is hun aankomst in het met licht overspoelde hiernamaals. Viola wil naar eigen zeggen het publiek een visueel rustpunt bieden, en aanzetten tot reflectie over thema’s als de dood, het hiernamaals, medelijden en opoffering. Het martelaarsidee leidde hij af van de oorspronkelijke Griekse betekenis van het woord martelaar, wat zoveel betekent als ‘getuige’. Want getuigen zijn we in zekere zin allemaal. Worden we in de media niet overspoeld door beelden en getuigenissen van het leed van anderen? Viola’s werk is een aanklacht tegen de passiviteit van de massa. En zeg nu zelf, wat doen wij om de pijn van onze medemens te verlichten?

Bill Viola

MARTYRS Earth, Air, Fire, Water — 2014

Klarafestival 9 24.3 2016 video-installation

Martyrs, 9—24.3 The Cathedral of St. Michael and St. Gudula, Brussels Free Entrance

co-production

Klarafestival, Bozar

Bill Viola, Martyrs (Earth, Air,

Fire, Water), 2014, courtesy Vanhaerents Art Collection. Martyrs (Earth, Air, Fire, Water) was commissioned by and unveiled at St. Paul’s Cathedral on May 21st, 2014.

16

« Le Décalogue est le seul chef-d'œuvre de mon époque dont je me souviens, » disait le réalisateur Stanley Kubrick, souvent considéré comme un génie. Il parlait de l'impressionnant cycle en dix volets (initialement destiné à la télé-vision) datant de 1989–1990 et imaginé par deux artistes polonais au même prénom, Krzyzstof Kieślowski et Krzyzstof Piesiewicz. Avec le Décalogue, ceux-ci livrèrent dix films intenses, profondément humains et denses, librement adaptés des dix commandements. Dans ces fables morales numérotées de un à dix, narrées et mises en image de façon captivante, le tandem décrit les heurs et malheurs des hommes, après

la chute. Les commandements — de « Tu n'auras pas d'autre dieux que moi » à « Tu ne convoi-teras pas le bien d'autrui », en passant par « Tu ne commettras pas l'adultère » — ne sont que des prétextes à la réflexion sur le jeu humain des valeurs et des normes, des choix et des actions, entre raison et foi, doute et repères. Les dix récits se jouent tous aux alentours du même apparte-ment sinistre, qui devient l'enfer sur terre de tous ces gens (au fond) bien intentionnés. Chaque épisode n'illustre pas tant les commandements de la Bible et leur portée morale, que les frag-ments et lambeaux d'une vie on ne peut plus ordinaire, et la difficulté de lui donner un sens.

LE DÉCALOGUE DE KIEŚLOWSKI les films, le concert

Ewa Blaszcyk, Décalogue 9: tu ne convoiteras

pas la femme d'autrui, © Kieślowski

Klarafestival 9 24.3 2016 film

17

concert

NFM WROCŁAW PHILHARMONIC & CHOIR Zbigniew Preisner conductor

› Film music from: Decalogue, La Double Vie de Véronique, Trois Couleurs Bleu and Requiem for my Friend

co-production

Klarafestival, Flagey, NFM Wrocław Philharmonic

supported by Polish Institute Cultural Service of the Embassy of the Republic of Poland in Brussels

in the context of

Wrocław, Cultural Capital of Europe

13.3, 20:00Flagey, Studio 4 tickets €20 €25 €30 box office Bozar, Flagey extra info p30

Zbigniew Preisner

Il serait vain de tenter de relier chaque épisode à l'un des commandements, pour la simple raison que la vie elle-même n'est jamais aussi limpide et simple. La force de l'ensemble réside dans le fait que Kieślowski et Piesiewicz ne portent jamais de regard moralisateur ou condescendant. Alors âgé de 48 ans, Kieślowski a écrit avec le Décalogue

une véritable page de l'histoire du cinéma. Il allait ensuite encore offrir à l'humanité La double vie

de Véronique et cet autre grand cycle, Trois

couleurs : Bleu, Blanc et Rouge, pour nous quitter bien trop tôt.

Pour la musique, Kieślowski a collaboré avec le compositeur autodidacte Zbigniew Preisner, qui composa par la suite les thèmes très populaires de La Double Vie de Véronique et de la trilogie des Trois Couleurs. À l'occasion du Klarafestival, l'ensemble des dix volets du Décalogue est présenté sous forme d'un marathon de cinq jours à Flagey, avec deux films par jour. Le cycle démarre le mercredi 9 mars et se clôture le dimanche 13 mars.

Dans le cadre de la programmation de ces films, le Klarafestival vous propose un concert exceptionnel réunissant les plus grands thèmes et pièces musicales de ces films, interprétés par les musiciens du National Forum of Music Symphony Orchestra & Choir de Wrocław, sous la direction de Zbigniew Preisner en personne. Amen !

film

9.3, 19:30

› Decalogue, jeden (i) › Decalogue, dwa (ii)

10.3, 19:30

› Decalogue, trzy (iii) › Decalogue, cztery (iv)

11.3, 19:30

› Decalogue, piec (v) › Decalogue, szesc (vi)

12.3, 19:30

› Decalogue, siedem (vii) › Decalogue, osiem (viii)

13.3, 15:30

› Decalogue, dziewiec (ix) › Decalogue, dziesiec (x)

Flagey, Studio 5 tickets €7/evening

Klarafestival 9 24.3 2016 film

18

Klarafestival 9 24.3 2016 EU connected

De eerste helft van 2016 is Nederland voorzitter van de Raad van Ministers van de Europese Unie. Nederland streeft een unie na die door innovatie groei en banen schept en een Europese Unie die haar burgers centraal stelt.

In samenwerking met vele partners vindt zowel in Amsterdam als in Brussel het culturele programma Europe by People plaatst met prachtige tentoonstellingen, inspirerende podiumkunsten en nog veel meer! Een jonge generatie kunste-naars, ontwerpers en makers geeft zijn visie op de toekomst van Europa. Ook het Klarafestival is partner in het programma.

H.E. Maryem van den Heuvel, Ambassadeur van het Koninkrijk der Nederlanden in België, patroneert de 3 Nederlandse concerten van het Klarafestival. Daarover zegt ze «De Nederlandse ambassade in Brussel heeft de afgelopen jaren met veel plezier en succes samengewerkt met het Klarafestival en ik ben blij dat we die samen-werking in dit bijzondere jaar kunnen voortzetten. De culturele samenwerking en uitwisseling tussen Nederland en België is intensief en een vaste waarde als het Klarafestival draagt bij aan de versterking en bestendiging van die samenwer-king. Ik geloof dat kunst het vermogen heeft de samenleving zelfbewuster, mooier en economisch sterker te maken. De kracht van Nederland ligt in het vermogen innovatief en creatief te zijn, samen te werken en te verbinden. Een kracht die tot uit- drukking komt in de interactie met andere landen.»

Wrocław, does this name ring any bells? This Silesian city in the west of Poland, near the German-Polish border, is a historically important trade post in Eastern Europe. At the end of World War II, when the weapons fell silent after five long years of war, there was little left of the once so proud Hansa city. The Soviets deported the last survivors and repopulated the city with people from different parts of the Soviet Union. A comple-tely new city rose from the ruins. Seventy-one years after the end of the war, Wrocław can call itself European Capital of Culture. This festive year brimming with cultural activities celebrates the wonderful metamorphosis of a city that is all too aware of that painful, complex past and at the same time resolutely looks towards the future. This edition of Klarafestival brings the NFM Wrocław Philharmonic, the NFM Choir and the Polish Cello Quartet together. The choir, orchestra and cello quartet are convincing representatives of Wrocław as European Capital of Culture 2016.

Nederland op

het Klarafestival!

Wrocław, European

Capital of Culture

2016

Let yourself be impressed by the NFM Wrocław Philharmonic, the Polish Cello Quartet and the NFM Choir at the following concerts:

And You Must Suffer / St. John Passion, 10/11/12.3 p22

› Kieślowski’s Decalogue in Music 13.3 p30

› Mahler 3, 16.3 p36

› Via Crucis 22.3 p54

In collaboration with the Polish Institute Cultural Service of the Embassy of the Republic of Poland in Brussels. More info on the Cultural Capital is available on www.Wrocław2016.pl.

Rite of Spring, Radio Filharmonisch Orkest, 9.3 p20

And You Must Suffer / St. John Passion, 10/11/12.3 p22

Yellow Lounge, dj's Mengel & Berg, 24.3 p58

Ontdek het culturele luik van het Nederlandse voorzitterschap: www.europebypeople.nl

19

Erbarmedich

20

Radio Filharmonisch Orkest

Diego Matheuz

THE RITEOF SPRING

21

Radio Filharmonisch OrkestDiego Matheuz conductor Martin Grubinger percussion

sym

foni

sche

muz

iek

/ mus

ique

sym

phon

ique

/ sy

mph

onic

mus

ic

N Stravinsky’s monumentale Le Sacre du Printemps barst van de moderniteit. Tegelijkertijd voert dit lenteritueel ons terug naar een religieus nulpunt: een ver verleden waarin het leven alleen door het offer van de dood kon worden aangevuurd. Ook voor de Chinese componist Tan Dun moeten concerten liefst opnieuw rituelen worden waarin muziek de rol mag opnemen die ze eeuwenlang heeft vervuld: die van koppelteken tussen mens en wereld. Zijn concerto Tears of

Nature, geschreven voor de virtuoze percussionist Martin Grubinger, wordt voor het eerst in België uitgevoerd. Drie natuurrampen in drie verschillende steden staan centraal. Tan Dun viert de veerkracht van de menselijke geest die ondergaat, vecht en danst op maat van de natuur. Ook in Rimsky-Korsakovs Russian Easter Overture weerklinkt de energie van oude rituelen: hij schildert in de hem kenmerkende kleuren de klanken van het paasgebeuren op het Russische platte- land. Diego Matheuz, de nieuwste ster uit de Venezolaanse stal van El Sistema en Gustavo Dudamel, neemt het Nederlands Radio Filharmonisch Orkest op sleeptouw in dit bruisende festivalprogramma.

F Le prodigieux Sacre du Printemps de Stravinsky est une véritable explosion de modernité. En même temps, ce rituel du prin-temps nous renvoie aux origines même de la religion : un lointain passé dans lequel la vie ne pouvait apparaître que par le sacrifice de la mort. Selon le compositeur chinois Tan Dun, les concerts devraient même redevenir des rituels au sein desquels la musique reprendrait son rôle ancestral : celui de trait d'union entre l'homme et le monde. Son concerto Tears of Nature, écrit pour le percussionniste virtuose Martin Grubinger, sera interprété pour la première fois en Belgique. La Grande Pâque russe de Rimsky-Korsakov exprime elle aussi l'énergie des rituels anciens : avec ses nuances caractéristiques, le compositeur y rend les sonorités de la période de Pâques dans la campagne russe. Diego Matheuz, nouvelle étoile montante du programme vénézuélien El Sistema, conduit avec entrain l'Orchestre philharmonique de la radio néerlandaise à travers ce programme pétillant.

E Stravinsky’s monumental Le Sacre du Printemps is brimful with modernity. At the same time, this spring ritual takes us back to a religious zero point, a faraway past when life could only be inspired by the sacrifice of death. The Chinese composer Tan Dun also believes that concerts should once again become rituals, rituals in which music may fulfill the part it has been playing for centuries: acting as connection between people and the world. His concerto Tears of Nature, written for the virtuoso percussionist Martin Grubinger, will be performed for the very first time in Belgium. Also in Rimsky-Korsakov’s Russian Easter

Overture the energy of old rituals resounds. He paints a picture of the sounds of Easter in the Russian countryside in the colours that charac-terise him. Diego Matheuz, the latest star in the Venezuelan firmament from the school of El Sistema and Gustavo Dudamel, leads the Dutch Philharmonic Orchestra through this effervescent festival programme of this masterpiece.

European Gala

wednesday

9.3 20:00

Bozar, Henry Le Bœuf Hall tickets €18 €42 €58 €76 box office Bozar live on Klara 19:00 live on Musiq’3 20:00

programme

Nikolay Rimsky-Korsakov › Russian Easter Festival, Overture, op. 36

Tan Dun › Tears of Nature

Igor Stravinsky › The Rite of Spring

co-production

Klarafestival, Bozar in the context of

Dutch presidency of the Council of the EU

22

© Wim Delvoye

AND YOU MUST SUFFERSt. John Passion / Bach

Andreas SperingPierre Audi

B’RockMuziektheater Transparant

23

programme

Johann Sebastian Bach › Johannes-Passion, BWV 245

Samir Odeh-Tamimi › New composition (commissioned by Klarafestival)

Annelies Van Parys › New composition (commissioned by Muziektheater Transparant)

co-production

Klarafestival, Kaaitheater, De Munt/La Monnaie, Muziektheater Transparant, Baroque Orchestra B'Rock, NFM Choir, Polish Institute Cultural Service of the Embassy of the Republic of Poland in Brussels

in the context of

Wrocław, Cultural Capital of Europe and the Dutch presidency of the Council of the EU

muz

iekt

heat

er /

théa

tre

mus

ical

/ m

usic

& th

eatr

e

World Premiere

N In deze nieuwe muziektheaterproductie plaatst regisseur Pierre Audi Bachs Johannespassie in een sobere scenografie gebaseerd op beelden van kunstenaar Wim Delvoye. Bachs integrale passie levert de vertelstof voor een eigentijdse reflectie over de rol van religie en haar strijdende waarheidsclaims, over identiteit en de daaruit voort-vloeiende conflicten en ten slotte ook over lijden en medelijden. Beeldenstormer Delvoye kijkt in zijn Via Crucis met röntgenstralen door alles heen en reduceert religieuze waarheid tot niet meer dan een schamel hoopje botten — van niet meer dan muizen. De Israëlisch-Palestijnse componist Samir Odeh-Tamimi biedt in de hedendaagse context van polarisering een welkom geluid van verzoening: in zijn muziek dansen westerse avant-garde en eeuwenoude soefi-klanken om elkaar heen als in een dubbele helix — het DNA van compassie?

F Dans cette nouvelle production de théâtre musical, le metteur en scène Pierre Audi expose la Passion selon Saint Jean de Bach dans une mise en scène d'une grande sobriété, basée sur les images du plasticien Wim Delvoye. L'intégrale des Passions de Bach fournit la matière narrative d'une réflexion contemporaine sur le rôle de la religion et sa revendication de la seule vérité, sur l'identité et les conflits qu'elle suscite, et enfin sur la souffrance et la compassion. Dans son Via Crucis, l'iconoclaste Wim Delvoye examine le monde au rayon X et réduit la vérité religieuse à un misérable amas d'osse-ments ... de simples souris. Dans le contexte actuel de polarisation, le compositeur israélo-palestinien Samir Odeh-Tamimi nous apporte les sonorités bienfaisantes de la réconciliation : sa musique réunit l'avant-garde occidentale et les sonorités soufies séculaires comme dans une double hélice — l'ADN de la compassion ?

E In this new music theatre production, director Pierre Audi embeds Bach’s St John Passion in an understated scenography based on images by artist Wim Delvoye. Bach’s full Passion provides the narrative for a contemporary reflection on the role of religion and its contradictory claims of truth, on identity and the conflicts resulting from it and, finally, also on suffering and compassion. Iconoclast Delvoye’s x-rays are all-pervasive in his Via Crucis and reduce religious truth to a few meagre bones — from nothing more than mice. The Israeli-Palestinian composer Samir Odeh-Tamimi offers a welcome sound of reconciliation in the contemporary context of polarisation. In his music, western avant-garde and centuries-old sufi sounds dance around each other like a double helix — the DNA of compassion?

thursday

10.3 20:30

friday

11.3 20:30

saturday

12.320:30

Kaaitheater tickets €25 €35 box office Bozar, Kaaitheater on Klara 19.3.2016, 19:00

Andreas Spering music direction Pierre Audi director (mise-en-espace) Wim Delvoye images Roel Vanberckelaer set design

Mirjam Devriendt video Peter Quasters lighting Bart Van Reyn, Agnieszka Franków-Żelazny chorus direction

Baroque Orchestra B’Rock & NFM Choir / Jakop Pilgram Evangelist Dominik Köninger Christ Grace Davidson soprano Benno Schachtner alto

Magnus Staveland tenor Tomáš Král bass

24

STABAT MATERSzymanowski

London PhilharmonicOrchestra & Choir

Vladimir Jurowski

25

London Philharmonic Orchestra & Choir Vladimir Jurowski conductor Elżbieta Szmytka soprano

Agnieszka Rehlis mezzo Andrzej Dobber baritone Kristina Blaumane cello Elsbeth Moser bayan

sym

foni

sche

muz

iek

/ mus

ique

sym

phon

ique

/ sy

mph

onic

mus

ic

N De dynamische sterdirigent Vladimir Jurowski wordt wereld-wijd gewaardeerd om zijn precisie en avontuurlijke, artistieke koers. Samen met het al even vermaarde London Philharmonic Orchestra & Choir zet hij de concertzaal van Bozar onder stroom met drie magis-trale composities uit de vorige eeuw die zoeken naar religieuze verbinding. De Russische componiste Sofia Gubaidulina laat in haar Sieben Worte cello en bayan, de Russische knoppenaccordeon, om elkaar heen cirkelen in een ontroerende dialoog tussen vroeger en nu en tussen het aardse en het bovenaardse. De Pool Karol Szymanowski schreef zijn Stabat Mater na de dood van zijn nicht Ala en nadat hij zijn zuster had bijgestaan in haar verdriet. Dit Poolse requiem — aldus Szymanowski — ademt de donkere, bittere rouw van de eeuwenoude tekst, maar laat tegelijk plaats voor een wonderlijk gevoel van hoop. Zemlinsky’s Psalm 23 — kleurrijk, pastoraal en doordrenkt van een genuanceerde lyriek — is het delicate koppelteken tussen deze twee.

F Le célèbre et dynamique chef d'orchestre Vladimir Jurowski est renommé dans le monde entier pour sa précision, et pour le caractère audacieux et artistique de sa trajectoire. Avec le non moins célèbre Orchestre et chœur philharmonique de Londres, il mettra de l'électricité dans la salle de concert de Bozar avec trois compositions magistrales du siècle dernier, chacune à la recherche d'un lien religieux. Dans son Sieben Worte, la compositrice russe Sofia Gubaidulina fait tournoyer violoncelle et bayan, l'accordéon à boutons russe, dans un émouvant dialogue entre le passé et le présent, et entre le réel et le surnaturel. Le polonais Karol Szymanowski a composé son Stabat Mater à la suite du décès de sa nièce Ala et du deuil de sa sœur, qu'il partagea. Ce requiem polonais — comme l'appelle Szymanowski — traduit toute la noirceur et l'amertume du texte séculaire, tout en laissant transparaître un formidable sentiment d'espoir.

E The dynamic star conductor Vladimir Jurowski is valued around the globe for his precision and adventurous, artistic path. Together with the equally renowned London Philharmonic Orchestra & Choir, he will set the Bozar concert hall ablaze with three masterful compo-sitions from the previous century looking for a religious connection. In Sieben Worte, by the Russian composer Sofia Gubaidulina, the cello and the bayan, the Russian button accordion, circle around each other in a touching dialogue between past and present and between the worldly and the transcendental. The Pole Karol Szymanowski wrote his Stabat Mater after the death of his niece Ala and after assisting his sister through her grief. This Polish requiem — according to Szymanowski — emanates the dark, bitter mourning of the ancient text, but at the same time allows room for a wonderful feeling of hope.

friday

11.320:00


programme

Sofia Gubaidulina › Sieben Worte

Alexander Zemlinsky › Psalm XXIII, op. 14

Karol Szymanowski › Stabat Mater, op. 53

co-production

Klarafestival, Bozar organised in collaboration with Adam Mickiewicz Institute as part of the Polska Music programme & the Polish Institute Cultural Service of the Embassy of the Republic of Poland in Brussels

European Gala

26

SEPTEM VERBA A CHRISTO

Akademie für Alte Musik

Berlin

RenéJacobs

Akademie für Alte Musik Berlin / René Jacobs conductor Sunhae Im soprano Christophe Dumaux alto

Julian Prégardien tenor Johannes Weisser baritone

27

baro

kmuz

iek

/ mus

ique

bar

oque

/ ba

roqu

e m

usic

N Stabat mater dolorosa: de diepbedroefde moeder stond huilend aan het kruis. Pergolesi’s muzikale schildering van dit tafereel is beslist één van de meest populaire composities uit de westerse muziekgeschiedenis. Waarom? Omwille van de directe expressie misschien, of de herkenbare, maar mooi uitgetekende melodieën. Of toch omwille van de scherpe dissonanten in de bekende openingsmaten? Reken met René Jacobs op een verrassende, vitale en tegelijk stormachtig theatrale lezing van dit veelgehoorde meesterwerk. René Jacobs brengt tijdens dit concert ook de Belgische première van Pergolesi’s Septem Verba a

Christo, een absoluut meesterwerk dat pas enkele jaren geleden defi-nitief aan de jong gestorven componist kon worden toegeschreven. In zeven cantates gaat de stervende Christus aan het kruis de dialoog aan met Anima, de menselijke ziel: een hartverscheurende compositie, vol diepe tederheid en een ontroerende, spiritueel geladen schoonheid.

F Stabat mater dolorosa : la mère en larmes se tenait au pied de la croix. L'évocation musicale de cette scène par Pergolèse est sans conteste l'une des plus célèbres compositions de l'histoire de la musique occidentale. Pourquoi ? En raison de son expressivité directe peut-être, ou de ses mélodies certes reconnaissables, mais si joliment conduites. Ou encore à cause des fortes dissonances des célèbres mesures d'ouverture. Avec René Jacobs, préparez-vous à une lecture surprenante, à la fois pleine de vitalité et extrêmement théâtrale, de ce chef-d'œuvre si souvent interprété. Au cours de ce concert, René Jacobs présentera également la première belge du Septem Verba a

Christo de Pergolèse. Il n'y a que quelques années que l'on a pu attri-buer avec certitude ce chef d’œuvre au grand compositeur disparu trop jeune. Au fil de sept cantates, le Christ en croix dialogue avec Anima, l'âme humaine. C'est une composition déchirante, empreinte d'une profonde tendresse et d'une beauté à la fois bouleversante et chargée d'une grande spiritualité.

E Stabat mater dolorosa: the deeply saddened mother stood weeping at the cross. Pergolesi’s musical depiction of this scene is decidedly one of the most popular compositions from western music history. Why? Because of the direct expression, maybe, or perhaps because of the recognisable but beautifully drawn melodies. Or again is it because of the sharp dissonance in the well-known opening meas-ures? With René Jacobs, you are set for a surprising, sprightly and at the same time tempestuous theatrical reading of this often-heard master-piece. Also during this concert, René Jacobs will present the Belgian première of Pergolesi’s Septem Verba a Christi, an absolute master-piece that could be attributed conclusively to the young deceased composer only a few years ago. In seven cantates, the dying Christ, on the cross, enters into a dialogue with Anima, the human soul. It is a heart-rending composition, full of deep tenderness and a moving, spiritually charged beauty.

saturday

12.3 20:00

Bozar, Henry Le Bœuf Hall tickets €18 €42 €58 €76 box office Bozar live on Klara 19:00 on Musiq’3 22.3.2016, 20:00

programme

Giovanni Battista Pergolesi › Stabat Mater › Septem Verba a Christo

co-production

Klarafestival, Bozar co-presentation De Munt / La Monnaie

28

SONGS OF PASSIONAND COMPASSION

Shanti! Shanti!& Zwap

29

N Ook de jonge kinderen van Shanti! Shanti! bijten zicht vast in het thema van het Klarafestival. Ondanks hun verschillende culturele achtergronden voelen ze zich één in hun liefde voor muziek. Onder leiding van Lucy Grauman brengen ze een nieuw familieconcert met oude en hedendaagse liedjes over passie, compassie, hoop en lijden. Maar ook over samen spelen, over taal, over school en over familie. Voor sommigen komt daar een gedeelde tristesse bij omdat ze onlangs of lang geleden dierbare vrienden en voorwerpen moesten achterlaten. En natuurlijk zijn er tal van leuke creaties en wereld- premières. Tuur Florizoone en Laurent Blondiau presenteren nieuwe liederen begeleid door henzelf en/of door leden van het kinderorkest Zwap. Bodé Owa tekent voor de choreografie. De regie is in handen van Vital Schraenen.

F Les jeunes enfants de Shanti! Shanti! relèvent le défi de s'inscrire dans le thème du Klarafestival. Malgré la diversité de leurs origines culturelles, ces jeunes chanteurs ne font qu'un dans leur amour pour la musique. Sous la direction de Lucy Grauman, ils proposent un nouveau concert familial combinant des chansons anciennes et actuelles avec pour thème la passion, la compassion, l'espoir et la souffrance, mais également le jeu, la langue, l'école et la famille. Ce qui suscitera égale-ment une certaine tristesse pour quelques-uns d'entre eux, contraints, récemment ou dans un passé plus lointain, d'abandonner des amis et objets chers. Vous aurez évidemment l'occasion de découvrir une foule de belles créations et d'assister à plusieurs premières mondi-ales. Tuur Florizoone et Laurent Blondiau présentent de nouvelles chansons, accompagnées par leurs soins et/ou par des membres de l'orchestre d'enfants Zwap. Bodé Owa signe la chorégraphie, la régie, quant à elle, est assurée par Vital Schraenen.

E Also the young children of Shanti! Shanti! sink their teeth into Klarafestival’s theme. Despite their various cultural backgrounds, they feel at one in their love for music. Conducted by Lucy Grauman, they will perform a new family concert with old and contemporary songs about passion, compassion, hope and suffering. But also about playing together, about language, about school and about family. For some of them there is also a shared tristesse because, whether recently or a long time ago, they had to leave behind precious friends and mementos. And of course there will many fun creations and world premières. Tuur Florizoone and Laurent Blondiau will present new songs, accompanied by themselves and/or members of the youth orchestra Zwap. Bodé Owa takes on the choreography and Vital Schraenen directs.

fam

iliec

once

rt /

conc

ert f

amili

al /

fam

ily c

once

rt

co-production

Klarafestival & MET-X with the support of

sunday

13.3 11:00

Flagey, Studio 1 tickets €5 lunch €5 box office Bozar, Flagey Lucy Grauman choir conductor & piano Laurent Blondiau trumpet

Tuur Florizoone accordion Bodé Owa choreography Vital Schraenen stage direction Zwap children’s orchestra

30

KIESLOWSKI’S DECALOGUEIN MUSIC

NFM Wrocław Philharmonic & Choir

Zbigniew Preisner

31

film

muz

iek

/ mus

ique

du

film

/ m

otio

n pi

ctur

e m

usic

N «Een rampzalig idee», zo noemde Krzysztof Kieślowski het plan om een filmproject te baseren op de Tien Geboden. Het werden uitein-delijk tien grandioze films over gewone mensen die door «precies die ene omstandigheid in de problemen geraken» en vervolgens levens-bepalende keuzes moeten maken op de troebele scheidslijn tussen goed en kwaad. God staat aan de zijlijn, leeft mee, maar zwijgt. Een ode aan de empathie. Voor de muziek werkte Kieślowski samen met selfmade componist Zbigniew Preisner, die later ook de welluidende thema’s voor La Double Vie de Véronique en de Trois Couleurs-trilogie schreef. Naar aanleiding van de programmering van alle tien delen van de Dekalog trakteert het Klarafestival op een uitzonderlijk concert waarin de belangrijkste muzikale composities uit deze films worden uitgevoerd door de muzikanten van het NFM Wrocław Philharmonic & Choir onder leiding van de componist zelf.

F « Une idée catastrophique », disait Krzysztof Kieślowski de son idée de réaliser un projet de film basé sur les dix commande-ments. Ce sont finalement dix films grandioses qu'il réalisa, mettant en scène des personnages ordinaires qui se trouvent par hasard dans une situation difficile et doivent ensuite effectuer des choix détermi-nants sur la ligne trouble séparant le bien du mal. Dieu est présent en retrait ; vit les événements, mais se tait. Un hymne à l'empathie. Pour la musique, Kieślowski collabora avec le compositeur autodidacte Zbigniew Preisner, qui composa par la suite les magnifiques thèmes de La Double Vie de Véronique et de la trilogie des Trois Couleurs. A l'occasion de la programmation des dix chapitres du Décalogue, le Klarafestival vous propose un concert exclusif au cours duquel les principaux thèmes musicaux de ces films seront interprétés par les musiciens du National Forum of NFM Wrocław Philharmonic & Choir sous la direction du compositeur en personne.

E «A disastrous idea», is how Krzysztof Kieślowski referred to the plan to base a film project on the Ten Commandments. In the end, he made ten magnificent films about ordinary people who «get into trouble because of that one circumstance», and subsequently must make life-changing choices on the blurry divide between good and evil. God is on the sideline, empathising but remaining silent. An ode to empathy. For the music, Kieślowski worked with self-made composer Zbigniew Preisner, who would later also write the euphonious themes for La Double Vie de Véronique and the Trois Couleurs trilogy. On the occasion of a full showing of all ten parts of the Dekalog, Klarafestival will regale you with an exceptional concert in which the most important musical compositions from these films are performed by the musicians of the NFM Wrocław Philharmonic & Choir conducted by the composer himself.

programme

Zbigniew Preisner › Film music from: Decalogue, La Double Vie de Véronique, Trois Couleurs Bleu and Requiem for my Friend

introduction by

Dr. Nicolas Ryland. More information on klarafestival.be or p60

co-production

Klarafestival, Flagey, NFM Wrocław Philharmonic


in the context of


sunday

13.320:00

Flagey, Studio 4 tickets €20 €25 €30 box office Bozar, Flagey live on Klara 19:00

NFM Wrocław Philharmonic & ChoirZbigniew Preisner conductor Edyta Krzemień soprano

Dominik Wania piano John Parricelli guitar Jacek Ostaszewski flute Adam Klocek cello Marta Glenszczyk harp

32

DIE SIEBENLETZTEN WORTE

Collegium Vocale

Philippe Herreweghe

Orchestre des Champs-Elysées

33

klas

siek

e m

uzie

k / m

usiq

ue c

lass

ique

/ cl

assi

cal m

usic

N In 1787 kreeg Haydn de opdracht om voor de kathedraal van Cádiz muzikale meditaties neer te pennen op basis van de laatste woorden van Christus aan het Kruis. Een opdracht die diepe indruk maakte: «De muren, ramen en zuilen van de kerk werden in zwarte doeken gehuld, slechts één grote lamp verlichtte de duisternis», zo beschreef Haydn later. De zeven trage sonates, voorafgegaan door een plechtige inleiding en afgesloten met het huiveringwekkende Il terremoto, behoren tot Haydns meest populaire werken. Een jaar later al smeedde hij het symfonische origineel om tot een versie voor strijkkwartet. In de passietijd van 1796 ging in Wenen een bewerking voor solisten, koor en orkest in première. Samen met de zangers van het Collegium Vocale en de fijnbesnaarde orkestmusici van het Orchestre des Champs-Elysées maakt Philippe Herreweghe van deze intense passiemuziek een ervaring die diep onder de huid kruipt.

F En 1787, l'on commanda à Haydn la composition pour la cathé-drale de Cadix de méditations musicales basées sur Sept paroles du

Christ. Une commande qui fit forte impression : « Les murs, fenêtres et piliers furent recouverts d'étoffes noires, seule une grande lampe éclairait l'obscurité, » décrivit Haydn plus tard. Ces sept sonates lentes, précédées d'une introduction solennelle et suivies du terrifiant Il terre-

moto, font partie des œuvres les plus célèbres de Haydn. L'année suivante déjà, il adaptait l'original symphonique pour quatuor à cordes. En 1796, peu avant Pâques, la première d'une adaptation pour solistes, chœur et orchestre fut présentée à Vienne. Avec les chanteurs du Collegium Vocale et les excellents musiciens de l'Orchestre des Champs-Elysées, Philippe Herreweghe fait de cette intense musique de la Passion une expérience totalement bouleversante.

E In 1787, Haydn was commissioned to jot down musical medi-tations for the Cádiz Cathedral based on Christ’s final words from the cross. An assignment that made a profound impression: «The wall, windows and columns of the church were draped in black cloth, only one large lamp illuminated the darkness», Haydn would later relate. The seven slow sonatas, preceded by a solemn overture and concluded with a spine-chilling Il terremoto, are amongst Haydn’s most popular pieces. Just one year later, he moulded the symphonic original into a version for string quartet. During Passiontide in 1796, an arrangement for soloists, choir and orchestra premièred in Vienna. Together with the singers of the Collegium Vocale and the keen orchestra musicians of the Orchestre des Champs-Elysées, Philippe Herreweghe turns this intense passion music into an experience that gets deep under your skin.

programme

Joseph Haydn › Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuze, Hob. XX:2

co-production


monday

14.3 20:00


Orchestre des Champs-Elysées & Collegium Vocale Gent / Philippe Herreweghe conductor

Sarah Wegener soprano Maria Henriette Reinhold alto Robin Tritschler tenor David Soar bass

34

ACTUS TRAGICUS

Gli Angeli Genève

StephanMacleod

35

baro

kmuz

iek

/ mus

ique

bar

oque

/ ba

roqu

e m

usic

N Bas-bariton Stephan MacLeod en zijn solistenensemble Gli Angeli Genève hebben al behoorlijk wat Bach op de teller staan. Sinds hun oprichting in 2005 voerden ze alle cantates van de groot-meester minstens één keer uit. Dramatisch en vertellend, integer en artistiek bevlogen, met altijd heldere stemmen en telkens weer trans-parante texturen — Gli Angeli Genève bekoort moeiteloos. Voor het Klarafestival brengen ze vier pareltjes uit het allerprilste begin van Bachs carrière. Al zijn jeugdige energie en inspiratie stelde de jonge componist ten dienste van God: feestelijk en jubelend zoals in Gott ist mein König, of vrolijk de dood in de ogen kijkend zoals in Gottes Zeit

ist die allerbeste Zeit — want wie in God gelooft, heeft niets te vrezen. Puntig en zoekend in Christ Lag in Todesbanden, of berouwend en berustend in Aus der Tiefe rufe ich, Herr, zu dir.

F Le baryton-basse Stephan MacLeod et son ensemble de solistes Gli Angeli Genève connaissent particulièrement bien l'œuvre de Bach. Depuis sa création en 2005, l'ensemble a joué au moins une fois toutes les cantates du grand maître. Dramatique et narratif, intègre et inspiré, avec des voix toujours limpides et des textures transpa-rentes — Gli Angeli Genève envoûte avec une facilité déconcertante. Pour le Klarafestival, l'ensemble interprète quatre bijoux du tout début de la carrière de Bach. Le compositeur mettait alors toute l'énergie et l'inspiration de sa jeunesse au service de Dieu : tantôt festif et exultant comme dans Gott ist mein König, tantôt joyeux dans sa confrontation avec la mort comme dans Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit — car qui croit en Dieu n'a rien à craindre. Concis et scrutateur comme dans Christ Lag in Todesbanden, ou repentant et résigné comme dans Aus

der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir.

E Bass-baritone Stephan MacLeod and his soloist ensemble Gli Angeli Genève have already clocked quite a bit of Bach. Since their inception in 2005, they have performed each of the grandmaster’s cantatas at least once. Dramatic and narrative, sincere and artistically engaged, with ever-clear voices and repeatedly transparent structures, Gli Angeli Genève wins your favour effortlessly. For Klarafestival, they will perform four gems from the earliest beginnings of Bach’s career. The composer puts all his youthful energy and inspiration in the service of God. Festive and jubilant as in Gott ist mein König, or looking death gleefully in the eye as in Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit — because those who believe in God have nothing to fear. Searching and pointed in Christ Lag in Todesbanden, or mourning and resigned in Aus der

Tiefe rufe ich, Herr, zu dir. tuesday

15.3 20:00

Kapellekerk tickets €26 €36 box office Bozar live on Klara 19:00 on Musiq’3 24.3.2016, 13:00

programme

Johann Sebastian Bach › Cantata Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit (Actus Tragicus), BWV 106 › Cantata Gott ist mein König, BWV 71 › Cantata Christ lag in Todesbanden, BWV 4 › Cantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir, BWV 131

co-production


Gli Angeli Genève / Stephan Macleod conductor Aleksandra Lewandowska soprano Alex Potter alto

Valerio Contaldo tenor Stephan MacLeod bass

36

MAHLER 3

Budapest Festival

Orchestra

Iván Fischer

37

N Met Mahlers Derde Symfonie brengen dirigent Iván Fischer en zijn ronkende Budapest Festival Orchestra één van de meest ambiti-euze werken uit het symfonische repertoire. Van de gespierde, breed-sprakerige opening, over aandoenlijke pastorale geluiden, doorheen Nietzsches mysterieuze Middernachtslied en de klinkende engelen uit Mahlers geliefde dichtbundel Des Knaben Wunderhorn, tot aan de extatische, woordeloze finale. Mahler wilde met deze symfonie niets minder dan het hele universum omvatten, haar goddelijke essentie en de weerslag daarvan diep in de menselijke ziel. Van dorre materie tot levende planten, van dieren tot mensen, van engelen tot god: Mahlers Derde Symfonie strekte zich uit van het laagste tot het allerhoogste, van het al te sterfelijke tot aan de gedroomde onsterfelijkheid. Iván Fischer en het Budapest Festival Orchestra vormen al enkele decennia een haast magische tandem. Laat u door hen meevoeren op de golf-slag van Mahlers alomvattende liefde voor de natuur, de wereld, de mens en ten slotte ook god.

F En choisissant la Troisième symphonie de Mahler, le chef d'orchestre Iván Fischer et son fameux Budapest Festival Orchestra ont opté pour l'une des œuvres les plus ambitieuses du répertoire symphonique, de l'ouverture musclée et prolixe au final extatique et muet en passant par les attendrissantes sonorités pastorales, le mystérieux Mitternachtslied de Nietzsche et les anges glorieux du recueil de poèmes favori de Mahler, Des Knaben Wunderhorn. Avec cette symphonie, Mahler voulait englober rien moins que l'univers tout entier, son essence divine et l'empreinte de celle-ci au plus profond de l'âme humaine. De la matière aride aux plantes vivantes, des animaux aux êtres humains, des anges à dieu : la Troisième symphonie de Mahler s'étendait du plus bas au plus immense, de l'éminemment mortel à la parfaite immortalité. Depuis plusieurs décennies déjà, Iván Fischer et le Budapest Festival Orchestra forment un tandem presque magique. Laissez-vous étreindre par l'amour absolu de Mahler pour la nature, le monde, l'homme, mais également dieu.

E With Mahler’s Third Symphony, conductor Iván Fischer and his blazing Budapest Festival Orchestra will perform one of the most ambitious works of the symphonic repertoire. From the muscular, long-winded opening onto endearing, pastoral sounds, through Nietzche’s mysterious Mitternachtslied and the sonorous angels from Mahler’s beloved collection of poems Des Knaben Wunderhorn all the way through to the ecstatic, wordless finale. With this symphony, Mahler wanted nothing less than to capture the universe, its divine essence and its impact in the depths of the human soul. From withered matter to living plants, from animals to human beings from angels to god, Mahler’s Third Symphony stretches from the lowest to the most exalted, from the only too mortal to the immortality that can only be dreamed.

rom

antis

che

muz

iek

/ mus

ique

rom

antiq

ue /

rom

atni

c m

usic

wednesday

16.3 20:00

Bozar, Henry Le Bœuf Hall tickets €22 €48 €68 €92 box office Bozar live on Klara 19:00 on Musiq’3 21.3.2016, 20:00

programme

Gustav Mahler › Symphony no. 3

introduction by

David Ramael & BOHO Players, more information on klarafestival.be or p60

co-production

Klarafestival, Bozar, NFM Wrocław Philharmonic


in the context of


Budapest Festival Orchestra & NFM Choir Iván Fischer conductor Gerhild Romberger mezzo

European Gala

38

EIC 360°

Ensemble Intercontemporain

Matthias Pintscher

3.

Jonathan Harvey › Death of Light / Light of Death

Pierre Bartholomée › Et j'ai vu l'âme sur un fil... Elle dansait

Peter Maxwell Davies › Litany — for a Ruined Chapel between Sheep and Shore (excerpts)

Antonio Pileggi › Gymel V (excerpts)

2.

Arnold Schönberg › Trio à cordes

Klaus Huber › Ascensus

Olivier Messiaen › Vingt Regards sur l'Enfant-Jésus (excerpts)

1.

Gérard Grisey › Stèle

Luciano Berio › Sequenza XIVb

4.

Bernd Alois Zimmerman › Sonate

Olivier Messiaen › Quatuor pour la fin du Temps III Abîme pour oiseaux

Kazuo Fukushima › Mei

Gérard Grisey › Charme

Part 2, 21:00

Gustav Mahler › Das Lied von der Erde (arr. Glen Cortese)

programme

Part 1, 20:00 (choose two out of four concerts)

Chamber music in different halls of Bozar by soloists of Ensemble Intercontemporain

39

kam

erm

uzie

k / m

usiq

ue d

e ch

ambr

e / c

ham

ber m

usic

N Laat je verrassen door dit unieke tweeluik met het Parijse topensemble Ensemble Intercontemporain. Het eerste deel is opgevat als een spannend parcours langs 20ste en 21ste-eeuwse kamer- muziek met vier korte concerten in verschillende zalen in Bozar. Voor het tweede deel is het verzamelen geblazen in de grote concert-zaal voor de uitvoering van Mahler’s Das Lied von der Erde. Mahler beschouwde dit werk als zijn meest persoonlijke compositie: een innige dialoog met de dood, een privaat passiespel. Mahler vond inspiratie in een dichtbundel van Hans Bethge, Die chinesische Flöte, met daarin geromantiseerde vertalingen van oude Chinese gedichten. Menselijke eenzaamheid, de zich steeds vernieuwende natuur en daar tegenover de onherroepelijke sterfelijkheid van de mens: dat waren de thema’s die Mahler uitkoos om naar muziek te vertalen in de vorm van een tweegesprek tussen lied en symfonie. Het werd een overrompelende ode aan het raadsel van het bestaan.

F Laissez-vous surprendre par ce diptyque unique de l'illustre formation parisienne, l'Ensemble Intercontemporain. La première partie consiste en une fascinante exploration de la musique de chambre des XXe et XXIe siècles avec quatre concerts courts présentés dans diffé-rentes salles de Bozar. Pour la deuxième partie, le rassemblement se fera dans la grande salle pour l'interprétation de Das Lied von der Erde de Mahler. Mahler considérait cette composition comme son œuvre la plus personnelle : un dialogue intime avec la mort, une représenta-tion privée de la Passion. Le compositeur s'est inspiré d'un recueil de poèmes de Hans Bethge, Die chinesische Flöte, reprenant des traduc-tions romancées de poèmes chinois anciens. La solitude humaine, le renouvellement perpétuel de la nature et, à l'opposé, le caractère inéluctablement mortel de l'homme : autant de thèmes que Mahler choisit de traduire en musique sous la forme d'une conversation entre chant et symphonie, qui est devenue un hymne surprenant à l'énigme de l'existence.

E Allow us to surprise you with this unique doubleheader with the Parisian top ensemble Ensemble Intercontemporain. The first part is conceived as a thrilling tour through 20th and 21st century chamber music with four short concerts in different halls at Bozar. For the second part, the meeting point is the large concert hall for the performance of Mahler’s Das Lied von der Erde. Mahler considered this work to be his most personal composition. It is an intimate dialogue with death, a private passion play. Mahler found inspiration in a collection of poems by Hans Bethge called Die chinesische Flöte containing romanticised translations of old Chinese poems. Human loneliness, nature that is ever renewing itself and opposite that the inevitable mortality of man: that were the themes that Mahler chose to translate into music in the form of a dialogue between song and symphony. It became an over-whelming tribute to the mystery of existence.

thursday

17.3 20:00

Bozarpart 1: different venuespart 2: Henry Le Boeuf Hall tickets €28 box office Bozar live on Klara 19:00 on Musiq’3 28.3.2016, 20:00

Ensemble Intercontemporain / Matthias Pintscher conductor Lilli Paasikivi mezzo Steve Davislim tenor

co-production

Klarafestival, Bozar with the support of

40

DER TOD UND DAS MÄDCHEN

Kuss Quartet

41

Kuss Quartet / Jana Kuss violin Oliver Wille violin William Coleman viola Mikayel Hakhnazaryan cello

kam

erm

uzie

k / m

usiq

ue d

e ch

ambr

e / c

ham

ber m

usic

N «Sla mij over, knokenman. Ik ben nog jong, raak me niet aan», zo zingt het meisje in Schuberts huiveringwekkende lied Der Tod und

das Mädchen. Haar tweespraak met de dood — die haar met zoete stem verleidt om zich in zijn armen te rusten te leggen—gebruikte Schubert als inspiratie voor het tweede deel van zijn Strijkkwartet nr. 14, geschreven op een moment dat de knokenman ook hem op de hielen zat: enkele jaren voor zijn dood, moe getergd door ziekte en wanhoop. In de afsluitende tarantella danst Schubert de dood dan ook vol asgrauwe branie tegemoet. Het kwartet vult het programma aan met muziek die de dood tussen de noten heeft zitten: van Haydns tergend mooie verklanking van Christus’ laatste woorden, tot Kurtágs ‘mini-requiem’ opgedragen aan de muziek van Webern en Szervánsky. Van de klagende lamento’s uit Birtwistles Pulse Shadows, gebaseerd op gedichten van Paul Celan over de holocaust, tot Ades’ Arcadiana waarin de dood als een gondelier over het water glijdt.

F « Disparais, odieux squelette. Je suis encore jeune, va-t-en ! » chantait la jeune fille de l'effroyable lied de Schubert Der Tod und das

Mädchen. Schubert puisa dans son dialogue avec la mort — qui de sa voix suave tentait de l'attirer dans ses bras — l'inspiration pour la deuxième partie de son Quatuor à cordes n° 14, composé à un moment ou l'odieux squelette frappait également à sa propre porte : quelques années avant sa mort, accablé par la maladie et le désespoir. Le Kuss Quartet propose un programme traversé par l'idée de la mort : de l'insolente beauté de la mise en musique par Haydn des derniers paroles du Christ en croix au « mini-requiem » de Kurtág dédié à la musique de Webern et de Szervánsky. Des lamentos plaintifs du Pulse

Shadows de Birtwistle, basé sur les poèmes de Paul Celan consacrés à l'holocauste, à l'Arcadiana de Ades dans lequel la mort vogue sur l'eau tel un gondolier.

E «Pass me by, man of bones. I am still young, don’t touch me», sings the little girl in Schubert’s chilling song Der Tod und das

Mädchen. Her dialogue with Death, who in sweet, seductive tones tries to persuade her lay to rest in his arms, Schubert used as an inspiration for the second part of his String Quartet Nr 14, written at a moment when the man of bones was also not far from him a few years before his death, Schubert having been worn out by disease and despair. The Kuss Quartet complement the programme with music that has death between the notes, from Haydn’s agonisingly beautiful musical expression of Jesus’ final words to Kurtág’s ‘mini requiem’ dedicated to the music of Webern and Szervánsky. From the plaintiff laments from Birtwistle’s Pulse Shadows, based on the poems by Paul Celan about the Holocaust, to Ades’ Arcadiana in which Death glides over the water like a gondolier.

programme

Harisson Birtwistle › Pulse Shadows (excerpts)

Joseph Haydn › Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuz, op. 51

Thomas Adès › Arcadiana (excerpts)

Franz Schubert › Streichquartett nr. 14 › Der Tod und das Mädchen, D. 810

co-presentation


friday

18.3 20:00

Conservatorium Brussels tickets €26 €36 box office Bozar live on Klara 19:00 on Musiq’3 24.3.2016, 20:00

42

HUMAN REQUIEM

Rundfunkchor Berlin

Sasha Waltz

Jochen Sandig

43

muz

iekt

heat

er /

théa

tre

mus

ical

/ m

usic

& th

eatr

e

N human requiem is zoveel meer dan alleen maar een uitvoering van Brahms troostende partituur. In deze bijzondere uitwerking van Ein

deutsches Requiem word je omringd door koorzangers, solisten en pianisten in een theatrale enscenering van Jochen Sandig en Sasha Waltz. Niet voor niets zei Brahms dat zijn ‘Duitse’ requiem gerust een ‘menselijk’ requiem mocht worden genoemd. Hel en verdoemenis zeiden Brahms weinig. Hij liet de klassieke Latijnse dodenmis dan ook links liggen en sprokkelde zelf een selectie van bijbelteksten bij elkaar. Brahms wilde zijn luisteraars een kans bieden om in het reine te komen met de eigen sterfelijkheid en uiteindelijk rust te vinden in het hier en nu — temidden van onze al even sterfelijke medemensen. In Jochen Sandigs eenvoudig concept weerklinkt Brahms’ boodschap als veel meer dan alleen maar een idee: ze wordt tastbaar, lijfelijk, ruimtelijk en intens persoonlijk. Een totaalervaring.

F human requiem va bien au-delà de la simple exécution de la partition réconfortante de Brahms. Dans cette adaptation singulière d'Un requiem allemand, le public est entouré de choristes, de solistes et de pianistes dans une mise en scène théâtrale de Jochen Sandig en Sasha Waltz. Ce n'est pas par hasard si Brahms considérait que son requiem ‘allemand’ aurait tout aussi bien pu s'appeler requiem ‘humain’. L'enfer et la damnation intéressaient assez peu Brahms. C'est pourquoi il laissa de côté la messe funèbre classique en latin et effectua lui-même une sélection de textes bibliques. Brahms voulait offrir à ses auditeurs l'occasion de se confronter à leur propre mortalité et de trouver enfin le repos dans l'instant présent — au milieu de leurs semblables non moins mortels. Dans le concept épuré de Jochen Sandig, le message de Brahms transparaît bien plus que comme une simple idée : il devient tangible, physique, spatial et intensément personnel. Une expérience totale.

E human requiem is so much more than just another performance of Brahms’ reassuring score. In this special adaptation of Ein deutsches

Requiem, you are surrounded by choir singers, soloists and pianists in a theatrical staging by Jochen Sandig and Sasha Waltz. Brahms appro-priately remarked that his ‘German’ requiem could easily be referred to as a ‘human’ requiem. Hell and damnation meant very little to Brahms. So he left the classical Latin mass of the dead and gathered a selection of biblical texts himself. Brahms wanted to offer his listeners an oppor-tunity to come to terms with their own mortality and finally find peace in the here and now — amidst our equally mortal fellow human beings. In Jochen Sandigs simple concept, Brahms’ message is much more than just an idea, it becomes tangible, corporeal, spatial and intensely personal. A complete experience.

programme

Johannes Brahms › Ein deutsches Requiem, op. 45 (for soloists, mixed chorus and piano)

production Rundfunk Berlin (Berlin Radio Choir) in co-production with Sasha Walz and Guests and Radialsystem

co-production

Klarafestival, De Munt / La Monnaie, Les Halles de Schaerbeek

friday

18.3 20:00

saturday

19.3 20:00

Les Halles de Schaerbeek tickets €28, standing concert box office Bozar, Les Halles de Schaerbeek

Rundfunkchor Berlin / Nikolas Fink conductor Jochen Sandig concept & director Andreas Felber co-conductor

Ilka Seifert & Sasha Waltz choreography & dramaturgy Brad Hwang set design Jörg Bittner lighting Sylvia Schwartz soprano Konrad Jarnot baritone Angela Gassenhuber, Philip Mayers piano

44

WATER PASSION

VlaamsRadio Koor

Tan Dun

45

visu

eel c

oner

t / c

once

rt v

isue

l / v

isua

l con

cert

N De Chinese componist en dirigent Tan Dun is beslist één van de meest inspirerende componisten van vandaag. Oosterse mystiek en westerse avant-garde, eeuwenoud en fonkelnieuw, vloeien in zijn werk rimpelloos in elkaar over. Zo ook in zijn Water Passion. Tan Dun componeerde het werk voor de viering van de 250ste sterfdag van zijn grote voorbeeld J.S. Bach. Dit lijvige werk voor koor, orkest en solisten reserveert een bijzondere rol voor de klank van water — een cross- cultureel symbool van hoop en wedergeboorte dat als een terug- kerend thema doorheen de compositie stroomt. Tan Dun tekent in zijn passieverhaal dan ook geen rechte lijn tussen geboorte, leven en dood, maar brengt een cyclisch verhaal over de zich steeds vernieu-wende kracht van het leven. Klassieke zang staat naast Mongoolse boventoonzang, Chinese volksinstrumenten naast klassieke strijkers, elektronica naast de klank van opspattend water.

F Le compositeur et chef d'orchestre chinois Tan Dun est sans conteste l'un des compositeurs actuels les plus stimulants. Son œuvre allie de façon on ne peut plus naturelle le mysticisme oriental et l'avant-garde occidentale, l'ancestral et la nouveauté la plus récente. C'est également le cas de sa Water Passion. Tan Dun a composé cette pièce à l'occasion de la célébration du 250e anniversaire de la mort de sono-rités grand maître J.S. Bach. Cette œuvre dense pour chœur, orchestre et solistes offre une place toute particulière au son de l'eau — symbole interculturel d'espoir et de renaissance, et thème récurrent tout au long de cette composition. Dans son récit de la passion, Tan Dun n'envisage donc pas la naissance, la vie et la mort comme un tracé linéaire, mais il propose un récit cyclique sur le pouvoir de la vie en constant renou-vellement. Le chant classique côtoie le chant diphonique mongol, les instruments populaires chinois se combinent aux instruments à cordes classiques et l'électronique se marie au son du clapotis de l'eau.

E The Chinese composer and conductor Tan Dun is certainly one of the most inspiring composers of our day. Eastern mysticism and western avant-gardism, centuries old and sparkling new are blended together seamlessly in his work. Like his Water Passion. Tan Dun composed the work to commemorate the death of his great example J.S. Bach 250 years ago. This substantial work for choir, orchestra and soloists reserves a special role for the sound of water — a cross- cultural symbol of hope and rebirth that flows through the composition as a recurring theme. Tan Dun does not draw a straight line between birth, life and death in his Passion story but rather tells a cyclic story about the ever rejuvenating power of life. Classical song alongside Mongolian throat singing, Chinese folk instruments alongside classical string instruments, electronics alongside the sound of splashing water.

programme

Tan Dun › Water Passion after St. Matthew

introduction by

David Vergauwen More information on klarafestival.be or p60

co-production

Klarafestival, Bozar, Brussels Philharmonic

saturday

19.3 20:00

Bozar, Henry Le Bœuf Hall tickets €10 €22 €34 €42 box office Bozar on Klara 20.3.2016, 20:00 on Musiq’3 26.3.2016, 20:00

Vlaams Radio Koor & Brussels Philharmonic SoloistsTan Dun conductor Maria Chiara Chizzoni soprano

Stephen Bryant bass Yuanlin Chen keyboard Gert François percussion

46

IL PRIMO OMICIDIO

ConcertoItaliano

RinaldoAlessandrini

47

baro

kmuz

iek

/ mus

ique

bar

oque

/ ba

roqu

e m

usic

N Voor het Klarafestival in Brugge pakt dirigent en klavecinist Rinaldo Alessandrini uit met de eerste moord uit de religieuze geschie-denis: Kaïn versus Abel, een verhaal van jaloezie en wroeging, zonde en berouw. Alessandro Scarlatti bekleedde dit spannende oratorium — of ‘religieus entertainment’, zoals de titelpagina vermeldt — met de over-dadige kleuren van de toenmalige Venetiaanse opera. Verwacht je aan twee uur muzikaal vuurwerk vol dramatische slagkracht en zinderende instrumentale kleuren. Zoete herderswijsjes gaan de confrontatie aan met huiveringwekkend gedaver, hemeltergende mooie zanglijnen krijgen gezelschap van hels gedonder. Een barokke triller vol afwis- seling en suspense. Alessandrini en zijn Concerto Italiano zijn, met hun feilloze aanvoelen van de sterke poëzie en de vurige contrasten van de Italiaanse barok, de gedroomde uitvoerders van dit onbekende, maar flamboyante meesterwerk.

F Pour le Klarafestival à Bruges, le chef d'orchestre et claveci-niste Rinaldo Alessandrini nous offre rien moins que le tout premier crime de l'histoire religieuse : Caïn et Abel, une histoire de jalousie et de contrition, de péché et de pénitence. Alessandro Scarlatti habilla ce passionnant oratorio — ou « divertissement religieux », comme le suggère la page de titre — des couleurs exubérantes de l'opéra vénitien de l'époque. Préparez-vous à deux heures de feu d'artifice musical d'une grande efficacité dramatique et aux sonorités instru-mentales pétillantes. Des gentilles chansonnettes de berger laissent la place à un vacarme épouvantable, des chants aux mélodies sublimis-simes s'accompagnent d'un grondement infernal. Un thriller baroque truffé de rebondissements et de suspense. Avec leur exceptionnelle sensibilité pour l'intensité poétique et les contrastes extrêmes du baroque italien, Alessandrini et son Concerto Italiano sont probable-ment les interprètes idéaux de ce chef-d'œuvre méconnu, et pourtant splendide.

E For the Klarafestival in Bruges, conductor and harpsichordist Rinaldo Alessandrini presents the first murder in Biblical history: Cain versus Abel, a story of jealousy and remorse, sin and repentance. Alessandro Scarlatti adorned this enthralling oratorio — or ‘religious entertainment’, as described on the title page — with the lavish colours of the Venetian opera of that time. Expect two hours of musical fire-works with outstanding dramatic force and blazing instrumental colours. Sweet shepherd tunes confront hair-raising tremors and excruciatingly beautiful vocals are accompanied by infernal thunder. A baroque thriller full of variation and suspense. Alessandrini and his Concerto Italiano, with their impeccable sense of the strong poetry and passionate contrast of Italian baroque, are just about the perfect candidates for performing this unknown but flamboyant masterpiece.

programme

Alessandro Scarlatti › Il primo omicidio ovvero Caino

introduction by

Ignace Bossuyt More information on klarafestival.be

co-production

Klarafestival, Concertgebouw Brugge

saturday

19.3 20:00

Concertgebouw Brugge tickets €18 €26 €34 €42 box office Bozar, Concertgebouw Brugge

on Klara 24.3.2016Concerto Italiano / Rinaldo Alessandrini conductor

Sonia Prina contralto (Caino) Monica Piccinini soprano (Abele) Carlo Allemano tenor (Adamo) Roberta Invernizzi soprano (Eva)

Aurelio Schiavoni counter tenor (voce di Dio) Salvo Vitale bass (Lucifero)

48

BRUCKNER 9

National Orchestra Of Belgium

Michael Schønwandt

49

rom

antis

che

muz

iek

/ mus

ique

rom

antiq

ue /

rom

atni

c m

usic

N «Aan God»: zo luidde niet alleen de opdracht van Anton Bruckners onvoltooide Negende Symfonie, maar ook het motto van zijn gehele leven en werk. De symfonie als genre ontbolsterde in zijn handen tot een grootse religieuze lofzang: kathedraalmuziek voor de concertzaal, concertmuziek voor god. Toen Bruckner op 72-jarige leef-tijd deze wereld verliet, had hij maar liefst tien jaar aan zijn laatste symfonie gewerkt — en nog was ze niet af. In veel opzichten klinkt Bruckners Negende als zijn meest gedurfde, meest verregaande muzi-kale verwezenlijking. De god aan wie hij dit opdroeg, kreeg geen para-dijselijke wijsjes te horen, maar schril dissonerende klanken, opgerekt tot aan de uitersten van de tonaliteit. Donkerder, met meer twijfel en meer apocalyptisch geweld dan Bruckner ooit eerder aan het papier had toevertrouwd.

F « A Dieu » : telle était la dédicace de la Neuvième symphonie inachevée d'Anton Bruckner, mais également le leitmotiv de l'en-semble de sa vie et de son œuvre. Sous sa plume, la symphonie en tant que genre se réduisait à une gigantesque louange religieuse : une musique de cathédrale pour la salle de concert, un programme de concert pour Dieu. Lorsque Bruckner quitta notre monde à l'âge de 72 ans, il avait travaillé pas moins de dix ans à sa dernière symphonie — qui n'était pourtant pas encore terminée. À de nombreux égards, la Neuvième de Bruckner constitue sa réalisation musicale la plus auda-cieuse et la plus fondamentale. Il dédiait ainsi à son dieu, non pas des airs aux sonorités paradisiaques, mais d'effroyables dissonances, étendues jusqu'aux extrêmes de la tonalité. Une œuvre plus sombre, plus incertaine et avec plus de violence apocalyptique encore que tout ce que Bruckner avait pu coucher sur papier jusque-là.

E «To God» was not only the assignment of Anton Bruckner’s incomplete Ninth Symphony, but also the motto of his entire life and work. The symphony as a genre in his hands unfolded into a grand religious ode, cathedral music for the concert hall, concert music for god. When Bruckner departed from this world at age 72, he had been working on his final symphony for no less than ten years, and still it wasn’t finished. In many ways, Bruckner’s Ninth sounds like his most daring, his most radical musical accomplishment. The god to whom he dedicated it was not presented with any heavenly tunes but rather with dissonant sounds stretched to the extremes of tonality. Darker, with more doubt and apocalyptic violence than Bruckner had ever before committed to paper.

sunday

20.3 15:00

Bozar, Henry Le Bœuf Hall tickets €10 €22 €34 €42 box office Bozar on Klara 24.3.2016

programme

Anton Bruckner › Symphony no. 9

co-production

Klarafestival, Bozar, NOB/ONB

National Orchestra of BelgiumMichael Schønwandt conductor

50

STABAT MATERSchubert

Le Cercle de l’HarmonieVokalakademieBerlin

Jérémie Rhorer

51

rom

antis

che

muz

iek

/ mus

ique

rom

antiq

ue /

rom

atni

c m

usic

N Schubert was, ondanks zijn strikt gelovige opvoeding, allesbe-halve een geestdriftige katholiek. Liever volgde hij het pad van zijn grote voorbeeld Goethe. Hij geloofde in een alomvattende goddelijke kracht die groter was dan de naam van één god, of één religie. Maar dat weerhield Schubert er niet van om op momenten van intense, religieuze inspiratie katholieke muziek neer te pennen van een onge-kende diepgang. Zijn Stabat Mater uit 1816 vertrok van een Duitse hertaling van de Latijnse tekst. De focus lag niet langer enkel op de huilende moeder, maar verschoof naar Christus zelf en de dankbaar-heid van de gelovigen voor het offer dat zijn leven was. De muziek van Schubert beweegt dan ook van donkere tonen en doorvoelde introspectie naar verrassend juichende, licht gekleurde klanken. Een zelden uitgevoerde parel die dankzij Jérémie Rohrer en zijn Cercle de l’Harmonie eindelijk opnieuw te horen is — en dan nog wel op histori-sche instrumenten.

F En dépit de son éducation religieuse stricte, Schubert était tout sauf un fervent catholique. Il préférait suivre l'exemple de son grand maître Goethe et croyait en une puissance divine universelle, bien supérieure à un dieu ou une religion unique. Ce qui ne ne l'empêcha cependant pas de jeter sur papier, dans des moments d'intense inspiration religieuse, une musique catholique d'une profondeur sans précédent. Son Stabat Mater de 1816 se basait sur une traduction allemande du texte latin. Le propos ne se concentrait plus uniquement sur la mère éplorée, mais se déplaçait vers le Christ proprement dit et la reconnaissance des fidèles pour le sacrifice que représentait sa vie. La musique de Schubert passe ainsi de sonorités obscures et d'une profonde introspection à des couleurs étonnamment eupho-riques et légères. Un véritable bijou rarement interprété, qu'il nous est enfin donné de réentendre grâce à Jérémie Rohrer et son Cercle de l’Harmonie — qui plus est, sur des instruments historiques.

E In spite of his strict religious upbringing, Schubert was far from an enthusiastic Catholic. Instead he followed the path of his great role model Goethe. He believed in a single all-encompassing divine power that was greater than the name of one god, of one religion. But that didn’t stop Schubert from composing Catholic music of unprece-dented depth at moments of intense, religious inspiration. His Stabat

Mater from 1816 started from a German re-translation of the Latin text. The focus was no longer on the crying mother but shifted to Christ and the gratitude felt by the believers for his sacrificing his life. As a result, Schubert’s music shifts from dark tones and heartfelt introspection to surprisingly jubilant, light-coloured sounds. A rarely performed gem that can finally be enjoyed again thanks to Jérémie Rohrer and his Cercle de l’Harmonie — on historical instruments, no less.

programme

Felix Mendelssohn-Bartholdy › Symphony no. 5 in D Reformation, op. 107

Franz Schubert › Stabat Mater, D. 383

co-production

Klarafestival, deSingel

monday

21.3 20:00

deSingel, Blauwe zaal tickets €32 €42 €52 box office Bozar, deSingel live on Klara 19:00 Le Cercle de l’Harmonie & Vokalakademie Berlin

Jérémie Rhorer conductor Marita Solberg soprano Ben Johnson tenor Mischa Schelomianski bass

52

SUPERNOVA

53

jong

tale

nt /

jeun

es ta

lent

s / y

oung

tale

nt

N Het Klarafestival richt zich niet alleen op de gevestigde waarden uit de klassieke muziekwereld. Ook de sterren van morgen komen frequent aan bod. Sinds 2014 coördineert het Klarafestival de jonge talentenwedstrijd Supernova. Dit initiatief van belangrijke concert- organisatoren uit Vlaanderen en Brussel wil de brug slaan tussen de opleiding en het professionele circuit. Via een heuse wedstrijd gaat Supernova op zoek naar in het oog springende debuutensembles met een neus voor kwaliteit, durf én ambitie. De laureaten krijgen een reeks van concerten aangeboden en een stevige dosis media- aandacht dankzij de samenwerking met Klara en Canvas. Zeg nu zelf, welk jong ensemble droomt hier nu niet van? Ontdek tijdens dit concert de kersverse laureaten van 2016.

F Le Klarafestival ne se limite pas aux grands noms du classique. Il programme aussi régulièrement les jeunes prodiges de demain. Depuis 2014, le Klarafestival assure la coordination du concours jeunes talents Supernova. Cette initiative d’importants organisateurs de concerts de Flandre et de Bruxelles a pour objectif d’établir un lien entre la formation et le circuit professionnel. Par le biais d’un véritable concours, Supernova tente de dénicher les meilleurs ensembles de jeunes musiciens alliant qualité, audace et ambition. Les lauréats du concours se voient offrir une série de concerts et une importante couverture médiatique grâce au partenariat avec Klara et Canvas. N’est-ce pas le rêve de tout jeune ensemble ? Découvrez les nouveaux lauréats de l'édition 2016 lors de ce concert.

E Klarafestival doesn’t only focus on established names in the world of classical music, it also frequently puts the spotlight on the stars of tomorrow. Since 2014, Klarafestival has been coordinating the young talent competition Supernova. This initiative of important concert organisers from Flanders and Brussels seeks to bridge the gap between education and the professional circuit. Through a genuine competition, Supernova seeks out the most prominent ensembles who are just starting out on their careers and who have a nose for quality, daring and ambition. The laureates are offered a series of concerts and a strong dose of media attention thanks to the collaboration with Klara and Canvas. And think about it, what young ensemble doesn’t dream of a chance like this? Discover the brand new laureates of 2016 at this concert.

co-production

Klarafestival, Klara, Westrand, Cultureel Centrum Strombeek Grimbergen, Ter Dilft, vi.be, Kunstenpunt

with the support of

monday

21.3 20:00

Théâtre du Vaudeville tickets €10 box office Bozar on Klara 26.3.2016, 15:00

54

VIA CRUCIS

Jan MichielsInge Spinette

Polish Cello

Quartet

55

N Liszts verklanking van de veertien staties van de kruisweg grijpt naar de keel. Niet alleen omdat Liszt zijn luisteraars tot aan de grenzen van de tonaliteit voert, maar vooral ook omdat de partituur zo hart-verscheurend sober is. «Durch Mitleid wissend», zo noteerde Liszt op het einde van het tiende deel, daarbij verwijzend naar de beroemde woorden in Wagners Parsifal. Alleen uit compassie kon integere muziek ontstaan, alleen uit mededogen kon wijsheid voortkomen: Liszt vatte met die woorden heel precies de beroering samen die zijn Via Crucis in zich draagt. Liszts verstilde kruisweg komt tijdens dit concert tot leven onder de innige pianovingers van Jan Michiels. Het Klarafestival vroeg daarnaast aan vier jonge componisten uit evenveel landen—waaronder Annelies Van Parys uit eigen land—om nieuwe interventies voor cellokwartet te creëren met de hymne Vexilla Regis uit de Via

Crucis als uitgangspunt.

F La traduction musicale par Liszt des quatorze stations du chemin de croix est bouleversante. Non seulement parce que Liszt emmène ses auditeurs jusqu'aux confins de la tonalité, mais surtout parce que la partition proprement dite est d'une sobriété déchirante. « Durch Mitleid wissend, » indiquait Liszt à la fin du dixième mouvement, faisant ainsi référence aux célèbres paroles du Parsifal de Wagner. Seule la compassion pouvait engendrer une musique intègre, seule la miséri-corde pouvait amener la sagesse : avec ces mots, Liszt résumait exac-tement l'émotion contenue dans son Via Crucis. La sérénité du chemin de croix de Liszt est ici rendue par la tendresse du jeu du pianiste Jan Michiels. Le Klarafestival a en outre commandé à quatre jeunes compositeurs issus de quatre pays — parmi lesquels la belge Annelies Van Parys — la création d'interventions pour quatuor de violoncelles basées sur le Vexilla Regis de Via Crucis.

E Liszt’s musical impression of the fourteen stations of the cross grabs you by the throat. Not only because Liszt takes his listeners to the boundaries of tonality, but also in particular because the score is so heartrendingly plain. «Durch Mitleid wissend» Liszt jotted down at the end of the tenth part, referring to the famous words in Wagner’s Parsifal. Sincere music can only arise from compassion, and only from compassion can wisdom arise. Liszt used these words to summarise with great accuracy the turmoil which his Via Crucis carries within it. Liszt’s quiet stations of the cross comes alive in this concert from the fervent piano fingers of Jan Michiels. In addition, Klarafestival asked four young composers from as many countries — including our own Annelies Van Parys — to create new contributions for cello quartet using as a starting point the hymn Vexilla regis from the Via Crucis.

klas

siek

e m

uzie

k / m

usiq

ue c

lass

ique

/ cl

assi

cal m

usic

programme

Franz Liszt › Via Crucis

New compositions Artur Zagajewski, Annelies Van Parys, a.o.

production

Klarafestival co-production

Klarafestival, Bozar, Festival de Wallonie, Wratislavia Cantans, Ankara International Music Festival, Mittelfest, Lyckå Kammarmusik Festival

supported by

Polish Institute Cultural Service of the Embassy of the Republic of Poland in Brussels

in the context of Wrocław, Cultural Capital of Europe

tuesday

22.3 20:00

Bozar, Rotonde Bertouille tickets €18 box office Bozar live on Klara 19:00 Polish Cello Quartet / Jan Michiels, Inge Spinette piano

Adam Krzeszowiec cello Krzysztof Karpeta cello Wojciech Fudala cello Tomasz Daroch cello

56

ST. MATTHEW PASSION Bach

Monteverdi Choir

English Baroque Soloists

John Eliot Gardiner

57

Monteverdi Choir & English Baroque Soloists John Eliot Gardiner conductor Mark Padmore Evangelist (tenor) Stephan Loges Christ (bass-bariton) Hannah Morrison soprano I

Esther Brazil soprano II Clare Wilkinson, Reginald L. Mobley, Eleanor Minney alto arias Gareth Treseder tenor Alex Ashworth,

Jonathan Sells, Nicholas Mogg bass arias

N Op Goede Vrijdag 11 april 1727 weerklonk tijdens de vesper-dienst in de Thomaskirche in Leipzig voor het eerst Johan Sebastian Bachs Matthäus-Passion. Dat ook de componist besefte dat hij met dit werk de muziekgeschiedenis een nooit geziene wending zou geven, is zonneklaar. Want meer nog dan in zijn Johannespassie geeft de Mattheuspassie niet alleen stem aan een verhaal van goddelijke waar-heid, maar vooral ook aan een diep gevoel van menselijk leed — waarvan de ondertonen voor velen herkenbaar zijn. Ook Sir John Eliot Gardiner schreef destijds geschiedenis met de opname van dit werk. Na al die jaren is hij er eindelijk nog eens mee in Brussel te zien, en dan nog wel met het opgerichte koor en orkest van het Monteverdi Choir en de English Baroque Soloists. Bachs Mattheuspassie ontregelt, verstoort, maar biedt ook troost. Of zoals Gardiner het zegt: «De armen van Bachs muziek kunnen iedereen omhelzen». Erbarme dich.

F Le 11 avril 1727, Vendredi saint, la Passion selon Saint Matthieu de Jean-Sébastien Bach résonnait pour la première fois lors de l'office des vêpres à la Thomaskirche de Leipzig. Il est évident que le compositeur lui-même savait à ce moment qu'il allait, avec cette œuvre, bouleverser à jamais le cours de l'histoire de la musique. En effet, plus encore que dans sa Passion selon Saint Jean, la Passion selon Saint

Matthieu exprime non seulement le récit de la vérité divine, mais surtout un sentiment profond de souffrance humaine — dont les nuances sont particulièrement identifiables. Après toutes ces années, le voilà enfin de retour à Bruxelles, qui plus est avec le chœur et l'orchestre du Monteverdi Choir et les English Baroque Soloists. La Passion selon

Saint Matthieu de Bach déstabilise, perturbe, mais est également source de réconfort. Ou comme le dit Gardiner : « La musique de Bach a cette capacité de nous tendre les bras à tous. » Erbarme dich.

E On Good Friday, 11 April 1727, during the vespers service in the Tomaskirche in Leipzig, Johan Sebastian Bach’s Matthäus-Passion was performed for the first time. It is perfectly clear that the composer knew this work would change music history. Because, even more so than in his St John Passion, the St Matthew Passion voices not only a story of divine truth but also and above all a deep sensation of human suffering the undertones of which can be recognised by many. Sir John Eliot Gardiner also made history in his time with the recording of this work. After all these years, he will finally be in Brussels to conduct it. He will moreover be in the company of the choir and orchestra of the Monteverdi Choir and the English Baroque Soloists. Bach’s St Matthew Passion disrupts and disturbs but it also offers consolation. Or as Gardiner puts it: «The arms of Bach’s music can embrace every-body». Erbarme dich.

klas

siek

e m

uzie

k / m

usiq

ue c

lass

ique

/ cl

assi

cal m

usic

programme

Johann Sebastian Bach › Matthäus-Passion, BWV 244

co-production


wednesday

23.3 20:00

Bozar, Henry Le Boeuf Hall tickets €32 €68 €90 €126 box office Bozar live on Klara 19:00 live on Musiq’3 20:00

European Gala

58

YELLOWLOUNGE

Esther Yoo

Lucas & Arthur Jussen

Miloš

59

N Het Klarafestival 2016 sluit af met de tweede editie van Yellow Lounge in Brussel. Korte live sets van beroemde en opkomende artiesten uit de wereld van de klassieke muziek en dj’s wisselen elkaar af. De affiche belooft alweer vuurwerk: gitarist Miloš Karadaglić uit Montenegro, de broers pianisten Lucas en Arthur Jussen uit Nederland en de Amerikaanse violiste Esther Yoo. Hoewel deze toppers regel-matig op alle belangrijke podia van de wereld staan, zijn ze niet vies van een avond uit de bol gaan in de ongedwongen sfeer van de Brusselse nachtclub Mirano. Klassieke muziek leeft.

F La 2e édition du Yellow Lounge à Bruxelles clôturera le Klarafestival 2016. De célèbres artistes du classique et des DJ présentent en alternance de courts sets en live. Une affiche époustou-flante : le guitariste Miloš Karadaglić du Monténégro, les frères pianistes Lucas et Arthur Jussen des Pays-Bas et la violoniste Esther Yoo des Etats-Unis. Même s’ils sont familiers des plus grandes scènes de la planète, ils viennent volontiers s’éclater le temps d’une soirée décontractée au Mirano à Bruxelles. Le classique vit.

E Klarafestival 2016 signs off with the second edition of Yellow Lounge in Brussels. Famous and upcoming artists from the world of classical music and DJs take turns performing live sets. The line-up looks very promising again this year: guitarist Miloš Karadaglić from Montenegro, pianist brothers Lucas and Arthur Jussen from the Netherlands and the American violin player Esther Yoo. Although they regularly perform on all the great stages in the world, they are certainly not averse to going wild of an evening in the casual atmosphere of the Brussels nightclub Mirano. Classical music rocks.

club

conc

ert /

con

cert

en

club

/ cl

ub c

once

rt

co-production

Klarafestival, Universal Music

thursday

24.3 20:00

Mirano tickets €20 box office Bozar on Klara 25.3.2016, 22:00

Miloš Karadaglić guitar Lucas & Arthur Jussen piano Esther Yoo violin Mengel & Berg DJ-set

60

60

Klarafestival 9 24.3 2016 festival insights

Festival insights,

Talks & Lectures

Haal meer uit je Klarafestivalervaring, dankzij de gratis inleidingen en debatten. Kunstenaars en specialisten bieden je hun ervaringen en inzichten in de programma’s en het intrigerende festival-thema. En vragen staat vrij! Een overzicht.

N

E

Kieślowski en muziekDekalog in music p30

Inleiding op het concert

zo 13.3, 14:00

Flagey, Studio 5 (cinemazaal)

met dr. Nicolas Ryland Keele

University & prof. dr. Francis

Maes UGent

Klarafestival en Cinematek brengen de tien delen van Krzysztof Kieślowski’s monumentale filmklassieker Dekalog uit 1989. Bovendien wordt deze vijfdaagse filmmarathon bekroond met een prestigieus slotconcert met de belangrijkste muzikale thema’s uit deze filmcyclus. Orkest en koor staan onder leiding van Zbignieuw Preisner, de componist. Hij schreef ook de muziek van Kieślowski’s La Double Vie de Véronique en de Trois Couleurs-trilogie. Tijdens deze lezing ontdek je alles over de rol van de muziek van Zbigniew Preisner in de films van Kieślowski, en de relatie tussen religie en de 20e-eeuwse Poolse muziek.

Ism Cinematek en Pools Instituut Dienst Cultuur van de Ambassade van de Republiek Polen in Brussel

N F

N

Erbarme dich!Inleiding op het festivalthema

vr 11.3, 19:00–19:45

Klarafestivalcafé @ Bozar

met Wannes Gyselinck

festivaldramaturg & Charles

Henri Boland musicoloog

Het Klarafestival 2016 verdiept zich in de geschiedenis en de actualiteit van lijden en medelijden. Maar hoe wordt dit nu-meer-dan-ooit-actuele onderwerp omgezet naar een festivalprogramma? En welke rol speelde en speelt muziek in deze thematiek?

And You Must Suffer p22

Debat over lijden, medelijden

en religie

za 12.3, 15:00—17:00

Café Kaaitheater

Werner Trio moderator

Live on Klara

Naar aanleiding van de nieuwe muziektheaterproductie And You

Must Suffer / St. John Passion

Bach gaan het Klarafestival en rekto:verso | tijdschrift voor cultuur en kritiek op zoek naar de redenen waarom de passies van Bach onverminderd de concertzalen doen blijven vollopen. Was in het Westen het religieuze niet zo goed als uit het openbare leven verdwenen? Het leek er toch op alsof de secularisering lange tijd onomkeerbaar en onvermijdelijk. En hoe verhouden kunst en religie zich in de 21e eeuw tot elkaar?

61

Klarafestival 9 24.3 2016 festival insights

NOB, Bruckner 9 p48


zo 20.3, 14:30—14:50

Ovaal salon & Koninklijk salon

met Serge Algoet & Benoît

Jacquemin

Met dit werk maakte Bruckner de muzikale overstap van de 19e naar de 20ste eeuw. Hij bouwde voort op de erfenis van Wagners Tristan und

Isolde en liet al de vernieuwingen doorschemeren van Stravinski, Bartók en de Tweede Weense School (Schönberg, Berg, Webern).

Alessandro Scarlatti, Il primo omicidio p46 Inleiding op het concert

za 19.3, 19:15—19:45

Concertgebouw Brugge,

Kamermuziekzaal

met Ignace Bossuyt

Kaïn versus Abel: de eerste moord uit de menselijke geschiedenis was een geliefd thema in het 18e-eewse Italië. Scarlatti componeerde dit oratorium —of religieus entertainment, aldus de titelpagina—voor het walhalla van de barokke opera: Venetië.

N F

N F

N

meer info op

klarafestival.be

Gustav MahlerSymphony no. 3 p36


woe 16.3, 19:00—19:45


met David Ramael dirigent

& leden van BOHO Players

Gustav Mahler wilde met zijn Derde symfonie niets minder dan het hele universum omvatten. Van de gespierde, breedsprakerige opening, over aandoenlijke pastorale geluiden, doorheen Nietzsches mysterieuze Middernachtslied en de klinkende engelen uit de door Mahler geliefde dichtbundel Des Knaben Wunderhorn, tot aan de extatische, woordeloze finale. Deze lezing door dirigent David Ramael belicht de Derde Symfonie vanuit verschillende historische, muzikale en sociologische pers-pectieven. Bovendien reikt hij enkele luister-sleutels aan. Die worden live muzikaal geïllustreerd door de leden van BOHO Players.

N

Tan Dun Water Passion p44


za 19.3, 19:00—19:45


met David Vergauwen

Tan Dun is een van China’s beroemdste hedendaagse componisten. David Vergauwen schetst tijdens deze concertinleiding een portret van deze muzikale reus. Aanleiding is diens Water Passion, waarvoor hij de tekst van het Mattheusevangelie als uitgangspunt nam. Zoals de titel van zijn werk doet vermoeden, is de klank van water het verbindende element in Tan Duns passie.

62


62

tickets

+32(0)70 210 217

klarafestival.be

Klarafestival PassAttend all the concerts for just €99/pers.*

* The Klarafestival Pass gives you access to all concerts, except The Rite of Spring (9.3), Mahler’s 3 (16.3) and Bach’s St. Matthew Passion (23.3) Applies to every category except category 1, and is only available at the Bozar box office.

Klarafestival 9 24.3 2016 tickets & venues

63


Bruges

Concertgebouw Brugge

070 22 33 02, concertgebouw.be

Mon—Sat 10:00—17:00

Sun, 10:00—14:00

and one hour before

the performance

Antwerp

deSingel

03 248 28 28, desingel.be

Mon—Fri 10:00—18:30

Sat 16:00—18:30

and one hour before

the performance

Brussels

De Munt / La Monnaie

02 229 12 11, demunt.be

Tue—Fri 12:00—18:00

Sat 11:00—18:00

Flagey

02 641 10 20, flagey.be

Tue—Fri 12:00—17:00

and one hour before

each performance

Les Halles de Schaerbeek

02 218 21 07, halles.be

Tue—Fri 13:00—18:00

and one hour before

each performance

Kaaitheater

02 201 59 59, kaaitheater.be

Tue—Fri 11:00—18:00

and one hour before

each performance

box offices

Bozar *

+32(0)2 507 82 00 www.bozar.beTue—Sat 11:00—19:00 and one hour before each performance

* Bozar is Klarafestival’s main box office where you can buy tickets to any concert that will take place during the festival

64

64


M LouizaLouise

M IJzerYser

M Madou

M Centraal StationGare Centrale

Noord StationGare du nord

Noord StationGare midi

B

oule

vard

Ans

pac

hlaa

n

Rue

du

Mid

i / Z

uids

traa

tBo

ule

va

rd d

u M

idi / Z

uid

laa

n

Boulev

ard B

erlam

ontl

aan

Boulevard Baudin Kruidtuinlaan

Rue A. D

ansaertlaan

Ru

e d

e L

ae

ke

nst

raa

t

Rue de

la R

égen

ce

Ko

nin

gss

tra

at

Rue de la Loi / Wetstraat

C

anters

teen

Rue d'Arenbergstraat

65


BOZAR

KLARAFESTIVALCAFÉ @ BOZAR

Rue Ravensteinstraat 231000 Brussels www.bozar.be (Bozar Field Coördination) of 0479 98 66 12 (infodesk)

Bozar B Koning / Royale T Koning / Royale B Centraal Station / Gare Centrale M Centraal Station / Gare Centrale B

ROYAL CONSERVATORIUM BRUSSELS

Rue de la Régence / Regentschapsstraat 30 1000 Brussels www.kcb.be

Koning / Royale B Louiza / Louise M Louiza / Louise T Kleine Zavel / Petit Sablon T Kleine Zavel / Petit Sablon B

FLAGEY

Place St-Croix / Heilig-Kruisplein 1050 Brusselswww.flagey.be

Flagey T Flagey B

KAAITHEATER

Square Sainctelette 20 1000 Brusselswww.kaaitheater.be

IJzer / Yser M IJzer / Yser T

O-L-V-TER KAPELLEKERK / ÉGLISE DE NOTRE DAME DE LA CHAPELLE

Place de la Chapelle / Kapellemarkt 1000 Brussels

Kapellekerk / Chapelle B César de Paepe B Grote Zavel / Grand Sablon B

MIRANO CONTINENTAL

Leuvensesteenweg / Chaussée de Louvain 38 1210 St-Joost-ten-Node www.mirano.be

St-Josse / St-Joost B Madou M Madou B Madou NOCTIS B N05

LES HALLES DE SCHAERBEEK

Rue Royale St-Marie / Koninklijke St-Mariastraat 22, 1030 Schaerbeek www.halles.be

Robiano T Robiano B St-Maria / Ste-Marie T

THÉÂTRE DU VAUDEVILLE

Galerie de la Reine / Koninginnegalerij 13 1000 Brussels www.theatreduvaudeville.be

Grote Markt / Grand-Place B Centraal Station / Gare Centrale M Centraal Station / Gare Centrale B

PARKING ALBERTINE

Rue des Sols / Stuiverstraat 1000 Brussels Mon—Sun 07:00—01:00

PARKING GRAND PLACE

Rue Marché aux Herbes / Grasmarkt 104 1000 BrusselsMon—Sun 24h / day

PARKING SABLON-POELAERT

Place Poelaertplein 1000 Brussels Mon—Fri 07:00—24:00 Sat, Sun & holidays 10:00—24:00

INDIGO

Place Eugène Flageyplein 1050 Brussels Mon— Sun 24 / day

LES HALLES DE SCHAERBEEK

Parking is available during the shows at the school Sainte Marie la SagesseChaussée de Haacht / Haachtsesteenweg 1641030 Brussels

66

66


Bruges

CONCERTGEBOUW BRUGGE

’t Zand 34, 8000 Bruges

www.concertgebouwbrugge.be

CENTRUM-ZAND

Koning Albert I-laan, 8000 Bruges

Mon—Sun 24 h / day

CENTRUM-STATION

R30 Buiten Begijnvest, 8000 Bruges

Mon—Sun 24h / day

Antwerp

DESINGEL

Desguinlei 25, 2018 Antwerp

www.desingel.be / 03 248 28 28

There is a limited number of parking

spaces in front of deSingel

67

68

Klarafestival 9 24.3 2016 café@Bozar

Een festival is niet compleet zonder een plek om na te kaarten, te borrelen, te babbelen en/of om de net opgedane (of nog komende) festivalindrukken te verwerken. Tijdens deze editie kan je hiervoor terecht in het nieuwe pop-up café van Klarafestival in de Banketzaal Horta in BOZAR! Je krijgt er ook de allerlaatste informatie, ontmoet er de pers, ziet er interviews in real time gebeuren. Maar je kan er naar muziek luisteren, een boompje opzetten over muziek of het thema van deze editie, evenals kranten doornemen, gezelschapspelletjes spelen en lekker ontbijten op zondag (mits reservatie)… Hier loop je ook de vele medewerkers van het Klarafestival tegen het lijf waaronder vele bekende stemmen van radiozender Klara. Kortom, het Klarafestivalcafé is dé ontmoetingsplaats voor iedereen die zin heeft in een drankje vooraf of nadien, artiesten wil ontmoeten of gewoon gezellig wil genieten.


first Floor

9—23.3

Mon—Sat 17:00—24:00

Sun 13.3 & 20.3 10:00—18:00

Meet theartists

69

Klarafestival 9 24.3 2016 eat out

In dit stijlvolle restaurant tegenover de gotische Kapellekerk ben je te gast bij meesterkok Dirk Myny. Het is erg gezellig tafelen in dit prachtige, oude postkantoor met de grote open haard. Hier maak je kennis met een gevarieerde keuken die de nadruk legt op lokale producten en de rijkdom van (het voornamelijk Franse) terroir. Probeer er zeker eens de Zenne Pot. Dat is een smakelijke kool, gekookt in het gueuzebier van Cantillon, met Bloempanch (de traditionele zwarte worst van Brussel), droge worst en wulken.

Les Brigittines

Van muziek beluisteren krijg je honger!Wat is er beter om je concertervaring helemaal af te maken dan een heerlijke maaltijd, vooraf of nadien? Geniet van de geuren, de smaak en de kleuren van uitgelezen gerechten en een piekfijne service. Klarafestival raadt de volgende restaurants aan:

Place de la Chapelle /

Kapellemarkt 5

1000 Brussels

02 513 29 59

lesbrigittines.com

70


Vous rêvez de connaître un secret culinaire jalousement gardé ? Alors venez découvrir ce restaurant situé à un jet de pierre du Parlement Flamand, du Parlement Fédéral et du Palais des Beaux-Arts. Impossible de le rater : une grande vigne se dresse sur la façade de cet excellent restaurant haut en couleurs à plus d'un titre. Le chef-coq Michel Immerseel est un fervent adepte du mouvement slow food et cuisine principalement de succulents ingrédients locaux, comme les légumes, provenant de la ferme bio Nos Pilifs à Neder-Over-Heembeek. Des mets épurés, délicats, un véritable plaisir pour les papilles.

Constantin Erinkoglou honours his roots behind the stove at the well-known restaurant Notos—Greek for 'the south'. And successfully so. He mixes Greek specialities with surprising French touches. Still, simplicity, finesse and flavour palette are the key attributes of this cosy restaurant. It also has the reputation of being one of the best Greek establishments in the capital. And, last but not least, the wine list with Greek top wines is definitely not to be missed.

Rue de la Presse /

Drukpersstraat 23

1000 Brussels

02 217 38 31

madousprovence.be

Rue Livornostraat 154

1000 Brussels

02 513 29 59

notos.be

Madou’sFolie

Notos

71


La Quincaillerie is een schoolvoorbeeld van een geslaagde reconversie. Deze voormalige ijzerwarenhandel is ontworpen door een leerling van art nouveau-boegbeeld Victor Horta. De vorige functie van deze historische plek is nog duidelijk zichtbaar, want heel wat winkelelementen in het interieur werden bewaard. En precies die authenticiteit zorgt mee voor het bijzondere karakter van deze brasserie. Al sinds 1988 is het een referentie die fijnproevers van over de hele wereld aantrekt. De zeevruchten zijn er kraakvers, net als een resem andere gerechten met ingrediënten van de zee en het land.

Ce restaurant est sans conteste une valeur sûre aux yeux des visiteurs du Palais des Beaux-Arts et des promeneurs du Mont des Arts, et ce depuis plusieurs générations. Il ouvrit ses portes en 1958, année où le monde entier avait les yeux tournés vers la Belgique grâce à la légendaire Expo 58. L'élégance de la décoration intérieure est d'ailleurs encore imprégnée de l'imperturbable optimisme du progrès de l'époque. Que propose la carte ? D'excellents et savoureux plats typiquement belges comme le vol-au-vent, les boulettes sauce tomate et l'américain préparé maison. C'est également l'endroit idéal pour prendre un verre avant, après le concert, ou à la pause.

La Quincaillerie Cap d’Argent

Rue du Page /

Edelknaapstraat 45

1050 Elsene

02 533 98 33

quincaillerie.be

Rue Ravensteinstraat 10

1000 Brussels

02 513 09 19

capdargent.be

72

powered by

73

Klarafestival 9 24.3 2016 powered by

Bekijk het aanbod op www.manufactuur.be

Het Klarafestival doet maar al te graag beroep op dat bijzondere en gevarieerde aanbod. Klarafestival-presentatrice Greet Samyn wordt voor elk concert voorzien van de perfecte outfit. U kan Greets kleding en accessoires bewonderen tijdens de inleiding, bij aanvang van de concerten. En let u ook even op onze hostessen: gekleed in elegante maar eenvoudige jurken gidsen zij u probleemloos door de avond. Benieuwd naar alle outfits? Hou de website klarafestival.be in de gaten van 9 tot en met 24 maart!

Stijlvolle klasse,

originaliteit en

tijdloosheid…

Het aanbod van Manufactuur laat zich hierdoor perfect beschrijven. Wat vijf jaar geleden begon als de allereerste webshop voor dameskledij en accessoires in ons land, groeide recent uit tot een prachtig pand in Merelbeke, nabij Gent. Zaakvoerster Anke Speelman weet dan ook perfect wat ze wil: «We kiezen zorgvuldig voor nieuwe en vaak verrassende labels. De merken uit ons aanbod onderscheiden zich door de hoge kwaliteit, het design, de tijdloosheid en het innovatieve karakter. De verzamelde labels zijn overwegend Belgisch en Frans. Kwaliteit van eigen bodem dus.»

74


Confetti is een nieuw juwelenlabel dat eind vorig jaar gelanceerd werd en sindsdien snel furore maakt. Elk juweel van Confetti is uniek en met de hand gemaakt. Eenvoudig, strak en toch met een frivole, subtiele knipoog.

Naar aanleiding van het Klarafestival stelt Confetti een nieuwe collectie voor. Die wordt tijdens de duur van het festival gedragen door het volledige team van hosts en hostessen. Renée Sys, de Confetti-ontwerpster, heeft ook een exclusieve microcollectie met drie unieke sets ontworpen, op maat van presentatrice Greet Samyn. Al dat moois kun je bewonderen in de pop-up vitrine in het Klarafestivalcafé in BOZAR. «Het Klarafestival biedt voor mij als ontwerper een avontuurlijk platform», zegt Renée Sys. «Juwelen moeten de aandacht naar de persoon trekken. Er is ook een duidelijke link met klassieke muziek. Een juweel belichaamt dezelfde onsterfelijkheid die je ook in de muziek vindt.»

Ontdek de collectie op www.confetti.be

75public funding


Vlaanderenverbeelding werkt VLAANDEREN.BE/BRUSSEL

Laat je verbeelding werken tijdens het Klarafestival.

Haal je hartop in muzikaal Brussel.

VLAINBRU_Klarafestival_ad_265x200.indd 1 27/10/14 09:35

76 public funding

klarafestival


77cultural partner

Paleizenplein 71000 Brusselt +32 (0)2 500 45 [email protected]

Het BELvue ondergaat een metamorfose: Alles wordt anders! Tijdens deze werkzaamheden blijft BELvue open met animaties voor groepen, tentoonstellingen en talrijke activiteiten. Zo heeft u altijd wel een goede reden om naar het BELvue te komen!

OPEN TIJDENS

DE WERKENInhuldiging

nieuw parcours

21.07.2016

78 public funding

79media partners

erfgoeddag is een initiatief van faro vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen in vlaanderen en brussel.

80 media partner

U huilt nietgraag in het openbaar?

Dan doet u dat gewoon thuis, luisterend naar ontroerend mooie muziek. Want dat is de kracht van het Klarafestival, ook op radio. Klara zendt elke dag het beste van het Klarafestival uit, van 6 tot middernacht. Leg alvast uw zakdoek klaar.

Blijf verwonderd.

81artistic partner

4 concerts: 10% discount*

- 10% extra for BOZARfriends

Palais des Beaux-artsBruxellesPaleis voor schone kunstenBrussel

Rue Ravensteinstraat 231000 Brussels+32 2 507 82 00 / bozar.be

uRBan viBes season ’15 — ’16

cen

tre fo

r fin

e ar

tsB

ru

ssels

The subscription is subject to conditions. More info on: www.bozar.be/ Photo: © Sébastien Bonin

à la caRte

mu

sic

BOZARAlaCarte_210x265.indd 1 10/26/15 9:39 AM

82 artistic partners

O P E R A

L’OPERA SERIA F LO R I A N L E O P O L D G A S S M A N

F É V/ F E B 9 , 1 0 , 1 1 ,1 2 ( N I G H T-3 0 ) , 1 4 & 1 6 2 0 16

C I R Q U E R OYA L /KO N I N K L I J K C I R C U S

À PA R T I R D E / VA N A F 1 5 €

T H E R E ’ S N O B U S I N E S SL I K E S H O W B U S I N E S S

BeethovenVIOLIN SONATAS

10 –12.04.16

Lorenzo GattoAugustin DumayJulien LibeerMaria João Pires

83artistic partners

Enric

Mo

ntes

, Lis

boa

sec

ret_

02, 2

007

LISBOA22 – 24.04.16Van oude muziek tot fado en jazz

Vox LuminisLes MuffattiHuelgas EnsembleTrio Antonio RochaPedro Burmester & Mario Laginha

ONZE VOLGENDE STOP IN EEN ZUIDERS SEIZOEN

AD_Klarafestival_126,5x200.indd 1 23/10/15 15:55

© Roger Violett, Parijs

in deSingelin deSingelin deSingelin deSingel

11.30 uur | deOrkestacademie olv. Edo de Waart Hannes Minnaar piano

14 uur | Vlaams Radio Koor olv. Kaspars Putnins

15.30 uur | Justina Gringyte mezzosopraan Roderick Williams bariton Julius Drake piano

16.45 uur | Gunilla Süssmann piano Florian Donderer viool Tanja Tetzlaff cello

18.30 uur | Pianoduo Genova & Dimitrov

21 uur | deFilharmonie olv. Edo de Waart Vlaams Radio Koor | Julia Novikova sopraan Sergej Skorokhodov tenor Alexej Markov bas Alice Sara Ott piano

RachmaninovhappeningRachmaninovhappeningRachmaninovhappeningRachmaninovhappeningdeSingel ism. deFilharmonie & Koninklijk Conservatorium van de AP Hogeschool

zo 6 mrt 2016 | 11.30 22 uur

mediasponsorsdeSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Overheid

84 media partners

PROFITEZ DE NOS CONDITIONS EXCEPTIONNELLES2 MOIS DE LECTURE POUR LE PRIX D’UN SEUL !

Retrouvez notre offre sur : http://abo.lalibre.be/deuxmoislb

35€PRIX1 MOIS

GRATUIT

SA VERSION NUMÉRIQUE CONSULTABLE DÈS 6H30 SUR TABLETTE-PC ET SMARTPHONE

L’ACCÈS ILLIMITÉ À TOUS LES ARTICLES DE LA SÉLECTION DE LALIBRE.BE

+

+

CHAQUE JOUR L’ÉDITION PAPIER

+

LEAFLET 126,5X188 oct 15.indd 1 12/10/15 11:12

Verwacht het onVerwachte

De Standaard brengt u de kunst bij van de onverwachte vondst. Duik in exclusief nieuws, wijk af naar een onmisbaar interview, blijf hangen bij beelden van de beste fotografen, rol om uw as bij een vurige opinie. Wat een glijbaan is voor het lichaam, is De Standaard voor de geest.

V erwacht h et on V erwacht e

De Standaard_hersenen_188x128.indd 1 3/11/14 10:09

Verwacht het onVerwachte

De Standaard brengt u de kunst bij van de onverwachte vondst. Duik in exclusief nieuws, wijk af naar een onmisbaar interview, blijf hangen bij beelden van de beste fotografen, rol om uw as bij een vurige opinie. Wat een glijbaan is voor het lichaam, is De Standaard voor de geest.

V erwacht h et on V erwacht e

De Standaard_hersenen_188x128.indd 1 3/11/14 10:09

85foundation

festival supplier

Jongeren integreren in de maatschappij via en dankzij de muziek.

Met elkaar musiceren of samen muziek beleven haalt enerzijds jongeren uit de eenzaamheid en bevordert

anderzijds de maatschappelijke integratie

Daarom steunt de Allegretto Festival Foundation projecten die onze jongeren via de muziek een

nieuwe toekomst biedt, zoals het project

`

INTERESSE OM ONZE STICHTING TE STEUNEN? Mail naar [email protected]

of neem contact op via 0477 58 58 38

www.festivalfoundation.eu

Shanti! Shanti! is een initiatief van het Festival van Vlaanderen Brussel en MET-X Moving Music

Shanti! Shanti! heeft een bijzondere meter en peter

Mark EyskensDora Janssen

advertentie Allegretto Festival Foundation DEF.indd 1 17/12/15 13:59

PARTNER IN FOOD & HOSPITALITY

Wenst u een event waarbij uw genodigden een buitengewone ervaring beleven zonder dat uw budget in het gedrang komt? Dan kan u voortaan terecht bij Insieme.

Insieme mikt op complimenten voor uw evenementen.

86concert sponsor festival supplier

Daniël OstO.L.Vrouwplein 26, 9100 Sint-Niklaas | Tel 03 776 17 15 | www.danielost.be

Rue Royale 13, 1000 Brussels | Tel 02 217 29 17 | [email protected]

OST-AdvKlara_03.indd 1 04/12/15 19:15

U wacht opeen teken omuw droomte realiseren?

Uw dromen zijn persoonlijk. Onze aanpak is dat ook. Wij laten ons bij Nagelmackers liever leiden door uw leven en uw dromen, dan door de laatste beurshype. Precies wat u van een ernstig vermogens planner ver-wacht. Maak alvast een afspraak voor een goed gesprek op nagelmackers.be

Alstublieft

87festival suppliers

With the support of Pianos Maene

BRUSSELS - GHENT - ANTWERP - RUISELEDE

Pianos Maene Brussels - Argonnestraat 37 - 1060 Brusselsnear Brussels South Railway StationOpen Tuesday - Saturday 10 - 18 h

DISCOVER OUR PROMOTIONS AT WWW.MAENE.BE

KlaraFestival 2015.indd 1 3/11/2015 15:58:50

E X T R A O R D I N A R Y C H O C O L AT E

www.neuhaus.be

N_024_HR_Ad_Klarafestival_04-bis.pdf 1 21/12/15 11:07

88 festival suppliers

89festival supplier

media partner

Website / www.depot09.beE-mail / [email protected] / Nieuwevaart 118 / B002 9000 Ghent BE (ingang Parallelweg)Bram Notebaert / T / +32 (0)486897385

-DEPOT09-

1400m2 Design - Industrial - Antiques 20 international dealers /

- DEPOT 09 - - Interieurs - Vintage -

- A

ntiq

ues

- Ind

ustri

al -

Trade Mark2013

Ghent


-DEPOT09-



- A

ntiq

ues

- Ind

ustri

al -

Trade Mark2013

Ghent


-DEPOT09-



- A

ntiq

ues

- Ind

ustri

al -

Trade Mark2013

Ghent


-DEPOT09-



- A

ntiq

ues

- Ind

ustri

al -

Trade Mark2013

Ghent


-DEPOT09-


- DEPOT 09 -

- Interieurs - Vintage -

- A

ntiq

ues

- Ind

ustri

al -

Trade Mark2013

Ghent


-DEPOT09-


- DEPOT 09 -

- Interieurs - Vintage -

- A

ntiq

ues

- Ind

ustri

al -

Trade Mark2013

Ghent

90 festival supplier

Please visit www.g4s.be for more information.

WE TAKE CARE

SECURITY & HOSPITALITY SOLUTIONS | CASH SOLUTIONS | AVIATION & LOGISTIC SOLUTIONS | SAFETY SOLUTIONS |

SECURE TECHNOLOGY SOLUTIONS | SECURE CONSULTANCY SOLUTIONS | CARE & JUSTICE SOLUTIONS

RELY ON US.ALWAYS AND EVERYWHERE.

Securing Your World

Aut

. SPF

. de

l’Int.

/ Ver

g. FO

D. B

inn.

Zak

en 1

6.10

66.1

1 (0

5.05

.201

2) /

Nov

. 201

5 / 1

001

20151109 Klarafestival.indd 1 09/12/2015 10:14:13

met linkID®

Your online ID for life

Beheer je jouw persoonlijke gegevens opeen gebruiksvriendelijke, veilige en efficiëntemanier

Kan je jezelf snel registrerenen aanmelden opwebsites

Neem je deel aan enquêtes, wedstrijden, acties,…en geniet je van talrijke voordelenaangeboden door jouw favorietemerken

Betaal je veilig en vlotmet je smartphone,

scan-pin-done!

Your online ID for lifelinkID linkid.be

91

92

klarafestival


Klarafestival is s a joint project of Flanders Festival Brussels & Klara

main partners

Vlaamse Gemeenschap

Kabinet van de Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel De Heer Sven Gatz

Viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Binnen-lands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en armoedebestrijding Mevrouw Liesbeth Homans

Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Région de Bruxelles-Capitale

Kabinet van de Minister van Financiën, Begroting, Externe Betrekkingen en Onwikkelingssamen-werking & Voorzitter van het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), belast met Onderwijs, Vorming, Begroting en Communicatie De Heer Guy Vanhengel

Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest belast met Ontwikkelingssamenwerking, Verkeers- veiligheidsbeleid, Gewestelijke en gemeentelijke Informatica en Digitalisering, Gelijkekansenbeleid en Dierenwelzijn Mevrouw Bianca Debaets

Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Mobiliteit & Openbare Werken

Minister, Lid van het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), belast met Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk Beleid De Heer Pascal Smet

public funding

business seats OPTIMA, BNP PARIBAS FORTIS, KLARA, ERIK DRALANS, GIMV, KBC, MÖBIUS, OMNIA TRAVEL, QUANTEUS

official festival suppliers

associations AMARANT / BRUSSELS NV / DE BUURTWINKEL / DE ZILVEREN PASSER / HOBO / LCD CHARMONY / LOKAAL DIENSTENCENTRUM DE HARMONIE / LOKAAL DIENSTENCENTRUM LOTUS / NEOS / OCMW'S VAN ANTWERPEN, BRUGGE, GENT, MECHELEN EN WEMMEL / ROTARY VAN COUDENBERG / SENIORENCENTRUM BOD / VUB ALUMNI / WIJKPARTENARIAAT DE SCHAKEL

concert partners official festival car

93

Flanders Festival Brussels is a member of

FESTIVALVAN VLAANDEREN

JouwSleutel

Shanti!Shanti!

EuropeanGalas

media partners

94

We’d like to thank our audience for

making this year’s festival such a

success

© Sander Buyck

95

Klarafestival 9 24.3 2016 Colofon

dramaturgy

Annemarie Peeters

Hendrik Storme

Wannes Geyselink

texts

Annemarie Peeters

Roel Daenen

translations

Géraldine Lonnoy

Isobel Mackie

editors

Ann-Katrien de Clippele

Hendrik Storme,

Roxanne Heemskerk

graphic design

Lieven Haneca

photography

Ottomura

thanks to

Boxinglovers int.

Zulte-Deinze

print

Geers Offset Oostakker

team Klarafestival

Sophie Detremmerie managing director

Hendrik Storme artistic director

Julie Jouret ticketing & audience development manager

Liza Brandt ticketing & audience development

Sabrina De Croock funding manager

Ann-Sophie Menschaert funding

Charlotte Gyselinck production manager

Lore Claes production

Jonas Pauwels production

Ann-Katrien de Clippele marketing communication manager

Roxanne Heemskerk marketing communication

Alexander Jocqué writer

Els Buffel public funding & participation manager

Véronique Vermeylen public funding & participation

Rita De Brauwer accounting manager

Eliane Joos accounting

board of directors Festival van Vlaanderen Brussel

Michel Vermaerke chairman

Jan Briers deputy chairman

Ine Mariën deputy chairwoman

Tony Mary deputy chairman

Arlette Verkruyssen deputy chairwoman

Christophe Nottebaert secretary

Luc De Groote treasurer

Tom Auwers, Bart Becks, Alex Brabers, Adelheid

Byttebier, Johan Cattersel, Monica De Coninck,

Kristine De Mulder, Danny De Raymaeker, Liesbeth

De Ridder, Erik Dralans, Kaat Exterbille, Marc Ramault,

Anne Soenen, Dirk Sterckx, Jean-Paul Van Avermaet,

Henriëtte van Eijl, Werner Van Lembergen, Yves

Van Sante, Koen Verlaeckt, Lode Willems

general meeting Festival van Vlaanderen Brussel

board of directors, Greet Claes, Hans d’Hondt,

Philip De Hulsters, Koen Geens, Piet Jaspaert,

Jef Jonckheere, Frank Meysman, Axel Roseeuw,

Jan Smets, Chris Van Olmen, Raymonda Verdyck

team Klara

Chantal Pattyn manager

Els De Baets financial manager

Philip Berghmans, Karen Billiet, Felicia

Bockstael, Katelijne Boon, Sylvia Broeckaert,

Carine Codde, Marc Coppey, Els De Baets,

Gudrun De Geyter, Gert De Groof, Helena

De Groot, Sander De Keere, Walter De Niel,

Paul De Smet, Chantal De Waele, Koen

De Winter, Sara Debroey, Heleen Debruyne,

Pat Donnez, Geraard Goossens, Olav

Grondelaers, Maarten Heynderickx,

Mark Janssens, Claudine Jaumotte, Isabelle

Leheuwe, Heidi Lenaerts, Annick Lesage,

Sieglinde Michiel, Frieda Minten, Ellen Moriau,

Karel Nijs, Greet Pernet, Joris Preckler, Johan

Roekens, Greet Samyn, Rolly Smeets, Lies

Steppe, Bart Stouten, Bart Tijskens, Werner

Trio, Gerrit Valckenaers, Katleen Van Bavel,

Birgit Van Cleemput, Cara Van Der Auwera,

Lut Van Der Eycken, Kurt Van Eeghem,

Jonathan Van Herpe, Els Van Hoof, Nicole

Van Opstal, Marc Van Rompaey, Greet

Van ’t Veld, Greet Van Thienen, Peter

Vanderputte, Bart Vanhoudt, Christophe

Verbiest, Liesbet Vereertbrugghen, Isabel

Voets, Renate Weytjens, Marc Weyts

This is a publication of Festival van Vlaanderen Brussel vzw

96

klarafestival


save the date

8 24.3 2017

Roots & Exile

latest info on www.klarafestival.be

+32(0)70 210 217

Success starts with a plan

Plan your financial happinessHave you made plans to secure your financial future yet? If not, then start today. When planning for

your financial happiness, it is always a case of sooner rather than later. Make an appointment now

with your Optima-expert via www.optima.be.

Don’t ask for advice. Demand a plan.

Adv.Optima_KlaraFestival_2014_200x265.indd 1 30/10/14 11:33

Kla

rafe

stiva

l E

rba

rme

dich

9

2

4.3

20

16

Elkedag

� esjeeen

!afspraak op

www.yakult.be

proudpartner

of

AD-Yakult-KF16-188x256.pdf 1 18/12/15 10:56

Documents

Klarafestival 2016 "Erbarme Dich"