Robert T. Kiyosaki i Sharon L. Lechter

Bogaty ojciec, biedny ojciec cz II

Kwadrant przepywu pienidzy

Przekad Mariusz lusarczyk

DEDYKACJA

Czowiek rodzi si wolnym, ale gdzie by nie by, jest w okowach. Ten, ktry czuje si panem innych, wci pozostaje wikszym niewolnikiem ni oni.Jean Jacques Rousseau

Bogaty ojciec mia zwyczaj mawia: Nie moesz posiada prawdziwej wolnoci bez finansowej wolnoci. I dodawa: Wolno moe nic nie kosztowa, ale ma ona swoj cen. Ksika ta jest dedykowana tym, ktrzy s gotowi zapaci t cen. Do Naszych Przyjaci, Fenomenalny sukces ksiki Bogaty ojciec, Biedny ojciec pozyska nam tysice przyjaci na caym wiecie. Ich ciepe sowa i przyja zainspiroway nas do napisania Kwadrantu przepywu pienidzy, ktry tak naprawd jest kontynuacj Bogatego ojca, Biednego ojca. Dzikujemy wszystkim dotychczasowym oraz nowym przyjacioom za entuzjastyczne wsparcie, ktre przeszo wszelkie nasze oczekiwania.

Spis treci W ktrym jeste kwadrancie? Czy jest to waciwy kwadrant dla Ciebie Cz I Kwadrant przepywu pienidzy Rozdzia 1 Dlaczego nie poszukasz sobie pracy?........... 9 Rozdzia 2 Rne kwadranty... rni ludzie............ 21 Rozdzia 3 Dlaczego ludzie wybieraj bezpieczestwo ponad wolno?... 55 Rozdzia 4 Trzy rodzaje systemw biznesu.............. 81 Rozdzia 5 Siedem poziomw inwestorw.............. 93 Rozdzia 6 Patrzc, nie dostrzeesz pienidzy............ 111 Cz II Wydobywanie tego, co w Tobie najlepsze Rozdzia 7 Zosta tym, kim chciaby by.............. 139 Rozdzia 8 Jak mam si wzbogaci?................ 153 Rozdzia 9 Bd bankiem, a nie bankierem............. 173 Cz III Jak odnie sukces jako B i I Rozdzia 10 Podaj maymi krokami................ 203 7 KROKW DO ZNALEZIENIA SWOJEGO SZYBKIEGO TORU Rozdzia 11 Krok 1: Ju czas, aby zadba o swj biznes......... 219 Rozdzia 12 Krok 2: Nadzoruj swj przepyw pieniny......... 223 Rozdzia 13 Krok 3: Poznaj rnic pomidzy ryzykiem a ryzykanctwem... 231 Rozdzia 14 Krok 4: Zdecyduj, jakiego typu inwestorem chcesz by.... 237 Rozdzia 15 Krok 5: Szukaj mentorw............... 245 Rozdzia 16 Krok 6: Spraw, aby rozczarowanie stao si Twoim atutem... 253 Rozdzia 17 Krok 7: Potga wiary.................. 259 Rozdzia 18 Podsumowanie................... 265 Dodatek Skrcony poradnik osigania zamonoci......... 268

W ktrym jeste kwadrancie? Czy jest to waciwy kwadrant dla Ciebie? Czy posiadasz wolno w sensie finansowym? Jeeli Twoje ycie znalazo si na finansowym rozdrou, przeczytaj Kwadrant przepywu pienidzy. Jeli chcesz zacz kierowa tym, co dzisiaj robisz, by zmieni swoj finansow przyszo - ksika ta pomoe Ci obra waciwy kierunek. Poniej zamieszczono Kwadrant przepywu pienidzy: Litera kadego kwadrantu reprezentuje: P pracownika S samozatrudnionego B waciciela biznesu I inwestora Kady z nas znajduje si co najmniej w jednym z kwadrantw przepywu pienidzy. To, gdzie si znajdujemy, jest okrelone przez to, skd pyn nasze pienidze. Wielu yje z pensji, a wic s pracownikami, podczas gdy inni zatrudniaj sami siebie. Pracownicy i samozatrudnieni okupuj lew cz. Po prawej stronie znajduj si ludzie, ktrzy otrzymuj swoje pienidze z biznesu, ktrego s wacicielami lub z inwestycji, ktr posiadaj. Kwadrant przepywu pienidzy jest zwizany z czterema rnymi rodzajami ludzi, ktrzy tworz wiat biznesu, z tym, kim oni s oraz z tym, co powoduje, e osoby z danego kwadrantu rni si od pozostaych. Kwadrant pomoe Ci okreli, w ktrym jego miejscu obecnie si znajdujesz i pomoe wyznaczy kierunek do osignicia w przyszoci pozycji, na ktrej chcesz si znale, gdy wybierzesz swoj wasn drog do finansowej wolnoci. Do finansowej wolnoci moesz doj z kadego z czterech kwadrantw, jednak umiejtnoci nalece do B lub I pomog Ci o wiele szybciej osign finansowe cele. Odnoszcy sukcesy P powinien sta si dobrze prosperujcym I. KIM CHCESZ BY, GDY DORONIESZ? Ksika ta, w duej mierze, jest drug czci mojej pierwszej, Bogaty ojciec, Biedny ojciec. Tym, ktrzy nie przeczytali jej, pragn wyjani, e dotyczya ona rnych lekcji, ktrych uczyli mnie dwaj ojcowie na temat pienidzy oraz dokonywania yciowych wyborw. Jeden by moim biologicznym ojcem, a drugi ojcem mojego najlepszego przyjaciela. Jeden by bardzo wyksztacony, a drugi porzuci gimnazjum. Jeden by biedny, a drugi bogaty. Zawsze, gdy zadawano mi pytanie: Kim chcesz by, gdy doroniesz?, dostawaem takie rady: Mj bardzo edukowany, ale biedny ojciec mwi:

Chod do szkoy, zdobywaj dobre wyniki, a potem znajd pewn prac.Rekomendowa on drog yciow, ktra wyglda tak: SZKOA Rada biednego ojca Biedny ojciec zaleca, abym zosta wysoko opacanym pracownikiem P albo wysoko opacanym, samozatrudnionym profesjonalist S, takim jak: lekarz medycyny, prawnik czy ksigowy. Dla mojego biednego ojca staa pensja, uprawnienia pracownicze i pewna praca miay bardzo due znaczenie. Sam by wysoko opacanym urzdnikiem - dyrektorem departamentu edukacji stanu Hawaje. W odrnieniu od tej rady, bogaty, ale nie edukowany ojciec, proponowa: Chod do szkoy, zdobd dyplom, twrz biznesy i zosta odnoszcym sukcesy inwestorem. Rekomendowa on drog ycia, ktra wyglda tak Rada bogatego ojca SZKOA Ksika ta traktuje o mentalnym, emocjonalnym i edukacyjnym procesie, ktry przebyem, idc za rad bogatego ojca.

DLA KOGO JEST TA KSIKA? Ksik t napisano dla osb, ktre s gotowe do zmiany swojego miejsca w kwadrancie. Przede wszystkim, jest ona przeznaczona dla tych, ktrzy obecnie nale do kategorii P lub S i rozwaaj przejcie do B lub I. Jest ona skierowana do ludzi, ktrzy s gotowi do przemieszczenia si poza bezpieczestwo gwarantowanej pracy i rozpoczcia zdobywania zabezpieczenia finansowego. To nie jest atwa droga yciowa, ale nagroda, ktra oczekuje na kocu tej wdrwki sprawia, e warto t drog przeby. Jest to wdrwka do finansowej wolnoci. Gdy miaem 12 lat, bogaty ojciec opowiedzia mi histori, ktrej puenta doprowadzia mnie do wielkiego majtku i finansowej wolnoci. By to sposb, w jaki bogaty ojciec tumaczy rnic pomidzy lew stron kwadrantu przepywu pienidzy, kwadrantami P i S, a praw stron kwadrantami B i I. Oto ona:

Pewnego razu istniaa maa, osobliwa wioska. Bya ona wspaniaym miejscem do ycia, poza jednym problemem. Jeeli nie padao, wioska nie miaa wody. Aby rozwiza ten problem raz na zawsze, starszyzna wioski postanowia urzdzi przetarg na zorganizowanie staego zaopatrywania wioski w wod. Do wykonania tego zadania zgosiy si dwie osoby i starszyzna przyznaa kontrakt im obu. Uwaano, e mae wspzawodnictwo przyczyni si do utrzymania cen na niskim poziomie i zapewni dodatkowe zabezpieczenie dostaw wody.Ed, bdcy pierwsz osob, z ktr podpisano kontrakt, natychmiast uda si po zakup dwch wiader i zacz biega drog, ktra prowadzia do odlegego o 1,5 km jeziora. Natychmiast te zacz zarabia pienidze, jako e pracowa od witu do zmierzchu, dostarczajc wod przy uyciu dwch wiader. Wlewa j do wielkiego betonowego zbiornika, ktry zbudowaa wioska. Kadego ranka musia wsta, zanim wioska obudzia si, aby zapewni jej wystarczajc ilo wody. Bya to cika praca, ale on by bardzo szczliwy, zarabiajc pienidze i majc zabezpieczony dla swojego biznesu jeden z dwch kontraktw. Drugi uczestnik przetargu, ktry podpisa kontrakt, Bili - znikn na jaki czas. Nie byo go wida przez kilka miesicy, co sprawio, e Ed by bardzo szczliwy, gdy nie mia konkurencji. Ed zarabia wszystkie pienidze. Zamiast kupowa dwa wiadra, aby wspzawodniczy z Edem, Bili opracowa plan biznesu, utworzy spk, znalaz inwestorw, zatrudni prezesa i po szeciu miesicach powrci z brygad robocz. W cigu roku jego zesp zbudowa wielki rurocig ze stali nierdzewnej, ktry poczy wiosk z jeziorem. W trakcie uroczystego uruchomienia rurocigu Bili owiadczy, e jego woda jest czystsza ni woda Eda. Wiedzia, e byy skargi, i woda Eda jest zanieczyszczona. Bili obwieci rwnie, e moe dostarcza wiosce wod 24 godziny na dob, 7 dni w tygodniu. Ed mg dostarcza wod tylko w dni robocze. Nie pracowa w weekendy. Nastpnie Bili owiadczy, e za t wyszej jakoci wod i pewniejsze dostawy bdzie pobiera 75% mniej ni Ed. Wie ucieszya si i natychmiast udaa si do kranu rurocigu Billa. Aby podoa wspzawodnictwu, Ed natychmiast obniy swoj cen o 75%, kupi dwa wiadra wicej, zastosowa pokrywy i zacz nosi po cztery wiadra. Chcc sprosta konkurencji, wynaj swoich dwch synw, aby pomogli mu na nocnej zmianie i w weekendy. Gdy jego chopcy wyjedali do redniej szkoy, powiedzia im: - Pamitajcie, e pewnego dnia ten biznes bdzie nalea do was. Po skoczeniu szkoy jego dwaj synowie z jakiego powodu nie powrcili. Ed zatrudni pracownikw do pomocy. Pojawiy si rwnie problemy ze zwizkami zawodowymi. Zwizki domagay si wyszych plac, wikszych uprawnie i day, aby czonkowie zwizku nosili tylko po jednym wiadrze. W midzyczasie Bili zda sobie spraw z tego, e jeli ta wioska potrzebuje wody, inne te jej potrzebuj. Zmodyfikowa plan biznesu i wyruszy na sprzeda swojego systemu dostawy wody dla wiosek rozmieszczonych na caym wiecie; by to system wysoce wydajny, o niskim koszcie i dostarczajcy czyst wod. Bili zarabia tylko jeden grosz od wiadra dostarczonej wody, ale codziennie dostarcza miliardy wiader wody. Bez wzgldu na to czy pracowa, czy te nie, pienidze wpyway na jego konto bankowe. Bili zbudowa rurocig dostarczajcy mu pienidze,

podobnie jak wodocig dostarcza wod mieszkacom wioski. Bili y szczliwie i dostatnio, a Ed ciko pracowa do koca swojego ycia i zawsze mia problemy finansowe. Koniec. To opowiadanie o Billu i Edzie byo moim przewodnikiem przez cae lata. Pomagao mi w procesie podejmowania yciowych decyzji. Czsto pytaem siebie:

Czy buduj rurocig, czy te nosz wiadra? Czy pracuj ciko, czy mdrze?Odpowied na te pytania daa mi finansow wolno. I wanie o tym jest ta ksika. Opisuje, co trzeba zrobi, aby sta si B i I. Przeznaczona jest dla ludzi, ktrzy s zmczeni noszeniem wiader i gotowi do budowy rurocigu, ktry zabezpieczy im dopyw pienidzy, a nie ich odpyw. Ksika jest podzielona na trzy czci Cz pierwsza traktuje o zasadniczych rnicach pomidzy ludmi z czterech kwadrantw. Mwi, dlaczego okreleni ludzie s przycigani do okrelonych kwadrantw i czsto zostaj tam zakotwiczeni, nie zdajc sobie z tego sprawy. Pomoe ona okreli Ci, w ktrym kwadrancie obecnie znajdujesz si i gdzie zamierzasz by za pi lat. Cz druga dotyczy zmieniajcej si osobowoci. Bardziej skupia si nad tym, kim powiniene by, anieli nad tym, co powiniene zrobi. Cz trzecia opisuje siedem krokw, ktre moemy podj na drodze do prawej strony Kwadrantu. Przedstawia ona wicej sekretw bogatego ojca, zwizanych z umiejtnociami, ktre s wymagane, aby sta si odnoszcym sukcesy B i I. Pomoe Ci ona wybra wasn drog do finansowej wolnoci. Zajmujc si Kwadrantem przepywu pienidzy, wci podkrelam wag finansowej inteligencji. Jeli kto zamierza dziaa po prawej stronie, po stronie B i I, musi by bystrzejszy ni ten, kto wybra pozostanie po lewej stronie jako P lub S. Aby sta si B lub I, musisz by w stanie sterowa przepywem swoich pienidzy. Ksik t napisano dla tych, ktrzy s gotowi dokona zmian w swoim yciu. Dla tych, ktrzy s gotowi przemieci si poza gwarantowan prac i zacz budowa wasne rurocigi, aby osign finansow wolno. Znajdujemy si na pocztku epoki informacyjnej, ktra stworzy wicej okazji do wynagradzania finansowego, anieli kiedykolwiek miao to miejsce. Osobnicy, posiadajcy umiejtnoci charakteryzujce B i I, bd w stanie zauway i pochwyci te okazje. Aby odnosi sukcesy w epoce informacyjnej, bd potrzebne informacje ze wszystkich czterech kwadrantw. Niestety, nasze szkoy znajduj si wci w epoce industrialnej i wci przygotowuj uczniw i studentw do zajcia miejsca po lewej stronie Kwadrantu. Jeeli szukasz nowej wiedzy, ksika ta pozwoli Ci na szybkie przemieszczenie si do epoki informacyjnej. Napisano j, aby asystowa Ci w podry do epoki informacyjnej. Nie zawiera ona wszystkich odpowiedzi, ale zawiera wnikliwy przegld dowiadczenia, ktre nabyem podczas przemieszczania si ze strony P i S na stron B i I Kwadrantu przepywu pienidzy. Jeeli jeste gotowy na rozpoczcie swojej podry lub ju j odbywasz w celu osignicia finansowej wolnoci, przeczytaj t ksik.

Cz I Kwadrant przepywu pienidzy ROZDZIA 1 Dlaczego nie poszukasz sobie pracy W 1985 r. moja ona Kim i ja bylimy bezdomni. Bylimy bezrobotni i posiadalimy niewiele pienidzy, ktre zostay z naszych oszczdnoci. Nasze karty kredytowe byy wyczerpane, a my mieszkalimy w starej brzowej toyocie, majcej rozkadane siedzenia, ktre suyy nam za ka. Pod koniec pewnego tygodnia gorzka prawda o tym, kim bylimy, co robilimy i dokd zmierzalimy, zacza si zmienia. Bezdomno trwaa jeszcze nastpne dwa tygodnie. Znajoma, ktra zdaa obie spraw z naszej zdesperowanej sytuacji finansowej, zaoferowaa nam pokj w swojej piwnicy. Mieszkalimy tam przez dziewi miesicy. Nie opowiadalimy o naszej sytuacji. Moja ona i ja nie rnilimy si bardzo od innych. Gdy znajomi i rodzina dowiadywali si o naszej sytuacji, pierwszym pytaniem byo zawsze: Dlaczego nie poszukacie sobie pracy?. Na pocztku prbowalimy wyjania, ale w wikszoci przypadkw to si nam nie udawao. Komu, kto ceni sobie prac na etacie, trudno jest wytumaczy, e moesz nie chcie takiej pracy. Sporadycznie wykonywalimy jakie dorywcze prace i zarabialimy kilka dolarw to tu, to tam. Robilimy to jednak tylko po to, aby mie co woy do ust i za co naby paliwo do samochodu. Te kilka dolarw byo tylko rodkiem pozwalajcym na kontynuacj dziaania zmierzajcego do zaoonego celu. Musz przyzna, e podczas momentw gbokiego zwtpienia osobistego, myl o bezpiecznej i gwarantowanej pracy na pensji bya pocigajca. Poniewa jednak gwarantowana praca nie bya tym, czego poszukiwalimy, kontynuowalimy denie do celu, yjc z dnia na dzie, na skraju finansowej ndzy. Rok 1985 by najgorszym i zarazem najduszym w naszym yciu. Ten, kto mwi, e pienidze nie s wane - nigdy zapewne nie przey duszego okresu bez pienidzy. Kim i ja czsto sprzeczalimy si. Strach, niepewno i gd zwalniaj hamulec ludzkich emocji i czsto walczymy z osob, ktra nas najbardziej kocha. Jednak mio trzymaa nas razem, a wizy, ktre scalay nasz par, staway si silniejsze z powodu przeciwnoci losu. Wiedzielimy, dokd zmierzamy. Nie bylimy jednak pewni, czy dotrzemy do celu. Wiedzielimy, e zawsze moemy znale gwarantowan prac na posadzie z dobr pensj. Oboje bylimy absolwentami wyszej uczelni, posiadajcymi dobre umiejtnoci zawodowe i etyk. Nie zmierzalimy jednak w kierunku bezpiecznej pracy na etacie. Zmierzalimy ku finansowej wolnoci. W 1989 r. stalimy si milionerami. Mimo e w oczach wielu ludzi odnielimy finansowy sukces, cigle jeszcze nie mielimy spenionych naszych marze. Nie osignlimy jeszcze prawdziwej finansowej wolnoci. To udao si nam dopiero w 1994 r. Od tego czasu nie musielimy ju pracowa do koca swojego ycia. Poza wyjtkiem jakiej nieprzewidzianej finansowej katastrofy. Kim miaa 37, a ja 47 lat. NIE TRZEBA MIE PIENIDZY, ABY ROBI PIENIDZE Zaczem t ksik od opisu bycia bezdomnym i nieposiadania czegokolwiek, gdy czsto sysz ludzi mwicych: Aby robi pienidze, trzeba je mie. Nie zgadzam si z tym. Przejcie - od bezdomnoci w 1985 r. do stania si bogatym w 1989 r. i finansowo niezalenym w 1994 r. - nie wymagao pienidzy. Gdy wystartowalimy z naszymi planami, nie posiadalimy pienidzy i bylimy w dugach.

Nie jest rwnie potrzebna wszechstronna formalna edukacja. Posiadam dyplom wyszej uczelni i mog powiedzie, e w osigniciu finansowej wolnoci niewiele pomogo mi to, czego nauczyem si na studiach. Nie stwierdziem, aby na wiele przyday si lata studiw uczce rachunkw, trygonometrii sferycznej, chemii, fizyki, francuskiego i literatury angielskiej. Wielu ludzi, ktrzy odnieli sukces, opucio szko, nie otrzymujc dyplomu wyszej uczelni. Na przykad: Tomasz Edison - zaoyciel General Electric, Henry Ford - zaoyciel Ford Motor Co., Bili Gates - zaoyciel Microsoftu, Ted Turner - zaoyciel CNN, Michael Dell - zaoyciel Dell Computers, Steve Jobs - zaoyciel Apple Computer i Ralph Laure - zaoyciel Polo. Edukacja zdobyta na studiach jest wana, gdy chodzi o tradycyjne zawody, ale nie bya pomocna w tym, jak ludzie ci osignli wielkie majtki. Utworzyli oni wasny, odnoszcy sukcesy, biznes i wanie tego dotyczyy usiowania Kim i moje. CZEGO WIC POTRZEBA? Czsto jestem pytany: Jeeli do zrobienia pienidzy nie potrzeba pienidzy, a szkoy nie ucz nas jak osign finansow wolno, czego zatem potrzeba? Moja odpowied jest taka: Potrzeba marze, wiele determinacji, woli szybkiego uczenia si, umiejtnoci waciwego uycia aktyww bdcych boskim darem oraz orientowania si w tym, ktry kwadrant przepywu pienidzy ma by uyty do generowania przychodu. CZYM JEST KWADRANT PRZEPYWU PIENIDZY? Poniszy diagram przedstawia Kwadrant przepywu pienidzy. Litera kadego kwadrantu reprezentuje: P pracownika S samozatrudnionego B waciciela biznesu I inwestora Z KTREGO KWADRANTU GENERUJESZ SWJ PRZYCHD? Kwadranty przepywu pienidzy reprezentuj rne metody generowania przychodu czy pienidzy. Pracownik zarabia pienidze, wykonujc prac dla innej osoby lub dla firmy. Samozatrudniony zarabia pienidze, pracujc dla siebie samego. Waciciel biznesu posiada biznes, ktry generuje pienidze, a inwestor zarabia pienidze z rnych inwestycji, to znaczy pienidze generuj pienidze. Rne metody generowania przychodu wymagaj rnego nastawienia czowieka, rnych umiejtnoci technicznych, rnych drg edukacji, rnych typw ludzi. Rni ludzie s przycigani do rnych kwadrantw. Mimo e wszystkie pienidze s takie same, sposb zarabiania ich moe by ogromnie zrnicowany. Jeeli zaczniemy si przyglda czterem rnym literom kwadrantw, moemy zapyta: Ktry kwadrant generuje wikszo z mojego przychodu?. Kady kwadrant jest odmienny. Generowanie przychodu z odmiennych kwadrantw wymaga odmiennych umiejtnoci i odmiennej osobowoci, nawet jeli osoba znajdujca si w poszczeglnych kwadrantach jest t sam. Zmiana jednego kwadrantu na drugi jest jak granie rankiem w golfa i chodzenie wieczorem na balet. MOESZ GENEROWA PRZYCHD WE WSZYSTKICH CZTERECH KWADRANTACH. Wikszo z nas posiada potencja generowania przychodu we wszystkich czterech kwadrantach. To, jaki kwadrant wybierzemy jako swj podstawowy przychd, w niewielkim stopniu jest zwizane z tym, czego uczymy si w szkole. Bardziej zalene jest to od naszej osobowoci, hierarchii naszych wartoci, siy charakteru, naszych saboci i zainteresowa. To te zasadnicze rnice przycigaj nas do tych czterech kwadrantw lub odpychaj od nich. Jednake pomijajc to, co robimy zawodowo, wci moemy pracowa we wszystkich czterech kwadrantach. Na przykad: lekarz medycyny moe wybra zarobkowanie jako P (pracownik), zatrudniajc si w prywatnym szpitalu lub pracujc na pastwowej posadzie w subie zdrowia. Moe te zosta lekarzem wojskowym albo doczy do personelu firmy ubezpieczeniowej, ktra potrzebuje lekarza.

Ten sam lekarz moe rwnie zdecydowa, e bdzie zarobkowa jako S, zatrudni sam siebie, rozpoczynajc prywatn praktyk lekarsk, otwierajc gabinet, najmujc personel, wynajmujc budynek i tworzc prywatn list klientw. Lekarz ten moe te zdecydowa si na zostanie B i sta si wacicielem kliniki czy laboratorium, zatrudniajc lekarzy i personel. Taki lekarz zapewne zatrudni menedera, ktry bdzie kierowa organizacj. W takim przypadku lekarz jest wacicielem biznesu, ale nie musi w nim pracowa. Lekarz moe te zdecydowa, e bdzie wacicielem biznesu, ktry nie ma nic wsplnego z dziedzin medycyny. Sam za bdzie praktykowa gdzie indziej. W tym przypadku lekarz ten bdzie otrzymywa przychd zarwno jako P i B. Lekarz ten moe rwnie generowa przychd jako I, bdc inwestorem w czyim biznesie lub na giedzie papierw wartociowych albo inwestujc w obligacje czy nieruchomoci. Wanymi sowami s: generowanie przychodu z.... Mniej wane jest to, co robimy, natomiast bardziej to, jak generujemy przychd. RNE METODY GENEROWANIA PRZYCHODU Waniejsza, ni wszystko inne, jest wewntrzna rnorodno naszych podstawowych wartoci, si, saboci i zainteresowa, ktre wpywaj na to, z ktrego kwadrantu decydujemy si generowa przychd. Jedni ludzie uwielbiaj by pracownikami, za inni nie cierpi tego. Jedni ludzie uwielbiaj posiadanie firm, ale nie chc nimi kierowa, inni uwielbiaj firmy, ale te i kierowanie nimi. Okreleni ludzie lubi inwestowa, podczas gdy inni widz tylko ryzyko utraty pienidzy. Wikszo z nas posiada wszystkiego po trochu z wyej wymienionych cech. Osignicie sukcesu we wszystkich czterech kwadrantach czsto oznacza zmian ukierunkowania niektrych z naszych wewntrznych, podstawowych wartoci. WE WSZYSTKICH CZTERECH KWADRANTACH MOESZ BY BOGATYM LUB BIEDNYM Wane jest to, e we wszystkich czterech kwadrantach moemy by bogaci lub biedni. Istniej ludzie, ktrzy zarabiaj miliony i ludzie, ktrzy bankrutuj. Przynaleno do jednego czy drugiego kwadrantu niekoniecznie gwarantuje finansowy sukces. NIE WSZYSTKIE KWADRANTY S RWNE Znajc cechy rnice kwadranty, bdziemy mieli lepsze wyobraenie o tym, ktry kwadrant lub kwadranty odpowiadaj nam najbardziej. Na przykad, jednym z wielu powodw, dla ktrych postanowiem pracowa w kwadrancie B i I, s zalety zwizane z podatkami. Dla wikszoci ludzi praca po lewej stronie Kwadrantu dostarcza niewielu legalnych ulg podatkowych, natomiast prawa strona obfituje w legalne ulgi podatkowe. Praca, generujca przychody w kwadrantach B i I, pozwala mi szybciej nabywa pienidze i duej je trzyma, gdy dla mnie pracuj, bez straty wielkich sum na poczet paconych podatkw. RNE SPOSOBY ZARABIANIA PIENIDZY Gdy ludzie pytaj, dlaczego Kim i ja bylimy bezdomni, odpowiadam, e pienidze s dla mnie wane, ale nie chciaem spdza swojego ycia, pracujc za pienidze, bo tego nauczy mnie bogaty ojciec. Dlatego te nie chciaem mie pracy na etacie. Jeeli zamierzalimy by odpowiedzialnymi obywatelami, pragnlimy, aby nasze pienidze pracoway dla nas, zamiast spdza cae nasze ycie na pracy za pienidze. Dlatego wanie Kwadrant przepywu pienidzy jest tak wany. Ukazuje on rnic pomidzy odmiennymi sposobami generowania pienidzy. W odrnieniu od fizycznej pracy dla pienidzy, istniej inne sposoby: bycie odpowiedzialnym i generowanie pienidzy. RNI OJCOWIE - RNE POMYSY ZWIZANE Z PIENIDZMI Mj bardzo edukowany ojciec posiada siln wiar w to, e pienidze s zem. Oznaczao to, e nadmierne zyski mwi, i jeste chciwy. Czu si zaambarasowany, gdy gazety opublikoway, ile zarobi, poniewa uwaa, e by opacany zbyt wysoko, w porwnaniu z innymi

nauczycielami, ktrych by zwierzchnikiem. By dobrym, uczciwym, ciko pracujcym czowiekiem, ktry robi wszystko, co mg, aby obroni swj punkt widzenia mwicy, e pienidze nie s wane w jego yciu. Mj bardzo edukowany, ale biedny ojciec, wci powtarza:

Nie jestem zainteresowany pienidzmi. Nigdy nie bd bogaty. Nie mog sobie na to pozwoli. Pienidze - to nie wszystko.PIENIDZE WSPIERAJ YCIE Bogaty ojciec mia odmienny punkt widzenia. Uwaa za niemdre spdzanie caego swojego ycia na pracy za pienidze i udawanie, e pienidze s niewane. Bogaty ojciec wierzy, e ycie jest waniejsze ni pienidze, ale pienidze s wane we wspieraniu ycia. Czsto mwi: Masz tylko okrelon liczb godzin w cigu dnia i moesz pracowa tylko okrelonym wysikiem. Po co wic pracowa ciko za pienidze? Naucz si tego, aby pienidze i ludzie intensywnie pracowali dla ciebie, a wtedy bdziesz wolny, aby robi rzeczy, ktre s wane. Dla bogatego ojca wane byy takie oto sprawy: 1. Posiadanie duo czasu na wychowanie swoich dzieci. 2. Posiadanie pienidzy na dotacje dobroczynne i projekty, ktre popiera. 3. Tworzenie miejsc pracy i stabilizacji spoecznej. 4. Posiadanie czasu i pienidzy, aby dba o swoje zdrowie. 5. Posiadanie moliwoci podrowania po wiecie ze swoj rodzin.

Te sprawy wymagaj pienidzy - powiedzia bogaty ojciec. Z tego powodu pienidze swane dla mnie, ale nie chc spdzi mojego ycia na pracy za nie. WYBIERAJC KWADRANTY Jednym z powodw, dla ktrego skupilimy si z on na kwadrantach B i I, gdy bylimy bezdomni, byo to, e posiadaem wicej praktyki edukacji w tych kwadrantach. Tak si stao za spraw bogatego ojca, ktry mi przewodzi. Dziki niemu znaem rne zawodowe i finansowe zalety kadego z kwadrantw. Kwadranty prawej strony, B i I, oferoway mi najlepsz okazj finansowego sukcesu i finansowej wolnoci. Poza tym, przez 37 lat dowiadczyem sukcesw i poraek we wszystkich czterech kwadrantach, co umoliwio mi zrozumienie mojego temperamentu, tego co lubi i nie lubi, si i saboci. Wiedziaem, w ktrym kwadrancie bd najlepszy. RODZICE S NAUCZYCIELAMI Gdy byem modziecem, to wanie bogaty ojciec czsto odwoywa si do Kwadrantu przepywu pienidzy. Tumaczy mi rnic pomidzy kim, kto odnosi sukcesy po lewej stronie Kwadrantu w porwnaniu z praw stron. Na pocztku nie powicaem zbytniej uwagi temu, co powiedzia. Nie rozumiaem rnicy pomidzy mentalnoci pracownika, a mentalnoci waciciela biznesu. Prbowaem przetrwa w szkole. Syszaem jednak jego sowa i wkrtce zaczy one nabiera dla mnie sensu. Majc u swego boku dwie dynamiczne i odnoszce sukcesy postacie ojcowskie, uwanie suchaem tego, co kady z nich mwi. Ale dopiero to, co robili, pozwolio mi zacz zauwaa rnice pomidzy stron P-S i B-I. Na pocztku rnice byy bardzo niewielkie, ale potem stay si znaczne. Jedn z bolesnych lekcji, jakich dowiadczyem, byo to, ile czasu mia dla mnie jeden ojciec w porwnaniu z drugim ojcem. W miar jak rs sukces i znaczenie obu ojcw, stao si jasne, e jeden ojciec mia coraz mniej czasu na spdzanie go ze swoj on i czworgiem dzieci. Mj biologiczny ojciec wci by w drodze, na spotkaniach lub pdzi na lotnisko, aby by na innych spotkaniach. Im wiksze odnosi sukcesy, tym mniej obiadw jadalimy razem jako rodzina. Weekendy spdza w domu - w swoim zatoczonym maym biurze, zawalony papierami. Bogaty ojciec za mia coraz wicej czasu w miar jak rs jego sukces. Jednym z powodw tego, e nauczyem si tak wiele o pienidzach, finansach, biznesie i yciu byo to, e

bogaty ojciec mia coraz wicej czasu dla swoich dzieci i dla mnie. Innym przykadem jest to, e obaj ojcowie, w miar jak osigali coraz wikszy sukces, zarabiali coraz wicej pienidzy. Jednak mj biologiczny ojciec, ten edukowany, coraz bardziej pogra si w dugach. Pracowa wic ciko i nagle znalaz si w wyszym przedziale opodatkowania. Jego bankier i ksigowy mwili mu wtedy, aby kupi wikszy dom, aby otrzyma wiksze tzw. odpisy. Mj ojciec szed za t rad. Kupowa wikszy dom i wkrtce pracowa jeszcze ciej ni dotychczas, by mc zarabia wicej pienidzy na nowy dom, co jeszcze bardziej odcigno go od swojej rodziny. Bogaty ojciec by inny. Robi coraz wicej pienidzy, ale paci mniej podatkw. On rwnie posiada bankierw i ksigowych, ale nie otrzymywa takiej samej rady jak mj bardzo edukowany ojciec. GWNY POWD Dodatkowym powodem, ktry nie pozwoli mi pozosta po lewej stronie Kwadrantu byo to, co przydarzyo si mojemu bardzo edukowanemu, ale biednemu ojcu, gdy by u szczytu kariery. We wczesnych latach 70-tych byem ju na studiach w Pensacola na Florydzie, szkolc si w pilotau. Miaem suy w siach morskich w Wietnamie. Mj edukowany ojciec by teraz dyrektorem departamentu edukacji stanu Hawaje i czonkiem personelu gubernatora. Pewnego wieczoru zatelefonowa do mojego pokoju w bazie. - Synu - usyszaem. - Zamierzam zwolni si z mojej pracy i kandydowa na stanowisko zastpcy gubernatora z ramienia partii republikaskiej. Przeknem lin i spytaem: - Zamierzasz ubiega si o stanowisko stajc w opozycji do swojego szefa? - Tak jest - odpowiedzia. - Dlaczego? Republikanie nie maj szans na Hawajach. Partia demokratyczna i zwizki zawodowe s zbyt silne. - Wiem synu. Wiem te, e nie mamy sposobu na wygranie. Sdzia Samuel King bdzie kandydatem na gubernatora, a ja bd jego przybocznym. - Dlaczego zamierzasz kandydowa przeciwko swojemu szefowi wiedzc, e przegrasz? - Poniewa moja wiadomo nie pozwala mi robi czego innego. Gry tych politykw nie daj mi spokoju. - Czy mwisz, e s skorumpowani? - Tego nie chc powiedzie - rzek mj ojciec. By on uczciwym i moralnym czowiekiem, ktry rzadko mwi o kim le. By on rwnie dyplomat. Z jego gosu mogem jednak wywnioskowa, e by zy i wyprowadzony z rwnowagi, gdy rzek: - Powiem tylko tyle, e moja wiadomo nie daje mi spokoju, gdy widz, co si dzieje poza scen polityczn. Nie mgbym by sob, gdybym uda, e tego nie widz i nic nie zrobi. Moja praca i moja pensja nie s tak wane, jak moja wiadomo. Po dugiej ciszy uwiadomiem sobie, e ojciec ju postanowi. - ycz ci szczcia - powiedziaem po cichu - jestem dumny z twojej odwagi i z tego, i jestem twoim synem. Jak tego oczekiwano, republikanie, a wraz z nim i mj ojciec, sromotnie przegrali. Ponownie wybrany gubernator rozesa wie, e ojciec nigdy nie otrzyma pracy pastwowej w stanie Hawaje i te nigdy jej nie otrzyma. W wieku 54 lat uda si na poszukiwanie pracy, ja za byem w drodze do Wietnamu. Pracujc, zmienia stanowiska, przemieszczajc si z jednych, z wielkimi tytuami i nisk pensj, na nastpne z wielkimi tytuami i nisk pensj. By naczelnym dyrektorem w XYZ Services, niedochodowej organizacji, to znw menederem w ABC Services, nastpnej niedochodowej organizacji. By on wysokim, bystrym i dynamicznym mczyzn, ktry nie by ju mile widziany w

wiecie, ktry zna w wiecie urzdnikw pastwowych. Prbowa zacz kilka maych biznesw. Przez jaki czas by konsultantem, a nawet kupi popularny franchising, biznes dziaajcy na takiej zasadzie, Kwadrant przepywu pienidzy jak np. McDonald, ale wszystko upado. Gdy stawa si starszy, siy zaczy go opuszcza, podobnie jak energia, ktra pozwalaaby mu znw zaczyna od nowa. Po kadym niepowodzeniu w biznesie jego wola stawaa si sabsza. By on P, ktry odnis sukces, a ktry prbowa przetrwa jako S - w kwadrancie, do dziaania w ktrym nie zosta przeszkolony i nie posiada dowiadczenia oraz do ktrego nie mia zamiowania. Uwielbia on wiat publicznej edukacji, ale nie mg znale drogi powrotu do niej. Obowizywa cichy zakaz zatrudniania go na posadzie stanowego urzdnika. W niektrych krgach okrela si to jako bycie na czarnej licie. Gdyby nie zasiek i bezpatna opieka zdrowotna, ostatnie lata jego ycia byyby cakowit katastrof. Zmar sfrustrowany i troch zy, ale zmar, nie obciony wiadomoci wasnej winy. Co wic podtrzymywao mnie w dziaaniu w najczarniejszych godzinach? Bya to przeladujca pami o moim edukowanym ojcu, ktry siedzia w domu wyczekujc, e zadzwoni telefon, prbujc przetrwa w wiecie biznesu, w wiecie, o ktrym nic nie wiedzia. Inspiroway mnie te smutne oraz mie wspomnienia o tym, jak bogaty ojciec stawa si szczliwszy i odnosi coraz wiksze sukcesy, w miar jak upyway lata. Bogaty ojciec w wieku 54 lat rozkwita, zamiast podupada. Sta si bogatym wiele lat wczeniej, ale teraz stawa si bardzo bogatym. Wci by na szpaltach gazet jako czowiek, ktry kupowa Waikiki i Maui. Jego lata metodycznej budowy biznesw i inwestowania odpacay z nawizk i by on na drodze do stania si jednym z najbogatszych na Wyspach Hawajskich. MAE RNICE STAJ SI WIELKIMI RNICAMI Dziki temu, e bogaty ojciec wytumaczy mi kwadranty, byem w stanie lepiej widzie mae rnice, ktre rozrastay si do wielkich rnic, gdy byy mierzone w odniesieniu do lat spdzonych na pracy. Dziki kwadrantom wiedziaem, e lepsze byo podjcie decyzji o tym kim chc si sta, w miar jak bd postpoway lata pracy, zamiast o tym, co chc robi. W najczarniejszych godzinach ta wanie gboka wiedza i lekcje otrzymane od obu potnych ojcw trzymay mnie na drodze do wytyczonego celu. TO JEST CO WICEJ NI TYLKO KWADRANTY Kwadrant przepywu pienidzy - to co wicej anieli dwie linie i litery. Gdy zajrzymy pod powierzchni tego prostego diagramu, znajdziemy cakowicie inne wiaty oraz cakowicie inne sposoby patrzenia na wiat. Jako osoba, ktra patrzya na wiat z pozycji obu stron, lewej i prawej, diagramu, mog powiedzie, e wiat wyglda bardzo odmiennie, w zalenoci od tego, po ktrej stronie diagramu jestemy. Te rnice pomidzy stronami diagramu s tym, o czym traktuje ta ksika. Jeden kwadrant nie jest lepszy od drugiego: kady ma swj potencja i kady ma saboci. Ksik t napisaem po to, aby umoliwi Ci wgld w rne kwadranty i w prac nad sob, wymagan do osignicia finansowego sukcesu w kadym z kwadrantw. Mam nadziej, e dokadniej przyjrzysz si wyborowi finansowej drogi ycia, ktra jest najstosowniejsza dla Ciebie. Wiele z umiejtnoci niezbdnych w odnoszeniu sukcesw po prawej stronie diagramu nie jest nauczanych w szkole, co moe by wytumaczeniem, dlaczego Bill Gates z Microsoftu, Ted Turner z CNN i Tomasz Edison wczenie opucili szko. Ksika ta okrela umiejtnoci i istot osobistego usposobienia, ktre s niezbdne w odniesieniu sukcesu po stronie B i I diagramu. Najpierw dokonuj przegldu czterech kwadrantw, a nastpnie bliej skupiam si na stronie B i I. O tym, jak odnie sukces po stronie P i S, napisano ju wiele ksiek. Po przeczytaniu tej ksiki niektrzy mog zechcie dokona zmian w sposobach zarobkowania, a niektrzy bd zadowoleni, pozostajc tam, gdzie s. Moesz wybra dziaalno w wicej ni jednym kwadrancie lub nawet we wszystkich czterech. Rnimy si wszyscy od siebie i jeden kwadrant nie jest waniejszy czy lepszy od drugiego. W kadej wiosce, kadym miecie i narodzie istnieje zapotrzebowanie na ludzi dziaajcych we wszystkich czterech kwadrantach, co

zapewnia finansow stabilizacj spoeczestwa jako caoci. Poza tym, w miar jak si starzejemy, nabywamy odmiennych dowiadcze, a nasze zainteresowania zmieniaj si. Widz, e wielu modych ludzi po ukoczeniu szkoy jest zadowolonych z faktu zdobycia pracy. Jednak po kilku latach tylko nieliczni nie s zainteresowani robieniem kariery w firmie lub trac zainteresowanie biznesem, ktry prowadz. Zmiany wieku i dowiadczenie czsto powoduj, e osoba zaczyna szuka nowych sposobw rozwoju, nowych wyzwa, finansowej gratyfikacji i osobistego szczcia. Mam nadziej, e ksika ta dostarczy wieych pomysw.

ROZDZIA 2 Rne kwadranty... rni ludzie Starego psa nie nauczysz nowych sztuczek - zawsze powtarza mj bardzo edukowany ojciec. Kilka razy, przy rnych okazjach, siadaem razem z nim i najlepiej jak umiaem prbowaem wytumaczy mu Kwadrant przepywu pienidzy, wskazujc na nowe drogi finansowych dziaa. Zbliajc si do szedziesitki, zaczyna zdawa sobie spraw, e wiele z jego marze nie speni si. Wpyw czarnej listy oddziaywa nawet poza zasigiem rzdu stanowego. Teraz ojciec sam siebie umieci na czarnej licie. - Prbowaem tych drg, ale nie poskutkowao - powiedzia. Ojciec odwoywa si do swoich wysikw odniesienia sukcesu w kwadrancie S, prowadzc wasny biznes jako konsultant oraz jako B, gdy wiele ze swoich yciowych oszczdnoci umieci w systemie franchising zwizanym z lodami, ktry zakoczy si fiaskiem. Bdc bystrym, rozumia koncepcj posiadania odmiennych umiejtnoci technicznych wymaganych w kadym z czterech kwadrantw. Wiedzia, e moe si ich nauczy, jeli zechce. Istniao jednak jeszcze co, co go powstrzymywao. Pewnego dnia, podczas lunchu, rozmawiaem z bogatym ojcem na temat mojego edukowanego ojca. - Twj ojciec i ja, nie jestemy takimi samymi ludmi - powiedzia. - Mimo e obaj jestemy istotami ludzkimi i obaj odczuwamy strach, niepewno, wiar, si i saboci - odmiennie reagujemy na te zjawiska. - Czy moe mi pan wskaza te rnice? - spytaem. - Nie w trakcie lunchu. Mog teraz powiedzie tylko tyle, e nasz sposb reagowania na te zjawiska warunkuje pozostanie w tym lub innym kwadrancie. Gdy twj ojciec prbowa przemieci si z kwadrantu P do kwadrantu B, intelektualnie mg rozumie ten proces, ale nie mg poradzi sobie z nim emocjonalnie. Gdy sprawy nie szy gadko i zacz traci pienidze, nie wiedzia co zrobi, aby rozwiza problemy, wic powrci do kwadrantu, w ktrym czu si najlepiej. - W kwadrancie P i czasami S - dodaem. Bogaty ojciec kiwn gow. - Gdy strach przed utrat pienidzy i niepowodzeniem stanie si zbyt bolesny - on szuka bezpieczestwa, natomiast ja decyduj si na poszukiwanie wolnoci. - I to jest ta zasadnicza rnica pomidzy wewntrznymi odczuciami odmiennych osb powiedziaem, sygnalizujc kelnerowi zamiar zapaty. - Mimo e wszyscy jestemy istotami ludzkimi - powrci do rozmowy bogaty ojciec - gdy chodzi o pienidze, wszyscy reagujemy inaczej. Wanie to, jak reagujemy na te emocje, czsto determinuje, ktry kwadrant wybieramy w celu generowania naszego przychodu. - Rni ludzie, rne kwadranty - powiedziaem. - Zgadza si - przytakn bogaty ojciec, gdy wstalimy kierujc si do drzwi. - Jeeli zamierzasz odnie sukces w jakim kwadrancie, twoja wiedza musi wykracza poza techniczne umiejtnoci. Musisz rwnie zna istot rnic, skaniajcych ludzi do szukania rnych kwadrantw. Poznaj to, a twoje ycie bdzie o wiele atwiejsze. Gdy egnaem si z ojcem, portier przyprowadzi jego samochd. - I ostatnie pytanie - powiedziaem w popiechu. - Czy mj ojciec moe si zmieni? - Na pewno - odpowiedzia bogaty ojciec. - Kady moe si zmieni. Zmiana kwadrantw nie jest jednak tym, czym jest zmiana pracy czy zmiana zawodu. Zmiana kwadrantw jest czsto

nawet zmian twojej osobowoci, tego - jak mylisz i jak patrzysz na wiat. Dla bystrych ludzi taka zmiana jest atwiejsza; jedni podaj zmian, a inni walcz z nimi. Zmiana kwadrantw jest najczciej zmian yciowego dowiadczenia. Jest ona tak gboka, jak przemiana gsienicy w motyla. Nie tylko ty si zmienisz, ale i twoje znajomoci. Mimo e wci bdziesz utrzymywa kontakty ze swoimi starymi znajomymi - gsienicom jest ciej porusza si ni motylom. Tak wic zmiany kwadrantw s wielkimi zmianami i niewielu decyduje si na ich dokonywanie. Portier zamkn drzwi i bogaty ojciec odjecha, zostawiajc mnie rozmylajcego o rnicach. NA CZYM POLEGAJ RNICE? Jak rozpozna czy kto naley do P, S lub I, bez posiadania jakiej wiedzy o tym czowieku? Jednym ze sposobw jest suchanie tego, co mwi. Jedn z najwikszych umiejtnoci bogatego ojca byo czytanie ludzi; by on przekonany rwnie, e nie powinno si ocenia ksiki po okadce. Bogaty ojciec, podobnie jak Henry Ford, nie by zbyt wyksztacony, ale obaj wiedzieli, jakich ludzi zatrudnia i jak z nimi wsppracowa. Bogaty ojciec wyjani mi te istot umiejtnoci doboru ludzi pracujcych w zespole, co byo jedn z jego podstawowych zdolnoci. Gdy miaem 9 lat, bogaty ojciec zacz uczy mnie i czyni wiele, abym naby umiejtnoci niezbdnych do odniesienia sukcesu w kwadrantach B i I. Jedn z nich byo przeniknicie osobowoci rozmwcy. Bogaty ojciec mawia: - Gdy wsuchuj si w sowa osoby, zaczynam widzie i czu jej dusz. Majc 9 lat, towarzyszyem bogatemu ojcu, gdy ten zatrudnia ludzi. Z tych rozmw wstpnych nauczyem si sucha nie tyle mowy, lecz treci zawartych w wypowiadanych zdaniach i wartoci, ktre pochodz z duszy jak mawia bogaty ojciec. KWADRANT P Osoba, ktra znajduje si w si w P (kwadrant pracownika), moe powiedzie: - Szukam bezpiecznej, pewnej i dobrze wynagradzanej pracy, z dodatkowymi przywilejami. KWADRANT S Osoba, ktr mona umiejscowi w S (kwadrant samozatrudnienia), moe powiedzie, ktre z poniszych zda: - Moja stawka wynosi 35 dolarw na godzin. - Moja normalna prowizja wynosi 6 procent cakowitej ceny. - Wyglda na to, e nie mona znale ludzi, ktrzy chc pracowa i waciwie wykonywa prac. - Musz powici na to przedsiwzicie ponad 20 godzin. KWADRANT B Osoba dziaajca w kwadrancie B (waciciel biznesu), moe powiedzie: - Szukam nowego prezesa dla mojej firmy. KWADRANT I Osoba dziaajca w kwadrancie I (inwestor), moe zapyta: - Czy mj przepyw pienidzy jest oparty na wewntrznej stopie zwrotu z inwestycji, czy na stopie netto zwrotu z inwestycji? SOWA S NARZDZIAMI Gdy bogaty ojciec pozna ju mentalno osoby, z ktr rozmawia i wiedzia, czego ona szuka oraz co on ma do zaoferowania - w odpowiednich sowach przedstawia swoj ofert. Bogaty ojciec zawsze mwi: - Sowa s narzdziami posiadajcymi wielk moc.

Czsto przypomina swojemu synowi i mnie: - Jeeli chcesz by liderem wrd ludzi - musisz zosta mistrzem sowa. A wic jedn z umiejtnoci bycia wielkim B jest stanie si mistrzem sw, wiedzc ktre sowa najskuteczniej oddziauj na okrelony typ czowieka. Szkoli nas w ten sposb, e najpierw kaza uwanie sucha sw, wypowiadanych przez rozmwc, abymy wiedzieli, jakich sw my powinnimy uy, aby kontakt z t osob by jak najbardziej efektywny. Bogaty ojciec wyjania: - Jedno sowo moe pobudzi jeden typ osb, podczas gdy to samo sowo moe spowodowa cakowite odwrcenie si od nas innej osoby. Na przykad: sowo ryzyko moe by pobudzajce dla osoby z kwadrantu I, ale te moe spowodowa strach u kogo, kto naley do kwadrantu P. Abymy byli wietnymi liderami, podkrela bogaty ojciec, najpierw musimy zosta wietnymi suchaczami. Jeli nie bdziesz sucha sw swego rozmwcy, nie bdziesz w stanie czu jego duszy. Jeeli nie bdziesz wsuchiwa si w jego dusz, nigdy nie bdziesz wiedzia, z kim rozmawiae. KWINTESENCJA ZRNICOWANIA Bogaty ojciec mawia: Suchaj sw rozmwcy, wczuwaj si w jego dusz, gdy w sowach, ktre kto wypowiada, kryj si wyznawane wartoci i odmienno tej osoby od innych. Poniszy rysunek pokazuje uoglnienia, ktre odrniaj ludzi nalecych do jednego kwadrantu od tych, ktrych moemy zaliczy do innego kwadrantu. 1. P (pracownik). Gdy sysz sowa bezpieczny czy uprawnienia, domylam si, kim ten kto moe by, jak moe mie osobowo. Sowo bezpieczny jest czsto uywane jako odpowied na emocje zwizane ze strachem. Potrzeba bezpieczestwa jest czsto wyraana przez kogo, kto w przewaajcej czci pochodzi z kwadrantu P. Gdy chodzi o pienidze i prac, wielu ludzi nie lubi uczucia strachu zwizanego z ekonomiczn niepewnoci i std to pragnienie bezpieczestwa. Sowo uprawnienia oznacza, e ludzie chcieliby mie jaki rodzaj dodatkowego wynagrodzenia, ktre jest wyranie okrelone - zdefiniowany i zapewniony dodatkowy przywilej, taki jak opieka lekarska czy system emerytalny. Chc si czu bezpiecznie i mie to na pimie. Niepewno czyni ich nieszczliwymi; pewno dziaa odwrotnie. Pynce z ich wntrza powiedzenie brzmi: Ja dam ci to, a ty przyrzekniesz, da mi w zamian tamto. Chc zminimalizowa swj strach, wic szukaj bezpieczestwa i dobrze sformuowanych umw o prac. Gdy mwi: Nie jestem zainteresowany pienidzmi, wyraaj naprawd to, co czuj. Myl zwizana z bezpieczestwem jest czsto dla nich waniejsza ni pienidze. Pracownicy mog by prezesami firmy lub odwiernymi, ale nie to co robi jest istotne. Najwaniejsza jest tre zawieranej umowy o prac. 2. S (samozatrudniony). To s ludzie, ktrzy chc: By swoim bossem albo lubi Robi po swojemu. Nazywam t grup zrb to sam. Czsto, gdy chodzi o pienidze, ortodoksyjny S nie przyjmuje do wiadomoci, e jego przychd moe by uzaleniony od innych ludzi. Innymi sowy, jeli S ciko pracuje, oczekuje, e otrzyma zapat za prac. Ci, ktrzy nale do S, nie lubi, aby wielko sumy pienidzy, ktr zarabiaj, bya uzaleniona od ludzi, ktrzy mog nie pracowa tak ciko, jak oni. Jeli pracuj ciko, powinni dobrze zarabia. Rozumiej te, e jeli nie pracuj ciko, nie zasuguj na wysoki zarobek. Gdy chodzi o pienidze, posiadaj zawzicie niezalene dusze. EMOCJE STRACHU Kiedy P, czyli pracownik, bdzie reagowa na strach przed brakiem pienidzy, szukajc bezpieczestwa, S czsto bdzie reagowa inaczej. Ludzie w tym kwadrancie nie reaguj na strach szukajc bezpieczestwa, lecz bior w swoje rce kontrol nad sytuacj. Dlatego grup S nazywam grup zrb to sam. Oni, w sytuacjach wywoujcych strach i finansowe ryzyko, sami chc wzi byka za rogi.

W tej grupie znajdziemy dobrze edukowanych profesjonalistw, ktrzy spdzili lata na nauce, np. lekarzy, prawnikw i dentystw. W grupie S znajduj si te ludzie, ktrzy wybrali inne drogi edukacji ni tradycyjne albo dodatkowo - do tradycyjnej edukacji szkolnej - dodali inn. S tutaj sprzedawcy (np. nieruchomoci) pozostajcy na prowizji oraz waciciele maego biznesu: sklepikarze, sprztacze, prowadzcy restauracje, konsultanci, terapeuci, agenci biur podry, mechanicy samochodowi, hydraulicy, ciele, kaznodzieje, elektrycy, fryzjerzy i artyci. Ulubionym powiedzeniem tej grupy moe by: Nikt nie zrobi tego lepiej, lub Ja to robi po swojemu. Samozatrudnieni s czsto zatwardziaymi perfekcjonistami. Czsto chc zrobi co wyjtkowo dobrze. Nie dopuszczaj myli, e kto moe co zrobi lepiej ni oni. Tak naprawd nikomu nie ufaj, e inni zrobi to w ten sposb, jak oni to robi - w sposb, o ktrym myl, e jest waciwym. Trzeba przyzna, e w wielu przypadkach s to prawdziwi artyci posiadajcy swj wasny styl i wasne metody pracy. I wanie z tego powodu ich wynajmujemy. Korzystajc z usug chirurga, specjalizujcego si w operacjach mzgu, chcesz, aby mia on za sob lata praktyki i dowiadczenia. Ale to, co najwaniejsze, chcesz, aby by on perfekcjonist. Tak samo jest z dentystami, fryzjerkami, konsultantami od marketingu, hydraulikami, elektrykami, stawiajcymi pasjansa, prawnikami czy prowadzcymi szkolenia. Jako klient chcesz tego, ktry jest najlepszy. Dla grupy S pienidze nie s najwaniejsz rzecz zwizan z ich prac. Ich niezaleno, swoboda w pracy i oczekiwany respekt dla siebie, jako ekspertw w swojej dziedzinie - s o wiele waniejsze ni pienidze. Wynajmujc ich, najlepiej powiedzie im, co chcemy, aby byo zrobione i nastpnie zostawi ich w spokoju. Nie potrzebuj nadzoru. Jeli bdziesz si im za bardzo wtrca, porzuc prac i powiedz Ci, e masz sobie wynaj kogo innego. Dla nich pienidze naprawd nie s na pierwszym miejscu - to miejsce zajmuje niezaleno. Tej grupie czsto jest trudno wynajmowa innych ludzi do zrobienia tego, co oni robi, poniewa w ich umyle nikt - poza nimi - nie nadaje si do wykonania zadania. Z tego powodu nalecy do kwadrantu S czsto mwi: W dzisiejszych czasach trudno znale kogo do pomocy. Dodatkowo, jeli kto z tej grupy szkoli kogo, to ta szkolona osoba, czsto koczy na tym, e jest swoim bossem, robi po swojemu i ma okazj wykaza swoj indywidualno. Wielu z typu S jest opornych do wynajmowania oraz szkolenia innych ludzi, bo gdy ju ich wyszkol, staj si ich konkurencj. To z kolei powoduje, e pracuj ciej i sami wykonuj prac. 3. B (waciciel biznesu). Ta grupa ludzi moe by prawie przeciwiestwem S. Ci, ktrzy s prawdziwymi B, lubi si otacza bystrymi ludmi ze wszystkich czterech kategorii: P, S, B, I. W przeciwiestwie do S, ktrzy nie lubi zleca pracy (poniewa nikt nie moe zrobi tego lepiej), prawdziwi B lubi zleca prac. Mottem B jest: Po co co robi samemu, kiedy mona wynaj kogo, kto zrobi to za ciebie i moe to zrobi lepiej?. Do tej maksymy pasowa Henry Ford. Oto jedna z opowieci o nim: Grupa tzw. intelektualistw postanowia napitnowa Forda jako ignoranta. Twierdzili, e tak naprawd niewiele wiedzia. Ford zaprosi ich do swojego biura i kaza im zadawa pytania, a on na nie odpowie. Zebra si zesp najbardziej wpywowych przemysowcw i zacz zadawa mu pytania. Ford sucha ich pyta i gdy skoczyli, sign po kilka telefonw znajdujcych si na jego biurku, zadzwoni do swoich inteligentnych asystentw i poprosi ich o danie zespoowi odpowiedzi, ktrej oczekiwano. Zakoczy spotkanie mwic, e lepiej zatrudni mdrych, wyksztaconych ludzi, by uzyska od nich odpowiedzi, a swj umys zaangaowa do wykonywania waniejszych zada. Takich zada, jak mylenie. A oto jedno z powiedze przypisywane Fordowi: Mylenie jest najcisz ze wszystkich prac. Dlatego tak niewielu ludzi si w to angauje. PRZYWDZTWO JEST WYDOBYWANIEM Z LUDZI TEGO, CO NAJLEPSZE Idolem

bogatego ojca by Henry Ford. Poleca mi czyta ksiki o takich ludziach, jak Ford i John D. Rockefeller, zaoyciel Standard Oil. Bogaty ojciec cigle zachca swojego syna i mnie do uczenia si i zrozumienia istoty przywdztwa oraz technicznych umiejtnoci dotyczcych biznesu. Z perspektywy czasu rozumiem teraz, e wielu ludzi moe posiada jedn lub drug cech, ale eby osign sukces jako B naprawd musisz posiada obie. Zdaj sobie rwnie spraw z tego, e obie umiejtnoci mona opanowa. Istnieje nauka zwizana z biznesem i przywdztwem, podobnie jak istnieje sztuka biznesu i przywdztwa. Obie dziedziny s dla mnie studiami caego ycia. Gdy byem chopcem, bogaty ojciec da mi ksik dla dzieci zatytuowan Kamienna zupa, napisan w 1947 r. przez Marcie Brown. Zanim zaczem szkoli si na przyszego lidera, musiaem przeczyta t ksik. - Przywdztwo - powiedzia bogaty ojciec - jest to zdolno wydobycia z ludzi tego, co najlepsze. Szkoli wic swojego syna i mnie w takich umiejtnociach, jak: czytanie zestawie finansowych, marketing, sprzeda, rachunkowo, zarzdzanie, produkcja i negocjacje. Wci podkrela, abymy uczyli si pracowa z ludmi i przewodzi im. Zawsze powtarza: - Techniczne umiejtnoci zwizane z biznesem s atwe. Trudn czci jest praca z ludmi. Wci czytuj Kamienn zup, poniewa osobicie mam tendencj do bycia tyranem, zamiast liderem, gdy co dzieje si nie po mojej myli. ROZWJ BIZNESMENA Czsto sysz sowa: Zamierzam rozpocz swj wasny biznes. Wielu ludzi ma tendencj do wiary w to, e drog do finansowego zabezpieczenia i szczcia jest robienie po swojemu lub stworzenie nowego produktu, ktrego nikt nie posiada. Spiesz wic do wystartowania z wasnym biznesem. Najczciej obieraj tak drog. Wielu staje si w biznesie typem S, a nie B. Nie dlatego, e jeden jest lepszy od drugiego. Oba typy maj rne potencjay, swoiste saboci, poziom ryzyka oraz wynagrodzenie. Jednake wielu ludzi, ktrzy chc rozwin biznes typu B, koczy jako S i zostaj uwizieni w poszukiwaniu sposobu na przedostanie si na praw stron Kwadrantu. Wielu nowych biznesmenw chce zrobi tak: RNICA POMIDZY TYPEM S A TYPEM B BIZNESU Ci, ktrzy s prawdziwymi B, mog zostawi swj biznes na rok lub duej, aby po powrocie zobaczy, e biznes ich przynosi jeszcze wikszy profit i lepiej dziaa ni przed opuszczeniem go. W prawdziwym typie S biznesu, jeli S opuciby biznes na rok lub duej, istnieje due prawdopodobiestwo, e biznes, do ktrego mona by powrci, ju nie istniaby. Co jest zatem przyczyn tych rnic? Po prostu: S jest wacicielem stanowiska pracy, za B jest wacicielem systemu i najmuje kompetentnych ludzi do dziaania w tym systemie. Moemy okreli to te inaczej: w wielu przypadkach S jest systemem, dlatego nie moe opuci biznesu. Przytoczmy przykad dentysty. Spdza on cae lata w szkole, uczc si tego, jak si sta systemem zawartym w nim samym. Klienta zaczyna bole zb. Udaje si do swojego dentysty, ktry leczy mu zb. Klient paci i wraca do domu. Jest zadowolony i mwi wszystkim znajomym o swoim wietnym dentycie. W wikszoci przypadkw dentysta moe sam wykona ca prac. Problem polega na tym, e gdy dentysta uda si na wakacje, to samo dzieje si z jego przychodem. Waciciele biznesu B mog uda si na wiecznie trwajce wakacje, poniewa s wacicielami systemu, a nie stanowiska pracy. Jeli B jest na wakacjach, pienidze wci wpywaj na jego konto. Stanie si B, ktry odnosi sukcesy, wymaga: A. Posiadania wasnoci lub kontroli nad systemem. B. Umiejtnoci przewodzenia ludziom.

Aby S mg przeksztaci si w B, musi to, kim jest i to co wie, przeksztaci w system. Niestety, wiele osb nie jest w stanie tego zrobi albo s oni zbyt mocno przywizani do swojego systemu. CZY MOESZ ZROBI LEPSZEGO HAMBURGERA NI McDONALD? Wielu ludzi przychodzi do mnie po rad pytajc, jak zaoy firm lub jak zebra pienidze na nowy produkt czy pomys. Zazwyczaj sucham ich przez okoo 10 minut i w cigu tego czasu mog powiedzie, na czym skupia si dana osoba. Czy jest to produkt, czy system biznesu? W cigu tych 10 minut czciej sysz takie sowa, jak (pamitaj o wanoci bycia dobrym suchaczem i pozwl sowom pokierowa Ci do najistotniejszych wartoci duszy tej osoby):

To jest o wiele lepszy produkt ni ten, ktry produkuje firma XYZ. Sprawdzaem wszdzie i nikt nie posiada tego produktu. Dam panu pomys na ten produkt; wszystko, co chc, to 25 procent zyskw. Pracuj nad tym (produkt, ksika, muzyka, wynalazek) od lat.To s sowa osb dziaajcych gwnie z lewej strony diagramu, w kwadrantach P i S. Wane jest, aby by delikatnym podczas takiego spotkania, gdy mamy do czynienia z najistotniejszymi wartociami i pomysami, ktre byy ukryte przez lata. Moe nawet przekazywane byy przez kolejne generacje. Jeli nie bybym delikatny i cierpliwy, mgbym zniszczy subtelne uwolnienie pomysu, a co waniejsze - istot ludzk, ktra jest gotowa przeobrazi si i przenie si do innego kwadrantu. HAMBURGER I BIZNES Staram si w konwersacji by delikatny i czsto uywam hamburgera McDonalda jako przykadu objaniajcego. Po wysuchaniu rozmwcy powoli pytam: - Czy jest pan w stanie przygotowa lepszego hamburgera ni McDonald? Wszyscy, z ktrymi dotychczas rozmawiaem na temat ich pomysu lub produktu, odpowiadali: tak. Wszyscy s w stanie przygotowa, usmay i poda lepszej jakoci hamburgera ni McDonald. Nastpnie stawiam pytanie: - Czy jest pan w stanie zbudowa lepszy system biznesu ni McDonald? Cz moich rozmwcw szybko zauwaa rnic midzy hamburgerem a systemem - a cz nie. Zaley to od tego, czy osoba naley do lewej strony Kwadrantu, co oznacza, e jest skupiona na lepszym hamburgerze, czy do prawej strony, co oznacza, e jest nastawiona na system biznesu. Robi wszystko, aby wytumaczy, e istnieje wielu biznesmenw oferujcych lepsze produkty lub usugi, anieli te oferowane przez bardzo bogate midzynarodowe korporacje. Podobnie, jak istniej miliardy ludzi, ktrzy mog przygotowa lepszego hamburgera ni McDonald. Jednake tylko McDonald posiada system, ktry pozwala serwowa miliardy hamburgerw. DOSTRZEGAJ DRUG STRON Jeeli osoba zacznie dostrzega znaczenie systemu, sugeruj, eby udaa si do McDonalda, kupia hamburgera, usiada i przyjrzaa si systemowi, ktry go dostarcza. Wskazuj na farmera, ktry chowa bydo, osob, ktra zakupuje woowin, ciarwki, ktre dostarczyy surowego hamburgera, reklamy telewizyjne z Ronaldem McDonaldem, szkolenie modego niedowiadczonego personelu, ktry powtarza: Dzie dobry, witamy w McDonaldzie. Do tego dochodzi: wystrj wntrza, regionalne biura, piekarnie, ktre piek sodkie buki, miliony kilogramw frytek, ktre smakuj tak samo na caym wiecie. I jeszcze brokerzy na Wall Street, zbierajcy pienidze dla McDonalda. Jeeli osoba zacznie rozumie cao tego obrazu, wtedy ma szans przemieci si do kwadrantu B lub I.

Rzeczywisto jest taka, e istnieje nieskoczenie wiele pomysw i miliardy ludzi oferujcych usugi lub produkty, ale tylko kilku ludzi, ktrzy wiedz jak zbudowa wspaniay system biznesu. Bili Gates z Microsoftu nie zbudowa wspaniaego produktu. Kupi czyj produkt i wok niego zbudowa globalny system. 4. I (inwestor). Inwestorzy zdobywaj pienidze przy uyciu pienidzy. Nie musz pracowa, poniewa ich pienidze pracuj za nich. Kwadrant I jest polem gry bogatych. Pomijajc to, w ktrym kwadrancie ludzie generuj swoje pienidze, jeli maj nadziej by pewnego dnia bogaci, musz ostatecznie przyby do kwadrantu I. To w kwadrancie I pienidze obracaj si w majtek. Poniej mamy Kwadrant przepywu pienidzy. Diagram ukazuje rnic pomidzy tym, jak jest generowany przychd, czy jest to P (pracownik), S (samozatrudniony), B (waciciel biznesu) czy I (inwestor). Poniej podsumowano rnice. Jeste wacicielem swojego systemu. Ludzie pracuj dla Ciebie Jeste wacicielem I Pienidze pracuj stanowiska pracy. I dla Ciebie. Kwadrant przepywu pienidzy CIL IPIN Wikszo z nas syszaa, e sekretem wielkiego bogactwa i majtku s: 1. CIL - czas innych ludzi. 2. PIN - pienidze innych ludzi. CIL i PIN istniej po prawej stronie Kwadrantu. W wikszoci przypadkw ludzie, ktrzy pracuj po lewej stronie Kwadrantu s tymi, ktrych czas i pienidze s uywane przez kogo innego. Podstawowym powodem tego, e Kim i ja powicilimy czas na zbudowanie biznesu typu B, a nie S, byo to, e zdawalimy sobie spraw z dugoterminowej korzyci uywania pienidzy i czasu ludzi. Jedn z wad odnoszenia sukcesu jako S jest to, i sukces oznacza cisz i dusz prac. Sukces biznesu B polega na powikszaniu systemu i zatrudnianiu wikszej liczby ludzi. Innymi sowy, pracujesz mniej, zarabiasz wicej i korzystasz z wikszej iloci wolnego czasu. W dalszej czci tej ksiki opisuj umiejtnoci i stan umysu wymagane po prawej stronie Kwadrantu. Moje dowiadczenie wskazuje, e odnoszenie sukcesw po prawej stronie wymaga odmiennego nastawienia umysu i odmiennych umiejtnoci technicznych. Jeeli ludzie s wystarczajco elastyczni w dokonywaniu zmian swojego sposobu mylenia, to osign lepsze zabezpieczenie finansowe czy nawet finansow wolno. Dla innych osb proces ten moe by zbyt trudny, poniewa wielu ludzi jest zamroonych w jednym kwadrancie - w jednym stanie umysu. Czytajc, dowiesz si, dlaczego niektrzy ludzie pracuj mniej, zarabiaj wicej, pac mniej podatkw i czuj si bardziej zabezpieczeni finansowo ni inni. Trzeba po prostu wiedzie kiedy i w ktrym kwadrancie pracowa. PRZEWODNIK PROWADZCY DO FINANSOWEJ WOLNOCI Kwadrant przepywu pienidzy nie jest zbiorem przepisw. Jest jedynie przewodnikiem dla tych, ktrzy zechc z niego skorzysta. Przewodnik ten wskazywa Kim i mnie kierunek w drodze od finansowej szarpaniny, do finansowego zabezpieczenia, a nastpnie - do finansowej wolnoci. Nie chcielimy spdza kadego dnia naszego ycia na pracy za pienidze. RNICA POMIDZY BOGATYMI I RESZT Kilka lat temu czytaem artyku, w ktrym autor napisa, e u wikszoci z bogatych ludzi 70 procent przychodu pochodzi z inwestycji, czyli kwadrantu I, a 30 procent z zarobkw, czyli z kwadrantu P. Jeeli s pracownikami, to najczciej w swojej wasnej firmie.

Ich przychd wyglda tak: P (30%) U wikszoci z pozostaych ludzi - biednych i redniej klasy - co najmniej 80 procent przychodu pochodzi z zarobkw z kwadrantw P lub S, a mniej ni 20 procent z inwestycji, czyli kwadrantu I. RNICA POMIDZY BYCIEM BOGATYM I BYCIEM MAJTNYM W rozdziale pierwszym napisaem, e moja ona i ja w 1989 r. stalimy si milionerami, ale a do 1994 r. nie posiadalimy finansowej wolnoci. Istnieje rnica pomidzy byciem bogatym i byciem majtnym. Do 1989 r. nasz biznes generowa nam bardzo duo pienidzy. Zarabialimy coraz wicej, a pracowalimy mniej, poniewa system biznesu rozrasta si ju bez naszego udziau. Osignlimy to, co wikszo ludzi uznaaby za finansowy sukces. Cigle jednak istniaa potrzeba zamiany przepywu pieninego pochodzcego z biznesu na jeszcze bardziej namacaln form aktyww, ktre wygeneruj dodatkowy przepyw pieniny. Osignlimy sukces w biznesie i teraz by czas na skupienie si na wzrocie naszych aktyww do takiej wielkoci, w ktrej przepyw pieniny, pochodzcy ze wszystkich naszych aktyww, byby wikszy, anieli nasze koszty ycia. Nasz diagram tak wyglda: Biznes Zestawienie finansowe Przychd Rozchd Zestawienie bilansowe Aktywa Pasywa Do 1994 r. pasywny przychd pochodzcy ze wszystkich aktyww sta si wikszy, anieli nasz rozchd. Stalimy si majtni. Kwadrant przepywu pienidzy Zestawienie finansowe Przychd Rozchd Zestawienie bilansowe Aktywa Pasywa Tak naprawd, nasz biznes powinien by rwnie uznany za aktywa, poniewa generowa on przychd i dziaa bez naszego fizycznego wkadu. Jednake, dla naszego osobistego odczucia majtnoci, chcielimy upewni si, e wszystkie aktywa s rzeczowe, tak jak nieruchomoci i akcje, ktre dostarczay wikszego pasywnego przychodu, anieli wynosiy nasze rozchody, dziki czemu moglimy powiedzie, e jestemy naprawd majtni. Kiedy ju przychd z naszej kolumny aktyww by wikszy ni ten, ktry pochodzi z biznesu, sprzedalimy biznes naszemu partnerowi. Bylimy majtni. DEFINICJA MAJTNOCI Definicja majtnoci jest taka: Jest to liczba dni, ktre moesz przey bez potrzeby wykonywania pracy (i kada inna osoba w Twoim domostwie wykonujca prac) i wci utrzyma swj standard ycia. Na przykad: Jeeli Twoje miesiczne rozchody wynosz 1000 dolarw i masz 3000 dolarw oszczdnoci, Twoja majtno wynosi okoo trzech miesicy lub 90 dni. Majtno jest mierzona w czasie, a nie w dolarach. W 1994 r. moja ona i ja stalimy si nieskoczenie majtni (biorc pod uwag wielkie zmiany ekonomiczne), poniewa nasz przychd pochodzcy z inwestycji by wikszy, ni nasze miesiczne rozchody. Ostatecznie wic, nie to jest wane, ile pienidzy otrzymujesz, ale to, ile ich trzymasz i przez jak dugi okres czasu te pienidze pracuj dla Ciebie. Kadego dnia spotykam wielu ludzi, ktrzy generuj duo pienidzy, ale wszystkie ich pienidze wychodz poprzez kolumn rozchodw. Ten schemat przepywu pienidzy wyglda nastpujco: Zestawienie finansowe Praca na etacie Gdy tylko zarobi troch wicej, udaj si na zakupy. Kupuj wikszy dom lub nowy samochd, co oznacza dugoterminowe zaduenie i jeszcze wicej pracy. Nie pozostaje im nic, co mogoby si dosta do kolumny aktyww. Pienidze uciekaj tak szybko, e mgby pomyle, i zayy jaki finansowy rodek wywoujcy rozwolnienie. CZERWONA KRESKA FINANSW

W wiecie automobilizmu istnieje powiedzenie: trzymanie silnika na czerwonej kresce. Czerwona kreska oznacza, i silnik ma takie obroty, e jest blisko czerwonej kreski, inaczej mwic, utrzymuje tak szybko, ktr silnik samochodu moe jeszcze wytrzyma bez rozsypania si. Istnieje wielu takich ludzi, bogatych i biednych, ktrzy bez przerwy operuj w pobliu finansowej czerwonej kreski. Niewane, ile pienidzy wygeneruj. Wydaj je tak szybko, jak szybko je otrzymuj. Problem z trzymaniem silnika na czerwonej kresce jest taki, e przewidywany czas jego ywotnoci zostaje bardzo skrcony. To samo ma miejsce z naszymi finansami, gdy trzymamy je na czerwonej kresce. Kilku z moich znajomych lekarzy twierdzi, e gwnym problemem, ktry widz dzisiaj, jest stres spowodowany cik prac i cigym brakiem pienidzy. Jedna z lekarek mwi, e najwiksz przyczyn nieprawidowoci ze zdrowiem jest co, co ona nazywa nowotworem portfela. PIENIDZE TWORZCE PIENIDZE Pomijajc to, ile pienidzy ludzie generuj, cz z nich powinni umieci w kwadrancie I. Specyfik kwadrantu I jest zajmowanie si ide tworzenia pienidzy przy uyciu pienidzy. Skoro nasze pienidze pracuj, to my nie musimy. Istniej jednak jeszcze inne formy inwestowania. INNE FORMY INWESTOWANIA Ludzie inwestuj w swoj edukacj. Tradycyjna edukacja jest wana, gdy im lepsze posiadamy wyksztacenie, tym wiksze s nasze szans zarabiania pienidzy. Mona spdzi cztery lata na studiach i podnie potencja swoich rocznych zarobkw z 24.000 dolarw do 50.000 dolarw lub wicej. Zakadajc, e przecitna osoba spdza 40 lat na aktywnej pracy, cztery lata studiw - to wspaniaa inwestycja. Lojalno i wytona praca s inn form inwestowania, podobnie jak spdzenie caego ycia w jednej firmie lub na pastwowej posadzie. W zamian, co jest zapisane w umowie, osoba jest nagrodzona doywotni emerytur. To jest forma inwestycji popularna w erze industrialnej, ale jest przeytkiem w erze informacyjnej. Inni ludzie inwestuj w du rodzin, a w zamian, dzieci dbaj o nich w wieku starczym. Ta forma inwestowania bya norm w przeszoci, ile w zwizku z obecnymi ograniczeniami ekonomicznymi, staje si trudniejsza do udwignicia przez rodziny, ze wzgldu na koszty ycia koszty opieki medycznej zwizane z rodzicami. Rzdowe programy emerytalne w Ameryce, takie jak Social Security [zabezpieczenie spoeczne] i Medicale [opieka zdrowotna], ktre czsto s opacane poprzez odcignicia od zarobkw, s nastpn form inwestycji wymagan przez prawo. Jednake w zwizku z masowymi zmianami w demografii i strukturach kosztw, ta forma inwestycji moe nie by w stanie dotrzyma obietnic, ktre zoono. Istniej te niezalene mechanizmy zabezpieczenia emerytury, ktre nosz nazw indywidualnych systemw emerytalnych. Czsto rzd federalny oferuje ulgi podatkowe obu stronom partycypujcym w systemie: pracodawcy i pracownikowi. Jednym z najpopularniejszych systemw w Ameryce jest system emerytalny 401(k), za w takich krajach jak Australia, nazywaj go systemem Superannuation. PRZYCHD OTRZYMANY Z INWESTYCJI Mimo e wszystko powysze jest form inwestowania, kwadrant I skupia si na inwestycjach, ktre generuj przychd na bieco, w trakcie naszych lat pracy. Aeby sta si osob, ktra dziaa jako I, naley zastosowa te same kryteria uywane w innych kwadrantach. Czy obecnie otrzymujesz dochd z kwadrantu I? Innymi sowy, czy Twoje pienidze pracuj dla Ciebie, generujc Twj biecy przychd? Przyjrzyjmy si osobie, ktra zainwestowaa kupujc dom i wynajmujc go. Jeeli otrzymywana opata za wynajem jest wiksza ni koszty utrzymania posiadoci, wtedy przychd pochodzi z kwadrantu I. To samo ma miejsce w przypadku osb otrzymujcych przychd z oprocentowania oszczdnoci lub dywidend pochodzcych z akcji giedowych i obligacji. Zatem

kwalifikatorem dla kwadrantu I jest to, ile z naszego przychodu jest generowane w tym kwadrancie, bez wykonywania pracy. CZY MOJE KONTO EMERYTALNE JEST FORM INWESTYCJI? Regularne odkadanie pienidzy na konto emerytalne jest form inwestowania i robienie tego jest rozsdne. Wikszo z nas ma nadziej by inwestorem, gdy dni pracy bd ju poza nami. Ksika zajmuje si jednak kwadrantem I reprezentujcym osob, ktrej przychd pochodzi z inwestycji dokonywanych podczas lat pracy. W rzeczywistoci wikszo ludzi nie inwestuje w konto emerytalne. Wikszo pienidzy na koncie emerytalnym - to pienidze bdce oszczdnociami, zoone w nadziei, e gdy ich waciciel przejdzie na emerytur, wicej pienidzy bdzie dostpnych, ni ich tam zoono. Istnieje rnica pomidzy ludmi, ktrzy oszczdzaj pienidze na swoich kontach emerytalnych a ludmi, ktrzy aktywnie uywaj swoich pienidzy - inwestujc, aby zwikszy swoje dochody. CZY MAKLERZY GIEDOWI S INWESTORAMI? Wielu doradcw w wiecie inwestycji - to nie ci, ktrzy zgodnie z definicj, tak naprawd generuj swj przychd z kwadrantu I. Na przykad: wikszo maklerw giedowych, porednikw sprzeday nieruchomoci, doradcw finansowych, bankierw i ksigowych naley do P lub S. Innymi sowy, ich przychd pochodzi z pracy zawodowej, nie z aktyww, ktre posiadaj. Mam rwnie znajomych, ktrzy s spekulantami giedowymi. Kupuj keje po niszych cenach i maj nadziej sprzeda je po wyszych. W rzeczywistoci ich profesj jest handel, podobnie jak osoby, ktra posiada sklep i kupuje artykuy w cenie hurtowej, sprzedajc po cenie detalicznej. Wci istnieje co, co musz wykonywa, aby generowa pienidze, dlatego bardziej pasuj do kwadrantu S, a nie I. Czy wszyscy ci ludzie mog by inwestorami? Odpowied brzmi: tak, ale naley zna rnic pomidzy kim, kto zarabia pienidze z prowizji lub sprzeday doradztwa wedug stawki godzinowej, kto udziela porad pozostajc na pensji, kto prbuje kupi akcje taniej i sprzeda droej - a kim, to zarabia pienidze wyszukujc lub tworzc dobre inwestycje. Istnieje skuteczny sposb na dowiedzenie si, ustalenie jakoci naszych doradcw: spytajmy, jaki procent ich przychodu pochodzi z prowizji lub opat staych, a jaki - z przychodw pasywnych czyli z inwestycji lub innego ich biznesu. Mam kilku znajomych - biegych ksigowych, ktrzy mwi, nie naruszajc zasady poufnoci, e wielu profesjonalnych doradcw inwestycyjnych posiada niewielki przychd pochodzcy z inwestycji. Innymi owy: Nie stosuj tego, czego ucz. KORZYCI PRZYCHODW Z KWADRANTU I Zasadniczym elementem, ktry odrnia - od innych - osoby otrzymujce swoje przychody z kwadrantu I, jest to, e skupiaj oni swoj uwag na pienidzach generujcych pienidze. Jeeli s dobrzy w tym, uzyskane pienidze mog pracowa dla ich rodzin przez setki lat. Prcz oczywistych korzyci z posiadania wiedzy o uzyskiwaniu pienidzy przy uyciu pienidzy bez wasnej pracy, istnieje wiele korzyci zwizanych z podatkami, ktre s niedostpne dla ludzi pracujcych za pienidze. Jednym z powodw tego, e bogaci staj si bogatsi, jest to, e czasami mog generowa miliony dolarw i legalnie nie paci podatkw od tych pienidzy. To jest moliwe, poniewa robi pienidze w kolumnie aktyww, a nie kolumnie przychodw. Generuj pienidze jako inwestorzy, a nie pracownicy. Ludzie, ktrzy pracuj za pienidze, s nie tylko czsto opodatkowani wyszymi stawkami, ale podatki s pobierane od ich zarobkw, wic nigdy nie widz tej czci swojego przychodu. DLACZEGO WICEJ LUDZI NIE JEST INWESTORAMI? Kwadrant I jest zwizany z mniejsz iloci pracy, wikszymi przychodami i mniejszymi

podatkami. Dlaczego zatem wicej ludzi nie jest inwestorami? Z tego samego powodu, z jakiego wielu ludzi nie otwiera wasnego biznesu. Mona to uzasadni sowem ryzyko. Wielu ludzi nie lubi przekazywania swoich ciko zarobionych pienidzy i braku ich zwrotu. Wielu ludzi tak si boi straty, e w ogle nie inwestuj - niewane, ile mogliby zarobi. Sawa z Hollywood powiedziaa kiedy: Nie martwi si zwrotem z inwestycji. Martwi si powrotem inwestycji. Ten strach przed utrat pienidzy wydaje si dzieli inwestorw na cztery oglne kategorie: 1. Ludzie, ktrzy s przeciwni ryzyku i nie robi nic poza trzymaniem swoich pienidzy w banku. 2. Ludzie, ktrzy zlecili komu innemu inwestowanie swoich pienidzy, np. doradcy finansowemu lub menederowi funduszu powierniczego. 3. Hazardzici. 4. Inwestorzy. Rnica pomidzy hazardzist i inwestorem jest nastpujca: dla hazardzisty inwestowanie jest gr szans, a dla inwestora - inwestowanie jest gr umiejtnoci. Natomiast dla ludzi, ktrzy przekazuj innym swoje pienidze na inwestycj, inwestowanie jest czsto gr, ktrej nie chc si nauczy. Cech tej grupy ludzi jest ostrono przy wyborze doradcy finansowego. W nastpnym rozdziale zapoznamy si z siedmioma rodzajami inwestorw, co powinno rzuci wicej wiata na to zagadnienie. RYZYKO MOE BY PRAWIE WYELIMINOWANE Dobr wiadomoci dotyczc inwestowania jest fakt, e ryzyko moe by w ogromnym stopniu zminimalizowane lub nawet wyeliminowane i wci moemy uzyskiwa wysokie wpywy z naszych pienidzy, jeli znamy zasady gry. Prawdziwy inwestor moe by rozpoznany po takich sowach: Jak szybko dostan moje pienidze z powrotem i jaki przychd bd otrzymywa przez reszt ycia, po otrzymaniu zwrotu pienidzy zainwestowanych na pocztku?. Prawdziwy inwestor chce wiedzie, jak szybko powrc zainwestowane przez niego pienidze. Ludzie majcy konto emerytalne musz czeka caymi latami, aby dowiedzie si, czy kiedykolwiek dostan swoje pienidze z powrotem. To jest najwiksza rnica pomidzy zawodowym inwestorem a kim, kto odkada pienidze na emerytur. To strach przed utrat pienidzy powoduje, e wikszo ludzi szuka zabezpieczenia. Kwadrant I nie jest a tak perfidny, jak to ludzie myl. Kwadrant I jest taki, jak kady inny. Wymaga stosownych umiejtnoci stanu umysu. Umiejtnoci prowadzcych do sukcesu w kwadrancie I nona si nauczy, jeeli chcemy powici czas na t nauk. ZACZYNA SI NOWA EPOKA W 1989 r. zosta obalony mur berliski. Byo to jedno z waniejszych wydarze historii wiata. W mojej opinii - waniejsze ni symboliczny moment upadku komunizmu, gdy wydarzenie to stanowi oficjalny koniec epoki industrialnej i pocztek epoki informacyjnej. RNICA POMIDZY SYSTEMAMI EMERYTALNYMI EPOKI INDUSTRIALNEJ A SYSTEMAMI EMERYTALNYMI EPOKI INFORMACYJNEJ Wyprawa Kolumba w 1492 r. w przyblieniu zbiega si z rozpoczciem epoki industrialnej. Upadek muru berliskiego w 1989 r. by wydarzeniem, ktre naznaczyo koniec tej epoki. Wydaje si, e z jakiego powodu, w naszej wspczesnej historii co 500 lat miay miejsce bardzo wielkie zmiany. Obecnie znajdujemy si w jednym z takich okresw. Ta zmiana zachwiaa ju finansowym bezpieczestwem setek milionw ludzi, z ktrych wikszo nie zdaje sobie sprawy z finansowego oddziaywania tych zmian i tak naprawd nie sta ich na te zmiany. Ta zmiana, to rnica pomidzy systemem emerytalnym epoki industrialnej, i systemem emerytalnym epoki informacyjnej. Gdy byem chopcem, bogaty ojciec zachci mnie do podejmowania ryzyka przy uyciu moich pienidzy i nauczenia si inwestowania. Mia zwyczaj mawia: Jeeli chcesz sta si

bogatym, musisz nauczy si podejmowa ryzyko. Naucz si by inwestorem. O sugestii bogatego ojca mwiem w domu mojemu edukowanemu ojcu, aby si uczy jak inwestowa i panowa nad ryzykiem. Mj edukowany ojciec odpowiada: Nie musz si uczy jak inwestowa. Mam zagwarantowane: rzdowy system emerytalny, emerytur ze zwizku nauczycielskiego i wiadczenia opieki spoecznej. Po co mam ryzykowa swoje pienidze?. Mj edukowany ojciec wierzy w systemy emerytalne epoki industrialnej, takie jak emerytura pracownika pastwowego i zapomoga opieki spoecznej. By szczliwy, gdy wstpiem do U.S. Marin Corps. Zamiast martwi si. e mog straci ycie w Wietnamie, powiedzia po prostu: Pozosta w wojsku przez 20 lat, a dostaniesz emerytur oraz wiadczenia medyczne na reszt ycia. Dawne systemy zabezpiecze emerytalnych i socjalnych zdezaktualizoway si, mimo, i wci s w uyciu. Pewno, e za Twoj emerytur odpowiedzialno finansow ponosi firma oraz pastwo wyrwnujce bilans Twoich potrzeb emerytalnych, jest ide, ktra ulega przedawnieniu. LUDZIE MUSZ STA SI INWESTORAMI W miar upywu czasu oddalamy si od systemw emerytalnych gwarantujcych przychody lub, jak ja to okrelam, systemw emerytalnych epoki industrialnej, a zbliamy si do systemw emerytalnych wymagajcych wkadu - systemw emerytalnych epoki informacyjnej. Efekt tego jest taki, e kady, jako osoba indywidualna, musi by obecnie finansowo odpowiedzialny za siebie. Niewielu ludzi zauwayo t zmian. SYSTEM EMERYTALNY EPOKI INDUSTRIALNEJ System emerytalny epoki industrialnej, gwarantujcy przychody, oznacza, e firma gwarantowaa pracownikowi, okrelon sum pienidzy (zazwyczaj pacon miesicznie) przez tak dugi okres, jak on y. Ludzie czuli si bezpiecznie, gdy system ten zapewnia stay przychd. SYSTEM EMERYTALNY EPOKI INFORMACYJNEJ Stopniowo firmy przestay gwarantowa emerytalne zabezpieczenie finansowe. Zamiast tego, zaczy oferowa systemy emerytalne z okrelonym wkadem. Okrelony wkad oznacza, e dostaniesz tylko tyle, ile Ty i firma woylicie podczas okresu Twojej pracy. Innymi sowy, Twoja emerytura jest cakowicie okrelona przez to, jaki by wkad na ten cel. Jeeli ani Ty, ani firma nic nie wpacilicie, nic nie ma do wypaty. Dobr wiadomoci jest to, e w epoce informacyjnej dugo ycia bdzie si wydua, za z, e moesz przey swoj emerytur. RYZYKOWNE SYSTEMY EMERYTALNE Co gorsze, to co Ty i Twj pracodawca wpacilicie na konto systemu emerytalnego, nie jest ju gwarantowane, e bdzie istniao, gdy zdecydujesz si to pobra. Tak jest, poniewa takie systemy jak 401(k) i Superannuation podlegaj wydarzeniom na rynku. Innymi sowy, jednego dnia moesz mie milion dolarw na koncie, ale jeli nastpi krach na giedzie, co od czasu do czasu zdarza si na kadym rynku, Twj milion dolarw moe by zredukowany do poowy lub nawet cakowicie przepadnie. Gwarancja przychodw na reszt ycia nie istnieje. Ciekaw jestem, ilu ludzi, ktrzy nale do tych systemw, zdaje sobie spraw z tego, co to oznacza. Moe to oznacza, e osoby, ktre przechodz na emerytur w wieku 65 lat i zaczynaj korzysta ze zgromadzonych sum, mog zosta bez pienidzy w wieku, powiedzmy, 75 lat. Co wtedy zrobi? Odkurz swj yciorys. A co z rzdowym systemem emerytalnym gwarantujcym przychody? W USA przewiduje si, e opieka spoeczna zbankrutuje przed 2032 r., ale opieka zdrowotna zbankrutuje do 2005 r., wanie wtedy, gdy ludzie pochodzcy z wyu demograficznego po II wojnie wiatowej, zaczn potrzebowa tej opieki. Nawet dzisiaj opieka spoeczna niewiele pomaga emerytom. Co si stanie w USA, gdy 77 milionw ludzi pochodzcych z wyu zacznie domaga si pienidzy, ktre wpacili, a ktrych nie ma? Popularny apel prezydenta Clintona w 1998 r.: oszczdmy opiek spoeczn zosta

waciwie skomentowany. Senator demokratw Ernest Hollings stwierdzi: Oczywistym jest, e pierwszym sposobem do oszczdzenia opieki spoecznej jest wstrzymanie jej podpalania. Przez cae dekady rzd federalny by odpowiedzialny za poyczanie pienidzy przeznaczonych na emerytury i pokrywanie z nich innych kosztw. Wydaje si, e wielu politykw myli, i opieka spoeczna jest dochodem, ktry moe by wydany, zamiast myle, e s to aktywa, ktre powinny by przechowywane w depozycie. ZBYT WIELU LUDZI LICZY NA PASTWO Pisz ksiki i tworz takie produkty, jak np. edukacyjna gra CASHFLOW, poniewa znajdujemy si u schyku epoki industrialnej, a epoka informacyjna wanie si zaczyna. Moje zaniepokojenie, jako prywatnego obywatela, dotyczy tego, e poczwszy od mojej generacji, nie jestemy waciwie przygotowywani do dania sobie rady z rnicami istniejcymi midzy epok industrialn i epok informacyjn. Jedna z tych rni dotyczy tego, jak finansowo Kwadrant przepywu pienidzy przygotowujemy si do lat emerytalnych. Pomys: chod do szkoy i zdobd pewn prac by dobry dla ludzi, ktrzy urodzili si przed 1930 r. Dzisiaj kady musi chodzi do szkoy, aby otrzyma dobr prac, ale musimy te wiedzie jak inwestowa, a inwestowanie nie jest przedmiotem nauczanym w szkole. Jednym z przeytkw epoki industrialnej jest to, e zbyt wielu ludzi uzalenio si od pastwa, gdy chodzi o rozwizanie ich indywidualnych problemw. Dzisiaj stoimy przed jeszcze wikszymi problemami z powodu powierzenia pastwu naszej osobistej odpowiedzialnoci finansowej. Oblicza si, e do 2020 r. bdzie 275 milionw Amerykanw, z ktrych 100 milionw bdzie oczekiwao jakiego rodzaju wsparcia ze strony pastwa. Bd w to wczeni pracownicy federalni, emeryci wojskowi, pocztowcy, nauczyciele i inni pracownicy pastwowi, podobnie jak emeryci wymagajcy emerytury i opieki zdrowotnej. Oczekiwanie przez nich na to wsparcie jest oparte na umowie, w ktr wikszo z nich inwestowaa przez lata. Teraz zblia si termin zapaty rachunku, czyli wypaty emerytur. Nie sdz, e te finansowe obietnice bd mogy by dotrzymane. Jeeli nasz rzd zacznie podwysza podatki, aby sprosta tym obietnicom, ci ktrzy bd mogli uciec do krajw, ktre maj nisze podatki, zrobi to. W epoce informacyjnej termin offshore nie bdzie oznacza innego kraju jako raju podatkowego; offshore bdzie mogo oznacza cyberprzestrze. WIELKA ZMIANA JEST W ZASIGU RKI Pamitam zwizane z ww. sytuacj - ostrzeenie prezydenta Johna F. Kennedyego: Wielka zmiana jest w zasigu rki. C, ta zmiana ju nadesza. Pamitam te, jak Bob Dylan, prorok generacji wyu demograficznego, piewa w jednej ze swoich piosenek: Lepiej zacznij pywa, bo inaczej utoniesz jak kamie. INWESTUJC, NIE BDC INWESTOREM Zmiana systemu emerytalnego gwarantowanych przychodw na system okrelonych przychodw zmusza miliony ludzi na wiecie, majcych niewielk wiedz z zakresu inwestowania, do stania si inwestorami. Wielu ludzi, ktrzy spdzili swoje ycie, unikajc ryzyka finansowego, jest teraz zmuszonych do podjcia tego ryzyka w zwizku z ich przyszoci, ich wiekiem starczym i kocem ich lat pracy. Czy byli mdrymi inwestorami, czy te hazardzistami, wikszo dowie si dopiero, gdy przyjdzie czas emerytury. Dzisiaj gieda papierw wartociowych jest na ustach wiata. Jest ona napdzana przez wiele czynnikw, z ktrych jeden jest prb stania si inwestorem przez ludzi nie bdcych nimi. Ich finansowa droga wyglda tak: Wikszo z tych ludzi naley do P i S. W ich wiadomoci utrwalona jest potrzeba poczucia bezpieczestwa. Dlatego te szukaj pewnej pracy lub pewnej kariery albo zakadaj may biznes, ktrym s w stanie pokierowa. Z powodu systemu emerytalnego o okrelonym przychodzie migruj dzisiaj do kwadrantu I, gdzie maj nadziej znale zabezpieczenie na czas, gdy lata pracy zawodowej bd ju poza nimi. Na nieszczcie, kwadrant I nie jest znany

od strony bezpieczestwa. Kwadrant I jest kwadrantem ryzyka. Poniewa przybywa tak wielu ludzi bdcych po lewej stronie Kwadrantu przepywu pienidzy szukajcych bezpieczestwa, gieda akcji reaguje na to. Dlatego te czsto syszymy: 1. Dywersyfikacja. Ludzie, ktrzy szukaj zabezpieczenia, czsto uywaj sowa dywersyfikacja. Dlaczego? Poniewa strategia dywersyfikacji jest strategi inwestycyjn okrelajc: nie straci. To nie jest strategia inwestycyjna nastawiona na wygranie. Odnoszcy sukcesy bogaci ludzie i inwestorzy nie uywaj dywersyfikacji. S skupieni na swoich wysikach. Warren Buffett, prawdopodobnie najwikszy na wiecie inwestor, tak mwi o dywersyfikacji: Strategia, jak stosujemy, wyklucza towarzyszenie dogmatowi standardu dywersyfikacji. Wielu mdrcw mogoby zatem powiedzie, e nasza strategia musi by bardziej ryzykowna, ni ta uywana przez konwencjonalnych inwestorw. Nie zgadzamy si z tym. Jestemy przekonani, e zasada koncentracji portfela inwestycyjnego moe w duej mierze zmniejszy ryzyko, jeeli wzrastaj dwa elementy (co powinno mie miejsce): intensyfikacja, z jak inwestor myli o biznesie i poziom komfortu, jaki odczuwa w zwizku z charakterystyk ekonomiczn, zanim zdecyduje si na inwestowanie. Innymi sowy, Warren Buffett mwi, e skoncentrowanie portfela inwestycyjnego lub skupienie si na mniejszej liczbie inwestycji jest lepsz strategi, anieli stosowanie dywersyfikacji. W jego umyle koncentracja, zamiast dywersyfikacji, wymaga od nas bycia bystrzejszym oraz intensywniejszego mylenia i dziaania. Przecitny inwestor unika pynnoci [atwo zamiany inwestycji na gotwk], poniewa myli, e to jest ryzykowne. Warren Buffett stwierdza: Tak naprawd, prawdziwy inwestor z zadowoleniem wita pynno. Aby wydosta si z finansowej szarpaniny, moja ona i ja, nie stosowalimy dywersyfikacji. Bylimy skoncentrowani na inwestycjach. 2. Akcje blue chip. Inwestorzy, skupieni na bezpieczestwie, zazwyczaj kupuj akcje blue chip. Dlaczego? Poniewa ich zdaniem s one bezpieczniejsze. Mimo, e firma moe by bezpieczna, gieda ni nie jest. 3. Fundusze powiernicze. Ludzie, ktrzy niewiele wiedz o inwestowaniu, czuj si bezpieczniej przekazujc swoje pienidze menederowi funduszu, ktry, maj nadziej, lepiej - ni oni - zainwestuje powierzone mu pienidze. To jest mdra strategia dla ludzi, ktrzy nie maj zamiaru sta si profesjonalnymi inwestorami. Problem, podobnie jak mdro tej strategii, polega na tym, e fundusze powiernicze nie s mniej ryzykowne. Tak naprawd, jeeli nastpi krach na giedzie, moemy zobaczy co, co nazywam stopieniem si funduszu powierniczego finansowa katastrofa dokonujca takiego spustoszenia, jak: krach Tulipomanii w 1610 r., krach Baki Poudniowych Mrz w 1620 r. i niewypa z Junk Bond w 1990 r. Dzisiaj rynek jest wypeniony przez miliony ludzi, ktrzy skupiaj si na bezpieczestwie, ale w zwizku ze zmieniajc si ekonomi s zmuszani do przejcia z lewej strony Kwadrantu przepywu pienidzy na praw, gdzie oczekiwane przez nich bezpieczestwo nie istnieje. To daje mi do mylenia. Wielu ludzi uwaa, e ich system emerytalny jest bezpieczny, gdy tak naprawd nie jest. Jeeli na rynku wydarzy si krach lub generalna depresja, ich systemy mog przesta egzystowa. Ich systemy emerytalne nie s tak bezpieczne, jak systemy naszych rodzicw. NADCHODZI WIELKI WSTRZS EKONOMICZNY Scena gospodarki wiatowej zostaa przygotowana na wielki wstrzs ekonomiczny. Takie wstrzsy zawsze oznaczay koniec starej epoki i pocztek nowej. Pod koniec kadej epoki istniej ludzie, ktrzy id do przodu oraz inni ludzie, ktrzy przyzwyczaili si do idei z przeszoci. Obawiam si, e ci, ktrzy wci oczekuj, e obowizek ich zabezpieczenia finansowego spoczywa na wielkiej firmie lub na pastwie, rozczaruj si w cigu zbliajcych si lat. Ich sposb mylenia pochodzi z epoki industrialnej, a nie epoki informacyjnej. Nikt nie ma krysztaowej kuli. Sam posiadam subskrypcj wielu inwestycyjnych serwisw informacyjnych. W kadym z nich napisano co innego. W jednym przeczyta mona, e najblisza przyszo jest bardzo pogodna. Inne za twierdz, e krach na rynku i oglna depresja s tu za rogiem. Aby zachowa obiektywizm, sucham opinii obu stron, poniewa obie posiadaj argumenty, ktrych warto wysucha. Taktyka, jak stosuj, nie polega na bawieniu si we

wrenie i przepowiadanie przyszoci. Zamiast tego, pracuj wci, doksztacajc si i pozostajc w kwadrantach B i I, bdc przygotowanym na wszystko, co moe si wydarzy. Osoba, ktra jest przygotowana, bdzie prosperowa, bez wzgldu na to, w jakim kierunku pjdzie ekonomia. Z historii nowoytnej wynika, e osoba, ktra doyje do 75 roku, powinna oczekiwa przejcia przez jedn depresj rynku oraz dwie gwne recesje. Moi rodzice przeszli przez jedn depresj, ale pokolenie wyu demograficznego jeszcze nie przeszo. Od ostatniej depresji upyno okoo 60 lat. Dzisiaj wszyscy powinnimy mie na uwadze co wicej, ni tylko pewn prac. Uwaam, e powinnimy by rwnie skupieni na dugoterminowym zabezpieczeniu finansowym i nie powinnimy przekada tej odpowiedzialnoci na firm czy pastwo. Czasy zmieniy si, gdy firmy powiedziay, e ju duej nie odpowiadaj za Twoje lata emerytalne. Gdy ju raz przeszy one na system emerytalny okrelonego wkadu, informacja bya wyrana: teraz Ty jeste odpowiedzialny za inwestowanie w swoj emerytur. Dzisiaj wszyscy musimy sta si mdrzejszymi inwestorami, wci wyczuleni na wzloty i upadki rynkw finansowych. Zalecam uczenie si i zostanie inwestorem, zamiast przekazywania swoich pienidzy komu, kto ma je inwestowa za nas. Jeeli po prostu oddamy swoje pienidze funduszowi powierniczemu lub swojemu doradcy, bdziemy musieli czeka do 65 roku ycia, aby dowiedzie si, czy ta osoba wykonaa dobr prac. Jeli to bya wszawa robota, moe okaza si, e musimy pracowa do koca swojego ycia. Miliony ludzi bd musiay pracowa, gdy bdzie dla nich za pno, aby zacz inwestowa lub zacz uczy si inwestowania. NAUCZ SI KIEROWA RYZYKIEM Moliwe jest inwestowanie w celu uzyskania wysokich zwrotw przy jednoczenie maym ryzyku. Wszystko, co trzeba zrobi, to nauczy si, jak to robi. To nie jest trudne. Tak naprawd, jest to podobne do nauki jazdy na rowerze. We wczesnym okresie nauki moemy si przewrci, ale po czasie inwestowanie staje si nasz drug natur, podobnie jak dla wikszoci z nas jest jedenie rowerem. Wikszo ludzi przemieszcza si na lew stron Kwadrantu przepywu pienidzy, aby unikn finansowego ryzyka. Zamiast unika ryzyka, radz nauczy si, jak kierowa finansowym ryzykiem. PODEJMIJ RYZYKO Ludzie, ktrzy podejmuj ryzyko, zmieniaj wiat. Niewielu bogaci si bez podejmowania ryzyka. Zbyt wielu ludzi polega na pastwie w celu wyeliminowania ryzyka. Pocztek epoki informacyjnej jest kocem wielkiego rzdu, jaki dotychczas znamy. Po prostu, wielki rzd sta si zbyt kosztowny. Niestety, miliony ludzi na caym wiecie, ktrzy polegaj na idei posiadania przywilejw i emerytury do koca ycia, zostan pozostawieni z tyu w sensie finansowym. Epoka informacyjna oznacza, e wszyscy musimy si sta bardziej wydajni i zacz dorasta. Idea: Ucz si pilnie i znajd pewn prac jest pomysem zrodzonym w epoce industrialnej. Nie jestemy ju w tej epoce. Czasy si zmieniaj, ale punkt widzenia u wielu ludzi si nie zmienia. Wci myl, e co im si naley. Wielu uwaa, e kwadrant I nie ley w sferze ich odpowiedzialnoci. Kontynuuj mylenie, e gdy przemin ich dni pracy, zaopiekuje si nimi pastwo lub wielki biznes, moe zwizki zawodowe albo ich fundusz powierniczy lub te ich rodzina. Jeli maj taki pogld, to nie ma potrzeby, aby te osoby kontynuoway czytanie ksiki. Na uwadze mam tych ludzi, ktrzy zdali sobie spraw z koniecznoci stania si inwestorami, a ktrzy oczekiwali na napisanie przeze mnie Kwadrantu przepywu pienidzy. Napisano go, aby dopomc tym osobom, ktre chc si przemieci z lewej strony Kwadrantu na praw, ale nie wiedz, od czego, kiedy i gdzie zacz. Kady moe dokona tego przejcia, uywajc stosownych umiejtnoci oraz determinacji. Jeeli znalaze ju swoj finansow wolno, mwi: Moje gratulacje!. Prosz, powiedz innym o swojej drodze i wskazuj im drog, jeli tego chc. Wskazuj j, ale pozwl im znale swoj wasn, gdy istnieje wiele drg prowadzcych do finansowej wolnoci. Bez wzgldu na to, co zdecydowae, pamitaj: finansowa wolno moe nic nie kosztowa, ale nie jest darmowa. Wolno ma swoj cen i dla mnie jest ona warta tej ceny. Oto

wielki sekret: aby zdoby finansow wolno, nie potrzeba pienidzy ani formalnej dobrej edukacji. Rwnie nie musi to by ryzykowne. Cena wolnoci jest mierzona marzeniami, pragnieniem i umiejtnoci pokonywania rozczarowa, ktre spotykaj nas wszystkich na drodze do jej osignicia. Czy jeste gotowy zapaci t cen? Jeden z moich ojcw zapaci t cen, a drugi nie. Ten drugi zapaci innego rodzaju cen. Kwiz kwadrantu B Czy jeste prawdziwym wacicielem biznesu? Jeste nim, jeli moesz odpowiedzie TAK na ponisze pytanie: Czy moesz zostawi swj biznes na rok lub duej i powrci dowiadujc si, e przynosi on jeszcze wikszy profit i jest prowadzony lepiej, ni by, gdy go opuszczae? 1 TAK 1 NIE

ROZDZIA 3 Dlaczego ludzie wybieraj bezpieczestwo ponad wolno? Obaj ojcowie zalecali, abym poszed na studia i uzyska dyplom. Jednake ich rady zwizane z tym, co robi po otrzymaniu przeze mnie dyplomu, nie byy ju identyczne. Mj bardzo wyksztacony ojciec zawsze zaleca: Chod do szkoy, uzyskuj dobre wyniki i nastpnie zdobd pewn i dobr prac. Zaleca on drog yciow znajdujc si po lewej stronie Kwadrantu, ktra wygldaa tak: Nieedukowany, ale bogaty ojciec, zaleca skupienie si na prawej stronie Kwadrantu.Chod do szkoy, zdobd dobre wyniki i nastpnie utwrz swoj wasn firm. Ich rady rniy si, poniewa jeden ojciec mia na uwadze bezpieczestwo, a drugi finansow wolno. DLACZEGO LUDZIE SZUKAJ PEWNEJ PRACY? Zasadniczym powodem szukania przez wielu ludzi zabezpieczenia, jakie daje praca na etacie, jest to, e rad t otrzymuj zarwno w domu jak i szkole. Miliony ludzi id za t rad. wiadomo wielu z nas bya ksztatowana od najwczeniejszych lat tak, aby myle o zabezpieczeniu gwarantowanym przez prac na etacie, zamiast o zabezpieczeniu finansowym czy finansowej wolnoci. Poniewa wikszo z nas niewiele lub w ogle nie uczy si o pienidzach - czy to w domu, czy te w szkole - wielu w naturalny sposb idzie za radami o stabilizacji i bezpieczestwie, ktre daje praca na etacie, zamiast szuka wolnoci. Gdy przyjrzymy si Kwadrantowi przepywu pienidzy zauwaymy, e motywacj lewej strony jest bezpieczestwo, a prawej - wolno. Wolno Zabezpieczenie W PUAPCE DUGW Gwnym powodem tego, e 90 procent pracujcej populacji mona umieci po lewej stronie, jest sposb nauczania w szkole, ktry skupia si na tej stronie. Wkrtce po opuszczeniu szkoy i rozpoczciu pracy ludzie s w dugach. Tak bardzo, e teraz musz jeszcze mocniej przylgn do pracy na etacie, gdy musz paci rachunki. Czsto spotykam modych ludzi, ktrzy wraz ze swoim dyplomem otrzymali rachunek za udzielon poyczk na pokrycie kosztu studiw. Wiek z nich mwi, e widok dugu opiewajcego na 50.000 do 150.000 dolarw jest bardzo przygnbiajcy. Gdyby rodzice zapacili za ich edukacj, dug ten zwizaby rodzicw z patnociami na lata. Ostatnio przeczytaem, e wikszo Amerykanw bdzie otrzymywaa kart kredytow, gdy si jeszcze ucz i do koca swojego ycia pozostanie w dugach. Tak si dzieje, poniewa czsto postpuj wedug schematu, ktry sta si popularny w epoce industrialnej. SCHEMATYCZNE POSTPOWANIE Gdy przeledzimy ycie przecitnej, wyksztaconej osoby, jej sytuacja, dotyczca finansw, wyglda mniej wicej tak, jak poniej. Dziecko uczy si, zdobywa dyplom, znajduje prac na etacie i wkrtce posiada pienidze, ktre moe wyda. Mody czowiek moe sobie teraz pozwoli na wynajcie mieszkania, kupienie telewizora, nowego ubioru, mebli i oczywicie samochodu. W tym momencie zaczynaj nadchodzi rachunki. Pewnego dnia dorosy mody czowiek spotyka kogo wyjtkowego, oboje zakochuj si w sobie i bior lub. Przez pewien czas ycie jest bogie, gdy koszt ycia obojga jest taki sam, jak jednego. Posiadaj dwa dochody, tylko jedno komorne do pacenia i mog sobie pozwoli na odoenie kilku dolarw na zakup swojego marzenia, jakim jest ich wasny dom.

Znajduj swj wymarzony dom, wypacaj zaoszczdzone pienidze, uywaj ich na depozyt i teraz maj do spacania dug hipoteczny. Poniewa maj nowy dom, potrzebuj nowych mebli. Znajduj sklep meblowy, ktry ogasza si magicznymi sowami: Dogodne miesiczne spaty, bez depozytu. yje si wspaniale. Organizuj spotkania towarzyskie, aby wszyscy znajomi mogli zobaczy ich nowy dom, nowy samochd, nowe meble i wszystkie inne nowe zabawki. Teraz, ju do koca ycia, s w gbokich dugach. Nastpnie na wiat przychodzi pierwsze dziecko. Przecitna, dobrze wyksztacona, ciko pracujca para, po zawiezieniu dziecka do przedszkola, musi si zaprzc do wozu i harowa. Dostaj si w puapk bezpieczestwa oferowanego przez prac na etacie, gdy, rednio biorc, od finansowego bankructwa dziel ich tylko trzy miesice. Czsto syszymy z ich ust: Nie mog sobie pozwoli na zwolnienie si. Musz paci rachunki lub na zmodyfikowan nut z Krlewny nieki: Mam dug, ho, ho, do pracy by si szo. Albo na nut lat 50-tych Erniego Forda z Tennessee:

Zaadowae 16 ton i co z tego masz? Starszy o dzie i gbiej w dugach. wity Piotrze nie zabieraj mnie, nie mog i. Moja dusza naley do sklepu mojej firmy.PUAPKA SUKCESU To, e tak wiele nauczyem si od bogatego ojca, zawdziczam temu, e mia on wolny czas, aby mnie uczy. W miar, jak odnosi coraz wiksze