Kierunek Niemcy Przewodnik dla zagranicznych studentów

Plakat powstał w Monachium i przedstawia zdjecie termograficzne Katedry Najswietszej Marii Panny.

„�Studia�w�Niemczech?�Goraco�polecam!”�Dorota Iwaszczuk z Polski jest studentka studiów doktoranckich na kierunku Geodezja na Technische Universität München.

Anz_Polen_Geo_Leuchtturm_98x165mm.indd 1 12.04.12 10:28

Kierunek Niemcy Przewodnik dla zagranicznych studentów

wydanie piąte

Wydawca DAAD

Deutscher Akademischer Austauschdienst

German Academic Exchange Service

Kennedyallee 50, 53175 Bonn (Deutschland)

www.daad.de

Referat: Informationen für Ausländer zum Bildungs- und

Forschungsstandort Deutschland, Kampagnen

Koordynacja projektu dr Ursula Egyptien Gad, Anne Münkel, Silvia Schmid

Tekst dr Dagmar Giersberg, Bonn

Tłumaczenie Arkadiusz Jasiński

Redakcja Łukasz Wołosz, Przedstawicielstwo DAAD w Warszawie

Układ typograficzny i łamanie LPG Loewenstern Padberg GbR, Bonn

Zdjęcia Norbert Hüttermann, Düsseldorf

Druk Warlich Druck Meckenheim GmbH, Meckenheim

Nakład Maj 2012 – 4 000

© DAAD

Publikacja została dofinansowana przez Ministerstwo

Spraw Zagranicznych RFN.

klimaneutralnatureOffice.com | DE-229-383497

gedruckt

Kierunek Niemcy 3

5 Prawie u celu

6 Chętnie Ci pomożemy!

8 Czym zajmuje się DAAD?

9 Studia w Niemczech 10 Plany i przygotowania 12 Typy uczelni, kierunki studiów, rodzaje dyplomów 17 Przyjęcie na studia 22 Koszt i finansowanie pobytu 28 Aplikacja na studia 33 Struktura organizacyjna uczelni 42 Lista kontrolna: Co należy załatwić przed wyjazdem? 44 Lista kontrolna: Co koniecznie trzeba spakować?

47 Życie (studenckie) w Niemczech 48 Krótki przewodnik po Niemczech 56 Niezbędne formalności 63 Wsparcie i osoby kontaktowe na miejscu 73 Mieszkanie 81 Opieka medyczna 88 Pieniądze i konto w banku 94 Praktyki zawodowe 97 Praca dorywcza 100 Język 108 Telefon, internet, poczta

Spis treści

4 Kierunek Niemcy

116 Święta i uroczystości 120 Rozrywka i czas wolny 131 Życie towarzyskie 139 Pogoda i ubranie 141 Jedzenie i picie 149 Korzystne zakupy 154 Ochrona środowiska 160 Równouprawnienie i tolerancja 162 Bezpieczeństwo 164 Mobilność i podróżowanie

176 A to Niemcy właśnie!

182 Mapka miast uniwersyteckich

Prawie u celu 5

To świetnie, że chcesz studiować w Niemczech! Wielu młodych ludzi na całym świecie decyduje się wyjechać na studia właśnie do Niemiec. Obecnie

więcej niż 10 procent studentów niemieckich uczelni to stu­denci zagraniczni – jest ich ponad 240 000 ! Nie musisz się zatem obawiać, że będziesz się jakoś wyróżniał pod tym względem. Z pewnością nasuwa Ci się jednak wiele pytań. Dlatego bardzo przyda Ci się książeczka, którą trzymasz teraz w ręku. Znajdziesz tu odpowiedzi na dużą część Twoich pytań oraz wiele dodatkowych informacji dotyczących studio­wania i życia w Niemczech.

Przy okazji zdradzę Ci jeszcze jedną specjalną informację: wraz z przyjaciółmi nagraliśmy kilka f ilmów poruszających właśnie te tematy. Przed kamerą próbuję krótko i zwięźle odpowiedzieć na szereg najważniejszych pytań związanych z pobytem studyjnym w Niemczech. Filmiki są dostępne na stronie www.study-in.de/student-life. Koniecznie tam zajrzyj! Do zobaczenia!

A tymczasem: miłej lektury i powodzenia!

Chętnie Ci pomożemy!

Cześć, mam na imię Michael.

Jestem z USA. Studiuję w Niemczech już od ponad dwóch lat. Pierwotnie miałem zamiar tu zostać tylko na pół roku. Jednak z czasem zacząłem czuć się tu jak w domu … Mam nadzieję, że i Tobie się tu spodoba.

Serwus, jestem Julia.

Pochodzę z małego miasteczka na północy Niemiec. Wyjechałam na studia na drugi koniec kraju, na południe. Było to dla mnie spore wyzwanie. Dlatego doskonale rozumiem, jak możesz się czuć na samym początku Twojego pobytu w Niemczech. Chętnie podzielę się z Tobą moim doświadczeniem.

A ja jestem Max.

Właściwie kończę już studia magi-sterskie – to mój ostatni semestr. Ale dobrze pamiętam, jak to było na samym początku, gdy wszystko było dla mnie nowe i nieznane. Zawsze jednak znalazł się ktoś, kogo można było poprosić o pomoc lub o coś zapytać. Dlatego dzisiaj chętnie odpowiem na Twoje pytania.

Witaj, mam na imię Taorang.

Półtora roku temu przyjechałam tu z Chin. Miałam sporo obaw, gdy wsia-dałam do samolotu. Jednak początek pobytu wcale nie okazał się taki straszny, jak myślałam. Mogę dać Ci kilka wskazówek, jak uniknąć niepo-trzebnego stresu.

Cześć, Łukasz jestem.

Przyjechałem z Polski. Już pół roku tutaj studiuję, jak na razie, bez więk-szych problemów. Po przyjeździe do Niemiec trzeba załatwić parę spraw, ale udało mi się szybko z tym uporać. Chętnie Ci zdradzę, jak to zrobić.

8 Kierunek Niemcy

Czym zajmuje się DAAD?

Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej (DAAD) jest wspólną organizacją niemieckich szkół wyższych. Naszym zadaniem jest wspieranie współpracy pomiędzy uczelniami na całym świecie, przede wszystkim poprzez wymianę studentów i naukowców.

Więcej informacji na temat studiów w Niemczech znajdziesz na naszych stronach internetowych. Pod adresami: www.daad.pl, www.daad.de oraz www.study-in.de publikujemy obszerny zbiór informacji, wskazówek i odnośników do innych stron w Internecie. Obejrzyj również filmy wideo zamieszczone na stronie www. study- in.de/student-life. Na naszym blogu (www.daad.de/blog) znajdziesz wpisy zagranicznych studentów, w których dzielą się oni swoimi doświadczeniami z pobytu w Niemczech. Oczywiście możesz też kontaktować się z pracownikami naszych lokalnych przedstawi-cielstw i centrów informacyjnych (www.daad.de/offices), bądź zwrócić się bezpośrednio do naszej centrali w Bonn. Wszędzie tam dostępne są również broszury zawierające obszerne informacje na temat organizacji pobytu studyjnego w Niemczech, takie jak np. „Studieren in Deutschland. Praktischer Leitfaden für internatio-nale Studierende”.

9

Studia w Niemczech

10 Kierunek Niemcy

Plany i przygotowania

Na kolejnych stronach opisujemy wiele kwestii związanych z or-ganizacją pobytu studyjnego w Niemczech. Bardziej szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz w broszurze pt. „Studieren in Deutschland. Praktischer Leitfaden für internationale Stu die rende”. Można ją otrzymać bezpłatnie w każdym biurze DAAD (adresy naszych placówek podane są na stronie www.daad.de/offices).

Michael:

Osobiście bardzo mi pomogło korzystanie z terminarza, w którym wyznaczałem sobie ramy czasowe niezbędne do zała­twienia spraw związanych z przygoto­

waniem pobytu w Niemczech. Po przyjeździe jest przecież sporo spraw do ogarnięcia. Dobrze jest mieć kontrolę nad tym, co trzeba załatwić i kiedy należy to zrobić. Przygotowałem sobie dokładny terminarz, który powiesiłem na ścianie w pokoju. W ten sposób miałem zawsze pełen obraz sytuacji i nic ważnego nie mogło mi umknąć.

Plany i przygotowania 11

Terminarz

3Rok przed planowanym wyjazdem do Niemiec

■Uzyskaj informacje o możliwościach zorganizowania pobytu studyjnego. ■Sprawdź, czy spełniasz odpowiednie wymagania. – Czy dysponujesz dyplomem ukończenia szkoły średniej /

świadectwem maturalnym? – Czy będziesz musiał zaliczyć test znajomości języka? ■Ustal sposób, w jaki sfinansujesz swój pobyt studyjny.

3Pół roku przed wyjazdem

■Dokonaj wyboru uczelni oraz kierunku studiów. ■Skontaktuj się z Biurem Współpracy z Zagranicą na

wybranej uczelni.

34–5 miesięcy przed rozpoczęciem studiów

■Przygotuj i wyślij podanie o przyjęcie na studia. Pamiętaj o dotrzymaniu terminu składania podań!

3Po uzyskaniu decyzji o przyjęciu na studia (Zulassungsbescheid)

■Jeśli planujesz zamieszkać w domu studenta, złóż już teraz podanie o miejsce w akademiku.

■Jeżeli potrzebujesz wizę, złóż wniosek o jej wystawienie. ■Jeśli Twoje ubezpieczenie zdrowotne jest honorowane w Niemczech,

postaraj się o odpowiednie zaświadczenie.

31–2 tygodnie przed wyjazdem

■Sprawdź, czy posiadasz wszystkie niezbędne dokumenty. ■Zapewnij sobie lokum, w którym spędzisz pierwsze dni

po przyjeździe. ■Ustal mailowo termin ewentualnych oględzin mieszkania,

które zamierzasz wynająć.

3Startujemy!

12 Kierunek Niemcy

Typy uczelni

W Niemczech funkcjonują trzy typy szkół wyższych:

■ uniwersytety szerokoprofilowe (Universitäten) – studia przygotowujące do pracy naukowej,

■ uniwersytety nauk stosowanych (Fachhochschulen / Universities of applied Sciences) – studia zorientowane na zastosowania praktyczne,

■ uczelnie artystyczne (Kunst, Film und Musikhochschulen) – studia na kierunkach artystycznych.

Studenci uniwersytetów szerokoprofilowych stanowią ponad dwie trzecie całkowitej liczby około 2 milionów osób studiujących obecnie w Niemczech.

Typy uczelni, kierunki studiów, rodzaje dyplomów

Łukasz:

Doskonale pamiętam stres związany z planowaniem mojego pobytu w Niem­czech. Na początku myślałem: Hm, jaki kierunek studiów powinienem wybrać?

Jaką uczelnię? W Niemczech jest przecież tyle możliwości studiowania i tak wiele różnych szkół. Na szczęście skorzy sta­łem z porady lektorki DAAD pracującej na moim uniwerku. Wspólnie szybko znaleźliśmy optymalne rozwiązanie.

Typy uczelni, kierunki studiów, rodzaje dyplomów 13

Większość szkół wyższych w Niemczech jest finansowana przez państwo. Działa tutaj również ponad 100 prywatnych szkół wyż-szych, z których większość oferuje studia zorientowane na zasto-sowania praktyczne. Zarówno uczelnie państwowe jak i prywatne zapewniają porównywalnie wysoką jakość kształcenia. Przeważają-ca większość młodych osób decyduje się na studiowanie na uczelni państwowej. Tylko około czterech procent studiujących realizuje studia na uczelniach prywatnych, gdzie często trzeba opłacać wy-sokie czesne.

W Niemczech można podjąć studia na jednym z 15 000 kierunków oferowanych przez 381 akredytowanych szkół wyższych (110 uni-wersytetów szerokoprofilowych, 216 uniwersytetów nauk stosowa-nych, 55 uczelni artystycznych), które działają w ponad 170 mniej-szych i większych miastach (por. mapę na str. 182).

Michael:

Gdy planowałem mój pobyt, za wszelką cenę chciałem zamiesz­kać w wielkiej metropolii – najlepiej w Berlinie, Hamburgu, Kolonii albo w Monachium. W końcu jednak wylądowałem w mniejszym mieście. Dziś bardzo się z tego cieszę. Życie tutaj jest o wiele spokojniejsze i znacznie tańsze. Bardzo szybko się tu odnalazłem i poznałem wiele ciekawych osób.

14 Kierunek Niemcy

Kierunki studiów

Niemieckie uczelnie oferują bardzo szeroki wachlarz kierunków studiów, jak również wiele możliwości ich realizacji. Niezależnie od poziomu dotychczasowego wykształcenia warto tu zatem przy-jechać, aby:

■ po uzyskaniu matury – rozpocząć studia pierwszego stopnia, ■ w trakcie studiów pierwszego lub drugiego stopnia na

macierzystej uczelni – zrealizować część programu studiów w ramach pobytu za granicą,

■ po uzyskaniu dyplomu – podjąć studia drugiego stopnia, studia podyplomowe lub studia doktoranckie.

Szczególnie interesującą ofertą edukacyjną jest możliwość podjęcia studiów na jednym z ponad 1 000 kierunków międzynarodowych (International Bachelor, Master and Doctoral Programmes in Ger-many). Studia takie odbywają się w ramach specjalnie ustruktury-zowanego programu zajęć, realizowanego przy zapewnieniu inten-sywnej opieki dydaktycznej. Językiem wykładowym na kierunkach międzynarodowych jest język angielski.

Więcej informacji:

3www.daad.de/international-programmes

Wybierając kierunek studiów należy uwzględnić nie tylko typ doce-lowej specjalizacji, ale również rodzaj dyplomu, jaki można uzyskać po ukończeniu studiów. Uczelnie niemieckie oferują następujące dyplomy ukończenia studiów wyższych:

■ licencjat (B.A., B.Sc., Bachelor of Engineering itp.) dyplom ukończenia studiów pierwszego stopnia 6 do 8 semestrów studiów podstawowych

■ magister (M.A., M.Sc., Master of Engineering itp.) dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia 2 do 4 semestrów studiów uzupełniających

16 Kierunek Niemcy

■ egzamin państwowy egzamin zaświadczający ukończenie studiów na kierunkach takich jak prawo, medycyna, stomatologia i farmacja oraz studiów o specjalności nauczycielskiej

■ stopień doktora stopień naukowy nadawany po pomyślnej realizacji studiów doktoranckich w okresie ok. 4 do 10 semestrów, połączonych z pracą naukową i przygotowaniem rozprawy doktorskiej (dysertacji)

Pomoc w podjęciu decyzji

Wszechstronną pomoc oraz bardziej szczegółowe informacje na te -mat studiów w Niemczech uzyskasz w następujących instytucjach:

■ Przedstawicielstwo DAAD w Warszawie (www.daad.pl) ■ lektorzy i wykładowcy zatrudniani przez DAAD w szkołach

wyższych na całym świecie, ■ placówki Goethe-Institut oraz ■ niemieckie ambasady i konsulaty.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/events Terminy targów edukacyjnych na całym świecie

Taorang:

Skorzystaj z profesjonalnych porad! Również w Twoim kraju uzyskasz poradę i pomoc w zaplanowaniu pobytu studyjnego w Niemczech. Ja na przykład pierwsze istotne informacje zdoby­łam na targach edukacyjnych w Chinach.

Przyjęcie na studia 17

Świadectwo ukończenia szkoły średniej

Osoby ubiegające się o przyjęcie na studia muszą dysponować tzw. Świadectwem uprawniającym do podjęcia studiów (Hochschulzu­gangsberechtigung). Potwierdzeniem zdobycia uprawnień wyma-ganych do przyjęcia kandydata na studia może być odpowiednie świadectwo ukończenia szkoły średniej.

Polska matura z liceum ogólnokształcącego zdana po 1994 roku honorowana jest przez wszystkie niemieckie uczelnie. Absolwen-ci liceów profilowanych i techników zmuszeni będą natomiast do zdania egzaminu stwierdzającego równoważność wykształcenia (Feststellungsprüfung).

Przyjęcie na studia

Taorang:

Niestety, moje dotychczasowe wykształce­nie – matura uzyskana w Chinach – nie było w pełni akceptowane w Niemczech. Nie dysponowałam wówczas też wystar­

czającą znajomością języka niemieckiego. Dlatego po przyjeź­dzie do Niemiec przez rok uczęszczałam na kurs przygotowujący do pojęcia studiów, po czym przystąpiłam do egzaminu potwier­dzającego równoważność wykształcenia. Po pomyślnie zdanym egzaminie zostałam przyjęta na studia. Zajęcia w ramach tego kursu były bardzo interesujące; w tym czasie nawiązałam też wiele ciekawych znajomości, które trwają do dzisiaj.

18 Kierunek Niemcy

Szczegółowe informacje dotyczące uznawalności wykształcenia uzyskanego w innych krajach przez kandydatów na studia na nie-mieckich uczelniach można znaleźć na stronach internetowych:

3www.daad.de/zulassung 3www.anabin.de

Decyzja o przyjęciu kandydata na studia leży wyłącznie w gestii władz administracyjnych danej szkoły wyższej. Dlatego należy odpo-wiednio wcześnie zwrócić się z zapytaniem o uznanie dotychczaso-wego wykształcenia do Biura Współpracy z Zagranicą na wybranej uczelni. Niemieckie uczelnie oferują także specjalne kursy przygoto-wawcze (Studienkollegs), w ramach których można uzyskać kompe-tencje będące przedmiotem egzaminu potwierdzającego równoważ-ność wykształcenia (Feststellungsprüfung). Kursy przygotowawcze trwają z reguły dwa semestry. Chociaż jednym z komponentów egza -minu jest test językowy, to już samo uczestnictwo w kursach wyma-ga znajomości języka niemieckiego na podstawowym poziomie.

Więcej informacji:

3www.studienkollegs.de

Kompetencje językowe

Językiem wykładowym na większości kierunków studiów w Niem-czech jest język niemiecki. Wyjątek stanowią międzynarodowe kie-runki studiów, gdzie zajęcia odbywają się głównie w języku angiel-skim (www.daad.de/international-programmes).

Julia:

Jeśli dręczy cię pytanie, czy – niezależnie od Twoich świadectw i ocen – jesteś wystarczająco przygotowany do pobytu studyjne­go w Niemczech, to zajrzyj na stronę www.testas.de!

Przyjęcie na studia 19

Obcokrajowcy ubiegający się o przyjęcie na studia w Niemczech są zobligowani do poświadczenia odpowiedniej znajomości języ-ka niemieckiego. W tym celu należy zdać jeden z dwóch egzami-nów: „Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang auslän-discher Studienbewerber” (DSH), bądź też egzamin „TestDaF” (www.testdaf.de).

Z egzaminu językowego zwolnione są osoby, które

■ uzyskały świadectwo maturalne w szkole z wykładowym językiem niemieckim lub

■ uzyskały jeden z następujących certyfikatów: Kleines Deutsches Sprachdiplom, Großes Deutsches Sprach ­ diplom, Zentrale Ober stufenprüfung wystawiane przez placówki Goethe-Institut, Deutsches Sprachdiplom (Stufe II) der Kultus ministerkonferenz.

Niektóre uczelnie zwalniają z obowiązku poświadczenia znajomości języka niemieckiego osoby zamierzające studiować tylko przez jeden lub dwa semestry.

Więcej informacji:

3www.study-in.de/student-life film nr 3: „Wie viel Deutsch brauche ich in Deutschland?”

Łukasz:

Moje polskie świadectwo maturalne jest honorowane w Niem­czech. Przed wyjazdem musiałem zatem tylko zdać test znajo­mości języka niemieckiego – TestDaF. Wynik testu był O.K. i tym samym mogłem zostać przyjęty na studia w Niemczech. Mam znajomego, który wybrał studia na kierunku międzynaro­dowym – on nawet nie musiał zdawać języka niemieckiego, tylko angielski.

22 Kierunek Niemcy

Koszt i finansowanie pobytu

Należy liczyć się z następującymi wydatkami:

■ (ewentualne) opłaty za studia, ■ opłata semestralna, ■ koszty ubezpieczenia zdrowotnego oraz ■ koszty utrzymania (mieszkanie, jedzenie, odzież, książki,

kserokopie, rachunki za telefon, …).

Opłaty za studia

Większość niemieckich szkół wyższych finansowana jest przez państwo. Na części uczelni państwowych nauka jest bezpłatna, a niektóre z nich pobierają niezbyt wygórowane opłaty za studia (Studiengebühren). Opłata za jeden semestr studiów wynosi średnio około 500 euro. Władze każdego z 16 krajów związkowych decydują w sposób niezależny o tym, czy studia na uczelniach państwowych zlokalizowanych na danym obszarze będą odpłatne, czy też nie.

Michael:

„A ile to będzie kosztowało?” – taka była pierwsza reakcja moich rodziców, gdy oznajmiłem im, że chciałbym stu­diować w Niemczech. Na szczęście mo­

głem ich od razu uspokoić, bo wybrałem uniwersytet, na którym studia są nieodpłatne. Poza tym okazało się, że życie tutaj wcale nie jest tak drogie, jak sobie to wyobrażali.

Koszt i finansowanie pobytu 23

W niektórych krajach związkowych kwestia wprowadzenia opłat za studia wyższe jest nadal dyskutowana. Najbardziej aktualne infor-macje na ten temat znajdują się na stronie www.studis-online.de/StudInfo/Gebuehren.

Na niektórych kierunkach studiów typu Master mogą obowiązy-wać znacznie wyższe opłaty – nawet ponad 20 000 euro za rok. Za naukę w szkołach prywatnych przeważnie także należy opłacić wy-sokie czesne.

Gdzie obowiązują opłaty za studia?

Dolna Saksonia

Kraj Saary

Hesja

Bawaria

Turyngia

Saksonia

Branden-burgia

Berlin

Hamburg

Brema

Badenia-Wirtembergia

Nadrenia-Palatynat

Nadrenia Północna-Westfalia

Saksonia-Anhalt

Meklemburgia-Pomorze Przednie

Szlezwik-Holsztyn

obowiązkowe czesne

opłaty za studia nad-terminowe lub studia na drugim kierunku

brak opłat za studia

Stan: maj 2012

24 Kierunek Niemcy

Opłata semestralna

Wszyscy studiujący zobowiązani są do uiszczania tak zwanej opła-ty semestralnej (Semesterbeitrag). Z pieniędzy tych finansowane są m.in. stołówki studenckie, akademiki oraz uczelniane obiekty sportowe, jak również część kosztów administracyjnych.

Opłata semestralna niejednokrotnie pokrywa również koszty biletu okresowego, który uprawnia do bezpłatnego korzystania z lokal-nych środków komunikacji publicznej przez pół roku. Wysokość tej opłaty może się różnić w zależności od uczelni. Z reguły jest to wydatek rzędu około 200 do 250 euro za każdy semestr studiów.

Ubezpieczenie zdrowotne

Każda osoba studiująca na wyższej uczelni musi być ubezpieczona na wypadek choroby. Jeśli ubezpieczenie zdrowotne zawarte przez Ciebie w kraju nie jest uznawane w Niemczech (por. informacje na stronach 81–84), musisz wykupić ubezpieczenie w jednej z nie-mieckich kas chorych. Koszt składki ubezpieczeniowej to około 80 euro na miesiąc.

Wydatki: od podania o przyjęcie do immatrykulacji

Od momentu ubiegania się o przyjęcie na studia aż do immatrykulacji Łukasz poniósł następujące wydatki:

uwierzytelnione kopie i tłumaczenia dokumentów 30 €

złożenie podania o przyjęcie na studia 43 €

składka semestralna (+ bilet na środki komunikacji miejskiej) 230 €

czesne za studia 500 €

razem 803 €

Koszt i finansowanie pobytu 25

Koszty utrzymania

W porównaniu z innymi państwami europejskimi koszty życia w Niemczech nie należą do najwyższych. Ceny żywności, opłaty mieszkaniowe, wydatki na ubrania, życie kulturalne itp. utrzymują się na poziomie europejskiej średniej w tym zakresie. Trudno jest ustalić konkretną kwotę, jaką należałoby przeznaczyć na miesięcz-ne utrzymanie w Niemczech. Potwierdza się jedynie ogólna zasa-da, że życie w mniejszych miastach wymaga mniejszych nakładów finansowych niż utrzymanie się w dużej aglomeracji. Według sta-tystyk osoby studiujące w Niemczech ponoszą wydatki na życie w wysokości około 800 euro na miesiąc.

Miesięczne wydatki

W ciągu miesiąca pobytu w Niemczech Łukasz ponosi następujące wydatki:

czynsz plus opłaty dodatkowe za mieszkanie w WG 265 €

wyżywienie i utrzymanie 160 €

odzież 50 €

kserokopie, papier, książki itp. 35 €

ubezpieczenie zdrowotne, wizyty u lekarza, lekarstwa 70 €

telefon, Internet, abonament radiowo-telewizyjny 35 €

czas wolny, życie kulturalne, sport 65 €

razem 680 €

Dwa razy w roku dochodzą koszty składki semestralnej oraz czesnego / opłaty za studia.

26 Kierunek Niemcy

Deklaracja finansowa

Każdy student zagraniczny musi udokumentować odpowiednim władzom fakt, iż dysponuje on kwotą zabezpieczenia finansowego w wysokości około 8 000 euro na rok pobytu w Niemczech. Moż-na tego dokonać na wiele sposobów: np. poprzez zaświadczenie o dochodach i sytuacji majątkowej rodziców, zdeponowanie kwoty zabezpieczenia na zablokowanym koncie bankowym, uzyskanie gwarancji bankowej lub poręczenia cywilnego od znajomej osoby zamieszkałej w Niemczech, bądź też uzyskanie stypendium jednej z fundacji stypendialnych. Szczegółowe informacje na temat sposo-bów udokumentowania źródeł finansowania studiów w Niemczech można uzyskać w każdej niemieckiej placówce dyplomatycznej.

Uwaga: Deklaracja finansowa (Finanzierungsnachweis) jest bardzo ważna. Jej brak może zniweczyć Twoje plany i uniemożliwić Ci podjęcie studiów w Niemczech!

Max:

Bardzo ważne podczas planowania wyjazdu na studia do Niemiec jest zabezpieczenie odpowiedniego źródła f inan­sowania. Każdy student zagraniczny musi przedłożyć odpo­wiednim władzom zaświadczenie o sposobie f inansowania studiów. Najczęściej potrzebne jest ono już w momencie ubiegania się o wizę, najpóźniej przy składaniu wniosku o zezwolenie na pobyt.

Koszt i finansowanie pobytu 27

Stypendia

Zagraniczni studenci mogą korzystać z ofert stypendialnych wie-lu różnych fundacji i stowarzyszeń. Niezastąpionym źródłem in-formacji na temat dostępnych źródeł dofinansowania studiów za granicą jest opracowana przez DAAD baza danych (www.funding-guide.de).

Dla studentów zamieszkałych w krajach członkowskich UE dostęp-ne są także dodatkowe programy stypendialne: program ERASMUS oraz „Free Mover-Stipendienprogramm (FMS)” (www.eu.daad.de).

Więcej informacji:

3www.study-in.de/student-life film nr 1: „Was kostet das Studium in Deutschland?” oraz film nr 2: „Was kostet das Leben in Deutschland?”

28 Kierunek Niemcy

Na niektóre kierunki studiów obowiązują w Niemczech limity przyjęć. W związku z tym możemy rozróżnić dwa przypadki:

■ kierunki studiów, na które obowiązuje krajowy limit przyjęć (tzw. Numerus clausus, niezależny od konkretnej uczelni) – są to studia, na które liczba kandydatów przewyższa liczbę dostępnych miejsc (obecnie krajowym limitem przyjęć objęte są studia na kierunkach takich jak medycyna, farmacja, wete-rynaria oraz stomatologia).

■ kierunki studiów, na które nie obowiązują żadne limity przyjęć, bądź też objęte tzw. uczelnianymi limitami przyjęć (obowiązującymi tylko na niektórych uczelniach).

Aplikacja na studia

Julia:

Istnieją różne sposoby zapewnienia sobie miejsca na studiach na niemiec­kiej uczelni. To, w jaki sposób powinie­neś to zrobić, zależy od wybranego

przez Ciebie kierunku studiów, a niekiedy także od miejsca zamieszkania. W przypadku większości kierunków będziesz mógł złożyć swoje dokumenty bezpośrednio w Biurze Współpracy z Zagranicą lub w sekretariacie uczelni, bądź też skorzystać z serwisu internetowego uni­assist. Pracownicy Biura Współpracy z Zagranicą chętnie doradzą Ci również w tej kwestii.

Aplikacja na studia 29

Studia objęte krajowym limitem przyjęć

Ogólnokrajowym limitem przyjęć objęte są te kierunki studiów, na które liczba kandydatów przewyższa liczbę miejsc dostępnych we wszystkich niemieckich uczelniach. Aplikacja na te studia przebiega na specjalnych zasadach.

Miejsce składania podań o przyjęcie na szczególnie oblegane kie-runki studiów zależy od kraju zamieszkania kandydata oraz od uzyskanego świadectwa dojrzałości.

Do składania podań przez powołaną do tego celu placówkę Stiftung für Hochschulzulassung (www.hochschulstart.de) zobligowani są

■ kandydaci pochodzący z jednego z krajów członkowskich UE, bądź też z Księstwa Liechtenstein, Islandii lub Norwegii,

■ kandydaci, którzy uzyskali świadectwo maturalne w Niemczech lub w jednej ze szkół niemieckich za granicą.

Pozostali kandydaci na kierunki studiów objęte krajowym limitem przyjęć mogą wysyłać swoje aplikacje bezpośrednio do wybranej uczelni lub skorzystać z serwisu uni-assist.

Co to jest uni-assist?

uni-assist to stowarzyszenie zrzeszające ok. 130 niemieckich uczelni oraz liczne instytucje oświatowe w celu ułatwienia studentom z zagranicy ubie-gania się o miejsce na niemieckiej uczelni. Serwis internetowy uni-assist umożliwia przeprowadzenie całej procedury rekrutacyjnej online, począwszy od przygotowania podania, poprzez zebranie kompletu wymaganych doku-mentów w formie elektronicznej, aż po nawiązanie kontaktu z uczelnią i prze-słanie aplikacji. Zaletą tej formy jest możliwość równoczesnego ubiegania się o miejsce w kilku uczelniach korzystając z jednego zestawu dokumentów.

Więcej informacji: 3www.uni-assist.de

30 Kierunek Niemcy

Pozostałe kierunki studiów

Podania o przyjęcie na kierunki studiów, na które nie obowiązuje krajowy limit przyjęć, można składać

■ bezpośrednio w Biurze Współpracy z Zagranicą albo w sekretariacie ds. studenckich na wybranej uczelni,

■ bądź też korzystając z serwisu uni-assist.

Formularze zgłoszeniowe i wymagane dokumenty

Formularze zgłoszeniowe są dostępne w sekretariacie uczelni oraz w serwisie uni-assist, można je też pobrać ze strony internetowej DAAD lub ze strony www.hochschulstart.de.

Uwaga: Rozpatrywane są tylko podania z załączonym komplet -nym zestawem wymaganych dokumentów oraz po twier dze -niem uiszczenia opłat mani-pulacyjnych!

Uwierzytelnione kopie dokumentów

Są to kopie dokumentów, których zgodność z oryginałem została skontrolowana przez uprawnioną do tego jednostkę. Dokumenty osób prywatnych można uwierzytelniać np. w niemieckich placówkach dyplomatycznych.

Taorang:

Procedura rekrutacyjna wymaga przygotowania sporej ilości różnych dokumentów, ich uwierzytelnionych kopii oraz ewentu­alnych tłumaczeń. Zacznij odpowiednio wcześnie kompletować te dokumenty, żeby zaoszczędzić sobie niepotrzebnego stresu.

32 Kierunek Niemcy

Opłaty manipulacyjne

Aplikacja w serwisie uni-assist: Koszt jednokrotnej (lub pierwszej z kilku) aplikacji wynosi – zależnie od kraju pochodzenia – mak-symalnie 68 euro (obywatele z krajów należących do UE uiszczają opłatę w wysokości 43 euro).

Aplikacja bezpośrednio w szkole wyższej: Niektóre uczelnie wy-magają uiszczenia opłaty manipulacyjnej za opracowanie podania o przyjęcie na studia.

Aplikacja poprzez Stiftung für Hochschulzulassung: bezpłatna.

Terminy składania podań

Podania o przyjęcie na studia przyjmowane są z reguły na kilka mie-sięcy przed rozpoczęciem danego semestru. W większości uczelni podania należy składać:

■ rozpoczynając studia w semestrze zimowym: od końca maja do 15 lipca,

■ rozpoczynając studia w semestrze letnim: od początku grudnia do 15 stycznia.

Na niektórych uczelniach obowiązują inne terminy. Dlatego należy pamiętać o tym, aby odpowiednio wcześnie uzyskać informacje o do-kładnych terminach przyjmowania podań przez wybraną uczelnię.

Uwaga: Podania złożone po upływie ustalonego terminu nie zostaną uwzględnione.

Struktura organizacyjna uczelni 33

Struktura organizacyjna uczelni

Instytuty, katedry, wydziały

Pomieszczenia administracyjne każdego kierunku studiów mieszczą się w obiektach należących do określonej katedry (Seminar / Lehr ­stuhl) lub instytutu (Institut). Mogą one znajdować się w osobnych budynkach lub zajmować wydzielone piętra w głównym budynku uczelni. Swoje gabinety mają tu pracownicy naukowo-dydaktyczni (profesorowie, docenci itd.). Często znajduje się tu także biblioteka instytutu.

Na poszczególnych kierunkach działają tzw. wydziałowe samorządy studenckie (Fachschaften). Są to zorganizowane grupy studentów, które reprezentują na forum uczelnianym interesy wszystkich osób studiujących na danym kierunku (por. informacje na str. 70–71).

Na większych uczelniach poszczególne specjalności reprezento-wane są w ramach odrębnych wydziałów (Fakultäten / Fachbereiche). Przykładowo jako student germanistyki możesz de facto studiować

Julia:

Naturalnie na każdej uczelni studio­wanie wygląda nieco inaczej, również kierunki studiów mają swoją specyf ikę. Niemniej jednak jest też sporo cech

wspólnych, które postaramy się tutaj omówić tak, żebyś uzyskał ogólną orientację. Jedno jest pewne: po przyjeździe do Niemiec bardzo szybko ogarniesz wszystkie szczegóły.

Struktura organizacyjna uczelni 35

na Wydziale Filozofii (Philosophische Fakultät), a jako student sto-matologii – na Wydziale Medycyny (Fachbereich Medizin).

Większość niemieckich szkół wyższych nie dysponuje typowym kampusem akademickim, na terenie którego znajdowałyby się wszystkie uczelniane instytucje. Budynki należące do uczelni naj-częściej zlokalizowane są w różnych miejscach miasta.

Dwa semestry w roku

Rok akademicki na niemieckich uczelniach podzielony jest na dwa semestry. Najczęściej jest to semestr zimowy i semestr letni (chociaż w niektórych uczelniach obowiązuje podział na semestr wiosenny i semestr jesienny).

Każdy semestr studiów dzieli się na dwa etapy:

■ okres zajęć dydaktycznych (Vorlesungszeit) oraz ■ okres wolny od zajęć dydaktycznych

(vorlesungsfrei) – tzw. przerwa semestralna.

Dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia semestru zależy od ro-dzaju uczelni. Z reguły obowiązują następujące terminy:

■ uniwersytety szerokoprofilowe: semestr letni (Sommersemester/SS) – od kwietnia do września semestr zimowy (Wintersemester/WS) – od października do marca

■ uniwersytety nauk stosowanych: semestr letni – od marca do sierpnia semestr zimowy – od września do lutego

Uwaga: Studia na większości kierunków rozpoczynają się w seme-strze zimowym.

36 Kierunek Niemcy

Plan zajęć

W Niemczech studia często realizowane są w sposób zindywiduali-zowany – bez ogólnego planu zajęć, który obowiązywałby określo-ne grupy studentów. Na wielu kierunkach studenci mogą w dużym stopniu sami decydować o tym, na jakie zajęcia będą uczęszczać w danym semestrze.

Opis treści objętych programem studiów, jak również wyszczególnie-nie wymaganych zaliczeń i egzaminów znajduje się w regulaminie studiów (Studienordnung). Regulamin studiów zazwyczaj dostępny jest w internecie, na stronie domowej wydziału lub instytutu.

W regulaminie studiów nakreślone są jednak tylko ogólne ramy dotyczące treści programowych obowiązujących na danym kierun-ku studiów. Zawiera on m.in. wykaz modułów (por. informacje na str. 37), które należy zrealizować. W ramach poszczególnych modu-łów można jednak dokonać indywidualnego wyboru spośród zajęć o różnorodnej tematyce.

Lista wszystkich zajęć dydaktycznych oferowanych w danym seme-strze znajduje się w katalogu zajęć z opisem (kommentiertes Vorle­sungsverzeichnis), który jest również dostępny w internecie.

Taorang:

Na początku studiów bardzo irytowała mnie konieczność samodzielnego ustalania planu zajęć. Odbierałam to jako do­datkowy stres. Nie miałam pojęcia, na ile zajęć powinnam się zapisać, nawet sam wybór odpowiednich zajęć spośród tak wielu propozycji wydawał mi się skomplikowany. Na szczęście pomogli mi ludzie z wydziałowego samorządu studenckiego. Obecnie sądzę, że swobodny dobór dużej części zajęć pozwala mi uwzględnić moje indywidualne preferencje.

Struktura organizacyjna uczelni 37

Korzystając z regulaminu studiów i katalogu zajęć można samo-dzielnie przygotować własny plan studiów. Warto przy tym skorzy-stać z różnych form pomocy, jakie oferuje m.in. wydziałowy sa-morząd studencki – takich jak zajęcia organizacyjno-informacyjne, bądź też tzw. Patenprogramm (por. informacje na str. 64–72).

Aby móc uczęszczać na wybrane zajęcia, zwykle trzeba się naj-pierw na nie zapisać. Zapisy na zajęcia z reguły również odbywają się przez internet.

Moduły i punkty ECTS

Programy studiów licencjackich i magisterskich podzielone są na tzw. moduły. Są to jednostki dydaktyczne posiadające wyodrębnio-ne cele i efekty kształcenia, realizowane w ramach różnego typu zajęć o podobnej tematyce. Zajęcia w ramach jednego modułu pro-wadzone są maksymalnie przez dwa semestry w wymiarze od sze-ściu do dziesięciu godzin w tygodniu.

Pomyślne ukończenie modułu premiowane jest przyznaniem od-powiedniej liczby punktów. Warunkiem ukończenia studiów na danym kierunku jest uzyskanie określonej sumy punktów – tzw. punktów ECTS (Credit Points). Na studiach licencjackich wyma-gane jest uzyskanie – w zależności od ustaleń regulaminu studiów

Max:

Jeśli zdobyte przez Ciebie punkty ECTS nie są uznawane na macierzystej uczelni, będziesz musiał poprosić profesora lub wykładowcę o wydanie zaświadczenia o uczestnictwie w zajęciach i uzyskanych zaliczeniach / ocenach. Koniecznie zorientuj s ię odpowiednio wcześnie, czy na Twojej macierzystej uczelni honorowany jest system punktów ECTS.

38 Kierunek Niemcy

– łącznej liczby 180 do 240 punktów ECTS. Studia magisterskie obejmują realizację kolejnych modułów, premiowanych sumą 60 do 120 punktów ECTS.

System punktacji ECTS (European Credit Transfer System) umoż-liwia ujednolicony pomiar oraz monitorowanie postępów kształ-cenia. Jeden punkt ECTS odpowiada efektom kształcenia, których uzyskanie wymaga od przeciętnego studenta około 30 godzin pracy. System ECTS umożliwia transfer punktów i uznanie kompetencji osiągniętych poza uczelnią macierzystą, w tym również poza gra-nicami kraju.

Zajęcia dydaktyczne

Na niemieckich uczelniach prowadzone są różne formy zajęć dy-daktycznych. Sposób ich realizacji jest zależny od kierunku stu-diów oraz od rodzaju szkoły wyższej.

■ Podczas wykładów nauczyciele akademiccy wygłaszają referaty dotyczące określonych zagadnień.

■ W ramach seminariów i kursów treści programowe omawiane są przez studentów pod przewodnictwem osoby prowadzącej zajęcia.

■ Tutorium oraz ćwiczenia to aktywne formy zajęć, mające na celu powtórzenie i utrwalenie znajomości poznanego materiału.

■ Repetytoria pozwalają na powtórzenie zagadnień, które stanowią przedmiot egzaminów.

■ W trakcie kolokwium studenci ostatniego semestru konsultują przygotowywane prace dyplomowe.

Na niektórych kierunkach studiów organizowane są grupy ćwicze-niowe, w ramach których studenci mogą wspólnie powtarzać mate-riał poznany podczas zajęć lub przygotowywać się do egzaminu.

Struktura organizacyjna uczelni 41

Niektóre uczelnie oferują także moduły dydaktyczne prowadzone z wykorzystaniem internetowych platform edukacyjnych. Stanowią one często uzupełnienie standardowych zajęć dydaktycznych.

Zaliczenia i egzaminy

Punkty ECTS przyznawane są nie tylko za regularne uczestnicze-nie w zajęciach dydaktycznych. Najczęściej wymagane jest jeszcze spełnienie określonych wymogów, mających na celu sprawdzenie stopnia opanowania materiału. Stosowane są różnorodne formy kontroli opanowania materiału. Należą do nich m.in.:

■ protokoły (pisemne streszczenia rezultatów zrealizowanych zajęć),

■ egzaminy (sprawdziany pisemne), ■ referaty (krótkie odczyty na określony temat), ■ prace domowe (pisemne opracowania na

określony temat), ■ egzaminy ustne.

Taorang:

Na początku pojawiło się wiele nowych pojęć – moduły, wykłady, referaty, wydziałowy samorząd studencki, seminarium. Jednak jak już się je pozna, to ułatwiają one orientację na uczelni. Myślę, że studenci w Niemczech są bardziej samodzielni, niż studenci w Chinach. Musiałam najpierw do tego przywyknąć. Wszędzie tutaj bardzo łatwo jest uzyskać pomoc – ale trzeba chcieć o nią poprosić.

42 Kierunek Niemcy

Baza noclegowa

Gdzie będę mieszkać? (por. informacje na str. 73–80)

■ złóż podanie o przyznanie miejsca w akademiku ■ roześlij maile z odpowiedziami na ogłoszenia o wynajmie

mieszkań i ustal terminy oględzin ■ zorganizuj miejsce noclegowe do czasu znalezienia

mieszkania (z pomocą Biura Współpracy z Zagranicą)

Lista kontrolna: Co należy załatwić przed wyjazdem?

Michael:

Nie mam pojęcia, jak ludzie dawali sobie radę z organizacją pobytu studyj­nego za granicą w czasach, kiedy nie było jeszcze Internetu! Dziś wystar ­

czy wysłać kilka e­maili i wiele spraw daje się załatwić bez wychodzenia z domu. Posurfowałem trochę w sieci i po przy­jeździe orientowałem się w „moim” nowym mieście lepiej niż niejeden Niemiec.

Lista kontrolna 43

Wsparcie

Gdzie znajdę ewentualną pomoc? (por. informacje na str. 63–72)

■ skontaktuj się z Biurem Współpracy z Zagranicą i uzyskaj informacje na temat zajęć informacyjno-organizacyjnych, realizacji tzw. Patenprogramm i podobnych inicjatyw

■ nawiąż kontakty ze studentami w Niemczech korzystając z profilu na stronie www.facebook.com/Study.in.Germany

Orientacja na miejscu

Dokąd udać się najpierw?

■ zaplanuj dojazd z lotniska lub dworca kolejowego do miejsca zakwaterowania

■ sprawdź adres i godziny otwarcia Biura Współpracy z Zagranicą oraz zaplanuj najlepszy sposób dotarcia tamże

44 Kierunek Niemcy

Dokumenty i zaświadczenia

■ paszport ważny przez cały okres pobytu w Niemczech (w przypadku osób zamieszkałych w krajach członkowskich UE oraz w Islandii, Księstwie Liechtenstein, Norwegii lub Szwajcarii wystarczy dowód osobisty)

■ opcjonalnie: wiza (nie dotyczy polskich studentów)■ decyzja o przyjęciu na studia (Zulassungsbescheid) lub potwier-

dzenie złożenia dokumentów na wybranej niemieckiej uczelni ■ deklaracja finansowa (por. informacje na str. 26–27) ■ oryginały wraz z tłumaczeniami oraz uwierzytelnione

kopie (zob. str. 30) następujących dokumentów: ■ świadectwo ukończenia szkoły średniej ■ opcjonalnie: dyplomy ukończenia szkół wyższych ■ opcjonalnie: certyfikaty ukończenia kursów językowych

Lista kontrolna: Co koniecznie trzeba spakować?

Taorang:

Podczas pakowania walizek przed wy­lotem do Niemiec nagle ogarnął mnie ogromny niepokój o to, że mogłabym czegoś zapomnieć. Poprosiłam o pomoc

lektora DAAD pracującego na mojej uczelni i wspólnie przygo­towaliśmy listę kontrolną. Bardzo mnie to uspokoiło. Tak na­prawdę jednak nie ma się o co martwić – z wyjątkiem doku­mentów osobistych można w Niemczech nabyć prawie wszystkie rzeczy, których ewentualnie zapomnimy ze sobą zabrać.

Lista kontrolna 45

■ potwierdzenie zawarcia ubezpieczenia na wypadek choroby (o ile jest ono uznawane w Niemczech – por. informacje na str. 81),

■ opcjonalnie: karta szczepień ■ opcjonalnie: międzynarodowe prawo jazdy, bądź też

uwierzytelnione tłumaczenie prawa jazdy wydanego w kraju zamieszkania

■ inne dokumenty niezbędne w podróży (bilety lotnicze itp.)

Inne przydatne rzeczy

■ zażywane lekarstwa ■ karta płatnicza lub czeki podróżne ■ nieco gotówki w euro na drobne wydatki ■ kilka zdjęć legitymacyjnych ■ numer telefonu i adres Biura Współpracy z Zagranicą ■ adres zakwaterowania w Niemczech ■ opcjonalnie: adapter sieciowy (napięcie sieciowe w

gniazdkach na terenie Niemiec wynosi 220 woltów)

47

Życie (studenckie) w Niemczech

48 Kierunek Niemcy

Krótki przewodnik po Niemczech

Niemcy leżą w sercu Europy. Mieszkają tutaj około 82 miliony ludzi – tak wielu mieszkańców nie ma żaden inny kraj należący do Unii Europejskiej. Niemcy sąsiadują z dziewięcioma państwami: od pół-nocy z Danią, od północnego-zachodu z Holandią i Belgią, od zacho-du z Francją i Luksemburgiem, od południa z Austrią i Szwajcarią, od wschodu z Republiką Czeską i z Polską.

Niemcy jako jeden z krajów założycielskich Unii Europejskiej wspie-rają dążenie do coraz większej integracji państw europejskich.

Krajobrazy i miasta w Niemczech

Położeniu geograficznemu Niemcy zawdzięczają niezwykłe bogac-two form krajobrazu. Na północy kraju rozciągają się łańcuchy wysp

Michael:

Moja fascynacja tym krajem rozpoczęła się już w wieku pięciu lat, kiedy za­chwycało mnie wszystko, co było zwią­zane z motoryzacją. Dowiedziałem się

wówczas, że właśnie w Niemczech wynaleziono pierwszy auto­mobil. Tak więc Niemcy interesowały mnie od zawsze jako kraj, z którego pochodzi wielu wynalazców i laureatów nagrody Nobla. Nie podejrzewałem jednak, że jest to również kraj intere­sujący pod względem geograf icznym i kulturowym. Dopiero po przyjeździe mogłem się o tym wielokrotnie przekonać.

Krótki przewodnik po Niemczech 49

i nadmorskie plaże, mierzeje z wydmami, a także rozległe połacie wrzosowisk, bagna i żyzne torfowiska. Krajobraz środkowych Nie-miec – wielokrotnie opiewany przez przedstawicieli niemieckiego romantyzmu w literaturze i malarstwie – to tereny górzyste, gdzie gęste lasy mieszane porastają doliny rzek, nad którymi wznoszą się średniowieczne zamki. Natomiast na samym południu Niemiec roz-ciągają się Alpy, pełne krystalicznie czystych górskich jezior. W nie-mieckiej części Alp znajduje się też najwyższe wzniesienie w Niem-czech – liczący sobie prawie 3 000 metrów n.p.m. szczyt Zugspitze.

Prawie połowa Niemców zamieszkuje blisko 80 aglomeracji liczą-cych ponad 100 000 mieszkańców. Największe niemieckie metro-polie to Berlin (3,5 mln mieszkańców), Hamburg (1,8 mln) oraz Monachium (1,4 mln).

Światowe Dziedzictwo Kultury UNESC

Pod ochroną programu Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO znajduje się łącznie 36 pomników kultury i przyrody. Należą do nich m.in.:■wielkie budowle sakralne, m.in. katedry w miastach takich jak

Akwizgran, Kolonia, Speyer oraz Trewir,■antyczne zabytki budownictwa, takie jak rzymskie mury graniczne (Limes),■kompletnie zachowana średniowieczna zabudowa miejska, np. w

Bambergu, Lubece, Ratyzbonie, Stralsundzie i Wyszomierzu,■Pałace i zespoły parkowe w miastach takich jak Brühl, Dessau,

Poczdam i Würzburg,■dawne kompleksy przemysłowe, jak np. kopalnia i koksownia Zollverein

w Essen czy huta żelaza w Völklingen,■budynki Bauhausu w Dessau-Roßlau i Weimarze, zabytki upamiętniające

pobyt Lutra w Eisleben i Wittenberdze oraz „klasyczny Weimar” – miasto Goethego i Schillera,

■krainy geograficzne, takie jak Górna Dolina Środkowego Renu oraz rozległe obszary płycizn (Wattenmeer) nad Morzem Północnym.

Szczegółowy wykaz tych zabytków znajduje się na stronie internetowej: www.unesco.de/welterbe-deutschland.html

Krótki przewodnik po Niemczech 51

Niemieckie metropolie to nie jedyne miejsca, w których war to zatrzymać się na dłużej. Praktycznie we wszystkich miastach uniwersyteckich w Niemczech – począwszy od pulsujących życiem nowo-czesnych aglomeracji, aż po bardziej przytulne małe miasteczka – można prześledzić ich nie-jednokrotnie bardzo długą historię zwiedzając liczne zabytki archi-tektoniczne. W wielu przypadkach zachowały się dawne miejskie starówki wraz ze średniowiecznymi murami. W niektórych dziel-nicach można oglądać dobrze zachowaną zabudowę szachulcową lub przemierzać długie ciągi ulic, podziwiając imponujące fasady domów z okresu grynderskiego (koniec XIX wieku).

Zarówno w małych jak i w większych miastach nie brakuje rów-nież kulturalnych atrakcji. W każdym mieście, niezależnie od jego wielkości, kalendarze imprez wypełniają różnorakie wydarzenia kulturalne: wystawy, koncerty, festiwale, przedstawienia teatralne, targi, imprezy sportowe itp. (por. informacje na str. 120–130).

Polityka

Od roku 1949 ustrojem politycznym Republiki Federalnej Niemiec (RFN) jest demokracja parlamentarna. Uchwalona wówczas kon-stytucja gwarantuje wszystkim mieszkańcom podstawowe swobody obywatelskie, takie jak wolność wyznania, wolność słowa i równość wobec prawa (por. informacje na str. 160). Po połączeniu się w paź-dzierniku 1990 roku ówczesnej Republiki Federalnej Niemiec z Niemiecką Republiką Demokratyczną (NRD), stolicą zjednoczone-go państwa został Berlin.

Strukturę państwa niemieckiego tworzy 16 krajów związkowych (landów) o ograniczonej suwerenności (por. mapę na str. 182).

Portrety miast

Na stronie www.study-in.de/towns znajdziesz obszerne informacje na temat wybranych niemieckich miast, w których mieszka najwięcej zagranicznych studentów.

52 Kierunek Niemcy

Rząd każdego z krajów związkowych może podejmować niezależne decyzje polityczne – na przykład w dziedzinie kultury i oświaty.

Decyzje dotyczące szkolnictwa w Niemczech również nie są podej-mowane na szczeblu centralnym. W każdym z 16 landów obowiązu-ją odrębne ustawy i wytyczne w tym zakresie. Ponadto szkoły wyż-sze w Niemczech w dużym stopniu funkcjonują jako niezależne in-stytucje. Dlatego w pewnych kwestiach często brak jest jednolitych uregulowań prawnych. W związku z tym warto za każdym razem sprawdzać, jakie uwarunkowania obowiązują w danym przypadku na wybranej uczelni.

Gospodarka

Niemcy są najlepiej rozwiniętym ekonomicznie krajem w Europie i zajmują czwarte miejsce pod tym względem na świecie. W 2010 roku niemieckie firmy wyeksportowały towary o łącznej wartości 950 miliardów euro.

Wśród niemieckich szlagierów eksportowych znajdują się produkty z takich branż jak elektrotechnika, mechatronika, budowa maszyn, motoryzacja, technologie ochrony środowiska, farmacja i przemysł chemiczny Napis „Made in Germany” jest rozpoznawany na całym świecie jako gwarancja doskonałej jakości. Równie powszechnie znane są liczne niemieckie marki takie jak Mercedes, BMW i Audi, Bayer, Siemens, ThyssenKrupp i wiele innych.

Aby utrzymywać szerokie kontakty handlowe na całym świecie nie-mieckie przedsiębiorstwa wspierają międzynarodową wymianę wy-kwalifikowanych pracowników.

Innowacyjność i kreatywność

Siłą napędową rozwoju gospodarczego Niemiec były w przeszło-ści i będą zapewne nadal liczne innowacyjne idee i wynalazki.

54 Kierunek Niemcy

Wiele przełomowych odkryć zawdzięczamy właśnie Niemcom – najbardziej spektakularne przykłady to samochód, poduszka po-wietrzna, promieniowanie rentgenowskie, aspiryna, komputer, karta chipowa, czy też format plików MP3.

Działalność badawczo naukowa cieszy się w Niemczech wielką es-tymą i ma długoletnią tradycję. Najstarsza niemiecka uczelnia – Uniwersytet w Heidelbergu – powstała już w roku 1386.

Lista nazwisk niemieckich laureatów nagrody Nobla jest imponująca: tylko w dziedzinie nauk przyrodniczych i medycyny jest ich aż 70. Należą do nich: Wilhelm Conrad Röntgen, Robert Koch, Max Planck, Albert Einstein, Christiane Nüsslein-Volhard oraz Harald zur Hausen.

Nie bez przyczyny Niemcy znane są także jako kraj myślicieli i twórców – są wśród nich przecież takie sławy jak: Kant, Hegel i Ad-orno, Goethe, Heine i Brecht, czy też Bach, Beethoven i Brahms. Również obecnie światową sławą cieszą się liczni niemieccy pro-jektanci, artyści, aktorzy, muzycy, czy też sportowcy.

Otwartość na świat

Począwszy od lat 60-tych ubiegłego wieku Niemcy nieprzerwanie pozostają jednym z głównych krajów docelowych imigracji. Obec-

nie żyje tutaj 7,1 milionów cu-dzoziemców pochodzących z różnych krajów świata, co sta-nowi ok. 8,7 procent łącznej liczby mieszkańców Niemiec. Najwięcej imigrantów pocho-dzi z Turcji, z Włoch oraz z Polski.

Więcej informacji: 3www.tatsachen-ueber-deutschland.de

Kraj innowacji

Miejscowości i regiony w Niemczech, które wyróżniają się pod względem innowacyjności w różnych dziedzi-nach gospodarki, nauki, kultury i sztuki zostały docenione w ramach rządowego programu „Deutschland – Land der Ideen” (Niemcy – kraj innowacji). Więcej informacji na stronie www.land-der-ideen.de.

Sławni Niemcy

Anne-Sophie Mutter

Georg Baselitz

Günter Grass

Heidi Klum

Tokio Hotel

Roland Emmerich

Steffi Graf

Jürgen Habermas

Franz Beckenbauer

Karl Lagerfeld

Diane Kruger

Papież Benedykt XVI

Michael Schumacher

Wolfgang Petersen

Timo Boll

56 Kierunek Niemcy

Po przyjeździe do Niemiec trzeba załatwić różne sprawy o charakte-rze formalno-organizacyjnym. Szczegółowe informacje na ten temat można uzyskać w Biurze Współpracy z Zagranicą. Do najważniej-szych zadań należą:

■ znalezienie mieszkania i zakwaterowanie, ■ ew. zawarcie umowy o ubezpieczeniu zdrowotnym, ■ dokonanie wpisu na listę studentów (immatrykulacja), ■ rejestracja w instytucie lub katedrze, ■ rejestracja w biurze meldunkowym oraz ■ ew. złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt.

Niezbędne formalności

Łukasz:

Ech, papierologia zawsze mnie iryto­wała. A tu nagle przede mną perspekty­wa przeprawy przez niemieckie urzędy. Niemcy są u nas znani ze swojej hiper­

poprawności i wyjątkowej dbałości o szczegóły. Dlatego koniecz­ność załatwienia tutaj różnych formalności działała na mnie nieco stresogennie. Na szczęście zauważyła to jedna z pań w Biurze Współpracy z Zagranicą i objaśniła mi dokładnie, co, kiedy i gdzie powinienem załatwić oraz jakie będą do tego potrzebne dokumenty. W dodatku wszystko to zapisaliśmy na kartce – z taką listą w kieszeni wszystko okazało się o wiele prostsze, niż myślałem. Mile zaskoczyło mnie też uprzejme i przyjazne nastawienie większości urzędników.

Niezbędne formalności 57

Warto pamiętać o właściwej kolejności regulowania wymienionych wyżej spraw. W idealnym przypadku należałoby zapewnić sobie za-kwaterowanie jeszcze przed przyjazdem do Niemiec. Jeżeli nie będzie to możliwe, poszukiwanie mieszkania (por. informacje na str. 73–80) powinno być pierwszym zadaniem na liście spraw do załatwienia zaraz po przyjeździe. Posiadanie stałego adresu zamieszkania jest warunkiem wymaganym przy dopełnianiu pozostałych formalności.

Bardzo ważne jest także uregulowanie kwestii ubezpieczenia na wypadek choroby (por. informacje na str. 81–84). Brak potwierdze-nia zawarcia ubezpieczenia zdrowotnego może uniemożliwić do-pełnienie niektórych formalności, takich jak np. immatrykulacja.

Immatrykulacja

Każda nowo przyjęta osoba musi przed rozpoczęciem studiów zo-stać wpisana na listę studentów. Procedura ta nazywana jest im-matrykulacją (Immatrikulation / Einschreibung). Tylko studenci im-matrykulowani na danej uczelni mogą uczestniczyć w zajęciach dydaktycznych, złożyć wymagane egzaminy i uzyskać świadectwo ukończenia studiów wyższych. Immatrykulacja jest również wa-runkiem uzyskania dostępu do wszystkich obiektów i usług ofero-wanych przez uczelnię.

Aby dokonać immatrykulacji należy stawić się osobiście w sekreta-riacie ds. studenckich na wybranej uczelni.

Mogą to uczynić osoby, które zostały uprzednio powiadomione o przyjęciu ich w poczet studentów. Każdy kandydat na studia po pomyślnym przejściu procedury rekrutacyjnej otrzymuje decyzję o przyjęciu na studia (Zulassungsbescheid). Dokument ten jest najczę-ściej przesyłany pocztą. Zawiera on również informację o terminie immatrykulacji dla wybranego kierunku studiów.

Uwaga: Czas na dokonanie immatrykulacji zwykle nie jest zbyt długi!

Niezbędne formalności 59

Aby dokonać immatrykulacji, należy przygotować szereg doku-mentów. Informacji na temat zestawu dokumentów wymaganych na danej uczelni udzielą pracownicy Biura Współpracy z Zagranicą lub sekretariatu ds. studenckich. Z reguły do immatrykulacji wy-magane są następujące dokumenty:

■ dowód osobisty lub paszport, ■ decyzja o przyjęciu na studia,■ świadectwo uprawniające do podjęcia studiów wyższych

(oryginał lub potwierdzona notarialnie kopia świadectwa wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język niemiecki – por. informacje na str. 30),

■ kilka zdjęć legitymacyjnych, ■ potwierdzenie zawarcia ustawowego ubezpieczenia na wypadek

choroby w Niemczech – bądź też zaświadczenie o zwolnieniu z obowiązku wykupienia takiego ubezpieczenia w przypadku, gdy zostało uznane krajowe ubezpieczenie zdrowotne studenta (por. informacje na str. 81–84),

■ opcjonalnie: potwierdzenie o zdanym egzaminie językowym DSH lub TestDaF (por. informacje na str. 19).

Pisemne zaświadczenie o dokonanej immatrykulacji pełni rolę tymczasowej legitymacji studenckiej. Będzie ono przydatne np. w biurze imigracyjnym podczas składania wniosku o zezwolenie na pobyt w Niemczech (por. informacje na str. 62).

Do zaświadczenia o immatrykulacji dołączony będzie druk przele-wowy. Należy go wykorzystać do uiszczenia opłaty semestralnej oraz ewentualnego czesnego za studia (por. informacje dotyczące zakła-dania konta bankowego na str. 89–92). Po uregulowaniu tych opłat uczelnia przesyła pocztą legitymację studencką, a wraz z nią zwykle również adres mailowy oraz dane logowania nowo przyjętego studen-ta do serwisu internetowego uczelni. W serwisie tym można m.in. uzyskać dostęp do spisu zajęć dydaktycznych on-line, zapisywać się na wykłady, ćwiczenia i egzaminy, pobierać materiały.

60 Kierunek Niemcy

Uwaga: Na wszystkich niemieckich uczelniach immatrykulacja za-chowuje swą ważność tylko przez jeden semestr. Każdy student zobowiązany jest do potwierdzania statusu studenta w kolejnych semestrach studiów (Rückmeldung), co oczywiście wiąże się z ure-gulowaniem opłaty semestralnej. Okres, w którym należy dokonać potwierdzenia kontynuacji studiów w kolejnym semestrze, przypada zawsze pod koniec bieżącego semestru. W przypadku niedotrzyma-nia ostatecznego terminu (Rückmeldetermin) należy liczyć się z ko-niecznością pokrycia kosztów administracyjnych, a nawet ze skreśle-niem z listy studentów. Aktualne terminy potwierdzenia kontynuacji studiów można znaleźć na stronach internetowych uczelni. Informa-cje te można uzyskać również w Biurze Współpracy z Zagranicą.

Rejestracja w instytucie lub katedrze

Po dokonaniu immatrykulacji należy udać się do instytutu lub ka-tedry, aby zarejestrować się jako nowy student wybranego kierunku studiów. Osoby studiujące na kilku specjalnościach muszą ewentu-alnie zameldować się w różnych jednostkach wydziałowych.

Rejestracji dokonuje pracownik sekretariatu instytutu lub katedry. Często wystawiana jest wówczas dodatkowa legitymacja (do której potrzebne będzie zdjęcie). Legitymacja ta umożliwia dostęp do we-wnętrznych obiektów instytutu.

Legitymacja studencka

Każda osoba immatrykulowana na uczelni wyższej otrzymuje legitymację studencką. Jest ona przydatna podczas korzystania z biblioteki, stołówki, sal komputerowych, obiektów sportowych itp. Legitymacja ta często upo-ważnia do korzystania ze środków komunikacji publicznej w obrębie centrum miasta (zob. informacje na str. 167–168). Za okazaniem legitymacji studenc-kiej można też skorzystać ze zniżek w wielu różnych miejscach – np. na imprezach kulturalnych, na pływalniach, w muzeach, czy też na targach.

Niezbędne formalności 61

Rejestracja w biurze meldunkowym

Po załatwieniu formalności związanych z zakwaterowaniem trzeba jeszcze zarejestrować się we właściwym terytorialnie biurze mel-dunkowym (Einwohnermeldeamt). W dużych miastach znajduje się ono w urzędzie dzielnicowym lub gminnym, do którego przynależy adres zamieszkania. Adresy biur meldunkowych w danym mieście można uzyskać w Biurze Współpracy z Zagranicą.

Do zarejestrowania się w biurze meldunkowym potrzebne są:

■ paszport (oraz ewentualnie wiza) lub dowód osobisty, ■ opcjonalnie umowa najmu lub potwierdzenie wynajęcia

mieszkania.

Po wypełnieniu formularza meldunkowego wystawiane jest zaświad-czenie o zameldowaniu.

Obywatele krajów członkowskich UE, a także Islandii, Księstwa Liech-tenstein, Norwegii oraz Szwajcarii już podczas wizyty w biurze mel-dunkowym otrzymują zezwolenie na pobyt w Niemczech. Niekiedy dodatkowym warunkiem uzyskania zezwolenia na pobyt jest przed-łożenie deklaracji finansowej (por. informacje na str. 26–27) oraz zaświadczenia o ubezpieczeniu zdrowotnym (por. informacje na str. 81–84).

Max:

Koniecznie zachowaj zaświadczenie o zameldowaniu. Każda osoba zamieszkała w Niemczech, która dokonuje przeprowadzki i tym samym zmienia dotychczasowy adres swojego zamiesz­kania, musi powiadomić o tym fakcie biuro meldunkowe – i to w przeciągu jednego tygodnia. Zasada ta obowiązuje nie tylko obcokrajowców, lecz także każdego mieszkańca Niemiec.

62 Kierunek Niemcy

Biuro imigracyjne: wniosek o zezwolenie na pobyt

Po zameldowaniu się w biurze meldunkowym studenci zagranicz-ni nie będący obywatelami jednego z krajów członkowskich UE, bądź też Islandii, Księstwa Liechtenstein, Norwegii lub Szwajcarii, są dodatkowo zobligowani do stawienia się w biurze imigracyjnym. Również adres tej placówki można uzyskać w Biurze Współpracy z Zagranicą.

W biurze imigracyjnym należy złożyć wniosek o wydanie zezwo-lenia na pobyt w Niemczech. Uzyskanie tego zezwolenia jest od-płatne. Wysokość opłaty manipulacyjnej jest zależna od długości pobytu i wynosi od 50 do 60 euro.

Do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt potrzebne są następujące dokumenty:

■ zaświadczenie o zameldowaniu w biurze meldunkowym (zob. str. 61),

■ potwierdzenie o zawarciu umowy ubezpieczenia na wypadek choroby (zob. str. 81–83),

■ zaświadczenie o immatrykulacji na niemieckiej uczelni lub legitymacja studencka (zob. str. 57–59),

■ opcjonalnie: deklaracja finansowa (zob. str. 26–27), ■ paszport oraz ewentualnie wiza, ■ opcjonalnie: zaświadczenie o stanie zdrowia.

Pierwsze zezwolenie na pobyt w Niemczech wystawiane jest na okres maksymalnie dwóch lat. Okres ten można jednak przedłużyć.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/student-life film nr 8: „Deutsche Bürokratie – ein Albtraum?” oraz film nr 10: „Was, wo, wie an der Uni?

Wsparcie i osoby kontaktowe na miejscu 63

Z początkiem każdego semestru na uczelniach pojawiają się nowe osoby – studentki i studenci mieszkający w Niemczech, jak również przyjeżdżający tutaj z zagranicy. Każdą z nowo przybyłych osób nur-tują jakieś pytania. Żadna z nich nie ma przecież pełnej orientacji w realiach uczelnianego kampusu.

Dlatego uczelnie przygotowują specjalne oferty informacyjne skie-rowane do osób rozpoczynających studia. Ponadto działają tam różne organizacje i instytucje, do których studenci mogą zwracać się ze swoimi problemami.

Biuro Współpracy z Zagranicą

Zagraniczni studenci mogą liczyć na pełne wsparcie pracowników Biura Współpracy z Zagranicą (Akademisches Auslandsamt) lub Biura Współpracy Międzynarodowej (International Off ice).

Wsparcie i osoby kontaktowe na miejscu

Łukasz:

W pierwszych dniach po przyjeździe do Niemiec miałem wrażenie, że mam w głowie same znaki zapytania. Jednak szybko dotarło do mnie: „Nie ty jeden

borykasz się tutaj z podobnymi problemami!” Przez uczelnię przewijało się wielu nowych studentów, którzy też wyglądali na nieco zdezorientowanych.

64 Kierunek Niemcy

Jest to ogólnouczelniana jednostka administracyjna, której zada-niem jest koordynowanie wszelkich spraw związanych z relacjami międzynarodowymi utrzymywanymi przez daną uczelnię. Pracow-nicy tego biura pomagają zagranicznym studentom nie tylko pod-czas planowania pobytu studyjnego, ale także udzielają im wspar-cia po przyjeździe do Niemiec.

Można tutaj uzyskać odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące or-ganizacji pierwszych dni pobytu i różnych spraw, które należy w tym czasie załatwić. Należą do nich formalności takie jak immatry-kulacja (por. informacje na str. 57–60), ale pracownicy Biura Współ-pracy z Zagranicą mogą również pomóc w znalezieniu odpowied-niego mieszkania (por. informacje na str. 73–80).

Biuro to przygotowuje także spotkania organizacyjne dla nowo przyjętych studentów zagranicznych. Podczas takiego spotkania można uzyskać pomoc przy planowaniu studiów. Zaproszenie na spotkanie organizacyjne zwykle dołączane jest do powiadomienia o przyjęciu na studia.

Adres oraz godziny otwarcia Biura Współpracy z Zagranicą można znaleźć na stronach internetowych uczelni.

Inicjatywa Patenprogramm

Na niektórych uczelniach można zaraz po przyjeździe skorzystać z pomocy doświadczonych studentów, którzy pełnią rolę osobistych opiekunów nowo przybyłych osób w ramach specjalnej inicjatywy o nazwie „Patenprogramm”.

Opiekunami zostają najczęściej rodowici Niemcy. Pomagają oni podczas załatwiania urzędowych formalności, oprowadzają po uczelni i udzielają wsparcia w pierwszych dniach pobytu. Opie-kunowie (i opiekunki) często nawiązują kontakt ze swoim „pod-opiecznym” jeszcze przed jego przyjazdem do Niemiec.

Wsparcie i osoby kontaktowe na miejscu 67

O tym, czy na wybranej uczelni działa inicjatywa Patenprogramm, można dowiedzieć się w Biurze Współpracy z Zagranicą.

Organizacja Studentenwerk

Ważnymi osobami kontaktowymi na miejscu są również pracow-nicy organizacji Deutsches Studentenwerk. Organizacja ta współpra-cuje z uczelniami w Niemczech, oferując kompleksową obsługę w zakresie zapewnienia studentom optymalnych warunków so-cjalno-bytowych. Jest ona m.in. odpowiedzialna za przydzielanie miejsc w akademikach oraz za sprawne funkcjonowanie stołówek studenckich.

Organizacja Studentenwerk wspiera także studentów zagranicz-nych. Studenci-obcokrajowcy mogą na wielu uczelniach skorzystać ze specjalnie przygotowanego pakietu usług (Servicepaket). Pakiet taki obejmuje m.in. ubezpieczenie zdrowotne, zakwaterowanie oraz wyżywienie i w ten sposób znacznie ułatwia zorganizowanie pobytu w Niemczech.

Taorang:

Najbardziej obawiałam się właściwie tylko tego, czy dam sobie ze wszystkim radę zaraz po przyjeździe do Niemiec. Okazało się jednak, że niepotrzebnie się martwiłam. Na mojej uczelni działa inicjatywa o nazwie „Patenprogramm”, w ramach której bardziej doświadczeni studenci angażują się jako osobiści opiekunowie nowo przybyłych osób. Moja opiekunka Anja czekała na mnie już na lotnisku, a później wielokrotnie towa­rzyszyła mi podczas załatwiania różnych formalności. Było to po prostu wspaniałe!

68 Kierunek Niemcy

Rodzaje oraz liczba usług wchodzących w skład pakietu są zróżni-cowane w zależności od uczelni. Do najczęściej oferowanych usług należą:

■ zapewnienie miejsca w domu studenckim (por. informacje na str. 73),

■ refundacja kosztów opłaty semestralnej i ew. biletu okresowego (por. informacje na str. 24),

■ refundacja kosztów udziału w imprezach kulturalnych i wycieczkach,

■ wykupienie obiadów w stołówce studenckiej, ■ pośrednictwo w zapewnieniu ustawowej lub prywatnej

ochrony ubezpieczeniowej na wypadek choroby (por. informacje na str. 81–84).

Ponadto niektóre oddziały Studentenwerk dysponują bogatą ofertą zajęć sportowych i kursów językowych. Często za ich pośrednic-twem można też wypożyczyć rower, komputer, naczynia kuchenne, czy nawet pościel. Jedną z usług jest również organizowanie odbio-ru z lotniska nowo przybyłych studentów zagranicznych.

Cena pakietu usług oferowanych przez Studentenwerk zależy od ich liczby oraz rodzaju. Miesięczna opłata za usługi w ramach pakietu wynosi od 158 do 358 euro. Można z niego skorzystać maksymal-nie przez dwa semestry studiów. Obecnie pakiet usług dla studen-tów zagranicznych oferowany jest przez 39 spośród łącznej liczby 58 oddziałów organizacji Studentenwerk. Ponieważ liczba dostęp-nych pakietów jest ograniczona, osoby zainteresowane powinny jak najwcześniej skontaktować się z biurem Studentenwerk działającym przy wybranej uczelni.

Więcej informacji: 3www.internationale-studierende.de

Wsparcie i osoby kontaktowe na miejscu 69

Przedstawicielstwa studentów

W każdej szkole wyższej spośród studentów wybierane są grupy osób reprezentujące interesy wszystkich studiujących na danej uczelni. Do takich gremiów należą zarządy ogólnouczelnianych sa-morządów studenckich (AStA, UStA), jak również rada studentów lub studencki parlament (StuRa, StuPa).

Przedstawicielstwa studentów dbają m.in. o to, aby na uczelni nie zabrakło okazji do uprawiania sportu i uczestniczenia w imprezach kulturalnych oraz innych aktywnych formach rekreacji. Ponadto można tu uzyskać cenne wskazówki dotyczące realiów studenckie-go życia, a niekiedy nawet pomoc w znalezieniu mieszkania czy dorywczej pracy. Można też np. skorzystać z oferty okazyjnych przejazdów samochodem do innych miast w Niemczech.

Niektóre przedstawicielstwa organizują też kursy językowe dla za-granicznych studentów i pomagają w doborze osób do tzw. tande-mów językowych (por. informacje na str. 104).

Julia:

Kontaktując się z pracownikami Biura Współpracy z Zagranicą lub organizacji Studentenwerk masz do czynienia z kompe­tentnymi i zwykle również bardzo pomocnymi osobami. Być może jednak łatwiej Ci będzie znaleźć wspólny język z rówie­śnikami – studentami działającymi w gremiach uczelnianych, takich jak np. wydziałowy samorząd studencki lub studenckie koła zainteresowań. Również tam uzyskasz pomoc w różnych sprawach związanych ze studiami i życiem w Niemczech. Stowarzyszenia te często przygotowują specjalne zajęcia orga­nizacyjno­informacyjne dla osób rozpoczynających studia.

70 Kierunek Niemcy

Wydziałowy samorząd studencki

Wydziałowy samorząd studencki stanowi gremium reprezentujące interesy ogółu studentów danego kierunku wobec władz wydziało-wych oraz wykładowców. Członkowie samorządu chętnie odpowie-dzą na wszelkie pytania dotyczące organizacji studiów na wybra-nym kierunku, pomogą zorientować się w realiach uczelnianego kampusu, a także doradzą w rozmaitych kwestiach związanych z życiem studenckim.

Na początku semestru samorządy organizują spotkania informa-cyjne przeznaczone specjalnie dla osób rozpoczynających studia. Można tam uzyskać wiele istotnych informacji dotyczących m.in. planowania przebiegu studiów, układania planu zajęć itp. Podczas tych spotkań często przedstawiani są również profesorowie, wykła-dowcy i inni pracownicy wydziału. Oczywiście jest to też doskonała okazja do zawarcia pierwszych znajomości z innymi studentami wybranego kierunku.

Michael:

Kilka razy zdarzyło mi się nie zrozumieć od razu wszystkich przekazywanych mi informacji. Przykładowo, podczas jednej z wizyt w samorządzie studenckim wyjaśniano mi, w jaki sposób należy przygotowywać indywidualny rozkład zajęć w danym semestrze. Sądziłem, że wszystko zrozumiałem. Jednak po powrocie do domu okazało się, że mam jeszcze sporo pytań na ten temat. Trochę głupio było wracać z tą samą sprawą do samorządu. Mimo to tak właśnie zrobiłem. Szczerze mówiąc, odwiedziłem ich co najmniej pięć razy – i wcale nie odczułem żadnego zniechęcenia z ich strony. Przeciwnie, ci ludzie byli naprawdę bardzo mili!

Wsparcie i osoby kontaktowe na miejscu 71

Międzynarodowe grupy studenckie

Na wielu uczelniach działają także organizacje zrzeszające grupy studentów, których celem jest udzielanie wsparcia studentom za-granicznym.

Nowo przybyłe osoby mogą tam uzyskać pomoc w orientacji na uczelni. Imprezy, wycieczki i regularne spotkania organizowane przez międzynarodowe grupy studenckie to kolejna okazja do po-znania innych osób studiujących na tej samej uczelni.

Nauczyciele akademiccy

Na każdym wydziale istnieje możliwość skorzystania z pomocy do-radcy do spraw studiów. Doradcą kierunkowym jest najczęściej jeden z wykładowców. Można zwracać się do niego z pytaniami na temat przebiegu studiów, sposobu zaliczenia poszczególnych zajęć itd.

Ponadto na uczelni działają pełnomocnicy do spraw programu Era-smus. Osoby takie są odpowiedzialne za integrację osób studiujących na danym wydziale w ramach programu Erasmus i chętnie udzielają pomocy zagranicznym studentom.

Max:

Na początku nie bardzo wiedziałem, w jaki sposób mam kon­taktować się z profesorami i innymi osobami prowadzącymi zajęcia. Okazało się, że w gruncie rzeczy obowiązują dwie pro­ste zasady. Jeśli masz pytanie wymagające tylko krótkiej i zwię­złej odpowiedzi, możesz podejść do profesora po zajęciach lub napisać do niego e­mail. Natomiast jeśli Twoje pytanie jest bar­dziej skomplikowane, najlepiej ustal z nim termin spotkania w tej sprawie lub odwiedź go w godzinach jego dyżuru.

72 Kierunek Niemcy

Z merytorycznymi pytaniami dotyczącymi przedmiotu studiów można zwrócić się bezpośrednio do wykładowcy podczas jego dy-żuru. Każdy nauczyciel akademicki wyznacza z reguły raz w tygo-dniu stały termin dyżuru, oferując studentom możliwość uzyska-nia dodatkowych konsultacji. Wykładowcy często wymagają wcze-śniejszego zgłoszenia chęci skorzystania z konsultacji – można to uczynić wysyłając e-mail lub wpisując się na listę wywieszoną na drzwiach gabinetu.

Tablice ogłoszeń

Zajęcia zostały odwołane, profesor przesunął godziny konsultacji, seminarium odbędzie się w innej sali – tego rodzaju aktualne infor-macje najczęściej można znaleźć na tablicach ogłoszeń w pomiesz-czeniach instytutu lub katedry. Z reguły informacje te dostępne są również on-line, na stronie domowej danej jednostki.

Wymienione wyżej rodzaje wsparcia z pewnością mogą być bardzo przydatne. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że na niemiec-kich uczelniach od studentów oczekuje się pewnego poziomu za-radności i samodzielności. Muszą oni być na tyle dojrzali, aby mogli przejąć odpowiedzialność za własne wykształcenie. Krótko mówiąc: istnieje wiele różnych źródeł informacji i ofert pomocy, ale studiujący muszą sami chcieć z nich skorzystać.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/student-life film nr 9: „Wer hilft mir an der Uni?”

Mieszkanie 73

Większość niemieckich szkół wyższych nie dysponuje typowym kampusem akademickim, na terenie którego znajdowałyby się rów-nież mieszkania dla studentów.

Oznacza to, że studenci muszą sami zadbać o zapewnienie sobie dachu nad głową. W niektórych miastach uniwersyteckich znalezie-nie niedrogiego zakwaterowania wcale nie jest łatwym zadaniem. Dlatego dobrze jest jak najwcześniej rozpocząć poszukiwania od-powiedniego lokum. Idealnym rozwiązaniem jest uregulowanie tej kwestii jeszcze przed przyjazdem do Niemiec.

Większą część studenckiego budżetu przeznaczonego na utrzy-manie w Niemczech pochłaniają wydatki na opłaty mieszkaniowe. Wysokość tych opłat jest jednak bardzo zróżnicowana. W zależno-ści od miasta miesięczne wydatki na mieszkanie mogą wynosić od 220 do 345 euro. Ponadprzeciętnie drogie bywa wynajęcie mieszka-nia w niektórych metropoliach takich jak Hamburg, Monachium, Kolonia czy Frankfurt nad Menem.

Mieszkanie

Taorang:

Mieszkam w domu studenckim. Bardzo mi się tu podoba. W kuchni właściwie zawsze jest ktoś, z kim można poroz­mawiać. To mi również odpowiada.

Nie lubię być sama. Miejsce w akademiku miałam zapewnione w ramach pakietu usług przygotowanego przez organizację Studentenwerk. Dobrze, że go wykupiłam.

74 Kierunek Niemcy

Akademik lub prywatna stancja – to dwa najbardziej powszechne sposoby zakwaterowania studentów w Niemczech.

Akademik

W każdym mieście uniwersyteckim istnieje możliwość zakwate-rowania w jednym z domów studenckich. Są one zwykle zlokali-zowane w różnych częściach miasta. Niemiecka organizacja Stu­dentenwerk dysponuje łączną sumą ponad 180 000 miejsc w aka-demikach.

Poszczególne domy studenckie różnią się od siebie pod względem lokalizacji, rozmiarów oraz dostępnego wyposażenia. To samo dotyczy oferowanych miejsc noclegowych i pokoi do wynajęcia. Oprócz pokoi jedno- i dwuosobowych do dyspozycji bywają nawet małe apartamenty.

Miejsce w akademiku jest chyba najbardziej korzystną formą za-kwaterowania dla większości studentów. Dlatego aby je uzyskać, należy odpowiednio wcześnie złożyć podanie o przyznanie miejsca w domu studenckim.

Największe szanse na miejsce w akademiku mają te osoby, któ-re skierują takie podanie do organizacji Studentenwerk w wybranej uczelni niezwłocznie po otrzymaniu decyzji o przyjęciu na studia.

Miesięczne wydatki na czynsz i dodatkowe opłaty mieszkaniowe (wartości uśrednione)

miejsce w domu studenckim 220 €

pokój w mieszkaniu studenckim 265 €

mieszkanie wynajmowane samodzielnie 340 €

Źródło: Deutsches Studentenwerk, 19. Sozialerhebung

Mieszkanie 75

Biura Współpracy z Zagranicą niektórych uczelni często również pośredniczą w przyznawaniu miejsc w domach studenckich.

Prywatna stancja

Jak wszędzie na świecie, rynek mieszkań do wynajęcia dynamicz-nie zmienia się także w Niemczech. Zróżnicowanie tego typu ofert jest bardzo duże – począwszy od nieumeblowanego pokoju, aż po w pełni wyposażony apartament.

W Niemczech mieszkania często wynajmowane są przez kilkuoso-bowe grupy studentów. Tworzą oni tzw. Wohngemeinschaft (WG), czyli wspólnotę osób zamieszkujących poszczególne pokoje i ko-rzystających z tej samej kuchni i łazienki, często także ze wspólne-go salonu. Niekiedy mieszkańcy WG dzielą się również kosztami opłat za telefon i internet (por. informacje na str. 110–112). Taka forma mieszkania jest tutaj bardzo popularna.

Poszukiwanie mieszkania

W większości przypadków wynajem mieszkania wymaga kontaktu z najemcą na miejscu. Oznacza to, iż transakcję wynajmu konkret-nego mieszkania można sfinalizować właściwie dopiero po przy-jeździe do Niemiec. Jednakże poszukiwanie odpowiedniej oferty można rozpocząć jeszcze przed wyjazdem.

Taorang:

Cieszyło mnie, że na długo przed wylotem do Niemiec wiedziałam już, gdzie będę mieszkała. Mogłam podać mój nowy adres znajomym – kiedy przyjechałam do akademika, czekał tam na mnie nawet już pierwszy list od mojej najlepszej przyjaciółki.

76 Kierunek Niemcy

Oferty wynajmu pokoi lub mieszkań można znaleźć przeglądając ogłoszenia mieszkaniowe, które są zamieszczane w wielu różnych miejscach.

Dobrym źródłem informacji na ten temat jest niewątpliwie Biuro Współpracy z Zagranicą. Można tam uzyskać wiele przydatnych wskazówek – niezależnie od tego, czy poszukiwanie odpowiednie-go lokum rozpocznie się jeszcze przed wyjazdem, czy też już po przyjeździe do Niemiec. Dostępne są tam m.in. adresy osób pry-watnych, które wynajmowały już mieszkanie lub pokój zagranicz-nym studentom.

W poszukiwaniu mieszkania mogą też pomóc lokalne oddziały or-ganizacji Studentenwerk oraz przedstawicielstwa studentów. Często pośredniczą one w poszukiwaniu najemców wśród studentów, tzn. gromadzą adresy mieszkań do wynajęcia.

W pobliżu stołówek zwykle znajdują się wielkie tablice ogłosze-niowe, na których studenci mogą zamieszczać oferty wynajmu lub zgłoszenia chęci wynajęcia mieszkania. Podobne tablice są również w budynkach instytutu lub katedry.

Łukasz:

Wynajmuję pokój w mieszkaniu studenckim (WG). Pokój jest wprawdzie niewielki, ale ludzie, z którymi tutaj mieszkam, są super. Współdzielimy to mieszkanie we czwórkę; oprócz mnie mieszkają tu dwie dziewczyny – Niemka i Turczynka – oraz chłopak, też Niemiec. W sumie bardzo dobrze nam się mieszka. Oczywiście, zdarza się czasem, że ktoś zapomni zrobić zakupy, ktoś nie umyje łazienki, a ktoś inny słucha w nocy zbyt głośnej muzy. To jasne, nie ma ludzi idealnych. Ale dla mnie WG to najlepszy sposób, aby naprawdę poznać ludzi i szlifować niemiecki.

78 Kierunek Niemcy

Oferty wynajmu mieszkań drukowane są też w środowych i piąt-kowych wydaniach lokalnych dzienników. Ogłoszenia te zamiesz-czane są także on-line – na stronach internetowych tych gazet. Również magazyny miejskie i gazetki studenckie zawierają często oferty wynajmu mieszkań.

W ogłoszeniach mieszkaniowych pojawia się zwykle wiele różnych skrótów. Poniżej rozszyfrowujemy niektóre z nich:

Niektóre internetowe giełdy mieszkaniowe specjalizują się w za-mieszczaniu ofert wynajmu mieszkań dla studentów:

3www.studenten-wg.de 3www.studenten-wohnung.de 3www.wg-gesucht.de

Można tam też bezpłatnie zamieścić własne ogłoszenie o poszuki-waniu mieszkania do wynajęcia.

Skróty stosowane w ogłoszeniach mieszkaniowych

2-Zi.-Whg 2-Zimmer-Wohnung (= mieszkanie dwupokojowe) 2 ZKDB 2 Zimmer, Küche, Diele, Bad

(= dwa pokoje, kuchnia, korytarz, łazienka) K Kaution (= kaucja)+ NK plus Nebenkosten

(= opłaty dodatkowe za ogrzewanie, zużycie prądu, gazu i wody oraz wywóz śmieci))

NR Nichtraucher (= osoba niepaląca)WBS Wohnberechtigungsschein

(= zaświadczenie uprawniające do korzystania z mieszkania socjalnego; mogą z niego korzystać osoby o odpowiednio niskich dochodach)

Mieszkanie 79

Gdzie spędzić pierwsze noce?

Jeżeli wszelkie próby zapewnienia sobie zakwaterowania jeszcze przed wyjazdem okazałyby się bezowocne, konieczne będzie znale-zienie tymczasowego lokum po przyjeździe do Niemiec. Również w tej kwestii można liczyć na pomoc Biura Współpracy z Zagranicą.

Ponadto możliwość tymczasowego noclegu oferują studentom zagranicznym niektóre oddziały organizacji Studentenwerk, a tak-że akademickie wspólnoty religijne. Ostatnią deską ratunku jest

Julia:

Jeśli podanej w ogłoszeniu kwocie towarzyszy określenie „kalt” („zimno”), nie należy obawiać się tego, że w miesz kaniu trzeba będzie marznąć. Sformułowanie „200 Euro kalt” ozna­cza po prostu, że koszty ogrzewania nie są jeszcze wliczone w czynsz.

Łukasz:

Zwykle działa to tak: przeglądasz ogłoszenia i gdy spodoba Ci się jakaś oferta, kontaktujesz się z osobą wynajmującą miesz­kanie – mailowo albo telefonicznie. Ustalacie termin oględzin i jedziesz na miejsce, żeby wszystko sobie obejrzeć. Wynajmujący będzie pewnie chciał od razu wiedzieć, jak długo masz zamiar zostać w Niemczech. Jak już się dogadacie, obie strony podpisu­ją umowę najmu. A tak à propos – pracownicy Biura Współ­pracy z Zagranicą lub organizacji Studentenwerk chętnie doradzą Ci, na co powinieneś zwrócić uwagę podczas zawiera­nia takiej umowy.

80 Kierunek Niemcy

wykupienie kilku noclegów w hotelu, pensjonacie lub schronisku młodzieżowym.

Adresy hoteli i pensjonatów w danym mieście można uzyskać w biurze informacji turystycznej. Rezerwacji pokoju hotelowego można dokonywać także przez internet.

Znacznie tańsze od wynajęcia pokoju w hotelu czy pensjonacie jest skorzystanie z noclegu w schronisku młodzieżowym. W tym celu należy posiadać międzynarodową legitymację schronisk młodzie-żowych – można ją jednak również nabyć na miejscu, po przyjeź-dzie do wybranego schroniska.

Więcej informacji: 3www.jugendherberge.de 3www.deutschland-tourismus.de

Opieka medyczna 81

Opieka medyczna

Wszystkie osoby studiujące w Niemczech zobowiązane są do posia-dania ubezpieczenia na wypadek choroby. Umowy o ubezpieczeniu zdrowotnym zawarte w niektórych krajach są honorowane również w niemieckim systemie opieki zdrowotnej. Dotyczy to ustawowych ubezpieczeń zdrowotnych zawartych w krajach członkowskich UE oraz w Islandii, Księstwie Liechtenstein, Chorwacji, Macedo-nii, Norwegii i Szwajcarii. Jest to możliwe na mocy porozumień o ubezpieczeniach społecznych, które Niemcy zawarły z tymi pań-stwami. Pełną ochroną ubezpieczeniową na wypadek choroby ob-jęci są w Niemczech także posiadacze Europejskiej Karty Ubezpie-czenia Zdrowotnego (EKUZ lub EHIC – z języka angielskiego).

Niejednokrotnie uznawane jest w Niemczech również prywatne ubezpieczenie zdrowotne wykupione w kraju zamieszkania. Szczegó-łowych informacji na ten temat udzielają podmioty ubezpieczające.

Max:

Wiesz już, że bez zaświadczenia o ubezpieczeniu zdrowotnym nie zosta­niesz przyjęty na żadnej niemieckiej uczelni. Dlatego tak ważne jest to, aby

odpowiednio wcześnie przed wyjazdem załatwić tę sprawę. Zaświadczenie to jest wymagane przy immatrykulacji. Infor­macje o sposobach zawarcia ubezpieczenia na wypadek choroby uzyskasz u Twojego ubezpieczyciela, jak również w Biurze Współpracy z Zagranicą.

82 Kierunek Niemcy

W przypadku, gdy ubezpieczenie prywatne jest uznawane w Niem-czech, odpowiednie zaświadczenie o takim ubezpieczeniu należy dołączyć do dokumentów wymaganych przy immatrykulacji (por. informacje na str. 57–61). Warto jednak pamiętać o tym, że rozpo-czynając studia w Niemczech jako osoba ubezpieczona prywatnie nie można już przez cały okres studiów zmienić ubezpieczyciela na żadną z państwowych kas chorych.

Ubezpieczenie zdrowotne

W przypadku braku ubezpieczenia zdrowotnego, które jest uzna-wane również na terenie Niemiec, należy zawrzeć stosowną umo-wę z wybraną niemiecką kasą chorych na cały okres pobytu. Zwy-kle najlepiej jest skorzystać z oferty jednej z państwowych kas cho-rych. Obowiązują tam bowiem szczególnie niskie taryfy składek ubezpieczeniowych dla studentów. Aktualna wysokość miesięcznej składki to około 60 euro.

Z ubezpieczenia zdrowotnego na tych warunkach może korzystać każdy student, jednakże tylko do ukończenia 14 semestru studiów lub 30 roku życia.

Max:

Na pierwszy rzut oka brzmi to paradoksalnie: Do immatryku­lacji potrzebne jest zaświadczenie o ubezpieczeniu zdrowotnym, jednak aby skorzystać w niemieckiej kasie chorych ze zniżki studenckiej, musisz przedłożyć zaświadczenie o immatrykula­cji. Od czego zatem zacząć? Otóż najpierw zgłaszasz się w wybranej kasie chorych. Po przedłożeniu decyzji o przyjęciu na studia zostaniesz tymczasowo ubezpieczony jako osoba studiu­jąca. Zaraz po immatrykulacji wysyłasz odpowiednie zaświad­czenie na adres kasy chorych lub zanosisz je tam osobiście.

Opieka medyczna 83

W Niemczech działa wiele państwowych kas chorych – pomoc przy wyborze najkorzystniejszej oferty można uzyskać w Biurze Współ-pracy z Zagranicą.

Biura państwowych kas chorych często znajdują się w pobliżu uczel-ni, co znacznie ułatwia dopełnienie formalności i przyspiesza zawar-cie odpowiedniej umowy ubezpieczeniowej.

Wizyta u lekarza

Organizacja służby zdrowia w Niemczech jest wzorcowa. Gęsta sieć placówek medycznych zatrudniających lekarzy różnych spe-cjalizacji zapewnia opiekę medyczną na bardzo wysokim poziomie. Osoby wymagające leczenia mogą w Niemczech liczyć na profesjo-nalną pomoc jednej z najlepszych na świecie służb medycznych.

Przed skorzystaniem po raz pierwszy z porady lekarza należy uiścić zryczałtowaną opłatę za wizyty. Opłatę tę (w wysokości 10 euro) na-leży regulować raz na kwartał, czyli co trzy miesiące. Jako dowód wpłaty wystawiony zostanie rachunek, który należy zachować przez cały najbliższy kwartał.

Taorang:

Początkowo sądziłam, że w Niemczech ubezpieczenie zdro­wotne pokrywa wszelkie koszty związane z leczeniem. Jednak przy pierwszej wizycie u lekarza musiałam uiścić opłatę w wysokości 10 euro. Późnej w aptece wydałam jeszcze 5 euro. Ale nie musiałam wydać nic ponadto. W każdym razie miesz­kając tutaj nie należy się obawiać, że zabraknie nam pieniędzy na opłacenie wizyty u lekarza, wykupienie lekarstw, czy nawet sf inansowanie pobytu w szpitalu.

84 Kierunek Niemcy

Z bolącym zębem zwykle udajemy się do dentysty. Jeśli pojawią się jakiekolwiek inne bóle lub dolegliwości, najlepiej jest najpierw zgło-sić się do lekarza ogólnego, zwanego również lekarzem domowym.

Lekarz ten będzie w stanie stwierdzić, czy w przypadku tych kon-kretnych objawów lub urazów wymagana jest konsultacja u specjali-sty. Jeśli sytuacja będzie tego wymagała, lekarz wypisze odpowiednie skierowanie. Dzięki takiemu skierowaniu można skorzystać z porady lekarza specjalisty, nie ponosząc żadnych dodatkowych kosztów.

Recepty wypisane przez lekarza można zrealizować w aptece, wy-kupując odpowiednie lekarstwa (por. informacje na str. 86–87). Z reguły pobierana jest przy tym opłata w wysokości od 5 do 10 euro – w ramach tzw. dopłaty do leków. Pozostałe koszty pokrywa kasa chorych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Należy pamiętać, iż zasady te odnoszą się wyłącznie do lekarstw przepisanych przez lekarza. Za leki bez recepty trzeba zapłacić sto procent ich ceny.

Telefony do gabinetów przyjęć lekarzy ogólnych, stomatologów i lekarzy specjalistów można znaleźć w branżowej książce telefo-nicznej Gelbe Seiten. Można ją przeszukiwać również korzystając z serwisu internetowego www.gelbeseiten.de.

Godziny przyjęć przychodni lekarskich są dość zróżnicowane. W środy wiele przychodni jest nieczynnych lub pracuje tylko do połu-dnia. Najlepiej skontaktować się z wybraną placówką telefonicznie w celu ustalenia terminu wizyty. W nagłych przypadkach można po prostu zgłosić się do poradni w godzinach przyjęć. W takich sytuacjach zwykle trzeba jednak poczekać na swoją kolej.

Nagłe wypadki

Jeśli pomoc lekarza będzie pilnie potrzebna w nocy, bądź też w czasie weekendu, zawsze można udać się do najbliższego szpitala. W sytuacjach krytycznych należy wezwać karetkę pogotowia ratun-kowego, korzystając z bezpłatnego numeru telefonu 112.

86 Kierunek Niemcy

Jeśli natychmiastowa pomoc medyczna nie jest konieczna, jednak dolegliwości są na tyle silne, że nie można czekać aż do otwarcia najbliższej poradni lekarskiej, należy zgłosić się do jednego z leka-rzy interweniujących w nagłych wypadkach (Ärztlicher Notdienst). Pełnią oni obowiązki lekarzy domowych poza normalnymi godzi-nami przyjęć w poradniach. Adresy i telefony lekarzy dyżurują-cych w danym dniu można znaleźć w lokalnej prasie codziennej, w rubryce „Ärztlicher Notdienst”. Informacje te można również uzyskać odsłuchując automatyczną sekretarkę lekarza domowego, bądź też dzwoniąc do jednej z dyżurujących aptek (por. informacje na str. 87). W nagłych wypadkach interweniują również dentyści.

Aby móc skorzystać z pomocy medycznej w nagłych wypadkach, należy raz na kwartał uiścić zryczałtowaną opłatę w wysokości 10 euro. W przypadku długoterminowej hospitalizacji pobierana jest opłata w wysokości 10 euro za każdy dzień pobytu w szpitalu, okres ten nie może jednak przekraczać maksymalnej ilości 28 dni w roku.

À propos: na obrzeżach niemieckich autostrad co kilka kilometrów zainstalowane są pomarańczowe telefony alarmowe (Notrufsäulen). Można z nich bardzo szybko wezwać pomoc w razie wypadku. Drogę do najbliższego telefonu alarmowego wskazują strzałki na białych słupkach kilometrowych, bądź też szereg czarno-białych pachołków.

Lekarstwa

W Niemczech wszelkiego rodzaju leki dostępne są wyłącznie w aptekach. Lekarstwa można podzielić na dwie grupy: leki dostęp-ne bez recepty oraz tylko na receptę. Lekarstwa należące do grupy drugiej można otrzymać w aptece wyłącznie po okazaniu ważnej recepty podpisanej przez lekarza.

Opieka medyczna 87

Wytyczne niemieckiej ustawy o lekach (Arzneimittelgesetz) są nad wyraz surowe. Pewne rodzaje lekarstw, które być może w innych krajach są sprzedawane bez recepty (np. antybiotyki), w Niemczech muszą zostać przepisane przez lekarza. Także niektóre leki dostęp-ne za granicą mogą tutaj nie być dopuszczone do sprzedaży.

Apteki w Niemczech zwykle są czynne od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:30 do 18:30, a w soboty tylko przed południem. W niedzielę apteki są z reguły zamknięte.

W miastach wybrane apteki pełnią jednak zawsze specjalne dyżu-ry całodobowe, również w czasie weekendu. Spis dyżurnych aptek można znaleźć w lokalnej prasie codziennej, w rubryce „Apotheken-notdienst”; jest on także wywieszony w każdej aptece. Adresy tych aptek można też sprawdzić na stronie internetowej www.aponet.de/ notdienst oraz www.apotheken.de/notdienste.

Więcej informacji: 3www.daad.de/health 3www.study-in.de/health

Michael:

W pierwszym tygodniu po przyjeździe do Niemiec często mie­wałem bóle głowy. Postanowiłem pójść do marketu po tabletki przeciwbólowe, ale nie nigdzie nie mogłem ich znaleźć. Kiedy zapytałem o nie ekspedientkę, zrobiła wielkie oczy i powiedziała: „Da müssen Sie in die Apotheke!”.

88 Kierunek Niemcy

Środkiem płatniczym obowiązującym w Niemczech jest euro. Obec-nie euro jest wspólną walutą 17 państw europejskich. Informacje o aktualnym kursie euro w przeliczeniu na inne waluty można uzyskać korzystając z konwertera walut na stronie www.xe.com.

Jeden euro (1 EUR) to 100 eurocentów (100 cent). W obiegu są na-stępujące monety: 1, 2, 5, 10, 20 i 50 centów, 1 i 2 euro oraz banknoty: 5, 10, 20, 50, 100, 200 i 500 euro.

W niektórych – szczególnie mniejszych – sklepach banknoty o naj-wyższych nominałach (powyżej 100 euro) nie są akceptowane. W innych miejscach (np. na stacjach benzynowych) obsługa sklepu może poprosić osobę płacącą banknotem o takim nominale o oka-zanie dokumentu tożsamości.

Pieniądze i konto w banku

Max:

Zaraz po przyjeździe koniecznie otwórz sobie rachunek rozliczeniowy w jednym z banków. To najbardziej prak­tyczna opcja – dzięki temu możesz od

razu po immatrykulacji uregulować przelewem opłatę seme­stralną, czy też comiesięczne rachunki za mieszkanie. Możesz też wypłacać pieniądze z konta bez dodatkowych opłat. Więk­szość niemieckich banków kieruje do studentów specjalne oferty umożliwiające prowadzenie bezpłatnego rachunku rozliczenio­wego. O szczegóły zapytaj w Biurze Współpracy z Zagranicą.

Pieniądze i konto w banku 89

Wymiana gotówki i czeków podróżnych

Gotówkę w obcej walucie można wymienić w kantorach wymiany walut. Najczęściej są one zlokalizowane na lotniskach oraz w pobli-żu dworców kolejowych.

Druga możliwość to skorzystanie z usług banku lub kasy oszczęd-nościowej. Niektóre z tych instytucji nie oferują jednak wymiany bezgotówkowej, lecz jedynie transfer środków płatniczych i zasile-nie nimi rachunku rozliczeniowego klienta.

O sposobie realizacji czeków podróżnych informują placówki, w których można je nabywać. Zwykle przyjmują je banki, kasy oszczędnościowe oraz kantory.

W każdym mieście zainstalowane są liczne bankomaty. Korzystając z karty płatniczej lub kredytowej można z nich wypłacić gotówkę o dowolnej porze dnia i nocy.

Konto w banku

Osoby zamierzające przebywać w Niemczech dłużej niż kilka tygo-dni powinny otworzyć rachunek rozliczeniowy (Girokonto) w jed-nym z miejscowych banków. Założenie i utrzymanie studenckiego konta bankowego jest z reguły bezpłatne. Dopełnienie związanych z tym standardowych formalności również nie powinno stwarzać większych problemów.

Julia:

Obiegowe monety euro mogą się różnić wizerunkiem na rewersie – zostały wyprodukowane w mennicach różnych krajów człon­kowskich Unii Europejskiej i widnieją na nich symbole narodowe tych krajów.

90 Kierunek Niemcy

Posiadanie własnego konta w Niemczech ma wiele zalet. Oto niektóre z nich: przy wypłacie gotówki z wielu bankomatów na terenie Niemiec nie jest pobierana żadna prowizja. Re-gularne należności – takie jak czynsz, składki ubezpiecze-niowe czy rachunki za telefon

– można uiszczać poprzez tzw. zlecenie stałe; cykliczne przelewy bankowe będą wówczas realizowane automatycznie w określonym terminie. Za zakupy w Internecie można płacić korzystając z tzw. polecenia zapłaty (zgoda na obciążenie rachunku należną kwotą).

Uwaga: Wiele niemieckich fundacji stypendialnych odmawia do-konywania przelewów na zagraniczne konta bankowe! Również podejmując w Niemczech pracę dorywczą trzeba bezwzględnie po-siadać rachunek rozliczeniowy w niemieckim banku.

Na terenie Niemiec działa wiele banków i kas oszczędnościowych, które mają swoje oddziały w większości miast. Ponadto działają tu liczne banki on-line, w których wszelkie operacje – od założe-nia konta aż po realizację transakcji finansowych – dokonywane są przez internet.

Godziny otwarcia banków

Banki w Niemczech są zwykle czynne od poniedziałku do piątku w godzinach od 9.00 do 16.00. W soboty i niedziele oraz w dni świą-teczne (por. informacje na str. 116) banki są zamknięte.

Max:

Oszczędzisz sobie wiele niepotrzebnego stresu, jeśli odpowied­nio wcześnie dowiesz się, jakie dokumenty potrzebne są do za­łożenia konta w wybranym przez Ciebie banku. Towarzyszy­łem kiedyś znajomej podczas takiej operacji – i nakręciłem przy tej okazji kilka scen. Polecam Ci obejrzenie w całości f ilmiku nr 2 pt. „Was kostet mich das Leben in Deutschland?”, który jest dostępny na stronie www.study-in.de/student-life.

Pieniądze i konto w banku 91

Informacje dotyczące szczególnie korzystnych ofert bankowych dla studentów można uzyskać w Biurze Współpracy z Zagranicą. Infor-macje te można oczywiście również znaleźć w Internecie.

Pod adresem www.study-in.de/money znajduje się m.in. lista kon-trolna pomocna przy zakładaniu konta bankowego. Wyszczególnio-no tam najważniejsze pytania, jakie należy zadać podczas rozmowy z przedstawicielem banku.

Aby móc założyć konto w banku, potrzebne są następujące doku-menty:

■ paszport lub dowód osobisty, ■ legitymacja studencka, zaświadczenie o immatrykulacji

lub decyzja o przyjęciu na studia, ■ zaświadczenie o zameldowaniu w biurze meldunkowym,

ew. także w biurze imigracyjnym.

Z tymi dokumentami należy udać się do jednego z oddziałów banku i poprosić o założenie rachunku rozliczeniowego.

Po założeniu konta wszelkie operacje bankowe – jak np. polecenia przelewu lub zlecenia stałe – można realizować korzystając z ser-wisu internetowego albo ze specjalnego automatu, bądź też przy bankowym okienku.

Michael:

Ojciec opowiadał mi kiedyś, jak podczas pobytu w Niemczech za­skoczyło go to, że ludzie prawie zawsze płacą gotówką w sklepach i restauracjach. W ostatnich latach widocznie się to jednak nieco zmieniło. Niemal wszystkie większe sklepy i restauracje akcep­tują karty płatnicze – w niektórych jednak wymagane jest prze­kroczenie określonej minimalnej kwoty, np. w wysokości 15 euro.

92 Kierunek Niemcy

Karta płatnicza i karty kredytowe

Posiadacze konta bankowego dysponują specjalną plastikową kartą, która umożliwia wypłacanie pieniędzy z bankomatów oraz wydruk informacji o stanie rachunku.

Z reguły pełni ona również funkcję typowej karty płatniczej, zwanej także kartą rozliczeniową (EC­Karte / Girokarte), którą można regu-lować rachunki w sklepach i restauracjach.

Transakcje dokonywane przy pomocy karty płatniczej wymagają albo wprowadzenia kodu PIN, albo złożenia podpisu na paragonie fiskalnym.

W Niemczech akceptowana jest większość kart kredytowych (np. MasterCard, Visa, American Express). Można za ich pomocą wy-płacać gotówkę w bankomatach lub podejmować pieniądze z kon-ta bankowego, jednak za te operacje pobierane są dość wysokie opłaty. Posiadacze kart kredytowych powinni przed wyjazdem do Niemiec powiadomić instytucję kredytującą o tym, że będą używać karty kredytowej poza granicami kraju.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/money

Julia:

Mojej amerykańskiej znajomej bank nagle zablokował kartę kredytową. Niestety zapomniała poinformować swój bank o tym, że będzie używać tej karty za granicą. Gdy na rozliczeniu zaczęły pojawiać się płatności dokonane w Niemczech, bank wyszedł z założenia, że karta została jej skradziona. Również mój bank za każdym razem, kiedy używam karty kredytowej za granicą, nalicza mi dodatkowe opłaty. Jeżeli posiadasz już kartę kredytową, lepiej sprawdź przed wyjazdem, jakie opłaty zostaną ci naliczone za płatności dokonywane w Niemczech.

94 Kierunek Niemcy

Wielu niemieckich studentów odbywa praktyki zawodowe w trakcie realizacji studiów, aby w ten sposób zdobywać doświadczenie i na-wiązywać kontakty z potencjalnymi pracodawcami.

Na niektórych kierunkach okres praktyk jest integralną częścią pro-gramu studiów. Opiekę merytoryczną nad praktykantami sprawują wówczas nauczyciele akademiccy. Są i takie kierunki, na których odbyte praktyki są jednym z warunków przyjęcia na studia.

Czas trwania praktyk może obejmować okres od kilku tygodni do kilku miesięcy. Z reguły praktykanci nie otrzymują żadnego wyna-grodzenia, ewentualnie przyznawane są im niewielkie gratyfikacje.

Praktyki zawodowe

Michael:

Podczas ubiegłorocznych wakacji odbyłem czterotygodniową praktykę w pewnej niemieckiej f irmie. Bardzo dużo się tam nauczyłem. Po całej tej teorii

na uniwerku w końcu mogłem zdobyć nieco praktycznych umiejętności. Nie zarobiłem tam wprawdzie kokosów, ale za to nawiązałem ciekawe kontakty. Być może tego lata będę mógł tam naprawdę popracować przez kilka tygodni.

96 Kierunek Niemcy

Miejsca praktyk

Miejscem odbywania praktyk studenckich może być przedsiębior-stwo lub instytucja.

Szczegółowych informacji na temat możliwości zrealizowania praktyki w Niemczech udzielają następujące placówki:

■ działające na uczelni Biuro ds. Praktyk Studenckich lub Biuro Karier,

■ Biuro Współpracy z Zagranicą oraz ■ międzynarodowe organizacje studenckie.

Trzy największe międzynarodowe organizacje studenckie, które zajmują się m.in. również pośrednictwem miejsc pracy dla prak-tykantów, to:

■ AIESEC: największa międzynarodowa organizacja studentów nauk ekonomicznych – www.aiesec.de

■ ELSA: European Law Students’ Association (zrzeszająca studentów prawa) – www.elsa-germany.org

■ IAESTE: International Association for the Exchange of Students for Technical Experience (zrzeszająca studentów nauk inżynieryjnych i przyrodniczych, w tym także rolnictwa i leśnictwa) – www.iaeste.de

Ogłoszenia o wolnych stanowiskach pracy dla praktykantów można przeszukiwać także w internecie. Obszerne zestawienie portali in-ternetowych dla osób poszukujących miejsca do odbycia praktyki lub stażu znajduje się pod adresem www.jobsuche-leichtgemacht.de/ beste-praktikumsboersen.html.

Pośrednictwem miejsc pracy dla praktykantów przez internet zajmu-ją się również studenckie giełdy pracy (por. informacje na str. 98).

O przyjęcie na praktykę można też ubiegać się bezpośrednio w wy-branym przez siebie przedsiębiorstwie lub instytucji.

Praca dorywcza 97

Studiujący często wykonują różne prace dorywcze, aby w ten sposób zapewnić sobie dodatkowe środki finansowe oraz zdobyć pierwsze doświadczenia na rynku pracy.

Uwaga: Praca dorywcza to dobry sposób na podreperowanie studenc-kiego budżetu. Jednakże obowiązki związane z realizacją studiów raczej nie pozwalają pogodzić studiowania z zarabianiem pieniędzy na pokrycie całkowitych kosztów utrzymania i życia w Niemczech.

Dobrym uzupełnieniem studiów wyższych jest okresowe zatrud-nienie w charakterze pomocniczego pracownika na uczelni. Praca na stanowisku tzw. „Hiwi” (skrót od studentische / wissenschaftliche Hilfskraft) polega na wykonywaniu czynności pomocniczych zle-canych przez pracowników naukowo-dydaktycznych. Na wielu wy-działach istnieje możliwość podjęcia pracy na stanowisku tutora. Osoba taka prowadzi zajęcia ćwiczeniowe mające na celu powtó-rzenie i utrwalenie znajomości poznanego materiału.

Praca dorywcza

Julia:

Wielu moich znajomych poza studia­mi jeszcze gdzieś pracuje. Są to na­prawdę przeróżne zajęcia. Ja sama udzielam korepetycji. Moja przyjaciółka

Ruth opiekuje się psem. Piotr rozwozi lekarstwa na zlecenie apteki. Susanne pracuje w kafeterii. Felix webmasteruje serwis internetowy pewnej f irmy. Znalezienie ciekawej pracy wymaga jednak dobrej znajomości języka niemieckiego.

98 Kierunek Niemcy

Można też wykorzystać różne możliwości zatrudnienia poza uczel-nią. Studenci często znajdują zatrudnienie jako kelnerzy lub ho-stessy, obsługują gości podczas targów i promocji, wykonują prace porządkowe, opiekują się dziećmi, pracują w marketach, copy-sho-pach i biurowcach, rozprowadzają gazety i ulotki reklamowe itd.

Wysokość zarobków zależy od charakteru pracy oraz od miasta, w którym jest ona wykonywana. Stawki godzinowe utrzymują się na poziomie od 5 do 10 euro.

Poszukiwanie pracy

Osoby poszukujące zatrudnienia na uczelni mogą w sekretariacie instytutu uzyskać informacje o wakatach na stanowiskach pracow-ników pomocniczych lub tutorów; można również zapytać o to swoich wykładowców. Dobrym źródłem informacji o ofertach pracy są uczelniane biura pośrednictwa pracy. Jest to specjalny serwis dla studentów przygotowywany wspólnie przez miejscowy urząd pracy

Max:

Raczej trudno jest znaleźć taki sposób zarobkowania, który nie koliduje z planem zajęć na uczelni. W końcu jesteś w Niemczech po to, żeby studiować. Prace dorywcze zawsze się kiedyś kończą i trzeba wciąż na nowo rozpoczynać poszuki­wania odpowiadającego nam zajęcia. Mogę Ci tylko doradzić, że warto wykorzystać wszelkie możliwości: studenckie biuro pośrednictwa pracy, informacje na tablicach ogłoszeń, ogłosze­nia w prasie codziennej, internetowe giełdy pracy, a także – często bardzo pomocne – osobiste kontakty z różnymi ludźmi, z którymi widujesz się np. na uczelni. Po prostu poinformuj każdą znajomą osobę o tym, że właśnie szukasz pracy. Może akurat wśród nich (lub ich znajomych) znajdzie się ktoś, kto zaproponuje Ci ciekawe zajęcie.

Praca dorywcza 99

oraz lokalny oddział organizacji Studentenwerk. Adresy urzędów pra-cy można znaleźć na stronie internetowej www.arbeits agentur.de.

Wiele ofert pracy zamieszczanych jest na tablicach ogłoszeń w obiektach uczelnianego kampusu, bądź też np. w supermarketach. Warto przeglądać również rubryki z ogłoszeniami w codziennej prasie. Oferty pracy najczęściej drukowane są w środowych wyda-niach gazet oraz – bardziej obszerne – w wydaniach weekendo-wych. Bazę danych z ofertami pracy można również przeszukiwać na stronach internetowych lokalnych dzienników.

W internecie dostępne są ponadto różnego rodzaju giełdy pracy. Niektóre z nich specjalizują się w pośrednictwie pracy dla studen-tów. Oto kilka przykładów:

3www.berufsstart.stepstone.de 3www.jobmensa.de 3www.studentjob.de 3www.studentenjobs24.de 3www.unicum.de

Uregulowania prawne

Polscy studenci mogą od 1 maja 2011 podejmować pracę w Niem-czech bez ograniczeń. Nie jest także potrzebne pozwolenie na pracę.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/student-lifefilm nr 5: „Wie finde ich einen Nebenjob?” 3www.daad.de/job 3www.daad.de/deutschland/downloadbroszura: „Informationen zu den rechtlichen Rahmenbedingungen für die Ausübung einer Erwerbstätigkeit von ausländischen Studierenden und Wissenschaftlern” 3www.internationale-studierende.denawigacja: Während des Studiums > Jobben

100 Kierunek Niemcy

Niemiecki na studiach i na co dzień

Poziom znajomości języka niemieckiego, jaki powinien posiadać kandydat na studia, uzależniony jest od konkretnej uczelni oraz od wybranego kierunku studiów (por. informacje na str. 19).

Na kierunkach z wykładowym językiem angielskim z reguły nie jest wymagana znajomość języka niemieckiego. Trzeba natomiast znać bardzo dobrze j. angielski. W przypadku pozostałych kierunków obowiązuje następująca prawidłowość: w przeciwieństwie do przed-miotów z dziedziny nauk przyrodniczych i ścisłych, na kierun-kach humanistyczno-społecznych wymagana jest zwykle bardziej zaawansowana znajomość języka niemieckiego – zwłaszcza jeśli chodzi o umiejętność pisania i formułowania wypowiedzi ustnych.

W każdym razie wymagany jest taki poziom opanowania języka, który pozwala na zrozumienie treści wykładu oraz śledzenie wątków

Język

Michael:

Bardzo odpowiada mi to, że w Niem­czech wiele osób nieźle zna język an­gielski. Wprawdzie nie jest tak, że można wszędzie zagadać po angielsku,

ale zawsze znajdzie się ktoś, kto rozumie ten język. Mimo to bardzo jestem dumny z tego, że coraz lepiej mówię po niemiec­ku. To fajne uczucie, kiedy możesz porozumiewać się z miesz­kańcami obcego kraju w ich własnym języku.

Język 101

dyskusji podczas seminarium. Oczywiście ważna jest również umie-jętność czytania tekstów naukowych i ich merytorycznej analizy.

Student powinien także umieć wypowiadać się w zrozumiały spo-sób w rozmowach na tematy naukowe oraz redagować teksty za-wierające własne przemyślenia.

Jednak studia to nie wszystko. Nawet jeśli będziesz studiować na kierunku międzynarodowym i na uczelni będziesz posługiwać się głównie językiem angielskim, to i tak warto nauczyć się języ-ka niemieckiego. Jak bowiem powszechnie wiadomo, aklimatyza-cję w obcym kraju znacznie ułatwia dobra znajomość języka jego mieszkańców. W ten sposób z pewnością łatwiej poradzisz sobie w codziennych sytuacjach. Uczestnicząc bardziej intensywnie w życiu Niemców zwiększysz również szanse na nawiązanie wielu ciekawych znajomości.

Dialekt, gwara, żargon

Ludzie w Nadrenii mówią inaczej niż mieszkańcy Bawarii, a mowa rodowitych Berlińczyków różni się od mowy Niemców pochodzą-cych z Hamburga. Język niemiecki – podobnie jak wszystkie języ-ki naturalne – jest bardzo zróżnicowany, zarówno pod względem wymowy, jak i używanych konstrukcji gramatycznych. Różnice te mogą być zauważalne nawet w mowie mieszkańców różnych miej-scowości należących do tego samego regionu.

Nauczyciele prowadzący zajęcia w szkołach wyższych zwykle po-sługują się standardową, literacką odmianą języka niemieckiego. Może się jednak zdarzyć, że któryś z profesorów lub kolegów z roku będzie mówił w jednym z niemieckich dialektów. Wielu ludzi świadomie pielęgnuje rodzimą odmianę języka mówionego, pod-kreślając w ten sposób swoje przywiązanie do regionu, z którego pochodzą.

102 Kierunek Niemcy

W kontaktach z osobami posługującymi się językiem niemieckim jako językiem obcym większość Niemców stara się jednak używać standardowej odmiany tego języka. Mimo to niektórzy rodzimi użyt-kownicy języka nie zdają sobie nawet sprawy z tego, jak bardzo ich sposób mówienia odbiega od wzorców znanych ci z podręczników i płyt CD z nagraniami wymowy. Tylko bez paniki – szybko przy-zwyczaisz się do odmiany języka mówionego używanej w regionie, w którym będziesz mieszkać.

Przecież to żaden wstyd, jeśli od czasu do czasu czegoś nie zrozu-miesz albo zostaniesz opacznie zrozumiana/-y.

Kursy językowe

W Niemczech można skorzystać z wielu możliwości nauki języka niemieckiego, bądź też pogłębienia jego znajomości.

Taorang:

Początkowo miałam spore trudności ze zrozumieniem wypo­wiedzi niektórych Niemców. Chociaż moja nauczycielka niemieckiego w Chinach była rodowitą Niemką, w pierwszych tygodniach po przyjeździe okazało się, że czasem nie rozu­miem nawet prostych wyrażeń, które dotąd wydawały mi się dość oczywiste. Jednak Anja, studentka wspomagająca mnie w ramach inicjatywy Patenprogramm, od razu wyjaśniła mi ten fenomen – po prostu w Niemczech ludzie mieszkający w różnych regionach kraju posługują się odmiennymi dialektami, dlatego język niemiecki nie brzmi wszędzie jednakowo. Na szczęście szybko poradziłam sobie z początkowymi trudnościami i zaczęłam bardziej skupiać się na uważnym słuchaniu moich rozmówców.

104 Kierunek Niemcy

Jako student możesz równolegle do zajęć na uczelni uczęszczać także na kurs językowy. Najczęściej (ale nie zawsze) za uczestnic-two w takim kursie pobierane są opłaty.

Każdego roku na niemieckich uczelniach organizowane są kursy letnie, które można wykorzystać do przygotowania się pod wzglę-dem językowym do planowanych studiów. Kursy letnie odbywają się zwykle w okresie od czerwca do września.

Oferowane kursy językowe obejmują różne poziomy zaawansowania, a uczestnictwo w nich jest odpłatne. Przegląd aktualnych ofert kursów letnich znajduje się na stronie www.daad.de/sommerkurse.

Można też skorzystać z bogatej oferty pozauczelnianych instytucji, takich jak lokalne placówki Goethe-Institut, uniwersytety ludowe, czy prywatne szkoły językowe. Kursy te również są odpłatne.

Oferty kursów języka niemieckiego dostępne na terenie całych Nie-miec są aktualizowane w internetowej bazie danych stowarzyszenia Fachverband Deutsch als Fremdsprache. Bazę tę można przeszukiwać na stronie www.fadaf.de/de/daf_angebote/sprachkursangebote.

Tandem językowy

Udział w klasycznym (zwykle odpłatnym) kursie językowym nie jest jedyną metodą nauki języka niemieckiego. Doskonałą alterna-tywę stanowi nauka w tak zwanym tandemie językowym.

Kursy językowe online

Dodatkowym, wygodnym sposobem kształcenia jest skorzystanie z kursów językowych dostępnych online. Oferta Deutsch-Uni-Online (www.deutsch-uni.com) zawiera specjalne kursy przygotowujące do realizacji studiów w Niemczech na różnych poziomach zaawansowania językowego. Są również kursy obejmujące słownictwo fachowe z określonych dziedzin wiedzy.

Język 105

Ta forma nauki polega na spotkaniach dwóch osób różnej naro-dowości, które uczą się nawzajem swoich ojczystych języków. Re-gularnie odbywające się sesje tandemowe umożliwiają efektywne przyswojenie umiejętności językowych w przyjaznej i swobodnej atmosferze.

Partnera do tandemu językowego można znaleźć korzystając z ser-wisów internetowych prowadzonych przez Biura Współpracy z Za-granicą, międzynarodowe grupy studenckie lub ogólnouczelniane przedstawicielstwa studentów.

Test umiejętności językowych

Poziomy nauczania języka na kursach w Niemczech określane są zgodnie z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego (Common European Framework of Reference for Languages) według sześciopoziomowej skali porównawczej: od poziomu podstawowe-go A1 do zaawansowanego poziomu biegłości językowej C2.

Michael:

Z początku nieco przerażało mnie tempo mówienia Niemców. Jednak prędko uświadomiłem sobie, że gdy rozmawiam tu z ludźmi w moim ojczystym języku, to też nie zawsze mnie rozu­mieją – nawet te osoby, które świetnie znają angielski. Dość często słyszę wtedy: „Hej, Michael, czy mógłbyś mówić trochę wolniej?” Teraz reaguję o wiele spokojniej, gdy zdarzy mi się czegoś nie zrozumieć – wiem już, że to niekoniecznie skutek braku kompetencji językowych z mojej strony. Niektórzy ludzie po prostu strasznie szybko mówią. W takich sytuacjach nie obawiam się już przerwać rozmówcy i poprosić: „Könnten Sie das bitte langsam wiederholen?”

Język 107

Osoby pragnące sprawdzić aktualny poziom własnych kompeten-cji językowych mogą skorzystać z bezpłatnego testu on-line, który jest dostępny na stronie internetowej Goethe-Institut pod adresem www.goethe.de/einstufungstest. Po udzieleniu odpowiedzi na py-tania testowe wyświetlone zostaną informacje na temat sugerowa-nego poziomu kompetencji.

Bardziej dokładnym testem kompetencji językowych, zakończo-nym wydaniem certyfikatu, jest test OnDaF (www.ondaf.de). Test ten pozwala także zweryfikować, czy aktualny stopień znajomości języka niemieckiego jest wystarczający, aby pomyślnie zdać egza-min TestDaF.

Więcej informacji: 3www.deutsch-lernen.net 3www.study-in.de/student-life film nr 3: „Wie viel Deutsch brauche ich in Deutschland?”

A może masz ochotę na błyskawiczny kurs języka niemieckiego on-line?

3www.study-in.de/student-life film nr 4: „Deutsch für Anfänger”

Max:

Świetną metodą doskonalenia znajomości języka niemieckiego jest nauka w tandemie. Ja sam na przykład spotykam się raz w tygodniu z pewną Czeszką, której pomagam w nauce niemiec­kiego, w zamian za co ona rozmawia ze mną po czesku. To o wiele bardziej przyjemny sposób nauki, niż uczęszczanie na kurs językowy. Moją tandemową partnerkę znalazłem w bardzo prosty sposób – rozwiesiłem własne ogłoszenia na tablicach w instytucie, w stołówce i w bibliotece.

108 Kierunek Niemcy

Telefon, internet, poczta

W ostatnich latach nastąpił dynamiczny rozwój technologii komu-nikacyjnych, czego konsekwencją jest m.in. znaczny spadek cen usług internetowych i telekomunikacyjnych. Pozostawanie w kon-takcie z rodziną i znajomymi w ojczyźnie nie sprawia dziś już naj-mniejszego problemu.

Telefon komórkowy

Prawie wszyscy niemieccy studenci korzystają z telefonów komór-kowych (nazywanych tutaj Handy). Niektórzy nawet rezygnują z te-lefonu stacjonarnego i również w domu rozmawiają przez komórkę.

Mieszkając w Niemczech warto zakupić kartę SIM którejś z nie-mieckich sieci komórkowych. To prosty i znacznie tańszy sposób komunikowania się ze znajomymi, niż korzystanie na terenie Nie-miec z telefonu z kartą SIM zagranicznego operatora (co wiąże się z wysokimi kosztami połączeń i wysyłanych wiadomości SMS).

Michael:

Utrzymywanie kontaktów z moją ro­dziną i znajomymi w USA jest banal­nie proste. Przesyłamy sobie SMSy i maile, często rozmawiamy na czacie

lub przez skype, no i oczywiście dzwonimy do siebie od czasu do czasu. Jedynym utrudnieniem komunikacji są opóźnienia w transmisji dźwięku występujące podczas niektórych połączeń.

Telefon, internet, poczta 109

Uzyskanie niemieckiego numeru telefonu jest bardzo proste. Nale-ży jednak zwrócić uwagę na kilka kwestii. Zasadniczo istnieją dwie możliwości: zawarcie umowy z operatorem albo zakup karty typu pre-paid.

Zawierając umowę na świadczenie usług telekomunikacyjnych klient wiąże się na pewien okres z danym operatorem – zwykle są to 24 miesiące. Najczęściej (ale nie zawsze) umowa ta zobowią-zuje klienta do uiszczania comiesięcznej opłaty abonamentowej. W zamian otrzymuje on (za symboliczną cenę) aktualny model tele-fonu komórkowego jednego z czołowych producentów, który może później wymienić na nowy, jeśli zdecyduje się przedłużyć umowę z tym samym operatorem. Przed podpisaniem takiej umowy należy poprosić o szczegółowe informacje odnośnie uregulowań prawnych i planów taryfowych oraz przeczytać całą umowę, włącznie z frag-mentami wydrukowanymi mniejszą czcionką. Warto też zapytać o możliwość skorzystania z oferty promocyjnej dla studentów.

Karty prepaidowe można kupować razem z telefonem komórkowym lub jako osobny produkt. Pozwala to na dużą elastyczność, ponie-waż nie wymaga wiązania się umową z żadnym konkretnym opera-torem. Wraz z kartą prepaidową klient otrzymuje określoną liczbę jednostek taryfowych do wykorzystania na połączenia telefoniczne lub SMS-y. Gdy kredyt na karcie zostanie wykorzystany, można po-nownie doładować konto przez internet lub kupić kolejną kartę. Są one dostępne w m.in. w supermarketach, kioskach i drogeriach.

W porównaniu ofert różnych operatorów telefonii komórkowej mogą być pomocne następujące strony internetowe:

3www.handytarife.de 3prepaid-vergleich-online.de

Cenne wskazówki można też uzyskać w siedzibie samorządu stu-denckiego. Warto też poradzić się innych studentów zagranicznych, którzy zapewne często telefonują do domu.

110 Kierunek Niemcy

Telefon stacjonarny

Osoby, którym nie wystarcza telefon komórkowy, mogą dodatkowo korzystać w domu z przyłącza telefonii stacjonarnej. Również w tym przypadku o klienta zabiega wiele spółek telefonicznych, przy-gotowując różnorodne oferty. Jednak w odróżnieniu od operatorów komórkowych, spółki telefonii stacjonarnej nie oferują żadnej al-ternatywy wobec konieczności zawarcia umowy.

Natomiast wraz z umową na usługi telekomunikacyjne oferowany jest obecnie również dostęp do internetu – często z promocyjną, jednolitą stawką za połączenia (tzw. flat rate). Oznacza to, że klient co miesiąc uiszcza pewną zryczałtowaną opłatę, za którą zyskuje (na określonych warunkach) nielimitowany dostęp do internetu oraz możliwość wykonywania połączeń telefonicznych do sieci sta-cjonarnych w całych Niemczech. Połączenia zagraniczne najczę-ściej nie są zawarte w standardowej opłacie. Zdarzają się jednak specjalne oferty, w ramach których stawką flat rate objęte są dodat-kowe kraje docelowe.

Max:

Wybór operatora telefonii komórkowej lub dostawcy usług inter­netowych może być w dzisiejszych czasach prawdziwym dyle­matem, jeśli mamy zamiar skorzystać z najbardziej opłacalnej oferty na rynku. Niestety nie pomogę Ci również w dokonaniu wyboru pomiędzy zawarciem umowy okresowej a korzystaniem z opcji pre­paid. Prawie każdego dnia pojawiają się nowe ofer­ty, ponieważ konkurencja w tym sektorze usług jest ogromna. Plusem tej sytuacji jest to, że w ten sposób telefonowanie staje się coraz tańsze. Za to spośród ciągle rosnącej ilości ofert coraz trudniej jest wybrać najkorzystniejszą.

Telefon, internet, poczta 111

Również tutaj warto dopytywać się o taryfy ulgowe dla studentów oraz dokładnie porównywać oferty i ceny – na przykład korzystając z następujących stron internetowych:

3www.clever-telefonieren.de 3www.telefontarifrechner.de 3www.online-tarife.de

Istnieje ponadto bardzo prosta możliwość zaoszczędzenia pienię-dzy na opłatach za rozmowy zagraniczne: tak zwane połączenia call- by-call. System ten pozwala – w ramach standardowej umowy – na każdorazowe wybranie za pomocą prefiksu operatora oferujące-go w danej chwili najbardziej korzystne warunki połączeń. Prefiks aktualnie najtańszego operatora należy uprzednio wyszukać np. w internecie. Jednakże nie wszystkie spółki telefoniczne akceptują tego rodzaju połączenia. Dlatego przy zakładaniu telefonu stacjo-narnego warto się zorientować, czy wybrany dostawca usług oferu-je możliwość wykonywania połączeń call-by-call.

Najbardziej aktualne stawki połączeń call-by-call można znaleźć w internecie – na przykład w następujących serwisach:

3www.billiger-telefonieren.de 3www.tariftip.de 3www.teltarif.de

Osoby nie posiadające telefo-nu mogą korzystać z budek telefonicznych lub tele-kawia-renek. Publiczne automaty telefoniczne wykorzystywane są jednak w Niemczech coraz rzadziej. Istnieją wciąż telefo-ny przyjmujące monety oraz – głównie na lotniskach – budki na specjalne karty telefoniczne.

Książka telefoniczna online

W internetowej książce tele -fonicznej dostępnej po adresem www.telefonbuch.de można odnaleźć numery telefonów abo-nentów prywatnych, firm i insty-tucji korzystających z usług ope-ratorów telefonii stacjonarnej i komórkowej.

112 Kierunek Niemcy

Korzystanie z nich jest jednak dość drogie, dlatego przydają się raczej do wykonywania krótkotrwałych połączeń.

Planując dłuższe rozmowy przez telefon, a przede wszystkim przy połączeniach zagranicznych warto odwiedzić jedną z tele-kawiarenek (Telefoncafé). Kawiarenki takie znajdują się w każdym niemieckim mieście. Można tam nabyć karty prepaidowe typu Calling Card i skorzystać ze specjalnych zniżek na rozmowy międzynarodowe.

Internet

W większości pokojów w akademikach i w mieszkaniach studenc-kich zainstalowane jest łącze internetowe. Aby korzystać z inter-netu, wystarczy podłączyć do niego laptop albo netbook poprzez kabel sieciowy lub sygnał radiowy Wi-Fi.

Jeżeli w mieszkaniu nie ma jeszcze stałego łącza, istnieją dwie moż-liwości: przygotowanie wniosku o przyłączenie do sieci, bądź też za-kup modemu UMTS, który zapewnia mobilny dostęp do internetu.

Do instalacji łącza internetowego w mieszkaniu wymagane jest za-zwyczaj uprzednio zamontowane przyłącze telefonii stacjonarnej. Przy wyborze dostawcy internetowego należy kierować się wska-zówkami podanymi w odniesieniu do telefonu stacjonarnego (por. informacje na str. 109). Odpowiednią ofertę można wyszukać w in-ternecie – na przykład korzystając z wyżej wymienionych witryn.

Julia:

W moim mieszkaniu nie mam podłączonego internetu. Jednak w ogóle mi to nie przeszkadza. W ciągu dnia i tak większość czasu spędzam na uczelni. Mogę tam w dowolnym miejscu podłączyć do sieci mój laptop, bądź też skorzystać z jednego z wielu stanowisk komputerowych.

114 Kierunek Niemcy

Mobilny dostęp do internetu w technologii UMTS ma tę zaletę, iż nie wymaga zawierania umowy z usługodawcą. Korzystanie z nie-wielkiego urządzenia podłączanego do portu USB pozwala na łą-czenie się z internetem z dowolnego miejsca, w którym akurat pra-cujemy na laptopie lub netbooku. Jedyną wadą tego rozwiązania jest jego dość wysoka cena w porównaniu z kosztami zainstalowa-nia łącza stacjonarnego.

Warto wiedzieć o tym, że będąc studentem wcale nie trzeba mieć stałego łącza w mieszkaniu, aby móc korzystać z internetu. W każ-dym mieście uniwersyteckim działają liczne kawiarenki interneto-we, w których za niewielką opłatą można surfować po sieci, gawę-dzić na czacie i wysyłać e-maile. Oczywiście można też korzystać z komputerów na uczelni.

Szkoły wyższe w Niemczech oferują swoim studentom i pracowni-kom różne możliwości bezpłatnego korzystania z internetu. Na te-renie niektórych uczelni internet dostępny jest z dowolnego miej-sca poprzez bezprzewodowe łącze z siecią Wi-Fi. Dane logowania pozwalające na podłączenie do tej sieci własnego laptopa każdy student otrzymuje po dokonaniu immatrykulacji.

Osoby nie posiadające własnego komputera również nie muszą się martwić – mogą swobodnie korzystać z licznych stanowisk kom-puterowych podłączonych do internetu, które są dostępne w wielu miejscach na uczelni.

Poczta

Oprócz elektronicznych form komunikacji warto oczywiście nadal korzystać z tradycyjnych usług pocztowych. Dystrybucją listów i paczek do różnych miejsc na całym świecie zajmuje się w Niem-czech m.in. spółka Deutsche Post AG.

Większe przesyłki można nadać w jednym z oddziałów poczty, któ-re łatwo rozpoznać po żółtym logo z czarnym rogiem pocztyliona.

Telefon, internet, poczta 115

Listy wrzuca się do skrzynek pocztowych (również w kolorze żół-tym), zamontowanych w wielu różnych miejscach miasta. Na każ-dej z nich jest informacja o najbliższym terminie wybierania listów ze skrzynki. Paczki można też wysyłać, jak również odbierać, ko-rzystając z tak zwanych paczkomatów.

O cenę wysłania listu lub paczki za granicę można zapytać pracow-nika oddziału poczty, bądź też skorzystać z internetowego serwisu na stronie www.portokalkulator.de. Koszt przesyłki zależy od jej wielkości i ciężaru oraz oczywiście od kraju docelowego. Wysłanie listu w obrocie krajowym (o wadze do 20 gramów) kosztuje 55 cen-tów, a znaczek na pocztówkę – 45 centów. Znaczki pocztowe moż-na nabyć przy okienku lub w automacie znajdującym się przed od-działem poczty, a także zakupić przez internet w serwisie www.deutschepost.de.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/mobile-internet

116 Kierunek Niemcy

Niemcy lubią świętować. Dlatego w ciągu całego roku obchodzi się tutaj wiele świąt i uroczystości.

Już sam początek nowego roku obchodzony jest bardzo uroczyście. Bal sylwestrowy to okazja do świętowania z przyjaciółmi, którą zwykle poprzedzają staranne przygotowania. Niezależnie od tego, czy zabawa sylwestrowa ma miejsce w mieszkaniu, czy też w sali balowej – przed północą sporo osób wychodzi na świeże powietrze, aby powitać nowy rok podziwiając pokazy fajerwerków.

Najważniejszymi świętami w roku są Święta Bożego Narodzenia. Są to chyba najbardziej niecierpliwie oczekiwane święta w ciągu roku. Już z początkiem jesieni w wielu sklepach pojawiają się czekolado-we mikołaje i świąteczne wypieki. A w trakcie ostatnich czterech przedświątecznych tygodni – w okresie adwentu – prawie wszyst-ko kręci się już wokół nadchodzących świąt. Pojawiają się wieńce adwentowe i adwentowe kalendarze, które pomagają uprzyjemnić

Święta i uroczystości

Łukasz:

Zawsze sądziłem, że Niemcy są przede wszystkim ambitni i pracowici, a poza tym prowadzą raczej monotonny tryb życia. Nie domyślałem się nawet,

że ludzie tak chętnie i tak często tutaj świętują! Przeżyłem już naprawdę sporo różnych imprez i uroczystości – a mieszkam w Niemczech dopiero od pół roku!

Święta i uroczystości 117

czas oczekiwania na wieczór wigilijny. Ludzie wypiekają domowe ciasteczka i przygotowują świąteczne dekoracje, wybierają prezenty pod choinkę i wysyłają sobie kartki z życzeniami.

W miastach w tym okresie działają tradycyjne bożonarodzeniowe jarmarki. Można tam nie tylko zaopatrzyć się w prezenty, ale także rozgrzać się pysznym grzanym winem.

Drugie pod względem doniosłości święto w roku to Wielkanoc. W wielu rodzinach święto to traktowane jest przede wszystkim jako okazja do sprawienia radości dzieciom. Zgodnie z tradycją w Ponie-działek Wielkanocny rodzice i dziadkowie ukrywają w ogrodzie lub w mieszkaniu wielkanocne zajączki i jajka z czekolady, które na-stępnie odnajdywane są przez najmłodszych członków rodziny.

Oprócz tych tradycyjnie obchodzonych świąt rodzinnych są również i takie okazje, które świętuje się raczej w gronie rówieśników – nale-żą do nich np. imprezy urodzinowe czy też potańcówki organizowa-ne w wielu wsiach i miastach w wieczór poprzedzający dzień 1 maja.

Dni ustawowo wolne

Niektóre dni w roku są wolne od pracy na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów. W tych dniach – podobnie jak w każ-dą niedzielę – na terenie całych Niemiec nieczynna jest większość sklepów, nie działają też urzędy oraz inne instytucje, w tym szkoły i uczelnie.

Niektóre z tych dni mają ustaloną datę, inne są ruchome:

■ Nowy Rok (1.1.) ■ Wielki Piątek ■ Poniedziałek Wielkanocny ■ 1 maja ■ Wniebowstąpienie Pańskie (czwartek w maju

lub czerwcu, ok. 40 dni po Wielkanocy)

118 Kierunek Niemcy

■ Zesłanie Ducha Świętego (poniedziałek, ok. 50 dni po Wielkanocy)

■ Dzień Zjednoczenia Niemiec (święto narodowe, 3.10.) ■ 1 oraz 2 dzień Świąt Bożego Narodzenia

W niektórych krajach związkowych obowiązują dodatkowe dni usta-wowo wolne od pracy. Należą do nich:

■ Święto Trzech Króli (6.1.) ■ Boże Ciało (czwartek w maju lub czerwcu) ■ Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny (15.8.) ■ Święto Reformacji (31.10.) ■ Dzień Wszystkich Świętych (1.11.) ■ Dzień Pokuty i Modlitwy (środa w listopadzie)

Na stronie internetowej www.feiertage.net można sprawdzić, jakie dni wolne od pracy obowiązują w danym kraju związkowym.

Festyny regionalne

W Niemczech w każdym regionie kraju kultywowane są odrębne święta ludowe. W regionach słynących z uprawy winorośli – takich jak np. Palatynat, region Rheingau, Badenia, czy dolina Mozeli – odby-wają się tradycyjne festiwale winobrania.

W innych regionach – głównie w Bawarii i Frankonii – organizo-wane są dożynki chmielowe. Jednym z takich festynów jest znany na całym świecie monachijski Oktoberfest.

Michael:

Moi znajomi ze Stanów wciąż się dopytują, czy brałem już udział w Oktoberfest. No niestety, jak dotąd jeszcze tam nie dotarłem. Za to już dwukrotnie świętowałem w Niemczech karnawał – było naprawdę wesoło!

Święta i uroczystości 119

Również niemieckie miasta i gminy bardzo uroczyście obchodzą swoje święta, urządzając barwne korowody mieszczan w tradycyj-nych strojach, spektakle teatralne, pokazy dawnego rękodzieła i turnieje rycerskie, plenerowe koncerty i wiele innych atrakcji.

Szczególnie hucznie świętowany jest tutaj okres karnawału. Karne ­val, Fasching, Fastnacht – to najbardziej znane nazwy na określenie kilku dni w lutym lub w marcu, w których w wielu regionach Niemiec urządzane są zabawy poprzedzające okres wielkanocnego postu.

W tych dniach na terenie Nadrenii (północno-zachodnia część kraju pomiędzy Moguncją a Düsseldorfem) cały świat staje na głowie. Lu-dzie wystrojeni w wymyślne przebrania bawią się wtedy na ulicach i w pubach. Mieszkańcy wielu miast i wiosek urządzają pochody karnawałowe, gdzie główną atrakcją są bogato przystrojone pojazdy, którym towarzyszą tancerze i muzykanci.

W południowo-zachodnich Niemczech karnawał świętowany jest zgodnie z alemańską tradycją. Okoliczne wioski i miasta nawiedza-ją wówczas makabryczne postaci w drewnianych maskach i fanta-zyjnych kostiumach, czyniąc straszny rwetes, który ma wypędzić stamtąd resztki zimy.

120 Kierunek Niemcy

Film, literatura, sztuka, muzyka, sport, teatr – w Niemczech można korzystać z wielu różnych form spędzania wolnego czasu, zarów-no w wielkich miastach uniwersyteckich jak i w mniejszych mia-steczkach. Repertuary i zaproszenia znajdują się w lokalnej prasie, jak również w kalendarzu imprez kulturalnych aktualizowanym na stronie internetowej promującej dane miasto.

Również same szkoły wyższe przygotowują bogaty program kul-turalny dla studentów. Więcej na ten temat można dowiedzieć się odwiedzając biuro samorządu studenckiego lub śledząc informacje zamieszczane na tablicach ogłoszeń.

Film

W Niemczech studenci chętnie chodzą do kina, zwłaszcza na premi-ery filmowe. Prawie w każdym mieście można skorzystać z oferty przynajmniej jednej z wielkich sieci multipleksów takich jak Cinestar,

Rozrywka i czas wolny

Michael:

Jak dotąd przez cały okres mojego pobytu w Niemczech jeszcze nigdy się nie nu­dziłem. Sporo czasu trzeba oczywiście przeznaczyć na naukę. Wieczorami

lubię trochę pobiegać – najczęściej towarzyszy mi w tym sąsiad z akademika. W środy chodzę na próby uczelnianego chóru, a w weekendy często wybieram się do kina lub na jakiś koncert.

Rozrywka i czas wolny 121

CinemaxX, UCI Kinowelt, Kinopolis czy też Cineplex. W multiplek-sach filmy wyświetlane są jednocześnie w wielu salach kinowych, niejednokrotnie na bardzo dużych ekranach. Najczęściej wyświetla-ne są tam wielkie kasowe szlagiery oraz najnowsze produkcje nie-mieckiego i światowego kina. Oprócz tego w Niemczech działa wiele mniejszych kin studyjnych (Programmkinos), w których odbywają się projekcje nieco starszych filmów oraz produkcji o wysokich walorach artystycznych, mniej popularnych wśród publiczności masowej.

Filmy obcojęzyczne wyświetlane są w niemieckich kinach najczę-ściej w wersji dubbingowanej. Jednak zarówno w multipleksach jak i w kinach studyjnych można też obejrzeć filmy w oryginalnej wer-sji językowej. Takie projekcje oznaczane są w repertuarach kin w prasie lub internecie specjalnym skrótem „OV” (Original­Version) lub „OF” (Original­Fassung). Filmy wyświetlane w wersji oryginal-nej z napisami w języku niemieckim oznaczane są literami „OmU” (Original mit Untertiteln).

Latem w wielu miastach można wybrać się do kina pod gołym nie-bem i korzystając z ciepłej letniej pogody obejrzeć film wyświetla-ny w szczególnie atrakcyjnej lokalizacji. Miejscem takiej projekcji może być na przykład dach wielkiego parkingu, park miejski, albo dziedziniec starego zamku.

Jeśli ktoś pragnie zobaczyć na żywo jedną ze swoich ulubionych międzynarodowych lub niemieckich gwiazd filmowych, powi-nien w lutym udać się do Berlina. Wiele najwybitniejszych oso-bistości współczesnego kina bierze w tym czasie udział w międzynarodowym festiwalu filmowym „Berlinale” (www.berlinale. de). W ciągu całego roku w Niemczech organizo-wane są liczne festiwale tego typu. Najważniejsze z nich to

Ceny biletów do kina

kina studyjne: od 3 do 5 euro multipleksy: od 5 do 9 euro

W wielu kinach w wybrany dzień tygodnia można skorzystać z ulgo -wych cen biletów na niektóre seanse.

122 Kierunek Niemcy

Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych w Oberhau-sen oraz festiwal filmowy „Internationale Hofer Filmtage”, odby-wający się w bawarskim miasteczku Hof.

Literatura

Sztuka słowa w Niemczech cieszy się od zawsze ogromną estymą. W księgarniach, antykwariatach i bibliotekach organizowane są spotkania autorskie z pisarzami z różnych zakątków świata. Pod-czas takich spotkań prezentują oni swoje najnowsze utwory, odpo-wiadają na pytania publiczności i rozdają autografy.

Oprócz tego w niektórych pubach funkcjonują małe sceny, na któ-rych odbywają się slamy poetyckie. Każdy może tam zaprezentować swoją własną twórczość i poddać ją ocenie zebranej publiczności.

Co roku wiosną w Kolonii odbywa się wielki międzynarodowy festi-wal literacki lit.COLOGNE, który trwa przez okrągły tydzień (www.litcologne.de). Natomiast latem w Berlinie organizowany jest naj-większy festiwal poezji w Europie (www.literaturwerkstatt.org).

Rajem dla bibliofilów będą odwiedziny jednych z dwóch wielkich niemieckich targów książki. Odbywają się one w marcu w Lipsku (www.leipziger-buchmesse.de) oraz w październiku we Frankfur-cie nad Menem (www.buchmesse.de). W ramach targów prezen-towane są nowości wydawnicze, a oprócz tego odbywają się liczne wykłady i panele dyskusyjne oraz spotkania z autorami książek.

Sport

W Niemczech można korzystać z bardzo wielu okazji do uprawiania sportu. Praktycznie w każdym mieście istnieją możliwości podjęcia treningu, niezależnie od preferowanej dyscypliny.

Szkoły wyższe przygotowują oferty różnego rodzaju kursów i za-jęć sportowych, m.in. w takich dyscyplinach jak gimnastyka, biegi,

Rozrywka i czas wolny 125

szermierka, karate, siatkówka, żeglarstwo, piłka nożna itd. Kursy te są z reguły bezpłatne. Aktualne programy zajęć sportowych można znaleźć na stronach internetowych.

Inną możliwością uprawiania sportu w mieście jest uczestnictwo w zajęciach sportowych organizowanych przez uniwersytety ludowe (Volkshochschulen), bądź też zapisanie się do jednego z licznych klubów sportowych. Za niewielką miesięczną opłatą można brać udział w treningach i w ten sposób poznać kulisy działalności nie-mieckiego klubu. Ponadto w miastach funkcjonują siłownie i stu-dia fitness oferujące promocyjne karnety wstępu dla studentów.

Miłośnicy jazdy na nartach i snowbordzie mogą się doskonale ba-wić nie tylko w Alpach, ale również na stokach łańcuchów górskich w Lesie Bawarskim, Górach Harzu, Szwarcwaldzie i Lesie Turyń-skim. W centrach narciarskich znajdują się wypożyczalnie sprzętu i odzieży do sportów zimowych. Obecnie w Niemczech działają także liczne hale narciarskie, w których przez cały rok można ko-rzystać ze specjalnie przygotowanych tras zjazdowych.

Bardzo popularne w Niemczech są również sporty wodne. Liczne kluby wioślarskie, kajakarskie oraz drużyny łodzi smoczych zawsze chętnie przyjmują nowych członków. Oprócz tego w każdym mieście są publiczne baseny kąpielowe i hale pływackie, a w niektórych miej-scowościach działają też aquaparki ze zjeżdżalniami, sztucznymi

Taorang:

Nie zdziw się, jeśli w któryś weekend zobaczysz na dworcu kolejowym pociągi pełne kibiców piłki nożnej, śpiewających na całe gardło i wymachujących kolorowymi szalami. Podczas ostatnich mistrzostw świata jeden z profesorów co chwilę prze­rywał wykład, żeby podać nam aktualny wynik meczu z udzia­łem niemieckiej reprezentacji narodowej. Nieźle, co?

126 Kierunek Niemcy

falami i saunami. Latem można pójść na otwartą pływalnię, bądź też popływać sobie w jeziorze, albo nawet w morzu.

Ponadto wiele niemieckich miast oferuje bogaty wybór imprez sportowych, w których wprawdzie nie można brać aktywnego udziału, ale za to można podziwiać i dopingować profesjonalnych zawodników. Tak więc można tu na przykład – wraz z dziesiątkami tysięcy niemieckich kibiców – w każdy weekend pielgrzymować na stadiony, na których odbywają się mecze Bundesligi.

Zmagania profesjonalistów mogą śledzić nie tylko kibice piłki noż-nej. Wszystkim fanom Formuły 1 doskonale znane są dwa słynne niemieckie tory wyścigowe: Hockenheimring oraz Nürburgring. Swoich zagorzałych kibiców mają także niemieccy koszykarze, szczypiorniści oraz hokeiści; można tu też obejrzeć turniej tenisa stołowego, oklaskiwać biegaczy biorących udział w miejskim ma-ratonie, a nawet wybrać się na Turniej Czterech Skoczni do Obers-dorfu lub Garmisch-Partenkirchen.

Teatr, opera, musical

W odróżnieniu od wielu innych krajów w Niemczech nie ma jed-nego wyróżniającego się ośrodka teatralnego. Sztuki teatralne wy-stawiane są w większości miast – począwszy od milionowych me-tropolii takich jak Berlin, aż po tak małe miasteczka, jakim jest np. Passau. Ma to swoje podłoże historyczne: w XVIII i XIX wieku Niemcy były krajem składającym się z wielu małych państewek, których stolice posiadały własne sceny teatralne.

Obecnie w Niemczech działa ponad 800 teatrów państwowych, miejskich i prywatnych. Są wśród nich liczne sceny operowe, teatry tańca, sceny impresaryjne, teatry alternatywne, sceny teatru lalek oraz teatry muzyczne. Ich repertuar obejmuje zarówno współcze-sne inscenizacje klasycznych sztuk teatralnych jak i światowe pre-miery najnowszych spektakli.

Rozrywka i czas wolny 127

W każdym większym mieście działa opera. W ciągu ostatnich lat powstało również kilka nowych scen muzycznych specjalizujących się w musicalach, co jest wynikiem rosnącego w Niemczech zain-teresowania tą odmianą sztuki scenicznej. Szczególnie bogaty re-pertuar oferują sceny takich miast jak Hamburg, Kolonia, Berlin, Bochum, Stuttgart oraz Essen.

Ponadto występują tu liczni artyści uprawiający tak zwane małe formy teatralne, które nie wymagają aż tak wielkiej przestrzeni i nakładu środków – kabareciarze, komedianci, szansoniści, lalka-rze, mimowie, prestidigitatorzy itp.

W wielu miastach, jak również na wielu uczelniach, działają róż-nego rodzaju amatorskie grupy teatralne. Informacje na ich temat oraz oferty współpracy można znaleźć w magazynach miejskich i na tablicach ogłoszeń w obiektach uczelni.

Muzyka

W dużych miastach uniwersyteckich można praktycznie codziennie posłuchać jednego z wielu koncertów odbywających się zarówno w wielkich salach koncertowych jak i w bardziej kameralnej atmosfe-rze – w knajpach i pubach, w kościołach, albo nawet na staromiej-skim rynku. Koncertujący artyści prezentują nad wyraz różnorodny repertuar – od stylu house do bluesa, od jazzu po hip-hop, od heavy metalu aż po utwory klasycz-ne, od popu aż po soul. Wy-starczy dobrze się rozejrzeć, aby znaleźć zaproszenia na takie koncerty, na które wstęp jest zupełnie bezpłatny.

Również osoby lubiące śpie-wać mogą w Niemczech roz-wijać swoje zainteresowania.

Festiwale

Przez cały rok w Niemczech odbywa się niezliczona ilość różnorodnych festiwali: festiwale teatralne i opero-we, dni muzyki kameralnej, festiwale muzyki jazzowej, popularnej i rocko-wej. Latem imprezy te często organi-zowane są na wolnym powietrzu.

128 Kierunek Niemcy

Działa tu ponad 65 000 chórów. Wiele z nich to chóry kościelne, śpiewające muzykę sakralną. Jednak również i pozostałe chóry – od zespołów uniwersyteckich, poprzez chóry kameralne, jazzowe, uprawiające muzykę pop, czy też gospel – zawsze bardzo chętnie przyjmą nowych członków.

Muzea i galerie

W Niemczech działają liczne muzea, w których można obejrzeć ekspozycje o różnorodnej tematyce. Są tutaj m.in. muzea sztuki i techniki, muzea przyrodnicze, etnograficzne, archeologiczne i wie-le innych. Ponadto można tu zwiedzać muzea poświęcone bardzo wąskim dziedzinom (np. muzeum wina, instrumentów muzycz-nych, lalek itp.) lub określonym osobistościom (takim jak Beetho-ven, czy Brecht). Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej www.deutsche-museen.de.

We wszystkich większych miastach rokrocznie organizowana jest tzw. Noc Muzeów. Jest to doskonała i wyjątkowo korzystna oka-zja do zapoznania się ze zbiorami muzeów i galerii. Poszczególne placówki oferują wówczas bogaty program kulturalny i można je odwiedzać do późnych godzin nocnych.

Osoby interesujące się współczesną sztuką mogą zwiedzać gale-rie oraz uczestniczyć w wernisażach i wystawach organizowanych w różnych metropoliach – bądź też wybrać się na wycieczkę do Kassel. Odbywa się tam największa na świecie cykliczna wystawa sztuki współczesnej pod nazwą ‚documenta’. Jest to trwający przez około 100 dni międzynarodowy festiwal sztuki, organizowany co pięć lat w okresie letnim.

Spotkania, grupy, stowarzyszenia

Każda z opisanych wyżej aktywności jest doskonałą okazją do po-znawania nowych ludzi.

130 Kierunek Niemcy

Miejscem spotkań ze znajomymi mogą być też knajpy, kawiarnie, bary i kluby (por. informacje na str. 131–132).

Niektóre zrzeszenia studentów organizują regularne spotkania w wybranym pubie lub restauracji – tzw. Stammtisch. W trakcie ta-kich spotkań można poznać bliżej osoby studiujące na tej samej uczelni, czy też zaplanować ewentualne wspólne przedsięwzięcia.

Na każdej uczelni działają liczne koła zainteresowań i zrzeszenia studentów. Są to np. zespoły muzyczne, orkiestry i chóry, grupy te-atralne i drużyny sportowe, a także różne kluby studenckie i ugru-powania polityczne. Każde z tych miejsc stwarza doskonałą okazję do nawiązywania nowych kontaktów. Informacje na temat grup, kół zainteresowań i stowarzyszeń działających na danej uczelni można uzyskać w siedzibie samorządu studenckiego.

W większości szkół wyższych działają też duszpasterstwa akademic-kie i różne wspólnoty wyznaniowe. Zakres ich działalności obejmu-je nie tylko kwestie związane z wiarą, lecz także wspólne wycieczki, imprezy okolicznościowe, grupy dyskusyjne i wiele innych przedsię-wzięć. Ich adresy można znaleźć na stronach internetowych uczelni.

Na uczelniach swoje oddziały ma także wiele międzynarodowych organizacji studenckich. Również one stwarzają liczne okazje do spotkań i wymiany doświadczeń

Julia:

Na uczelni można naprawdę bardzo łatwo poznać nowych ludzi. Większość nowych studentów (w tym również Niemcy) podobnie jak ty zmaga się z poczuciem wyobcowania na uczelni. Przekonasz się o tym, kiedy spróbujesz zrobić pierwszy krok i sam zagadniesz sąsiada czekającego razem z tobą np. w kolejce na stołówce lub pod gabinetem wykładowcy.

Życie towarzyskie 131

Studenci w Niemczech często i bardzo chętnie wychodzą do miasta na umówione spotkania ze znajomymi. Zwykle spotykają się w jed-nym z lokali, których w miastach uniwersyteckich jest szczególnie duży wybór. Oprócz restauracji i barów szybkiej obsługi, w których można coś zjeść, działa tu niezliczona ilość lokali, do których właści-wie przychodzi się „tylko” po to, aby czegoś się napić: są to kawiarnie, puby, knajpy i kluby, a w lecie ogródki piwne i bary na plaży.

W kawiarniach można też np. zamówić śniadanie, kawałek ciasta i jakiś zimny lub gorący napój. Również w Niemczech – tak jak chy-ba we wszystkich krajach świata – swoje lokalne oddziały prowadzą wielkie sieci gastronomiczne. Oprócz tego jest tu jednak sporo pry-watnych kawiarni o indywidualnym charakterze. Szczególnie boga-ta jest oferta napojów przygotowywanych na bazie kawy, takich jak espresso, cappuccino, latte macchiato itp. Ale oczywiście można

Życie towarzyskie

Łukasz:

Bardzo lubię przesiadywać w pubach. W okolicy jest kilka naprawdę przytul­nych miejsc. Mam tu nawet swoją ulu­bioną knajpę, która znajduje się właści­

wie tuż za rogiem, więc bywam tam przynajmniej trzy razy w tygodniu. Znam już prawie wszystkich stałych bywalców – a najlepiej tych, którzy tak jak ja uwielbiają grać w piłkarzyki. Fajna sprawa, że wcale nie trzeba się umawiać – zawsze znaj­dzie się ktoś, z kim można pograć, albo po prostu pogadać.

132 Kierunek Niemcy

też napić się kakao lub herbaty. Amatorzy herbaty powinni zajrzeć do jednej z herbaciarni, gdzie serwowane są wyłącznie różne ro-dzaje herbat i wypieki.

Puby z reguły otwierane są dopiero wieczorem, około godziny 18:00 lub 19:00. Większość z nich żegna ostatnich gości około pierwszej w nocy. Dłużej otwarte są tylko bary i kluby posiadające specjalne koncesje. Niektóre z nich czynne są nawet przez całą noc.

Regulowanie należności

Należności w kawiarniach, pubach i barach regulowane są zwykle gotówką. Można płacić natychmiast po otrzymaniu zamówienia, albo poprosić o rachunek dopiero pod koniec wieczoru, przed opusz-czeniem lokalu.

Michael:

Jeśli lubisz tańczyć i poznawać nowych ludzi, wcale nie musisz w tym celu odwiedzać najbardziej znanych i drogich klubów w Twoim mieście. Możesz też świetnie się bawić na jednej z uczel nianych imprez, które w ciągu semestru organizowane są przez różne stowarzyszenia i grupy studenckie.

Łukasz:

Początkowo irytowało mnie, gdy kelnerki w pubie pytały: „ Willst du einen Deckel?” Chyba było to po mnie widać, bo od razu ktoś mi wyjaśnił, że obsługa wykorzystuje kartonową podstawkę pod kufel (Bierdeckel) do zaznaczania na nim kolejnych zamówień. Dzięki temu wiadomo, za ile drinków trzeba zapłacić przy rozliczeniu.

134 Kierunek Niemcy

Warto jednak pamiętać o tym, że w sytuacji, gdy do lokalu wybiera się grupa osób, w Niemczech – w odróżnieniu od wielu innych krajów – każdy płaci za siebie. Kelner przynosi wprawdzie rachu-nek dla całego stolika, ale każda osoba reguluje należność za to, co sama zjadła i wypiła. Inaczej mówiąc, kelner nalicza osobne kwoty, jakie powinni zapłacić poszczególni goście.

W restauracjach, kawiarniach i pubach do rachunku zawsze doli-czany jest podatek VAT oraz należność za obsługę. Mimo to wszę-dzie tam, gdzie jedzenie podawane jest przez kelnerki lub kelne-rów, od gości oczekuje się napiwku. Jego wysokość powinna wyno-sić od 5 do 10 % kwoty wystawionego rachunku.

À propos: w Niemczech nie zostawia się należności po prostu na stoliku, lecz zawsze wręcza się ją kelnerowi. Istnieją dwie moż-liwości wypłacenia napiwku. Wręczając kelnerowi odliczoną na-leżność wraz z napiwkiem, wystarczy powiedzieć: „Stimmt so.” („Reszty nie trzeba.”). Natomiast oczekując wydania reszty, trzeba wymienić kwotę, jaką mamy zamiar zapłacić – doliczając napiwek do należności.

Taorang:

„Razem, czy osobno?” – takie pytanie usłyszysz w pubie od kelnera poproszonego o wystawienie rachunku po udanym wie­czorze w gronie znajomych. Gdy każdy płaci za siebie, cała operacja zwykle bardzo się wydłuża. Dlatego za każdym razem, gdy wychodzimy do pubu z moimi chińskimi przyja­ciółkami, jedna z nas reguluje całą należność.

Życie towarzyskie 135

Dobre maniery

W ostatnich latach w Niemczech znacznie zmieniły się uregulo-wania prawne dotyczące osób palących papierosy. Konsekwencją tych zmian jest lepsza ochrona osób niepalących przed skutkami przebywania w towarzystwie palaczy.

W pomieszczeniach publicznych palenie papierosów dozwolone jest – jeśli w ogóle – w specjalnie oznaczonych i wydzielonych czę-ściach budynku. Palić nie wolno również w środkach komunikacji publicznej, takich jak autobusy i pociągi. Generalny zakaz palenia obowiązuje także w większości pubów i restauracji, często jednak palacze mogą tam korzystać z wyodrębnionych pomieszczeń. Pale-nie papierosów dozwolone jest na zewnątrz przed lokalem, a także w ogródkach letnich i barach na plaży.

Nie wypada natomiast zapalać papierosa, podczas gdy inni goście siedzący z nami przy stoliku (jeszcze) konsumują. Również odwie-dzając czyjeś mieszkanie (por. informacje na str. 137), osoba paląca powinna zawsze najpierw zapytać domowników o pozwolenie, a dopiero potem sięgnąć po papierosa.

À propos dobrych manier: wielu Niemców przywiązuje szczególną wagę do punktualności. Spóźnienia dłuższe niż pięć minut mogą

Michael:

Z początku nie zawsze dobrze rozróżniałem, kiedy powinie­nem zwracać się do ludzi per „ty”, a kiedy per „pan / pani”. W gruncie rzeczy jest to zupełnie proste. Do studentów i innych ludzi w Twoim wieku zwracasz się per „ty”. Natomiast do ludzi starszych od siebie zwracałbym się raczej per „pan / pani”, dopóki sami nie zaproponują przejścia na „ty”. Są sytuacje, w których nie przestrzega się takich konwenansów – np. w pubie czy też na imprezie klubowej.

Życie towarzyskie 137

być odebrane jako wyraz braku szacunku. Jeśli spóźnienie da się przewidzieć, lepiej uprzedzić o tym osobę, z którą się umawialiśmy – zadzwonić do niej lub wysyłać jej wiadomość SMS. Dotyczy to przede wszystkim spotkań w określonych miejscach, takich jak np. pub, kawiarnia, uczelnia, itp. Nieco inaczej wygląda to w sytuacji, gdy składamy komuś wizytę. Nie jest w dobrym tonie pojawianie się tam zbyt wcześnie. Pięć do dziesięciu minut spóźnienia będzie wówczas jak najbardziej na miejscu.

Odwiedziny w domu

Studenci w Niemczech nie tylko umawiają się na spotkania w mie-ście – równie chętnie zapraszają przyjaciół i znajomych do siebie w odwiedziny. Często goście zapraszani są do akademika lub do mieszkania, aby wspólnie świętować jakąś uroczystość. Okazją do urządzenia prywatki są w Niemczech na przykład czyjeś urodziny.

Oczywiście możemy też zostać zaproszeni bez specjalnej okazji, np. aby zjeść razem śniadanie, wypić kawę lub herbatę.

Julia:

Znajoma z Ameryki Południowej powiedziała mi, że nigdy nie wie, jak właściwie powinna witać się tutaj z ludźmi, np. na imprezie. Czy należy uścisnąć sobie dłonie, czy nie? Paść sobie w objęcia, czy tylko pocałować w policzek? Szczerze mówiąc, sami Niemcy naprawdę różnie się zachowują przy powitaniu. Są ludzie, którzy serdecznie obejmują każdego znajomego. Inni witają się tak tylko z najbliższymi przyjaciółmi. Osobiście uważam uścisk dłoni za dość of icjalną formę powitania, ale wiele osób tak właśnie się wita. Sądzę, że najważniejsze jest to, aby wypowiadanemu pozdrowieniu (np. „Hallo!”) towarzy­szyło przyjazne spojrzenie. Cała reszta nie jest aż tak istotna.

138 Kierunek Niemcy

Nie znaczy to jednak, że w Niemczech każdy właściciel mieszkania prowadzi dom otwarty. Chcąc odwiedzić kogoś w jego domu, najle-piej zapytać wcześniej gospodarza, czy możemy złożyć mu wizytę.

Studenci często umawiają się na wspólne przygotowywanie posił-ków. Zwykle ustalają wtedy wcześniej między sobą, kto przyniesie poszczególne produkty, składniki na sałatkę, przystawki itp.

Popularne są też wieczorne turnieje, podczas których zaproszeni goście grają w różne gry towarzyskie. Najbardziej lubiane są gry planszowe, takie jak Monopol, Trivial Pursuit, Tabu, Osadnicy z Ca-tanu oraz niektóre z gier karcianych. Udział w grze w języku obcym stanowi niekiedy dodatkowe wyzwanie, jednak może przynieść wiele radości i przyczynić się do pogłębienia znajomości języka niemieckiego.

Przyjemne mogą być także wieczory wspólnie spędzone przed ekranem telewizora. Studenci lubią umawiać się na oglądanie ko-lejnego odcinka serialu. Zamiast kryminału niektórzy wolą obej-rzeć mecz.

Kinomani mogą wspólnie z przyjaciółmi urządzić w domu seans filmowy, odtwarzając ulubione produkcje z nagrań na płytach DVD.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/dos-donts

Michael:

W niemieckiej telewizji f ilmy wyświetlane są zawsze w wersji dubbingowanej. Niekiedy można się dziwnie poczuć, usły­szawszy ulubioną aktorkę mówiącą zupełnie obcym głosem – jednakże oglądanie f ilmów w języku niemieckim to doskonała okazja do szlifowania kompetencji językowych.

Pogoda i ubranie 139

W Niemczech – podobnie jak w Polsce – panuje klimat umiarko-wany. Oznacza to, iż nigdy nie jest tu ani ekstremalnie gorąco, ani też bardzo zimno, a powietrze nie jest ani zbyt suche, ani za wil-gotne. Nie ma też drastycznych wahań temperatury, gwałtowne zjawiska atmosferyczne są bardzo rzadkie, a zmiany pogody dosyć przewidywalne. Za ten względnie łagodny śródlądowy klimat odpo-wiedzialny jest Prąd Zatokowy (Golfstrom).

Ubrania

W Niemczech nie obowiązują żadne szczególne zasady ubierania się – ani na uczelni, ani tym bardziej w czasie wolnym. Studenci zwykle zakładają na siebie po prostu to, w czym czują się najlepiej. Niektóre osoby zwracają większą uwagę na elegancję, inni wolą no-sić się bardziej wygodnie. Generalnie każdy sam decyduje o tym, w jakim out-ficie pojawi się na zajęciach.

Pogoda i ubranie

Taorang:

Ludzie w Niemczech bardzo często roz­mawiają o pogodzie. Bywam świadkiem takich rozmów w wielu miejscach – na przykład w autobusie lub w sklepie.

Najczęściej słyszę narzekania na aurę, chociaż nie wydaje mi się, żeby były one uzasadnione. W Niemczech rzadko zdarzają się ekstremalne zmiany atmosferyczne i panuje z reguły bardzo przyjemna pogoda – nie jest ani za gorąco, ani za zimno.

140 Kierunek Niemcy

Ubiór jest w Niemczech często traktowany jako sposób wyrażania własnej osobowości. Od niej zależy bowiem to, że pewne osoby preferują np. bardziej jaskrawe kolory lub decydują się na odsło-nięcie większych partii ciała niż inni. Całkiem nie na miejscu jest natomiast wyciąganie wniosków na temat przekonań danej osoby jedynie na podstawie jej ubioru.

Michael:

Niemcy mawiają: nie ma złej pogody, jest tylko źle dobrana odzież. Oznacza to, że nawet spacer w deszczu może być przyjemny, jeśli mamy na sobie przeciwdeszczową kurtkę, dobre buty, a w ręku trzymamy parasol.

Jedzenie i picie 141

Niemiecka kuchnia nie cieszy się w świecie najlepszą opinią. Koja-rzona jest najczęściej z ciężkostrawnymi, sycącymi potrawami, ta-kimi jak golonka gotowana z kapustą, pieczona golonka po bawar-sku, saksońska pieczeń z marynowanego mięsa, smażona kiełbasa oraz kiszona kapusta i jarmuż.

Te tradycyjne mieszczańskie potrawy figurują wprawdzie w kar-tach dań wielu restauracji, zwłaszcza takich, które specjalizują się w regionalnej kuchni. Jednakże pojawiają się one niezwykle rzad-ko w jadłospisie studenckich stołówek i pubów, a jeszcze rzadziej przyrządzane są w kuchniach studenckich mieszkań.

Jedzenie i picie

Michael:

„Jedziesz na studia do Niemiec?” – za­pytał mnie ze zdziwieniem znajomy jeszcze w Stanach – „Przecież oni tam jedzą tylko kiełbasę i kiszoną kapustę.

Lepiej wybierz Włochy albo Francję.” Pomijając fakt, że przyje­chałem tu na studia, a nie po to, żeby się objadać, mogę stwier­dzić tylko jedno: to kompletna bzdura, że w Niemczech nie można pysznie zjeść! Jest tutaj wszystko, czego dusza zapra­gnie. Nawet w stołówce studenckiej codziennie jest duży wybór smacznych dań i deserów.

Jedzenie i picie 143

Kuchnia międzynarodowa

Niemiecka gastronomia w ostatnich dekadach nabrała bardziej międzynarodowego charakteru i większej lekkości. Także niemiec-cy mistrzowie kuchni należą obecnie do światowej czołówki: 23 re-stauracje w Niemczech zostały uhonorowane gwiazdką w sławnym francuskim przewodniku Michelin, a wśród szefów kuchni aż dzie-więciu może poszczycić się trzema gwiazdkami.

Oczywiście w całych Niemczech działają też restauracje specjalizu-jące się w daniach kuchni narodowych z różnych zakątków świata. Kuchnia chińska, grecka, indyjska, japońska, koreańska, marokań-ska, meksykańska, perska, rosyjska, tajska, turecka, wietnamska czy też włoska – oferta restauracji w Niemczech jest naprawdę im-ponująca. Można tutaj skorzystać z każdej formy usług gastrono-micznych – począwszy od drogich i wykwintnych lokali aż po bud-ki oferujące przekąski czy jedzenie na wynos.

Również oferta supermarketów spożywczych ciągle uzupełniana jest o różnorodne produkty z całego świata. W wyspecjalizowa-nych delikatesach z lokalną żywnością z krajów azjatyckich, czy

Julia:

Owoce i warzywa kupuję najczęściej na targowisku. Stragany rozstawione są u nas na wielkim placu w środku miasta. Zawsze można się tu zaopatrzyć w świeże regionalne produkty. Uwielbiam spacerować od straganu do straganu i sprawdzać, na które warzywa i owoce jest akurat sezon. À propos: jedno z moich ulubionych warzyw w Niemczech jest dostępne tylko przez około dwa miesiące w roku – od połowy kwietnia do końca czerwca. To szparagi, które rosną tu w dwóch odmia­nach – białej i zielonej. Musisz ich koniecznie spróbować!

144 Kierunek Niemcy

też sprowadzaną z Rosji, Turcji, Włoch i innych państw, można zaopatrzyć się we wszystkie produkty potrzebne do przyrządzenia ulubionych dań rodzimej kuchni.

Piwo i wino

Niemieckie piwa należą do najbardziej znanych na świecie. Ponad 1 300 działających tu browarów – począwszy od wielkich kompanii piwowarskich operujących na rynku międzynarodowym, poprzez browary regionalne, aż po lokalne browary domowe – produkuje około 5 000 różnych gatunków piwa.

Niemieckie browary dobrowolnie przestrzegają reguły czystości produkcji piwa (Reinheitsgebot), która obowiązuje tu już od pięciu wieków, gwarantując wysoką jakość złocistego napoju. Obecnie produkowane są także różne drinki zawierające piwo oraz wiele rodzajów piw bezalkoholowych.

Podczas gdy warzelnie piwa rozmieszczone są na całym obszarze Niemiec, uprawa winorośli ma miejsce głównie w środkowych i po-łudniowych regionach kraju. Najdalej na północ wysuniętym regio-nem winiarskim Europy jest szlak winny wzdłuż Soławy i Unstru-ty, położony na terenie krajów związkowych Saksonii-Anhalt oraz Turyngii. Inne znane obszary uprawy winorośli znajdują się na te-renie Badenii-Wirtembergii, Frankonii, Nadrenii oraz Palatynatu.

Julia:

Każdego roku z początkiem września można zacząć delekto­wać się najwcześniejszym młodym winem Federweißer – wła­ściwie nie jest to jeszcze wino, lecz moszcz winogronowy, który dopiero co zaczął fermentować. Trunek ten jest dostępny tylko do końca października, a spożywa się go tu tradycyjnie w połą­czeniu z plackiem cebulowym (Zwiebelkuchen). Pychota!

Jedzenie i picie 145

Pory posiłków

Niemcy uwielbiają jeść! Trzy główne posiłki dnia to śniadanie, obiad i kolacja.

Na śniadanie zwykle jada się tutaj bułki lub kromki chleba obłożo-ne wędliną lub serem, bądź też posmarowane dżemem, miodem lub nutellą. Niektórzy lubią rano zjeść musli, gotowane jajko, albo nawet jajecznicę na boczku.

Obiad był niegdyś w Niemczech jedynym ciepłym posiłkiem w cią-gu dnia. Tradycyjna kolacja (czyli Abendbrot) to kanapki z serem lub szynką, czasem również sałatka. Jednak w dzisiejszych czasach wielu Niemców również wieczorem jada ciepły posiłek.

Bardzo popularne jest także picie popołudniowej kawy. Goście za-proszeni przez niemiecką rodzinę na kawę zwykle częstowani są też kawałkiem ciasta (często domowego wypieku).

Max:

Lato w Niemczech ma jedną szczególną zaletę: można uma­wiać się ze znajomymi na wspólne grillowanie. Na przykład wczoraj udało mi się tak spędzić czas z trzema przyjaciółmi. Każdy z nas przyniósł ze sobą coś do jedzenia i jakieś napoje. Przez cały wieczór zajadaliśmy grillowane kiełbaski, steki i kolby kukurydzy, a w przerwach graliśmy trochę w piłkę … Jeśli cho­dzi o mnie, to mógłbym to powtórzyć choćby dziś wieczorem.

Jedzenie i picie 147

Stołówki i kafeterie

Pyszny posiłek można oczywiście zjeść również na uczelni, odwie-dzając stołówkę lub kafeterię.

W kafeterii można miło spędzić czas wolny pomiędzy wykładami, umówić się z przyjaciółmi na kawę lub poczytać książkę.

W porze obiadowej warto zajrzeć do jednej ze stołówek studenc-kich, oferujących zróżnicowane menu w przystępnych cenach. Każdego dnia goście stołówki mogą wybierać spośród kilku róż-nych potraw, dostępne są też posiłki wegetariańskie i sałatki. Nie-które stołówki oferują również dania uwzględniające preferencje kulinarne wyznawców islamu i innych religii.

Ciepły posiłek w stołówce studenckiej można zjeść w wielu mia-stach nawet wieczorem.

Jadłospis na najbliższe dni można sprawdzić w internecie, najczę-ściej jest on dostępny na stronie uczelni.

Ceny posiłków i ofert poszczególnych stołówek są zróżnicowane. Z reguły pełne danie obiadowe (przystawka, danie główne i deser) można otrzymać już za cenę 3 euro.

Taorang:

W Chinach gotowanie przebiega zupełnie inaczej niż robią to Niemcy. Bardzo dużo czasu poświęcamy na przygotowywanie i krojenie składników potrawy, a samo gotowanie trwa raczej krótko. W Niemczech dość szybko przygotowuje się składniki – za to trzeba strasznie sługo czekać, zanim potrawa się ugotuje. Ma to jednak swoją dobrą stronę: w oczekiwaniu na jedzenie można spokojnie porozmawiać przy f iliżance herbaty albo pograć w karty.

148 Kierunek Niemcy

Samodzielne gotowanie

Pomimo bardzo bogatej oferty lokali gastronomicznych i zachęca-jących jadłospisów w stołówkach, wielu studentów decyduje się na samodzielne przyrządzanie posiłków.

Gotowanie w domu w ostatnim czasie stało się nawet przejawem dobrego stylu. Świadczy o tym nie tylko rosnąca ilość programów kulinarnych w telewizji, ale także ogromny wybór książek i czaso-pism poświęconych gotowaniu.

Bardzo popularne w Niemczech jest również przygotowywanie do-mowych wypieków. Wiele rodzin pielęgnuje zwyczaj spotykania się w niedzielne popołudnia przy kawie i samodzielnie upieczonym

cieście. Czasem do kawy poda-wane są też wafle lub mufinki domowej roboty. A przed Bo-żym Narodzeniem (por. infor-macje na str. 116–117) studen-ci często wspólnie ze znajo-mymi wypiekają świąteczne ciasteczka.

Deutsches Brot

Niemcy przebywający za granicą zapytani o to, czego najbardziej im brakuje, często odpowiadają: „Nie ma tu niemieckiego chleba”. Mają na myśli różnorodność dostępnych wypieków – w ofercie niemieckich piekarni znajduje się bowiem ponad 300 rodzajów chleba i 1 200 rodza-jów innych wyrobów takich jak bułki, precle itp.

Korzystne zakupy 149

Korzystne zakupy

Niewielu studentów dysponuje taką ilością pieniędzy, która pozwo-liłaby zaspokoić wszystkie potrzeby, jakie niesie ze sobą studenc-kie życie. Większość boryka się raczej z brakiem funduszy – w tej kwestii studenci niemieccy niczym się nie różnią od zagranicznych studentów. Wiele osób próbuje podreperować swój budżet podej-mując różne prace dorywcze (por. informacje na str. 97–99), a tak-że wykorzystując możliwości zakupu niektórych produktów po ob-niżonych cenach.

Sporo pieniędzy można zaoszczędzić kupując żywność w dużych sklepach dyskontowych. Należą one do sieci supermarketów takich jak Aldi, Lidl, Netto itp. Można w nich skorzystać z licznych promocji. W każdym razie warto dokładnie porównywać ceny. W ten sposób zawsze uda się zaoszczędzić kilka euro.

Oferty promocyjne różnych marketów, drogerii, domów towaro-wych, sklepów z materiałami budowlanymi itp. można znaleźć na stronie internetowej www.kaufda.de.

Taorang:

Początkowo martwiłam się trochę o to, czy na pewno wystarczy mi pieniędzy. Po prostu w Niemczech wszystko jest droższe niż w Chinach. Można tu jed­

nak w wielu miejscach znaleźć korzystne oferty i w ten sposób nawet sporo zaoszczędzić. Trzeba tylko dobrze się rozglądać.

Korzystne zakupy 151

Legitymacja studencka

W oszczędzaniu pieniędzy pomaga również noszenie ze sobą le-gitymacji studenckiej. Dzięki niej można uzyskać zniżki na bilety wstępu do teatru, kina, muzeum, czy też na pływalnię. Studenci płacą też mniej za abonamenty czasopism, oprogramowanie kom-puterowe, korzystanie z usług telekomunikacyjnych (por. informa-cje na str. 108–111) oraz prowadzenie rachunków rozliczeniowych w banku (por. informacje na str. 89–91).

W trakcie podróży poza granice Niemiec także można sporo za-oszczędzić – np. przy zakupie biletów lotniczych i kolejowych, kart wstępu do muzeów, biletów do teatru itp. Do takich zniżek upo-ważnia międzynarodowa legitymacja studencka ISIC (International Student Identity Card), którą wystawiają biura podróży oraz przed-stawicielstwa studenckie na większości uczelni (koszt: 12 euro). Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie interne-towej www.isic.de.

Godziny otwarcia sklepów

W Niemczech godziny otwarcia sklepów nie są wszędzie jednakowe. Sklepy w śródmieściach otwarte są najczęściej w godzinach od 10:00 do 20:00 w dni pracujące, a w soboty są czynne do 16:00, 18:00, a nawet do 20:00 – w zależności od miasta. Supermarkety są czynne z reguły dłużej, najczęściej od 7:00 do 22:00.

W niedziele oraz w dni ustawowo wole od pracy (por. str. 117) prawie wszystkie sklepy są zamknięte. Jednak w większych miastach często nawet w tych dniach czynne są niektóre kioski lub małe markety, gdzie można zaopatrzyć się w najbardziej niezbędne produkty. Gdy w okolicy zamknięte są wszystkie sklepy, podstawowe artykuły spożywcze można jeszcze kupić na stoisku z żywnością w sklepiku na najbliższej stacji benzynowej. W niedzielny poranek czynne są też piekarnie, które oferują świeży chleb, bułki, rogaliki i inne wypieki.

154 Kierunek Niemcy

Najnowsze badania przeprowadzone przez Federalny Urząd Ochrony Środowiska ponownie potwierdziły, że Niemcy są krajem proekologicznym. Aż 91 procent mieszkańców Niemiec jest świa-domych konieczności ochrony środowiska naturalnego.

Ludzie w Niemczech poważnie podchodzą do zagrożeń związanych z globalnym ociepleniem. Dlatego wiele osób stara się oszczędnie wykorzystywać energię i ograniczać zużycie zasobów naturalnych. Niektórzy zamiast jeździć wszędzie samochodem wolą poruszać się na rowerze tam, gdzie jest to tylko możliwe. Częściej kupowane są sprzęty elektryczne i samochody, które zużywają mniej prądu i benzyny. Coraz więcej domów ma zamontowane na dachu baterie słoneczne. Ludzie starają się nie marnować niepotrzebnie wody pitnej i nie generować zbyt wielu śmieci.

Ochrona środowiska

Taorang:

Moja nauczycielka niemieckiego zawsze powtarzała, że Niemcy bardzo poważ­nie traktują kwestię ochrony środowiska naturalnego. Nie sądziłam, że można

do tego podchodzić aż tak poważnie, dopóki sama się o tym nie przekonałam po przyjeździe do Niemiec. Jedna z niemieckich przyjaciółek opowiadała mi ostatnio, że bez pozwolenia władz gminnych nie można tutaj ściąć drzewa nawet w swoim wła­snym ogrodzie. Nieźle, co?

Ochrona środowiska 155

Utylizacja odpadów

Odpadki domowe w Niemczech są sortowane przed wyrzuceniem ich na śmietnik. Oznacza to, że różnych rodzajów śmieci nie wrzu-ca się po prostu do jednego pojemnika. Przy każdym budynku mieszkalnym ustawione są różnokolorowe kontenery na śmieci. Ich kolory mogą się różnić w zależności od miasta i regionu.

Kontenery na śmieci są regularnie opróżniane przez miejskie służ-by komunalne. Terminy wywozu śmieci można sprawdzać w spe-cjalnym kalendarzu opracowanym przez urząd miasta. Najczęściej jest on dostępny do pobrania w serwisie internetowym miasta. Można tam także uzyskać informacje o lokalizacji poszczególnych kontenerów zbiorczych.

Z reguły segregowane są następujące odpady:

■ szkło ■ papier ■ bioodpady (= organiczne odpadki kuchenne, takie jak resztki

owoców, filtry do kawy, skorupki jajek, resztki jedzenia) ■ opakowania ■ odpady nie nadające się do powtórnego przetworzenia ■ odpady niebezpieczne (jak chemikalia, baterie, małe

urządzenia elektryczne, lampy energooszczędne)

Opakowania szklane wyrzucane są do pojemników na szkło prze-znaczone do recyklingu, rozstawionych w różnych częściach miasta. Podobnie dzieje się z makulaturą (przy czym osobne kosze na pa-pierowe śmieci są w prawie każdym mieszkaniu). Odpady niebez-pieczne gromadzone są w specjalnie zabezpieczonych kontenerach.

Dla wielu osób najbardziej skomplikowanym pojemnikiem jest tzw. żółty kontener na opakowania (Gelbe Tonne lub Grüner­Punkt­Tonne). Zbierane są w nim opakowania z metalu i tworzyw sztucz-nych, czyli np. kartony po napojach, puszki po konserwach, bute-leczki po szamponie, tubki po paście do zębów itp.

156 Kierunek Niemcy

W dużych supermarketach obok kas znajdują się często pojemni-ki, do których można wrzucać tzw. opakowania zewnętrzne. Jest nim na przykład karton, w który zapakowana była pizza owinięta w folię. Konsumenci w Niemczech mają prawo do pozostawienia w sklepie tego rodzaju dodatkowych opakowań.

Kaucja za butelki i puszki

Aby uniknąć gromadzenia dużej ilości odpadów i ułatwić pozy-skiwanie surowców wtórnych, w Niemczech większość napojów sprzedawanych w butelkach i puszkach obłożona jest kaucją. Ku-pując taki napój klient płaci dodatkową niewielką kwotę za opa-kowanie. Kaucja ta podlega zwrotowi z chwilą oddania w sklepie pustych opakowań.

Istotą tego systemu jest to, iż kaucja obowiązuje nie tylko na tzw. opa-kowania zwrotne, ale także na butelki i puszki jednorazowego użytku.

Kaucja za butelki zwrotne wynosi – zależnie od rodzaju i wielkości – 8 lub 15 centów, a za napój w dowolnym opakowaniu jednora-zowym należy dopłacić aż 25 centów. Opłaca się zatem zachować puste opakowania do zwrotu przy następnych zakupach.

Michael:

W pierwszych tygodniach w akademiku czasem dochodziło do małych spięć w kuchni z mojego powodu – po prostu nie mogłem pojąć, dlaczego Niemcy tak bardzo przejmują się sortowaniem odpadków. Wszystkie śmieci wyrzucałem do dużego pojemnika. Ze zdziwieniem zauważyłem jednak, że współmieszkańcy wyławiają z kosza moje stare gazety, opakowania po chipsach i metalowe puszki. Pewnego wieczoru zostałem w końcu prze­szkolony w zakresie sortowania śmieci zgodnie z tutejszym zwyczajem. Trochę to wszystko skomplikowane, ale dam radę.

Ochrona środowiska 159

Oszczędzanie energii

Przez ostatnie dekady rząd niemiecki promował badania nad wy-korzystaniem alternatywnych źródeł energii – takich jak energia słoneczna i elektrownie wiatrowe – a także wspierał rozwój zwią-zanych z tym technologii.

Ludzie w Niemczech starają się też oszczędnie zużywać energię w gospodarstwach domowych. Powszechnie stosowane są energo-oszczędne żarówki, w trakcie wietrzenia mieszkań wyłączane jest ogrzewanie; wyłączane są również wszelkie urządzenia elektronicz-ne, których akurat się nie używa.

Produkty ekologiczne

Wielu Niemców kupując różne produkty zwraca uwagę na to, czy są one ekologicznie wytworzone, ergonomiczne oraz dystrybuowane zgodnie z zasadami sprawiedliwego handlu.

Bardzo popularne są produkty żywnościowe opatrzone znakami ja-kości takimi jak niemiecki certyfikat ekologicznego rolnictwa (www.bio-siegel.de) oraz logo ekorolnictwa UE (www.organicfarming. eu). Obecnie każda sieć supermarketów oferuje bogaty wybór ar-tykułów wyprodukowanych w gospodarstwach ekologicznych. Po-nadto w niemieckich miastach otwieranych jest coraz więcej bio-sklepów, w których sprzedawane są wyłącznie naturalne, ekologicz-nie wytwarzane produkty.

Świadomość ekologiczna Niemców nie ogranicza się jednak tylko do sfery artykułów żywnościowych. Również podczas kupowania in-nych produktów – takich jak sprzęt AGD, artykuły papiernicze, za-bawki, sprzęt sportowy, urządzenia elektroniczne – wielu Niemców zwraca uwagę na to, czy są one przyjazne dla środowiska natural-nego. Wybór właściwego produktu ułatwia emblemat tzw. Błękitne-go Anioła na opakowaniu. Jest to jeden z najstarszych certyfikatów ekologicznych w Europie (www.blauer-engel.de).

160 Kierunek Niemcy

Niemcy są państwem demokratycznym. To kraj dumny ze swojej konstytucji, która każdemu człowiekowi gwarantuje ochronę jego godności i zapewnia równouprawnienie wszystkim obywatelom.

W Niemczech mieszka wiele osób pochodzących z różnych krajów całego świata – są to ludzie różnych narodowości, reprezentują-cy najróżniejsze wyznania oraz kultury. Aby współżycie pomiędzy mieszkańcami układało się pomyślnie, muszą oni wykazywać się dużym poczuciem tolerancji.

Równouprawnienie i tolerancja

Michael:

Na moim piętrze w akademiku miesz­kają ludzie pochodzący z trzech konty­nentów. Sześć narodowości i cztery różne wyznania religijne. Korzystamy

wszyscy z tej samej kuchni – i tutaj najwyraźniej widać, jak bardzo się od siebie różnimy. Widzimy, kto co je i jak gotuje. Kto z nas raczej woli przebywać sam, a kto jest bardziej towarzyski. Kto lubi się dzielić z innymi, a kto niekoniecznie – i tak dalej. Ważne jest to, by zwracać wagę na potrzeby in­nych i być tolerancyjnym, w przeciwnym wypadku nie dałoby się żyć pośród tak różnych osobowości.

Równouprawnienie i tolerancja 161

Odmienność kulturowa

Niejednokrotnie może jednak dochodzić do nieporozumień. Dzieje się tak przede wszystkim wówczas, kiedy w zbyt oczywisty sposób wychodzimy z założenia, że własny punkt widzenia jest jedynym, najwłaściwszym sposobem postrzegania rzeczywistości. Czasami wystarczy po prostu zapytać o powody, dla których ludzie przeja-wiają zachowania budzące naszą irytację. W ten sposób można uniknąć wielu konfliktów.

Odmienność kulturową innych osób można rozpoznać najczęściej po tym, że ich zachowania wydają nam się nieco dziwne lub nie-adekwatne do danej sytuacji. Problemy z ich zaakceptowaniem mogą pojawiać się wówczas, gdy zaczynamy mierzyć je własną miarą i jesteśmy zbyt pewni tego, że możemy w ten sposób zro-zumieć innych. Osoby, które są świadome tego, iż własny punkt widzenia jest tylko jedną z możliwych opcji, będą w stanie uniknąć wielu rozczarowań.

Niemiecka konstytucja, artykuł 3

(1) Wszyscy ludzie są równi wobec prawa.

(2) Mężczyzna i kobieta mają równe prawa. […]

(3) Nikt nie może być dyskryminowany ani uprzywilejowany z powodu płci, pochodzenia społecznego, rasy, języka, kraju i pochodzenia narodowego, wyznania, poglądów religijnych i politycznych. Nikt nie może być dyskryminowany z powodu niepełnosprawności.

162 Kierunek Niemcy

Nie ma powodu do obaw – Niemcy są bezpiecznym państwem, rów-nież w kontekście międzynarodowym. Poziom przestępczości nie odbiega od średniej europejskiej: bez zachowywania specjalnych środków ostrożności można poruszać się swobodnie w dzień i w nocy zarówno po śródmieściach wielkich metropolii jak i w mniej-szych miejscowościach.

Niemniej jednak i tutaj zdarzają się przestępstwa, wykroczenia, nad-użycia i inne formy łamania prawa. Dlatego nie należy narażać się na niepotrzebne ryzyko i np. unikać samotnych nocnych spacerów w ciemnych zaułkach miasta, czy też w lesie.

Bezpieczeństwo

Taorang:

Niestety, zmysł orientacji przestrzennej nie jest moją mocną stroną. W ubie­głym tygodniu kolejny raz zabłądzi­łam w mieście. Na szczęście w pewnym

momencie dostrzegłam przejeżdżający radiowóz policyjny. Pomachałam do nich ręką i policjanci natychmiast się zatrzy­mali. Byli bardzo mili i wskazali mi drogę.

Bezpieczeństwo 163

Pomoc policji

W całym kraju sprawnie działają służby porządkowe i prewencyjne. Policjanci patrolują niemieckie miasta nie tylko pieszo, ale również na rowerach, na motocyklach, bądź też poruszając się samochodem (tzw. radiowozem).

Policję można także wezwać dzwoniąc z dowolnego aparatu te-lefonicznego pod bezpłatny numer telefonu 110. Pod ten numer można dzwonić nie tylko w najbardziej krytycznych sytuacjach, ale za każdym razem, kiedy potrzebna jest jakakolwiek pomoc. Poli-cjanci radzą: lepiej zadzwonić o jeden raz za dużo, niż o jeden raz za późno.

Niezależnie od tego, czy sami znaleźliśmy się w opresji lub zauwa-żyliśmy brak portfela, czy też jesteśmy świadkami kradzieży czyje-goś roweru – powiadomienie o tym policji jest właściwą reakcją!

Inne formy pomocy

W krytycznych sytuacjach zagraniczni studenci mogą skorzystać nie tylko z pomocy policji. Praktycznie każde państwo na świecie ma swoją placówkę dyplomatyczną w Niemczech. W razie pojawie-nia się problemów można o tym porozmawiać w ojczystym języku z rodakiem zatrudnionym w ambasadzie lub konsulacie.

Ponadto, we wszystkich sprawach dotyczących bezpieczeństwa osobistego można zawsze zwrócić się o pomoc do pracowników uczelnianego Biura Współpracy z Zagranicą.

Więcej informacji: 3www.study-in.de/safety

164 Kierunek Niemcy

Niemcy dysponują znakomicie rozbudowaną siecią komunikacyjną. Można tutaj korzystać z wielu sposobów przemieszczania się zarów-no w obrębie miast, jak i na obszarze całego kraju. Podczas week-endów można na przykład odwiedzić inne miejscowości, wyjechać na wieś, w góry lub nad morze, a także zwiedzać inne kraje Europy.

Rower

Dla wielu Niemców – a szczególnie studentów – rower jest ulu-bionym środkiem lokomocji. Trudno się temu dziwić, skoro jazda na rowerze to samo zdrowie, oszczędność dla portfela, a ponadto doskonale sprawdza się w zatłoczonym ruchu miejskim. Często jest to nawet najszybszy sposób dotarcia do celu. Rowerzyści nie muszą martwić się o miejsca parkingowe, ani stać w korkach; nie muszą też czekać na najbliższy autobus.

Mobilność i podróżowanie

Łukasz:

Wiesz, co najbardziej podoba mi się w tym kraju? W Niemczech nawet bez własnego samochodu można dotrzeć praktycznie wszędzie w krót­

kim czasie. Nie dorobiłem się jeszcze auta, ale bardzo lubię podróżować. Dlatego cieszy mnie to, że mogę tutaj tak swo­bodnie się przemieszczać.

166 Kierunek Niemcy

W miastach cykliści mogą korzystać ze specjalnie oznakowa-nych dróg rowerowych oraz wielu stojaków, przy których można bezpiecznie postawić pojazd. Rower jest tutaj nie tylko codzien-nym środkiem lokomocji. Niemcy często organizują w weeken-dy wspólne wycieczki rowerowe za miasto razem z rodziną lub przyjaciółmi.

Michael:

W moim rodzinnym mieście bardzo rzadko widuje się rowerzy­stów. Jeżeli już pojawia się ktoś na rowerze, to zapewne jest sportowcem i musi trenować przed udziałem w wyścigu Tour de France, czy czymś podobnym. Dlatego też po przyjeździe do Niemiec nie mogłem się przyzwyczaić do widoku rowerzystów, których spotyka się tu prawie na każdym kroku. Praktycznie każdemu rower służy tutaj jako środek lokomocji, a nie tylko jako sprzęt sportowy. Jeśli nie jest się przyzwyczajonym do zwracania uwagi na przejeżdżających rowerzystów, można się nieźle przestraszyć. W pierwszych dniach po przyjeździe do Niemiec kilkakrotnie zaskoczył mnie nagły sygnał rowerowego dzwonka, kiedy nieopatrznie wszedłem na ścieżkę dla rowerów. Teraz sam wszędzie dojeżdżam na rowerze – i świetnie się z tym czuję. Jestem dzięki temu bardzo mobilny i niezależny. Z wyjątkiem deszczowych dni jazda na rowerze jest tutaj za­wsze bardzo przyjemna.

Mobilność i podróżowanie 167

Taksówka

Za kurs taksówką trzeba w Niemczech dość drogo zapłacić – ceny za kilometr wahają się w granicach od ok 1,50 do 2 euro. Do tego nale-ży doliczyć jeszcze opłatę podstawową w wysokości ok. 2 do 3 euro, pobieraną za rozpoczęcie każdego kursu.

Dlatego też studenci bardzo rzadko korzystają z taksówek – przynaj-mniej w pojedynkę. Kurs taksówką stanowi pewną opcję pod warun-kiem, że jego koszt będzie można podzielić na kilka osób – zwłasz-cza w sytuacji, gdy odjechał już ostatni nocny pociąg lub autobus.

Taksówki oczekują klientów na wydzielonych postojach w różnych punktach miasta. Można je też zamawiać telefonicznie – w takim wypadku taksówkarz przyjeżdża po klienta we wskazane miejsce. Numery do firm taksówkowych można znaleźć w książce telefonicz-nej (www.telefonbuch.de) oraz w branżowej książce telefonicznej Gelbe Seiten (www.gelbe-seiten.de).

Autobus, tramwaj, metro, kolej miejska

W większych miastach w Niemczech środkami komunikacji publicz-nej są nie tylko autobusy, ale również tramwaje oraz kolej naziemna i podziemna. Przeważnie kursują tu dwa rodzaje pociągów: metro (U­ Bahn) oraz szybka kolej miejska (S­Bahn). Wszystkie te środki loko-mocji tworzą lokalny system miejskiej komunikacji publicznej (w od-różnieniu od połączeń dalekobieżnych, por. informacje na str. 169).

Plany tras poszczególnych autobusów i pociągów można uzyskać w biurze miejskich zakładów komunikacji, na dworcach kolejowych, bądź też w biurach informacji turystycznej.

Na każdym przystanku znajdują się rozkłady jazdy z informacjami o stacjach docelowych, godzinach odjazdów oraz czasie trwania podró-ży. Autobusy i pociągi z reguły kursują bardzo punktualnie. À propos: w soboty i niedziele oraz w dni wolne od pracy (por. informacje na str. 117) kursuje zwykle mniej pojazdów niż w dni robocze.

168 Kierunek Niemcy

Aktualne rozkłady jazdy oraz plany tras komunikacji publicznej znajdują się również na stronie internetowej miejskich zakładów komunikacji. Link do tej strony można znaleźć w serwisie interne-towym miasta.

W przypadku większości środków komunikacji publicznej bilet należy zakupić jeszcze przed wejściem do pojazdu. W wielu au-tobusach bilety można nabywać również u kierowcy. W wagonach metra i tramwajach czasem znajdują się automaty biletowe.

Z automatów do sprzedaży biletów można korzystać na przystan-kach tramwajowych, na stacjach metra i szybkiej kolei miejskiej oraz na dworcach kolejowych. Za bilety na przejazdy lokalnymi środkami komunikacji publicznej w wielu automatach trzeba płacić gotówką (niektóre przyjmują tylko monety). Są jednak i takie auto-maty, które akceptują płatności za pomocą kart kredytowych.

Bilety na lokalne przejazdy można nabywać także w kioskach i sto-iskach z gazetami – jednakże nie wszędzie). Sklepy prowadzące sprzedaż biletów można rozpoznać po naklejce z logo miejskich zakładów komunikacji.

Julia:

Za przetransportowanie roweru podczas podróży pociągiem lub autobusem trzeba niestety dodatkowo zapłacić – nawet jeśli jako student korzystasz z biletu semestralnego. Gdy odwiedzą Cię znajomi, którzy nie mają biletu semestralnego, możesz sprawdzić przed wyjściem do miasta, czy nie lepiej zakupić dla nich bilety całodniowe lub weekendowe – są one z reguły tańsze niż bilety jednorazowe. Osoby podróżujące w większej grupie mogą również skorzystać ze specjalnej zniżki kupując bilet grupowy.

Mobilność i podróżowanie 169

Zwykle jeszcze przed rozpoczęciem podróży bilet należy skasować. Kasowniki znajdują się najczęściej przy drzwiach pojazdów lub też przy wejściach na perony.

Posiadacze biletów okresowych (por. informacje na str. 24) nie mu-szą za każdym razem kupować biletu na przejazd. Bilet okresowy trzeba jednak – niekiedy razem z paszportem lub dowodem osobi-stym – okazać konduktorowi lub kierowcy pojazdu.

Gdyby Twoja uczelnia nie zapewniała biletu okresowego, jako stu-dent możesz i tak korzystać z ulgi przy zakupie biletów na przejazdy środkami komunikacji publicznej.

Pociąg

Podróżując na dalsze odległości warto skorzystać z usług kolei. Połączenia w ruchu dalekobieżnym obsługuje w Niemczech m.in. spółka Deutsche Bahn AG.

Pociąg to szybki i komfortowy środek lokomocji. Pociągi klasy ICE poruszają się z prędkością do 330 kilometrów na godzinę. Bilety na przejazdy tymi pociągami, jak również na pociągi klasy IC (Inter city) lub EC (Eurocity) są droższe od biletów na przewozy regionalne (Interregio, Regionalexpress, Regionalbahn).

Przejazdy koleją nie są w Niemczech tanie, zwłaszcza w przypad-ku podróży podejmowanych spontanicznie. Wykupując z możli-wie dużym wyprzedzeniem bilet na przejazd można skorzystać ze znacznych zniżek. Bilety kolejowe można nabywać w kasach dwor-cowych, bądź też korzystając z automatu, a także przez internet (www.bahn.de). Zamówienia biletów w internecie niejednokrotnie są premiowane rabatami.

Osoby podróżujące częściej koleją mogą zainwestować w zakup karty rabatowej BahnCard 25 lub BahnCard 50. Karty te upoważ-niają do 25- lub 50-procentowych zniżek na przejazdy wszystkimi

Mobilność i podróżowanie 171

rodzajami pociągów. Oprócz tego spółka Deutsche Bahn AG przygotowała wiele pro-mocyjnych ofert, takich jak np. bilet weekendowy „Schönes- Wochen ende- Ticket”, dzię-ki któremu grupy do pięciu osób mogą podróżować przez całą dobę w czasie weekendu na dowolnych trasach za cenę od 39 euro, korzystając z po-ciągów przewozów regionalnych, a także auto bu sów, tramwajów, metra oraz szybkiej kolei miejskiej.

Uwaga: Aby zamówić bilety kolejowe lub lotnicze przez internet, należy posiadać przynajmniej jedną kartę kredytową!

Samolot

Podróże samolotem w ostatnich latach znacznie potaniały. Z nie-mieckich lotnisk wylatują samoloty rejsowe wielu tanich linii lotni-czych. Listę portów lotniczych na terenie Niemiec można znaleźć na stronie internetowej www.german-airports.de.

Samoloty tanich linii kursują do wielu miast europejskich. Kupując bilety z odpowiednim wyprzedzeniem lub spontanicznie reagując na oferty specjalne można skorzystać z dużych upustów cenowych. Bilety lotnicze można rezerwować w biurach podróży lub zamawiać przez internet. Następujące serwisy zawierają oferty tanich przelotów:

3www.billigflieger.de 3www.billig-flieger-vergleich.de

Wiele linii lotniczych oferuje specjalne rabaty i tańsze bilety studenc-kie również na przeloty długodystansowe.

Jazda bez biletu

Za korzystanie ze środków komunika -cji publicznej bez uprzedniego wy -kupienia stosowneg o biletu nakładany jest w Niemczech mandat w wysoko-ści co najmniej 40 euro. W stosunku do osób, które zastaną powtórnie przyłapane na jeździe bez biletu, wsz-czynane jest postę powanie karne.

172 Kierunek Niemcy

Okazyjny przejazd samochodem

Ten sposób podróżowania preferuje wielu studentów. Zasada jest prosta: Kierowca, który wybiera się w podróż określoną trasą, pro-ponuje chętnym skorzystanie z wolnych miejsc w swoim aucie. Uczestnicy takiego kursu wspólnie pokrywają koszt zużytego paliwa.

Korzystanie z okazyjnych przejazdów jest nie tylko bardzo tanie, ale przyczynia się też do ochrony środowiska naturalnego. Poza tym można w ten sposób zawrzeć nowe znajomości.

Oferty okazyjnych przejazdów zamieszczane są m.in. w internecie:

3www.mitfahrgelegenheit.de 3www.mitfahrzentrale.de

Na wielu uczelniach samorządy studenckie organizują specjalne tablice ogłoszeń (tzw. Mitfahrerbrett), na których można zamiesz-czać tego rodzaju oferty.

Max:

Sporo tych możliwości podróżowania, prawda? Gdybyś miał problem z wyborem najwłaściwszego środka lokomocji, możesz zajrzeć na stronę www.verkehrsmittelvergleich.de. Znajdziesz tam bardzo wygodne narzędzie pozwalające wybrać najkorzystniejszą dla Ciebie opcję w zależności od celu i czasu podróży. Szczęśliwej drogi!

Mobilność i podróżowanie 173

Własne auto

Posiadanie własnego samochodu postrzegane jest przez większość studentów jako pewien rodzaj luksusu. Osoby pragnące samodziel-nie poruszać się w Niemczech autem powinny posiadać prawo jaz-dy uznawane przez niemieckie służby ruchu drogowego. Polskie prawo jazdy jest w Niemczech honorowane.

Osoby kierujące pojazdem nie powinny znajdować się pod wpły-wem alkoholu. W Niemczech dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,5 promila. Absolutny zakaz picia alkoho-lu obowiązuje kierowców nie mających ukończonych 21 lat życia. Przy stwierdzeniu przekroczenia dopuszczalnej ilości alkoholu we krwi należy liczyć się z utratą prawa jazdy.

Republika Federalna Niemiec jest jedynym państwem w Europie, w którym nie wprowadzono limitu dopuszczalnej prędkości jazdy na autostradach. Wprawdzie zalecana prędkość maksymalna to 130 km/h, jednakże wszędzie tam, gdzie nie ma oznaczeń wskazują-cych na takie ograniczenie, kierujący pojazdem może poruszać się tak szybko, jak tylko zechce. Możliwe jest to jednak wyłącznie na drogach szybkiego ruchu, najczęściej tylko na określonych odcin-kach autostrad. Poza tymi wyjątkami należy bezwzględnie prze-strzegać ograniczeń prędkości. Za przekroczenie limitu prędkości grożą wysokie grzywny, a nawet utrata prawa jazdy.

Jeżeli w Niemczech zdarzy się nam wypadek drogowy, zwykle należy niezwłocznie powiadomić o tym fakcie policję, dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu 110. Niezależnie od tego, czy jesteśmy uczestnikiem, czy tylko świadkiem kolizji, powinniśmy pozostać na miejscu wypadku do momentu przyjazdu funkcjonariuszy po-licji. Wszystkie ważne informacje można znaleźć na stronie nie-mieckiego automobilklubu ADAC www.adac.de.

Mobilność i podróżowanie 175

Korzystne zakwaterowanie

Podróżując po Niemczech niejednokrotnie trzeba będzie skorzy-stać z noclegu. Niedrogie miejsca noclegowe oferują pensjonaty, schroniska młodzieżowe i hostele (por. informacje na str. 79).

Bardziej korzystną, bezpłatną alternatywą jest skorzystanie z możli-wości przenocowania w prywatnym mieszkaniu jednej z osób oferu-jących taką możliwość w ramach tzw. couchsurfingu. W couchsur-fingu uczestniczą osoby z całego świata, angażując się w ten sposób w wymianę międzykulturowych doświadczeń. Zamieszczane na stro-nach internetowych oferty bezpłatnego zakwaterowania we własnym domu (z możliwością noclegu na wolnej kanapie) są niekiedy uzu-pełniane o propozycje darmowego oprowadzenia po mieście.

Można swobodnie korzystać z gościnności wielu osób, nawet jeśli samemu nie oferuje się takich noclegów we własnym mieszkaniu. Z oferty couchsurfingu może skorzystać każdy zarejestrowany członek sieci. Rejestracja na stronach internetowych większości sieci jest bezpłatna.

Największy tego rodzaju serwis to www.couchsurfing.org.

Więcej informacji: 3www.germany.travel/pl

Michael:

Od kilku miesięcy jestem „couchsurferem” – i bardzo mi się to podoba. Dzięki temu poznałem już wiele przemiłych osób, no i zaoszczędziłem sporo kasy. Gdyby nie couchsurf ing, nie mógłbym sobie pozwolić na odwiedzenie tak wielu miast w Niemczech.

Max:

Zawsze ciekawiło mnie, co ludzie pochodzący z innych krajów myślą o Niemcach. Wiele z tych opinii opiera się oczywiście na stereotypach. Niektóre stereotypy są zupełnie absurdalne. Są i takie, co do których muszę przyznać, że niegdyś z pewnością były prawdziwe. Istnieją jednak pewne stereotypowe cechy, które nadal dość dobrze oddają specyficzny charakter naszego narodu. W każdym razie cieszę się, że masz zamiar przyjechać tutaj na studia – w tym czasie na pewno wyrobisz sobie własną opinię o moich rodakach. Jestem ciekaw, jaki obraz Niem-ców utrwali Ci się w pamięci podczas tego pobytu.

A to Niemcy właśnie! 177

A to Niemcy właśnie!

Łukasz:

No cóż, to prawda, większość Niemców – często również kobiety – bardzo chętnie raczy się tutaj piwkiem. Ale w Polsce nie jest przecież wcale inaczej. Jest tutaj jednak również sporo innych propozycji dla kogoś, kto niekoniecznie przepada za smakiem piwa.

Niemcy piją dużo piwa.

Julia:

Totalna bzdura. Wielu spośród moich znajomych to wegetarianie – i jakoś nie zauważyłam, żeby wyglądali na wygłodzonych. Osobiście bardzo lubię od czasu do czasu zjeść kiełbaskę z frytkami. Jest po prostu pyszna! Najczęściej jednak jadam dania z makaronem, potrawy w sosie curry oraz różne zapie­kanki i sałatki. A kanapki najbardziej lubię z serem albo z plasterkiem szynki.

Niemcy jedzą głównie kiełbasę.

178 Kierunek Niemcy

Taorang:

Tak i nie. Jedna z moich znajomych była poirytowana, gdy kiedyś spóźniłam się na spotkanie z nią prawie o kwadrans. Ona sama jest bardzo punktualna i strasznie się denerwuje, gdy inni każą jej na siebie czekać. Jednak to nieprawda, że tacy są wszyscy Niemcy. Jeden z moich niemieckich przyjaciół notorycznie się spóźnia – i to za każdym razem co najmniej o 10 minut. Uważa przy tym, że to całkiem normalne i nigdy nie przyszłoby mu do głowy, żeby usprawiedliwiać te swoje spóźnienia. Powtarza tylko ciągle: „Straszny ze mnie lekkoduch”.

Niemcy są bardzo punktualni.

Łukasz:

Nie jestem pewien, czy to prawda. Sądząc po uczestnictwie w zajęciach, niemieccy koledzy wcale nie należą do najbardziej pilnych studentów. W naszej WG mieszka wprawdzie jedna Niemka, która dużo się uczy i spędza większość czasu przed komputerem albo w bibliotece. Za cokolwiek się zabierze, robi to ze stuprocentowym zaangażowaniem. Ale znam też sporo Niemców, których nie trzeba długo namawiać do zrobienia małej przerwy na kawę.

Niemcy są pracowici i obowiązkowi.

A to Niemcy właśnie! 179

Michael:

Moja znajoma z Brazylii miała spore trudności ze znalezieniem tutaj przyjaciół. Teraz rozumiem, dlaczego tak było. Ludzie tutaj są bardzo mili, ale raczej mało empatyczni. O prywat­nych sprawach nie rozmawia się z każdym znajomym. Można zwierzyć się przyjacielowi, jednak musi to być ktoś naprawdę wyjątkowy. Wielu Niemców wyraźnie rozróżnia zwykłe znajo­mości od prawdziwej przyjaźni. Znajomym można stać się szybko i bez żadnych zobowiązań. Natomiast do zawarcia przyjaźni potrzeba trochę więcej czasu.

Niemcy są raczej zdystansowani.

Taorang:

Hm. Sama bardzo często się śmieję, także wspólnie z moimi niemieckimi znajomymi i przyjaciółmi. Czasem jednak śmieszy nas zupełnie co innego. Przecież to, że jakiś żart wydaje mi się wyjątkowo zabawny, wcale nie musi oznaczać, że rozśmieszy on także Niemców. Moim zdaniem nie warto jednak wciąż tylko oczekiwać, żeby inni zaczęli dzielić się z nami swoim dobrym samopoczuciem. Dlatego często uśmiecham się tutaj do ludzi na ulicy, a oni zwykle odwzajemniają mi się tym samym.

Niemcy są poważni i rzadko się śmieją.

180 Kierunek Niemcy

Michael:

Można się było o tym przekonać podczas ostatnich mistrzostw świata. Jest tutaj naprawdę sporo kibiców. Ludzie zbierali się na rynku, żeby wspólnie oglądać rozgrywki pucharowe. W czasie meczu z udziałem niemieckiej reprezentacji centrum miasta było wypełnione kibicami. Po ich zwycięstwie do późnej nocy słychać było klaksony samochodów i odgłosy imprez.Są jednak i tacy, których piłka nożna w ogóle nie interesuje. Jeden z moich niemieckich przyjaciół zawsze się irytuje, gdy tylko ktoś w towarzystwie zaczyna mówić o futbolu.

Niemcy uwielbiają piłkę nożną.

Taorang:

Ach, nie byłabym tego taka pewna. Tylko dwie osoby spośród wielu moich znajomych jeżdżą samochodem. Przy tym są to dość stare modele aut, w dodatku nie za bardzo zadbane. Z drugiej strony niedawno byłam świadkiem niewielkiej kolizji, w której rowerzysta lekko otarł kierownicą o maskę samochodu. Właściciel tego auta prawie oszalał z wściekłości z powodu ma­lutkiego zadrapania, które było widoczne tylko z bardzo bliskiej odległości. Myślę, że ten facet naprawdę kochał swój samochód.

Niemcy kochają swoje samochody.

A to Niemcy właśnie! 181

Łukasz:

Zupełnie się z tym nie zgadzam. Akurat na uczelni organizo­wanych jest wiele imprez, na których zawsze sporo się dzieje. Studenci chętnie świętują różne okazje i bardzo lubią tańczyć. Oczywiście zawsze można natraf ić na nudziarzy – jednak nie ma ich tu wcale więcej niż w innych krajach.

Niemcy nie potrafią się bawić.

Michael:

Znam wielu Niemców, którzy często narzekają na konieczność dopełniania zbyt skomplikowanych formalności. Niektórych denerwuje to, że w Niemczech w tylu sprawach istnieją precy­zyjne uregulowania, od których urzędnicy nigdy nie robią żad­nych odstępstw. Raz ustalone zasady są tutaj poważnie trakto­wane i obowiązują wszystkich bez wyjątku. Osobiście uważam, że gwarantuje to pewną stabilizację. Niektóre sprawy stają się dzięki temu bardziej przejrzyste. Nie ma niedomówień i nie trzeba stosować żadnych sztuczek.

Niemcy lubią porządek i tolerują biurokrację.

Szl

ezw

ik-

Ho

lszt

yn

Do

lna

Sak

son

ia

Nad

ren

ia P

ółn

ocn

a-W

estf

alia

Nad

ren

ia-

Pala

tyn

at

Hes

ja

Bad

enia

-Wir

tem

berg

ia

Baw

aria

Tury

ng

ia

Sak

son

ia-

An

hal

t

Sak

son

ia

Bra

nd

enb

urg

ia

Ber

lin

Mek

lem

bu

rgia

-Po

mo

rze

Prz

edn

ieH

amb

urg

Bre

ma

Kra

j Saa

ry

Wed

el

Boch

um

Hann

over

Berli

n

Schw

einf

urt

Ludw

igsh

afen

Elm

shor

nLü

beck

Ham

burg

Brem

erha

ven

Brem

enOl

denb

urg

Wilh

elm

shav

en

Mün

ster

Herfo

rd

Brau

nsch

wei

g

Götti

ngen

Kass

el

Dortm

und

Hage

nDü

ssel

dorf

Duis

burg

St. A

ugus

tin

Bonn

Aach

en

Trie

r

Land

au

Sieg

en

Gieß

enFu

lda

Hof

Fran

kfur

t a.M

.

Darm

stad

t

Man

nhei

mHe

idel

berg

Karls

ruhe

Pfor

zhei

mLu

dwig

sbur

gSt

uttg

art

Tübi

ngen

Offe

nbur

g

Frei

burg

Ulm

Augs

burg

Kem

pten

Be

nedi

ktbe

uern

Mün

chen

Rose

nhei

m

Rege

nsbu

rg

Erla

ngen

Fran

kfur

t/O.

Ansb

ach

Frei

sing

-W

eihe

nste

phan

Köln

Kref

eld

Esse

nW

itten

-Her

deck

eIs

erlo

hn

Gels

enki

rche

n

Biel

efel

dLe

mgo

Detm

old

Osna

brüc

k

Holzm

inde

n

Vech

ta

Hild

eshe

im

Clau

stha

l-Zel

lerfe

ld Mer

sebu

rg

HalleKö

then

Wol

fenb

ütte

lM

agde

burg

Frie

dens

au

Sten

dal

Lüne

burg

Eich

stät

t Ingo

lsta

dt

Neu

ende

ttels

au

Wei

den Am

berg

Bayr

euth

Cobu

rg

Bam

berg

Kons

tanz

Wei

lhei

m-

Bier

bron

nen

Lahr

Furtw

ange

n

Isny

Rave

nsbu

rg

Reut

linge

n

Ried

linge

nBi

bera

ch

Albs

tadt

-Si

gmar

inge

n

Tros

sing

en

Rotte

nbur

gN

ürtin

gen

Essl

inge

nSc

hwäb

isch

Gm

ünd

Aale

n

Heilb

ronn

Saar

brüc

kenSp

eyer

Wor

ms

Kobl

enz

Valle

ndar

Oest

rich-

Win

kel

Idst

einFr

iedb

erg

Mar

burg

Erfu

rt

Schm

alka

lden

Wei

mar

Ilmen

au

Jena

Leip

zig

Dres

den

Mitt

wei

daCh

emni

tzFrei

berg

Zwic

kau

Mor

itzbu

rg

Senf

tenb

erg

Cottb

us

Wild

auPo

tsda

m

Eber

swal

de

Neu

bran

denb

urg

Grei

fsw

ald

Stra

lsun

d

Rost

ock

Kiel

Heid

e

Otte

rsbe

rg

Emde

n

Bran

denb

urg

Wis

mar

Flen

sbur

g

Pade

rbor

n

Pinn

eber

g

Zitta

u

Görli

tzBa

d So

oden

-Al

lend

orf

Offe

nbac

h

Nor

dhau

sen

Wup

perta

l

Brüh

l Bad

Honn

ef

Hohe

nhei

m

Schw

äbis

ch H

all

Neu

-Ulm

Wei

ngar

ten

Land

shutDe

ggen

dorf

Pass

au

Asch

affe

nbur

g

Wür

zbur

g

Nür

nber

g

Alfte

r

Frie

dric

hs-

hafe

n

Wer

nige

rode

Elst

al

Buxt

ehud

e

Erdi

ng

Bad

Hom

burg

Güst

row

Ham

m

Neu

ss

Mül

heim

/Ruh

r

Elsf

leth

Dess

auBe

rnbu

rgKl

eve

Bad

Wild

bad

Geis

enhe

im

Gera

Calw

Hach

enbu

rg

Mai

nzWie

sbad

enBi

ngen

Ober

urse

l Rüss

elsh

eim

Leer

Kais

ersl

aute

rn

182 Kierunek Niemcy

Szl

ezw

ik-

Ho

lszt

yn

Do

lna

Sak

son

ia

Nad

ren

ia P

ółn

ocn

a-W

estf

alia

Nad

ren

ia-

Pala

tyn

at

Hes

ja

Bad

enia

-Wir

tem

berg

ia

Baw

aria

Tury

ng

ia

Sak

son

ia-

An

hal

t

Sak

son

ia

Bra

nd

enb

urg

ia

Ber

lin

Mek

lem

bu

rgia

-Po

mo

rze

Prz

edn

ieH

amb

urg

Bre

ma

Kra

j Saa

ry

Wed

el

Boch

um

Hann

over

Berli

n

Schw

einf

urt

Ludw

igsh

afen

Elm

shor

nLü

beck

Ham

burg

Brem

erha

ven

Brem

enOl

denb

urg

Wilh

elm

shav

en

Mün

ster

Herfo

rd

Brau

nsch

wei

g

Götti

ngen

Kass

el

Dortm

und

Hage

nDü

ssel

dorf

Duis

burg

St. A

ugus

tin

Bonn

Aach

en

Trie

r

Land

au

Sieg

en

Gieß

enFu

lda

Hof

Fran

kfur

t a.M

.

Darm

stad

t

Man

nhei

mHe

idel

berg

Karls

ruhe

Pfor

zhei

mLu

dwig

sbur

gSt

uttg

art

Tübi

ngen

Offe

nbur

g

Frei

burg

Ulm

Augs

burg

Kem

pten

Be

nedi

ktbe

uern

Mün

chen

Rose

nhei

m

Rege

nsbu

rg

Erla

ngen

Fran

kfur

t/O.

Ansb

ach

Frei

sing

-W

eihe

nste

phan

Köln

Kref

eld

Esse

nW

itten

-Her

deck

eIs

erlo

hn

Gels

enki

rche

n

Biel

efel

dLe

mgo

Detm

old

Osna

brüc

k

Holzm

inde

n

Vech

ta

Hild

eshe

im

Clau

stha

l-Zel

lerfe

ld Mer

sebu

rg

HalleKö

then

Wol

fenb

ütte

lM

agde

burg

Frie

dens

au

Sten

dal

Lüne

burg

Eich

stät

t Ingo

lsta

dt

Neu

ende

ttels

au

Wei

den Am

berg

Bayr

euth

Cobu

rg

Bam

berg

Kons

tanz

Wei

lhei

m-

Bier

bron

nen

Lahr

Furtw

ange

n

Isny

Rave

nsbu

rg

Reut

linge

n

Ried

linge

nBi

bera

ch

Albs

tadt

-Si

gmar

inge

n

Tros

sing

en

Rotte

nbur

gN

ürtin

gen

Essl

inge

nSc

hwäb

isch

Gm

ünd

Aale

n

Heilb

ronn

Saar

brüc

kenSp

eyer

Wor

ms

Kobl

enz

Valle

ndar

Oest

rich-

Win

kel

Idst

einFr

iedb

erg

Mar

burg

Erfu

rt

Schm

alka

lden

Wei

mar

Ilmen

au

Jena

Leip

zig

Dres

den

Mitt

wei

daCh

emni

tzFrei

berg

Zwic

kau

Mor

itzbu

rg

Senf

tenb

erg

Cottb

us

Wild

auPo

tsda

m

Eber

swal

de

Neu

bran

denb

urg

Grei

fsw

ald

Stra

lsun

d

Rost

ock

Kiel

Heid

e

Otte

rsbe

rg

Emde

n

Bran

denb

urg

Wis

mar

Flen

sbur

g

Pade

rbor

n

Pinn

eber

g

Zitta

u

Görli

tzBa

d So

oden

-Al

lend

orf

Offe

nbac

h

Nor

dhau

sen

Wup

perta

l

Brüh

l Bad

Honn

ef

Hohe

nhei

m

Schw

äbis

ch H

all

Neu

-Ulm

Wei

ngar

ten

Land

shutDe

ggen

dorf

Pass

au

Asch

affe

nbur

g

Wür

zbur

g

Nür

nber

g

Alfte

r

Frie

dric

hs-

hafe

n

Wer

nige

rode

Elst

al

Buxt

ehud

e

Erdi

ng

Bad

Hom

burg

Güst

row

Ham

m

Neu

ss

Mül

heim

/Ruh

r

Elsf

leth

Dess

auBe

rnbu

rgKl

eve

Bad

Wild

bad

Geis

enhe

im

Gera

Calw

Hach

enbu

rg

Mai

nzWie

sbad

enBi

ngen

Ober

urse

l Rüss

elsh

eim

Leer

Kais

ersl

aute

rn

Mapa Niemiec 183

www.daad.dewww.daad.pl