Keunikan Baju Kurung Tradisional Dahulu Dan Kini

SHT 5072 - TEKNOLOGI DAN MASYARAKAT

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPASAN IJAZAH (TEKNIKAL)

SHT 5072

TEKNOLOGI DAN MASYARAKAT

TUGASAN 1

KEUNIKAN BAJU KURUNG TRADISIONAL DAHULU DAN KINI

DISEDIAKAN OLEH :

ENI BINTI AZNAN

L20073001539

DISEDIAKAN UNTUK :

DR. SUPLI EFFENDI B. RAHIM

ISI KANDUNGAN

1


BIL. PERKARA MUKA SURAT

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

PENGENALAN

BAJU KURUNG RIAU

BAJU KEBAYA BELAH PANJANG

BAJU MELAYU CEKAK MUSANG

BAJU MELAYU TELUK BELANGA

BAJU KURUNG

TEKNIK MENGUKUR BAJU KURUNG

TEKNIK MENJAHIT BAJU KURUNG

HIASAN PADA BAJU KURUNG

KESIMPULAN

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

BIL. SENARAI GAMBARAJAH MUKA SURAT

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

GAMBARAJAH 1 : BAJU KURUNG RIAU

GAMBARAJAH 2 : BAJU KEBAYA BELAH PANJANG

GAMBARAJAH 3 : KERONSANG SERANGKAI

GAMBARAJAH 4 : BAJU KURUNG CEKAK MUSANG

GAMBARAJAH 5 : BAJU MELAYU CEKAK MUSANG

GAMBARAJAH 6 : BAJU MELAYU TELUK BELANGA

GAMBARAJAH 7 : BAJU KURUNG

GAMBARAJAH 8 : TALI PENGUKUR

GAMABARAJAH 9 : JARI-JEMARI

GAMBARAJAH 10 : CONTOH JAHITAN SEMBAT

GAMBARAJAH 11 : CONTOH HIASAN MANIK PADA BAJU KURUNG

3

5

5

6

6

7

8

9

9

10

11

2


Langkah menyusur denai berliku,

mencari bayangan teman sejiwa,

manis sungguh gadis melayu,

berbaju kurung, berselendang di kepala.

Busana melayu yang biasanya dipakai di Malaysia terbahagi kepada dua

iaitu baju melayu potongan Teluk Belanga dan potongan Cekak Musang. Baju

Melayu Teluk Belanga biasanya dikenali di selatan Malaysia di negeri-negeri

seperti Johor Darul Takzim, Negeri Sembilan Darul Ehsan dan Melaka Bandar

Bersejarah manakala potongan Cekak Musang lebih dikenali dikawasan tengah

dan Utara tanah air. Potongan tersebut merujuk kepada cara jahitan pada leher

baju tersebut, potongan Cekak Musang berbentuk seperti leher baju India hanya

bahagian penutup atau rumah butangnya bertindan. Sementara potongan Teluk

Belanga pula bahagian lehernya hanya di jahit secara sulaman. Terdapat

berbagai bentuk sulaman yang dipadankan seperti mata lalat, Tulang Belut

sebagainya,

Baju Melayu dijahit dalam dua cara iaitu potongan moden atau dipanggil

potongan cina. Lengan baju tersebut disambungkan kepada badan baju iaitu

secara sambungan terus atau dijahit kebahagian lain yang dinamakan pesak dan

kekek.

Cara pemakaiannya juga berbeza dimana bagi Baju Melayu teluk Belanga

biasanya dipakai bersama sampin di luar baju, manakala Baju Melayu Cekak

Musang dipakai bersama sampin di dalam baju.

3


BAJU RIAU

Baju berbelah ini seakan-akan kebaya pendek. Baju riau juga selalu

disebut sebagai “Engku Puteri atau Raja Hamidah” iaitu puteri kepada Raja Haji

iaitu Yang Dipertua Muda Riau yang kelima dari keturunan Bugis.

GAMBARAJAH 1

BAJU KURUNG RIAU

4


BAJU KEBAYA BELAH PANJANG

Walaupun wanita Johor terkenal dengan baju kurung tetapi di dalam acara

atau majlis, mereka hadir dengan mengenakan baju kebaya sebagai warisan

daripada kerajaan Johor-Riau. Pola baju belah panjang ini masih bersifat

‘mengurungkan’ anggota badan. Secara tradisi potongannya labuh sehingga

buku lali Cuma bezanya ia berbelah dan berpesak di hadapan baju ini.

Umumnya pakaian ini dipakai sebagai pakaian di luar rumah atau pakaian rasmi.

Baju belah panjang ini terkenal di Melaka, Perak, Selangor, kedah dan Perlis.

Baju Kurung Belah Panjang ini kemudiannya dikenali sebagai ‘baju panjang’ atau

‘kebaya panjang’. Tradisi ini berkembang menjadi kebaya dan bertangan

panjang berpesak lurus di hadapan, berkekek dan berbelah dada yang ditutup

dengan kancing atau keronsang tiga.

GAMBARAJAH 2 GAMBARAJAH 3

BAJU KEBAYA BELAH PANJANG KERONSANG SERANGKAI

5


BAJU MELAYU CEKAK MUSANG

Istilah ini berhubung langsung dengan pola lingkaran leher baju, tengkuk ‘cekak’

tinggi atau leher tegak empang. Pengertian ‘cekak musang’ merakamkan imej

alami untuk leher baju yang bercekak tinggi berdiri (2.5 cm) melingkari leher.

Ukuran ditentukan oleh ligkaran (bulat) yang dibuat dengan ibu jari yang lain

bertemu di hujungnya. Baju ini mula dipakai di Johor ketika pemerintahan Sultan

Ibrahim ibi Sultan Abu Bakar.


BAJU KURUNG CEKAK MUSANG BAJU MELAYU CEKAK MUSANG

6



Baju ini mula diperkenalkan di Teluk Belanga, Singapura dan tersebar luas

sebagai ciri khas Johoe khususnya pada abad ke-19. ia juga dikatakan sejenis

pakaian lelaki yang dikatakan telah direka oleh Sultan Abu Bakar pada tahun

1866 untuk meraikan perpindahan ibu negeri Johor dari Tekuk Belanga di

Singapura ke Johor Bharu. Walaubagaimanapun istilah ini akhirnya menjadi ciri

khas masyarakat melayu hingga disebut selengkapnya “Baju Melayu”.

GAMBARAJAH 6


BAJU KURUNG7


Bau kurung dianggap popular dan dipakai oleh lelaki dan perempuan.

Perbezaannya terletak pada kocek iaitu jumlah kocek lelaki lebih banyak

berbanding perempuan. Baju Kurung lelaki mempunyai 3 kocek manakala baju

Kurung perempuan mempunyai 1 kocek. Satu lagi perbezaan adalah dari segi

cara pemakaian. Pengertian kurung secara tidak langsung telah membawa erti

“mengurung atau menutup” anggota tubuh. Cara ini menepati konsep pakaian

cara melayu setelah kedatangan Islam sehinggalah istilah ‘kurung’ diertikan

sebagai baju yang selesa dan longgar, labuh atau panjang. Baju Kurung juga

disebut-sebut sebagai “baju kurung bernyawa” walaupun mempunyai pelbagai

nama namun baju kurung tetap menampilkan ciri-ciri tersendiri.

GAMBARAJAH 7

BAJU KURUNG TRADISIONAL DAN SELENDANG

TEKNIK MENGUKUR BAJU KURUNG

8


Di zaman moden ini, pelbagai alat atau ‘gadget’ boleh digunakan sebagai

alat mengukur dalam pembuatan baju. Alat-alat ini direka atau dihasilkan dengan

mengikut keperluan dan kegunaan semasa. Berbeza sekali dengan zaman

dahulu di mana, alat yang digunakan untuk mengukur adalah dari bahan-bahan

alam semulajadi atau kegunaan harian. Contohnya seperti, alat mengukur di era

sekarang adalah pembaris, pita ukur atau skala tetapi berlainan pula dengan alat

yang digunakan pada masa dahulu. Pernahkah anda terfikir apakah alat yang

digunakan untuk mengambil ukuran keliling dada atau pun labuh baju 50 tahun

yang lalu? Dari pembacaan dan perbualan tidak rasmi saya, saya mendapati info

dari orang-orang yang terdahulu bahawa mereka menggunakan tali atau akar

kayu untuk mengambil ukuran badan manakala mereka menggunakan jari-jemari

mereka untuk menandakan kedudukan pada kain sebelum kain tersebut

dipotong.Mereka memanggilnya ‘jengkal’. Menarik bukan.


TALI PENGUKUR JARI-JEMARI

TEKNIK MENJAHIT BAJU KURUNG

9


Secara khususnya, baju kurung cantik bila dipakai oleh gadis-gadis melayu yang

mana menampakkan lagi kelembutan dan keayuan mereka tetapi di saat ini

bukan sahaja gadis melayu mengenakan Baju Kurung malah ramai wanita dari

pelbagai peringkat umur berbilang bangsa juga telah bijak mengenakan Baju

Kurung. Jatuhan atau alunan baju Kurung ini menyerlahkan kecantikan si

pemakai. Apa yang penting di dalam pembuatan baju kurung adalah teknik

memotong dan menjahit yang betul.

Pada zaman dahulu, tukang jahit menjahit baju Kurung dengan

menggunakan mata jahitan tangan seperti jahit kia atau ulang alik manakala di

zaman berteknologi seperti sekarang ini tukang jahit lebih senang menggunakan

mesin jahit untuk menjahit pakaian.

Ketika dulu, baju kurung ini dijahit dengan sembat disebelah dalam baju

kurung bagi menyudahkan baju tersebut berlainan pula dengan zaman sekarang

yang mana mesin jahit tepi atau ‘overlock machine’ digunakan untuk

mengemaskan bahagian dalam pakaian. Langkah yang mudah juga kemas bagi

menyudahkan pakaian tetapi kehalusan dalam penghasilan baju kurung masih

terpancar dengan teknik yang lama iaitu jahit kia dan sembat.

GAMBARAJAH 10

CONTOH JAHITAN SEMBAT

HIASAN PADA BAJU KURUNG

10


Baju Kurung tradisional cantik dengan jahitan tangan yang halus.

Kehalusan jahitan ini jelas kelihatan bila dipakai. Hiasan yang selalu dijahit pada

baju kurung tradisional ialah mata lalat dan tulang belut. Itu adalah mata jahitan

yang biasa menghiasi leher baju kurung.

Berbeza dengan era sekarang dimana haisan pada baju kurung telah

dipelbagaikan dengan elbagai hiasan. Di antara hiasan yang digunakan ialah

sulaman manik yang cantik. Pelbagai bentuk manik dan beads yang digunakan

bagi menghiasi baju kurung.

GAMBARAJAH 11

HIASAN MANIK PADA BAJU KURUNG

KESIMPULAN

11


Baju kurung merupakan pakaian kebangsaan rakyat Malaysia. Ia merupakan

kebanggaan seluruh rakyat jelata, dipakai oleh setiap lapisan masyarakat tidak

mengira umur dan pangkat. Baju kurung adalah warisan negara kita tidak lekang

dek panas, tidak lapuk dek hujan. Ia adalah warisan yang patut dijaga dan

dipelihara supaya tidak hilang dari ingatan.

Lipat kain lipat baju,

Lipat kertas dalam cawan,

Dari air menjadi batu,

Sedikit tidak lupakan tuan.

Sekian, terima kasih.

12

Documents

Keunikan Baju Kurung Tradisional Dahulu Dan Kini