KESAN MODENISASI TERHADAP PENGGUNAAN PAKAIAN …

KESAN MODENISASI TERHADAP PENGGUNAAN PAKAIAN TRADISIONAL

DALAM ADAT PERKAHWINAN MASYARAKAT IBAN DI PEKAN ENGKILILI

Meluna Anak Daro

30975

Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian

(Pengurusan Seni)

2014

i

KESAN MODENISASI TERHADAP PENGGUNAAN PAKAIAN TRADISIONAL

DALAM ADAT PERKAHWINAN MASYARAKAT IBAN DI PEKAN ENGKILILI

MELUNA ANAK DARO

30975

Projek ini merupakan salah satu kepujian

Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dan Kreatif dengan dengan Kepujian

(Pengurusan Seni)

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif

Universiti Malaysia Sarawak

2014

ii

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

Grade: _____________

Please tick ()

Final Year Project Report

Masters

PhD

DECLARATION OF ORIGINAL WORK

This declaration is made on the ……………..day of……………..2014.

Student’s Declaration:

I -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(PLEASE INDICATE STUDENT’S NAME, MATRIC NO. AND FACULTY) hereby declare

that the work entitled KESAN MODENISASI TERHADAP PENGGUNAAN PAKAIAN

TRADISIONAL DALAM ADAT PERKAHWINAN MASYARAKAT IBAN DI PEKAN

ENGKILILI is my original work. I have not copied from any other students’ work or from

any other sources except where due reference or acknowledgement is made explicitly in the

text, nor has any part been written for me by another person.

___________________ __________________________

Date submitted Name of the student (Matric No.)

Supervisor’s Declaration:

I Dr Qistina Donna Lee Abdullah (SUPERVISOR’S NAME) hereby certifies that

the work entitled KESAN MODENISASI TERHADAP PENGGUNAAN PAKAIAN TRADISIONAL

DALAM ADAT PERKAHWINAN MASYARAKAT IBAN DI PEKAN ENGKILILI (TITLE)

was prepared by the above named student, and was submitted to the “FACULTY” as a *

partial/full fulfillment for the conferment of BACHELOR OF APPLIED ARTS WITH

HONOURS (ART MANAGEMENT) (PLEASE INDICATE THE DEGREE), and the

aforementioned work, to the best of my knowledge, is the said student’s work.

Received for examination by: Dr Qistina Donna Lee Abdullah Date:9 JUNE 2014

(Name of the supervisor)

MELUNA ANAK DARO, 30975, FACULTY OF APPLIED & CREATIVE ARTS

9 JUNE

9 JUNE 2014 MELUNA ANAK DARO, 30975

iii

I declare that Project/Thesis is classified as (Please tick (√)):

CONFIDENTIAL (Contains confidential information under the Official Secret Act 1972)*

RESTRICTED (Contains restricted information as specified by the organisation where

research was done)*

OPEN ACCESS

Validation of Project/Thesis

I therefore duly affirmed with free consent and willingness declare that this said

Project/Thesis shall be placed officially in the Centre for Academic Information Services with

the abiding interest and rights as follows:

This Project/Thesis is the sole legal property of Universiti Malaysia Sarawak

(UNIMAS).

The Centre for Academic Information Services has the lawful right to make copies

for the purpose of academic and research only and not for other purpose.

The Centre for Academic Information Services has the lawful right to digitalise the

content for the Local Content Database.

The Centre for Academic Information Services has the lawful right to make copies

of the Project/Thesis for academic exchange between Higher Learning Institute.

No dispute or any claim shall arise from the student itself neither third party on

this Project/Thesis once it becomes the sole property of UNIMAS.

This Project/Thesis or any material, data and information related to it shall not be

distributed, published or disclosed to any party by the student except with

UNIMAS permission.

Student signature _____________________ Supervisor signature:______________

(9 JUNE 2014) (9 JUNE 2014)

Current Address:

Notes: * If the Project/Thesis is CONFIDENTIAL or RESTRICTED, please attach together

as annexure a letter from the organisation with the period and reasons of confidentiality and

restriction.

[The instrument is duly prepared by The Centre for Academic Information Services]

T/R Ring, Sungai Keroh, 95800 Engkilili

iv

PENGAKUAN

Saya mengaku bahawa Projek Tahun Akhir (PTA) yang bertajuk Kesan Modenisasi

Terhadap Penggunaan Pakaian Tradisional Dalam Adat Perkahwinan dalam Masyarakat

Iban di Engkilili ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali hanya sesetengah maklumat

yang saya petik dari buku-buku dan internet. Saya ada nyatakan sumber mendapat

maklumat itu dan mengolahnya dalam kajian ini.

Disediakan oleh:

______________________

( MELUNA ANAK DARO)

Tarikh:

______________________

v

PENGHARGAAN

Bersyukur kepada Tuhan kerana dapat menyempurnakan kajian ini dengan

sempurna. Sepanjang menjalankan kajian ini, saya telah memperolehi banyak pengalaman

sama ada pahit dan manis dan amat berharga dan bermakna dalam hidup saya sebagai

seorang pelajar.

Justeru itu, saya juga telah memperolehi pelbagai maklumat dan pengetahuan

dengan lebih terperinci lagi berkaitan kajian ini iaitu “Kesan Modenisasi Terhadap

Penggunaan Pakaian Tradisional dalam Adat Perkahwinan Masyarakat Iban di Pekan

Engkilili”. Di kesempatan ini, saya ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua

pihak yang terlibat sepanjang menjayakan kajian ini, terutamanya kepada penyelia saya

iaitu Dr Qistina Donna Lee Abdullah kerana beliau telah banyak memberikan tunjuk ajar

kepada saya sepanjang menjalankan kajian ini sehinggalah saya berjaya menghasilkan satu

kajian ini dengan jayanya. Saya juga berterima kasih kepada En.Mazdan bin Amaran,

Caroline dan Kak Yong kerana telah membantu saya dalam menggunakan SPSS Version

22. Selain itu, saya juga ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada penduduk

kampung yang tinggal di kawasan Engkilili terutamanya Kampung Kandis dan Sungai

Keroh kerana sudi menjadi responden saya dan saya juga berterima kasih kepada lima

orang informan saya iaitu En. Moses ak Ejau, En.Wilson Indin ak Belayong, Cik Jenneffer

ak Daro, En. Melo ak Agan serta Ketua Kampung Sungai Keroh iaitu En. Ring ak Labang

kerana telah bekerjasama untuk memberikan informasi yang berkaitan dengan kajian ini.

Tidak dilupakan kepada ahli keluarga saya yang telah banyak memberi sokongan

moral dan bantuan kewangan bagi menyelesaikan kajian ini. Selain itu, ucapan terima

kasih diucapkan kepada rakan-rakan seperjuangan dan semua pihak yang terlibat secara

langsung dan tidak langsung dalam menjalankan kajian ini.

Segala bantuan yang telah dihulurkan amatlah dihargai kerana tanpa bantuan dan

sokongan semua, kajian ini tidak dapat dilaksanakan dengan sempurna.

Sekian terima kasih.

vi

ABSTRAK

Penyelidikan ini mengkaji kesan modenisasi yang berlaku terhadap penggunaan

pakaian tradisional dalam adat perkahwinan masyarakat Iban di Engkilili. Cabaran utama

kajian ialah tren terkini golongan belia yang kurang menggunakan pakaian tradisional

dalam adat perkahwinan masyarakat Iban. Objektifnya yang ingin dicapai oleh pengkaji

ialah mengenalpasti penggunaan dan kesan serta tanggapan golongan belia terhadap

penggunaan pakaian tradisional. Kaedah yang digunakan dalam kajian ini ialah kualitatif

dan kuantitatif. Dapatan kajian yang dianalisis dengan menggunakan SPSS Version 22

dan Analisis Kolerasi Pearson digunakan untuk mengkaji hubungan signifikan antara dua

pembolehubah untuk mencapai objektif yang hendak dicapai oleh pengkaji. Hasilnya

ialah, kurangnya penggunaan pakaian tradisional dalam adat perkahwinan disebabkan

faktor modenisasi dalam keagamaan, pendidikan dan ekonomi dan terdapat hubungan yang

signifikan antara pembolehubah yang dihubungkaitkan.

vii

ABSTRACT

This study examined the effects of modernization taking place in the use of

traditional dress (Ngepan Iban and Baju Burung) in wedding customs of the Iban

community scored by. The main challenge is the study of recent trends, the youth with less

traditional dress in wedding customs of the Iban community. The objective is to be

achieved by the researchers is to identify the use and impact as well as youth perceptions

on the use of traditional dress. The method used in this study is qualitative and

quantitative. The findings of the study were analyzed using SPSS Version 22 and Pearson

Chi Square of correlation analysis is used to examine the relationship between the two

variables to achieve the objectives. The result is, the lack of use of traditional dress in

wedding customs modernization due to factors in the religious, educational, and economic

and significant relationship between the variables correlated.

viii

ISI KANDUNGAN HALAMAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

JUDUL i

PENGESAHAN ii

PENGAKUAN iv

PENGHARGAAN v

ABSTRAK vi

SENARAI RAJAH xi

SENARAI CARTA PAI xii

SENARAI JADUAL xiii

SENARAI SIMBOL xv

BAB 1 PENGENALAN

1.0 Pengenalan 1

1.1 Definisi 5

1.2 Skop kajian 6

1.3 Permasalahan kajian 7

1.4 Persoalan kajian 7

1.5 Objektif kajian 8

1.6 Kepentingan kajian 8

1.7 Limitasi kajian 9

1.8 Kesimpulan 10

BAB 2 SOROTAN KESUSTERAAN

2.0 Pengenalan 11

2.1 Kesan modenisasi 12

2.2 Pakaian tradisional 13

ix

2.3 Perkahwinan Tradisional 15

2.4 Golongan belia 18

2.5 Kesimpulan 20

BAB 3 METODOLOGI KAJIAN

3.0 Pengenalan 22

3.1 Lokasi Kajian 23

3.2 Sumber Data

a) Data primer 25

b) Data Sekunder 26

3.3 Populasi 27

3.4 Persampelan 28

3.5 Instrumen Kajian 29

3.6 Kesimpulan 30

BAB 4 ANALISA DATA DAN DAPATAN KAJIAN

4.0 Pengenalan 31

4.1 Penganalisaan Data

4.1.1Borang Soal Selidik 32

4.1.2 Hubungkait 54

4.1.3 Temuramah 75

4.2 Kesimpulan 81

BAB 5 CADANGAN DAN RUMUSAN KAJIAN

5.0 Pengenalan 83

5.1 Diskusi 84

5.2 Penemuan Baru 89

5.3 Rumusan 91

5.4 Cadangan 93

5.5 Kesimpulan 96

RUJUKAN 98

LAMPIRAN 100

x

SENARAI RAJAH

RAJAH TAJUK MUKA SURAT

Rajah 1 Lokasi kajian 34

Rajah 2 Skala Likert 37

Rajah 3 Cronbach’s Alpha 37

xi

SENARAI CARTA PAI

CARTA PAI TAJUK MUKA SURAT

4.1.1 Jantina responden 38

4.1.2 Umur responden 39

4.1.3 Bangsa responden 40

4.1.4 Agama responden 41

4.1.5 Status responden 42

4.1.6 Pekerjaan responden 43

4.1.7 Fungsi lain pakaian tradisional 45

4.1.8 Punca golongan belia kurang menggunakan 46

pakaian tradisional

4.1.9 Kurangnya penggunaannya disebabkan 47

keagamaan


pendidikan


ekonomi


politik


Sosio budaya

4.1.14 Kefahaman tentang modenisasi 54

4.1.15 Kegemaran konsep perkahwinan 55

4.1.16 Penggunaan lain pakaian tradisional 56

4.1.17 Tanggapan responden 58

xii

SENARAI JADUAL (CARTA PAI)

JADUAL MUKA SURAT

4.1.1 Jantina Responden 33

4.1.2 Umur Responden 34

4.1.3 Bangsa Responden 35

4.1.4 Agama Responden 36

4.1.5 Status Responden 37

4.1.6 Pekerjaan Responden 38

4.1.7 Penggunaan pakaian tradisional dapat dijadikan 39

sebagai sumber pendapatan dan tarikan pelancong

4.1.8 Perkahwinan pada masa sekarang oleh golongan 40

belia kurang menggunakan pakaian tradisional disebabkan

oleh kesan modenisasi yang berlaku

4.1.9 Perubahan modenisasi yang berlaku dalam adat 41

perkahwinan masyarakat Iban adalah disebabkan oleh

kesan keagamaan.



kesan pendidikan.



kesan ekonomi.



kesan politik.


xiii

perkahwinan Iban adalah disebabkan oleh kesan sosio budaya.

4.1.14 Kefahaman tentang modenisasi 48

4.1.15 Konsep perkahwinan yang digemari 49

4.1.16 Penggunaan pakaian tradisional masyarakat Iban 50

digunakan dalam aktiviti yang lain.

4.1.17 Tanggapan responden terhadap penggunaan pakaian 51

tradisional masyarakat Iban

xiv

SENARAI JADUAL (CROSSTABULATION)

JADUAL MUKA SURAT

4.2.1 Jantina* punca golongan belia kurang 60

menggunakan pakaian tradisional

4.2.2 Jantina* kurangnya penggunaan 63

disebabkan keagamaan


Disebabkan pendidikan


disebabkan ekonomi


disebabkan politik

4.2.6 Umur *kurangnya penggunaan 73

disebabkan sosio budaya

4.2.7 Umur*kegemaran konsep perkahwinan 76

4.2.8 Jantina *Penggunaan lain pakaian tradisional 78

4.2.9 Jantina*Tanggapan responden 80

xv

SENARAI SIMBOL

SIMBOL MAKSUD

SPSS Statistical Package for the Social Sciences

% Peratus

* Hubungkait/crosstabulation

VIP Very Important Person

1

BAB 1

PENDAHULUAN

1.0 PENGENALAN

Negara Malaysia merupakan salah sebuah negara yang mempunyai penduduk yang

pelbagai kaum iaitu Melayu, Cina, India, Bidayuh, Iban, Orang Ulu dan sebagainya. Dengan

adanya rakyat yang berbilang kaum. Setiap kaum mestilah ada pakaian tradisional yang

tersendiri. Contohnya, kaum melayu memakai baju Melayu dan Baju Kurung, kaum Cina

memakai Cheongsam, India memakai Sari, Bidayuh memakai baju tradisional mereka sendiri,

Orang Ulu memakai pakaian tradisional orang ulu manakala kaum Iban memakai Ngepan Iban

dan Baju Burung.

Pemakaian pakaian tradisional menunjukkan budaya yang dimiliki oleh sesebuah kaum di

Malaysia. Nilai-nilai budaya merupakan sebuah sikap yang ditanam dalam sesebuah

masyarakat tidak mengira lingkungan masyarakat, kepercayaan serta simbol yang tertentu

dalam mewarisi adat yang diwarisi secara turun temurun. E.B Taylor dalam bukunya

“Primitive Cultures” mengatakan bahawa kebudayaan ialah keseluruhan yang kompleks yang

terkandungnya ilmu pengetahuan, kepercayaan, kesenian, moral, hukum dan adat istiadat.

Nilai-nilai budaya akan kelihatan pada diri masyarakat dalam pelbagai bentuk seperti slogan,

visi, dan misi. Sebagai kesimpulannya, nilai budaya merupakan satu keyakinan serta

kepercayaan yang wujud pada seseorang untuk memilih tindakannya atau menilai sesuatu

yang bermakna dalam kehidupannya.

Pakaian tradisional biasanya dipakai apabila ada majlis keramaian, untuk menyambut

tetamu kehormat dan untuk merayakan perayaan bagi setiap kaum yang ada. Setiap kaum

akan memakai baju tradisional mereka untuk merayakannya bersama-sama. Selain itu juga,

ada sesetengah baju boleh dipakai sepanjang masa seperti baju kurung, baju melayu dan

cheongsam. Ianya boleh dipakai semasa bekerja di pejabat bagi pekerja dan untuk menghadiri

kelas bagi para pelajar. Di samping itu juga, pakaian tradisional seringkali digunakan semasa

hari perkahwinan.

2

Salah satu pakaian tradisional yang digunakan untuk hari perkahwinan pada zaman dahulu

ialah Ngepan Iban dan Baju Burung. Pakaian ini digunakan oleh masyarakat Iban untuk

melangsungkan perkahwinan pada zaman dahulu. Selain itu juga, pakaian tradisional ini juga

digunakan untuk upacara ritual. Pada zaman sekarang penggunaan Ngepan Iban dan Baju

Burung lebih digunakan untuk menyambut tetamu kehormat dan sebagainya.

Dalam melakukan penyelidikan terhadap kesan modenisasi terhadap penggunaan pakaian

tradisional dalam adat perkahwinan masyarakat Iban di Engkilili, kita haruslah mengetahui

asal- usul masyarakat Orang Iban terlebih dahulu.

1.0.1 Asal Usul Masyarakat Iban

Menurut Margaret Linggi, 1991, kumpulan terawal bagi penempatan kaum Iban ialah

di Lubok Antu. Lubok Antu merupakan sebuah bandar yang paling banyak masyarakat Iban

dalam bahagian Sri Aman. Penempatan kaum Iban yang terdahulu ialah di batangan Sungai

Batang Lupar dan kemudiannya berkembang ke Sungai Rajang, Sungai Sadong, Sungai

Saribas, Sungai Kalaka, Sungai Balingian, Sungai Kemena, Sungai Limbang dan Sungai

Lawas ( Blehent 1997).

Kaum Iban yang dahulunya dikenali sebagai Dayak Laut. Kaum Iban majoriti

mendiami daerah serta bahagian di Kota Samarahan, Sri Aman, Kapit, Sarikei, Sibu, Bintulu

dan Miri. Biasanya masyarakat Iban akan berkampung di tebingan sungai dan jalan raya

untuk memudahkan aktiviti kerja serta berkomunikasi antara satu sama lain. Amalan cara

hidup yang diamalkan ialah berlandaskan hukum adat dan pantang larang serta perhubungan

persaudaraan yang erat antara satu sama lain.

Adat dan tradisi masyarakat Iban di Sarawak ialah dari cara hidup. Kehidupan

masyarakat Iban dapat dilihat melalui keteguhannya dengan kemasyarakatan iaitu hidup dalam

satu rumah panjang dan ianya diketuai oleh Ketua Kampung atau Tuai Rumah untuk

menguruskan aktiviti perkahwinan, penceraian, kematian dan perayaan gawai. (Freeman

1970). Tambahan pula, secara tradisinya, kebanyakkan perkahwinan di kalangan lelaki dan

perempuan Iban diuruskan oleh ibu bapa dan Tuai Rumah.

3

Masyarakat Iban pada zaman dahulu sangat mementingkan adat serta tradisi berbeza

dengan dunia moden masa kini. Banyak adat yang masih lagi dikekalkan dalam kalangan

anggota masyarakat di rumah panjang untuk menjaga keamanan masyarakat. Antaranya ialah

penyimpanan tajau, dan tawak yang masih dikekalkan walaupun berkurangan pada masa kini.

Adat yang lainnya yang masih diamalkan sehingga sekarang ialah adat mengurus kandungan

dan kelahiran, adat perkahwinan dan adat sewaktu menguruskan kematian walaupun tidak

seratus peratus.

Cara kehidupan kaum Iban tidak jauh berbeza dengan kaum yang lain. Kaum Iban

tinggal di lembah-lembah sungai dan mendirikan rumah panjang untuk berteduh dan

menjalankan aktiviti harian seperti menanam padi. Masyarakat Iban adalah antara masyarakat

penanam padi bukit yang paling banyak di dunia (Sutlive 1978, ms 3).

Sebuah rumah panjang mampu menampung 30 hingga 50 buah keluarga. Kaum ini

menjalankan aktiviti bercucuk tanam, memburu binatang dan mengumpul hasil hutan sebagai

sumber makanan. ( Blehant ,1997).

1.0.2 Pekan Engkilili

Untuk pengetahuan semua, pekan Engkilili merupakan sebuah pusat pentadbiran bagi

Daerah Kecil Engkilili. Menurut sejarah Engkilili, namanya diambil bersempena dengan

nama pokok Engkilili yang banyak terdapat di daerah ini. Pokok ini tumbuh rendah dan

mempunyai buah yang bertangkai dan bewarna kemerah-merahan apabila sudah masak.

Lokasinya terletak kira-kira 210 km dari Bandaraya Kuching. Majoriti penduduk yang

mendiami kawasan Engkilili ialah kaum Iban diikuti oleh kaum Cina, Melayu dan lain-lain.

Pekan Engkilili bukanlah sebuah kawasan yang besar seperti bahagian Sri Aman dan Lubok

Antu. Antara perkhidmatan yang ada di Pekan Engkilili ialah Pejabat pertanian Daerah,

Majlis Daerah Lubok Antu, Balai Polis, Klinik Kesihatan, Jabatan Pendaftaran Negara,

KEMAS, SALCRA, Pertubuhan Peladang Kawasan, Pos Malaysia, Sekolah Rendah dan

Sekolah Menengah.

4

1.0.3 Pakaian Tradisional

a) Ngepan Iban ( Kaum Wanita)

Ngepan Iban ialah pakaian tradisional wanita yang sangat unik. Ngepan Iban

diperbuat daripada kain tenunan yang mempunyai corak yang menarik. Pakaian kaum

wanita Iban dapat dilihat dari bahagian kepala sehinggalah ke bahagian kaki. Bermula

dari bahagian kepala, dihiasi dengan sugu tinggi. Sugu tinggi diperbuat daripada

logam timah. Bahagian bahu pula dilengkapi dengan marik empang yang diperbuat

daripada manik-manik dan ianya disusun mengikut corak yang menarik. Di bahagian

pinggang pula akan dihiasi dengan lilitan Ngepan dengan kain yang diperbuat daripada

timah seperti duit syiling yang berjuntai-juntai yang dikenali sebagai kain tating. Pada

bahagian kaki pula akan dilengkapi dengan gelang kaki yang dikenali sebagai

gerunung yang akan menghasilkan bunyi. Baju yang digunakan oleh kaum wanita

Iban dikenali sebagai selampai yang merupakan sejenis kain yang dililit pada bahagian

dada manakala kain songket dipakai separas lutut. Kainnya ditenun mengikut corak

tradisional yang menarik dan bermakna bagi kaum Iban dan disulam dengan benang

emas pada kain dasar yang bewarna merah.

b) Baju Burung (Kaum Lelaki)

Pada bahagian kepala dilengkapi dengan topi yang dihiasi dengan bulu burung

iaitu burung merak atau ruai. Bahagian badan mereka adakalanya diukir dengan tatu.

Ukiran yang ada seperti bungai terong (corak bunga terung), kala jengking dan banyak

lagi. Kain sirat digunakan dengan cara melilitkan di pinggang iaitu di celah kangkang

serta hujung kain dijuntaikan ke hadapan dan belakang badan dan dihiasi dengan

tenunan yang menarik. Baju yang digunakan bagi kaum lelaki pula dikenali sebagai

Baju Burung dan merupakan sejenis kain yang ditenun bermotifkan burung serta corak

yang sangat menarik. Baju ini tidak mempunyai lengan dan dipakai seperti biasa tanpa

ditutup dan mendedahkan bahagian dada.

5

1.1 DEFINISI

1.1.1 Modenisasi

Menurut kamus Dewan Edisi Keempat, modenisasi bermaksud perihal, proses atau

perbuatan memodenkan permodenan.

1.1.2 Adat perkahwinan

Adat perkahwinan dapat dinilai sebagai pengikut tidak hanya antara dua orang yang

dikahwinkan. Masing-masing keluarga dinilai telah memenuhi kewajipan sebagai orang tua

terhadap anak mereka. Upacara adat perkahwinan dianggap sebagai pengumuman rasmi

kepada masyarakat tentang ikatan seorang lelaki dan perempuan. Dengan demikian,

masyarakat tahu tentang perubahan status kedua-dua orang yang dikahwinkan itu. (Abdul

Latiff Abu Bakar, Adat Melayu Serumpun, Perbadanan Muzium Melaka (PERZIM).

1.1.3 Perkahwinan

Dalam buku Adat Melayu Serumpun yang diselenggarakan oleh Abdul Latiff Abu

Bakar melalui Perbadanan Muzium Melaka (PERZIM), mengatakan bahawa perkahwinan

adalah ikatan rasmi antara seorang lelaki dengan perempuan sesuai dengan norma-norma yang

dianuti oleh masyarakat yang berkaitan.

1.1.4 Pakaian

Pakaian bukanlah sekadar sebagai penutup badan tetapi juga sebagaii simbl kepada

kelompok masyarakat dan juga status seseorang. Pakaian sebagai unsur tradisi adat

yang simbolik disebut sebagai “berpakaian”. Costume ialah a complete style of

dressing, including all the clothes, accessories, etc., worn at one time, as in a

particular country or period; dress: national costume (Geddie, 1961)

6

1.2 SKOP KAJIAN

Kajian ini lebih memfokuskan tentang kesan modenisasi yang menyebabkan

kurangnya penggunaan pakaian tradisional dalam adat perkahwinan masyarakat Iban.

Kurangnya penggunaannya akan menyebabkan adat serta tradisi yang diwarisi secara turun

temurun akan hilang begitu sahaja. Dengan itu, penyelidik akan mengkaji kesan modensiasi

terhadap penggunaan pakaian tradisional dalam adat perkahwinan pada zaman sekarang.

Untuk mengukuhkan lagi kajian, penyelidik mengkaji dua buah tempat di Pekan Engkilili

iaitu:

Lokasi kajian di Pekan Engkilili

a) Kampung Kandis, Engkilili

b) Kampung Sungai Keroh, Engkilili

Antara informan-informan yang terlibat

a) En.Melo Anak Agan

b) T/R Ring Anak Labang, Sungai Keroh, Engkilili

c) En. Moses Anak Ejau

d) En.Wilson Indin Anak Belayong

e) Cik Jeneffer Ak Daro

7

1.3 PERMASALAHAN KAJIAN

Pada zaman sekarang, pakaian tradisional iaitu Ngepan Iban dan Baju Burung tidak begitu

penting dalam adat perkahwinan masyarakat Iban berbanding dahulu oleh golongan belia.

Jika dahulu, setiap perkahwinan orang Iban akan memakai pakaian tradisional kerana ianya

ialah adat yang diwarisi secara turun-temurun kerana ianya lambang kepada masyarakat Iban.

Antara permasalahan yang wujud dalam kurangnya penggunaan pakaian tradisional ialah:

1. Golongan belia lebih gemar memakai pakaian perkahwinan yang moden berbanding

tradisional. Ianya disebabkan oleh kesan modenisasi dari aspek agama, pendidikan

dan ekonomi.

2. Kurang selesa untuk menampilkan konsep perkahwinan secara tradisi dan lebih gemar

konsep yang baru disebabkan golongan belia mengalami arus modenisasi pada masa

sekarang.

Dengan itu, penyelidik ingin mengkaji permasalahan kurangnya penggunaan pakaian

tradisional dalam adat perkahwinan masyarakat Iban di Engkilili. Dengan itu, penyelidik

dapat mengetahui kesan yang menyebabkan kepenggunaannya kurang dalam kalangan

masyarakat Iban pada zaman sekarang.

1.4 PERSOALAN KAJIAN

1. Apakah yang mendorong golongan belia lebih menggemari pakaian yang moden?

2. Mengapakah golongan belia memilih untuk mengadakan perkahwinan dengan

menggunakan konsep baru?

8

1.5 OBJEKTIF KAJIAN

Dalam menjalankan kajian ini, dengan ini penyelidik mempunyai beberapa objektif yang

sesuai dengan kajian yang hendak dibuat. Tujuan penyelidik untuk menjalankan kajian ini

ialah:

a) Mengenalpasti penggunaan dan kesan-kesan modenisasi dalam penggunaan pakaian

tradisional adat perkahwinan masyarakat Iban.

b) Mengenalpasti tanggapan golongan belia terhadap penggunaan pakaian tradisi

masyarakat Iban dalam adat perkahwinan.

1.6 KEPENTINGAN KAJIAN

Kajian ini penting untuk kajian akademik. Selain itu juga, kajian ini bertujuan dalam

mengetahui penggunaan pakaian tradisional dalam masyarakat Iban. Tambahan pula, kajian

ini belum dikaji oleh pengkaji yang lain setakat ini. Inilah masa yang sesuai penyelidik untuk

mengkaji kesan modenisasi yang menyebabkan kurangnya penggunaan pakaian tradisional

dalam adat perkahwinan masyarakat Iban di Engkilili.

Selain itu juga kajian ini juga penting untuk masyarakat Iban terutamanya untuk

mengetahui kesan yang menyebabkan kurangnya penggunaannya semasa perkahwinan. Ianya

penting untuk masyarakat Iban mengetahuinya agar ianya dapat diatasi supaya pakaian

tradisional iaitu Ngepan Iban dan Baju Burung tidak pupus ditelan arus kemodenan pada masa

kini. Pasangan muda juga haruslah memainkan peranan yang penting dalam mengekalkan

penggunaan Ngepan Iban dan Baju Burung dalam adat perkahwinan supaya tidak pupus

ditelan zaman.

Di samping itu juga, kajian ini juga penting untuk penyelidik yang seterusnya untuk

mendapatkan sedikit maklumat berkaitan dengan pakaian tradisional iaitu Ngepan Iban dan

Baju Burung.

Documents

KESAN MODENISASI TERHADAP PENGGUNAAN PAKAIAN …