Kauçuk Fabrikası Kauçuk Fabrikası Çalışanlarında Mesleksel AstımÇalışanlarında Mesleksel Astım

Ayşe Semara DemirAyşe Semara Demir11 Nejat Demircan Nejat Demircan1 1 Levent Kart Levent Kart2 2 Erol AktunçErol Aktunç11 Murat Ünalacak Murat Ünalacak11

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile HekimliğiHekimliği11 ve Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Hastalıkları22

GİRİŞGİRİŞ Kauçuk endüstirisinde toksik olduğu Kauçuk endüstirisinde toksik olduğu

bilinen bir çok kimyasal ajanlar bilinen bir çok kimyasal ajanlar kullanılmaktadırkullanılmaktadır

Kullanılan zararlı ajanlara maruziyet akut Kullanılan zararlı ajanlara maruziyet akut ve kronik solunumsal bozukluklara yol ve kronik solunumsal bozukluklara yol açmaktadıraçmaktadır

AMAÇAMAÇ

Kauçuk sanayinde çalışan, latex ve değişik Kauçuk sanayinde çalışan, latex ve değişik kimyasallara maruz kalan işçilerde;kimyasallara maruz kalan işçilerde;-Solunum semptomları sıklığını araştırmak-Solunum semptomları sıklığını araştırmak-Mesleksel Astım sıklığını belirlemek -Mesleksel Astım sıklığını belirlemek

MATERYAL ve METODMATERYAL ve METOD Nisan 2006- Haziran 2006 tarihleri arasında Nisan 2006- Haziran 2006 tarihleri arasında

Zonguldak Devrek Sanayi bölgesinde bir kauçuk Zonguldak Devrek Sanayi bölgesinde bir kauçuk fabrikasında çalışanlarfabrikasında çalışanlar

151 işçiden gönüllü olarak çalışmaya katılmayı 151 işçiden gönüllü olarak çalışmaya katılmayı kabul eden 141 işçi çalışmaya alındıkabul eden 141 işçi çalışmaya alındı

AnamnezAnamnez Fizik muayene Fizik muayene Solunum fonksiyon testleriSolunum fonksiyon testleri

Sonuçları astımı düşündüren işçilere, Sonuçları astımı düşündüren işçilere, Peak Expiratory Flow (PEF) takibi ve cilt Peak Expiratory Flow (PEF) takibi ve cilt prick testi uygulandıprick testi uygulandı

PEF TAKİBİPEF TAKİBİ Çalışanların 15 gün boyunca günde üç kez Çalışanların 15 gün boyunca günde üç kez

olmak üzere; uyandıktan sonra, öğlen ve olmak üzere; uyandıktan sonra, öğlen ve işten çıktıktan sonra peak flow-metreye 3 işten çıktıktan sonra peak flow-metreye 3 kez üfleyerek en yüksek değerleri kez üfleyerek en yüksek değerleri kaydedildikaydedildi

İşçilerin haftada 7 gün ve günde 8 saat 3 İşçilerin haftada 7 gün ve günde 8 saat 3 vardiya ile çalışmaları ve işten uzak vardiya ile çalışmaları ve işten uzak geçirilen gün olmaması nedeni ile takipler geçirilen gün olmaması nedeni ile takipler bu şekilde düzenlendi bu şekilde düzenlendi

Takip süresince işçilerle görüşülerek Takip süresince işçilerle görüşülerek kayıtları yapıp yapmadıkları kontrol edildi kayıtları yapıp yapmadıkları kontrol edildi

PEF değişkenliği= PEF değişkenliği= PEFmax-PEFmin x100PEFmax-PEFmin x100 1/2 (PEFmax+PEFmin) 1/2 (PEFmax+PEFmin) Maksimum PEF kayıtları, maruz kalınan Maksimum PEF kayıtları, maruz kalınan

süredeki minimum PEF kayıtları arasında süredeki minimum PEF kayıtları arasında %20 den fazla anlamlı değişiklik olması %20 den fazla anlamlı değişiklik olması meslek astım lehine değerlendirildimeslek astım lehine değerlendirildi

PRİCK CİLT TESTİPRİCK CİLT TESTİ Astım düşünülen hasta grubuna prick cilt Astım düşünülen hasta grubuna prick cilt

test (Stallergenes S.A.-Pauster, France) test (Stallergenes S.A.-Pauster, France) uygulandıuygulandı

Negatif kontrol olarak serum fizyolojik, Negatif kontrol olarak serum fizyolojik, pozitif kontrol olarak Histamin %1 pozitif kontrol olarak Histamin %1 kullanıldıkullanıldı

Cilt testlerinde latex bakıldıCilt testlerinde latex bakıldı Tüm test ve değerlendirme tek doktor Tüm test ve değerlendirme tek doktor

tarafından yapıldı tarafından yapıldı

Testler 20 dakika sonra değerlendirildiTestler 20 dakika sonra değerlendirildi Testin pozitif sayılabilmesi için; Testin pozitif sayılabilmesi için;

Pozitif kontrolunun olması Pozitif kontrolunun olması Latex 3 mm ürtiker oluşturması Latex 3 mm ürtiker oluşturması

BULGULARBULGULAR Çalışmaya dahil edilen 141 işçinin, 116’sı erkek Çalışmaya dahil edilen 141 işçinin, 116’sı erkek

(%82.3), 25’i (%17.7) kadın (%82.3), 25’i (%17.7) kadın

Tablo 3. Olguların yaşlara ve cinsiyete göre dağılımı

n Minumum yaş Maksimum yaş Yaş ortalaması ±SD

Kadın 25 18 44 28.8± 8.1

Erkek 116 18 80 30.6 ± 8.0

Çalışma süreleri ort 3.7/yıl (min:1 max:20)Çalışma süreleri ort 3.7/yıl (min:1 max:20) 10 yıl ve üzeri çalışan %7.7 (n:11)10 yıl ve üzeri çalışan %7.7 (n:11)

Tablo 5. Olguların çalıştığı bölümler ve astım düşünülen işçilerin dağılımı

Çalıştığı bölüm Olgu sayısı % Astım düşünülen işçi sayısı

Metal 29 20.6 9

Kalıp 12 8.5 -

Büro 15 10.6 -

Paketleme 26 18.4 -

Pres 43 30.5 5

Hamur 16 11.3 -

Toplam 141 100 -

Hiçbir işçinin daha önce astım tanısı yokHiçbir işçinin daha önce astım tanısı yok22’sinin (%15.6) saman nezlesi22’sinin (%15.6) saman nezlesi4’ünün (%2.8) ürtiker4’ünün (%2.8) ürtiker11’inde (%7.8) egzama öyküsü11’inde (%7.8) egzama öyküsüAilesinde astım öyküsü olan 15 (%10.6) Ailesinde astım öyküsü olan 15 (%10.6)

olguolgu

ÖzgeçmişÖzgeçmiş

Sigara İçim DurumuSigara İçim Durumu

84’ü (%59.5) aktif olarak sigara kullanıyor84’ü (%59.5) aktif olarak sigara kullanıyor Sigara kullanımı ortalama 11.4 ±6.6/yılSigara kullanımı ortalama 11.4 ±6.6/yıl Günlük sigara tüketimi 14.2±7.1/adetGünlük sigara tüketimi 14.2±7.1/adet

İşçilerinin Semptomlarıİşçilerinin Semptomları

Öksürük 23’ünde (%16.3)Öksürük 23’ünde (%16.3) Balgam 42’sinde (%29.8)Balgam 42’sinde (%29.8) Nefes darlığı 20’sinde (%14.2)Nefes darlığı 20’sinde (%14.2) Hışırtılı solunum 7’sinde (%5.0) Hışırtılı solunum 7’sinde (%5.0)

Olgulardan 7’sinde (%5) yılda üç aydan daha fazla kış Olgulardan 7’sinde (%5) yılda üç aydan daha fazla kış aylarında öksürük semptomu aylarında öksürük semptomu

Şikayetlerinin iş ile bir ilgisi olduğunu düşünen 15 Şikayetlerinin iş ile bir ilgisi olduğunu düşünen 15 (%10.6) kişiden;13 (%9.2) fabrika işçisi işten (%10.6) kişiden;13 (%9.2) fabrika işçisi işten uzaklaştığı zamanlarda şikayetlerinin azaldığını yada uzaklaştığı zamanlarda şikayetlerinin azaldığını yada düzeldiği ifade etti.düzeldiği ifade etti.

Hışırtılı solunum öyküsü tarifleyen ve fizik Hışırtılı solunum öyküsü tarifleyen ve fizik muayene bulgusu olan 14 erkek işçiye muayene bulgusu olan 14 erkek işçiye (%9.9) PEF metre takibi ve prick testi (%9.9) PEF metre takibi ve prick testi uygulandıuygulandı

PEF metre değişkenliği 9 işçide (%6.3) % PEF metre değişkenliği 9 işçide (%6.3) % pozitif bulundupozitif bulundu

Latex için prick cilt testi uygulanan 14 Latex için prick cilt testi uygulanan 14 işçinin sonuçları negatif olarak işçinin sonuçları negatif olarak değerlendirildideğerlendirildi

TARTIŞMA Mesleksel astım tüm mesleki akciğer Mesleksel astım tüm mesleki akciğer

hastalıkları arasında %26 oranında görülürhastalıkları arasında %26 oranında görülür Erişkin astımlı hastaların %2-15’ni Erişkin astımlı hastaların %2-15’ni

oluşturur oluşturur

Zuskin kauçuk işçilerinde yaptıkları on Zuskin kauçuk işçilerinde yaptıkları on yıllık takip çalışmalarında;yıllık takip çalışmalarında; Öksürük %68,5Öksürük %68,5 Balgam % 64.1 Balgam % 64.1 Nefes darlığını % 70.9 Nefes darlığını % 70.9

Bizim yaptığımız çalışmanın verileri ile Bizim yaptığımız çalışmanın verileri ile kıyaslandığında oranlar yüksektirkıyaslandığında oranlar yüksektir

Çalışmamız kauçuk endüstirisinde toz ve Çalışmamız kauçuk endüstirisinde toz ve dumanlara maruziyetin çalışmaya bağımlı dumanlara maruziyetin çalışmaya bağımlı solunumsal semptomların gelişimiyle ilişki solunumsal semptomların gelişimiyle ilişki olduğunu göstermektedirolduğunu göstermektedir

Kauçuk işçilerindeki artan miktarda akciğer Kauçuk işçilerindeki artan miktarda akciğer fonksiyon kaybı, respiratuar semptomların fonksiyon kaybı, respiratuar semptomların yüksek prevalansıyla tutarlıdıryüksek prevalansıyla tutarlıdır

Sigara içenler, içmeyenlerle karşılaştırıldığında Sigara içenler, içmeyenlerle karşılaştırıldığında içenlerin SFT sonuçları, daha yüksek risk altında içenlerin SFT sonuçları, daha yüksek risk altında olduklarını göstermektedirolduklarını göstermektedir

Mesleksel Astımın tanısında ilk basamak Mesleksel Astımın tanısında ilk basamak hikayedir hikayedir

Astım semptomlarının olması ve bunun işe Astım semptomlarının olması ve bunun işe maruz kalma ile ortaya çıkması, hikaye maruz kalma ile ortaya çıkması, hikaye yönünden pozitif değerlendirilir yönünden pozitif değerlendirilir

Mesleksel Astım düşündüren hikayesi Mesleksel Astım düşündüren hikayesi olanlar, PEF takibi ve spesifik inhalasyon olanlar, PEF takibi ve spesifik inhalasyon testleri ile beraber değerlendirildiğinde testleri ile beraber değerlendirildiğinde bunların sadece % 63’ ünün Mesleksel bunların sadece % 63’ ünün Mesleksel Astım olduğu saptanmıştır Astım olduğu saptanmıştır

Mesleksel Astımın tanısında RAST veya Mesleksel Astımın tanısında RAST veya ELİSA yöntemiyle spesifik IgE veya IgG ELİSA yöntemiyle spesifik IgE veya IgG saptanması veya maruz kalınan etkenlerle saptanması veya maruz kalınan etkenlerle cilt testlerinde pozitif reaksiyon cilt testlerinde pozitif reaksiyon gösterilmeside tanıda önemlidir gösterilmeside tanıda önemlidir

Ancak spesifik immunglobinlerin varlığı ve Ancak spesifik immunglobinlerin varlığı ve cilt testlerinin pozitifliği her zaman cilt testlerinin pozitifliği her zaman hastalığa işaret etmez, sadece hastalığa işaret etmez, sadece duyarlılaşmayı ve/veya maruziyeti duyarlılaşmayı ve/veya maruziyeti gösterebilir gösterebilir

Çalışmamızda teknik maddi nedenler ile Çalışmamızda teknik maddi nedenler ile spesifik immunglobulin tayini yapamadıkspesifik immunglobulin tayini yapamadık

Hastalarımıza cilt prick testi uyguladık, Hastalarımıza cilt prick testi uyguladık, ancak pozitif olgu saptamadıkancak pozitif olgu saptamadık

SONUÇSONUÇ Sonuç olarak Kauçuk sanayi sektöründe çalışan Sonuç olarak Kauçuk sanayi sektöründe çalışan

işçilerde de mesleksel solunum sistemi işçilerde de mesleksel solunum sistemi semptomlarının gözlenebileceği ortaya semptomlarının gözlenebileceği ortaya çıkmaktadırçıkmaktadır

Mesleksel Astım tansısına yönelik prevalans Mesleksel Astım tansısına yönelik prevalans araştırmalarında anket uygulanmasının yanında araştırmalarında anket uygulanmasının yanında olguların PEF takiplerinin yapılması sonuçların olguların PEF takiplerinin yapılması sonuçların daha doğru elde edilmesi bakımından önem daha doğru elde edilmesi bakımından önem taşımaktadırtaşımaktadır

Astım semptomları varsa bunun mesleksel Astım semptomları varsa bunun mesleksel maruziyete bağlı olabileceği düşünülerek maruziyete bağlı olabileceği düşünülerek imkanlar dahilinde ayrıntılı tetkikler yapılmasının imkanlar dahilinde ayrıntılı tetkikler yapılmasının gerekliliği ortaya çıkmıştırgerekliliği ortaya çıkmıştır