Katalog konkursu Skarby Malopolski 2013

X Konkurs plastyczn0-edukacyjny

„Skarby Małopolski”

skarby małopolski

X Konkurs plastyczno-edukacyjny

„Skarby Małopolski” w ramach

XV Małopolskich Dni Dziedzictwa

Kulturowego. Wejdź na szlak!

Kraków 2013

Koncepcja i realizacja konkursu:

Małopolski Instytut Kultury

Koordynator konkursu:

Katarzyna Dzigańska

Koncepcja i prowadzenie warsztatów:

Piotr Idziak, Marcin Klag,

Łucja Piekarska-Duraj

Zdjęcia do katalogu: Piotr Witosławski

Projekt graficzny: Marcin Klag

Konkurs objęty patronatem

Akademii Sztuk Pięknych

im. Jana Matejki w Krakowie

Wernisaż i wystawa prac plastycznych

zorganizowane we współpracy

z Wojewódzką Biblioteką Publiczną

w Krakowie

isbn 978-83-61406-98-9

© by Małopolski Instytut Kultury,

Kraków 2013

4

nagrody dla szkół za całokształt prac

I nagroda

„Gra muzyka – artystyczna

interpretacja życia i twórczości

Zbigniewa Preisnera”

prace plastyczne: „Róg obfitości”,

„Walizka wspomnień”, „Teatr lalek”,

„Magiczny kontrabas”

Szymon Bielewicz, Magdalena

Ćwiklik, Mateusz Ćwiklik, Natalia

Ćwikła, Dominik Dębosz, Weronika

Garduła, Joanna Gryzło, Rafał Kipiel,

Kinga Kloc, Joanna Ligęza, Ewelina

Maciaszek, Joanna Mierzwa, Kinga

Myśliwiec, Aneta Odyjas, Karolina

Padoł, Paweł Sarkowicz, Angelika

Semla, Miłosz Śliwa

Zespół Szkół w Brzanie –

Gimnazjum w Brzanie

II nagroda

„Koronkowe gry”

prace plastyczne: „Koronka

na wylot”, „Nocny labirynt”,

„Koronkowy wyścig”, „Zaplątana

przygoda”, „Podróż w czasie”, „Crazy

lace”, „Zawiła droga”

Grzegorz Chmura, Patrycja Januś,

Oktawia Job, Justyna Klimek, Joanna

Koźbiał, Dominika Krok, Klaudia

Krok, Aneta Kruczek, Natalia Kurek,

Natalia Ligęza, Weronika Ligęza,

Natalia Motyka, Agata Mucha,

Nagrodzone prace plastyczne X Konkursu plastyczno-edukacyjnego „Skarby Małopolski”

Justyna Mucha, Aneta Musiał,

Marlena Nowak, Gabriela Rafa,

Hubert Stański, Justyna Warzecha,

Aleksandra Wiejaczka, Natalia

Wiejaczka, Paulina Wilczyńska,

Joanna Wojtaczka, Katarzyna

Wojtarowicz, Klaudia Wójtowicz,

Wiktoria Zagórska, Agnieszka Zelek,

Michał Ziętek, Julia Ziomek

Zespół Szkół nr 1 w Bobowej

III nagroda

„Magia życia codziennego”

prace plastyczne: „Magiczne koło

życia – od narodzin aż do śmierci”,

„Wodzi po lesie”

Karolina Gałysa, Wioletta Kurowska,

Karolina Niemiec, Katarzyna Policht,

Klaudia Stępka, Klaudia Talar,

Aleksandra Zych

Gimnazjum im. Jana Pawła II

w Gołkowicach

nagrody dla szkół za pracę grupową

I nagroda

„Sułkowickie rzemiosło”

Marcin Biela, Anna Bobeł,

Piotr Bobeł, Aneta Garbień,

Gabriela Golonka, Mirosław Jakuba,

Mateusz Kulesza, Barbara Łuczak,

Tomasz Malina, Aleksandra Migner,

Kamil Nędza, Natalia Piwowar,

Rafał Sitarz, Bartłomiej Śmiłek,

Milena Śmiłek, Sylwia Toboła,

Kacper Zięba

Gimnazjum im. Kardynała Stefana

Wyszyńskiego w Sułkowicach

II nagroda ex æquo

„Swat, czyli wesele w Podegrodziu”

Adrian Homoncik, Klaudia Kapusta,

Aleksandra Kunicka, Patryk Łatka,

Dominika Niemiec, Mariusz Perełka,

Michał Szczygieł, Piotr Wardęga,

Anna Zarabska

Zespół Szkół Podstawowo-

-Gimnazjalnych

im. bł. O. Stanisława

Papczyńskiego w Podegrodziu –

Gimnazjum

„Tajemnice szymbarskiego kasztelu”

Przemysław Cetnarowski,

Natalia Karpińska,

Aleksandra Kukuła, Klaudia

Kukuła, Marcin Laszczak,

Adriana Smołkowicz

Gimnazjum im. bł. Jana Pawła II

w Zespole Szkół w Szymbarku

nagrody indywidualne

I nagroda ex æquo

„Koronkowe domino”

Marlena Nowak,

Aleksandra Wiejaczka


5

„Zaplątana przygoda”

Dominika Krok, Weronika Ligęza, Aneta

Musiał, Klaudia Wójtowicz, Michał Ziętek


wyróżnienie

„Wirtualna Bazylika”, „Minecraft

– Gorlice”

Dawid Belczyk, Kamil Gryboś,

Bartłomiej Gurba, Dawid Janik,

Sebastian Kaczmarczyk, Michał

Kopek, Artur Laskoś, Damian

Markowicz, Filip Rzepiela, Daniel

Wojnar, Kacper Zieliński, Mateusz

Zięba, Konrad Żydło

Zespół Szkół w Ropicy Polskiej

Ponadto na wystawę zakwalifikowano następujące prace:

„Gwiazdy odkryte”

Dominik Borowiec, Jan Kurek,

Estera Nierodzińska, Michalina

Skołyszewska, Alicja Włusek,

Kamil Zych

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych

nr 1 w Brzesku

„W kręgu dworu Schmidtów”

– akwaforty:

„Młyn”

Natalia Czerwińska

„Kaplica pw. upadającego Chrystusa”

Anna Światłoń

„Dwór w Krzywaczce”

Klaudia Nasembel

„Kaplica Schmidtów w Krzywaczce”

Emilia Sołtys

Zespół Placówek Oświatowych

im. Świętej Jadwigi Królowej

Polski w Krzywaczce

„Godła szalayowskie”

Oliwia Gabryś

„Godłuś”

Agnieszka Morawa, Justyna Węglarz

„Szlakiem godeł szalayowskich”

Natalia Regiec

Publiczne Gimnazjum

im. ks. prof. J. Tischnera

w Szczawnicy

Jury w składzie:

Katarzyna Koczubiej-Pogwizd –

grafik, ilustratorka książek dla dzieci

Marcin Klag – artysta plastyk,

projektant grafiki użytkowej

dr hab. Jan Tutaj – prorektor

ds. studenckich Akademii Sztuk

Pięknych im. Jana Matejki

w Krakowie

Piotr Witosławski – artysta plastyk,

projektant, fotograf

6

Nagrodzone projekty X Konkursu plastyczno-edukacyjnego „Skarby Małopolski”I nagroda


Dorota Gurba, Jadwiga Witowska


w Gołkowicach

Za wybór tematu: bliski

i abstrakcyjny dla uczniów

„zabobon” stał się punktem wyjścia

do odkrywania dziedzictwa

obecnego, choć rzadko zauważanego

– odkrywania połączenia

współczesności z tradycją

i tym, co nieoczywiste, ukryte.

Realizacja projektu wymagała

zarówno przeprowadzenia

wielu rozmów – umiejętności

komunikacji międzyludzkiej

i międzypokoleniowej, jak

i osobistego zaangażowania

uczestników projektu. Za połączenie

indywidualnego zaangażowania

i pracy zespołowej. Za poprawność

pod względem konstrukcji

metodycznej.

II nagroda ex æquo

Wszystkie projekty, które zajęły

drugie miejsce, nagrodzono za: sposób

dojścia do tematu projektu, w którym

uczniom stworzono możliwość

podejmowania samodzielnych

wyborów, jednocześnie zapewniając

im merytoryczne i psychologiczne

wsparcie, oraz za szersze spojrzenie

na podejmowane tematy.

„Z kością gramy – czyli jak

ciekawie przedstawić dziedzictwo

kulturowe naszej okolicy”

Katarzyna Martyna-Ropa,

Monika Wołek

Gimnazjum im. ks. Jana Długosza

w Raciborowicach

Szczególnie za szerokie spojrzenie,

styl pracy, podział zadań zgodnie

z zainteresowaniami młodzieży.


Jacek Kula, Teresa Kulak


-Gimnazjalnych



Gimnazjum

Szczególnie za atrakcyjne nawiązanie

do lokalnej obrzędowości,

wykorzystujące wspólną pracę

grupy, oraz za wykorzystanie metody

wchodzenia w rolę; za nieinwazyjne

połączenie zabawy z nauką; za piękne

podejście do lokalnych strojów.

„Ene – due – rabe – małpki nie

zobaczysz już – małpka leci dziś do

nieba – z tysiącami innych dusz…”

Aneta Boryczko, Arkadiusz Kapłon,

Agnieszka Mazur

Zespół Szkół w Bystrej, Zespół

Szkół w Ropicy Polskiej

Szczególnie za niezwykle trafny

wybór tematu (jednocześnie bliski,

zanurzony w historii i anegdotyczny)

i umiejętność przełożenia trudnych

treści na współczesne formy; za

Gorlice w Minecrafcie.

III nagroda

„Gra muzyka – artystyczna

interpretacja życia i twórczości

Zbigniewa Preisnera”

Katarzyna Semla-Oratowska,

Agnieszka Śliwa-Klara


Gimnazjum w Brzanie

Za koncepcję całości i różnorodność

narzędzi użytych w trakcie projektu

oraz konceptualne podejście do prac

plastycznych.

Wyróżnienia:

„Kamienny wehikuł czasu”

Anna Ciepiela-Babińska, Małgorzata

Dziędziel-Gabryszak, Urszula Guja,

Dorota Pietrzyk

Powiatowy Zespół nr 8 Szkół

Zawodowych i Ogólnokształcących

im. J. Kilińskiego w Chełmku

Za kompleksowe myślenie

projektowe, za użyteczność

działań i włączanie ich w lokalne

wydarzenia. Za ideę kamienia 2013.

7


Urszula Kuklicz, Marta Przęczek



Za owocną pracę badawczą

w terenie wykorzystującą wiedzę

i doświadczenia wielu ludzi.

Za różnorodność i adekwatność

propozycji warsztatowych.

„Koronkowe gry”

Małgorzata Molendowicz,

Aleksandra Sokołowska


Za zdumiewające przetworzenie

dobrze znanego dziedzictwa

lokalnego. Za wielostronne podejście

do jednego tematu. Za propozycje

rozwijające różne typy aktywności

uczestnika gry – od manualnych po

rozwijanie myślenia przestrzennego.

Jury w składzie:

Anna Grajewska – edukatorka,

koordynatorka działań

edukacyjnych w Muzeum

Etnograficznym w Krakowie

Monika Nęcka – nauczyciel

akademicki, metodyk edukacji

artystycznej

Łucja Piekarska-Duraj – antropolog

społeczny, pracuje w programie

„Dynamika Ekspozycji”

w Małopolskim Instytucie Kultury

8

Nagrodzone gry X Konkursu plastyczno-edukacyjnego „Skarby Małopolski”I nagroda

„Tajemnice szymbarskiego

kasztelu”

Przemysław Cetnarowski, Natalia

Karpińska, Aleksandra Kukuła,

Klaudia Kukuła, Marcin Laszczak,

Adriana Smołkowicz



Za jasne, przejrzyste zasady, za

możliwość wyboru działania –

nieograniczanie się do rzutu kostką,

za kontekst regionalny i estetykę

zgodną z mechaniką gry.

II nagroda


Dominika Krok, Weronika Ligęza,

Aneta Musiał, Klaudia Wójtowicz,

Michał Ziętek


Za niesztampowe podejście,

przekształcenie kontekstu

regionalnego w zabawny sposób,

za potencjał edukacyjny i pomysł,

który odwołuje się do czynności

wykonywania koronki.

Wyróżnienia:


Adrian Homoncik, Klaudia Kapusta,

Aleksandra Kunicka, Patryk Łatka,

Dominika Niemiec, Mariusz Perełka,

Michał Szczygieł, Piotr Wardęga,

Anna Zarabska


-Gimnazjalnych

im. bł. O. Stanisława Papczyńskiego

w Podegrodziu – Gimnazjum

Za estetykę, za spójność tematyczną

elementów, za uniwersalny,

nieograniczający się do wiedzy

mieszkańców temat gry, możliwy

do rozegrania np. przez pasjonatów

tematu.

„Magiczne koło życia – od

narodzin aż do śmierci”

Karolina Gałysa, Wioletta Kurowska,

Klaudia Stępka, Klaudia Talar


w Gołkowicach

Za element kreatywny, potencjał

i oryginalną mechanikę gry.

„Wyspa kości”

Liliana Bochenek, Klaudia Broś

Gimnazjum im. ks. Jana Długosza

w Raciborowicach

Za kreatywne podejście do lokalnego

dziedzictwa i wykorzystanie w grze

zabiegów narracyjnych.

Jury oceniające mechanikę gry:

Karolina Fidyk – koordynatorka XV

MDDK, współautorka gry planszowej

„Pierścień św. Kingi”

Piotr Idziak – autor gier planszowych

i terenowych, tworzy wystawy

muzealne.

10

nagrody dla szkół za całokształt pracI nagroda

11

„Gra muzyka – artystyczna interpretacja życia i twórczości Zbigniewa Preisnera”

„Róg obfitości” Plastyczna interpretacja muzyki Zbigniewa Preisnera z filmu Tajemniczy ogród

Natalia Ćwikła, Joanna Ligęza,

Ewelina Maciaszek, Kinga

Myśliwiec


Gimnazjum w Brzanie

Do naszej gry wybrałyśmy

waltornię (róg), ponieważ jej kształt

przypomina nam labirynt, kręte

ścieżki, na które można było się

natknąć w Tajemniczym ogrodzie.

Zarówno w filmie, jaki i w naszej grze

trójka dzieci, każde z innego świata,

podąża samotnie swoją ścieżką życia.

12


13


„Walizka wspomnień” Plastyczna interpretacja muzyki Zbigniewa Preisnera z płyty Kolędy na koniec wieku

Aneta Odyjas, Angelika Semla,

Paweł Sarkowicz


Gimnazjum w Brzanie

Jako pracę wybraliśmy instrument

– dzwonki, ponieważ brzmienie

tego instrumentu kojarzy się nam

ze świętami Bożego Narodzenia

i ciepłem rodzinnego ogniska (…)

Pracę wykonaliśmy z: drewna,

kory, mchu, ponieważ kojarzą nam

się z lasem, ciszą czyli tym, co nas

otacza i co inspiruje Zbigniewa

Preisnera. (…) W „Walizce” znajdują

się również listy, a wewnątrz pocięte

wiersze, do których muzykę napisał

Preisner. Każdy może ułożyć własną

wersję wiersza, a na dzwonkach

zakomponować melodię.

14


15


„Teatr lalek” Plastyczna interpretacja muzyki Zbigniewa Preisnera z filmu Podwójne życie Weroniki

Magdalena Ćwiklik,

Weronika Garduła, Joanna Gryzło,

Kinga Kloc, Joanna Mierzwa,

Karolina Padoł


Gimnazjum w Brzanie

Nasze pierwsze spotkanie

przepełnione było rozmaitymi

grami, to była wielka frajda,

jednak najbardziej spodobała nam

się pantomima. Nasza koleżanka,

Weronika, układała choreografię

do melodii skomponowanej przez

Zbigniewa Preisnera, która służyła

jako podkład do tańca marionetek

w Podwójnym życiu Weroniki. Zadaniem

reszty grupy było naśladowanie

ruchów koleżanki.

To właśnie ta nasza pantomima,

a także film w reżyserii Krzysztofa

Kieślowskiego zainspirowały nas do

wykonania pracy plastycznej.

16


17


„Magiczny kontrabas”

Szymon Bielewicz, Mateusz

Ćwiklik, Dominik Dębosz, Rafał

Kipiel, Miłosz Śliwa


Gimnazjum w Brzanie

Wybraliśmy kontrabas, ponieważ jest

to jeden z głównych instrumentów

kapel ludowych naszego regionu.

Uważamy, że jest to „męski”

instrument, ponieważ ma niskie

brzmienie i masywną budowę. (…)

W środku naszego instrumentu

znajduje się gra wzorowana na

bilardzie – minibilard. (…) Numer

wbitej bili odpowiada numerowi

z poszczególnych płyt – CD: utwory

Zbigniewa Preisnera, CD 2: dźwięki

różnych instrumentów.

18

nagrody dla szkół za całokształt pracII nagroda

19

„Koronkowe gry”

„Koronka na wylot”, „Nocny labirynt”, „Koronkowy wy-ścig”, „Zaplątana przygoda”, „Podróż w czasie” „Crazy lace”, „Zawiła droga”


Grzegorz Chmura, Patrycja Januś,

Oktawia Job, Justyna Klimek, Joanna

Koźbiał, Dominika Krok, Klaudia Krok,

Aneta Kruczek, Natalia Kurek, Natalia

Ligęza, Weronika Ligęza, Natalia Motyka,

Agata Mucha, Justyna Mucha, Aneta

Musiał, Marlena Nowak, Gabriela Rafa,

Hubert Stański, Justyna Warzecha,

Aleksandra Wiejaczka, Natalia Wiejaczka,

Paulina Wilczyńska, Joanna Wojtaczka,

Katarzyna Wojtarowicz, Klaudia

Wójtowicz, Wiktoria Zagórska, Agnieszka

Zelek, Michał Ziętek, Julia Ziomek

Uznaliśmy, że wyrabianie koronek jest

dobrym pretekstem do stworzenia różno-

rodnych gier, a równocześnie przybliża

skomplikowaną materię tego rzemiosła

młodemu pokoleniu. Zbieranie materia-

łów, uzgadnianie kształtu i instrukcji było

zasadniczą częścią pracy poszczególnych

grup. Końcowym etapem pracy było wyko-

nywanie opakowań, precyzowanie i druko-

wanie instrukcji. Na koniec rozegraliśmy

turniej stworzonych gier, na który zaprosi-

liśmy też młodszych kolegów, gry bowiem

przeznaczone są dla osób w różnym wieku.

20

nagrody dla szkół za całokształt pracIII nagroda



w Gołkowicach

Gra jest pewnego rodzaju sposobem

na poznanie panujących tu

jeszcze zabobonów i wierzeń.

Nie znałam wszystkich, które

tu wykorzystaliśmy, ale nie

raz widziałam, jak babcia coś

„podejrzanego” wykonuje odnośnie

różnych wydarzeń. Nie wierzę w te

przesądy, ale starsi ludzie tutaj chyba

są mocno związani z wiarą w moc

takich rytuałów.

„Magiczne koło życia – od narodzin aż do śmierci”

Karolina Gałysa, Wioletta

Kurowska, Klaudia Stępka,

Klaudia Talar

„Wodzi po lesie”

Karolina Niemiec, Katarzyna

Policht, Aleksandra Zych

21

22

nagrody dla szkół za pracę grupową I nagroda

23


Marcin Biela, Anna Bobeł,

Piotr Bobeł, Aneta Garbień,

Gabriela Golonka,

Mirosław Jakuba, Mateusz Kulesza,

Barbara Łuczak, Tomasz Malina,

Aleksandra Migner, Kamil Nędza,

Natalia Piwowar, Rafał Sitarz,

Bartłomiej Śmiłek, Milena Śmiłek,

Sylwia Toboła, Kacper Zięba



Ten projekt nauczył mnie współpracy

w grupie i odpowiedzialności.

Wspólne wyjścia do miejscowych

kowali pozwoliły mi z bliska

przyglądnąć się sułkowickiemu

kowalstwu. Najbardziej podobała mi

się nasza gra. (...) Dużo pracy przy

wykonywaniu rysunków, ale za to

ogromna satysfakcja.

24

nagrody dla szkół za pracę grupową II nagroda ex æquo

25


Adrian Homoncik, Klaudia

Kapusta, Aleksandra Kunicka,

Patryk Łatka, Dominika Niemiec,

Mariusz Perełka, Michał Szczygieł,

Piotr Wardęga, Anna Zarabska


-Gimnazjalnych



Gimnazjum

Stworzenie gry planszowej jest

super sprawą. Na początku nie

mieliśmy wyobrażenia, ile to

wymaga pracy i wysiłku. Najdłużej

zajęło nam znalezienie pomysłu

i opracowanie strategii gry. Kiedy

powstawały kolejne elementy gry,

sprawiało nam to radość. Mamy

wielką satysfakcję, że udało nam

się ją stworzyć. Dowiedzieliśmy się,

jak ciekawe były obrzędy związane

z dawnym weselem. Chcemy naszą

grę modyfikować i przedstawić

na szkolnym dniu projektu

edukacyjnego.

26

nagrody dla szkół za pracę grupową II nagroda ex æquo

27

„Tajemnice szymbarskiego kasztelu”

Przemysław Cetnarowski, Natalia

Karpińska, Aleksandra Kukuła,

Klaudia Kukuła, Marcin Laszczak,

Adriana Smołkowicz



Bardzo podobały mi się spotkania, na

których robiliśmy modele oraz prace

plastyczne z nimi związane. Moim

zdaniem sama idea była wyjątkowa

i każdego czegoś nauczyła. Gra

na pewno będzie jedyna w swoim

rodzaju i bardzo udana. Mam

nadzieję, że spodoba się graczom i że

dzięki temu zdobędą wiedzę o naszym

pięknym kasztelu, który jest

jednym z przykładów architektury

renesansowej. Ten projekt

udowadnia, że można połączyć fajną

zabawę z nauką. Chciałabym, aby

było więcej takich projektów, z chęcią

brałabym w nich udział.

28

nagrody indywidualneI nagroda ex æquo

29

„Koronkowe domino”

Marlena Nowak,

Aleksandra Wiejaczka


Czułyśmy się jak projektantki,

którym powierzono ważne

i odpowiedzialne zadanie, by

stworzyć swoje własne gry.

Włożyłyśmy w nie dużo pracy i serca,

a efekt jest zaskakujący. Chciałyśmy

poprzez te gry pokazać, że bobowskie

koronki są inspiracją do stwarzania

wielu ciekawych rzeczy.

30

nagrody indywidualneI nagroda ex æquo

31


Dominika Krok, Weronika Ligęza,

Aneta Musiał, Klaudia Wójtowicz,

Michał Ziętek


Podczas corocznego Festiwalu

Koronki Klockowej w Bobowej,

z wielkim podziwem oglądaliśmy

prace wykonane przez koronczarki.

Były one bardzo tradycyjne, jednak

my chcieliśmy je pokazać z nieco

innej strony. Naszą inspiracją była

gra Twister. Zaprojektowaliśmy

grę dla dzieci wykonaną nie tylko

z tradycyjnych materiałów. Dzięki

temu mogą one zobaczyć, jak wygląda

koronka i dobrze się przy tym bawić.

32

nagrody indywidualnewyróżnienie

33

„Wirtualna Bazylika”, „Minecraft – Gorlice”

Dawid Belczyk, Kamil Gryboś,

Bartłomiej Gurba, Dawid Janik,

Sebastian Kaczmarczyk, Michał

Kopek, Artur Laskoś, Damian

Markowicz, Filip Rzepiela, Daniel

Wojnar, Kacper Zieliński, Mateusz

Zięba, Konrad Żydło

Zespół Szkół w Ropicy Polskiej

Rezultat naszej pracy to nie tylko

oprawiony w ramę wydruk –

graficzna mozaika, ale przede

wszystkim wirtualne Gorlice

(centrum miasta) stworzone w grze

Minecraft. Nasza praca składa się

z dwóch prac, nad którymi też

pracowały dwa zespoły. Jedna grupa

(Sebastian i Bartek) odwzorowywała

wirtualnie gorlicką bazylikę,

natomiast pozostała część twórców

budowała gorlicki rynek wraz

z zabudową. (…) Acha, na każdym

zdjęciu z gry ukryta jest małpka

Koko. Poszukaj jej! Dobrej zabawy!

34

nagroda za scenariusze warsztatoweI nagroda


w Gołkowicach

mgr Dorota Gurba – nauczycielka

plastyki,

mgr Jadwiga Witowska –

bibliotekarka

Założeniem projektu było szukanie

odpowiedzi na pytania, czy

w naszym regionie funkcjonują

zabobony i przesądy oraz czy można

się przed ich działaniem w jakiś

sposób obronić? Czy mieszkańcy

(starsze i młodsze pokolenie) wierzą

w opowiadane niegdyś historie

związane ze „strasznymi” miejscami

znajdującymi się na tym terenie? Jaki

wpływ mają na naszą codzienność?

I gra – „Od narodzin aż do

śmierci” – to forma koła fortuny

ułożonego w 12 miesięcy plus

13. miesiąc pechowy. W każdym

miesiącu czyhają na gracza różne

przesądy i zabobony, którym musi

stawić czoło. Jeżeli sobie poradzi,

to przechodzi do kolejnego etapu,

w którym to on wymyśla swój

zabobon, a inni muszą go odczynić.

W ten sposób zbierają punkty. Gdy

gracz ma pecha, to koło zatrzymuje

się na 13. miesiącu – tutaj może się

zdarzyć wszystko. Wygrywa ten gracz,

który poradził sobie z największą

liczbą przeciwności i stworzył


35

najwięcej nowych przesądów na

potrzeby dzisiejszych czasów.

II gra – „Wodzi po lesie” –

zaprojektowana została na planie

miejscowości. Grający mają za

zadanie dotrzeć do mety, do której

prowadzą różne drogi, zakręty

i ślepe uliczki. Muszą się sporo

natrudzić, aby wreszcie ukończyć

grę. W trakcie gry docierają na

rozstaje dróg, gdzie, w zależności

od szczęścia, koloru wyrzuconego

przez specjalną kostkę, podążają

daną ścieżką. Trafiają na „magiczne

miejsca” i tam wykonują polecenia.

Ponadto mają okazję poznać historię

z nim związaną, spisaną na kartach

do gry lub ją opowiedzieć. Używają do

tego magicznej kostki. Wygrywa ten,

kto po takim wodzeniu po planszy,

dotrze jako pierwszy do mety jednej

lub drugiej, gdyż nigdy nie wiadomo,

gdzie zawiodą gracza opowiastki

i szczęście.

Uczniowie sami zaproponowali,

aby pierwsza gra została wykonana

na planie koła, gdyż ich zdaniem

to forma atrakcyjna, raczej

niespotykana. Ponadto miesiące

następują zawsze po sobie i zataczają

swoiste koło, które kręci się co roku

od stycznia aż po feralny 13. miesiąc.

Natomiast inspiracją dla drugiej

gry stała się opowiastka związana

z „wodzeniem po gołkowickim lesie”,

dlatego na planszę wybrali plan

miejscowości. Następnie ustalono

techniki plastyczne, jakie zostaną

wykorzystane do wykonania koła

fortuny i planszy.

W trakcie warsztatów, po

uzgodnieniu, w jakiej formie

zostanie wykonana praca plastyczna,

uczniowie przy wykorzystaniu

metody burzy mózgów ustalali, gdzie

i jakie treści zostaną umieszczone.

Na planszach zaznaczali punkty

i tworzyli do nich zadania, opisy

i potrzebne przedmioty. Scenariusz

powstał więc dzięki zajęciom

warsztatowym, każdy z uczestników

w sposób twórczy przyczynił się do

jego stworzenia.

Temat zabobonów przewijał się już od

lat na naszych warsztatach, ale nigdy

nie został mocniej zaakcentowany.

Mieszkańcy wstydzą się otwarcie

przyznać, że zabobony nadal

funkcjonują w życiu codziennym

i przyczyniają się do lepszych relacji

z innym wymiarem. Uczennice,

z którymi pracowałyśmy, odszukały

osoby, które chętnie ten temat

przybliżyły. Później okazało się, że

w ich najbliższym środowisku takie

praktyki mają miejsce i, jak się

okazało, nie przeszkadza to głębokiej

wierze katolickiej.

Sama forma gry i jej realizacja

była dla nas dużym wyzwaniem.

Uczniowie z grami komputerowymi

mają wiele do czynienia, jednak

tradycyjna forma gry wymagała

od nich przestawienia się na inny

sposób myślenia. Poradziliśmy

sobie świetnie. Gra wzbudziła wiele

pozytywnych emocji, dużo radości

i była dla nas świetną zabawą.

Gra jest kreatywną formą

poznawania i uczenia się

o dziedzictwie swojego regionu.

Zabawa to jedna z lepszych form

wzbogacania wiedzy. Każdy, nawet

najmniejszy rekwizyt może stać się

inspiracją do rozbudzenia potrzeby

poznania swojego najbliższego

otoczenia, ludzi, kultury i sztuki.

Pamiętajmy o tym, żeby nie stawiać

ograniczeń młodym, kreatywnym

ludziom, gdyż posiadają ogromny

potencjał, który – nieblokowany

– przynosi wspaniałe rezultaty.

Kierujmy ich poczynaniami

niezauważalnie i bądźmy zawsze

pomocni, ale na drugim planie.

36

Zespół Szkół w Raciborowicach

Katarzyna Martyna-Ropa –

nauczycielka plastyki i zajęć

artystycznych

Monika Wołek – nauczycielka

historii i wiedzy o społeczeństwie

Projekt polegał na pokazaniu

młodzieży gry jako ciekawego

narzędzia zdobywania wiedzy

(np. questing). Jednocześnie też

chciałyśmy wskazać młodym

ludziom, że nie muszą być tylko

biernymi odbiorcami zastanego

dziedzictwa lokalnego, ale mogą je

w sposób kreatywny wykorzystywać,

zgłębiając je przy okazji, dotykając,

doświadczając spotkania

z przeszłością.

Skupiliśmy się zatem, po pierwsze,

na problemie gry i ukazaniu jej

szerokiego kontekstu kulturowego

(co wydaje się szczególnie ważne

w dobie wszechobecnych gier

komputerowych), po drugie, na

odkrywaniu dziedzictwa lokalnego,

po trzecie wreszcie, na szukaniu

sposobów do kreacji na bazie tego

dziedzictwa.

Po warsztatach z questingu, po

ukazaniu szerokiego kontekstu

kulturowego gier i wreszcie po

wyborze detalu przyszedł czas

na refleksje i połączenie tych

„Z kością gramy – czyli jak ciekawie przedstawić dziedzictwo kulturowe naszej okolicy”

nagroda za scenariusze warsztatoweII nagroda ex æquo

37

dwóch elementów – kości i gry.

Metodą burzy mózgów wybraliśmy

skojarzenia związane z wyrazami

gra i kość. Następnie uczniowie

na podstawie zebranego materiału

zostali poproszeni o przedstawienie

wyników dodawania kości i gry.

W ten sposób powstały kręgi

tematyczne łączące te dwa wyrazy

kości, gra = tajemnica, legenda,

kości, gra = historia, którą można

opowiedzieć za pomocą gry,

kości, gra = gra w grze.

Następnie detal w równaniu został

zastąpiony szerszym pojęciem:

dziedzictwo lokalne. Uczniowie

podzielili się na grupy i wybrali

równanie, które chcieliby rozwiązać.

Kolejna faza to współpraca na rzecz

przygotowania konkretnego rezultatu

projektu. Pomysły ewoluowały,

młodzież zastanawiała się nad taką

formułą gry, która przedstawiałaby

dziedzictwo kulturowe w sposób

atrakcyjny.

Pojawiały się pytania: jak dzisiaj

atrakcyjnie przedstawić historię

sprzed setek lat? Co wykorzystać, aby

zainteresować potencjalnego turystę,

gracza. Najbardziej dynamicznie

rozwijała się współpraca ekipy,

która montowała film, czy właściwie

grę interaktywną. Tworzenie

scenariusza, pokazywanie gier

w grze, wybór plenerów, miejsc, które

warto pokazać.

Poszukując rozwiązań i rozwinięcia

tematu uczestnicy projektu podzielili

się na grupy. Raciborowicka kość

stała się punktem wyjścia (a czasem

celem) trzech gier stworzonych

przez poszczególne grupy.

Powstały dwie trójwymiarowe gry

planszowe oraz gra interaktywna.

Każda z powstałych koncepcji jest

inna, opowiada inną historię,

choć każda odnosi się do tematu

wybranego wcześniej przedmiotu.

Użyte środki wyrazu, założone

plastyczne koncepcje, pomysł na

zasady rozgrywek oraz wykonanie

należały w 100% do uczestników

projektu. W jednej z gier gracz

zostaje zaproszony na wyspę „Kości”,

aby wraz z bohaterami gry pomóc

mieszkańcom wioski Raciborowice

odkryć skarb tej wioski (aby tego

dokonać, musi znaleźć szyfr, według

którego zapisana jest wiadomość

w liście), później, pokonując kolejne

przeszkody, powinien dostarczyć ten

skarb do bogini.

Najtrudniejszy okazał się wybór tego

jednego elementu, szczegółu, wokół

którego zbudowany zostanie pomysł.

Hasło gra dodatkowo komplikowało

sytuację, ponieważ dla każdego

z uczestników oznaczało coś innego.

Trudno było połączyć te wszystkie

elementy w całość. Z bogatego

dziedzictwa kulturowego naszej

miejscowości wybranych zostało

przez uczestników kilka szczegółów

i metodą eliminacji na głównego

bohatera została wytypowana kość

wisząca przy bocznym wejściu

do gotyckiego kościoła pw. św.

Małgorzaty w Raciborowicach.

Przesądziła o tym niezwykłość tego

przedmiotu w tym miejscu, a co się

z tym wiązało, pewna tajemnica.

Uczestnicy projektu nagle odkryli,

że obcując z tym przedmiotem na

co dzień, nie zastanawiają się, skąd

się tu wziął i dlaczego właśnie kość

zawisła na katolickim kościele, co

ona oznaczała i czego była symbolem.

Należy w jak największym stopniu

zaangażować młodych ludzi na etapie

pracy koncepcyjnej. Rozwiązania,

które przedstawiają, są zazwyczaj

kreatywne i innowacyjne. Ponadto

gra powinna dać uczestnikom

możliwość osobistego spotkania

z dziedzictwem.

38




-Gimnazjalnych



Gimnazjum

Jacek Kula, Teresa Kulak

Obrzęd wesela lachowskiego, który

jest wciąż żywy w obyczajowości

społeczności wiejskiej, stał się

inspiracją do powstania gry.

Szczegółowych informacji na

ten temat dostarczyło uczniom

opracowanie pt. Wesele podegrodzkie

wraz z płytą, na której można

obejrzeć ten tradycyjny zwyczaj.

Gra przeznaczona jest do nauki

tradycyjnej obrzędowości ludowej

poprzez zabawę. Ma na celu

zaciekawić uczniów naszym bliskim

dziedzictwem, a także propagować

edukację regionalną poprzez

działanie. Uczestnicy projektu

uczą się podstawowych pojęć

związanych z tradycyjnym weselem

w Podegrodziu. Opracowanie gry

utrwala też poczucie tożsamości

z własnym regionem, uczy

zaangażowania i pracy w zespole.

Działania zrealizowanie w ramach

projektu:

– wspólne szukanie pomysłu na

temat gry;

39

– wymyślanie różnych rozwiązań gry

– wybór najlepszego;

– wykonywanie poszczególnych

elementów: planszy, rysunków

przedstawiających chaty

lachowskie, pary w ludowych

strojach podegrodzkich, kart do

gry z pytaniami i podpowiedziami,

a także opis głównych postaci wesela,

wykonanie pionków, żetonów;

– opracowanie instrukcji do gry.

Uczniowie byli motywowani

do uczestnictwa w projekcie

poprzez różne formy nagradzania,

a także możliwość prezentacji

wykonanej pracy na forum

klasy, szkoły. Dodatkową

motywacją był udział w konkursie

organizowanym przez MIK

i perspektywa upowszechnienia

tej gry poza szkołą. Pojawiające

się problemy podczas tworzenia

były rozwiązywane poprzez

wspólne dyskusje i szukanie

nowych rozwiązań, jak również

sprawdzanie ich realizacji

w praktyce. Refleksja pojawiała

się podczas każdego spotkania,

wskazywaliśmy na pozytywne,

ale i negatywne strony naszych

pomysłów i ich realizacji. Rezultat

pracy cieszy, chociaż dostrzegamy,

że można było wybrać inne

rozwiązania.

Opracowanie gry wymaga ogromnego

nakładu pracy i czasu. Często trudno

było zebrać grupę projektową,

ponieważ niektórzy uczniowie byli

zbyt przeciążeni innymi konkursami

i projektami.

Komentarze uczniów:

Stworzenie gry planszowej jest

super sprawą. Na początku nie

mieliśmy wyobrażenia, ile to

wymaga pracy i wysiłku. Najdłużej

zajęło nam znalezienie pomysłu

i opracowanie strategii gry. Kiedy

powstawały kolejne elementy gry,

sprawiało nam to radość. Mamy

wielką satysfakcję, że udało nam

się ją stworzyć. Dowiedzieliśmy się,

jak ciekawe były obrzędy związane

z dawnym weselem. Chcemy naszą

grę modyfikować i przedstawić

na szkolnym dniu projektu

edukacyjnego.

40


Zespół Szkół w Ropicy Polskiej,

Zespół Szkół w Bystrej 38

Nauczyciele prowadzący zajęcia:

Arkadiusz Kapłon, Agnieszka

Mazur, Aneta Boryczko

Problem, którym zajęli się nasi

uczniowie, dotyczył historii

wyjątkowej przyjaźni burmistrza

Gorlic księdza Bronisława

Sweykowskiego z małą małpką

o imieniu Koko. Uczestnicy projektu

przystąpili do badania historii miasta

Gorlice podczas I wojny światowej,

poznali najważniejsze nazwiska,

przeglądali stare fotografie, albumy.

Badali słowa kluczowe: wspólnota,

wsparcie, bezsilność, wiara,

odbudowa, przyjaźń i przeznaczenie.

Twórców jednej z prac – Gorlice

w Minecrafcie – zainspirowało słowo

„odbudowa”.

Gra/praca plastyczna polegała

na stworzeniu wirtualnej wersji

miasta Gorlice (centrum miasta).

Uczniowie posłużyli się jedną

z najpopularniejszych gier

komputerowych – Minecraft. W jej

otwartym świecie zbudowali rynek

wraz z zabudową, a jedynym

mieszkańcem wirtualnego miasta

stała się małpka Koko. Trudno

pokazać wirtualne dzieło w formie

realnej. Zestawiliśmy więc zrzuty

„Ene – due – rabe – małpki nie zobaczysz już – małpka leci dziś do nieba – z tysiącami innych dusz…”

41

ekranu z odpowiednimi fotografiami,

tworząc swego rodzaju mozaikę.

Scenariusz warsztatów zmieniał

się podczas ich trwania. Młodzież

szukając i zadając pytania, stawiała

wyzwania nie tylko sobie, ale i nam.

Schemat pracy powstał na bazie

zdjęć przedwojennych i fotografii

po przejściu frontu. Punktem

wyjścia była mała niesforna Koko,

wokół której powstała ciekawa

historia. Obserwując prace uczniów,

postanowiliśmy podejść do

przedstawianej przez nas historii

z przymrużeniem oka. Praca

plastyczna też może być zabawą:

łączyć w sobie to, co poznane,

dotknięte, z wyobrażeniem i zagadką.

Gra została wybrana przez uczniów.

Minecraft jest bardzo popularny wśród

młodzieży. Na potrzeby projektu

połączyli przyjemne z pożytecznym:

w dalszym ciągu oddawali się

rozrywce, jaką jest gra komputerowa,

ale świat, który tworzyli był tak

naprawdę pomostem między

przeszłością a teraźniejszością.

Miejscem, które kochał Bronisław

Swieykowski, często tutaj spacerował

wraz z Koko. Miejscem, które było

„planszą” I wojny światowej.

Początkowo trudność sprawiło nam

przygotowanie się do prowadzenia

zajęć na temat bitwy pod Gorlicami.

Problem polegał na tym, że ten

temat jest doskonale znany

naszej młodzieży, wielokrotnie

był omawiany, uczniowie są

częstymi gośćmi w gorlickim

muzeum, zwiedzili najważniejsze

cmentarze w okolicach miasta.

Zastanawialiśmy się, czy jest jeszcze

coś, co można w tym temacie odkryć.

Przygotowaliśmy słowa kluczowe,

które pomogły nam spojrzeć na

doskonale znaną historię przez

pryzmat historyjki o małpce Koko.

Historyjka-legenda może pobudzić

wyobraźnię, przedstawiona

anegdotycznie zachęciła do podjęcia

tematu.

Rada/wskazówka: przy poszukiwaniu

tematu na warsztaty, projekt, bardzo

często pozornie nieznaczący wątek

może stać się podstawą do stworzenia

ciekawych zajęć. Warto pozwolić

młodzieży na własną interpretację,

nawet najbardziej „dziwaczną”.

Młodzież sama zweryfikuje formę,

plan, materiały czy treści. Dając

wolną rękę młodzieży, sami damy się

zaskoczyć.

42

nagroda za scenariusze warsztatoweIII nagroda


Gimnazjum w Brzanie

mgr Agnieszka Śliwa-Klara,

mgr Katarzyna Semla-Oratowska

Obiektem naszego zainteresowania

był Zbigniew Preisner – współcze-

sny kompozytor znany w Polsce i na

świecie. Preisner wychował się w na-

szej miejscowości. Skończył liceum

ogólnokształcące w Bobowej, po czym

wyjechał na studia do Krakowa. Dziś

Zbigniew Preisner znany jest przede

wszystkim ze wspaniałej muzyki

filmowej, ale niewielu wie, że jego

korzenie tkwią w naszym regionie

oraz że jego muzyka znalazła inspira-

cje we wspomnieniach z dzieciństwa,

w lokalnej przyrodzie i tradycjach.

Pierwszą fazą projektu było przeprowa-

dzenie warsztatów przygotowujących

i wprowadzających uczniów w temat.

Motywem przewodnim 4-godzinnych

warsztatów był Zbigniew Preisner: jego

młodzieńcze lata spędzone w Brzanie,

okres szkoły średniej, studiów w Krako-

wie oraz kariera w Polsce i na świecie.

W związku z tym, że Zbigniew Preisner

zajmuje się muzyką i całe jego życie jest

z nią związane, cześć warsztatów była

również poświęcona instrumentom

muzycznym, ich brzmieniu oraz emo-

cjom, które wyzwalają w człowieku.

Punktem wyjścia była gra – poszuki-

wanie skarbów. Przed rozpoczęciem

Gra muzyka – artystyczna interpretacja życia i twórczości Zbigniewa Preisnera

warsztatów ukryliśmy koperty z zada-

niami w różnych miejscach na terenie

szkoły. Uczestnicy mieli odnaleźć

swoje, odpowiednio oznaczone koper-

ty. Drużyna, która pierwsza odnalazła

wszystkie koperty, otrzymała dodatko-

we punkty.

Zarówno na tym etapie, jak i później

nauczyciel starał się być przewod-

nikiem, a nie osobą podejmującą

ostateczne decyzje.

W rezultacie powstały 4 prace:

– „Róg obfitości”,

– „Walizka wspomnień”,

– „Magiczny kontrabas”,

– „Teatr lalek”.

Po ukończeniu prac plastycznych

uczniowie zaprezentowali swoje

dzieła innym uczniom, nauczycielom

oraz rodzicom.

„Róg obfitości”Plastyczna interpretacja muzyki

Zbigniewa Preisnera z filmu Tajem-

niczy ogród

Podczas warsztatów zwróciłyśmy

szczególną uwagę na film pt. Tajemniczy

ogród, do którego Zbigniew Preisner

napisał muzykę. Rozpoznawałyśmy

dźwięki natury obecne w filmie oraz

interpretowałyśmy klimat tego filmu.

W związku z tym, że osoby z naszej

grupy przyjaźnią się od szkoły pod-

stawowej, temat przyjaźni poruszony

w filmie stał nam się szczególnie bli-

ski. Do naszej gry wybrałyśmy waltor-

43

nię (róg), ponieważ jej kształt przypo-

mina nam labirynt, kręte ścieżki, na

które można było się natknąć w Tajem-

niczym ogrodzie. Zarówno w filmie, jak

i w naszej grze trójka dzieci, każde

z innego świata, podąża samotnie swo-

ją ścieżką życia. W pewnym momencie

ich drogi się łączą, pomagają sobie na-

wzajem i każdy odnosi sukces. W ogro-

dzie przyjaciele natrafiają na przeszko-

dy, ale każdy zawsze może liczyć na

pomoc drugiej osoby. W naszym „Rogu”

planszę do gry stanowią monety, które

z jednej strony symbolizują skarb, ja-

kim jest przyjaźń, a z drugiej dobrobyt,

sukces i sławę Zbigniewa Preisnera,

który osiągnął tak wiele dzięki swoje-

mu talentowi, ale również wsparciu

przyjaciół, Krzysztofa Kieślowskiego

czy Piotra Skrzyneckiego.

Chciałyśmy, aby nasze dzieło było nie tyl-

ko atrakcyjne wizualnie, ale żeby również

było ciekawą grą. Dlatego też dużo czasu

poświęciłyśmy na wymyślnie mechani-

zmu tej gry, pytań czy pionków (glinia-

nych figurek nawiązujących do filmu).

„Walizka wspomnień”Plastyczna interpretacja muzyki

Zbigniewa Preisnera z płyty Kolędy

na koniec wieku

Jako pracę wybraliśmy instrument

– dzwonki, ponieważ brzmienie tego

instrumentu kojarzy się nam ze świę-

tami Bożego Narodzenia i ciepłem

rodzinnego ogniska. Dźwięk dzwon-

ków przypomina dziecięce lata, kiedy

żyli nasi dziadkowie i pradziadowie.

Takie dzwonki słyszymy również na

płycie Kolędy na koniec wieku, z muzyką

Zbigniewa Preisnera. Pracę wykonali-

śmy z: drewna, kory, mchu, ponieważ

kojarzą nam się z lasem, ciszą, czyli

tym, co nas otacza i co inspiruje Zbi-

gniewa Preisnera. W „Walizce” znaj-

dują się również listy, a wewnątrz

pocięte wiersze, do których muzykę

napisał Preisner. Każdy może ułożyć

własną wersję wiersza, a na dzwon-

kach zakomponować melodię.

„Magiczny kontrabas”Wybraliśmy kontrabas, ponieważ jest

to jeden z głównych instrumentów

kapel ludowych naszego regionu. Uwa-

żamy, że jest to „męski” instrument,

ponieważ ma niskie brzmienie i ma-

sywną budowę. Bardzo podoba nam się

jego wygląd. Instrument wykonaliśmy

ze sklejki i drutu, a środek wyłożyliśmy

zielonym płótnem, by jak najwierniej

odtworzyć stół bilardowy. Podczas

pracy nad naszym kontrabasem, bardzo

przydatne były umiejętności stolarskie.

W środku naszego instrumentu znajdu-

je się gra wzorowana na bilardzie – mi-

nibilard. Wybraliśmy tę grę, ponieważ

bardzo lubimy w nią grać. Do gry dołą-

czyliśmy dwie specjalnie przygotowane

płyty, na których znajdują się zarówno

utwory Preisnera, jak i dźwięki instru-

mentów. Jeśli gracz odgadnie, jaki to

utwór lub instrument, może grać dalej,

jeśli nie odgadnie, traci kolejkę.

„Teatr lalek”Plastyczna interpretacja muzyki

Zbigniewa Preisnera z filmu

Podwójne życie Weroniki

Nasze pierwsze spotkanie przepeł-

nione było rozmaitymi grami, to była

wielka frajda, jednak najbardziej

spodobała nam się pantomima. Nasza

koleżanka, Weronika, układała cho-

reografię do melodii skomponowanej

przez Zbigniewa Preisnera, która

służyła jako podkład do tańca ma-

rionetek w Podwójnym życiu Weroniki.

Zadaniem reszty grupy było naślado-

wanie ruchów koleżanki.

To właśnie ta nasza pantomima, a tak-

że film w reżyserii Krzysztofa Kieślow-

skiego zainspirowały nas do wykona-

nia pracy plastycznej. Warto również

zauważyć, że w skład naszej grupy

wchodzą tylko dziewczyny, wszystkim

spodobał się pomysł stworzenia te-

atrzyku lalek. Postanowiłyśmy zrobić

dwie marionetki przedstawiające

przeciwne cechy charakteru człowie-

ka. Nasze dzieło w szczególny sposób

odzwierciedla najbliższy nam region.

Poczynając od Zbigniewa Preisnera,

urodzonego w Brzanie i uczęszczają-

cego do naszej szkoły, przez koronkę

klockową – symbol naszej lokalnej

społeczności, a kończąc na ludzkiej

naturze, która jest częścią nas samych.

44

nagroda za scenariusze warsztatowewyróżnienie

Powiatowy Zespół nr 8 Szkół

Zawodowych i Ogólnokształcących

w Chełmku

Anna Ciepiela-Babińska,

Małgorzata Dziędziel-Gabryszak,

Urszula Guja, Dorota Pietrzyk

Projekt polegał na przybliżeniu

młodzieży wybranych fragmentów

historii Chełmka i okolic poprzez

zwrócenie uwagi na kamienne

obiekty, znajdujące się na terenie

miasta i gminy. Każdy z tych

kamieni jest związany z określonym

wydarzeniem i niesie z sobą

symboliczny przekaz, którego

odczytywanie stanowi podstawowe

założenie gry miejskiej. Jest przy

tym inspiracją do twórczego

rozwijania opowieści o przeszłości,

poruszania wyobraźni w tworzonych

legendach czy opowiadaniach.

Gra polega na zadaniach

stawianych grupom „skaczącym

po kamieniach” w „rzece czasu”.

Aby nie utonąć, uczestnicy

muszą odpowiadać na pytania

ułatwiające odkrycie tajemnicy

oraz „przeskakiwanie” z kamienia

na kamień w drodze do celu. Inną

wersją jest konstruowanie na

podstawie udzielanych odpowiedzi

„Kamiennego wehikułu czasu”,

którym uczestnicy przemieszczają

Kamienny wehikuł czasu

45

się, zatrzymując się przy kolejnych

stacjach-kamieniach.

Aby stworzyć scenariusz,

posłużyliśmy się publikacjami,

zawierającymi zasady konstruowania

gier miejskich: P. Tkaczyk,

Grywalizacja, Gliwice 2012; Włącz się do

gry! Jak zorganizować grę miejską?, PAH

2011.

W układaniu pytań pomocne

okazały się publikacje, mówiące

o historii Chełmka, dostępne na

stronach internetowych miasta oraz

w wydaniach lokalnej gazety „Echo

Chełmka”.

Zastanawiając się nad formą gry,

braliśmy pod uwagę ukształtowanie

terenu, odległości pomiędzy

poszczególnymi obiektami oraz

własne doświadczenia, wynikające

z zabaw i gier prowadzonych

z uczniami, wśród których bardzo

atrakcyjna była forma podchodów. Na

jej zasadach postanowiliśmy oprzeć

scenariusz gry miejskiej.

Największym wyzwaniem było

zmobilizowanie uczniów do

opracowania prezentacji oraz

zebrania materiałów źródłowych, na

podstawie których przygotowywali

się do udziału w grze. W pokonaniu

trudności istotną rolę odegrały lekcje

języka polskiego, w czasie których

uczniowie, interpretując literackie

metafory związane z poetyckim

ujęciem wizerunku kamienia,

odkrywali bogactwo znaczeń z nim

związanych i kreowali własne wizje

oraz opowieści z kamieniem w roli

głównego bohatera lub kluczowego,

tajemniczego przedmiotu.

Podejmując się wykonania zadania,

szukaliśmy podpowiedzi, jak

w interesujący sposób przybliżać

dzieje i kształtować poczucie

tożsamości w środowisku lokalnym

słabo identyfikującym się

z tradycją i kulturą naszego terenu

(ludność w większości napływowa,

zróżnicowana społecznie). Teraz

sami możemy podpowiadać, że

najważniejszym elementem pracy

w zespole jest wzajemne inspirowanie

się, burza mózgów i entuzjazm, który

trudno wygenerować, zwłaszcza

na początku, gdy wyzwanie wydaje

się zbyt ambitne i czasochłonne.

Radzimy, aby wbrew wszelkim

obawom zacząć – a kto zaczął, ma już

połowę pracy za sobą, jak mawiali

starożytni!

46




mgr Urszula Kuklicz,

mgr Marta Przęczek

Kluczowe słowo: kowadło, które

opowiada historię tradycyjnego

rzemiosła sułkowickiego.

Realizując projekt, uczniowie

zapoznali się z historią sułkowickiego

rzemiosła oraz jego teraźniejszością:

czytali literaturę, przeprowadzali

wywiady, chodzili na wycieczki (Izba

Tradycji, typowa kuźnia – płatnerz,

rzemiosło artystyczne, JUCO jako

przykład przemysłu rozwiniętego na

tradycji kowalstwa). Realizacja tych

zadań pobudziła zainteresowanie

małą ojczyzną, ponadto przyczyniła

się ukazania mocnych stron każdego

z uczestników. Projekt nauczył

ich samodzielności, dokładności,

terminowości wykonywanych zadań;

nauczyciele byli tylko doradcami,

konsultantami i wspierali działania

uczniów.

Praca plastyczna polegała na wyko-

naniu rysunków przedstawiających

historię sułkowickiego rzemiosła

w formie drzeworytów, następnie

ich kserowaniu i pomniejszaniu, by

wykorzystać na polach gry planszo-

wej. Główny rysunek został umiesz-

Sułkowickie rzemiosło

47

czony w środku planszy. Uczniowie

wykonali również rysunki okuć,

które wykorzystano do ozdobienia

skrzyni (opakowanie na grę). Ponadto

praca uczniów polegała na wycinaniu

i sklejaniu kart do gry i żetonów.

W trakcie zdobywania wiedzy

uczniowie przygotowywali pyta-

nia i odpowiedzi dotyczące historii

sułkowickiego rzemiosła. Jako punkt

wyjścia wykorzystano kowadło będą-

ce niezbędnym elementem wyposaże-

nia tradycyjnej kuźni.

Wyboru formy gry dokonali ucznio-

wie na podstawie ogólnodostępnych

gier planszowych, tworząc własne

reguły. Nauczyciele koordynatorzy

mogli stymulować pracę nad grą

dzięki uczestnictwu w warsztatach

oraz przeprowadzonej konsultacji

z pracownikiem MIK-u.

Podczas realizacji projektu natrafi-

liśmy na różnego rodzaju trudności.

Pierwszym wyzwaniem było ciekawe

zobrazowanie historii sułkowickiego

rzemiosła na rysunkach wykonanych

przez uczniów, kolejnym wyszukanie

właściwych materiałów na grę. Na-

stępnie przygotowanie przez uczniów

prezentacji wiedzy na temat historii

kowalstwa w naszej miejscowości,

tak by gracz mógł zdobytą wiedzę

wykorzystać w trakcie gry.

Radę, jaką można udzielić innym

po przeprowadzeniu projektu

i jego wnikliwej analizie, to przede

wszystkim, by umiejętnie razem

z uczniami wybrać temat projektu,

właściwie podzielić czynności,

uwzględniając zdolności uczniów.

Poza tym dobrze rozplanować

zadania w czasie i sukcesywnie je

realizować, zwracając uwagę na

estetykę wykonywanych elementów

gry i poprawność merytoryczną.

48



Małgorzata Molendowicz

Aleksandra Sokołowska

Nasz projekt polegał na

wykorzystaniu w popularnych

wśród młodzieży grach i zabawach

elementów lokalnego dziedzictwa

kulturowego. Uczniowie wybrali

koronkę klockową jako motyw

przewodni, ponieważ ma ona już

sama w sobie wiele elementów

spotykanych w grach: płaski

kształt, tworzenie wzoru, łączenie

elementów, efekt graficzny.

Gry powstałe podczas warsztatów

zachowują zasady typowych znanych

gier, najczęściej planszowych,

ale w nowej oprawie graficznej,

wykorzystującej elementy koronki

klockowej, etapów jej powstawania

lub warsztatu koronczarki.

Przedstawione zostały za pomocą

nietypowych materiałów.

Scenariusze poszczególnych gier

powstawały podczas burzliwych

dyskusji, efektywną metodą okazała

się praca grupowa, ścieranie się

różnych pomysłów, dopracowywanie

szczegółów, obalanie niektórych

strategii. Zanim powstała ostateczna

koncepcja gry, próbowaliśmy

znajdować jej słabe i mocne punkty,

Koronkowe gry

49

ważne było też ustalenie odbiorcy:

czy będą to małe dzieci, czy gra

wielopokoleniowa. Szczególnie

zależało nam na prostocie, unikaniu

komplikacji, zawiłości.

Forma plastyczna gry miała

przyciągać uwagę, wyróżniać się

oryginalnością. Z jednej strony

nawiązywała do znanych gier,

z drugiej zaś musiała wprowadzać

lokalny element koronki. Gry

skierowane do najmłodszych musiały

też wyróżniać się żywą kolorystyką.

Inspiracji szukaliśmy w rzemiośle,

różnych dziedzinach sztuki i życia

codziennego.

Największym wyzwaniem było

przełożenie pierwotnego pomysłu

na konkretną grę w plastycznej

formie. Napotykaliśmy na trudności

techniczne, np. z czego zrobić

kuleczkę, żeby dobrze toczyła się

po labiryncie, jak przymocować

taki czy inny element, z jakiego

materiału coś wykonać, jakie kolory

zastosować. Metoda prób i błędów

oraz burza mózgów okazywały się

najskuteczniejsze. Często na świetny

pomysł wpadały osoby postronne,

którym opowiadaliśmy o naszych

grach i pokazywaliśmy je w trakcie

tworzenia, takie świeże spojrzenie

bywało bezcenne.

Po raz kolejny potwierdziło się

nasze przekonanie, że dziedzictwo

kulturowe może być niezwykle

inspirujące i atrakcyjne dla

gimnazjalistów. Współpraca,

podczas której nauczyciel niczego

właściwie nie narzuca, a jedynie

pozwala otwierać kolejne drzwi,

podpowiada, pozostawiając wolność

wyboru, uruchamia ogromne obszary

kreatywności. Łączenie dziedzictwa

z dziedziną tak bliską młodzieży jak

gry, daje naprawdę ciekawe rezultaty

i mnóstwo satysfakcji. Trzeba tylko

zaufać pomysłowości młodych ludzi

i dać im trochę wolności twórczej.

50

isbn 978-83-61406-98-9

Małopolski Instytut Kulturyul. Karmelicka 27, Krakówtel.: +4812 422 18 84www.mik.krakow.pl

instytucja kulturyWojewództwa Małopolskiego

organizator:

© by MIK, Kraków 2013

Documents

Katalog konkursu Skarby Malopolski 2013