Karty w świadomości Polaków – zmiany w minionej dekadzie

1

Karty w świadomości Polaków – zmiany w minionej dekadzie

Eugeniusz Śmiłowski

Marcin Idzik

• Stan i dynamika rynku kart płatniczych w Polsce

• Profile użytkowników: różnice i podobieństwa

• Wykorzystywanie kart płatniczych

• Karty w świadomości i portfelach Polaków

Źródło danych:Audyt Bankowości Detalicznej – regularny, comiesięczny sondaż Pentor RI dotyczący opinii, postaw i zachowań finansowych Polaków ;

Agenda

11,313,4

16,915,1

16,9

20,4

23,8

26,5

30,331,7

0,4 0,6 0,8 1,2 24,4

6,47,8

9,4 10

153,1166,8

93,4

112,9 112100,8

118,8

133,8 136,3 135,2

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009*

Liczba wyemitowanych kart (w mln)W tym kredytowe (w mln)Liczba punktów handlowo - usługowych akceptujących karty (w tys)

Źródło: NBP

2,8 krotny wzrost liczby wyemitowanych kart 25 krotny wzrost liczby wyemitowanych kart kredytowych 1,8 krotny wzrost liczby punktów handlowo – usługowych

2,7 krotny wzrost liczby bankomatów

2,8 krotny wzrost liczby wyemitowanych kart 25 krotny wzrost liczby wyemitowanych kart kredytowych 1,8 krotny wzrost liczby punktów handlowo – usługowych

2,7 krotny wzrost liczby bankomatów

Liczba wyemitowanych kart, a liczba punktów akceptujących karty

* I-II kwartał 2009

626 33 42

5467

103131

152177

209231

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Płatność kartami

Transakcje bankomatowe

Źródło: NBP

Wartość transakcji bankomatowych oraz płatności kartami

141 132 123 116 117 115

269296 302

323343 365

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Płatność kartamiTransakcje bankomatowe

Średnia wartość transakcji w PLN

Wartość transakcji w mld PLN

Deklarujący posiadanie konta oraz karty bankowej

AUDYT BANKOWOŚCI DETALICZNEJ

9%

12%

43%

48%50% 49% 48% 47%

50% 49% 48%50%

2%4% 4%

35% 36% 37%

40% 40% 39%

42%41%

15%

31%

27%

20%

9%

16%

19%

25%

30%

33%

4%

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

posiadający ROR

posiadający kartę bankową

Miejsce kart w definiowaniu usług bankowych…co rozumiesz przez korzystanie z usług bankowych?

2%

4%

30%

14%

69%

39%

51%

19%

79%

65%

1%

4%

20%

10%

59%

26%

49%

22%

77%

63%

1%

3%

23%

14%

46%

29%

49%

34%

77%

75%

2%

3%

10%

5%

20%

32%

25%

30%

62%

72%

2%

3%

5%

6%

14%

17%

26%

33%

55%

78%

Trudno powiedzieć

Inne

Wymiana walut

Posiadanie rachunku w biurze maklerskim

Posiadanie książeczki oszczędnościowej

Regulowanie comiesięcznych należności np. opłaty zaczynsz, telefon

Posiadanie lokaty terminowej

Posiadanie karty płatniczej

Zaciągnięcie kredytu, pożyczk

Posiadanie rachunku ROR

2009*2005200219991997

Źródło: Pentor RI – Audyt Bankowości Detalicznej

* I-III kwartał 2009

1%

2%

4%

3%

4%

4%

8%

5%

7%

12%

14%

13%

16%

24%

49%

1%

1%

4%

3%

7%

4%

7%

7%

8%

8%

16%

12%

17%

30%

44%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Zachęcająca przekonująca reklama

Możliwość uzyskania kart płatniczych

Jedyny bank wtedy działający w okolicy

Korzystne oprocentowanie rachunków i lokat

Realizacja usług przez telefon i/lub internet

Łatwość uzyskania kredytu

Miła obsługa

Polecenie znajomych/ rodziny

Szeroki zakres usług

Zakład pracy założył mi tam konto

Korzystne opłaty i prowizje

Szeroka sieć oddziałów

Szeroka sieć bankomatów

Pewny bank, godny zaufania

Dogodna lokalizacja oddziału

2005 2009

Główne powody wyboru banku

22%

70%

8%

28%

23%

26%

15%

8%

48%

52%

28%

54%

18%

27%

17%

16%

16%

24%

47%

53%

kawaler/panna

żonaty/zamężna

wdow(a)iec/rozwiedziony(a)

do 29

30-39

40-49

50-59

60 +

Mężczyzna

Kobieta

Struktura posiadaczy kartze względu na płeć, wiek i stan cywilny

2002PŁEĆ

WIEK

STAN CYWILNY

X – 39,5X – 44,2

I-III kw. 2009


14%

10%

14%

18%

22%

20%

13%

16%

20%

26%

6%

19%

7%

13%

14%

19%

38%

11%

12%

18%

16%

5%

do 700 zł

701-900 zł

901-1250 zł

1251-1750 zł

ponad 1750 zł

wieś

miasto do 19.999 mieszkańców

miasto od 20.000 do 49.999

miasto od 50.000 do 199.999

miasto 200.000 i więcej

Warszawa

DOCHODY OSOBISTE

MIEJSCE ZAMIESZKANIA

Struktura posiadaczy kart ze względu na dochody osobiste oraz miejsce zamieszkania

2002I-III kw. 2009


Ponad 1500 zł

1001-1500 zł

801-1000 zł

601-800 zł

do 600 zł

11%

24%

46%

18%

19%

35%

10%

8%

16%

26%

26%

34%

15%

18%

20%

7%

12%

29%

6%

4%

3%

4%

7%

3%

podstawowe, niepełne podstawowe

zasadnicze zawodowe lub średnienieukończone

średnie ukończone, pomaturalne,nieukończone wyższe

wyższe ukończone

Robotnicy

Rolnicy

Urzędnicy

Menedżerowie

Studenci

Emeryci

Gosp. dom.

Bezrobotni

GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA

WYKSZTAŁCENIE

Struktura posiadaczy kartze względu na grupę społeczno-zawodową i wykształcenie

2002I-III kw. 2009


1%1%

87% 84% 85%

1% 1%1% 3% 3%

11%10% 11%

2003 (N=2116) 2008 (N=4026) 2009* (N=3472)

jedną

dwie

trzy

cztery i więcej

odmowa odpowiedzi

Liczba posiadanych kart



1% 1% 2% 2% 2% 2%

59% 63% 64% 65% 70% 66%

36% 34% 34% 33% 28% 32%

1% 3%3%

3% 5% 4% 4% 4% 3%

2004 2005 2006 2007 2008 2009*

[4] Bardzo zadowolony(a)

[3] Raczej zadowolony(a)

[2] Raczej niezadowolony(a)

[1] Bardzo niezadowolony(a)

Trudno powiedzieć

Problemy z używaniem karty wostatnim miesiącu

Zadowolenie z używania kart płatnicznych

Najczęściej pojawiające się problemy przy płaceniu kartą:

Awaria terminala;

Wolne/przeciążone łącza – długotrwałe oczekiwanie na połączenie;

Brak połączenia;

Odmowa wykonania transakcji (komunikat z banku);

Błąd/niekompetencja sprzedawcy.



Trudno powiedzieć

11%

Tak3%

Nie86%

Problemy w relacjach z bankami z powodu kart

Doświadczanie problemów w kontaktach z bankami

Trudno powiedzieć

8%

Tak2%

Nie90%

22%

15%

8%

7%

6%

5%

3%

3%

2%

2%

2%

2%

1%

1%

21%

14%

13%

8%

10%

7%

4%

2%

2%

4%

4%

3%

1%

23%Obsługa w placówce

Kolejki w placówce

Awaria bankomatu

Opóźnienia

Odmowy udzielenia kredytu

Realizacja transakcji

Trudności z bankowością elektroniczną/internetową

Reklamacja

Niekompletny wyciąg

Naliczenie odsetek

Trudności z systemem informatycznym

Obsługa infolinii

Zmiany warunków współpracy/ umowy

Zmiany cen

Mała liczba bankomatów

Trudności przy zmianie karty

2008 (N=144)

2005 (N=242)

2005 N=6929

2008 N=6455

WIEDZA POLAKÓW O PRODUKTACH BANKOWYCH

58

66

0 20 40 60 80 100

miesięczna opłata za prowadzenie rachunku

opłata za przelew z ROR na rachunek w innym banku

opłata za realizację zlecenia stałego z ROR na rachunek w innym banku banku

Przykład: ROR. Ile wynosi...? Odsetek odpowiedzi ”nie wiem”

Niska wiedza Polaków o podstawowym,

posiadanym przez siebie produkcie

bankowym

Źródło: Pentor ABD ‘2003 (N=1439)

23

0 20 40 60 80 100

77

0 20 40 60 80 100

Jak dobrze ogólnie są Panu(i) znane produkty i usługi bankowe. Czy na ich temat wie Pan(i) bardzo dużo, raczej dużo, trochę,

prawie nic czy też zupełnie nic?

47%

49%

59%

34%

65%

43%

25%

24%

18%

6%

37%

1%

2%

7%

7%

10%

15%

2%

3%

28%

14%

5%

Opiniapubliczna -

ogółem(N=1006)

Opiniapubliczna -

korzystający zbanków (N=602)

Opiniapubliczna - niekorzystający z

banków (N=404)

Studenci -ogółem (N=218)

Przedsiębiorcy(N=500)

[5] Wiem bardzo dużo [4] Wiem dużo[3] Wiem trochę [2] Nie wiem prawie nic[1] Nie wiem nic

43%

27%

37%

10%

19%9%

17%

8%

31%

44%

13% 42%

Studenci - ogółem(N=218)

Przedsiębiorcy(N=500)

Opinia publiczna -ogółem (N=1006)

BankSklep, punkt sprzedaży w którym płaci się kartąOsoba dokonująca płatności kartąNie wiem

Znajomość i ocena możliwości jakie związane są

z posiadaniem karty płatniczej

W przypadku płatności realizowanych kartami płatniczymi lub

kredytowymi ponoszona jest tzw. opłata z tytułu obrotu

bezgotówkowego. Proszę powiedzieć, czy tę opłatę ponosi:

Osoba zamożna, która nie musi kontrolować swoich wydatków;

Najczęściej businessman;

Osoba lekkomyślna, chętnie się zadłużająca, nie zwracająca uwagi na oprocentowanie kredytów;

Osoba często wyjeżdżająca za granicę, korzystająca z oferty hoteli i linii lotniczych;

Osoba często dokonująca zakupów za duże kwoty.

Typowy użytkownik Cechy karty kredytowej

Karty kredytowe – wyobrażenia i stereotypy

4,4

3,3

2,6

2,4

4,2

3,5

3,4

2,7

Karta kredytowa dajeswobodę.

Karty kredytowej zazwyczajużywają osoby, które na to

stać.

Korzystanie z karty kredytowejjest niebezpieczne - jeśli

zostanie skradziona, to złodziejmoże wybrać więcej niż jest na

koncie.

Karta kredytowa nadaje siętylko do dokonywania

drobnych zakupów w sklepie.

Posiadający karty kredytowe (N=300)

Nie posiadający kart kredytowych (N=602)

25

12

11

11

8

6

3

11

Nie potrzebuję karty kredytowej - wydajępieniądze, wtedy gdy je mam, a jak nie mam

to nie wydaję.

Bał(a)bym się, że za bardzo się zadłużę.

Zbyt małe dochody, nieregularne dochody

Brak potrzeby

Wolę płacić gotówką - wtedy bardziejkontroluję wydatki.

Koszty korzystania z karty kredytowej sąza wysokie.

Mało bezpieczna, brak zaufania

Nie wiem, trudno powiedzieć


57

27

24

24

18

19

2

58

12

16

13

4

7

5

8

19

64

38

29

24

18

12

6

32

7

13

7

4

Łatwiej i szybciej jest płacićgotówką

Nie można płacić kartą wsklepach, gdzie zwykle robię

zakupy

Nie noszę karty ze sobą

Obawiam się, że obciążony(a)będę wyższą kwotą niż należną

sumą za zakupy

Obawiam się, że zgubię kartę

Obawiam się, że ktoś ukradnie mikartę

Nie pamiętam kodu PIN

Płacenie kartą jest zbytskomplikowane

Z innych powodów

Trudno powiedziećPolacy (N=93)Węgrzy (N=211)Słowacy (N=227)

Powody nie płacenia za zakupymimo posiadania kartyPowody nie posiadania kart

Źródło: CBOS, Korzystanie z kart płatniczych w Polsce, Słowacji i na Węgrzech, maj 2007

w %

30%

21%

23%

30%

20%

23%

19%

22%

22%

17%

13%

15%

12%

8%

13%

9%

11%

8%

7%

8%

13%

16%

19%

16%

17%

17%

22%

20%

10%

16%

6%

5%

12%

7%

9%

9%

10%

11%

9%

10%

23%

24%

26%

36%

33%

38%

33%

34%

47%

43%

4%

8%

4%

4%

5%

5%

5%

8%

20%

16%Odsetki są za wysokie

Opłaty roczne za korzystanie z karty są za wysokie

Nie widzimy żadnych korzyści z korzystania z firmowych kartpłatniczych

Nigdy w firmie nie rozważaliśmy korzystania z kart

Posiadanie firmowych kart płatniczych spowoduje więcejwydatków

Firma jest za mała, żeby mieć firmowe karty płatnicze

Niewiele wiem na temat firmowych kart płatniczych

Brak kontroli wydatków

Nasz bank nie zaoferował nam kart

Nie ponosimy wydatków na podróże ani kosztyreprezentacyjne

[5] Miały bardzo duży wpływ [4] [3] [2] [1] Nie miały żadnego wpływu nie wiem

Wpływ różnych powodów na nie korzystanie z kart płatniczych w przypadku wydatków firmowych

N=212

3.2

3.1

2.9

2.9

2.8

2.7

2.7

2.7

2.4

2.4

Średnie

http://www.visa.pl/main.html

37

61

37

31

34

22

22

12

11

4

40

36

36

34

32

24

24

16

13

6

powody nie korzystania z usług bankowych

Źródło: Pentor RI – Audyt bankowości Detalicznej 2006-2007

Monitor Bankowy ZBP /Pentor RI X’2006; X’2007

28

33

12

6

4

4

3

2

2

32

28

13

7

5

4

3

2

2

2007

2008

Odpowiedzi nie korzystających

2007 (N=12173)

2008 (N=12190)

64

11

18

25

25

34

54

21

2

3

38

7

16

27

24

43

54

17

4

5

brak potrzeb

brak pieniędzy

brak stałych dochodów

brak zaufania do banków

stan zdrowia, podeszły wiek

zbyt młody

duże koszty

nie zajmuję się finansami

lubię gotówkę

nieufność, brak zaufania do banków

bezrobocie, brak stałych dochodów

niedostępność banków dla ludzi o niskich dochodach

wysokie koszty usług bankowych

lęk przed zadłużeniem, życiem na kredyt

przyzwyczajenie do gotówki

brak potrzeby, nawyków oszczędzania

skrywanie dochodów

brak poczucia bezpieczeństwa banków

mała liczba placówek

OPINIA PUBLICZNAOPINIA PUBLICZNA BANKOWCYBANKOWCY

Diagnozy przyczyn znacznie niższego ubankowienia

Polaków w porównaniu z krajami Europy Zachodniej


133150157175207220224226248252296303308354374424464515531533552558678

953

Liczba oddziałów przypadających na 1 mln mieszkańców

99.1 98.9 98 96.7 96.5 96.3 94.1 92.1 91.6 91 87.7 81.6 81.4 79.6 78.970.4

54

Odsetek posiadających rachunek bankowy w dorosłej populacji

Źródło: Exclusion financiera, Universitad del Pais Vasco, Bilbao, 2005 podaję za Gostomski, Eugeniusz, Życie bez banku, Gazeta Bankowa, nr 12, 2008

32

87

8,9

4

30

12

4,0

4

25

52

8,5

4

24

58

1,6

9

21

62

1,2

7

20

55

6,3

3

20

47

7,9

2

19

54

5,7

5

19

07

6,5

1

18

80

8,3

3

18

70

0,8

6

17

71

3,1

2

17

28

6,8

7

16

36

8,9

6

15

88

2,6

0

15

35

7,3

5

12

55

5,0

5

28

99

,12

48

95

,84

51

37

,52

54

27

,23

63

51

,33

68

80

,82

76

48

,98

81

66

,84

11

47

3,0

7

90

33

,38

16

58

0,0

1

Gre

cja

Hiszp

ania

Finla

ndiaCyp

r

Mal

ta

Wło

chy

Szwecj

a

Francj

a

Portugalia

Luksem

burg

Holandia

Słow

enia

Wie

lka B

ryta

nia

Estonia

Irlandia

Dania

UE 25

Austria

Belgia

Łotwa

Litwa

Czech

y

Niem

cy

Bułgaria

Węgry

Słow

acja

Polska

Rumunia

Liczba bankomatów na 1 mln mieszkańców w 2007 r.

1495

,05

1454

,15

1350

,19

1043

,38

974,

70

927,

08

830,

52

820,

60

813,

90

811,

09

743,

63

708,

01

690,

55

521,

83

504,

08

302,

81

307,

06

325,

21

346,

29

395,

19

395,

82

426,

22

401,

37

676,

31

653,

54

608,

52

589,

04

573,

08

Liczba urządzeń akceptujących elektroniczne instrumenty płatnicze (terminali POS oraz imprinterów) na 1 mln mieszkańców w 2007 r.

Źródło: ECB Statistical Data Warehouse

Źródło: ECB Statistical Data Warehouse

23

Documents

Karty w świadomości Polaków – zmiany w minionej dekadzie