Karty Przedmiotów Subject Cards - wis.pwr.edu.plwis.pwr.edu.pl/fcp/zGBUKOQtTKlQhbx08SlkTVwRQX2o8... · Grzegorz Pasternak, [email protected] 5. MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW

Wydział Inżynierii Środowiska

Faculty of Environmental Engineering

Karty Przedmiotów

Subject Cards

Kategoria / Category Wartość / Value

Kierunek studiów Ochrona Środowiska

Stopień studiów i forma II, stacjonarna

Spis Treści znajduje się na ostatniej stronie Table of Contents there is on the last page 2014-01-20 System zarządzania kartami przedmiotów Wydziału Inżynierii Środowiska

Zał. nr 4 do ZW 33/2012 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska

KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Biodegradacja i biotransformacja Nazwa w języku angielskim: Biodegradation and biotransformation Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: Grupa kursów: NIE

Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt SeminariumLiczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU)

15 15

Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS)

30 30

Forma zaliczenia Egzamin na ocenę

Zaliczenie na ocenę

Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X)

1 1 Liczba punktów ECTS

w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom

o charakterze praktycznym (P) 0,5 0,5 w tym liczba punktów ECTS

odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego

kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić

WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI

1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, mikrobiologii, biochemii, chemii

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy dotyczącej uwarunkowań mikroorganizmów do przeprowadzania biodegradacji oraz biotransformacji. C2. Zdobycie wiedzy obejmującej metody badawcze umożliwiające ocenę przebiegu procesów biodegradacji oraz rozwoju mikroorganizmów zaangażowanych w biokonwersję. C3. Zdobycie wiedzy dotyczącej genetycznych oraz biochemicznych podstaw procesów biodegradacji i biotransformacji. C4. Zdobycie wiedzy dotyczącej szlaków degradacji trwałych zanieczyszczeń organicznych. C5. Zdobycie wiedzy z zakresu stymulacji procesów biochemicznych przeprowadzanych przez mikroorganizmy. C6. Zdobycie wiedzy z zakresu biologii systemowej w badaniach nad biodegradacją.

2

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna uwarunkowania mikroorganizmów do przeprowadzania procesów

biodegradacji oraz biotransformacji. PEK_W02 Zna podstawowe metody badawcze umożliwiające ocenę przebiegu procesów

biodegradacji oraz rozwoju mikroorganizmów zaangażowanych w biokonwersję. PEK_W03 Ma podstawową wiedzę dotyczącą z zakresu genetyki oraz biochemii procesów

biodegradacji i biotransformacji. PEK_W04 Ma podstawową wiedzę dotyczącą szlaków degradacji trwałych zanieczyszczeń

organicznych. PEK_W05 Ma wiedzę z zakresu stymulacji procesów biochemicznych przeprowadzanych

przez mikroorganizmy. PEK_W06 Ma podstawową wiedzę z zakresu biologii systemowej oraz jej wykorzystaniu w

badaniach nad biodegradacją. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy potencjału wykorzystania mikroorganizmów w celu biodegradacji i

biotransformacji, a także wynikających z tego zagrożeń i profitów.

TREŚCI PROGRAMOWE

Forma zajęć - wykład Liczba godzin

Mikroorganizmy przeprowadzające procesy biotransformacji oraz biodegradacji, systematyka, ekologia, przystosowania.

Wy1 1

Mechanizmy adaptacyjne drobnoustrojów, procesy selekcyjne oraz horyzontalny transfer genów.

Wy2 1

Wy3 Detekcja mikroorganizmów zaangażowanych w biodegradację. 1 Budowa, ekspresja oraz charakterystyka enzymów uczestniczących w przemianach związków organicznych.

Wy4 1

Wy5 Procesy metabolizmu podstawowych związków węgla azotu i fosforu. 1 Podstawowe reakcje zachodzące podczas biodegradacji i biotransformacji, procesy tlenowe oraz beztlenowe.

Wy6 1

Szlaki degradacji związków alifatycznych oraz aromatycznych pochodzenia antropogenicznego.

Wy7 1

Wy8 Biodegradacja biocydów oraz polimerów. 1 Metody analizy procesów biodegradacji oraz toksyczność pośrednich i końcowych produktów katabolizmu.

Wy9 1

Procesy kometabolizmu oraz konsorcja mikroorganizmów degradujących związki pochodzenia antropogenicznego.

Wy10 1

Wy11 Metody stymulacji aktywności biochemicznej mikroorganizmów. 1 Inżynieria metabolizmu w badaniach nad biodegradacją i biotransformacją.

Wy12 1

Sieci biodegradacyjne, koncepcje biologii systemowej w badaniach nad biodegradacją.

Wy13 1

Wy14 Kolokwium 1 Wy15 Kolokwium 1

15 Suma godzin

3

Forma zajęć - seminarium Liczba godzin

Se1 Bioróżnorodność gleb skażonych związkami aromatycznymi. 1 Se2 Plazmidy kataboliczne biorące udział w biodegradacji toluenu. 1 Se3 Wykorzystanie metody DGGE w badanich nad biodegradacją. 1 Se4 Znaczenie diogsygenaz w biodegradacji związków aromatycznych. 1 Se5 Metanogeneza oraz jej znaczenie w przyrodzie i biotechnologii. 1 Se6 Otrzymywanie oraz wykorzystanie PHB z komórek bakteryjnych. 1 Se7 Zagrożenia związane z biotransformacją związków

heterocyklicznych. 1

Se8 Zagrożenia związane z biotransformacją związków nitroaromatycznych.

1

Se9 Kometabolizm związków heterocyklicznych. 1 Se10 Stymulacja biodegradacji związków ropopochodnych za pomocą

biosurfaktantów. 1

Se11 Stymulacja biodegradacji związków ropopochodnych za pomocą surfaktantów.

1

Se12 Wykorzystanie GMO w biodegradacji związków ropopochodnych. 1 Se13 Metody badawcze proteomiki w badaniach nad biodegradacją. 1 Se14 Metody badawcze metabolomiki w badaniach nad biodegradacją. 1 Se15 Poszukiwanie genów biorących udział w biotransformacji związków

heterocyklicznych. 1

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład N2. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do egzaminu oraz seminarium

OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru)

Numer efektu kształcenia

Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia

P1 Egzamin PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_W05, PEK_W06, PEK_K01

4

LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA

LITERATURA PODSTAWOWA:

[1] Kołwzan B. 2005: Bioremediacja gleb skażonych produktami naftowymi wraz z oceną ekotoksykologiczną. Monografia 44, Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.

[2] Beek B. 2001, The Handbook of Environmental Chemistry: Biodegradation and Persistance, Volume 2K, Springer.

[3] Falkiewicz-Dulik M., Janda K., Wypych G. 2010, Handbook of Biodegradation, Biodeterioration, and Biostabilization, Chemtec Publishing, Toronto.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[1] Hans G. Schlegel. 2005: Mikrobiologia ogólna, PWN, Warszawa. [2] Diaz E. 2008. Microbial Biodegradation: Genomics and Molecular Biology, Caister

Academic Press. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Grzegorz Pasternak, [email protected]

5

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biodegradacja i biotransformacja

Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska I SPECJALNOŚCI Biotechnologia środowiska

Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla

kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)**

Cele przedmiotu***

Treści programowe***

Numer Przedmiotowy efekt

kształcenia narzędzia

dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W02 C1 Wy1, Wy2, Se1, Se2

N1,N2

PEK_W02 S2BS_W14 C2 Wy3, Wy9, Se3, Se7, Se8

N1,N2

PEK_W03 S2BS_W02 C3 Wy4,Wy5, Se4, Se5

N1,N2

PEK_W04 S2BS_W12 C4 Wy6, Wy7, Wy8, Se6

N1,N2

PEK_W05 S2BS_W08, S2BS_W11 C5 Wy10, Wy11, Wy12, Se9, Se10, Se11,

Se12

N1,N2

PEK_W06 - C6 Wy13, Se13, Se14, Se15

N1,N2

PEK_K01 K1OS_K02 C1-C6 Wy1-Wy13, Se1-Se15

N1,N2

** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

6


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Biogaz a ochrona środowiska Nazwa w języku angielskim: Biogas and environment protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: Grupa kursów: NIE


15 15


30 30

Forma zaliczenia Zaliczenie na ocenę




0 1 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom





1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii organicznej, biologii i fizyki

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie procesu powstawania biogazu, jego źródeł, właściwości i składu C2. Poznanie metod pozyskiwania, uzdatniania i utylizacji biogazu C3. Nabycie umiejętności oceny skutków środowiskowych gospodarki biogazowej (lub jej braku) C4. Zdobycie wiedzy z zakresu projektowania i eksploatacji nieuciążliwych środowiskowo instalacji biogazowych C5. Pogłębienie umiejętności badań literaturowych i przygotowywania prezentacji

7

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat źródeł i parametrów procesu powstawania biogazu PEK_W02 Zna skład biogazu i jego potencjał energetyczny, surowce służące do jego

produkcji oraz zagrożenia środowiskowe związane z jego składem i energetycznym wykorzystaniem

PEK_W03 Zna sposoby oczyszczania i wykorzystywania biogazu Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi obliczyć potencjał metanowy i energetyczny biogazu PEK_U02 Potrafi ocenić wpływ biogazowni na środowisko PEK_U03 Potrafi opracować koncepcję instalacji biogazowni, dobrać jej elementy PEK_U04 Potrafi przygotować i wygłosić prezentację multimedialną Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi propagować korzyści ekologiczne i ekonomiczne unieszkodliwiania i

zagospodarowania biogazu PEK_K02 Rozumie uwarunkowania społeczne związane z budową i eksploatacją biogazowni PEK_K03 Potrafi występować publicznie

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Pojęcia podstawowe, biogaz na tle innych odnawialnych źródeł energii 2 Wy2 Antropogeniczne i naturalne źródła biogazu 2 Wy3 Teoretyczne podstawy procesu tworzenia się biogazu 2

Skład biogazu w aspekcie potencjału energetycznego i zagrożeń środowiskowych

Wy4 2

Wy5 Sposoby pozyskiwania i utylizacji biogazu 2 Wy6 Sposoby oczyszczania i uzdatniania biogazu 2

Spalanie biogazu w aspekcie technologicznym, środowiskowym i prawnym

Wy7 2

Wy8 Kolokwium zaliczeniowe 1 15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie, przedstawienie tematów seminaryjnych 2 Se2 Biogaz jako odnawialne źródło energii 2 Se3 Naturalne źródła biogazu 2 Se4 Składowiska odpadów jako źródła biogazu 2 Se5 Biogaz z fermentacji osadów ściekowych 2 Se6 Biogazownie rolnicze 2 Se7 Sposoby uzdatniania i wykorzystywania biogazu 2 Se8 Oceny oddziaływania na środowisko źródeł biogazu 1 15 Suma godzin

8

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej N3. Praca własna; przygotowanie do kolokwium N4. Konsultacje N5. Dyskusja problemowa N6. Praca własna; przygotowanie referatu i prezentacji na seminarium





P Kolokwium PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K02

F Ocena jakości merytorycznej i formalnej wygłoszonej prezentacji multimedialnej oraz udziału w dyskusji

PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_U04, PEK_K01, PEK_K03



[4] Buraczewski G., Fermentacja metanowa, PWN, W-wa, 1989 [5] Deublein D., Steinhausem A. (red.), Biogas from waste and renewable resources,

WILEY-VCH, Weinheim, 2010 [6] Oniszk-Popławska A. i in., Produkcja i wykorzystanie biogazu rolniczego, EC BREC,

Gdańsk-Warszawa, 2003 [7] Jędrczak A., Biologiczne przetwarzanie odpadów, PWN, W-wa, 2007 [8] Abbas T.S.M. Abbasi T.S.A, Biogas Energy, Springer Briefs, Environmental Science,

vol. 2. 2012 [9] Appels L., Baeyens J. Degre`ve J. Dewi R. Principles and potential of the anaerobic

digestion of waste-activated sludge, Progress in Energy and Combustion Science, 34, 2008.


[3] Buraczewski G., Bartoszek B., Biogaz, wytwarzanie i wykorzystanie, PWN, 1990 [4] Zarzycki R. (red.), Energia z odpadów, PAN, Łódź, 2008 [5] Gaj K. i in., Technological and environmental issues of biogas combustion at municipal

9

sewage treatment plant, Environ. Prot. Eng., 2009, 35 (4) [6] Stafford D., Wheatley B., Hughes D. (red.), Anaerobic digestion, Applied Science

Publishers, London, 1980. [7] Gaj K., Cybulska H., Modelowanie emisji biogazu ze składowisk odpadów

komunalnych, Chemia i Inżynieria Ekologiczna, 1, 2-3,7, 2002 [8] Gaj K. i in., Składowiska odpadów komunalnych jako źródła emisji zanieczyszczeń

powietrza. Chemia i Inżynieria Ekologiczna, 4, 1999.

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Kazimierz Gaj, [email protected]

10

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biogaz a ochrona środowiska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07 C1 Wy1, Wy2, Wy3

N1, N3, N3

PEK_W02 K2OS_W07, K2OS_W05 C1, C2 Wy4, Wy5, Se4-Se6

N1, N2, N3, N4, N5, N6

PEK_W03 K2OS_W07, K2OS_W03 C2 Wy5,Wy6, Wy7, Se7

N1, N2, N3, N4, N5, N6

PEK_U01 K2OS_U07, K2OS_U04, K2OS_U01

C1, C2, C4 Wy3, Wy4, Se7

N1, N2, N3, N4, N5, N6

PEK_U02 K2OS_U07, K2OS_U04 C3, C4 Wy4, Wy7, Se8

N1, N2, N3, N4, N5, N6

PEK_U03 K2OS_U07, K2OS_U04 C2, C4 Se4-Se6 N2, N4, N5, N6 PEK_U04 K2OS_U02, K2OS_U04 C4 Se2-Se8 N2, N4, N5, N6 PEK_K01 K2OS_K02 C2, C3,C4 Se2-Se8 N2, N4, N5, N6 PEK_K02 K2OS_K02, K2OS_K03 C3,C5 Se2-Se8 N2, N4, N5, N6 PEK_K02 K2OS_K01 C5 Se2-Se8 N2, N4, N5, N6


11


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Biologiczne oczyszczanie gazów Nazwa w języku angielskim: Biological waste gas treatment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202068 Grupa kursów: NIE


30 15


90 30





1 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom

o charakterze praktycznym (P) 1 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie mikrobiologii 2. Ma podstawową wiedzę w zakresie metod oczyszczania gazów

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie fizyczno-chemicznych mechanizmów biologicznego oczyszczania gazów C2. Poznanie mikrobiologicznych mechanizmów biologicznego oczyszczania gazów oraz C3. Poznanie obszaru zastosowań biologicznych metod oczyszczania gazów C4. Nabycie umiejętności montowania układu do badań pracy biofiltra w skali C5. Nabycie umiejętności polepszania struktury i aktywności biologicznej złoża C6. Nabycie umiejętności monitorowania pracy biofiltra

12

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Rozumie procesy fizyczno-chemiczne warunkujące biologiczne oczyszczanie PEK_W02 Rozumie mikrobiologiczne procesy warunkujące biologiczne oczyszczanie PEK_W03 Rozumie działanie czynników wpływających na efektywność pracy biofiltra PEK_W04 Zna różne rodzaje złóż biofiltracyjnych oraz metody ich badania i ulepszania PEK_W05 Zna obszary zastosowań metod biologicznych w oczyszczaniu gazów Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi spreparować złoże biofiltracyjne i zmontować układ do badań procesu PEK_U02 Potrafi monitorować i korygować pracę biofiltra PEK_U03 Potrafi obliczyć podstawowe parametry pracy biofiltra PEK_U04 Potrafi badać zasiedlenie i aktywność biologiczną złoża PEK_U05 Potrafi opracować i zaprezentować ustnie wyniki badań, a także zaprezentować

wybrane zagadnienia biofiltracji Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy zagrożeń dla środowiska naturalnego związanych z emisją

zanieczyszczeń gazowych

TREŚCI PROGRAMOWE


Metody biologicznego oczyszczania gazów i obszar ich zastosowań. Metody biologiczne a metody fizyczno-chemiczne

Wy1 2

Wy2 Płuczki biologiczne (bioskrubery) 2 Wy3 Biofiltry i mechanizm biofiltracji. Parametry pracy biofiltra 2

Czynniki wpływające na proces biofiltracji. Metody oceny efektów oczyszczania gazów

Wy4 2

Wy5 Biofiltry zraszane 2 Wy6 Mikrobiologia złoża. Organizmy wyższe zasiedlające złoże 2

Zaszczepianie złóż. Udoskonalanie szczepów stosowanych do inokulacji

Wy7 2

Wy8 Metody badania zasiedlenia i aktywności biologicznej złoża 2 Biochemiczne szlaki rozkładu typowych zanieczyszczeń organicznych powietrza

Wy9 2

Wy10 Podstawy modelowania i projektowania biofiltrów 2 Biologiczne oczyszczanie gazów zanieczyszczonych związkami nieorganicznymi

Wy11 2

Biologiczne oczyszczanie gazów zanieczyszczonych lotnymi związkami organicznymi

Wy12 2

Wy13 Biologiczne oczyszczanie gazów odorotwórczych 2 Wy14 Tendencje rozwojowe w biologicznym oczyszczaniu gazów 2 Wy15 Kolokwium 2

30 Suma godzin

13

Forma zajęć - laboratorium Liczba godzin

La1 Omówienie zasad bhp i zakresu ćwiczeń. Informacje wprowadzające nt. montowania modelowego układu oczyszczającego gazy metodą biofiltracji. Kalibracja chromatografu. Obliczanie podstawowych parametrów pracy biofiltra

2

La2 Montowanie modelowych biofiltrów. Preparowanie złoża i umieszczenie go w kolumnie. Wprowadzenie strumienia zanieczyszczonych gazów do instalacji oczyszczającej. Badanie fizycznych, fizyczno-chemicznych i biologicznych parametrów złoża. Chromatograficzne badanie efektów oczyszczania. Wykonanie obliczeń parametrów pracy biofiltra

2

La3 Chromatograficzne badanie efektów oczyszczania. Badanie fizyczno-chemicznych i biologicznych parametrów złoża. Korekcja niekorzystnych cech złoża. Wykonanie obliczeń parametrów pracy biofiltra

2

La4 Chromatograficzne badanie efektów oczyszczania. Badanie fizyczno-chemicznych i biologicznych parametrów złoża. Korekcja niekorzystnych cech złoża. Wykonanie obliczeń parametrów pracy biofiltra. Przygotowanie inokulum i zaszczepienie nim złoża. Badanie zasiedlenia zaszczepionego złoża.

2

La5 Chromatograficzne badanie efektów oczyszczania. Badanie fizyczno-chemicznych i biologicznych parametrów złoża. Korekcja niekorzystnych cech złoża. Wykonanie obliczeń parametrów pracy biofiltra.

2

La6 Chromatograficzne badanie efektów oczyszczania. Badanie fizyczno-chemicznych i biologicznych parametrów złoża. Korekcja niekorzystnych cech złoża. Wykonanie obliczeń parametrów pracy biofiltra. Kalibracja chromatografu dla nowego związku zanieczyszczającego gazy. Zmiana oczyszczanych gazów.

2

La7 Chromatograficzne badanie efektów oczyszczania. Badanie fizyczno-chemicznych i biologicznych parametrów złoża. Korekcja niekorzystnych cech złoża. Wykonanie obliczeń parametrów pracy biofiltra.

2

La8 Zestawienie i interpretacja wyników badań. Zaliczenie 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykonanie modelowego układu badawczego N3. Wykonanie badań chromatograficznych N4. Wykonanie badań biologicznych i fizyczno-chemicznych złoża N5. Obliczanie wyników ww. badań N6. Opracowanie raportu z badań N7. Prezentacja wyników badań N8. Prezentacja na temat wybranego zagadnienia biofiltracji

14





P1 kolokwium PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_W05, PEK_K01 Wy15

F1 Prezentacja ustna PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04 La2-La7

F2 Odpowiedzi ustne PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04 La2-La7

F3 Raport PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_U04 La8

P2 = 0,3F1 + 0,4F2 +0,3F3



[10] Szklarczyk M.: Biologiczne oczyszczanie gazów odlotowych. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1991.

[11] Szynkowska M., Zwoździak J.: Współczesna problematyka odorów. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2010.

[12] Szklarczyk M.: Ochrona atmosfery. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2001.

[13] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów: laboratorium. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2000.

[14] Konieczyński J.: Ochrona powietrza przed szkodliwymi gazami. Metody, aparatura i instalacje. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2004.

[15] Shareefdeen Z., Singh A., Biotechnology for Odor and Air Pollution Control, Springer-Verlag 2005

[16] Błaszczyk M.: Mikroorganizmy w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007


[9] Warych J.: Oczyszczanie gazów. Procesy i aparatura. Wydawnictwo Naukowo;Techniczne, Warszawa 1998.

15

[10] Długoński J., Bernat P., Lisowska K., Paraszkiewicz K.: Ksenobiotyki. w: Libudzisz Z., Kowal K., Żakowska Z.: Mikrobiologia techniczna. Mikroorganizmy w biotechnologii,ochronie środowiska i produkcji żywności. t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

[11] Wieczorek A.: Biofiltracja gazów odlotowych zanieczyszczonych lotnymi związkami organicznymi. Aspekty techniczne i mikrobiologiczne. Rozprawa habilitacyjna. Szczecin2010.

[12] Kośmider J., Wyszyński B., Mazur; Chrzanowska B.: Odory. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

[13] VDI 3477: Biologiczne oczyszczanie gazów odlotowych i powietrza odlotowego. Biofiltr

[14] Miksch K., Biotechnologia środowiskowa, cz. II, Biblioteczka Fundacji Ekologicznej Silesia, Katowice 1995

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Waldemar Adamiak, Izabela Sówka, [email protected], [email protected]

16

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biologiczne oczyszczanie gazów




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W08 C1 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4

N1


N1

PEK_W03 S2BS_W08 C1 Wy3,Wy4, Wy9

N1


N1

PEK_W05 S2BS_W08 C3 Wy1, Wy2, Wy9, Wy11-

14

N1

PEK_U01 S2BS_U07 C4 La1, La2, La4 N2 PEK_U02 S2BS_U07 C5, C6 La2-La7 N3, N4, N5 PEK_U03 S2BS_U07 C6 La2-La7 N3, N4, N5, PEK_U04 S2BS_U07 C5 La4 N2, N4 PEK_U05 S2BS_U07 C6 La2-La8 N6, N7, N8 PEK_K01 K2OS_K02 C3 Wy1-Wy14 N1


17


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Biologiczne oczyszczanie ścieków Nazwa w języku angielskim: Biological wastewater treatment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202067 Grupa kursów: NIE


15 30 15


60 60 30





2 2 1 Liczba punktów ECTS


o charakterze praktycznym (P) 0,5 1 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii i mikrobiologii oraz znajomość technologii oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie kontroli pracy błony biologicznej i osadu czynnego jako układu biologicznego, stymulacji procesów oczyszczania ścieków poprzez modyfikację warunków abiotycznych oraz przewidywania i zapobiegania procesom pęcznienia osadu czynnego. C2. Nabycie umiejętności planowania i przeprowadzania eksperymentów w zakresie biologicznej kontroli procesu oczyszczania ścieków. C3. Nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą z zakresu biologicznych mechanizmów oczyszczania ścieków przy użyciu błony biologicznej i osadu czynnego. C4. Nabycie kompetencji społecznych obejmujących umiejętność współpracy w grupie mającą na celu efektywne rozwiązywanie problemów oraz dotyczących potrzeby imożliwości ciągłego dokształcania się.

18

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat biocenozy błony biologicznej i osadu czynnego, zna

zależności troficzne pomiędzy poszczególnymi organizmami oraz metodybiologicznej kontroli procesu oczyszczania ścieków.

PEK_W02 Ma wiedzę na temat bioróżnorodności mikrobiologicznej błony biologicznej i osadu czynnego oraz stymulacji procesów oczyszczania ścieków poprzez modyfikację warunków abiotycznych.

PEK_W03 Zna nowoczesne metody biotechnologiczne usuwania azotu i fosforu mineralnego ze ścieków.

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się technikami laboratoryjnymi umożliwiającymi planowanie i

przeprowadzanie eksperymentów w zakresie biologicznej kontroli procesu oczyszczania ścieków oraz bioróżnorodności błony biologicznej i osadu czynnego.

PEK_U02 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki badań i sporządzić z nich raport pisemny. PEK_U03 Umie pozyskiwać, analizować i zaprezentować informacje na temat biologicznych

mechanizmów oczyszczania ścieków przy użyciu błony biologicznej i osadu czynnego.

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość potrzeby ciągłego dokształcania się oraz posiada umiejętność

pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy.

TREŚCI PROGRAMOWE


Naturalne samooczyszczanie wód i jego przeniesienie na proces oczyszczania ścieków.

Wy1 2

Biocenoza błony biologicznej i osadu czynnego. Rola poszczególnych organizmów i ich wzajemne zależności troficzne. Sukcesja organizmów.

Wy2 2

Grupy fizjologiczne bakterii w procesach oczyszczania ścieków. Metody badania bioróżnorodności mikrobiologicznej błony biologicznej i osadu czynnego.

Wy3 2

Biologiczne metody kontroli procesu oczyszczania ścieków. Usuwanie patogenów w osadzie czynnym. Biostymulacja i bioaugmentacja w oczyszczaniu ścieków.

Wy4 2

Mikrobiologiczne przyczyny zaburzeń sedymentacji osadu czynnego i możliwości ich usuwania. Techniki izolacji i identyfikacji bakterii nitkowatych.

Wy5 2

Nowoczesne metody biotechnologiczne usuwania azotu i fosforu mineralnego ze ścieków. Zalety reaktorów fluidalnych.

Wy6 2

Wy7 Mikrobiologia procesów beztlenowego oczyszczania ścieków. 2 Wy8 Zaliczenie. 1

15 Suma godzin

19


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium mikrobiologicznym. Morfologia błony biologicznej i kłaczków osadu czynnego. Sukcesja organizmów podczas hodowli osadu czynnego i błony biologicznej.

2

La2 Zależności troficzne w osadzie czynnym i złożach biologicznych- analiza mikroskopowa.

2

La3 Grupy fizjologiczne bakterii w procesach oczyszczania ścieków- badania mikrobiologiczne.

2

La4 Grupy fizjologiczne bakterii w procesach oczyszczania ścieków- badania biochemiczne.

2

La5 Techniki izolacji i identyfikacji bakterii nitkowatych. 2 La6 Osad spęczniały. Techniki izolacji i identyfikacji bakterii

nitkowatych. 2

La7 Usuwanie azotu mineralnego ze ścieków. Techniki izolacji i identyfikacji bakterii nitryfikacyjnych i denitryfikacyjnych.

2

La8 Usuwanie fosforu mineralnego ze ścieków. Techniki izolacji i identyfikacji bakterii odpowiedzialnych za wzmocnione usuwanie fosforu ze ścieków.

2

La9 Określanie składu zespołu metabolicznego mikroorganizmów występujących w reaktorach oczyszczających ścieki metodami molekularnymi- część 1.

2

La10 Określanie składu zespołu metabolicznego mikroorganizmów występujących w reaktorach oczyszczających ścieki metodami molekularnymi- część 2

2

La11 Dominacja grup organizmów w komorze osadu czynnego w zależności od wieku osadu, obciążenia ładunkiem zanieczyszczeń i rodzaju oczyszczanych ścieków- analiza mikroskopowa.

2

La12 Adaptacja drobnoustrojów do substratów trudno biodegradowalnych. 2 La13 Badania toksykologiczne w kontroli prawidłowej pracy błony

biologicznej i osadu czynnego. 2

La14 Reaktory fluidalne- metody immobilizacji biomasy. 2 La15 Odczytanie wyników badań. Zaliczenie. 2 30 Suma godzin


Se1 Naśladownictwo naturalnych procesów samooczyszczania wód w biologicznym oczyszczaniu ścieków.

2

Se2 Skład biocenozy błony biologicznej i osadu czynnego w zależności od rodzaju złoża biologicznego i komory oczyszczania.

2

Se3 Przyczyny zaburzeń pracy osadu czynnego- osad zooglealny i nitkowaty- środki zaradcze.

2

Se4 Porównanie metod badania bioróżnorodności mikrobiologicznej błony biologicznej i osadu czynnego- badania mikrobiologiczne, biochemiczne oraz metody biologii molekularnej.

2

20

Se5 Możliwości zastosowania szczepionek mikrobiologicznych oraz modyfikacji warunków abiotycznych w celu intensyfikacji procesu oczyszczania ścieków.

2

Se6 Zalety beztlenowych procesów oczyszczania ścieków. 2 Se7 Współczesne trendy w biologicznym oczyszczaniu ścieków. 2 Se8 Zaliczenie. 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej. N2. Laboratorium- praktyczna nauka posługiwania się technikami laboratoryjnymi w kontroli biologicznego oczyszczania ścieków. N3. Laboratorium- dyskusja wyników badań. N4. Seminarium- krótka prezentacja, dyskusja problemów. N5. 10-15 min. sprawdziany pisemne. N6. Praca własna- przygotowanie do laboratoriów, seminariów i zaliczenia wykładu. N7. Konsultacje.





P1 PEK_W01÷PEK_W03 Zaliczenie- kolokwium F1 PEK_U01÷

PEK_U02, PEK_K01 Sprawdziany pisemne, sprawozdane z badań

F2 PEK_U03, PEK_K01 Sprawdziany pisemne, prezentacja, aktywność na zajęciach

P2 (laboratorium) = F1, P3 (seminarium) = F2



[17] Hartmann L. Biologiczne oczyszczanie ścieków, Wyd. Instalator Polski, Warszawa1996.

[18] Bobrowski M.M. Podstawy biologii sanitarnej, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 2002.

[19] Eikelboom D.H., Buijsen H.J.J. Podręcznik mikroskopowego badania osadu czynnego, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 1999.

[20] Schlegel H. : Mikrobiologia ogólna. PWN 1996. [21] Buraczewski G.: Biotechnologia osadu czynnego. PWN, Warszawa 1994. [22] Buraczewski G.: Fermentacja metanowa. PWN Warszawa 1989. [23] Lemmer H. Przyczyny powstawania i zwalczania osadu spęczniałego, Wyd. Seidel-

Przywecki, Szczecin 2000. [24] Miksch K., Sikora J. Biotechnologia ścieków, Wyd. PWN, Warszawa 2010. [25] Sadecka Z. Podstawy biologicznego oczyszczania ścieków, Wyd. Seidel-Przywecki,

21

Warszawa 2010. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[15] Fiałkowska, E., Fyda, J., Pajdak-Stós, A., Wiąckowski, K. Osad czynny biologia i analiza mikroskopowa. Wyd. IMPULS, Kraków 2005.

[16] Dymaczewski, Z. Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków. PZITS, Poznań, 1997. [17] Bever, J., Stein, A., Teichmann I. Zaawansowane metody oczyszczania ścieków.

Bydgoszcz, Proj. Przem-EKO, 1997. [18] Klimiuk E., Łebkowska M.: Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN, Warszawa

2003. [19] Traczewska T.M., Biologiczne metody oceny skażenia środowiska. Oficyna Wydaw.

PWroc., 2011. [20] Bitton G. Wastewater microbiology, Wyd. Wiley-Liss, New York 1994. [21] Grabińska-Łoniewska A., Łebkowska M., Słomczyńska B., Słomczyński T.,

Rutkowska-Narożniak A., Zborowska E. Biologia Środowiska, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2011.

[22] Bever J., Stein A., Teichmann H. Zaawansowane metody oczyszczania ścieków, Wyd. Proj-przem-EKO, Warszawa 1997.

[23] Artykuły krajowe i zagraniczne w ramach merytorycznego zakresu kursu. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Katarzyna Piekarska, [email protected]

22

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biologiczne oczyszczanie ścieków




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W05, K2OS_K03 C1 Wy1÷Wy8 N1,N7, N8 PEK_W02 S2BS_W05, K2OS_K03 C1 Wy1÷Wy8 N1,N7, N8 PEK_W03 S2BS_W05, K2OS_K03 C1 Wy1÷Wy8 N1,N7, N8 PEK_U01 S2BS_U06, K2OS_K01,

K2OS_K03 C2 La1÷La15 N2÷N4,N6÷N8

PEK_U02 S2BS_U06, K2OS_K01, K2OS_K03

C2 La1÷La15 N2÷N4,N6÷N8


C3 Se1÷Se8 N5÷N8

PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K03 C4 Wy1÷Wy8, La1÷La15, Se1÷Se8

N1÷N8


23


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Bioremediacja gruntów Nazwa w języku angielskim: bioremediation Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202071 Grupa kursów: NIE


30 15 15


90 30 30







o charakterze praktycznym (P) 1 0,5 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, mikrobiologii, biochemii i chemii

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy dotyczącej występowania zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym C2. Zdobycie wiedzy dotyczącej wpływu czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych na biodegradację związków chemicznych C3. Zdobycie wiedzy na temat możliwości zastosowania metod biologicznych do eliminacji zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych ze środowiska gruntowo-wodnego C4. Zdobycie wiedzy na temat sposobu monitorowania przebiegu procesu biologicznego oczyszczania C5. Nabycie umiejętności wykonania i interpretacji wyników analizy właściwości fizyczno-chemicznych i biologicznych gruntu C6. Nabycie umiejętności oceny skuteczności przebiegu procesu bioremediacji i fitoremediacji gruntów C7. Nabycie umiejętności monitorowania procesu bioremediacji metodami biologicznymi

24

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma podstawową wiedzę o pochodzeniu i rodzajach zanieczyszczeń występujących

w środowisku gruntowo-wodnym PEK_W02 Zna mechanizmy biotransformacji i biodegradacji zanieczyszczeń PEK_W03 Ma podstawową wiedzę na temat metod bioremediacji wód i gruntów PEK_W04 Ma podstawową wiedzę na temat metod fitoremediacji wód i gruntów PEK_W05 Zna metody oceny monitorowania procesu biologicznego oczyszczania Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonywać i interpretować wyniki podstawowych badań fizyczno-

chemicznych i biologicznych gruntu PEK_U02 Potrafi przygotować materiał biologiczny do przeprowadzenia procesu

bioremediacji PEK_U03 Potrafi ocenić skuteczność procesu oczyszczania prowadzonego z wykorzystaniem

bioremediacji i fitoremediacji PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi w sposób kompetentny wypowiedzieć się na temat możliwości

wykorzystania metod biologicznych do remediacji skażonych terenów

TREŚCI PROGRAMOWE


Charakterystyka zanieczyszczeń występujących w środowisku gruntowo-wodny. Wpływ zanieczyszczeń na fizyczne i mechaniczne właściwości gruntów.

Wy1 2

Biodegradacja i biotransformacja. Czynniki biologiczne, chemiczne i środowiskowe mające wpływ na przebieg procesu biodegradacji

Wy2 2

Wy3 Metody oceny biodegradowalności związków chemicznych 2 Bioremediacja - definicja i cele. Kryteria decydujące o możliwości zastosowania procesu bioremediacji

Wy4 2

Bioaugmentacja. Materiał biologiczny wykorzystywany w procesie bioremediacji. Biopreparaty

Wy5 2

Wy6 Biostymulacja. Biosurfaktanty jako stymulatory procesu bioremediacji 2 Wy7 Technologie bioremediacji gruntów w warunkach in situ 2 Wy8 Technologie bioremediacji gruntów w warunkach ex situ 2

Fitoremediacja; definicja i cele. Mechanizmy przystosowawcze roślin umożliwiające rozwój w obecności ksenobiotyków.

Wy9 2

Czynniki mające wpływ na biodostępność zanieczyszczeń organicznych dla roślin

Wy10 2

Sposoby oczyszczania gleby za pomocą roślin: fitoekstrakcja, rizofiltracja, fitostabilizacja

Wy11 2

Sposoby oczyszczania gleby za pomocą roślin: fitodegradacja, biodegradacja ryzosferyczna, fitowalatylizacja

Wy12 2

Wy13 Zastosowanie roślin w procesie oczyszczania ścieków 2

25

Wy14 Korzyści i ograniczenia w zastosowaniu fitoremediacji 2 Wy15 Monitoring procesu bioremediacji. Biosensory 2

30 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium. Przygotowanie gleby do badań laboratoryjnych. Wyznaczenie całkowitej pojemności wodnej, pH oraz zawartości substancji biogennych N i P

3

La2 Wykonanie badań mikrobiologicznych i enzymatycznych gleby. Izolacja mikroorganizmów zdolnych do biodegradacji oleju napędowego

3

La3 Wykorzystanie procesu biodegradacji ryzosferycznej do usuwania zanieczyszczeń węglowodorowych z gruntu

3

La4 Bioremediacja gruntu skażonego produktami naftowymi z wykorzystaniem biostymulacji

3

La5 Bioremediacja gruntu skażonego produktami naftowymi z wykorzystaniem bioaugmentacji

3

15 Suma godzin


Se1 Bioremediacja gleb skażonych produktami naftowymi 3 Se2 Wykorzystanie chemicznych utleniaczy do stymulacji procesu

bioremediacji gruntów skażonych związkami organicznymi 3

Se3 Bioremediacja gruntów skażonych materiałami wybuchowymi 3 Se4 Bioremediacja gruntów skażonych metalami ciężkimi 3 Se5 Fitostabilizacja osadników po flotacji rud miedzi 3 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład N2. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do egzaminu N3. Praca własna; przygotowanie do laboratorium N4. Praca własna; samodzielne przeprowadzenie eksperymentu i opracowanie wyników badań N5. Przygotowanie prezentacji w formie multimedialnej N6. Dyskusja problemowa


Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P – podsumowująca (na



26

koniec semestru) P1 PEK_W01, PEK_W02,

PEK_W03, PEK_W04, PEK_W05, PEK_K01

egzamin

P2 Sem1,Sem2,Sem3,Sem4, Sem5

prezentacja multimedialna

F1 PEK_U01 La1

krótki test sprawdzjący

F2 PEK_U02 La2


F3 PEK_U03 La3


F4 PEK_U04 La4

krótki test sprawdzjący, raport

F5 PEK_U04 La5


P3 = 0,2F1 + 0,2F2 + 0,2F3 + 0,2F4 +0,2F5



[26] Kołwzan B. 2005: Bioremediacja gleb skażonych produktami naftowymi wraz z oceną ekotoksykologiczną. Monografia 44, Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław

[27] Kołwzan B., Adamiak W., Grabas K., Pawełczyk A.: Wstęp do mikrobiologii środowiska, podręcznik w wersji internetowej, www.oficyna.pwr.wroc.pl

[28] Baran S., Turski R. 1996: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb, Wyd. AR w Lublinie, Lublin

[29] Buczkowski R. i in. 2002: Metody remediacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi. UMK, Toruń

[30] Greinert H., Greinert A. 1999: Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego, Wyd. Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra


[24] Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999: Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, [25] Adriano D.C. i in. (red.) 1999: Bioremediation of contaminated soils. ASA, CSSA,

SSSA, Madison, WI, USA [26] Raskin I, Ensley B.D. (red.) 2000: Phytoremediation of toxic metals: Using plants to

clean up the environment. John Wiley & Sons., New York., 71-88 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Barbara Kołwzan, [email protected]

27

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Bioremediacja gruntów




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W11, S2BS_W14 C1 Wy1, Wy2 N1,5-6 PEK_W02 S2BS_W11 S2BS_W14 C2 Wy2, Wy3 N1,5-6 PEK_W03 S2BS_W14, S2BS_W11 C3 Wy4,Wy5,Wy

6,Wy7,Wy8 N1,5-6

PEK_W04 S2BS_W11, S2BS_W14 C3-4 Wy9,Wy10,Wy11,Wy12,Wy

13,Wy14

N1,5-6

PEK_W05 S2BS_W11, S2BS_W14 C4-5 Wy15 N1,5-6 PEK_U01 S2BS_U01, S2BS_U05 C5 Lab1 N3-5 PEK_U02 S2BS_U01, S2BS_U05 C5 Lab2-3 N3-5 PEK_U03 S2BS_U01, S2BS_U05 C5-7 Sem 1-5 N2,5-6 PEK_U04 S2BS_U01, S2BS_U05 C6-7 Lab3-5 N3-5 PEK_K01 K2OS_W06 C3 Wy7,10-12 N1


28


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Biotechnologia w gospodarce odpadami Nazwa w języku angielskim: Biotechnology in Solid Waste Management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202026 Grupa kursów: NIE


30


60



2 Liczba punktów ECTS


o charakterze praktycznym (P) 1 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie gospodarki odpadami.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat rodzajów, ilości i pochodzenia odpadów biodegradowalnych. C2. Poznanie aspektów prawnych oceny i klasyfikacji odpadów biodegradowalnych. C3. Zdobycie podstawowej wiedzy w zakresie stosowanych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów biodegradowalnych.

29

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzajów i stopnia uciążliwości odpadów biodegradowalnych.PEK_W02 Ma szczegółową wiedzę na temat przepisów prawa dotyczących gospodarki

odpadami biodegradowalnymi. PEK_W03 Ma szczegółową wiedzę na temat stosowania technologii tlenowych w gospodarce

odpadami biodegradowalnymi. PEK_W04 Ma szczegółową wiedzę na temat stosowania technologii beztlenowych w

gospodarce odpadami biodegradowalnymi. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego i zdrowia

wynikających z błędnych zasad gospodarki odpadami biodegradowalnymi.

TREŚCI PROGRAMOWE


Prawne podstawy gospodarki odpadami biodegradowalnymi. Ustawa o odpadach. Katalog odpadów.

Wy1 2

Skład fizyczno-chemiczno-biologiczny odpadów biorozkładalnych. Zagrożenia i uciążliwość.

Wy2 2

Stabilizacja chemiczna odpadów. Alkalizacja odpadów o podwyższonej zawartości białek i tłuszczów.

Wy3 2

Komunalne osady ściekowe oraz osady z oczyszczania ścieków z zakładów przemysłu spożywczego.

Wy4 2

Odpady hodowlane, ubojowe i z przetwórstwa mięsa. Odpady z utylizacji padliny zwierzęcej.

Wy5 4

Wy6 Odpady z gorzelni, browarów i przetwórstwa owocowo-warzywnego. 2 Wy7 Odpady żywnościowe z produkcji i konsumpcji. 2

Stabilizacja tlenowa odpadów w różnych układach technologicznych. Kompostowanie odpadów w pryzmach statycznych, w pryzmach odwracanych, w reaktorach obrotowych i w kontenerach.

Wy8 4

Fermentacja odpadów w różnych układach technologicznych w fazie stałej lub płynnej.

Wy9 4

Wy10 Stabilizacja tlenowo-beztlenowa odpadów. 2 Rolnicze wykorzystanie odpadów ustabilizowanych biochemicznie lub chemicznie. Właściwości nawozowe.

Wy11 2

Wy12 Kolokwium 2 30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny. N2. Wykład problemowy.

30

N3. Kolokwium





P1 PEK_W01, PEK_W02,PEK_W03, PEK_W04, PEK_K01

kolokwum



[31] Klimiuk E., Łebkowska M.: Biotechnologia w ochronie środowiska. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa, 2008.

[32] Jędrczak, A. Biologiczne przetwarzanie odpadów, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008 [33] Marcinkowski T.: Przetwarzanie osadów ściekowych w procesie wapnowania. PZITS

Oddział Wielkopolski, Poznań 2010. [34] Kutera J.: Gospodarka gnojowicą. Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław,

1994. [35] Bilitewski B., Hardtle G., Marek K.: Podręcznik gospodarki odpadami. Wyd. Seidel-

Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006. [36] Kośmider J i inni: Odory. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2002. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[27] Sikorski Z. i inni: Chemia żywności. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2000. [28] Mackenzie A. i inni: Ekologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2000. [29] Periodyki z zakresu tematycznie dotyczącego gospodarki odpadami dostępne w

bibliotece Wydziału Inżynierii Środowiska PWr. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Prof. dr hab. inż. Tadeusz Marcinkowski, [email protected]

31

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biotechnologia w gospodarce odpadami




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W12 C1 Wy1, Wy2 N1,N2 PEK_W02 S2BS_W12 C2 Wy1 N1 PEK_W03 S2BS_W12 C3 Wy3-Wy12 N2,N3 PEK_W04 S2BS_W12 C3 Wy3-Wy12 N2,N3 PEK_K01 K2OS_K03, K2OS_K03 C1-C3 Wy1-Wy12 N1-N3


32


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Chemia związków naturalnych Nazwa w języku angielskim: Chemistry of natural compounds Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: Grupa kursów: NIE


15 15


60 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii organicznej i biochemii.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy o najważniejszych naturalnych związkach organicznych. C2. Nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą z zakresu właściwości chemicznych i fizycznych, działania fizjologicznego oraz otrzymywania i zastosowania produktów naturalnych. C3. Nabycie kompetencji społecznych obejmujących umiejętność współpracy w grupie mającą na celu efektywne rozwiązywanie problemów oraz dotyczących potrzeby i możliwości ciągłego dokształcania się.

33

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat najważniejszych naturalnych związków organicznych. PEK_W02 Zna podstawy projektowania związków biologicznie czynnych. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Umie pozyskiwać, analizować i zaprezentować informacje na temat

najważniejszych aktywnych biologicznie produktów naturalnych. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość potrzeby ciągłego dokształcania się oraz posiada umiejętność

pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy,sprawozdawcy.

TREŚCI PROGRAMOWE


Izolacja, rozdzielanie, oczyszczanie i identyfikacja białek. Poznawanie białek. Przykłady białek. Enzymy. Enzymy niebiałkowe.

Wy1 2

Chemia węglowodanów. Wybrane monocukry naturalne. Serologiczne grupy krwi.

Wy2 2

Chemia lipidów. Prostaglandyny. Fizjologiczna rola tłuszczów. Przemysł oleochemiczny. Glicerofosfolipidy. Sfingofosfolipidy. Lipidowa warstwa podwójna. Liposomy. Woski.

Wy3 2

Chemia alkaloidów. Podział alkaloidów. Charakterystyka i ustalanie struktury alkaloidów. Elementy historyczne chemii alkaloidów. Terapia przeciwbólowa. Morfinizm. Narkomania. Przyczyny, zwalczanie i leczenie.

Wy4 2

Chemia izoprenoidów. Biosynteza i pozyskiwanie terpenów. Wybrane terpeny i ich pochodne biologicznie czynne- karoten, witamina A, witamina E, witamina K.

Wy5 2

Związki sygnałowe (feromony). Podział, skład, selektywność i oddziaływanie feromonów.

Wy6 2

Projektowanie związków biologicznie czynnych. Synteza prebiotyczna- specyficzny przykład procesów biogenetycznych. Pierwotny organizm.

Wy7 2

Wy8 Zaliczenie. 1 15 Suma godzin


Se1 Wybrane peptydy biologicznie czynne. Glikozydy naturalne. Znaczenie kwasów tłuszczowych w diecie.

2

Se2 Znaczenie biologiczne alkaloidów (lecznicze, przeciwbólowe, narkotyczne i toksyczne).

2

Se3 Podstawowe grupy steroidów - sterole, kortykosterydy, kwasy 2

34

żółciowe, glikozydy nasercowe, steroidy saponiny i alkaloidy, witamina D.

Se4 Olejki eteryczne i ich zastosowanie w medycynie, przemyśle perfumeryjnym i spożywczym.

2

Se5 Nukleozydy i nukleotydy (struktura, konformacje, metody syntezy). Nukleotydy i oligonukleotydy. Kwasy nukleinowe (pierwszo- i drugorzędowa struktura DNA i RNA). Reakcje fotochemiczne nukleozydów i kwasów nukleinowych.

2

Se6 Chemia steroidów. Podstawowe grupy steroidów; synteza i biosynteza. Cholesterol - cząsteczka o szczególnym znaczeniu. Hormony płciowe. Anaboliki.

2

Se7 Hemoglobina i inne porfiryny. Fenole, chinony i ich polimery (taniny, ligniny i melaniny). Antybiotyki.

2

Se8 Zaliczenie. 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej. N2. Seminarium- krótka prezentacja, dyskusja problemów. N3. 10-15 min. sprawdziany pisemne. N4. Praca własna- przygotowanie do seminariów i zaliczenia wykładu. N5. Konsultacje.





P1 PEK_W01÷PEK_W02, PEK_K01

zaliczenie

F1 PEK_U01, PEK_K01 sprawdziany pisemne, prezentacja, aktywność P2 (seminarium) = F1

35



[37] Kołodziejczyk A.: Naturalne związki organiczne. PWN, Warszawa 2003. [38] Wrzeciono U., Zaprutko L.: Chemia związków naturalnych. Zagadnienia wybrane.

Akademia Medyczna w Poznaniu, Poznań, 2001. [39] Kafarski P., Lejczak B.: Chemia bioorganiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 1994. [40] Mastalerz P.: Chemia organiczna. Wydawnictwo Chemiczne, Wrocław 2000. [41] Patrick G. Chemia leków, PWN, Warszawa 2004. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[30] Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. Biochemia, PWN, Warszawa, 2005. [31] Patrick G. Krótkie wykłady- chemia organiczna, PWN, Warszawa 2008. [32] Zejca A., Gorczyca M., Chemia Leków, PZWL, Warszawa 1998. [33] Artykuły krajowe i zagraniczne w ramach merytorycznego zakresu kursu. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


36

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Chemia związków naturalnych




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07 , K2OS_K03 C1 Wy1÷Wy8 N1,N4, N5 PEK_W02 K2OS_W07 , K2OS_K03 C1 Wy1÷Wy8 N1,N4, N5 PEK_U01 S2BS_U01, K2OS_K03 C2 Se1÷Se8 N2÷N5 PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K03 C3 Wy1÷Wy8,

Se1÷Se8 N1÷N5


37


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Enzymologia Nazwa w języku angielskim: Enzymology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202069 Grupa kursów: NIE


15 15


30 60










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biochemii, biologii i mikrobiologii.

CELE PRZEDMIOTU C1. Nabycie umiejętności planowania i przeprowadzania eksperymentów w celu izolacji, oczyszczania i stabilizacji enzymów oraz badania ich kinetyki. C2. Nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą z zakresu mechanizmów reakcji enzymatycznych, ich kinetyki oraz współczesnych trendów w technologiach enzymatycznych.C3. Nabycie kompetencji społecznych obejmujących umiejętność współpracy w grupie mającą na celu efektywne rozwiązywanie problemów oraz dotyczących potrzeby i możliwości ciągłego dokształcania się.

38

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się technikami laboratoryjnymi umożliwiającymi

przeprowadzenie samodzielnych badań nad izolacją, oczyszczaniem i stabilizacją enzymów, ich kinetyką oraz wykorzystaniem w eksperymentach badawczych.

PEK_U02 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki badań i sporządzić z nich raport pisemny. PEK_U03 Potrafi posługiwać się wiedzą z zakresu znajomości struktury i funkcji enzymów,

mechanizmu reakcji enzymatycznych oraz współczesnych trendów w technologiach enzymatycznych.

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość potrzeby ciągłego dokształcania się oraz posiada umiejętność

pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy.

TREŚCI PROGRAMOWE


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium biochemicznym. Ogólne właściwości enzymów.

2

La2 Izolowanie i oznaczanie enzymów. Metody stabilizacji enzymów. 2 La3 Kinetyka reakcji enzymatycznych. Sposoby wyznaczania Vmax i

KM. Identyfikacja typu kinetyki działania enzymów. 2

La4 Metody odróżniania inhibicji kompetycyjnej od niekompetycyjnej. 2 La5 Badania jakościowe wybranych enzymów. 2 La6 Metody oznaczania aktywności wybranych enzymów. 2 La7 Metody immobilizacji enzymów. 2 La8 Zaliczenie. 1 15 Suma godzin


Se1 Enzymy jako biokatalizatory. Rola energii i potencjału chemicznego w katalizie enzymatycznej.

2

Se2 Mechanizmy reakcji enzymatycznych. Udział struktury enzymu w procesach katalizy.

2

Se3 Kinetyka reakcji enzymatycznych. Kinetyczne modele enzymów. Mechanizmy regulacji aktywności enzymów.

2

Se4 Metody oczyszczania i stabilizacji enzymów izolowanych z naturalnych źródeł.

2

Se5 Enzymy rekombinowane uzyskiwane w systemach ekspresyjnych. 2 Se6 Immobilizacja enzymów. Koimmobilizacja enzymów i komórek

mikroorganizmów. Analityczne zastosowanie immobilizowanych enzymów.

2

39

Se7 Współczesne trendy w technologiach enzymatycznych. Wykorzystanie enzymów w analityce i biologii molekularnej.

2

Se8 Zaliczenie. 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Laboratorium- praktyczna nauka posługiwania się technikami laboratoryjnymi w pracowni biochemicznej. N2. Laboratorium- dyskusja wyników badań. N3. Laboratorium- opracowanie wyników badań. N4. Seminarium- krótka prezentacja, dyskusja problemów. N5. 10-15 min. sprawdziany pisemne. N6. Konsultacje. N7. Praca własna- przygotowanie do seminariów i laboratoriów.





F1 PEK_U01÷PEK_U02, PEK_K01

Sprawdziany pisemne, sprawozdane z badań

F2 PEK_U03, PEK_K01 Sprawdziany pisemne, prezentacja, aktywność P1 (laboratorium) = F1, P2 (seminarium) = F2



[42] Kłyszejko-Stefanowicz L.(red.): Ćwiczenia z biochemii, PWN, Warszawa, 2003. [43] Mejbaum-Katzenellenbogen W., Mochnacka I.: Kurs praktyczny biochemii, PWN,

Warszawa, 1966. [44] Karpińska-Smulikowska J., Lejczak B., Pawlaczyk-Szpilowa M.: Ćwiczenia

laboratoryjne z biochemii. Skrypt PWr, Wrocław 1979. [45] Kafarski P., Lejczak B.: Chemia bioorganiczna. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 1994. [46] Witwicki J., Ardelta W.: Elementy enzymologii. PWN, Warszawa 2000. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[34] Alberts B. i inni: Podstawy biologii komórki. PWN, Warszawa 1999. [35] Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. Biochemia, PWN, Warszawa, 2005. [36] Artykuły krajowe i zagraniczne w ramach merytorycznego zakresu kursu. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


40

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Enzymologia




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


C1 La1÷La8 N1÷N3,N5÷N7

PEK_U02 S2BS_U01, K2OS_K03 C1 La1÷La8 N1÷N3,N5÷N7 PEK_U03 S2BS_U01, K2OS_K01,

K2OS_K03 C2 Se1÷Se8 N4÷N7

PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K03 C3 La1÷La8, Se1÷Se8

N1÷N7


41


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Genetyka z elementami inżynierii genetycznej Nazwa w języku angielskim: Genetics and introduction to genetic engineering Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202070 Grupa kursów: NIE


30 30 15


90 60 30







o charakterze praktycznym (P) 1 1 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii ogólnej i mikrobiologii.

CELE PRZEDMIOTU C1. Rozumienie praw dziedziczenia cech. C2. Zdobycie wiedzy w zakresie molekularnych podstaw procesów genetycznych. C3. Poznanie podstawowych metod inżynierii genetycznej. C4. Nabycie umiejętności posługiwania się podstawowymi technikami inżynierii genetycznej w celu izolacji ze środowiska naturalnego szczepów bakteryjnych. C5. Znajomość korzyści i zagrożeń związanych z tworzeniem organizmów GM. C6. Nauczenie przygotowania i wygłaszania referatu

42

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Rozumie prawa klasycznej genetyki mendlowskiej i odstępstwa od nich. PEK_W02 Zna molekularne podstawy procesów genetycznych. PEK_W03 Rozumie zasady, na których opierają się podstawowe techniki inżynierii

genetycznej. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się podstawowymi technikami inżynierii genetycznej. PEK_U02 Potrafi przygotować referat dotyczacy genetyki, na podstawie współczesnej

literatury naukowej PEK_U03 Potrafi wygłosić referat w sposób komunikatywny i w wyznaczonym czasie PEK_U04 Potrafi uczestniczyć w dyskusji problemowej dotyczącej zagadnień genetycznych Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość korzyści i zagrożeń związanych z rozwojem genetyki i

modyfikowaniem genomu organizmów.

TREŚCI PROGRAMOWE


Krótka historia i współczesność genetyki. Modelowe organizmy w badaniach genetycznych.

Wy1 2

Replikacja DNA. Organizacja genomu w komórkach prokariotycznych i eukariotycznych.

Wy2 2

Cechy kodu genetycznego. Ekspresja informacji genetycznej: transkrypcja i translacja.

Wy3 2

Wy4 Pojęcie genu. Regulacja ekspresji genów u Prokariota i Eukariota. 2 Prawa Mendla i odstępstwa od nich. Znaczenie mejozy w procesie dziedziczenia. Chromosomowo-genowa teoria dziedziczności.

Wy5 2

Dziedziczenie jednogenowe, dwugenowe i wielogenowe. Geny sprzężone. Analiza tetrad.

Wy6 2

Epigenetyka. Mutageneza, reperacja i rekombinacja DNA. Zmienność dziedziczna i niedziedziczna.

Wy7 2

Dziedziczenie pozajądrowe. Udział genów w procesie nowotworzenia i starzenia się organizmu.

Wy8 2

Wy9 Sekwencjonowanie DNA. Enzymy restrykcyjne. Klonowanie DNA. 2 Elementy genomiki. Biblioteka genomowa. Banki genów i bioinformatyka.

Wy10 2

Inżynieria genetyczna; sztuczna rekombinacja DNA. Wektory plazmidowe i wirusowe. Organizmy modyfikowane genetycznie (GMO).

Wy11 2

Zalety organizmów transgenicznych. Modyfikacja genetyczna jako własność intelektualna i prawna jej ochrona.

Wy12 2

Wy13 Wpływ organizmów GM na środowisko naturalne. 2 PCR; łańcuchowa reakcja polimerazy. Hybrydyzacja kwasów nukleinowych.

Wy14 2

Wy15 Zastosowanie genetyki molekularnej w biotechnologii środowiskowej. 2 30 Suma godzin

43


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w pracowni biologii molekularnej. Zapoznanie z podstawowymi technikami w inżynierii genetycznej. Przygotowanie niezbędnych do dalszych zajęć odczynników i roztworów.

2

La2 Izolacja materiału genetycznego z poszczególnych elementów środowiska (woda powierzchniowa, osad czynny, błona biologiczna, gleba) pod kątem charakterystycznego szczepu bakteryjnego- cz. 1.

5

La3 Izolacja materiału genetycznego z poszczególnych elementów środowiska (woda powierzchniowa, osad czynny, błona biologiczna, gleba) pod kątem charakterystycznego szczepu bakteryjnego- cz. 2.

5

La4 Przeprowadzenie elektroforezy, analiza żelu i oczyszczenie materiału genetycznego.

6

La5 Cięcie oczyszczonego fragmentu materiału genetycznego enzymami restrykcyjnymi.

6

La6 Przeprowadzenie elektroforezy i analizy żelu. Odczytanie wyników badań. Sporządzenie raportu. Zaliczenie.

6

30 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie. Genetyka, inżynieria genetyczna a biotechnologia. Prawa Mendla.

2

Se2 Genetyka mendlowska. Interpretacja wyników krzyżówek. 2 Se3 Genetyka niemendlowska. Epigenetyka. 2 Se4 Genomika; nauka przyszłości. 2 Se5 Organizmy modyfikowane genetycznie w ochronie środowiska. 2 Se6 Organizmy modyfikowane genetycznie; zagrożenia dla środowiska. 2 Se7 Żywność modyfikowana genetycznie; argumenty za i przeciw. 2 Se8 Prawo o GMO. Zaliczenie. 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny z wykorzystaniem slajdów. N2. Praktyczna nauka posługiwania się technikami laboratoryjnymi w pracowni inżynierii genetycznej. N3. Sprawdziany pisemne. N4. Dyskusja wyników badań. N5. Opracowanie wyników badań, sporządzenie raportu. N6. Referat. N7. Dyskusja problemowa.


44




P1 egzamin PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01

F1 PEK_U01 test sprawdzający F2 PEK_U01 test sprawdzający F3 PEK_U01 test sprawdzający F4 PEK_U01 test sprawdzający F5 PEK_U01 raport F6 PEK_U02,

PEK_U03 referat

F7 PEK_U04 odpowiedź ustna P2 = 0,2F1 + 0,2F2 + 0,2F3 + 0,2F4 + 0,2F5; P3 = 0,6F6 + 0,4F7



[47] Fletcher H., Hickey I., Winter P., Genetyka. Krótkie wykłady. Wyd. 3. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010

[48] Węgleński P. (red), Genetyka molekularna. Wydanie nowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

[49] Ratledge C., Kristiansen B., Podstawy biotechnologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011


[37] Buchowicz J., Biotechnologia molekularna. Modyfikacje genetyczne, postępy, problemy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009

[38] Brown T.A. Genomy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. [39] Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. Biochemia, PWN, Warszawa, 2005. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Waldemar Adamiak, Katarzyna Piekarska, [email protected], [email protected]

45

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Genetyka z elementami inżynierii genetycznej




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W02 C1 Wy1-Wy8 N1 PEK_W02 S2BS_W02 C2 Wy2; Wy4,

Wy7, Wy8 N1

PEK_W03 S2BS_W02 C3 Wy9;Wy11, Wy14, Wy15

N1

PEK_U01 S2BS_U09 C4 La1-La6 N2, N3, N4, N5 PEK_U02 S2BS_U01 C6 Se1-Se8 N6, N7 PEK_U03 S2BS_U01 C6 Se1-Se8 N6, N7 PEK_U04 S2BS_U01 C6 Se1-Se8 N6, N7 PEK_K01 K2OS_K02 C5 Wy12, Wy13,

Wy15 N1


46


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Monitoring Biologiczny Nazwa w języku angielskim: Biomonitoring Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS 202074 Grupa kursów: NIE


30 15 15


60 30 30







o charakterze praktycznym (P) 1,5 0,5 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, mikrobiologii oraz ekologii i ochrony przyrody

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie czynników warunkujących występowanie organizmów wodnych oraz lądowych (różnych środowisk) C2. Zdobycie wiedzy na temat procesów biologicznych i zagrożeń występujących w środowisku przyrodniczym C3. Poznanie technik biologicznych monitorowania środowiska C4. Nabycie praktycznych umiejętności wykorzystania bioindykatorów w biomonitoringu środowiska

47

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat uwarunkowań wpływających na występowanie organizmów

wodnych i lądowych PEK_W02 Ma wiedzę na temat różnorodności fauny i flory PEK_W03 Zna techniki powszechnie wykorzystywane w monitoringu środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zidentyfikować podstawowe zbiorowiska organizmów wodnych PEK_U02 Potrafi wykorzystać wybrane bioindykatory do oceny jakości środowiska PEK_U03 Potrafi zastosować biologiczne techniki monitoringu środowiska PEK_U04 Potrafi ocenić jakość środowiska na podstawie zastosowanych metod badawczych PEK_U05 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym

lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Rozumie zagrożenia, jakie stwarza człowiek dla ekosystemów i wie jak im

zapobiega

TREŚCI PROGRAMOWE


Znaczenie monitoringu biologicznego dla ochrony środowiska. Cechy jednostek systematycznych pełniących funkcje bioindykacyjne.

Wy1 2

Środowisko wodne. Rzeki jako środowisko życia. Zespoły organizmów wód płynących. Jeziora i stawy jako środowisko życia. Zespoły organizmów w jeziorach.

Wy2 2

Zastosowanie bezkręgowców monitoringu środowiska wodnego. Przegląd metod monitoringu wykorzystujących bezkręgowce.

Wy3 2

Zastosowanie glonów i roślin ( makrofity) oraz kręgowców ( ryby) w monitoringu środowiska wodnego. Przegląd metod monitoringu wykorzystujących te taksony.

Wy4 2

Płazy - organizmy żyjące na granicy dwóch środowisk - jako bioindykatory. Zastosowanie płazów w biomonitoringu

Wy5 2

Powietrze. Gatunki roślin i zwierząt wykorzystywane w monitoringu powietrza.

Wy6 2

Środowisko lądowe: Wyjaśnienie terminu bioróżnorodność i jego znaczenia w biomonitoringu. Wahania różnorodności biotycznej na przestrzeni czasu. Konwencja o różnorodności biologicznej.

Wy7 2

Wzorce różnorodności biotycznej- oszacowanie aktualnej liczby gatunków na Ziemi i w Polsce. Rozkład różnorodności biotycznej wśród poszczególnych grup taksonomicznych. Globalne wzorce różnorodności biotycznej. Argumenty ekonomiczne przemawiające za zachowaniem bioróżnorodności.

Wy8 2

Metody pomiaru bioróżnorodności (wskaźniki bioróżnorodności gatunkowej, zastępcze miary różnorodności, metoda wielu taksonów).Gatunki pospolite i rzadkie. Szacowanie i kategoryzacja gatunków. Różnorodność genetyczna a różnorodność biocenoz.

Wy9 2

Wy10 Monitoring ekosystemów: lasy, agrocenozy i miasta 2

48

Organizmy wykorzystywane w ocenie bioróżnorodności i monitoringu środowiska lądowego. Ptaki.

Wy11 2

Organizmy wykorzystywane w ocenie bioróżnorodności i monitoringu środowiska lądowego. Ssaki.

Wy12 2

Zastosowanie biomonitoringu w reintrodukcji gatunków i restytucji zagrożonych siedlisk.

Wy13 2

Monitoring obszarów chronionych i cennych . Ekosystemy zagrożone na świecie i w Polsce.

Wy14 2

Wy15 Systemy monitoringu na świecie i w PL 2 30 Suma godzin

Forma zajęć - ćwiczenia Liczba godzin

Ćw1 Bioindykatory i ich zastosowanie w biomonitoringu. 2 Ćw2 Metodyka badań monitoringowych. 2 Ćw3 Wykorzystanie wybranych metod opartych na zgrupowaniach

bentosu (BMWP-PL, ASPT-PL, FBI, EPT, BBI, TBI, CBS.) powszechnie wykorzystywanych w biomonitoringu

2

Ćw4 Wykorzystanie wybranych metod opartych na zgrupowaniach ryb (IBI, EFI) powszechnie wykorzystywanych w biomonitoringu

2

Ćw5 Wykorzystanie wybranych metod opartych na obecności makrofitów powszechnie wykorzystywanych w biomonitoringu

2

Ćw6 Zastosowanie innych metod wykorzystywanych w biomonitoringu- metoda saprobowa, Turoboyskiego, Sladecka, Mikulskiego

2

Ćw7 Zastosowanie innych metod wykorzystywanych w biomonitoringu- MTR, RHS

2

Ćw8 Ocena jakości środowiska na podstawie zastosowanych metod badawczych, zaliczenie końcowe

1

15 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium biologicznym. Techniki poboru prób w monitoringu biologicznym.

2

La2 Analiza porównawcza zbiorowisk organizmów wodnych: bentosu i peryfitonu.

2

La3 Analiza porównawcza zbiorowisk organizmów wodnych: biosestonu (mikroplanktonu i makroplanktonu) i nektonu

2

La4 Analiza porównawcza zbiorowisk organizmów wodnych: pleustonu i neustonu.

2

La5 Mikroskopowa analiza tryptonu; analiza hydrobiologiczna biocenoz zasiedlających wodne instalacje przemysłowe i studnie

2

La6 Mikroskopowa analiza tryptonu; analiza hydrobiologiczna biocenoz zasiedlających wodne instalacje przemysłowe i studnie

2

La7 Badanie składu gatunkowego roślinności wodnej; szuwarowej i podwodnej

2

49

La8 Ocena sprawozdań, zaliczenie końcowe 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wskazanie istotnych cech taksonomicznych ułatwiających identyfikację wybranych bioindykatorów N4. Prezentacja podstawowych technik poboru prób N5. Prezentacja metod powszechnie wykorzystywanych w monitoringu biologicznym N6. Opracowanie raportu z badań





P1 Egzamin PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 Wy1-15

F1 PEK_U01, PEK_K01, PEK_K02 La1-7

Test praktyczny

F2 PEK_U05, PEK_K01, PEK_K02 La8

Ocena końcowa

F3 PEK_U02, PEK_K01 Ćw1

Wejściówka

F4 PEK_U02,PEK_U03, PEK_K01 Ćw2- 7

Wejściówka

F5 PEK_U03, PEK_U04 PEK_U05 PEK_K01 Ćw8

Raport

P 2 = 0,4F1+ 0,1F2 + 0,05F3 + 0,4F4 + 0,05F5

50



[50] Zimny H.: 2006 Ekologiczna ocena stanu środowiska: bioindykacja i biomonitoring Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk.

[51] Market B.A, Breure A.M., Zechmeister H. G: 2004 Bioindicators and Biomonitors, Volume 6 Oxford University Press

[52] Allan J.D.: 1998 Ekologia wód płynących, PWN. [53] Kudelska D., Soszka H.: 1996 Przegląd stosowanych w różnych krajach sposobów

oceny i klasyfikacji wód powierzchniowych, Biblioteka Monitoringu Środowiska PIOŚ. [54] Mason C.F.,: 1987 Biology of freshwater pollution, Longman. [55] Andrzejewski R., Weigle A. (red) 2003: Różnorodność biologiczna Polski. Warszawa.

Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[40] Chandler J.R.: 1970 A biological approach to water quality management, Water Pollution Control, 69, 415-421.

[41] EPA, 1998, Rapid Bioassessment Protocols for Use in Streams and Wadable Rivers: Peryphyton, Benthic Macroinvertebrates, and Fish, Second Edition, EPA Raports, 7-1; 7-20.


Justyna Rybak, [email protected]

51

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Monitoring Biologiczny




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W07 C1 Wy1-15 N1, N2 PEK_W02 S2BS_W07 C1, C2 Wy2-12 N1, N2, N3 PEK_W03 S2BS_W14 C3, C4 Wy3,Wy4,

Wy5, Wy6, Wy9, Wy10

N3, N4, N5

PEK_U01 S2BS_U04 C4 La2-8 N3 PEK_U02 S2BS_U05 C3, C4 Ćw8 N3, N6 PEK_U03 S2BS_U05 C3, C4 Ćw2-7 N4, N5 PEK_U04 S2BS_U05 C4 Ćw8 N3, N5, N6 PEK_U05 S2BS_U05 C4 La8, Ćw8 N6 PEK_K01 S2BS_U01 C1,C2,C3, C4 La1 - La8 N3,N4,N5, N6 PEK_K02 S2BS_W06, S2BS_U05 C1,C2 Wy1-Wy15,

Ćw8 N1,N2, N6


52


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Monitoring biologiczny Nazwa w języku angielskim: Biomonitoring Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS 202066 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30





0.5 0.5 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom





1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, mikrobiologii oraz ekologii i ochrony przyrody

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie czynników warunkujących występowanie organizmów wodnych oraz lądowych (różnych środowisk) C2. Zdobycie wiedzy na temat procesów biologicznych i zagrożeń występujących w środowisku przyrodniczym C3. Poznanie technik biologicznych monitorowania środowiska C4. Nabycie praktycznych umiejętności wykorzystania bioindykatorów w biomonitoringu środowiska

53

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat uwarunkowań wpływających na występowanie organizmów

wodnych i lądowych PEK_W02 Ma wiedzę na temat różnorodności fauny i flory PEK_W03 Zna techniki powszechnie wykorzystywane w monitoringu środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zidentyfikować podstawowe zbiorowiska organizmów wodnych PEK_U02 Potrafi wykorzystać wybrane bioindykatory do oceny jakości środowiska PEK_U03 Potrafi zastosować biologiczne techniki monitoringu środowiska PEK_U04 Potrafi zastosować biologiczne techniki monitoringu środowiska PEK_U05 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym

lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Rozumie zagrożenia, jakie stwarza człowiek dla ekosystemów i wie jak im

zapobiegać

TREŚCI PROGRAMOWE


Znaczenie monitoringu biologicznego dla ochrony środowiska. Cechy jednostek systematycznych pełniących funkcje bioindykacyjne. Środowisko wodne. Rzeki jako środowisko życia. Zespoły organizmów wód płynących. Jeziora i stawy jako środowisko życia. Zespoły organizmów w jeziorach.

Wy1 2

Zastosowanie bezkręgowców monitoringu środowiska wodnego. Przegląd metod monitoringu wykorzystujących bezkręgowce. Zastosowanie glonów i roślin ( makrofity) oraz kręgowców ( ryby) w monitoringu środowiska wodnego. Przegląd metod monitoringu wykorzystujących te taksony.

Wy2 2

Płazy - organizmy żyjące na granicy dwóch środowisk - jako bioindykatory. Zastosowanie płazów w biomonitoringu

Wy3 2

Powietrze. Gatunki roślin i zwierząt wykorzystywane w monitoringu powietrza.

Wy4 2

Środowisko lądowe: Wyjaśnienie terminu bioróżnorodność i jego znaczenia w biomonitoringu. Metody pomiaru bioróżnorodności (wskaźniki bioróżnorodności gatunkowej, zastępcze miary różnorodności, metoda wielu taksonów).Gatunki pospolite i rzadkie. Szacowanie i kategoryzacja gatunków. Różnorodność genetyczna a różnorodność biocenoz.

Wy5 2

Monitoring ekosystemów: lasy, agrocenozy i miasta Organizmy wykorzystywane w ocenie bioróżnorodności i monitoringu środowiska lądowego.Wybrane ptaki i ssaki.

Wy6 2

Zastosowanie biomonitoringu w reintrodukcji gatunków i restytucji zagrożonych siedlisk. Monitoring obszarów chronionych i cennych Ekosystemy zagrożone na świecie i w Polsce oraz metody ich monitorowania. Systemy monitoringu na świecie i w PL

Wy7 2

54



Ćw1 Bioindykatory i ich zastosowanie w biomonitoringu. 2 Ćw2 Metodyka badań monitoringowych. 2 Ćw3 Wykorzystanie wybranych metod opartych na zgrupowaniach

bentosu (BMWP-PL, ASPT-PL, FBI, EPT, BBI, TBI, CBS.) powszechnie wykorzystywanych w biomonitoringu

2

Ćw4 Wykorzystanie wybranych metod opartych na zgrupowaniach ryb (IBI, EFI) powszechnie wykorzystywanych w biomonitoringu

2

Ćw5 Wykorzystanie wybranych metod opartych na obecności makrofitów powszechnie wykorzystywanych w biomonitoringu

2

Ćw6 Zastosowanie innych metod wykorzystywanych w biomonitoringu- metoda saprobowa, Turoboyskiego, Sladecka, Mikulskiego

2

Ćw7 Zastosowanie innych metod wykorzystywanych w biomonitoringu- MTR, RHS

2

Ćw8 Ocena jakości środowiska na podstawie zastosowanych metod badawczych, zaliczenie końcowe

1

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wskazanie istotnych cech taksonomicznych ułatwiających identyfikację wybranych bioindykatorów N4. Prezentacja podstawowych technik poboru prób N5. Prezentacja metod powszechnie wykorzystywanych w monitoringu biologicznym N6. Opracowanie raportu z badań





P1 Kolokwium PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 Wy1-15

F1 PEK_U02, PEK_K01 Ćw1

Raport

F2 PEK_U02,PEK_U03, Raport

55

PEK_K01 Ćw2- 7 F3 PEK_U03,

PEK_U04 PEK_U05 PEK_K01 Ćw8

Raport

P 2 = 0,2F1+ 0, 6F2 + 0,2F3



[56] Zimny H.: 2006 Ekologiczna ocena stanu środowiska: bioindykacja i biomonitoring Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk.

[57] Market B.A, Breure A.M., Zechmeister H. G: 2004 Bioindicators and Biomonitors, Volume 6 Oxford University Press

[58] Allan J.D.: 1998 Ekologia wód płynących, PWN. [59] Kudelska D., Soszka H.: 1996 Przegląd stosowanych w różnych krajach sposobów

oceny i klasyfikacji wód powierzchniowych, Biblioteka Monitoringu Środowiska PIOŚ. [60] Mason C.F.,: 1987 Biology of freshwater pollution, Longman.. [61] Andrzejewski R., Weigle A. (red) 2003: Różnorodność biologiczna Polski. Warszawa.

Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:





56

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Monitoring biologiczny




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W07 C1 Wy1-15 N1, N2 PEK_W02 S2BS_W07 C1,C2 Wy2-12 N1, N2, N3 PEK_W03 S2BS_W14 C3, C4 Wy3,Wy4,

Wy5, Wy6, Wy9, Wy10

N3, N4, N5

PEK_U01 S2BS_U04 C4 Ćw1-8 N3 PEK_U02 S2BS_U05 C3, C4 Ćw8 N3, N6 PEK_U03 S2BS_U05 C3, C4 Ćw2-7 N4, N5 PEK_U04 S2BS_U05 C4 Ćw8 N3, N5, N6 PEK_U05 S2BS_U05 C4 Ćw8 N6 PEK_K01 S2BS_U01 C1,C2,C3, C4 Ćw1-8 N3,N4,N5, N6 PEK_K02 S2BS_W06, S2BS_U05 C1,C2 Wy1-Wy15,

Ćw8 N1,N2, N6


57


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Polityka ochrony środowiska Nazwa w języku angielskim: The politics of environmental protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202006 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30










1. Znajomość aktów prawnych w zakresie ochrony środowiska.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie się z instrumentami prawnymi, ekonomicznymi i ekologicznymi wspomagającymi zrozumienie aspektów prawa i polityki ochrony środowiska. C2. Dostarczenie podstaw warsztatu zawodowego niezbędnego do racjonalnej, zrównoważonej działalności inżynierskiej z uwzględnieniem podstaw prawnych ochrony środowiska. C3. Nabycie umiejętności integracji wiedzy z różnych źródeł dotyczących zagadnień z zakresu procedur administracyjnych, ekonomicznych, prawnych oraz aspektów społecznych prawa ochrony środowiska w Polsce i Unii Europejskiej.

58

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie teorii i praktyki zrównoważonego rozwoju. PEK_W02 Zna podstawowe procedury prawne i administracyjne. PEK_W03 Ma orientację w zakresie realizacji projektów środowiskowych oraz podstaw

prawnych ich implementacji. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przygotować i przedstawić tok postępowania prawno-administracyjnego w

zakresie ochrony środowiska. PEK_U02 Potrafi przygotować udokumentowane opracowanie z zakresu prawa ochrony

środowiska (referat/artykuł). PEK_U03 Posiada umiejętność prawną w zakresie ochrony środowiska dla inwestycji

środowiskowych. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość zrozumienia wagi zrównoważonego rozwoju i procesu

decyzyjnego i roli prawa ochrony środowiska w postępowaniu administracyjnym.

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Wykład wprowadzający, prawo i polityka ochrony środowiska. 2 System zarządzania środowiskiem oraz kompetencje urzędów odpowiedzialnych za ochronę środowiska.

Wy2 2

Wy3 Polityka Ekologiczna Polski - aspekty prawne i ekonomiczne. 2 Ramowa Dyrektywa Wodna, Dyrektywa Powodziowa, Ustawa Prawo Wodne.

Wy4 2

Wy5 Narzędzia polityki ochrony środowiska. 2 Wy6 Przykłady realizacji projektów środowiskowych. 3 Wy7 Kolokwium. 2

15 Suma godzin


Se1 Seminarium wprowadzające, omówienie zakresu tematycznego. 2 Se2 Aspekty prawne jakości powietrza. 2 Se3 Polityka Wodna Unii Europejskiej. 2 Se4 Polityka Ekologiczna Polski w kontekście Polityki Wspólnotowej. 2 Se5 Narzędzia i instrumenty polityki ochrony środowiska wraz ze studium

przypadku. 2

Se6 Zbieranie i przetwarzanie danych; raportowanie wyników. 2 Se7 Podsumowanie prezentacji. Dyskusja i ocena prac pisemnych. 3 15 Suma godzin

59

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna. N2. Dyskusja problemowa. N3. Case study.



Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia

P1 PEK_W01W07 Kolokwium F1 PEK_U01 Ocena przygotowania prezentacji. F2 PEK_U02 Ocena pracy pisemnej (referatu/artykułu) F3 PEK_W01 Udział w dyskusjach problemowych P2=0,3F1+0,3F2+0,4F3



[62] Górski M. (red.), Prawo ochrony środowiska, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.

[63] Kramer M., Brauweiler J., Nowak Z., Międzynarodowe zarządzanie środowiskiem, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005.

[64] Fiedor B., Podstawy ekonomii i zasobów naturalnych, Wydawnictwo C.H. Beck 2002. [65] Żylicz T., Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, Polskie Wydawnictwo

Ekonomiczne, Warszawa 2004. [66] Pchałek M., Behnke M., Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko

w prawie polskim i UE, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2009. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[44] Rogall H., Ekonomia zrównoważonego rozwoju. Teoria i praktyka, Wydawnictwo ZYSK I S-KA, Poznań 2010.


Dr inż. Łukasz Szałata, [email protected]

60

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Polityka ochrony środowiska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 PEK_W02

K2OS_W03 C1,C2, Wy1-Wy6 N1

PEK_W03 K2OS_W03 C3 Wy6 N1 PEK_U01 K2OS_U02 C3 Wy6 N2 PEK_U02 K2OS_U02 C3 Wy6 N2, N3 PEK_U03 K2OS_U02 C3 Wy6 N2, N3 PEK_K01 K2OS_W04 C3 Se1-Se7 N1, N2, N3


61


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Prawne i etyczne aspekty w biotechnologii Nazwa w języku angielskim: Legal and ethical aspects in biotechnology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202073 Grupa kursów: NIE


15


30





o charakterze praktycznym (P) 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biotechnologii

CELE PRZEDMIOTU C1. Zaznajomienie z aktami prawnymi regulującymi najważniejsze aspekty biotechnologii C2. Uświadomienie implikacji etycznych związanych z rozwojem biotechnologii i jej wpływem na człowieka i środowisko C3. Nauczenie przygotowania i wygłoszenia referatu

62

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przygotować referat na temat prawnych i etycznych problemów

biotechnologii, na podstawie aktualnych aktów prawnych i współczesnej literatury naukowej

PEK_U02 Potrafi wygłosic referat w sposób komunikatywny i w wyznaczonym czasie PEK_U03 Potrafi uczestniczyć w dyskusji problemowej Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest zdolny do pogłębionej refleksji moralnej nad osiągnięciami biotechnologii

TREŚCI PROGRAMOWE


Se1 Nowa etyka czy etyka tradycyjna? Problem biotechnokratyzmu 2 Se2 Biotechnologia a środowisko; problemy etyczne 2 Se3 Biotechnologia a prawa zwierząt 2 Se4 Regulacje prawne dotyczące zamkniętego użycia GMO,

zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska, wprowadzenia GMO do obrotu oraz wywozu za granicę i tranzytu GMO

2

Se5 Regulacje prawne dotyczące eksperymentów na zwierzętach i modyfikacji genomu ludzkiego

2

Se6 Regulacje prawne dotyczące wykorzystania GMO do wytwarzania żywności i środków farmaceutycznych

2

Se7 Ochrona własności intelektualnej w biotechnologii 2 Se8 Zaliczenie 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Referat N2. Dyskusja problemowa





F1 PEK_U01, PEK_U02

Referat 1

F2 PEK_U03 Odpowiedź ustna

63

F3 PEK_U01, PEK_U02, PEK_K01

Referat 2

F4 PEK_U03, PEK_K01

Odpowiedź ustna

P = 0,4F1 + 0,1F2 + 0,4F3 + 0,1F4



[67] Ben Mepham, Bioetyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 [68] T. Ślipko, Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. WAM, Kraków 1994 [69] Wybrane akty prawne LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[45] Dobrzański G., Dobrzańska B., Kiełczowski D., Ochrona środowiska przyrodniczego. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1997

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Piotr Jadczyk, Waldemar adamiak, [email protected], [email protected]

64

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Prawne i etyczne aspekty w biotechnologii




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_U01 S2BS_U01 C1, C2, C3 Se1 - Se7 N1, N2 PEK_U02 S2BS_U01 C1, C2, C3 Se1 - Se7 N1, N2 PEK_U03 S2BS_U01 C1, C2 Se1 - Se7 N2 PEK_K01 K2OS_K02 C2 Se4 - Se7 N1, N2


65


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Procedury korzystania ze środowiska Nazwa w języku angielskim: Procedures of environmental usage Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202022 Grupa kursów: NIE


30


30









1. Ma rozszerzoną wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej, organicznej, biologii

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat kreowania programów ochrony środowiska C2. Poznanie efektywnych sposobów prowadzenia polityki ochrony środowiska w regionach C3. Nabycie umiejętności współpracy z administracją samorządową

66

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 ma wiedzę w zakresie obowiązujących przepisów prawa dotyczącego środowiska,

planowania przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z przekształcaniem środowiska

PEK_W02 ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę w zakresie oceny skutków zanieczyszczeń i degradacji środowiska oraz ich wpływu na zdrowie człowieka

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi wykorzystać wiedzę na temat efektywnych sposobów prowadzenia polityki

w regionach oraz współpracy z administracja publiczna i samorządową, potrafi zaplanować procedury przedsięwzięć inwestycyjnych i naprawczych

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 ma świadomość społecznych skutków działalności inżynierskiej i związanej z tym

odpowiedzialności za podejmowane decyzje

TREŚCI PROGRAMOWE


Se1 Prawo, a planowanie polityki ochrony środowiska. 2 Se2 Instrumenty polityki ekologicznej (prawne, finansowe, społeczne) 2 Se3 Ochrona środowiska w procesie inwestycyjnym 2 Se4 Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko do planów

zagospodarowania przestrzennego 2

Se5 Raporty oddziaływania na środowisko. 2 Se6 Wdrażanie polityki ochrony środowiska (wydawanie pozwoleń i ich

egzekwowanie) 2

Se7 Pozwolenia zintegrowane i konsekwencje wprowadzenia 2 Se8 Analiza wymagań najlepszej dostępnej techniki BAT 2 Se9 Organizacja efektywnego systemu gospodarki odpadami 2 Se10 Rola pozarządowych organizacji ekologicznych w procesie

opracowywania i wdrażania polityki ochrony środowiska 2

Se11 Finansowanie ochrony środowiska 2 Se12 Źródła i zawartość informacji przyrodniczej (budowa geologiczna,

rzeźba terenu, klimat, zanieczyszczenia powietrza, stosunki wodne, pokrywa glebowa, fauna i flora, użytkowanie terenu, walory krajobrazowe)

2

Se13 Gromadzenie i udostępnianie danych o środowisku 2 Se14 Procedury rozjemcze, opłaty, kary, wstrzymanie inwestycji 2 Se15 Zaliczenie kursu 2 30 Suma godzin

67

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład problemowy N2. Praca własna;samodzielne studia i przygotowanie do zaliczenia kursu N3. Praca własna;samodzielne studia i przygotowanie do zajęć seminaryjnych N4. Prezentacja multimedialna N5. Dyskusja problemowa





P1 K2OS_W07, S2BS_W06; S2BS_U03; K2OS_K02

Ocena końcowa/ Zaliczenie

F1 Prezentacje, udział w dyskusjach problemowych K2OS_W07, S2BS_W06; S2BS_U03; K2OS_K02

F2 K2OS_W07, S2BS_W06; S2BS_U03; K2OS_K02

Prezentacje, udział w dyskusjach problemowych









F9 K2OS_W07, S2BS_W06; S2BS_U03;


68

K2OS_K02 F10 Prezentacje, udział w dyskusjach problemowych K2OS_W07,

S2BS_W06; S2BS_U03; K2OS_K02











[70] Krikke B., Zaworska-Matruga W., Planowanie i wdrażanie polityki ochrony środowiska. Poradnik, Ofic. Wyd. El-Press Warszawa 2001

[71] Kowalczyk R., Sulczewska B., Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko do planów zagospodarowania przestrzennego, Ekokonsult, Gdańsk 2002

[72] Lenart W. Zakres informacji przyrodniczych na potrzeby Ocen Oddziaływania na Środowisko, Ekokonsult, Gdańsk 2002

[73] Podgajniak T., Behnke M., Szymański J., Wybrane aspekty oddziaływań środowiskowych. Pozwolenia zintegrowane, analizy ryzyka, przeglądy ekologiczne i programy dostawcze, Ekokonsult, Gdańsk 2003


[46] Aktualne przepisy prawne w postaci Dyrektyw UE, Rozporządzeń Prezesa RM, Ministra Środowiska i in.


Kazimierz Grabas, [email protected]

69

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Procedury korzystania ze środowiska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2BS_W06, S2BS_U03; K2OS_K02

C1, C2, C3, C4

Se1-Se15 N1, N2 N3, N4, N5

PEK_W02 K2OS_W07, S2BS_W06, S2BS_U03; K2OS_K02

C1, C2, C3, C4

Se1-Se15 N1, N2 N3, N4, N5

PEK_U01 K2OS_W07, S2BS_W06, S2BS_U03; K2OS_K02

C1, C2, C3, C4

Se1-Se15 N1, N2 N3, N4, N5

PEK_K01 K1OS_W03, K1OS_U02, K1OS_U13

C1, C2, C3, C4

Se1-Se15 N1, N2 N3, N4, N5


70


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Procesy biologiczne w uzdatnianiu i w systemach dystrybucji

wody Nazwa w języku angielskim: Biological processes in water treatment and water distribution

systems Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202065 Grupa kursów: NIE


30 15 15


90 30 30







o charakterze praktycznym (P) 1 0,5 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawowe wiadomości z mikrobiologii 2. Ma podstawową wiedzę z technologii oczyszczania wody 3. Ma podstawową wiedzę z zakresu zaopatrzenia w wodę

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy z zakresu wykorzystania mikroorganizmów w procesach oczyszczania wody C2. Umiejętność przewidywania wpływu biocenozy wodnej na jakość wody uzdatnionej. C3. Zrozumienie roli drobnoustrojów w formowaniu błony biologicznej i jej wpływu na procesy uzdatniania C4. Umiejętność przewidywania skutków rozwoju biofilmuw sieciach dystrybucji wody i biodeterioracji materiałów technicznych C5. Zdobycie wiedzy z zakresu podatności materiałów technicznych na korozję mikrobiologiczną

71

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat roli mikroorganizmów w procesie oczyszczania wód PEK_W02 Ma wiedzę na temat skutków zdrowotnych braku stabilności mikrobiologicznej

wody uzdatnionej PEK_W03 Ma świadomość podatności materiałów technicznych na kolonizację przez

drobnoustroje i deteriorację PEK_W04 Ma podstawową wiedzę z zakresu metod kontroli obecności i unieszkodliwiania

mikroorganizmów Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Zna sposoby oceny rozwoju błony biologicznej i przewidywania skutków w

aspekcie jakości wody i biodetrioracji materiałów technicznych PEK_U02 Potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu zagrożeń epidemiologicznych do

sformułowania zaleceń projektowych instalacji sanitarnych PEK_U03 Potrafi korzystać z publikacji naukowych do prezentowania aktualnych zagadnień

z zakresu biologii procesów uzdatniania i dystrybucji wody Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy skutków zdrowotnych i ekonomicznych braku stabilności

mikrobiologicznej wody przeznaczonej do celów komunalnych i przemysłowych PEK_K02 Posiada umiejętność pracy w zespole, merytorycznej dyskusji, prezentowania

poglądów

TREŚCI PROGRAMOWE


Mikrobiologia wód powierzchniowych. Organizmy uciążliwe dla powierzchniowych ujęć wodociągowych. Zakwity sinicowe i ich wpływ na procesy uzdatniania i jakość wody do picia. Zagrożenia epidemiologiczne

Wy1 2

Mikrorganizmy w wodach podziemnych i ich udział w kształtowaniu jakości wody. Procesy mikrobiologiczne w uzdatnianiu i oczyszczaniu wód podziemnych

Wy2 2

Rodzaje zagrożeń wywoływanych przez organizmy wodne. Wpływ organizmów na jakość organoleptyczną ujmowanej i uzdatnionej wody.

Wy3 2

Formowanie i struktura biofilmów. Błona biologiczna. Biologiczne metody uzdatniania wód powierzchniowych i infiltracyjnych - procesy biochemiczne

Wy4 2

Występowanie organizmów w systemach uzdatniania i urządzeniach wodociągowych Rozwój biofilmów w sieci dystrybucji wody wodociągowej. Wtórne skażenia mikrobiologiczne wody

Wy5 2

Wy6 Wirusy, bakterie, pierwotniaki 2 Monitorowanie i testowanie biofilmów w systemach dystrybucji wody Mechanizm przeżywania bakterii w wodzie dezynfekowanej. Wrażliwość biofilmów na biocydy.

Wy7 2

Przeżywalność patogenów w biofilmach. Zagrożenia bioaerozolami (Legionella sp. Mycobacterium sp.)

Wy8 2

72

Losy patogenów i pasożytów w procesach uzdatniania i dystrybucji wody. Choroby infekcyjne i inwazyjne przenoszone drogą wodną.Cz.I

Wy9 2

Losy patogenów i pasożytów w procesach uzdatniania i dystrybucji wody. Choroby infekcyjne i inwazyjne przenoszone drogą wodną.Cz.II

Wy10 2

Metody zwalczania organizmów i zapobieganie ich wtórnemu rozwojowi w wodach ujmowanych i systemach oczyszczania i dystrybucji wody.

Wy11 2

Wy12 Podatność materiałów technicznych na obrosty biologiczne. 2 Wy13 Bioindykacja wody surowej i uzdatnionej 2 Wy14 Sesja posterowa z krótką ustną prezentacją Cz.I 2 Wy15 Sesja posterowa z krótką ustną prezentacją Cz.II 2

30 Suma godzin


La1 Auto- i allochtoniczna mikroflora wodna 2 La2 Ocena jakościowa i ilościowa drobnoustrojów w wodach

ujmowanych na cele wodociągowe 2

La3 Ocena jakościowa i ilościowa drobnoustrojów na podstawowych etapach uzdatniania wody. Izolacja bakterii z błon biologicznych

2

La4 Identyfikacja organizmów uciążliwych dla powierzchniowych ujęć wody (promieniowce, sinice, złocienice, gąbki)

2

La5 Biodegradowalny i asymilowany węgiel organiczny- metody oceny 2 La6 Ocena wrażliwości wyizolowanych bakterii na środki

przeciwbakteryjne i dezynfektanty Cz.I 2

La7 Ocena wrażliwości wyizolowanych bakterii na środki przeciwbakteryjne i dezynfektanty. Cz.II

2

La8 Opracowanie i prezentacja wyników badań mikrobiologicznych 1 15 Suma godzin


Se1 Metody wykrywania biofulingu w systemach dystrybucji wody 2 Se2 Obrosty biologiczne a aerogenne zagrożenia zdrowia. Legionella w

systemach dystrybucji wody-dane epidemiologiczne. 2

Se3 Biologia bakterii z rodzaju Legionella i Mycobacterium 2 Se4 Rola i skutki obrostów biologicznych w procesach technologicznych

w wybranych gałęziach przemysłu, 2

Se5 Podatność na korozję mikrobiologiczną materiałów technicznych. 2 Se6 Zalecenia w projektowaniu uniemożliwiające rozwój drobnoustrojów

w instalacjach sanitarnych i klimatyzacyjnych 2

Se7 Metody zwalczania biofilmów 2 Se8 Dyskusja podsumowująca prezentowane zagadnienia 1 15 Suma godzin

73

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wkład informacyjny(prezentacja multimedialna) N2. Wykład problemowy(prezentacja multimedialna N3. Przygotowanie tematycznej prezentacji multimedialnej-praca własna N4. Wykonanie i opracowanie wyników analiz mikrobiologicznych N5. Dyskusja problemowa N6. Przygotowanie sprawozdania





P1 PEK_W01÷ PEK_W04,PEK_K01

Przygotowanie i prezentacja ustna posteru, odpowiedź ustna na pytania

F1 PEK_U01÷ PEK_U03,PEK_K01

Wejściówka, sprawozdanie

F2 PEK_W01÷ PEK_W04,PEK_K01, PEK_K02

Prezentacja multimedialna, dyskusja, odpowiedzi ustne

P1, P2=F1, P3=F2



[74] Nawrocki J., Biłozor S. Uzdatnianie wody.Procesy chemiczne i biologiczne, PWN Warszawa2000

[75] Walker J., Surman S., Jass J.: Industrial Biofouling. Detection, Prevention and Control John Wiley & Sons New York 2000\

[76] Olańczuk-Nejman K. Mikroorganizmy w kształtowaniu jakości i uzdatnianiu wód podziemnych Monografie Politechniki Gdańskiej , Gdańsk 2001,


[47] artykuły krajowe i zagraniczne w ramach merytorycznego zakresu kursu [48] H. G. Schlegel: Mikrobiologia ogólna. PWN, Warszawa

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Teodora Małgorzata Traczewska, [email protected]

74

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Procesy biologiczne w uzdatnianiu i w systemach dystrybucji wody Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska

I SPECJALNOŚCI Biotechnologia środowiska



Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W01, S2BS_W03 S2BS_W014,

C1 Wy2, Wy3, Wy4, Wy5 Wy7,Se1

N1,N2, N3,N5


C2,C3 Wy1, Wy3,Se1÷Se3

N1,N2, N3,N5


C3,C4 Wy5, Wy8, Wy10,

Wy11,Se6

N1,N2, N3,N5


C5 Wy11 ÷Wy15,Se7

N4,N6

PEK_U01 S2BS_U01, S2BS_U08 C4,C5 L1÷L7,Se1÷Se7

N3,N6

PEK_U02 S2BS_U01, S2BS_U08 C3 L1÷L7,Se1÷Se7

N3,N6

PEK_U03 K2OS_U05, K2OS_U06 C1 Se1÷Se7 N3 PEK_K01 K2OS_K02, C1÷C5 Se1÷Se7 N5 PEK_K02 K2OS_K01 C1÷C5 L1÷L7,Se1÷S

e7 N5


75


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Procesy membranowe w biotechnologii Nazwa w języku angielskim: Membrane processes in biotechnology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202020 Grupa kursów: NIE


30


90









1. Ma wiedzę w zakresie mikrobiologii i inżynierii procesowej

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z właściwościami membran oraz rodzajami procesów membranowych C2. Zdobycie wiedzy na temat bioreaktorów membranowych i możliwości ich wykorzystania C3. Zapoznanie z przykładami zastosowań procesów membranowych w różnych aspektach biotechnologii

76

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat właściwości membran i rodzajów procesów membranowych PEK_W02 Jest w stanie ustalić metody poprawy właściwości separacyjnych i transportowych

membran PEK_W03 Zna przydatność technik membranowych do różnorodnych zagadnień

biotechnologicznych

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Informacje wstępne. Techniki separacji 2 Wy2 Membrany biologiczne i syntetyczne 2 Wy3 Parametry charakteryzujące membrany i procesy membranowe 2

Klasyfikacja i charakterystyka procesów membranowych. Procesy zintegrowane

Wy4 2

Procesy separacji membranowej: mechanizmy separacji i transportu, parametry pracy

Wy5 2


Wy6 2


Wy7 2

Moduły membranowe. Schematy i tryby pracy instalacji membranowych

Wy8 2

Wy9 Polaryzacja stężeniowa i blokowanie membran 2 Wy10 Bioreaktory membranowe 2 Wy11 Bioreaktory membranowe 2

Zastosowanie procesów membranowych w biologicznych procesach oczyszczania wody i ścieków

Wy12 2

Wy13 Membrany w systemach dozowania i separacji gazów 2 Wy14 Membrany w różnych dziedzinach (przemysł, medycyna) 2 Wy15 Kolokwium 2

30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy

77





P PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03

kolokwium



[77] Bodzek M., Bohdziewicz J., Konieczny K., Techniki membranowe w ochronie środowiska, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej (1997)

[78] Bodzek M., Konieczny K., Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, Projprzem-EKO, Bydgoszcz (2005)

[79] Bodzek M., Konieczny K., Usuwanie zanieczyszczeń nieorganicznych ze środowiska wodnego metodami membranowymi, Wyd. Seidel-Przywecki (2011)


[49] Rautenbach R., Procesy membranowe, Wydawnictwo Naukowo -Techniczne, Warszawa (1996)

[50] Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów. pod red. A.L.Kowala, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław (1996)

[51] Trusek-Hołownia A., Membrane Bioreactors. Models for Bioprocess Design. Balaban Desalination Publications (2011)

[52] Literatura bieżąca, internet OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Małgorzata Kabsch-Korbutowicz, [email protected]

78

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Procesy membranowe w biotechnologii




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W09 C1, C2 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6,

Wy7

N1, N2

PEK_W02 S2BS_W09 C1, C2 Wy8, Wy9 N1, N2 PEK_W03 S2BS_W09 C3 Wy10, Wy11,

Wy12, Wy13, Wy14

N1, N2


79


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Recykling wybranych grup odpadów i materiały

biodegradowalne Nazwa w języku angielskim: Recycling of selected material streams and biodegradable

materials Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202075 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30










1. Podstawy recyklingu 2. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie recyklingu opakowaniowych tworzyw sztucznych C2. Poznanie technologii recyklingu odpadów sprzętu elektrycznego i elektroniki C3. Zdobycie wiedzy na temat recyklingu pojadów wycofanych z eksploatacji C4. Zdobycie wiedzy na temat rodzajów i wykorzystania materiałów biodegradowalnych

80

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat ilości odpadów różnych grup PEK_W02 Zna technologię recyklingu opakowaniowych tworzyw sztucznych PEK_W03 Zna technologię recyklingu odpadów sprzętu elektrycznego i elektroniki PEK_W04 Ma wiedzę na temat recyklingu pojadów wycofanych z eksploatacji PEK_W05 Ma wiedzę na temat polimerów biodegradowalnych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Zna metody recyklingu różnych grup odpadów PEK_U02 Nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą z zakresu materiałów

biodegradowalnych Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym

lidera, wykonawcy i sprawozdawcy

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Recykling opakowań z politereftalanu etylenu 2 Wy2 Recykling sprzętu elektrycznego i elektroniki 2 Wy3 Recykling pojazdów wycofanych z eksploatacji 2 Wy4 Materiały biodegradowalne 2 Wy5 Skrobia - budowa i właściwości 2 Wy6 Polikwas mlekowy 2 Wy7 Biodegradowalne poliestry 2 Wy8 Kolokwium 1

15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie, omówienie zakresu zajęć seminaryjnych 2 Se2 Budowa materiałów i jej związek z podatnością na degradację 2 Se3 Problemy recyklingu koondensacyjnych tworzyw sztucznych 2 Se4 Problemy recyklingu szkła i metali 2 Se5 Skrobia termoplastyczna 2 Se6 Kompozyty polikwasu mlekowego 2 Se7 Kompozyty polihydroksymaślanu butylenu 2 Se8 Podsumowanie 14 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład problemowy N2. Prezentacja multimedialna seminaryjna N3. Dyskusja problemowa

81





P1 PEK_W01 - PEK_W05

kolokwium

P2 PEK_U01, PEK_U02, PEK_K01




[80] M. Kozłowski (red.), Recykling tworzyw sztucznych w Europie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006

[81] H. Żakowska, Opakowania biodegradowalne: recykling organiczny, mechanizm biodegradacji, metody badań przydatności do kompostowania, biodegradowalne materiały opakowaniowe, COBRO, Warszawa 2003

[82] T. Marcinkowski (red.), Kompleksowe zarządzanie gospodarką odpadami, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Wielkopolski, Poznań 2011.


[53] L. Yu (Ed.), Biodegradable polymer blends and composites from renewable resources, John Wiley & Sons, Hoboken, 2009.


Marek Kozłowski, [email protected]

82

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Recykling wybranych grup odpadów i materiały biodegradowalne




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W10 C1-C4 Wy1-Wy3 N1 PEK_W02 S2BS_W10 C1 Wy1 N1 PEK_W03 S2BS_W10 C2 Wy2 N1 PEK_W04 S2BS_W10 C3 Wy3 N1 PEK_W05 S2BS_W13 C4 Wy1-Wy7 N1 PEK_U01 S2BS_U01, S2BS_U10 C1-C3 Se3, Se4 N2, N3 PEK_U02 S2BS_U01, S2BS_U10 C4 Se2, Se5-Se8 N2, N3 PEK_K01 S2BS_U01, S2BS_U10 C1-C4 S24-Se7 N2, N3


83


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rewaloryzacja środowiska Nazwa w języku angielskim: Revalorisation of environment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS002074 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30





0,5 0,5 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom





1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, ekologii i ochrony przyrody oraz innych przedmiotów obowiązkowych dla studentów I stopnia OŚ

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat wartości środowiska C2. Poznanie konsekwencji degradacji środowiska C3. Zdobycie wiedzy biologicznej umożliwiającej zrozumienie funkcjonowania środowiska przyrodniczego i zjawisk przyrodniczych C4. Nabycie umiejętności oceny wartości środowiska i podejmowania właściwych działań mających na celu rewaloryzację środowiska

84

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat krajobrazu, środowiska, metod jego oceny. PEK_W02 Ma wiedzę na temat konsekwencji degradacji środowiska (powietrze, woda i

gleba) PEK_W03 Ma wiedzę na temat działań jakie należy podjąć w celu rewaloryzacji środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zastosować odpowiednie narzędzia służące rewaloryzacji środowiska

(dobór roślin, techniki rekultywacji biologicznej gleby, techniki biotechnologiczne) .

PEK_U02 Potrafi określić wpływ rodzaju zagospodarowania terenu na środowisko wodno-glebowe.

PEK_U03 Potrafi ocenić jak dany obiekt będzie oddziaływał środowisko wodno-glebowe. PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich analiz. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym

lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) PEK_K02 Jest świadomy występowania specyficznych typów zagrożeń dla środowiska

przyrodniczego (np. związanych z działalnością wydobywczą, różnego typu inwestycjami)

TREŚCI PROGRAMOWE


Pojęcie krajobrazu, typy. Krajobraz pierwotny i naturalny. Elementy i czynniki kształtujące środowisko.

Wy1 2

Metody oceny wartości środowiska (w tym obszarów zurbanizowanych i zdegradowanych). Zastosowanie badań fitosocjologicznych oraz inwentaryzacji przyrodniczej w ocenie degradacji środowiska.

Wy2 2

Znaczenie bioróżnorodności w rewaloryzacji środowiska. Konsekwencje fragmentacji siedlisk dla bioróżnorodności.

Wy3 2

Fragmentacja siedlisk. Funkcje korytarzy ekologicznych, zasady ich projektowania i funkcjonowania w Polsce

Wy4 2

Rewaloryzacja, rekultywacja i rewitalizacja. Przykłady przekształceń i rewaloryzacji środowiska w Europie i na świecie

Wy5 2

Narzędzia i metody rewaloryzacji środowiska. Zasady doboru roślinności.

Wy6 2

Wy7 Ekonomiczne i społeczne aspekty rewaloryzacji 2 Wy8 Kolokwium zaliczeniowe 1

15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie w problematykę badań środowiskowych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień istotnych dla praktyki

2

85

ochrony i rewaloryzacji środowiska. Se2 Kształtowanie terenów zieleni miejskiej. Przykłady z PL. Ogławianie

drzew i inne zabiegi pielęgnacyjne wykonywane na terenach miejskich oraz wzdłuż szlaków komunikacyjnych a ochrona przyrody. Ochrona terenów przed antropopresją- powstawanie i techniki kształtowania stref ochronnych. Rekultywacja biologiczna terenów zurbanizowanych. Przykłady z PL.

2

Se3 Rekultywacja biologiczna terenów poprzemysłowych. Przykłady z PL.Techniki dekontaminacji gleb . Proekologiczne znaczenie planistyki na terenach antropogenicznych. Kartografia gleb obszarów antropogenicznych.

2

Se4 Wpływ rodzaju zagospodarowania terenu na stan i rozwój gleb. Gatunki roślin wykorzystywane w rekultywacji biologicznej

2

Se5 Ocena oddziaływania na środowisko wodno- glebowe wybranego obiektu (przemysłowy, komunalny, budowlany, przemysłowy, komunikacyjny).

2

Se6 Ocena jakości wybranego krajobrazu miejskiego (estetyka, ekologia a aspekt kulturalno- historyczny).

2

Se7 Analiza zmian środowiskowych (demografia, użytkowanie terenów, jakość środowiska przyrodniczego, systemy komunikacyjne, uprzemysłowienie) wybranego obszaru. Przekłady rewitalizacji i rekultywacji wybranych obiektów poprzemysłowych

2

Se8 Ocena prezentacji, zaliczenie końcowe 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wskazanie istotnych konsekwencji dla środowiska wynikających z jego degradacji. N4. Prezentacja podstawowych technik stosowanych w rewaloryzacji środowiska N5. Opracowanie raportu oddziaływania na środowisko wybranych obiektów N6. Opracowanie raportu z badań





P1 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 Wy1-8

Kolokwium

F1 prezentacje PEK_W02, PEK_U01, PEK_K01 Se1- Se3

F2 PEK_U02, prezentacje

86

PEK_K01 Se4 PEK_U03, PEK_K01 Se5

F3 PEK_U03, PEK_K01 Se5

prezentacje

F4 PEK_U01, PEK_K01 Se6, Se 7

prezentacje

F5 PEK_U04, PEK_K01 PEK_K02 Se8

ocena końcowa

P 2 = 0,3F1+ 0,2F2 + 0,2F3 + 0,1F4 + 0,2F5



[83] Landscape ecology, Concepts , methods and Applications Francoise Burel , Jacques Baundry, Science Publishers 2003,

[84] Landscape ecology in action. Almo Farina, Springer 2000 [85] Richling A., Solon J, 1996. Ekologia krajobrazu. PWN. Warszawa [86] Farina A. 1998. Principles and methods in landscape ecology. London, Chapman, Hall. [87] Buchwlad K. Engelhardt W. 1975. Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody

PWRiL. Warszawa [88] Kozłowski S. 1983. Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej Polski.

Ossolineum. Wrocław. [89] Wojciechowki I., 1987. Ekologiczne podstawy kształtowania środowiska. PWN.

Warszawa . LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[54] Bogdanowski J. 1976. Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. PAN. Ossolineum. Kraków

[55] Olaczek R., Warcholińska A.U. (red) 1999. Ochrona środowiska i żywych zasobów przyrody. Wyd. UŁ.



87

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Rewaloryzacja środowiska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 SBS_W15 C1 Wy1 N1 PEK_W02 SBS_W15 C2 Wy2,

Wy3,Wy4 N1, N2, N3

PEK_W03 SBS_W15 C3, C4 Wy5,Wy6, Wy7, Wy8

N1, N2, N4

PEK_U01 S2BS_U11 C4 Wy5, Wy6, Se1-Se8

N3, N4, N5

PEK_U02 S2BS_U11 C4 Se4 N3, N5, N6 PEK_U03 S2BS_U11 C4 Se5 N3, N5, N6 PEK_U04 S2BS_U11 C4 Se1-8 N4, N5, N6 PEK_K01 S2BS_U01 C4 Se1 -Se8 N4, N5, N6 PEK_K02 S2BS_U11 C1,C2,C3, C4 Wy1-Wy8,

Se8 N4, N5, N6


88


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Statystyka Nazwa w języku angielskim: Statistics Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202063 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie algebry.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie opisu rozkładów empirycznych cechy oraz rozkładów zmiennych losowych. C2. Zdobycie wiedzy w zakresie metod estymacji oraz testowania hipotez statystycznych. C3. Nabycie umiejętności stosowania metod opisu statystycznego zebranych danych oraz stosowania metod wnioskowania statystycznego w odniesieniu do procesów i zjawisk z obszaru inżynierii ochrony środowiska.

89

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma rozszerzoną i pogłębiona wiedzę w zakresie statystyki opisowej oraz

matematycznej, niezbędną do opisu i analizy danych pomiarowych procesów i zjawisk z obszaru inżynierii ochrony środowiska.

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi właściwymi do

sporządzenia złożonych opisów statystycznych oraz przeprowadzenia złożonych analiz statystycznych.

PEK_U02 Potrafi opracowywać empiryczne i korzystać z teoretycznych rozkładów cech badanych procesów i obserwowanych zjawisk. Potrafi formułować i testować hipotezy związane z problemami inżynierskimi i prostymi problemami badawczymi.

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z empirycznym

rozkładem cechy statystycznej, formułowaniem i testowaniem hipotez statystycznych, przeprowadzaniem analiz oraz budową modeli regresji liniowej.

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Statystyka opisowa. 2 Przestrzeń probabilistyczna. Definicja prawdopodobieństwa. Zmienne losowe. Rozkłady zmiennych losowych dyskretnych.

Wy2 2

Rozkłady zmiennych losowych ciągłych. Standaryzacja zmiennej losowej. Tablice rozkładu normalnego, t-studenta, chi-kwadrat, F.

Wy3 2

Wy4 Estymacja punktowa i przedziałowa. Poziomy ufności. 2 Poziomy istotności. Testowanie hipotez statystycznych. Testy parametryczne i nieparametryczne.

Wy5 2

Analiza wariancji. Zmienne losowe wielowymiarowe. Korelacja liniowa dwóch zmiennych.

Wy6 2

Regresja liniowa jednowymiarowa. Konstruowanie linii regresji. Konstruowanie krzywych ufności.

Wy7 2

Wy8 Kolokwium. 1 15 Suma godzin


Ćw1 Sporządzanie tabel rozdzielczych oraz rozkładów empirycznych cech dyskretnych i ciągłych. Obliczanie miar położenia i rozproszenia cechy.

2

Ćw2 Obliczanie parametrów rozkładów zmiennych losowych dyskretnych oraz obliczanie prawdopodobieństw.

2

Ćw3 Standaryzacja parametrów rozkładów normalnych. Korzystanie z tablic rozkładu normalnego. Obliczanie prawdopodobieństwa stanu zmiennej losowej oraz wartości średniej.

2

Ćw4 Konstruowanie przedziałów ufności dla wartości średnich i wariancji. Korzystanie z tablic rozkładu t-Studenta oraz chi-kwadrat.

2

90

Ćw5 Formułowanie i testowanie hipotez statystycznych dotyczących porównywania wartości średniej, wariancji, prawdopodobieństw. Korzystanie z tablic rozkładu F.

2

Ćw6 Scenariusz postępowania w procesie analizy wariancji. Formułowanie hipotez.

1

Ćw7 Sporządzenie linii regresji oraz krzywych ufności. 3 Ćw8 Kolokwium. 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Prezentacja multimedialna N3. Konsultacje N4. Praca własna; przygotowanie do ćwiczeń N5. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do kolokwium





F1 PEK_W01, PEK_K01

Kolokwium z wykładów

P1=F1 F2 PEK_U02,

PEK_K01 Kolokwium z ćwiczeń

P2=F2



[90] Jóźwiak J.: Statystyka od podstaw. Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 2000.

[91] Kordecki W.: Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Wrocław, Oficyna Wydawnicza Gis. 2003

[92] Krysicki W., Bartos J., Dyczka W., Królikowska K., Wasilewski M.: Statystyka matematyczna w zadaniach. Część II. Statystyka matematyczna. Warszawa, PWN 2005

[93] Starzyńska W. E.: Statystyka praktyczna. Warszawa. PWN 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[56] Koronacki J.: Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Warszawa, WNT. 2001

91

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Andrzej Pawlak, [email protected]

92

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Statystyka




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W01 C1, C2 Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6,

Wy7

N1, N2, N3, N5

PEK_U01 K2OS_U01 C3 Cw1, Cw2, Cw3, Cw4,

Cw5

N2, N3, N4, N5

PEK_U02 K2OS_U01 C3 Cw6, Cw7 N2, N3, N4, N5 PEK_K01 K2OS_K02 C1, C2, C3 Wy1, Wy2,

Wy3, Wy4, Wy5, Wy6, Wy7, Cw1, Cw2, Cw3, Cw4, Cw5, Cw6, Cw7

N1, N2, N3, N4, N5


93


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Toksykologia Nazwa w języku angielskim: Toxicology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202064 Grupa kursów: NIE


30 15


90 30










1. Student ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, mikrobiologii i biochemii.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy dotyczącej pochodzenia i rodzaju trucizn C2. Poznanie dróg wnikania trucizn do organizmu człowieka oraz ich przemian w organizmie człowieka C3. Zdobycie wiedzy dotyczącej wpływu czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych na toksyczność związków chemicznych C4. Zdobycie wiedzy dotyczącej mechanizmów toksycznego mutagennego, rakotwórczego i teratogennego działania trucizn chemicznych oraz metod ich wykrywania C5. Zdobycie wiedzy na temat występowania trucizn w środowisku i ich oddziaływania na ekosystemy wodne i glebowe oraz na jakość powietrza atmosferycznego C6. Poznanie skutków oddziaływania promieniowania jonizujące na organizmy C7. Nabycie umiejętności badania właściwości toksycznych związków chemicznych C8. Nabycie umiejętności badania właściwości mutagennych związków chemicznych C9. Nabycie umiejętności badania wpływu czynników fizycznych i chemicznych toksyczność trucizn

94

C10. Nabycie umiejętności wykonania analizy toksykologicznej próbek środowiskowych

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma podstawową wiedzę o pochodzeniu i rodzajach trucizn PEK_W02 Zna drogi wnikania trucizn do organizmu człowieka PEK_W03 Zna mechanizmy biotransformacji i wydalania trucizn PEK_W04 Ma podstawową wiedzę na temat wpływu czynników biologicznych i fizyczno-

chemicznych na toksyczność związków chemicznych PEK_W05 Zna mechanizm toksycznego, mutagennego, rakotwórczego i teratogennego

działania trucizn PEK_W06 Zna metody oceny toksyczności związków chemicznych oraz interakcje

toksykologiczne PEK_W07 Zna sposób oddziaływania trucizn na ekosystemy wodne i glebowe PEK_W08 Ma podstawową wiedzę na temat monitoringu biologicznego PEK_W09 Zna skutki oddziaływania promieniowania jonizujące na organizmy żywe Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi dobrać i przygotować materiał biologiczny do badań toksykologicznych PEK_U02 Potrafi wykonywać testy określające toksyczność ostrą związków chemicznych PEK_U03 Potrafi wykonywać testy określające toksyczność podostrą i chroniczną związków

chemicznych PEK_U04 Potrafi wykonać badania ekotoksykologiczne wody, gleby, powietrza oraz

odpadów PEK_U05 Potrafi wykryć obecność substancji mutagennych w próbkach środowiskowych Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy zagrożeń dla człowieka i środowiska naturalnego związanych z

emisją zanieczyszczeń chemicznych

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Źródła i rodzaje trucizn 2 Definicja trucizny. Dawka. Czynniki biologiczne i fizyczno-chemiczne warunkujące toksyczność

Wy2 2

Wchłanianie, wydalanie oraz transport i rozmieszczenie ksenobiotyków w organizmie

Wy3 2

Wy4 Biotransformacja ksenobiotyków 2 Wy5 Wydalanie trucizn 2 Wy6 Mechanizmy toksycznego działania trucizn 2

Mutagenne, rakotwórcze i teratogenne działanie związków chemicznych

Wy7 2

Wy8 Metody oceny właściwości biologicznych związków chemicznych 2 Wy9 Interakcje toksykologiczne 2

Chemiczne skażenie powietrza i jego oddziaływanie na organizmy żywe

Wy10 2

95

Toksyczne zanieczyszczenia i ich oddziaływanie na ekosystemy wodne

Wy11 2

Wy12 Przyczyny degradacji ekosystemów glebowych 2 Wy13 Toksykologia żywności 2 Wy14 Toksykologia promieniowania jonizującego 2

Monitoring biologiczny i jego zastosowanie do oceny jakości środowiska

Wy15 2

30 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium toksykologicznym. Przygotowanie imateriału biologicznego do badań toksykologicznych

3

La2 Ocena wpływu czynników biologicznych, fizyczno-chemicznych na toksyczność ksenobiotyków

3

La3 Określanie toksycznego oddziaływania skażeń chemicznych środowiska na organizmy żywe za pomocą testów letalnych

3

La4 Określanie toksycznego oddziaływania skażeń chemicznych środowiska na organizmy żywe za pomocą testów fizjologicznych

3

La5 Metody oceny mutagennego i rakotwórczego działania skażeń środowiskowych

3

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Prezentacja sposobu wykonywania testów letalnych N3. Prezentacja sposobu wykonywania testów fizjologicznych N4. Prezentacja sposobu wykonywania testów pozwalających na ocenę właściwości mutagennych związków chemicznych N5. Ocena wyników badań prób środowiskowych na podstawie obowiązujących norm N6. Przygotowanie prezentacji zawierającej raport z badań





P1 egzamin PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04,PEK_W05, PEK_W06, PEK_W07,

96

PEK_W08, PEK_W09, PEK_K01

F1 PEK_U01 La1

krotki test sprawdzający, raport

F2 PEK_U02 La2 , La3

krotki test sprawdzający,raport

F3 PEK_U03 La2, La4


F4 PEK_U04 La3,La4


F5 PEK_U05 La5

krotki test sprawdzający, raport

P2 = 0,125F1 + 0,125F2 + 0,125F3 + 0,125F4 +0,125F5



[94] Seńczuk W., Toksykologia, PZWL, Warszawa 1990 [95] Rusiecki W., Kubikowski P., Toksykologia współczesna, PZWL, Warszawa 1976 [96] Pawlaczyk-Szpilowa M., Biologia i ekologia, Oficyna wydawnicza PWr, Wrocław 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[57] Dutkiewicz T., Chemia toksykologiczna. PZWL, Warszawa 1974 [58] Hanke J., Piotrowski J.K., Biochemiczne podstawy toksykologii, PZWL, Warszawa

1984 [59] Przeździecki Z., Biologiczne skutki chemizacji środowiska. PWN, Warszawa 1980

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Barbara Kołwzan, [email protected]

97

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Toksykologia




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W05 C1 Wy1 N1 PEK_W02 K2OS_W05 C2 Wy3 N1 PEK_W03 K2OS_W05 C2 Wy4-5 N1 PEK_W04 K2OS_W05 C3 Wy2 N1 PEK_W05 K2OS_W05 C4 Wy6-7 N1 PEK_W06 K2OS_W05 C4 Wy8-9 N1 PEK_W07 K2OS_W05 C5 Wy10-12 N1 PEK_W08 K2OS_W05 C5 Wy15 N1 PEK_W09 K2OS_W05 C6 Wy14 N1 PEK_U01 K2OS_U07, K2OS_U03 C7-8 La1 N2-3 PEK_U02 K2OS_U07, K2OS_U03 C6 La2-3 N2 PEK_U03 K2OS_U07, K2OS_U03 C7 La2, 4 N3 PEK_U04 K2OS_U07, K2OS_U03 C7 La3-4 N2,3,5 PEK_U05 K2OS_U07, K2OS_U03 C8 La5 N4,6 PEK_K01 K2OS_K02 C3 Wy7,10-12 N1


98


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Wykorzystanie grzybów w biotechnologii środowiska Nazwa w języku angielskim: Use of fungi in environmental biotechnology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Biotechnologia środowiska Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: Grupa kursów: NIE


15 15


30 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie mikrobiologii i biotechnologii

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie pogłębionej wiedzy na temat możliwości wykorzystania grzybów w różnych dziedzinach biotechnologii środowiskowej C2. Nauczenie przygotowania i wygłaszania prezentacji

99

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna mechanizmy aktywności enzymatycznej grzybów PEK_W02 Zna możliwości wykorzystania grzybów do transformacji odpadów PEK_W03 Zna możliwości wykorzystania grzybów do oczyszczania ścieków PEK_W04 Zna możliwości wykorzystania grzybów do oczyszczania gazów odlotowych PEK_W05 Zna możliwości wykorzystania grzybów do bioremediacji gruntów Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przygotować referat na temat wykorzystania grzybów w biotechnologii, na

podstawie współczesnej literatury naukowej PEK_U02 Potrafi wygłosić referat w sposób komunikatywny i w wyznaczonym czasie PEK_U03 Potrafi uczestniczyć w dyskusji problemowej Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi precyzyjnie i poprawnie językowo wyrażać swoje myśli

TREŚCI PROGRAMOWE


Grzyby o największym znaczeniu w biotechnologii. Mechanizmy aktywności enzymatycznej grzybów.

Wy1 2

Biokonwersja odpadów ligninocelulozowych przez grzyby ligninolityczne i celulolityczne

Wy2 2

Wykorzystanie grzybów białej zgnilizny w przemyśle celulozowo-papierniczym

Wy3 2

Wy4 Wykorzystanie grzybów do oczyszczania ścieków 2 Wy5 Wykorzystanie grzybów do oczyszczania gazów odlotowych 2 Wy6 Wykorzystanie grzybów do bioremediacji gruntów 2 Wy7 Grzyby genetycznie modyfikowane w ochronie środowiska 2 Wy8 Zaliczenie 1

15 Suma godzin


Se1 Zalety i wady grzybów jako organizmów wykorzystywanych w biotechnologii. Pochodzenie szczepów grzybowych, metody hodowli i sposoby wykorzystania

2

Se2 Grzyby i biopaliwa drugiej generacji 2 Se3 Lakaza - niezwykły enzym grzybowy o dużym potencjale

zastosowawczym w biotechnologii 2

Se4 Wykorzystanie grzybów do usuwania ze środowiska pozostałości środków wybuchowych

2

Se5 Wykorzystanie grzybów drożdżoidalnych w biotechnologii środowiska

2

Se6 Wykorzystanie grzybów keratynolitycznych w biotechnologii środowiska

2

100

Se7 Heterotroficzne ługowanie metali 2 Se8 Zaliczenie 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny z wykorzystaniem slajdów N2. Referat N3. Dyskusja problemowa





P1 PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_W04, PEK_W05

Kolokwium

F1 Referat PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01

F2 PEK_U03, PEK_K01

Odpowiedź ustna

P2 = 0,6F1 + 0,4F2



[97] Libudzisz Z., Kowal K., Żakowska Z.: Mikrobiologia techniczna, tom2: Mikroorganizmy w biotechnologii, ochronie środowiska i produkcji żywności. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

[98] Błaszczyk M.: Mikroorganizmy w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007

[99] Klimiuk E., Łebkowska M.: Biotechnologia w ochronie środowiska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003


[60] Miksch K., Sikora J.: Biotechnologia scieków. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010

[61] Miksch K.: Biotechnologia środowiskowa, cz. 1 i 2. Fundacja Ekologiczna "Silesia", Katowice 1995


Waldemar Adamiak, [email protected]

101

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Wykorzystanie grzybów w biotechnologii środowiska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2BS_W11 C1 Wy1 N1 PEK_W02 S2BS_W11 C1 Wy2, Wy3,

Wy7 N1

PEK_W03 S2BS_W11 C1 Wy4 N1 PEK_W04 S2BS_W11 C1 Wy5 N1 PEK_W05 S2BS_W11 C1 Wy6, Wy7 N1 PEK_U01 S2BS_U01 C2 Se1, Se2, Se3,

Se4, Se5, SE6, Se7

N2

PEK_U02 S2BS_U01 C2 Se1, Se2, Se3, Se4, Se5, SE6, Se7

N2

PEK_U03 S2BS_U01 C2 Se1, Se2, Se3, Se4, Se5, SE6, Se7

N3

PEK_K01 K2OS_K02 C2 Se1, Se2, Se3, Se4, Se5, SE6, Se7

N2, N3


102


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Biotechnologia w gospodarce odpadami Nazwa w języku angielskim: Biotechnology in Solid Waste Management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202026 Grupa kursów: NIE


30


60










CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat rodzajów, ilości i pochodzenia odpadów biodegradowalnych. C2. Poznanie aspektów prawnych oceny i klasyfikacji odpadów biodegradowalnych. C3. Zdobycie podstawowej wiedzy w zakresie stosowanych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów biodegradowalnych.

103

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzajów i stopnia uciążliwości odpadów biodegradowalnych.PEK_W02 Ma szczegółową wiedzę na temat przepisów prawa dotyczących gospodarki

odpadami biodegradowalnymi. PEK_W03 Ma szczegółową wiedzę na temat stosowania technologii tlenowych w gospodarce

odpadami biodegradowalnymi. PEK_W04 Ma szczegółową wiedzę na temat stosowania technologii beztlenowych w

gospodarce odpadami biodegradowalnymi. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego i zdrowia

wynikających z błędnych zasad gospodarki odpadami biodegradowalnymi.

TREŚCI PROGRAMOWE


Prawne podstawy gospodarki odpadami biodegradowalnymi. Ustawa o odpadach. Katalog odpadów.

Wy1 2

Skład fizyczno-chemiczno-biologiczny odpadów biorozkładalnych. Zagrożenia i uciążliwość.

Wy2 2

Stabilizacja chemiczna odpadów. Alkalizacja odpadów o podwyższonej zawartości białek i tłuszczów.

Wy3 2

Komunalne osady ściekowe oraz osady z oczyszczania ścieków z zakładów przemysłu spożywczego.

Wy4 2

Odpady hodowlane, ubojowe i z przetwórstwa mięsa. Odpady z utylizacji padliny zwierzęcej.

Wy5 4

Wy6 Odpady z gorzelni, browarów i przetwórstwa owocowo-warzywnego. 2 Wy7 Odpady żywnościowe z produkcji i konsumpcji. 2

Stabilizacja tlenowa odpadów w różnych układach technologicznych. Kompostowanie odpadów w pryzmach statycznych, w pryzmach odwracanych, w reaktorach obrotowych i w kontenerach.

Wy8 4

Fermentacja odpadów w różnych układach technologicznych w fazie stałej lub płynnej.

Wy9 4

Wy10 Stabilizacja tlenowo-beztlenowa odpadów. 2 Rolnicze wykorzystanie odpadów ustabilizowanych biochemicznie lub chemicznie. Właściwości nawozowe.

Wy11 2


STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny. N2. Wykład problemowy.

104

N3. Kolokwium





P1 PEK_W01, PEK_W02,PEK_W03, PEK_W04, PEK_K01

kolokwum



[100] Klimiuk E., Łebkowska M.: Biotechnologia w ochronie środowiska. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa, 2008.

[101] Jędrczak, A. Biologiczne przetwarzanie odpadów, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008

[102] Marcinkowski T.: Przetwarzanie osadów ściekowych w procesie wapnowania. PZITS Oddział Wielkopolski, Poznań 2010.

[103] Kutera J.: Gospodarka gnojowicą. Wyd. Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław, 1994.

[104] Bilitewski B., Hardtle G., Marek K.: Podręcznik gospodarki odpadami. Wyd. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006.

[105] Kośmider J i inni: Odory. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2002. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[62] Sikorski Z. i inni: Chemia żywności. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2000. [63] Mackenzie A. i inni: Ekologia. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2000. [64] Periodyki z zakresu tematycznie dotyczącego gospodarki odpadami dostępne w

bibliotece Wydziału Inżynierii Środowiska PWr. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


105

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Biotechnologia w gospodarce odpadami

Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska I SPECJALNOŚCI Gospodarka odpadami



Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO_W10 C1 Wy1, Wy2 N1,N2 PEK_W02 S2GO_W10 C2 Wy1 N1 PEK_W03 S2GO_W10 C3 Wy3-Wy12 N2,N3 PEK_W04 S2GO_W10 C3 Wy3-Wy12 N2,N3 PEK_K01 K2OS_K03, K2OS_K03 C1-C3 Wy1-Wy12 N1-N3


106


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Gospodarka odpadami komunalnymi Nazwa w języku angielskim: Municipal waste management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202076 Grupa kursów: NIE


30 30 15


60 60 30







o charakterze praktycznym (P) 1 1 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat rodzajów, klasyfikacji oraz ilości odpadów komunalnych wytwarzanych i zagospodarowywanych w Polsce (S2GO_W01) C2. Poznanie szczegółowych przepisów prawa gospodarki odpadami komunalnymi oraz utrzymania czystości i porządku w gminach (S2GO_W01) C3. Zdobycie szczegółowej wiedzy w zakresie nowoczesnych technologii gospodarowania odpadami komunalnymi (S2GO_W01) C4. Nabycie umiejętności opracowania koncepcji zintegrowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi oraz koncepcji zakładu przetwarzania odpadów komunalnych (S2GO_U05) C5. Nabycie umiejętności opracowania i przedstawienia wybranego problemu gospodarowania odpadami komunalnymi na podstawie studiów literatury oraz krytycznej interpretacji i oceny danych z różnych źródeł (S2GO_U01)

107

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzajów i ilości odpadów komunalnych wytwarzanych i

zagospodarowywanych w Polsce PEK_W02 Ma szczegółową wiedzę na temat przepisów prawa gospodarki odpadami

komunalnymi i utrzymania czystości i porządku w gminach PEK_W03 Potrafi scharakteryzować technologie gospodarowania odpadami komunalnymi Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi opracować zintegrowaną koncepcję gospodarki odpadami komunalnymi

oraz koncepcję zakładu przetwarzania odpadów komunalnych PEK_U02 Potrafi wyszukiwać i odpowiednio zinterpretować oraz ocenić dane z różnych

źródeł dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi PEK_U03 Potrafi ocenić emisje z zakładów przetwarzania odpadów oraz dobrać metody ich

ograniczania Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie, jest otwarty na dyskusję, potrafi świadomie

wyrażać własne oceny i zdanie dotyczące zagadnień prezentowanych przez innych PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi

wynikających z nieprawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi

TREŚCI PROGRAMOWE


Prawne podstawy gospodarki odpadami komunalnymi w UE oraz w Polsce

Wy1 2

Charakterystyka ilościowo- jakościowa odpadów komunalnych w Polsce i w innych krajach UE, prognozowanie zmian ilości i składu odpadów

Wy2 2

Kryteria wyboru rozwiązań organizacyjnych i technologicznych gospodarki odpadami na poziomie lokalnym i regionalnym

Wy3 2

Wy4 Systemy zbierania i odbierania odpadów komunalnych 2 Sortowanie odpadów zebranych selektywnie i zmieszanych przed odzyskiem, w tym recyklingiem

Wy5 2

Recykling organiczny bioodpadów, kompostowanie i fermentacja metanowa, nawozy organiczne

Wy6 2

Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych

Wy7 2

Wy8 Paliwa zastępcze z odpadów komunalnych 2 Wy9 Termiczne metody przetwarzania odpadów komunalnych 4 Wy10 Składowanie odpadów po przetworzeniu odpadów komunalnych 4 Wy11 Zagadnienia ekonomiczne gospodarki odpadami komunalnymi 2

Oddziaływanie instalacji gospodarki odpadami komunalnymi na środowisko

Wy12 2

Wy13 Egzamin 2 30 Suma godzin

108

Forma zajęć - projekt Liczba godzin

Wprowadzenie do projektu z gospodarki odpadami komunalnymi, omówienie tematu

Pr1 2

Omówienie podstawowych wymogów systemu gospodarki odpadami komunalnymi

Pr2 2

Weryfikacja i aktualizacja bilansu ilości i składu odpadów komunalnych

Pr3 2

Koncepcja systemu gospodarki odpadami komunalnymi, schemat technologiczny systemu

Pr4 2

Pr5 Omówienie sposobów odbierania i transportu odpadów 2 Przedstawienie obliczeń technologicznych dla kompostowania i fermentacji bioodpadów zbieranych selektywnie

Pr6 2

Przedstawienie obliczeń technologicznych dla mech.-biol. przetwarzania odpadów zmieszanych

Pr7 2

Przedstawienie obliczeń technologicznych dla termicznego przetwarzania odpadów zmieszanych

Pr8 2

Omówienie zakresu doboru urządzeń, wykonania schematów technologicznych, planów i rysunków

Pr9 2

Dyskusje i indywidualne konsultacje oraz etapowe sprawdzanie projektów

Pr10 8

Dyskusje i indywidualne konsultacje oraz etapowe sprawdzanie projektów

Pr11 4

30 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie do seminarium z gospodarki odpadami komunalnymi, rozdanie i omówienie tematów

2

Se2 Prezentacje multimedialne seminariów przez studentów, dyskusje prezentacji

11

Se3 Ocena i zaliczenie seminariów 2 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Konsultacje N4. Prezentacja projektu N5. Prezentacja multimedialna N6. Dyskusja


Oceny (F – formująca (w trakcie semestru), P



109

– podsumowująca (na koniec semestru) P1 PEK_W01 ,

PEK_W02, PEK_W03, Wy13

egzamin

P2 PEK_U02, PEK_K01, S3


P3 PEK_U01, PEK_U03, PEK_K01, P10

oddanie projektu



[106] den Boer, E., den Boer, J. Szpadt, R. Solid waste management; podręcznik dla kierunku Environmental Quality Management, Environmental Engineering, Politechnika Wrocławska, Wrocław, 2011

[107] Jędrczak, A. Biologiczne przetwarzanie odpadów, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008

[108] B. Bilitewski, G. Hardtle, K. Marek. Podręcznik gospodarki odpadami, Wyd. Seidel Przywecki, W-wa. 2003.


[65] Wandrasz J., Wandrasz A., Paliwa formowane. Wyd. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006.

[66] Rosik-Dulewska C.: Podstawy gospodarki odpadami. PWN, Warszawa, 2005. [67] Skalmowski K. (red.), Poradnik gospodarowania odpadami. Verlag Dashofer,

Warszawa. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Ryszard Szpadt, [email protected]

110

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Gospodarka odpadami komunalnymi




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO_W01 C1 Wy2 N1 PEK_W02

S2GO_W01 C2 Wy1 N1, N2

PEK_W03

S2GO_W01, S2GO_W04, S2GO_W10

C3 Wy3-Wy12 N1, N2

PEK_U01

S2GO_U05 C4 P1-P9 N3, N4, N6

PEK_U02

S2GO_U01 C5 S3 N5, N6

PEK_U03

S2GO_W01 C3, C4 Wy12 N2

PEK_K01

S2GO_W01 C3,C4,C5

W12, P9, S2 N5


111


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Gospodarka odpadami przemysłowymi Nazwa w języku angielskim: Industrial Waste Management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202079 Grupa kursów: NIE


45 15 15


90 60 30






0 2 1 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom





1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii ogólnej i gospodarki odpadami komunalnymi

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat rodzajów i ilości odpadów przemysłowych wytwarzanych i zagospodarowywanych w Polsce i za granicą. C2. Poznanie aspektów prawnych oceny i klasyfikacji odpadów przemysłowych. C3. Zdobycie podstawowej wiedzy w zakresie stosowanych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów przemysłowych. C4. Nabycie umiejętności opracowania i przedstawienia wybranego problemu dotyczącego gospodarki odpadami przemysłowymi na podstawie analizy i oceny informacji uzyskanych w drodze przeglądu literatury i opisów technologii produkcji przemysłowych w aspekcie powstawania odpadów.

112

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzajów i stopnia uciążliwości i niebezpieczeństwa odpadów

przemysłowych . PEK_W02 Ma szczegółową wiedzę na temat przepisów prawa dotyczących gospodarki

odpadami przemysłowymi. PEK_W03 Potrafi omówić wybrane technologie chemicznego, fizycznego lub biologicznego

unieszkodliwiania odpadów przemysłowych. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi opracować koncepcję systemu identyfikacji, dalszego postępowania oraz

doboru technologii unieszkodliwiania odpadów przemysłowych wraz z koncepcją organizacji zakładu odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów.

PEK_U02 Potrafi uzyskać, ocenić i zinterpretować informacje dotyczące zagrożeń dla zdrowia i środowiska w zakresie gospodarki odpadami przemysłowymi.

PEK_U03 Potrafi ocenić emisje zanieczyszczeń z zakładów odzysku i unieszkodliwiania odpadów przemysłowych oraz wskazać sposoby ich likwidacji lub ograniczenia.

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego i zdrowia

wynikających z błędnych zasad gospodarki odpadami przemysłowymi.

TREŚCI PROGRAMOWE


Prawne podstawy gospodarki odpadami przemysłowymi i substancjami niebezpiecznymi. Ustawa o odpadach. Katalog odpadów.

Wy1 6

Definicje i sposoby klasyfikacji substancji i mieszanin niebezpiecznych. Kryterium właściwości fizykochemicznych oraz zawartości składników niebezpiecznych

Wy2 3

Wytyczne do sporządzania kart charakterystyki substancji niebezpiecznej. Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej: kontrola narażenia, właściwości fizyczne i chemiczne, informacje toksykologiczne i ekologiczne

Wy3 3

Metodyka badań właściwości fizykochemicznych substancji i odpadów niebezpiecznych; warunki, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne

Wy4 3

Wy5 Transport substancji oraz odpadów niebezpiecznych 3 Kompendium technologii stosowanych w gospodarce i unieszkodliwianiu odpadów przemysłowych.

Wy6 3

Badania fizykochemiczne i biologiczne odpadów przemysłowych oraz ocena zagrożenia dla zdrowia i środowiska.

Wy7 3

Ochrona zdrowia i zapewnienie bezpieczeństwa w miejscach unieszkodliwiania odpadów przemysłowych. Próbniki i procedury pobierania próbek odpadów.

Wy8 3

Wy9 Odpady garbarskie, galwaniczne, farb i lakierów i farmaceutyczne. 3 Odpady hodowlane, ubojowe i z przetwórstwa zwierząt (bydła, trzody, futerkowych i drobiu).

Wy10 3

Wy11 Odpady rafineryjne, z katastrof drogowych, wybuchów i pożarów. 6

113

Wy12 Odpady budowlane i rozbiórkowe (w tym azbestowe) 3 Stabilizacja i zestalanie odpadów. Podstawy technologiczne.Popioły i żużle oraz inne odpady mineralne jako komponenty w procesie unieszkodliwiania odpadów przemysłowych.

Wy13 3

45 Suma godzin


La1 Wprowadzenie do ćwiczeń laboratoryjnych z gospodarki odpadami omówienie zakresu oraz sposobu realizacji poszczególnych ćwiczeń oraz formy ich oddania.

3

La2 Badania właściwości fizykochemicznych wybranych odpadów przemysłowych; ocena możliwości ich unieszkodliwiania przy użyciu technik stabilizacji/zestalania

3

La3 Badania stabilizacji/zestalania wybranych odpadów przemysłowych 3 La4 Badania efektywności procesu stabilizacji/zestalania wybranych

odpadów przemysłowych (testy na wymywanie zanieczyszczeń z przetworzonych odpadów; analiza właściwości mechanicznych produktów)

3

La5 Zestawienie i interpretacja wyników badań. Ocena efektywności procesu. Sporządzenie raportu z ćwiczeń

3

15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie do seminarium z gospodarki odpadami przemysłowymi, rozdanie i omówienie tematów prac oraz formy ich oddania.

2

Se2 Prezentacje multimedialne prac seminaryjnych, dyskusje w ramach prezentacji poszczególnych tematów prac.

10

Se3 Ocena i zaliczenie oddanych prac seminaryjnych. 3 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny. N2. Wykład problemowy. N3. Konsultacje. N4. Praca własna; przygotowanie do egzaminu i do ćwiczeń laboratoryjnych N5. Ćwiczenia laboratoryjne; krótkie 10-15 minutowe wejściówki N6. Prezentacja wyników badań. N7. Prezentacja multimedialna. N8. Dyskusja.


Oceny (F – formująca Numer efektu Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia

114

(w trakcie semestru), P – podsumowująca (na koniec semestru)

kształcenia

P1 egzamin PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01

F1 PEK_U02 wejsciówka F2 PEK_U02,PEK_U03 wejsciówka F3 PEK_U03 wejsciówka F4 PEK_U01,

PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01

raport

F5 PEK_U02 prezentacja multimedialna



[109] Surygała J.: Zanieczyszczenia naftowe w gruncie. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław, 2000.

[110] Podniało A.: Paliwa oleje i smary w ekologicznej eksploatacji. Poradnik. Wydawnictwa Naukowe Technicznme, Warszawa, 2002.

[111] Marcinkowski T.: Przetwarzanie osadów ściekowych w procesie wapnowania. PZITS Oddział Wielkopolski, Poznań 2010.

[112] Kurdowski W.: Chemia cementu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1991. [113] Listwan A., Baic I., Łuksa A.: Podstawy gospodarki odpadami niebezpiecznymi.

Wydawnictwo Politechnika Radomska, 2007. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[68] Maciak F.: Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 2003.

[69] Periodyki z zakresu tematycznie dotyczącego gospodarki odpadami dostępne w bibliotece Wydziału Inżynierii Środowiska PWr.



115

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Gospodarka odpadami przemysłowymi




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO_W07 C1 Wy6-Wy14 N1, N2 PEK_W02 S2GO_W07 C2 Wy6 N1 PEK_W03 S2GO_W07 C3 Wy7, Wy10-

Wy14 N2

PEK_U01 S2GO_U05 C3 La2-La5 N3-N6, N8 PEK_U02 S2GO_U01 C4 Se2,Se3, N3, N7, N8 PEK_U03 S2GO_U05 C3 La2-La5 N3-N6, N8 PEK_K01 K2OS_K03, K2OS_K03 C1-C4 Wy1-Wy14,

Se2,Se3, La2-La5

N1-N8


116


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Maszyny i urządzenia w gospodarce odpadami Nazwa w języku angielskim: Machines in Waste Management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202032 Grupa kursów: NIE


30


90










CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat zasad pracy i budowy maszyn i urządzeń stosowanych w systemach zagospodarowania odpadów komunalnych i przemysłowych. C2. Poznanie zasad doboru urządzeń i maszyn dla poszczególnych grup odpadów i zastosowanej technologii ich zagospodarowania. C3. Nabycie umiejętności poprawnej eksploatacji maszyn i urządzeń w systemach gromadzenia i usuwania odpadów w miejscu ich powstawania oraz w zakładach ich zagospodarowania i unieszkodliwiania.

117

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat klasyfikacji i rozwiązań technicznych maszyn, urządzeń oraz

instalacji wykorzystywanych w gospodarce odpadami. PEK_W02 Potrafi właściwie dobierać urządzenia i maszyny dla poszczególnych rodzajów

odpadów i zastosowanej technologii ich zagospodarowania. PEK_W03 Jest w stanie w sposób efektywny eksploatować maszyny i urządzenia przy

minimalnych zużyciu energii. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość społecznych skutków działalności inżynierskiej na środowisko. PEK_K02 Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.

TREŚCI PROGRAMOWE


Klasyfikacja odpadów. Badania ilościowe i jakościowe odpadów. Frakcje materiałowe i granulometryczne odpadów.

Wy1 2

Właściwości technologiczne odpadów. Ogólne zasady rozdzielania mieszanin niejednorodnych.

Wy2 2

Pojemniki i zbiorniki na odpady komunalne i przemysłowe. Rozwiązania konstrukcyjne pojemników do selektywnej zbiórki odpadów. Przechowywanie i składowanie odpadów niebezpiecznych.

Wy3 2

Pojazdy samochodowe bezpylne do odbioru i transportu odpadów. Typy i konstrukcje pojazdów. Sposoby zagęszczanie odpadów w pojazdach. Pojazdy wielkogabarytowe.

Wy4 2

Środki transportu do transportu odpadów przemysłowych, specyficznych odpadów ciekłych, niebezpiecznych i osadów ściekowych.

Wy5 2

Rozwiązania konstrukcyjne stacji przeładunkowych dla odpadów komunalnych i przemysłowych.

Wy6 2

Klasyfikacja i segregacja odpadów. Konstrukcje urządzeń do przesiewania odpadów. Stosowane urządzenia do transportu bliskiego odpadów.

Wy7 2

Rozdrabianie odpadów. Rozwiązania konstrukcyjne rozdrabniarek. Metody zagęszczanie odpadów. Rozwiązania konstrukcyjne pras, belownic, brykiecarek i paleciarek.

Wy8 2

Procesy sortowania i separacji odpadów. Rozwiązania konstrukcyjne separatorów i klasyfikatorów do odpadów stałych i płynnych.

Wy9 2

Kompostowanie odpadów. Rozwiązania konstrukcyjne reaktorów do kompostowania. Wyposażenie reaktorów w urządzenia i instalacje do napowietrzania, zwilżania, mieszania i przerzucania kompostu na pryzmach.

Wy10 2

Fermentacja metanowa odpadów. Rozwiązania i wyposażenie komór fermentacyjnych. Wyposażenie instalacji do fermentacji metanowej w fazie przygotowania odpadów do fermentacji, odbioru gazu i odwadniania osadu przefermentowanego.

Wy11 2

118

Termiczna przeróbka odpadów. Rozwiązania konstrukcyjne pieców do spalania odpadów komunalnych. Wyposażenie piecó1)w w fazie przygotowania odpadów do spalania. Kotły do odzysku energii cieplnej. Urządzenia do odprowadzenia żużla.

Wy12 2

Unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych. Rozwiązania konstrukcje pieców do spalania stałych, ciekłych i gazowych odpadów niebezpiecznych. Wyposażenie spalarni w instalacje do oczyszczania spalin

Wy13 2

Maszyny urządzenia stosowane na składowiskach odpadów. Rozwiązania konstrukcyjne spycharek, koparek, kompaktorów, ładowarek, zgarniarek i równiarek. Wyposażenie składowiska odpadów w instalacje do zbierania odcieków i jego odgazowywania.

Wy14 2


STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny. N2. Wykład problemowy. N3. Prezentacja multimedialna.





P PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01, PEK_K02

kolokwium

119



[114] E. Kempa, Gospodarka odpadami miejskimi, Arkady, Warszawa 1983, [115] B. Bilitewski, G. Hardtle, K. Marek, Podręcznik gospodarki odpadami. Wyd. Seidel-

Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 2006 [116] Cz. Rosik-Dulewska, Podstawy gospodarki odpadami, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2010 [117] M. Żygadło, Gospodarka odpadami komunalnymi, Wydawnictwo Pol.

Świętokrzyskiej, Kielce 2002 [118] J. Oleszkiewicz, Eksploatacja składowiska odpadów, LEM PROJEKT s. c., Kraków

1999 [119] Z. Korzeń, Ekologistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2001 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[70] T. Piecuch, Utylizacja odpadów przemysłowych, Wydawnictwo Politechniki Koszalińskiej 2000

[71] K. d’Obym, E. Szaliński, Odpady komunalne, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej 2005

[72] Materiały i katalogi producentów maszyn i urządzeń stosowanych w gospodarce odpadami


Mieczysław Łuźniak, [email protected]

120

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Maszyny i urządzenia w gospodarce odpadami




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W03, K2OS_W07 C1 Wy1 N1 PEK_W02 K2OS_W03, K2OS_W07 C1, C2, C3 Wy1-Wy14 N2, N3 PEK_W03 K2OS_W03, K2OS_W07 C1, C2, C3 Wy1-Wy14 N2, N3 PEK_K01 K2OS_K02 C1, C2, C3 Wy1-Wy14 N1, N2, N3 PEK_K02 K2OS_K02 C1, C2, C3 Wy1-Wy14 N1, N2, N3


121


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Materiały biodegradowalne Nazwa w języku angielskim: Biogradable materials Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202039 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30










1. Podstawy chemii

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat rodzajów i wykorzystania materiałów biodegradowalnych C2. Poznanie metod modyfikacji polimerów biodegradowalnych

122

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat polimerów biodegradowalnych PEK_W02 Zna podstawy procesu biodegradacji Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Nabycie umiejętności posługiwania sie wiedzą z zakresu materiałów

biodegradowalnych oraz tworzyw sztucznych Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym


TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Biomasa jako źródło materiałów i energii 2 Wy2 Materiały biodegradowalne 2 Wy3 Skrobia - budowa i właściwości 2 Wy4 Modyfikacja skrobi 2 Wy5 Polikwas mlekowy 2 Wy6 Poliestry 2 Wy7 Nowe polimery z surowców odnawialnych 2 Wy8 Kolokwium 1

15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie, omówienie zakresu zajęć seminaryjnych 2 Se2 Mieszaniny i kompozyty polimerowe 2 Se3 Skrobia termoplastyczna 2 Se4 Kompozyty skrobi 2 Se5 Kompozyty polikwasu mlekowego 2 Se6 Kompozyty polihydroksymaślanu butylenu 2 Se7 Mieszaniny skrobi termoplastycznej z innymi polimerami 2 Se8 Podsumowanie 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład problemowy N2. Prezentacja multimedialna seminaryjna N3. Dyskusja problemowa

123





P1 PEK_W01, PEK_W02

kolokwium

P2 PEK_U01, PEK_K01





[121] H. Żakowska, Opakowania biodegradowalne: recykling organiczny, mechanizm biodegradacji, metody badań przydatności do kompostowania, biodegradowalne materiały opakowaniowe, COBRO, Warszawa 2003


[73] L. Yu (Ed.), Biodegradable polymer blends and composites from renewable resources, John Wiley & Sons, Hoboken, 2009.

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Marek Kozłowski, [email protected]

124

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Materiały biodegradowalne




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO_W11 C1 Wy1-Wy7 N1 PEK_W02 S2GO_W11 C1 Wy2 N1 PEK_U01 S2GO_U01 C2 Wy4, Se2-Se7 N1, N2, N3 PEK_K01 S2GO_U01 C1, C2 Se2-Se8 N2


125


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Modelowanie w GO Nazwa w języku angielskim: Modelling in waste management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202038 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie gospodarki odpadami

CELE PRZEDMIOTU C1. Zrozumienie procesów i przemian zachodzących w technologiach przetwarzania odpadów C2. Poznanie kryteriów środowiskowych i ekonomicznych optymalizacji regionalnych systemów gospodarki odpadami; wiedz na temat modeli stosowanych do oceny lokalizacji instalacji i wybranych technologii gospodarki odpadami. C3. Nabycie umiejętności korzystania z modeli matematycznych dotyczących stosowanych technologii gospodarki odpadami; umiejętność symulacji komputerowej wpływu rodzaju odpadów na przebieg i końcowe efekty ich przekształcania

126

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat metod modelowania procesów zachodzących w technologiach

zagospodarowania odpadów PEK_W02 Potrafi opisać podstawowe parametry odpadów determinujące przydatność

odpadów do przetwarzania w danej technologii (mechaniczna, biologiczna, termiczna)

PEK_W03 Jest w stanie wymienić i scharakteryzować podstawowe składniki kosztów funkcjonowania zakładów zagospodarowania odpadów

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonać obliczenia bilansów masy i energii w oparciu o modele

komputerowe PEK_U02 Potrafi zinterpretować uzyskane w modelowaniu wyniki PEK_U03 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Posiada umiejętność prezentowania na forum swojej pracy Jest świadomy

występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z konsumpcji dóbr i wytwarzania odpadów

TREŚCI PROGRAMOWE


Wprowadzenie; podstawowe modele, modelowanie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w środowisku, ocena

Wy1 2

Wy2 Model zbierania i odbierania odpadów 2 Wy3 Elementy składowe opłaty za gospodarowanie odpadami 2

Model składowiska odpadów i termicznego przekształcania odpadów (spalania)

Wy4 2

Wy5 Model kompostowania i fermentacji 2 Model mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów

Wy6 2

Podstawy oceny ekonomicznej dla potrzeb studiów wykonalnosci. Koszty inwestycyjne i eksploatacyjne zakładów gospodarki odpadami

Wy7 2



La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń, omówienie sposobu przygotowania danych do modelu

2

La2 Wprowadzenie do modeli komputerowych, demonstracje możliwości, nauka stosowania

2

La3 Wprowadzanie danych wejściowych 2 La4 Modelowanie zbierania i odbierania odpadów; ocena wpływu różnych

parametrów 4

La5 Modele ekonomicznej oceny 2

127

La6 Obliczenie oceny ekonomicznej dla wybranego przykładu 2 La7 Omówienie wyników i wniosków, ocena przez prowadzącego 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Modelowanie technologii zagospodarowania odpadów z wykorzystaniem modelu komputerowego N4. Omówienie i interpretacja wyników N5. Konsultacje N6. Opracowanie raportu z laboratorium





P1 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03

kolokwium

F1 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K01

raport

F2 PEK_U01 PEK_U02 PEK_U03 PEK_K02

Prezentacja ustna



[122] den Boer, E., den Boer, J. Jager, J. Planowanie i optymalizacja gospodarki odpadami http://www.iwar.bauing.tu-darmstadt.de/abft/Lcaiwm/Main.htm

[123] Kraszewski, A., Pietrzyk-Sokulska E. (red.) Ocena systemów gospodarki odpadami. część I, II i III. Abrys. 2011


[74] Kulczycka, J., Pietrzyk-Sokulska, E. (red.) Ewaluacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce; Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków 2009 http://www.ewaluacja.gov.pl/Wyniki/Documents/4_031.pdf


[76] Międzygminna gospodarka odpadami - zastosowanie oceny cyklu życia w planowaniu

128

gospodarki odpadami komunalnymi [red. R. Szpadt]. Materiały z konferencji "Międzygminna gospodarka odpadami", Wrocław 10 czerwca 2005 r. ISBN 83-921167-1-2, wyd. PZITS nr 856.

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Emilia den Boer, [email protected]

129

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Modelowanie w GO




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO _W01 C1, C2 Wy1; Wy5 N1, N2 PEK_W02 S2GO_W01 C1, C2 Wy1; Wy5 N1, N2 PEK_W03 S2GO _W09 C2 Wy6-Wy7 N1, N2 PEK_U01 S2GO_U01, S2GO_U02 C3 La2- La7 N3, N4 PEK_U02 S2GO_U01, S2GO_U02 C3 La2- La7 N3, N4 PEK_U03 S2GO_U02, S2GO_U03 C3 La6 - La7 N5, N6 PEK_K01 K1OS_K03 C1, C3 La2- La7 N3, N4 PEK_K02 K1OS_K02 C1, C3 La 8 N5, N6


130


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Polityka ochrony środowiska Nazwa w języku angielskim: The politics of environmental protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202006 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30












131







TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy4 2


15 Suma godzin



przypadku. 2


132
















133





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 PEK_W02




134


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Procesy termiczne w gospodarce odpadami Nazwa w języku angielskim: High Temperature Processes in Waste Management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202081 Grupa kursów: NIE


30 15


60 30






o charakterze praktycznym (P) 1 1 w tym liczba punktów ECTS




1. Posiada wiedzę i umiejętności określone w przedmiotach Chemia lub Chemia Nieorganiczna I stopnia (lub równoważne).

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie fizykochemicznych podstaw procesów spalania oraz innych, ważnych procesów termicznych, takich jak piroliza i gazyfikacja. C2. Poznanie wariantów technologicznych procesów wymienionych w C1, przede wszystkim w odniesieniu do odpadów. C3. Nabycie umiejętności wykorzystania podstawowych danych termodynamicznych do obliczeń efektów energetycznych procesów termicznych i ich stanów równowagi.

135

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat fizykochemicznych podstaw procesów termicznych. PEK_W02 Zna technologie (techniki) termicznego przekształcania i energetycznego

wykorzystania odpadów. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi ocenić przydatność określonej technologii (techniki) do termicznego

przetworzenia / energetycznego wykorzystania danego odpadu. PEK_U02 Potrafi określić uwarunkowania sposobu energetycznego wykorzystania /

termicznego przetworzenia danego odpadu. PEK_U03 Potrafi opisać podstawowe aspekty fizykochemiczne i techniczne związane z

termicznym przetworzeniem danego odpadu oraz ocenić związane z tym emisje. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej, rozumie potrzebę

formułowania i przekazywania społeczeństwu informacji i opinii dotyczących osiągnięć z zakresu inżynierii / ochrony środowiska oraz podejmuje starania, aby przekazać takie informacje i opinie w sposób powszechnie zrozumiały.

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Układ CHO[NSCl] jako paliwo. 2 Wy2 Charakterystyka odpadów jako paliwa. 2 Wy3 Spalanie; zgazowanie; piroliza. 2 Wy4 Ziarno / złoże; szybkość procesu / kinetyka. 2 Wy5 Frakcjonowanie oraz specjacja niemetali w procesach termicznych. 2 Wy6 Frakcjonowanie oraz specjacja metali w procesach termicznych. 2 Wy7 Spalanie odpadów w złożach stacjonarnych i ruchomych. 2 Wy8 Spalanie odpadów w złożach fluidalnych. 2 Wy9 Charakterystyka pyłów i popiołów po spalaniu. 2 Wy10 Techniki zgazowania odpadów. 2 Wy11 Charakterystyka produktów pirolizy i gazyfikacji. 2 Wy12 Odzysk ciepła i faz kondensujących z gazów. 2 Wy13 Korozja urządzeń w trakcie biegu procesów termicznych. 2

Dyskusja regulacji prawnych związanych z procesami termicznymi przetwarzania odpadów i ich energetycznym wykorzystaniem.

Wy14 2

Wy15 Repetytorium; perspektywy rozwoju technologii termicznych. 2 30 Suma godzin


Ćw1 Równowagi w układzie CHO. 1 Ćw2 Ciepła spalania wybranych odpadów; przygotowanie danych. 1 Ćw3 Ciepła spalania wybranych odpadów; wykonanie obliczeń. 1 Ćw4 Ciepła spalania wybranych tworzyw sztucznych w oparciu o wzory

empiryczne i skład elementarny; przygotowanie danych. 1

136

Ćw5 Ciepła spalania wybranych tworzyw sztucznych w oparciu o wzory empiryczne i skład elementarny; wykonanie obliczeń.

1

Ćw6 Stan równowagi podanej reakcji w układzie heterofazowym w funkcji temperatury; równowaga Boudouarda.

1

Ćw7 Stan równowagi podanej reakcji w układzie heterofazowym w funkcji temperatury; konwersja parą wodną.

1

Ćw8 Potencjał tlenowy układu i temperatury redukcji wybranych tlenków metali; wykonanie obliczeń.

1

Ćw9 Potencjał tlenowy układu i temperatury redukcji wybranych tlenków metali; wykonanie wykresu i określenie temperatury redukcji.

1

Ćw10 Konstrukcja diagramu obszarów przewagi; wykonanie obliczeń. 1 Ćw11 Konstrukcja diagramu obszarów przewagi; wykreślenie diagramu. 1 Ćw12 Utlenianie siarczków; przygotowanie danych, obliczenia. 1 Ćw13 Utlenianie siarczków; obliczenia, wykonanie wykresów. 1 Ćw14 Karbochlorowanie; przygotowanie danych, obliczenia. 1 Ćw15 Karbochlorowanie ; obliczenia, wykonanie wykresów. 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny z prezentacjami multimedialnymi. Zestaw pytań problemowych. Egzamin pisemny. N2. Ćwiczenia; rozwiązywanie zadań problemowych. N3. Konsultacje. N4. Praca własna w trakcie zajęć; ćwiczenia, opracowanie wyników obliczeń i redakcja arkusza sprawozdawczego. N5. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do egzaminu pisemnego.





P1 egzamin pisemny PEK_W01, PEK_W02, PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01; dla wykładu

P2 sprawozdania pisemne z poszczególnych zajęć PEK_W01, PEK_U02, PEK_W03, ; dla ćwiczeń

F1-F7 PEK_W01, sprawozdania pisemne z poszczególnych zajęć

137

PEK_U02, PEK_W03, ; dla ćwiczeń

P2 = (∑_1^7▒F_i )/7, pod warunkiem, że Fi są ocenami pozytywnymi



[129] Spalanie i paliwa, praca zbiorowa pod red. Włodzimierza Kordylewskiego, Wrocław, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2008

[130] Frakcjonowanie metali w procesach termicznego przetwarzania biomasy i stałych odpadów komunalnych, Włodzimierz Szczepaniak, Wrocław, Zakład Naukowy im. Ossolińskich; Wydawnictwo, 2005

[131] fachowe (producenci) i inne, tematyczne źródła internetowe (zalecane na wykładzie) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[78] zalecane na wykładzie publikacje naukowe

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Włodzimierz Szczepaniak, [email protected]

138

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Procesy termiczne w gospodarce odpadami




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 C1-C3 Wy1-Wy15, Ćw1-Ćw15

N1-N5

PEK_W02 C2 Wy1-Wy15 N1, N3, N5 PEK_U01 C1-C3 Wy1-Wy15,

Ćw1-Ćw15 N1-N5

PEK_U02 C1- C3 Wy1-Wy15, Ćw1-Ćw15

N1-N5

PEK_U03 C1- C3 Wy1-Wy15, Ćw1-Ćw15

N1-N5

PEK_K01 C1, C2 Wy1-Wy15 N1, N3, N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

139


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rekultywacja starych składowisk i miejsc zanieczyszczonych Nazwa w języku angielskim: Reclamation of old landfills and contaminated sites Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202082 Grupa kursów: NIE


15 30


30 60










1. 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony środowiska, gleboznawstwa i gospodarki odpadami

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej prawa ochrony i rekultywacji gleb i gruntów oraz składowisk w Unii Europejskiej i w Polsce (S2GO_W05) C2. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej technologii budowy i rekultywacji składowisk (S2GO_W05) C3. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej technologii rekultywacji zanieczyszczonych miejsc (S2GO_W05) C4. Wykonanie koncepcji budowy, zamknięcia i rekultywacji składowiska odpadów (S2GO_U07)

140

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstaw prawnych rekultywacji składowisk oraz

zanieczyszczonych gleb i gruntów w Unii Europejskiej i w Polsce PEK_W02 Ma podstawową wiedzę dotyczącą metod rekultywacji składowisk oraz

zanieczyszczonych terenów PEK_W03 Potrafi wskazać kryteria wyboru metod rekultywacji składowisk oraz terenów

zanieczyszczonych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi poprawnie i efektywnie wybrać priorytety rekultywacji na podstawie

znajomości wymagań prawnych i oceny stanu środowiska PEK_U02 Potrafi opracować koncepcję budowy, zamknięcia, rekultywacji i monitoringu

składowiska PEK_U03 Potrafi ocenić efekty środowiskowe rekultywacji Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska i zdrowia ludzi

wynikających z zanieczyszczenia terenów oraz niewłaściwej rekultywacji składowisk

TREŚCI PROGRAMOWE


Podstawy prawne rekultywacji gleb i gruntów, budowy, zamknięcia, rekultywacji i monitoringu składowisk w Unii Europejskiej i w Polsce

Wy1 2

Przegląd metod rekultywacji zanieczyszczonych gleb i gruntów, kryteria wyboru, ocena skuteczności poszczególnych metod

Wy2 4

Wy3 Przegląd rozwiązań technicznych budowy i eksploatacji składowisk 2 Wy4 Gospodarka odciekami i gazem na składowiskach 2 Wy5 Rozwiązania techniczne rekultywacji różnych typów składowisk 2

Izolacja zanieczyszczonych miejsc, bariery hydrauliczne, ekrany izolacyjne

Wy6 2

Wy7 Zasady monitoringu składowisk i ich oddziaływania na środowisko 2 Wy8 Zaliczenie pisemne 1

17 Suma godzin


Pr1 Wprowadzenie do projektu, omówienie zakresu i formy 2 Pr2 Omówienie typów składowisk i zasad ich budowy 2

Omówienie szczegółowych rozwiązań gospodarki gazem i odciekami, przykłady obliczeń i bilansów

Pr3 4

Pr4 Przykłady składowisk, omówienie rozwiązań technicznych 2 Pr5 Przykłady obliczeniowe bryły składowiska, zasady jej kształtowania 2

Opracowanie koncepcji budowy, zamknięcia, rekultywacji i monitoringu składowiska

Pr6 16

141

Pr7 Ocena i zaliczanie 2 30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Konsultacje N4. Projekt N5. Prezentacja multimedialna N6. Dyskusja





P1 Zaliczenie pisemne PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 Wy8

P2 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, Pr7

Zaliczenie koncepcji



[132] Karczewska A., Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych. Wyd. UWP, Wrocław, 2008

[133] Greinert H., Greinert A., Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego. Wyd. Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra, 1999.

[134] Wytyczne w zakresie kontroli i monitoringu gazu składowiskowego. Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2010


[79] Siuta J., Rekultywacja gruntów. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 1998. [80] Materiały konferencji; Budowa, eksploatacja i rekultywacja bezpiecznych składowisk,

Abrys Poznań, 1992-2012 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


142

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Rekultywacja starych składowisk i miejsc zanieczyszczonych




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01

S2GO_W05 C1 Wy1 N1,N2

PEK_W02

S2GO_W05 C2 Wy3-Wy7 N1, N2

PEK_W03


PEK_U01

S2GO_U07 C1-C3 Wy1 N1- N5

PEK_U02

S2GO_U07 C4 Wy3-Wy7, Pr2-Pr6

N1-N5

PEK_U03

S2GO_U07 C1, C4 Wy1,Wy7, Pr6

N1-N5

PEK_K01

S2GO_W05 C1-C3 Wy1-Wy7, Pr6

N1-N5


143


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rewaloryzacja środowiska Nazwa w języku angielskim: Revalorisation of environment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS 202074 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30





0.5 0.5 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom







144

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat krajobrazu, środowiska, metod jego oceny PEK_W02 Ma wiedzę na temat konsekwencji degradacji środowiska PEK_W03 Ma wiedzę na temat działań jakie należy podjąć w celu rewaloryzacji środowiska

w pobliżu składowisk i dzikich wysypisk Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zastosować odpowiednie narzędzia służące rewaloryzacji środowiska

(dobór roślin, techniki rekultywacji biologicznej składowisk odpadów ) . PEK_U02 Potrafi określić wpływ rodzaju zagospodarowania terenu na środowisko PEK_U03 Potrafi ocenić jak dane składowisko będzie oddziaływać na środowisko. PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich analiz. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym


przyrodniczego związanych ze składowaniem odpadów

TREŚCI PROGRAMOWE



Wy1 2


Wy2 2


Wy3 2


Wy4 2

Rewaloryzacja, rekultywacja i rewitalizacja. Przykłady przekształceń i rewaloryzacji środowiska w Europie i na świecie.

Wy5 2


Wy6 2


15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie w problematykę badań środowiskowych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień istotnych dla praktyki ochrony i rewaloryzacji środowiska.

2

Se2 Kształtowanie terenów zieleni miejskiej. Przykłady z PL. Ogławianie 2

145



2


2

Se5 Ocena oddziaływania na środowisko wybranego obiektu (składowiska odpadów).

2


2

Se7 Analiza zmian środowiskowych (demografia, użytkowanie terenów, składowanie odpadaów, jakość środowiska przyrodniczego, systemy komunikacyjne, uprzemysłowienie) wybranego obszaru. Przekłady rewitalizacji i rekultywacji wybranych obiektów poprzemysłowych

2

Se8 Ocena prezentacji, zaliczenie końcowe. 1 15 Suma godzin






P1 Kolokwium PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02 Wy1-8

F1 PEK_W02, PEK_U01, PEK_K01 Se1- Se3

Prezentacje

F2 PEK_U02, PEK_K01 Se4 PEK_U03, PEK_K01 Se5

Prezentacje

146


Prezentacje


Ocena końcowa

P 2 = 0,3F1+ 0,2F2 + 0,2F3 + 0,1F4 + 0,2F5




[136] Landscape ecology in action. Almo Farina, Springer 2000 [137] Richling A., Solon J, 1996. Ekologia krajobrazu. PWN. Warszawa [138] Farina A. 1998. Principles and methods in landscape ecology. London, Chapman, Hall.[139] Buchwlad K. Engelhardt W. 1975. Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody



Warszawa LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[81] Bogdanowski J. 1976. Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. PAN. Ossolineum. Kraków.




147





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


Wy3,Wy4 N1, N2, N3


N1, N2, N4


N3, N4, N5


Se8 N4, N5, N6


148


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Statystyka Nazwa w języku angielskim: Statistics Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202063 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30












149








TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy3 2


Wy5 2


Wy6 2


Wy7 2




2


2


2


2

150


2


1







F1 PEK_W01, PEK_K01


P1=F1 F2 PEK_U02,


P2=F2








151


152





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


Wy7

N1, N2, N3, N5


Cw5

N2, N3, N4, N5



N1, N2, N3, N4, N5


153


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Techniki membranowe w ochronie środowiska Nazwa w języku angielskim: Membrane techniques in environment protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202083 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30










1. Ma wiedzę w zakresie chemii wody, oczyszczania wody i ścieków

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z właściwościami membran oraz rodzajami procesów membranowych C2. Zapoznanie z przykładami zastosowań procesów membranowych w różnych aspektach ochrony środowiska C3. Nabycie umiejętności oceny właściwości separacyjnych i transportowych membran C4. Nabycie umiejętności pracy w grupie

154

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat właściwości membran i rodzajów procesów membranowych PEK_W02 Zna przydatność poszczególnych procesów membranowych do oczyszczania

wody, ścieków oraz gazów PEK_W03 Jest w stanie ustalić metody poprawy właściwości separacyjnych i transportowych

membran Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi określić właściwości separacyjne i transportowe membran PEK_U02 Potrafi wykorzystać wnioski z badań do opracowania technologii procesów

oczyszczania lub frakcjonowania strumieni Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym

lidera, wykonawcy, sprawozdawcy)

TREŚCI PROGRAMOWE


Informacje wstępne. Membrany: siły napędowe. Parametry charakteryzujące membrany i procesy membranowe. Klasyfikacja membran.

Wy1 2

Klasyfikacja i charakterystyka procesów membranowych. Procesy separacji membranowej: mechanizmy separacji i transportu, parametry pracy.

Wy2 2


Wy3 2

Polaryzacja stężeniowa i blokowanie membran - przyczyny i metody ograniczenia. Wstępne przygotowanie cieczy dla systemów membranowych

Wy4 2

Zastosowanie procesów membranowych do odsalania wód morskich i słonawych . Uzdatnianie wód do celów spożywczych i przemysłowych z wykorzystaniem procesów membranowych

Wy5 2


Wy6 2

Wykorzystanie procesów membranowych w oczyszczaniu i zatężaniu ścieków przemysłowych. Wykorzystanie procesów membranowych do oczyszczania i wzbogacania gazów

Wy7 2



La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium chemicznym

2

La2 Określenie właściwości separacyjnych i transportowych membran ultrafiltracyjnych

3

155

La3 Zatężanie składników z wykorzystaniem ciśnieniowych procesów membranowych

3

La4 Diafiltracyjne oczyszczanie roztworów 3 La5 Elektrodialityczne odsalanie roztworów wodnych 3 La6 Zaliczenie 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Obliczenie wyników pomiarów N4. Opracowanie raportu z badań





P1 PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03

kolokwium

F1 PEK_U01, PEK_U02 PEK_K01

kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka


sprawozdania

P2 = 0,2F1+0,2F2+0,2F3+0,2F4+0,2F5

156










Małgorzata Kabsch-Korbutowicz, [email protected]

157

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Techniki membranowe w ochronie środowiska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO_W01, S2GO_W05 C1, C2 Wy1, Wy2, Wy3

N1, N2

PEK_W02 S2GO_W01, S2GO_W05 C1, C2 Wy5, Wy6, Wy7

N1, N2

PEK_W03 S2GO_W01, S2GO_W05 C1, C2 Wy4 N1, N2 PEK_U01 K2OS_U01, S2GO_U06 C3 La2, La3,

La4, La5 N3, N4

PEK_U02 K2OS_U01, S2GO_U06 C3 La2, La3, La4, La5, La6

N3, N4

PEK_K01 K2OS_K01 C4 La2, La3, La4, La5, La6

N3, N4


158


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Technologie przetwarzania i recyklingu tworzyw sztucznych Nazwa w języku angielskim: Technology of plastics processing and recycling Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202077 Grupa kursów: NIE


45 30 15


90 30 30







o charakterze praktycznym (P) 1,5 2 1 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma wiedzę z zakresu tworzyw sztucznych 2. Ma wiedzę z mechaniki płynów

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat technologii przetwórstwa tworzyw sztucznych C2. Poznanie budowy maszyn do przetwórstwa tworzyw sztucznych C3. Poznanie budowy maszyn do recyklingu tworzyw sztucznych C4. Nabycie umiejętności przetwarzania tworzyw sztucznych C5. Poznanie wpływu warunków przetwarzania tworzyw sztucznych na ich właściwości

159

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat technologii i urządzeń przetwórstwa tworzyw sztucznych PEK_W02 Ma wiedzę na temat recyklingu tworzyw sztucznych PEK_W03 Zna wpływ parametrów przetwarzania na właściwości tworzyw sztucznych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przygotować tworzywa sztuczne do przetwórstwa PEK_U02 Potrafi obsługiwać maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych PEK_U03 Potrafi dobierać parametry wtryskiwania, wytłaczania i prasowania dla różnych

tworzyw PEK_U04 Potrafi wytworzyć próbki do badań i wykonać testy PEK_U05 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym


TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Reologia stopionych polimerów 2 Wy2 Metody badań właściwości przetwórczych tworzyw sztucznych 2 Wy3 Technologia prasowania tworzyw sztucznych 2 Wy4 Odlewanie tworzyw sztucznych 2 Wy5 Termoformowanie tworzyw sztucznych 2 Wy6 Technologia wytłaczania tworzyw sztucznych 3 Wy7 Głowice wytłaczarskie 3 Wy8 Technologia wtryskiwania tworzyw sztucznych 3 Wy9 Przetwórstwo kompozytów metodami okresowymi 2 Wy10 Przetwórstwo kompozytów metodami ciągłymi 2 Wy11 Technologia spieniania tworzyw sztucznych 2 Wy12 Metody sortowania odpadów polimerowych 3 Wy13 Technologie odzysku i recyklingu tworzyw sztucznych 3 Wy14 Recykling mechaniczny tworzyw sztucznych 3 Wy15 Zmiany właściwości tworzyw sztucznych po recyklingu 2 Wy16 Uszlachetnianie odpadów z tworzyw sztucznych 2 Wy17 Projektowanie do recyklingu części z tworzyw sztucznych 3 Wy18 Analiza cyklu życia tworzyw sztucznych 2 Wy19 Kolokwium 2

45 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium przetwórstwa i recyklingu

2

La2 Identyfikacja odpadów, sortowanie odpadów na podstawie różnic 2

160

gęstości La3 Przygotowanie odpadów do przetwórstwa 2 La4 Technologia prasowania - wykonanie próbek 2 La5 Technologia wytłaczania - granulowanie materiału 2 La6 Technologia przetwórstwa wtryskowego - wykonanie próbek 2 La7 Prezentacja wyników poszczególnych grup 3 15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie, omówienie zakresu zajęć seminaryjnych 2 Se2 Wpływ suszenia na proces recyklingu tworzyw sztucznych 2 Se3 Wpływ temperatury przetwórstwa na proces recyklingu tworzyw

sztucznych 2

Se4 Hybrydowe kompozyty polimerowe z odpadów 2 Se5 Kompozyty z odpadów tworzyw sztucznych i włókien celulozowych 2 Se6 Funkcjonalne kompozyty z tworzyw sztucznych 2 Se7 Spienianie kompozytów polimerowych 2 Se8 Omówienie wyników 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład problemowy N2. Wykonanie przetwórstwa tworzyw sztucznych metodą prasowania, wytłaczania, wtryskiwania N3. Wykonanie sortowania odpadów N4. Wykonanie recyklingu tworzyw sztucznych N5. Wykonanie badań wytrzymałościowych N6. Opracowanie raportu z badań i prezentacja wyników





P1 PEK_W01- PEK_W03

egzamin

P2 PEK_U01-PEK+U05, PEK_K01

prezentacja wyników badań

P3 PEK_K02 prezentacja multimedialna F1 PEK_W01 Kolokwium F2 PEK_W02,

PEK_W03 Kolokwium

F3 PEK_U01 wejściówka

161

F4 PEK_U01 wejściówka F5 PEK_U02 wejściówka F6 PEK_U03 wejściówka F7 PEK_U04 wejściówka




[150] M. Kozłowski (red.), Podstawy recyklingu tworzyw sztucznych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1998

[151] K. Wilczyński (red.), Wybrane zagadnienia przetwórstwa tworzyw sztucznych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2011


[87] J. Stasiek.Wytłaczanie tworzyw polimerowych : zagadnienia wybrane, Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, Bydgoszcz 2007.

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Marek Kozłowski, [email protected]

162

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Technologie przetwarzania i recyklingu tworzyw sztucznych




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO_W02 C1, C2 Wy1-Wy11 N1 PEK_W02 S2GO_W02 C3 Wy12-Wy18 N1 PEK_W03 S2GO_W02 C4 Wy15 N1 PEK_U01 S2GO_U04 C1, C2 La2, La3, Se4,

Se5, Se6, Se7 N2, N3

PEK_U02 S2GO_U04 C2 La4-La6 N2, N4 PEK_U03 S2GO_U04 C4 La4-La6, Se2,

Se3 N2

PEK_U04 S2GO_U04 C4, C5 La4, La6 N5 PEK_U05 S2GO_U04 C5 La7 N6 PEK_K01 S2GO_U01 C1-C5 La7, Se8 N5, N6


163


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Toksykologia Nazwa w języku angielskim: Toxicology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202064 Grupa kursów: NIE


30 15


90 30












164









TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy3 2



Wy7 2



Wy10 2

165


Wy11 2



Wy15 2

30 Suma godzin



3


3


3


3


3

15 Suma godzin







166


F1 PEK_U01 La1

krótki test sprawdzający,raport



F3 PEK_U03 La2, La4


F4 PEK_U04 La3,La4


F5 PEK_U05 La5

krótki test sprawdzający, raport

P2 = 0,125F1 + 0,125F2 + 0,125F3 + 0,125F4 +0,125F5



[152] Seńczuk W., Toksykologia, PZWL, Warszawa 1990 [153] Rusiecki W., Kubikowski P., Toksykologia współczesna, PZWL, Warszawa 1976 [154] Pawlaczyk-Szpilowa M., Biologia i ekologia, Oficyna wydawnicza PWr, Wrocław

2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:




167





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W05 C1 Wy1 N1 PEK_W02 K2OS_W05 C2 Wy3 N1 PEK_W03 K2OS_W05 C2 Wy4-5 N1 PEK_W04 K2OS_W05 C3 Wy2 N1 PEK_W05 K2OS_W05 C4 Wy6-7 N1 PEK_W06 K2OS_W05 C4 Wy8-9 N1 PEK_W07 K2OS_W05 C5 Wy10-12 N1 PEK_W08 K2OS_W05 C5 Wy15 N1 PEK_W09 K2OS_W05 C6 Wy14 N1 PEK_U01 K2OS_U07,K2OS_U03 C7-8 La1 N2-3 PEK_U02 K2OS_U07,K2OS_U03 C6 La2-3 N2 PEK_U03 K2OS_U07,K2OS_U03 C7 La2, 4 N3 PEK_U04 K2OS_U07,K2OS_U03 C7 La3-4 N2,3,5 PEK_U05 K2OS_U07,K2OS_U03 C8 La5 N4,6 PEK_K01 K2OS_K02 C3 Wy7,10-12 N1


168


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Zintegrowana polityka produktowa; LCA produktów i

odpadów Nazwa w języku angielskim: Integrated product policy; LCA of products and waste

Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Gospodarka odpadami Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202078 Grupa kursów: NIE


15 15 15


60 30 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie gospodarki odpadami

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie zasad zintegrowanej polityki produktowej EU oraz stosowania oceny cyklu życia dla nowych wyrobów, opakowań i odpadów C2. Poznanie kryteriów środowiskowych i ekonomicznych optymalizacji regionalnych systemów gospodarki odpadami; wiedz na temat modeli stosowanych do oceny lokalizacji instalacji i wybranych technologii gospodarki odpadami C3. Nabycie umiejętności korzystania z modeli matematycznych umożliwiających komputerowe ocenę cyklu życia systemów gospodarki odpadami C4. Nabycie umiejętności korzystania z modeli matematycznych dotyczących stosowanych technologii gospodarki odpadami; umiejętność symulacji komputerowej wpływu rodzaju odpadów na przebieg i końcowe efekty ich przekształcania

169

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat polityki produktowej, ekoprojektowania i metodologii oceny

cyklu życia PEK_W02 Potrafi opisać podstawowe wpływy na środowisko produktów i odpadów

uwzględniane w metodologii oceny cyklu życia PEK_W03 Jest w stanie wymienić kluczowe emisje (związki chemiczne) determinujące

wpływ produktów i odpadów na środowisko w poszczególnych kategoriach wpływu

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zaproponować modyfikację produktów w oparciu o zasady

ekoprojektowania PEK_U02 Potrafi przeprowadzić analizę LCA dla gospodarki Odpadami w oparciu o model

komputerowy PEK_U03 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki analizy LCA PEK_U04 Potrafi ocenić jaki wpływ na środowisko będą miały poszczególne fazy cyklu życia

produktu PEK_U05 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki badań Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Posiada umiejętność prezentowania na forum swojej pracy Jest świadomy

występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z konsumpcji dóbr i wytwarzania odpadów

TREŚCI PROGRAMOWE


Wprowadzenie;podstawy prawne polityki produktowej. Podstawowe pojęcia i definicje

Wy1 2

LCA; wprowadzenie do oceny cyklu życia; metodyka, etapy wykonania analizy, interpretacja wyników

Wy2 4

LCA; narzędzia (modele i programy komputerowe) oraz przykłady zastosowań. Omówienie wyników dla różnych produktów i odpadów

Wy3 4

Emisje z technologii zagospodarowania odpadów: metody biologiczne, termiczne oraz składowanie

Wy4 2

Wy5 Pojęcie symbiozy przemysłowej, przykłady wdrożeń 2 Wy6 Kolokwium 1

15 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń, omówienie sposobu przygotowania danych do modelu

2

La2 Wprowadzenie do programu komputerowego, demonstracje możliwości, nauka stosowania

2

La3 Wprowadzanie danych wejściowych 2 La4 Modelowanie scenariuszy gospodarki odpadami dla wskazanego 4

170

regionu La5 Analiza i omówienie wyników LCA systemu gospodarki odpadami 2 La6 Opracowanie raportów z ćwiczeń 2 La7 Omówienie wyników i wniosków, ocena przez prowadzącego 1 15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie, omówienie celu i zakresu seminarium, wprowadzenie do eko-projektowania, wybór tematów

2

Se2 Przedstawienie przez studentów tematów dotyczących wpływu na środowisko poszczególnych produktów. Przedstawienie przepisów prawa odnoszących się do konkretnych grup produktów, aktualnej pozycji na rynku, dostępnych marek. Analiza oddziaływania na środowisko na poszczególnych etapach cyklu życia. Omówienie zaproponowanych rozwiązań i prototypów, których celem jest ograniczenie wpływu na środowisko poszczególnych rodzajów produktów. Dyskusja w grupie.

12

Se3 Podsumowanie zasad i metod eko-projektowania. Ocena pracy studentów

1

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wykonanie LCA systemu gospodarki odpadami z wykorzystaniem modelu komputerowego N4. Omówienie i interpretacja wyników N5. Opracowanie raportu z laboratorium N6. Case study; każdy student wybiera inny produkt dla którego przeprowadza analizę oddziaływania na środowisko i proponuje modyfikację produktu opartą o zasady ekoprojektowania N7. Prezentacja wyników case study





F1 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03

kolokwium

F2 PEK_U02 PEK_U03 PEK_U03

raport

F3 PEK_U01 PEK_U04 PEK_K02

Udział w dyskusjach

171

F4 PEK_U01 PEK_U04 PEK_K02

Prezentacja ustna

P1 (wykład) = F1, P2 (laboratorium)= F2, P3 (seminarium) = 0,33 x F3 + 0,67 x F4



[155] McDougall, White, P., Franke, M. i Hindle P. Integrated Solid Waste Management a Life Cycle Inventory, Blackwell Science, 2001

[156] Planowanie i optymalizacja gospodarki odpadami - podręcznik prognozowania ilości i jakości odpadów komunalnych oraz oceny zgodności systemów gospodarki odpadami z zasadami zrównoważonego rozwoju [red. R. Szpadt]. Materiały 5. Programu Ramowego "Energia, Środowisko i Zrównoważony Rozwój". Wrocław 2005, ISBN 83-921167-2-0, wyd. PZITS nr 857

[157] den Boer, E., den Boer, J. Jager, J. Planowanie i optymalizacja gospodarki odpadami http://www.iwar.bauing.tu-darmstadt.de/abft/Lcaiwm/Main.htm

[158] Kraszewski, A., Pietrzyk-Sokulska E. (red.) Ocena systemów gospodarki odpadami. część I, II i III. Abrys. 2011


[91] Kulczycka, J., Pietrzyk-Sokulska, E. (red.) Ewaluacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce; Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków 2009 http://www.ewaluacja.gov.pl/Wyniki/Documents/4_031.pdf


[93] Międzygminna gospodarka odpadami - zastosowanie oceny cyklu życia w planowaniu gospodarki odpadami komunalnymi [red. R. Szpadt]. Materiały z konferencji "Międzygminna gospodarka odpadami", Wrocław 10 czerwca 2005 r. ISBN 83-921167-1-2, wyd. PZITS nr 856


Emilia den Boer, [email protected]

172

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Zintegrowana polityka produktowa; LCA produktów i odpadów




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2GO _W03 C1 Wy1, Wy2-3 N1, N2 PEK_W02 S2GO _W03, S2GO _W09,

S2GO_W01 C2 Wy2,

Wy3,Wy4 N1, N2

PEK_W03 S2GO _W03 C2 Wy5,Wy6, Wy7

N1, N2

PEK_U01 S2GO _W03, S2GO_U01 C3 Se2; Se7 N6, N7 PEK_U02 S2GO_U02, S2GO_U03 C3, C4 La2, La3, La4

La5, La6, La7 N3

PEK_U03 S2GO_U02, S2GO_U03 C3, C4 La2, La3, La4 La5, La6, La7

N3

PEK_U04 S2GO_U02, S2GO_U03 C3, C4 La2, La3, La4 La5, La6, La7

N3, N4

PEK_U05 S2GO_U02, S2GO_U03, S2GO _W09

C1 La6, La7 N5

PEK_K01 K1OS_K03 C3, C4 La2, La3, La4 La5, La6, La7

N5

PEK_K02 K1OS_K02 C1 Se2; Se7 N1,N2, N5,N6 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

173


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Chemia powietrza Nazwa w języku angielskim: Air chemistry Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202098 Grupa kursów: NIE


15 30


30 60










1. Ma wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z przemianami zanieczyszczeń powietrza. C2. Nabycie umiejętności analizy poziomu zanieczyszczenia powietrza. C3. Umiejętność pracy w grupie.

174

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie: mechanizmów przemian chemicznych związków w

powietrzu atmosferycznym. PEK_W02 Zna metody poboru próbek oraz podstawowe metody analizy jakościowej oraz

ilościowej zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonać pobór próbek i analizę zanieczyszczeń gazowych oraz pyłowych. PEK_U02 Ma umiejętność oceny składu prób powietrza. PEK_U03 Posiada umiejętność zaplanowania eksperymentu, jego wykonania i poprawnej

interpretacji uzyskanych wyników. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról, w tym

lidera, wykonawcy i sprawozdawcy.

TREŚCI PROGRAMOWE


Klasyfikacja źródeł emisji na potrzeby sporządzenia krajowej inwentaryzacja emisji zanieczyszczeń powietrza zgodnie z zobowiązaniami międzynarodowych w ramach Konwencji w sprawie transgranicznego przenoszenia zanieczyszczeń powietrza na dalekie odległości.

Wy1 2

Trendy emisji podstawowych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.

Wy2 2

Czynniki wpływające na przemiany i rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym.

Wy3 2

Przemiany zanieczyszczeń organicznych w troposferze; reakacje z udziałem rodników i nadtlenków.

Wy4 2

Mechanizmy reakcji chemicznych związków utleniających w stratosferze.

Wy5 2

Procesy usuwania aerozoli z atmosfery: suche osiadanie i mokra depozycja.

Wy6 2

Wy7 Podsumowanie i kolokwium zaliczeniowe 3 15 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium omówienie metodyki przeliczania oraz sposobów wyrażania stężeń zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w powietrzu atmosferycznym.

2

La2 Pobór próbek gazowych zanieczyszczeń powietrza. 2 La3 Oznaczenie związków azotu w powietrzu atmosferycznym. 2 La4 Oznaczanie związków siarki w powietrzu atmosferycznym. Analiza

chromatograficzna zanieczyszczeń gazowych metodą wzbogacania próbki- część I: pobór próbki na węgiel aktywny i przygotowanie

2

175

roztworów do wyznaczenia współczynnika desorpcji.Analiza jakościowa próbek powietrza zanieczyszczonych związkami organicznymi przy zastosowaniu chromatografii gazowej.

La5 Analiza chromatograficzna zanieczyszczeń gazowych metodą wzbogacania próbki- część II: analiza chromatograficzna i z przygotowanych roztworów wyznaczenie współczynnika desorpcji raz obliczenie stężenia. Analiza ilościowa próbek powietrza przy zastosowaniu chromatografii gazowej.Analiza ilościowa próbek powietrza związkami organicznymi przy zastosowaniu chromatografii gazowej.

2

La6 Pobór próbek aerozolu atmosferycznego. 2 La7 Pomiar gęstości pyłu metodą piknometryczną. 2 La8 Wyznaczanie progu wyczuwalności węchowej wybranych LZO. 2 La9 Ocena intensywności wybranej próbki zapachowej. 2 La10 Metody przygotowania rozcieńczeń próbki substancji zapachowych. 2 La11 Selekcja zespołu oceniającego próbek zapachowych przy

zastosowaniu substancji wzorcowej 2

La12 Pomiar stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej - określenie warunków kryteriów zespołu oceniającego próbki zapachowe.

2

La13 Pomiar stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej w próbkach gazów przemysłowych.

2

La14 Przygotowanie raportu zbiorczego dot. zastosowanych metod w kontekście zanieczyszczeń powietrza.

2

La15 Obrona przygotowanego raportu. 2 30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny. N2. Wykład problemowy. N3. Obliczenia wyników pomiarów. N4. Opracowanie i obrona raportu z badań.





P PEK_W01, PEK_W02

egzamin

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

176

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

kartkówka

F PEK_U01, PEK_U02

raport

F PEK_U01, PEK_U02

raport

P2 (laboratorium) = 0,4 (F1-F13) + 0.3F14+0.3F15



[159] E. Gomółka, A. Szaynok, Chemia wody i powietrza, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1997

[160] J. Dojlido, Chemia wód powierzchniowych, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 1995

[161] B. i E. Gomółkowie, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1998

[162] Fizykochemiczna analiza zanieczyszczeń powietrza, red. by A. Szaynok, Wrocław 1998

[163] Seinfeld J., Pandis S., Atmospheric Chemistry and Physics, John Wiley & Sons, Inc., New York 1998.

[164] Kośmider J., Odory, PWN, 2002 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[94] A. Śliwa, Obliczenia chemiczne - zbiór zadań z chemii ogólnej i analitycznej, PWN, 1973

[95] G.W. Vanloon, S.J. Duffy, Chemia środowiska, PWN, 2008 [96] J. Rutkowski, K. Syczewska, I. Trzepierczyńska, Podstawy Inżynierii Ochrony

Atmosfery, Wrocław 1993. [97] P.O’Neill, Chemia Środowiska, PWN Warszawa-Wrocław 1998. [98] Atkins P.W., Chemia fizyczna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2001

177

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Dr hab. inż. Izabela Sówka, [email protected]

178

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Chemia powietrza

Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska I SPECJALNOŚCI Systemy ochrony atmosfery.



Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2SOA_W02, S2SOA_W07 C1, C2 Wy1;Wy7 N1, N2 PEK_W02 S2SOA_W02, S2SOA_W07 C1, C2 Wy1;Wy7 N1, N2 PEK_U01 S2SOA_U01, S2SOA_W03 C3 La1- La15 N3, N4 PEK_U02 S2SOA_W02 C3 La1- La15 N3, N4 PEK_U03 K2OS_U01, K2OS_U02 C4 La1- La15 N3, N4 PEK_K01 K2OS_K03 C5 La1- La15 N4


179


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Inżynieria procesowa Nazwa w języku angielskim: The engineering of the basic processes Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202101 Grupa kursów: NIE


30 15


90 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki, chemii nieorganicznej i organicznej, mechaniki płynów oraz procesów wymiany masy.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie równowagi adsorpcyjnej, teorii i izoterm adsorpcyjnych, adsorbentów przemysłowych oraz efektów cieplnych (K2OS_W07, S2SOA_W04). C2. Poznanie podstaw kinetyki i dynamiki adsorpcji okresowej i ciągłej oraz regeneracji adsorbentów (K2OS_W07, S2SOA_W04). C3. Nabycie umiejętności obliczania i projektowania adsorberów stosowanych w technice ochrony atmosfery. (K2OS_U07, S2SOA_U05, S2SOA_U06). C4. Zdobycie wiedzy w zakresie procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony środowiska (K2OS_W07, S2SOA_W04). C5. Poznanie podstaw mechanizmów procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony środowiska (K2OS_W07, S2SOA_W04). C6. Nabycie umiejętności obliczania i projektowania reaktorów stosowanych w technice ochrony środowiska (K2OS_U07, S2SOA_U05, S2SOA_U06 ). C7. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do

180

przygotowania opracowań z adsorpcji i procesów katalitycznych (K2OS_U02, K2OS_U07, S2SOA_U01, S2SOA_U04, S2SOA_U05).

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat równowagi adsorpcyjnej, teorii i izoterm adsorpcyjnych,

adsorbentów przemysłowych oraz efektów cieplnych. PEK_W02 Zna podstawy kinetyki i dynamiki adsorpcji okresowej i ciągłej oraz regeneracji

adsorbentów. PEK_W03 Ma wiedzę na temat procesów katalitycznych stosowanych w technice ochrony

środowiska. PEK_W04 Zna podstawy mechanizmów procesów katalitycznych stosowanych w technice

ochrony środowiska. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować adsorbery stosowane w technice

ochrony atmosfery. PEK_U02 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować reaktory stosowane w technice

ochrony atmosfery. PEK_U03 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych oraz

innych źródeł . PEK_U04 Potrafi wykorzystać techniki informacyjno-komunikacyjne do obliczeń. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonych obliczeń i projektów. PEK_K02 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny.

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Omówienie wykładu, wstęp do procesów adsorpcyjnych. 2 Wy2 Adsorbenty przemysłowe (struktura, własności). 2 Wy3 Adsorbenty przemysłowe (otrzymywanie, rodzaje i własności ). 2 Wy4 Równowaga adsorpcyjna (równania termiczne). 2 Wy5 Teoria i równanie izotermy adsorpcji Langmuira i BET. 2

Teoria adsorpcji potencjalnej i objętościowego zapełniania mikroporów.

Wy6 2

Wy7 Kondensacja kapilarna, histereza adsorpcji i efekt cieplny adsorpcji. 2 Wy8 Kinetyka i dynamika adsorpcji. 2 Wy9 Adsorpcja okresowa. 2 Wy10 Adsorpcja ciągła. 2 Wy11 Regeneracja adsorbentów. 2

Wstęp do procesów katalitycznych, katalizatory (struktura, własności i rodzaje).

Wy12 2

Wy13 Mechanizm reakcji kontaktowych. 2 Wy14 Kinetyka katalitycznego unieszkodliwiania zanieczyszczeń gazowych. 2

181

Wy15 Kinetyka sorpcji gazów kwaśnych na anionitach. 2 30 Suma godzin


Ćw1 Przykłady i zadania obliczeniowe z hydrodynamiki przepływu gaz-ciało stałe w adsorberach i reaktorach.

2

Ćw2 Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych, umożliwiające wykreślenie izoterm adsorpcji różnych związków chemicznych.

2

Ćw3 Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych, umożliwiające określenie czasu trwania procesu adsorpcji.

2

Ćw4 Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych umoż-liwiające w końcowym efekcie zaprojektowanie adsorbera.

2

Ćw5 Przykłady i zadania obliczeniowe z bilansów stechiometrycznych oraz z kinetyki reakcji na katalizatorze stałym.

2

Ćw6 Przykłady i zadania obliczeniowe dotyczące współczynnika wykorzystania powierzchni katalizatora.

2

Ćw7 Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów katalitycznych, stosowanych w technice ochrony środowiska, umożliwiające w końcowym efekcie zaprojektowanie reaktora.

2

Ćw8 Kolokwium zaliczeniowe 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjno-problemowy. N2. Wykład multimedialny. N3. Ćwiczenia rachunkowe. N4. Ćwiczenia problemowe.





F1 Kolokwium zaliczeniowe PEK_U01 - PEK_U04, PEK_K01, PEK_K02

P PEK_W01 - PEK_W04

Egzamin pisemny

182



[165] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Procesy podstawowe. Wyd. PWroc., Wrocław 1988

[166] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Obliczenia, tabele, materiały pomocnicze. Wyd. PWroc., Wrocław 1996


[99] Kielcew N.: Podstawy techniki adsorpcyjnej. WNT, Warszawa 1980 [100] Paderewski M.L.: Procesy adsorpcyjne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa

1999 [101] Szarawara J. i in.: Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych. WNT, Warszawa 1991 [102] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT,

Warszawa 1991 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Józef Kuropka , [email protected]

183

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Inżynieria procesowa




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOA_W04 C1,C2 Wy1; Wy7 N1,N2 PEK_W02 K2OS_W07, S2SOA_W04 C1,C2 Wy8; Wy11 N1,N2 PEK_W03 K2OS_W07, S2SOA_W04 C4,C5 Wy12; Wy13 N1,N2 PEK_W04 K2OS_W07, S2SOA_W04 C4,C5 Wy14; Wy15 N1,N2 PEK_U01 K2OS_U02, K2OS_U07,

S2SOA_U05, S2SOA_U06 C3,C7 Ćw1-Ćw7 N3,N4

PEK_U02 K2OS_U02, K2OS_U07, S2SOA_U05, S2SOA_U06

C6,C7 Ćw1-Ćw7 N3,N4

PEK_U03 K2OS_U02, K2OS_U07, S2SOA_U01, S2SOA_U04,

S2SOA_U05


PEK_U04 K2OS_U02, K2OS_U07, S2SOA_U01, S2SOA_U04,

S2SOA_U05


PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K02, K2OS_K03

C1-C7 Ćw1-Ćw7 N3,N4

PEK_K02 K2OS_K01, K2OS_K02, K2OS_K03

C1-C7 Ćw1-Ćw7 N3,N4


184


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Najlepsze dostępne techniki ochrony powietrza Nazwa w języku angielskim: Best available techniques of air protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202099 Grupa kursów: NIE


15


30









1. Ma podstawową wiedzę w zakresie inżynierii procesowej i aparatury w ochronie środowiska

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat zagrożenia środowiska emisją zanieczyszczeń powstających podczas produkcji energii w elektrowniach konwencjonalnych . C2. Poznanie zasad zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza atmosferycznego i jego kontroli (dyrektywy IPPC). C3. Poznanie ustaleń i wniosków zawartych w dokumencie referencyjnym na temat najlepszych dostępnych technik (BAT) oczyszczania spalin z pyłu, SO2 i NOx dla dużych obiektów spalania paliw stałych ciekłych i gazowych w energetyce zawodowej (tzw. BREF). C4. Poznanie podstawowych warunków, jakie powinny spełniać najlepsze dostępne techniki (BAT) oczyszczania gazów i spalin.

185

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju i ilości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza

atmosferycznego z elektrowni konwencjonalnych PEK_W02 Zna metody; technologie i urządzenia instalacji - ograniczania emisji

zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do atmosfery i ich techniczne parametry pracy

PEK_W03 Jest w stanie wymienić parametry eksploatacyjne urządzeń procesowych instalacji spełniające warunki najlepszych dostępnych technik

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wskazać aparaty stosowane w instalacjach odpylania gazów odlotowych i

spalin kotłowych, spełniające wymagany stopień ich oczyszczania PEK_U02 Umie rozróżnić aparaty stosowane w technice odpylania gazów odlotowych (spalin

kotłowych) oraz technologie ograniczania emisji SO2 i NOx oraz uszeregować je pod względem usiąganych skuteczności oczyszczania spalin

PEK_U03 Potrafi porównać rożne stosowane odpylacze i technologie ograniczania emisji SO2, i NOx pod względem wad i zalet.

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (np. studia II

stopnia)-podnoszenia kompetencji zawiodowych, osobistych i społecznych PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska naturalnego wynikających z

emitowania do powietrza atmosferycznego zanieczyszczen powstajacych w różnych procesach technologiczno-produkcyjnych.

PEK_K03 Ma świadomość ważności i zrozumienie pozatechnicznych aspektów i skutków działalności, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialniości za podejmowane decyzje.

TREŚCI PROGRAMOWE


Energetyka konwencjonalna a zagrożenia dla środowiska naturalnego-stan aktualny i prognozy

Wy1 2

Pozwolenie zintegrowane a BAT (Best Available Techniques) - NDT (Najlepsze Dostępne Techniki). Dokumenty referencyjne BAT (BREFs). Podstawowe instytucje opracowujące BREFs. Polskie BREFs-y

Wy2 2

NDT dotyczące magazynowania i przeładunku paliw i ich dodatków, wstępna obróbka paliw

Wy3 2

Techniki spalania paliw energetycznych uznawane za BAT; Spalanie węgla kamiennego i brunatnego, poziomy oraz BAT w ograniczeniu emisji zanieczyszczeń

Wy4 2

Techniki spalania paliw energetycznych uznawane za BAT; Spalanie biomasy, współspalanie odpadów i odzyskanego paliwa, poziomy oraz BAT w ograniczeniu emisji zanieczyszczeń

Wy5 2

Techniki spalania paliw energetycznych uznawane za BAT; Spalanie oleju opałowego i paliw gazowych, poziomy oraz BAT w ograniczeniu emisji zanieczyszczeń

Wy6 2

Wy7 Skażenie wód (woda pochłodnicza i ścieki). Odpady i pozostałości- 2

186

utylizacja i odzysk Wy8 Kolokwium 1

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny-multimedialny N2. Wykład problemowy N3. Praca własna- przygotowanie do kolokwium N4. Konsultacje





P1 Wy1-Wy7 Kolokwium



[167] Dokumenty referencyjne IPPC. Strona internetowa Biura IPPC w Sewilli: www.eippcb.jrc.es.

[168] European commission. Integrated Pollution Prevention and Control. Reference Document on Best Available Techniques for Large Combustion Plants, July 2006.

[169] Telenga-Kopyczyńska J., Konieczyński J.: Perspektywy ograniczenia emisji pyłu, ditlenku siarki i tlenków azotu w wyniku zastosowania BAT w elektoenergetyce i ciepłownictwie w Polsce, [w] Aktualne problemy w ochronie powietrza atmosferycznego, PZiTS, Wrocław, 2008, 179-182


[103] Eurelectric (2001). "EURELECTRIC proposal for a Best Available Techniques Reference Document for Large Combustion Plants".

[104] Finnish LCP WG (2000). "Finnish expert report on Best Available Techniques in Large Combustion Plants".


Michał Głomba, [email protected]

187

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Najlepsze dostępne techniki ochrony powietrza




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2SOA_W01, S2SOA_W04, S2SOA_W07

C1, C2 Wy1-Wy7 N1-N4

PEK_W02 S2SOA_W02 C1, C2 Wy1-Wy7 N1-N4 PEK_W03 S2SOA_W03 C3, C4 Wy1-Wy7 N1-N4 PEK_U01 S2SOA_W04 C3, C4 Wy1-Wy7 N1-N4 PEK_U02 S2SOA_W05, C3, C4 Wy1-Wy7 N1-N4 PEK_U03 S2SOA_W06 C2, C2, C3,

C4 Wy1-Wy7 N1-N4

PEK_K01 S2SOA_W07 C2, C2, C3, C4

Wy1-Wy7 N1-N4

PEK_K02 S2SOA_W08 C2, C2, C3, C4

Wy1-Wy7 N1-N4

PEK-K03 S2SOA_W09 C2, C2, C3, C4

Wy1-Wy7 N1-N4


188


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Ocena oddziaływania na środowisko Nazwa w języku angielskim: Environmental impact assessment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202094 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30










1. Ma podstawową wiedze w zakresie podstaw ochrony i inżynierii środowiska 2. Potrafi przygotować prezentację multimedialną

CELE PRZEDMIOTU C1. Pogłębienie wiedzy w zakresie procedur oceny oddziaływania na środowisko C2. Poznanie podstawowych aktów prawnych i administracyjnych wykorzystywanych w analizach środowiskowych C3. Nabycie umiejętności integracji wiedzy z różnych źródeł dotyczących zagadnień z zakresu ocen oddziaływania na środowisko

189

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie narzędzi wykorzystywanych w analizach środowiskowych PEK_W02 Zna podstawowe procedury wykonywania ocen oddziaływania na środowisko Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przygotować i przedstawić prezentację dotycząca szczegółowych zagadnień

z zakresu ocen oddziaływania na środowisko PEK_U02 Potrafi przygotować udokumentowane opracowanie z zakresu ochrony środowiska

(referat/artykuł) Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość zrozumienia pozatechnicznych aspektów działalności

przemysłowej i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Analizy środowiskowe - narzędzia 2 Wy2 Modele analizy środowiskowej o charakterze ekonomicznym 2 Wy3 Przegląd procedur ocen oddziaływania na środowisko 4 Wy4 Ocena oddziaływania na obszary NATURA 2000 2 Wy5 Przykłady OOŚ 2 Wy6 Psychologia pozytywna 2 Wy7 Koplokwium 1

15 Suma godzin


Se1 Studium przypadków OOŚ; autostrady, lotniska 4 Se2 Studium przypadków OOŚ; NATURA 2000 4 Se3 Studium przypadków OOŚ; energetyka wiatrowa, słoneczna 2 Se4 Studium przypadków OOŚ; inwestycje budowlane 4 Se5 Posumowanie prezentacji. Dyskusja i ocena prac pisemnych 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna N2. Wykład problemowy N3. Dyskusja problemowa N4. Case study N5. Praca własna; przygotowanie prezentacji multimedialnej do seminarium N6. Praca własna; samodzielne opracowanie artykułu/referatu


190




P1 PEK_W01-W03 kolokwium F1 PEK_U01 Ocena przygotowania prezentacji F2 PEK_U02 Ocena pracy pisemnej (referatu/artykułu) F3 PEK_W01-W03 Udział w dyskusjach problemowych P2 P2=0,3F1+0,3F2+0,4F3



[170] Pchałek M., Behnke M., Postepowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w prawie polskim i UE, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009

[171] Synowiec A., Rzeszot U., Oceny oddziaływania na środowisko, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 1995

[172] Starzewska-Sikorska A., Ocena oddziaływania na środowisko jako narzędzie planowania przestrzennego i ekorozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowiska, Białystok, 1994


[105] Problemy ocen środowiskowych, kwartalnik (czasopismo). [106] Nowakowski T., Zakres i metodyka sporządzania raportu o oddziaływaniu na

środowisko, Wydawnictwo Seidel-Przywecki, 2008 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Jerzy Zwoździak, [email protected]

191

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Ocena oddziaływania na środowisko




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOA_W06 C1,C2 Wy1, Wy2 N1 PEK_W02 K2OS_W05, K2OS_W07,

S2SOA_W06 C1,C2 Wy3-Wy6 N1,N2

PEK_U01 K2OS_U07, S2SOA_U09 C3 Se1-Se4 N3-N5 PEK_U02 K2OS_U07, S2SOA_U01 C3 Se1-Se4 N6 PEK_K01 K2OS_K02 C1 Wy3, Wy6 N2,N3


192


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Ochrona atmosfery a odnawialne źródła energii Nazwa w języku angielskim: Air protection in relation to the renewable energy sources Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202040 Grupa kursów: NIE


30 15


60 15










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie inżynierii procesowej i ochrony powietrza

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznać z problematyką negatywnego wpływu emisji zanieczyszczeń energetycznych, a zwłaszcza dwutlenkiem węgla na jakość powietrza atmosferycznego (S2SOA_W01, S2SOA_W02, S2SOA_W04) C2. Wskazać korzyści ekologiczne i środowiskowe wynikające z częściowego zastępowania wyczerpujących się konwencjonalnych paliw energetycznych (tzw. kopalnych) odnawialnymi źródłami energii (biomasą, energią słoneczną, wiatrową, wodną i geotermalną) (S2SOA_W01, S2SOA_W02, S2SOA_W04) C3. Rozwinąć umiejętności dobierania na podstawie uporządkowanej i podbudowanej teoretycznie wiedzy z zakresu odnawialnych źródeł energii, najkorzystniejsze warianty stosowania ich w konkretnych sytuacjach wynikających z konieczności ograniczania emisji zanieczyszczeń z energetycznych obiektów spalających paliwa kopalne (S2SOA_U01, S2SOA_U02, S2SOA_U06, S2SOA_U07)

193

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma teoretyczną wiedzę w zakresie odnawialnych źródeł energii, a także wiedzę o

trendach rozwojoych i najważniejszych osiągnięciach w tym zakresie PEK_W02 Ma teoretyczną wiedzę, związaną z ograniczaniem emisji pyłów i zanieczyszczeń

gazowych oraz zna podstawowe metody i techniiki stosowane przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich w tym zakresie

PEK_W03 Ma podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie inżynierii procesowej oraz urządzeń i instalacji stosowanych w technologiach ochrony srodowiska, oraz zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich w tym zakresie.

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł w zakresie

ochrony atmosfery, potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznnej oceny, a także wyciagać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie

PEK_U02 Potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary emisji i imisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski

PEK_U03 Potrafi dokonać bilansów masowych procesów i urządzeń stosowanych do ograniczania emisji pyłów i zanieczyszczeń gazowych, używając właściwych metod, technik i narzędzi

PEK_U04 Potrafi ocenić przydatność i możliwość wykorzystania nowych technik i technologii w zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, używając właściwych metod, technik i narzędzi

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma kompetencje do prowadzenia dialogu ze społecznością lokalną na terenach

planowanych lokalizacji instalacji odnawialnych źródeł energii i wskazywać na korzyści ekologiczne z tego wynikające

TREŚCI PROGRAMOWE


Obecność węgla w przyrodzie-krążenie pierwiastka węgla w przyrodzie, proces uwęglania, systematyka paliw

Wy1 2

Podstawy bezpieczeństwa energetycznego świata i Polski. Energetyka konwencjonalna a skażenie atmosfery

Wy2 2

Wy3 Odnawialne źródła energii-energia geotermalna 2 Wy4 Odnawialne źródła energii-energia słoneczna 2 Wy5 Odnawialne źródła energii-biomasa 2 Wy6 Odnawialne źródła energii-energia wody 2 Wy7 Odnawialne źródła energii-energia wiatru 2 Wy8 Krajowy oraz globalny potencjał odnawialnych źródeł energii (OZE) 2 Wy9 Technologie produkcji czystej energii. 2

Zanieczyszczenie środowiska (atmosfery) podczas pozyskiwania czystej energii z OZE. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń atmosfery

Wy10 2

Wy11 Skumulowane wskaźniki uciążliwości produkcji energii z OZE 2

194

względem powietrza Zobowiązania Polski w zakresie stosowania OZE (programy wdrażania OZE). Dokumenty programowe

Wy12 2

Aspekt ekologiczny, ekonomiczny i środowiskowy produkcji energii z OZE

Wy13 2

Wy14 Finansowanie przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii 2 Wy15 Podsumowanie przerobionego materiału/Kolokwium 2

30 Suma godzin


Se1 Tematy przydzielone indywidualnie dla każdego studenta, wystąpienie seminaryjne wg ustalonego harmonogramu

2


2


2


2


2


2


2


1

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny-multimedialny N2. Wykład problemowy N3. Seminarium N4. Konsultacje





P1 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03,

Ocena indywidualna za przygotowanie i prezentację tematu seminaryjnego

195

PEK_U04, PEK_KO1

P2 S2SOA_W01, S2SOA_W02, S2SOA_W04

Kolokwium



[173] Tymiński J.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w Polsce do 2030 roku, aspekt energetyczny i ekologiczny.

[174] Lewandowski W. M.: Proekologiczne źródła energii odnawialnej. [175] Gradziuk P. i in.: Biopaliwa. [176] Wiśniewski G.: Systemowe uwarunkowania wykorzystania odnawialnych źródeł

energii w Polsce. Materiały konferencyjne Realizacja inwestycji biomasowych - aspekty praktyczne, Ministerstwo Środowiska, UNDP/GEF i Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, 8 września 2006, Kraków

[177] Wiśniewski G.: Refleksje na temat implementacji w Polsce unijnych celów dla OZE. Czysta energia, sierpień 2007

[178] Wiśniewski G.: Wizja rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce do 2050 r., Regionalne seminarium i warsztaty "Scenariusze rozwoju infrastruktury energetycznej województwa Pomorskiego" Projekt UE SUSPLAN; studium przypadku dla Europy Północno Wschodniej, 9.03.2009, Gdańsk

[179] Tytko R.: Odnawialne źródła energji. Wybrane zagadnienia. Wyd. III. Kraków 2008 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[107] Mikielewicz J., Cieśliński J.T.: Niekonwencjonalne urządzenia i systemy konwersji energii.

[108] Czasopisma: m.in. Czysta Energia, Gospodarka paliwami i energią, BMP Ochrona Środowiska, Instal.

[109] Kucowski J., Laudyn D., Przekwas M.: 1997, Energetyka a ochrona środowiska. WNT, Warszawa

[110] Ochrona środowiska - aktualne roczniki. Wydawnictwo GUS OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


196

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Ochrona atmosfery a odnawialne źródła energii




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


C1,C2 Wy1-Wy15 N1, N2


C1,C2 Wy1-Wy15 N1, N2


C1,C2 Wy1-Wy15 N1, N2

PEK_U01 S2SOA_U01, S2SOA_U02 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4 PEK_U02 S2SOA_U01, S2SOA_U02,

S2SOA_U06 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4

PEK_U03 S2SOA_U06, S2SOA_U07 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4 PEK_U04 S2SOA_U06, S2SOA_U07 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4 PEK_KO1 S2SOA_U01, S2SOA_U02,

S2SOA_U06 C2 Se1-Se8 N3


197


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Ochrona atmosfery a odnawialne źródła energii Nazwa w języku angielskim: Air protection in relation to the renewable energy sources Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202040 Grupa kursów: NIE


30 15


60 15










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie inżynierii procesowej i ochrony powietrza

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznać z problematyką negatywnego wpływu emisji zanieczyszczeń energetycznych, a zwłaszcza dwutlenkiem węgla na jakość powietrza atmosferycznego (S2SOA_W01, S2SOA_W02, S2SOA_W04) C2. Wskazać korzyści ekologiczne i środowiskowe wynikające z częściowego zastępowania wyczerpujących się konwencjonalnych paliw energetycznych (tzw. kopalnych) odnawialnymi źródłami energii (biomasą, energią słoneczną, wiatrową, wodną i geotermalną) (S2SOA_W01, S2SOA_W02, S2SOA_W04) C3. Rozwinąć umiejętności dobierania na podstawie uporządkowanej i podbudowanej teoretycznie wiedzy z zakresu odnawialnych źródeł energii, najkorzystniejsze warianty stosowania ich w konkretnych sytuacjach wynikających z konieczności ograniczania emisji zanieczyszczeń z energetycznych obiektów spalających paliwa kopalne (S2SOA_U01, S2SOA_U02, S2SOA_U06, S2SOA_U07)

198

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma teoretyczną wiedzę w zakresie odnawialnych źródeł energii, a także wiedzę o

trendach rozwojoych i najważniejszych osiągnięciach w tym zakresie PEK_W02 Ma teoretyczną wiedzę, związaną z ograniczaniem emisji pyłów i zanieczyszczeń

gazowych oraz zna podstawowe metody i techniiki stosowane przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich w tym zakresie

PEK_W03 Ma podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie inżynierii procesowej oraz urządzeń i instalacji stosowanych w technologiach ochrony srodowiska, oraz zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich w tym zakresie.

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł w zakresie

ochrony atmosfery, potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznnej oceny, a także wyciagać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie

PEK_U02 Potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary emisji i imisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski

PEK_U03 Potrafi dokonać bilansów masowych procesów i urządzeń stosowanych do ograniczania emisji pyłów i zanieczyszczeń gazowych, używając właściwych metod, technik i narzędzi

PEK_U04 Potrafi ocenić przydatność i możliwość wykorzystania nowych technik i technologii w zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, używając właściwych metod, technik i narzędzi

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma kompetencje do prowadzenia dialogu ze społecznością lokalną na terenach

planowanych lokalizacji instalacji odnawialnych źródeł energii i wskazywać na korzyści ekologiczne z tego wynikające

TREŚCI PROGRAMOWE


Obecność węgla w przyrodzie-krążenie pierwiastka węgla w przyrodzie, proces uwęglania, systematyka paliw

Wy1 2

Podstawy bezpieczeństwa energetycznego świata i Polski. Energetyka konwencjonalna a skażenie atmosfery

Wy2 2

Wy3 Odnawialne źródła energii-energia geotermalna 2 Wy4 Odnawialne źródła energii-energia słoneczna 2 Wy5 Odnawialne źródła energii-biomasa 2 Wy6 Odnawialne źródła energii-energia wody 2 Wy7 Odnawialne źródła energii-energia wiatru 2 Wy8 Krajowy oraz globalny potencjał odnawialnych źródeł energii (OZE) 2 Wy9 Technologie produkcji czystej energii. 2

Zanieczyszczenie środowiska (atmosfery) podczas pozyskiwania czystej energii z OZE. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń atmosfery

Wy10 2

Wy11 Skumulowane wskaźniki uciążliwości produkcji energii z OZE 2

199

względem powietrza Zobowiązania Polski w zakresie stosowania OZE (programy wdrażania OZE). Dokumenty programowe

Wy12 2

Aspekt ekologiczny, ekonomiczny i środowiskowy produkcji energii z OZE

Wy13 2

Wy14 Finansowanie przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii 2 Wy15 Podsumowanie przerobionego materiału/Kolokwium 2

30 Suma godzin



2


2


2


2


2


2


2


1

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny-multimedialny N2. Wykład problemowy N3. Seminarium N4. Konsultacje





P1 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03,

Ocena indywidualna za przygotowanie i prezentację tematu seminaryjnego

200

PEK_U04, PEK_KO1

P2 S2SOA_W01, S2SOA_W02, S2SOA_W04

Kolokwium



[180] Tymiński J.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w Polsce do 2030 roku, aspekt energetyczny i ekologiczny.

[181] Lewandowski W. M.: Proekologiczne źródła energii odnawialnej. [182] Gradziuk P. i in.: Biopaliwa. [183] Wiśniewski G.: Systemowe uwarunkowania wykorzystania odnawialnych źródeł

energii w Polsce. Materiały konferencyjne Realizacja inwestycji biomasowych - aspekty praktyczne, Ministerstwo Środowiska, UNDP/GEF i Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, 8 września 2006, Kraków

[184] Wiśniewski G.: Refleksje na temat implementacji w Polsce unijnych celów dla OZE. Czysta energia, sierpień 2007

[185] Wiśniewski G.: Wizja rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce do 2050 r., Regionalne seminarium i warsztaty "Scenariusze rozwoju infrastruktury energetycznej województwa Pomorskiego" Projekt UE SUSPLAN; studium przypadku dla Europy Północno Wschodniej, 9.03.2009, Gdańsk

[186] Tytko R.: Odnawialne źródła energji. Wybrane zagadnienia. Wyd. III. Kraków 2008 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[111] Mikielewicz J., Cieśliński J.T.: Niekonwencjonalne urządzenia i systemy konwersji energii.

[112] Czasopisma: m.in. Czysta Energia, Gospodarka paliwami i energią, BMP Ochrona Środowiska, Instal.

[113] Kucowski J., Laudyn D., Przekwas M.: 1997, Energetyka a ochrona środowiska. WNT, Warszawa

[114] Ochrona środowiska - aktualne roczniki. Wydawnictwo GUS OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


201

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Ochrona atmosfery a odnawialne źródła energii




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


C1,C2 Wy1-Wy15 N1, N2


C1,C2 Wy1-Wy15 N1, N2


C1,C2 Wy1-Wy15 N1, N2

PEK_U01 S2SOA_U01, S2SOA_U02 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4 PEK_U02 S2SOA_U01, S2SOA_U02,

S2SOA_U06 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4

PEK_U03 S2SOA_U06, S2SOA_U07 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4 PEK_U04 S2SOA_U06, S2SOA_U07 C1-C3 Se1-Se8 N3, N4 PEK_KO1 S2SOA_U01, S2SOA_U02,

S2SOA_U06 C2 Se1-Se8 N3


202


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Ograniczanie emisji pyłów Nazwa w języku angielskim: Control of particulate gaseous emission Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202091 Grupa kursów: NIE


30 15 30


90 30 60







o charakterze praktycznym (P) 1 1 1 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową, uporządkowaną i teoretycznie podbudowaną wiedzę w zakresie metod i urządzeń stosowanych do odpylania gazów

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie szczegółowej wiedzy w zakresie metod i urządzeń stosowanych w procesach odpylania gazów, a zwłaszcza zaliczanych do grupy urządzeń i technologii zwanych najlepszymi dostępnymi technikami (K2OS_W07,S2SOA_W02,S2SOA_W04, S2SOA_W08)C2. Nabycie umiejętności w zakresie projektowania procesów, systemów oraz doboru katalogowych i projektowania nietypowych urządzeń, stosowanych w technologiach odpylania gazów, używając właściwych metod, technik i narzędzi (K2OS_U07,S2SOA_U04, S2SO2_U05)

203

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma szczegółową wiedzę w zakresie metod i urządzeń stosowanych w procesach

odpylania gazów, a zwłaszcza zaliczanych do grupy urządzeń i technologii zwanych najlepszymi dostępnymi technikami

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Zna zasady projektowania procesów, systemów oraz doboru katalogowych i

projektowania nietypowych urządzeń, stosowanych w technologiach odpylania gazów, używając właściwych metod, technik i narzędzi

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Systemy odpylania spalin w kotłowniach i ciepłowniach 4 Wy2 Systemy odpylania spalin w elektrociepłowniach i elektrowniach 4 Wy3 Systemy odpylania gazów odlotowych w cementowniach 4

Systemy odpylania gazów odlotowych w hutnictwie metali kolorowych

Wy4 4

Wy5 Systemy odpylania gazów odlotowych w hutnictwie żelaza 4 Wy6 Systemy odpylania gazów w aglomerowniach 4 Wy7 Systemy odpylania spalin w hutnictwie szkła 4

Eksploatacja i technika bezpieczeństwa systemów odpylania gazów/egzamin

Wy8 2

30 Suma godzin


Ćw1 Parametry i przemiany termodynamiczne gazów 2 Ćw2 Grawitacyjne opadanie ziaren pyłu 2 Ćw3 Straty ciśnienia w instalacjach oczyszczania gazów 2 Ćw4 Dobór przewodów instalacji odpylających 2 Ćw5 Dobór wentylatorów 2 Ćw6 Kondycjonowanie gazów odlotowych 2 Ćw7 Porywanie i unos kropel z płuczek natryskowych 2 Ćw8 Kolokwium 1 15 Suma godzin


Projekt procesowy wielostopniowej instalacji odpylania gazów z odzyskiem ciepła obejmujący: obliczenia technologiczne (procesów wymiany masy i ciepła), opracowanie schematu technologicznego instalacji, dobór urządzeń typowych, projekty urządzeń nietypowych,

Pr1 30

204

koncepcję układu AKPiA, rysunki techniczne instalacji 30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny-multimedialny N2. Wykład problemowy N3. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń rachunkowych N4. Ćwiczenia rachunkowe N5. Wykonanie projektu instalacji N6. Konsultacje





F1 PEK_W01, PEK_U01

Oceny za rozwiązania zadań na zajęciach rachunkowych

P1 PEK_W01, PEK_U01

Ocena końcowa z ćwiczeń rachunkowych

P2 PEK_U01 Ocena za jakość wykonanego projektu instalacji P3 PEK_W01,

PEK_U01 Kolokwium z cwiczeń rachunkowych



[187] Kabsch P.: Odpylanie i odpylacze. WNT Warszawa 1992 [188] Warych J.: Odpylanie gazów metodami mokrymi. WNT Warszawa 1979 [189] Warych J.: Oczyszczanie przemysłowych gazów odlotowych. Wyd. 2. WNT Warsza-

wa 1994 [190] Warych J.: Oczyszczanie gazów. Procesy i aparatura. WNT Warszawa 1998 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[115] Ochrona powietrza i problemy odpadów [116] Staub und Reihaltung der Luft [117] Filtration and Separation [118] Katalogi i prospekty OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


205

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Ograniczanie emisji pyłów




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07,S2SOA_W02,S2SOA_W04, S2SOA_W08

C1, C2 Wy1-Wv15, C1-C7, Proj1

N1-N5

PEK_U01 K2OS_U07,S2SOA_U04, S2SO2_U05

C1, C2 Wy1-Wv15, C1-C7, Proj1

N1-N5


206


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Ograniczanie emisji zanieczyszczeń gazowych Nazwa w języku angielskim: The reduction of emission of gaseous pollutants Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202093 Grupa kursów: NIE


30 30


120 60










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie procesów jednostkowych i urządzeń w ochronie atmosfery oraz inżynierii procesowej.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie technologii oczyszczania gazów odlotowych (K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04). C2. Poznanie podstaw dokonywania wyboru procesów jednostkowych, urządzeń i technologii oczyszczania gazów (K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04). C3. Nabycie umiejętności projektowania, budowy i eksploatacji instalacji oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych (K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04, S2SOA_U04, S2SOA_U05, S2SOA_U06). C4. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do przygotowania opracowań z zakresu ochrony atmosfery (S2SOA_U01, S2SOA_U07).

207

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat najnowszych technologii oczyszczania gazów odlotowych. PEK_W02 Zna podstawy dokonywania wyboru procesów jednostkowych, urządzeń i

technologii oczyszczania gazów. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować procesy jednostkowe, urządzenia

i technologie oczyszczania gazów. PEK_U02 Potrafi porównać rozwiązania projektowe z uwzględnieniem kryteriów

użytkowych i ekonomicznych w zakresie technologii oczyszczania gazów. PEK_U03 Ma przygotowanie niezbędne do pracy w środowisku przemysłowym. PEK_U04 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych

oraz innych źródeł. PEK_U05 Potrafi ocenić przydatność i możliwość wykorzystania nowych technik i

technologii w zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy. PEK_K02 Ma świadomość społecznych skutków działalności inżynierskiej. PEK_K03 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonych obliczeń i projektów.

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Cele, zakres i program kursu. Technologie czystego węgla. 4 Wy2 Technologie fluidalnego spalania. 4 Wy3 Najnowsze technologie odsiarczania spalin. 6 Wy4 Metody pierwotne i wtórne odazotowania spalin. 4 Wy5 Najnowsze technologie odazotowania spalin. 4 Wy6 Oczyszczanie gazów ze związków organicznych. 2

Technologie oczyszczania gazów przy spalaniu odpadów komunalnych.

Wy7 4

Wy8 Ekonomika procesów oczyszczania gazów odlotowych. 2 30 Suma godzin


Obliczenia, wymiarowanie i opracowanie rysunków złożeniowych wybranych aparatów absorpcyjnych, stosowanych w technologiach oczyszczania gazów.

Pr1 10

Obliczenia, wymiarowanie i opracowanie rysunków złożeniowych wybranych aparatów adsorpcyjnych, stosowanych w technologiach oczyszczania gazów.

Pr2 10

Obliczenia, wymiarowanie i opracowanie rysunków złożeniowych wybranych reaktorów do katalitycznej redukcji zanieczyszczeń gazowych, stosowanych w technologiach oczyszczania gazów.

Pr3 10

30 Suma godzin

208

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjno-multimedialny. N2. Wykład problemowy. N3. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń projektowych. N4. Konsultacje. N5. Opracowanie projektu.





F1 Ocena przygotowania projektu absorbera PEK_U01 - PEK_U05, PEK_K01 - PEK_K03

F2 PEK_U01 - PEK_U05, PEK_K01 - PEK_K03

Ocena przygotowania projektu adsorbera

F3 PEK_U01 - PEK_U05, PEK_K01 - PEK_K03

Ocena przygotowania projektu reaktora

P1 Ocena końcowa projektu PEK_U01 - PEK_U05, PEK_K01 - PEK_K03

P2 PEK_W01, PEK_W02

Egzamin



[191] Kuropka J.: Technologie oczyszczania gazów z dwutlenku siarki i tlenków azotu.Oficyna Wyd. PWroc., Wrocław 2012

[192] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Procesy podstawowe. Wyd. PWroc., Wrocław 1988


[194] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych.Urządzenia i technologie. Wyd. PWroc., Wrocław 1991


[119] Warych J.: Oczyszczanie przemysłowych gazów odlotowych. WNT, Warszawa 1988

209

[120] Warych J.: Procesy oczyszczania gazów. Problemy projektowo-obliczeniowe.Wyd. PW., Warszawa 1999

[121] Konieczyński J.:Oczyszczanie gazów odlotowych. Wyd. PŚl., Gliwice 1993 [122] Baumbach G.: Luftreinhaltung. 3 Auflage. Springer-Verlag, Berlin 1993 [123] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT,

Warszawa 1991.

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Józef Kuropka , [email protected]

210

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Ograniczanie emisji zanieczyszczeń gazowych




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04

C1 Wy1; Wy15 N1,N2


C2 Wy1; Wy15 N1,N2

PEK_U01 K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04, S2SOA_U04, S2SOA_U05, S2SOA_U06,

C3 Pr1, Pr2, Pr3 N3-N5








C3,C4 Pr1, Pr2, Pr3 N3-N5

PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K02 K2OS_K03







211


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Polityka ochrony środowiska Nazwa w języku angielskim: The politics of environmental protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202006 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30












212







TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy4 2


15 Suma godzin



przypadku. 2


213
















214





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 PEK_W02




215


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Prognozowanie zanieczyszczeń atmosfery Nazwa w języku angielskim: Air pollution forecasting Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202042 Grupa kursów: NIE


30


60









1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie metod prognozowania zanieczyszczeń powietrza. C2. Poznanie zasad doboru metody modelowania zanieczyszczenia powietrza. C3. Nabycie umiejętności poprawnego rozpoznawania poznanych metod prognozy zanieczyszczeń powietrza.

216

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju metod modelowania z udziałem zanieczyszczeń

powietrza. PEK_W02 Zna etapy procesu i kryteria wyboru metody modelowania. PEK_W03 Jest w stanie omówić podstawowe elementy modelu i wymienić wady i zalety oraz

możliwości zastosowania danego modelu. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się.

TREŚCI PROGRAMOWE


Wykład wprowadzający, Teoria i praktyka z zakresu stosowanych modeli prognostycznych w ochronie powietrza.

Wy1 2

Matematyczne, deterministyczne modele rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym. Ogólna charakterystyka.

Wy2 2

Wy3 Przemiany chemiczne zanieczyszczeń i metody ich opisu w modelach 2 Transport i dyfuzja turbulencyjna zanieczyszczeń w atmosferze i metody opisu w modelach.

Wy4 2

Procesy suchego osiadania i wymywania zanieczyszczeń - metody ich opisu w modelach.

Wy5 2

Wy6 Aerozole atmosferyczne; modelowanie ich dynamiki. 2 Prognoza stężeń a przemiany zanieczyszczeń. Przykłady modeli kinetyk chemicznych’

Wy7 2

Modelowanie imisji ozonu w przyziemnej warstwie atmosfery. Prognozowanie stężeń substancji utleniających w atmosferze miejskiej

Wy8 2

Wy9 Modele statystyczne. 2 Modele hybrydowe stosowane w prognozowaniu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.

Wy10 2

Zastosowanie sztucznej sieci neuronowej do prognozy stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego

Wy11 2

Wy12 Ocena jakości modeli rozprzestrzeniania zanieczyszczeń w atmosferze. 2 Przegląd i charakterystyka polskich modeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego

Wy13 2

Obiekty przemysłowe jako źródła zanieczyszczeń: rozprzestrzenianie, depozycja zanieczyszczeń, przemiany zanieczyszczeń w atmosferze. Modele wykorzystywane przy ocenie oddziaływań zakładów przemysłowych.

Wy14 2


217

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład tradycyjny z wykorzystaniem środków audiowizualnych. N2. Konsultacje. N3. Kolokwium tradycyjne.





P1 PEK_W01 , PEK_W02, PEK_K01

Kolokwium/test



[200] Zwoździak J., Metody prognozy i analizy stęSeń zanieczyszczeń w powietrzu w Regionie Czarnego Trójkąta, Oficyna Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1995

[201] M.T.Markiewicz: Podstawy modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, Oficyna Politechniki Warszawskiej, W-wa 2004

[202] A.Madany, M.Baretochowska, Przegląd polskich modeli rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń atmosferycznych, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, z.19, 1995

[203] J. Michna: Zarządzanie ryzykiem produkcji, Wyd. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, Katowice 2007


[125] R.Jagiełło, Identyfikacja źródeł emisji zanieczyszczeń pyłowychg przy pomocy modeli hybrydowych, rozprawa doktorska PWr, I-15, 1993

[126] J. Michna: Zarządzanie ryzykiem produkcji, Wyd. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, Katowice 2007

[127] Problemy ochrony powietrza w aglomeracjach miejsko; przemysłowych, materiały konferencyjne Politechniki Ślaskiej w Gliwicach, 1998

[128] J.Skrzypski, Analiza i modelowanie pól imisji zanieczyszczeń powietrza w dużych miastach, PAN w Łodzi, 2002

[129] Szacowanie ryzyka zdrowotnego związanego z zanieczyszczeniem środowiska. BMŚ, Wrocław

[130] Szalińska W., Zastosowanie hybrydowego modelu deterministyczno-statystycznego do oceny i prognozy stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego., rozprawa doktorska PWr, I-15, 2002

[131] Sówka I. ,Określenie czynników fizycznych i chemicznych determinujących zawartość

218

substancji utleniających w atmosferze miejskiej. rozprawa doktorska PWr, I-15, 2001

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Dr hab. inż. Izabela Sówka, [email protected]

219

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Prognozowanie zanieczyszczeń atmosfery




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


C1-C3 Wy1-Wy15 N1, N2, N3

PEK_W02 S2SOA_W03, S2SOA_W07 C1-C3 Wy1-Wy15 N1, N2, N3 PEK_W03 K2OS_W03, S2SOA_W03,

S2SOA_W07 C1-C3 Wy1-Wy15 N1, N2, N3

PEK_K01 K2OS_K01 C1-C3 Wy1-Wy15 N1, N2, N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

220


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rewaloryzacja środowiska Nazwa w języku angielskim: Revalorisation of environment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS002028 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30












221

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat krajobrazu, środowiska, metod jego oceny. PEK_W02 Ma wiedzę na temat konsekwencji degradacji środowiska (powietrze) PEK_W03 Ma wiedzę na temat działań jakie należy podjąć w celu rewaloryzacji środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zastosować odpowiednie narzędzia służące rewaloryzacji środowiska

(dobór roślin, techniki rekultywacji biologicznej gleby, techniki biotechnologiczne) .

PEK_U02 Potrafi określić wpływ rodzaju zagospodarowania terenu na stan powietrza atmosferycznego

PEK_U03 Potrafi ocenić jak dany obiekt będzie oddziaływał jakość powietrza . PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich analiz. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym


przyrodniczego (np. związanych z działalnością wydobywczą (pyły, metale ciężkie WWA), uciążliwością zapachową różnego typu inwestycjami)

TREŚCI PROGRAMOWE



Wy1 2


Wy2 2


Wy3 2


Wy4 2


Wy5 2


Wy6 2


15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie w problematykę badań środowiskowych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień istotnych dla praktyki

2

222

ochrony i rewaloryzacji środowiska. Se2 Kształtowanie terenów zieleni miejskiej. Przykłady z PL. Ogławianie


2


2


2


2


2


2








Kolokwium


F2 PEK_U02, prezentacje

223

PEK_K01 Se4 PEK_U03, PEK_K01 Se5


prezentacje


prezentacje


ocena końcowa

P 2 = 0,3F1+ 0,2F2 + 0,2F3 + 0,1F4 + 0,2F5












224





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


Wy3,Wy4 N1, N2, N3


N1, N2, N4


N3, N4, N5


Se8 N4, N5, N6


225


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze Nazwa w języku angielskim: Air pollution dispersion Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202095 Grupa kursów: NIE


15 30


60 30






o charakterze praktycznym (P) 0,5 1 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie mechaniki płynów 2. Ma podstawową wiedzę w zakresie meteorologii i klimatologii 3. Potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi

CELE PRZEDMIOTU C1. Pogłębienie wiedzy w zakresie procesów fizycznych i chemicznych wpływających na transport i dyspersję zanieczyszczeń w atmosferze C2. Poznanie zaawansowanych metod modelowania transportu i rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń C3. Nabycie umiejętności zastosowania metody obliczeniowej do wyznaczenia pola stężeń zanieczyszczeń dla źródeł liniowych i powierzchniowych i na tej podstawie opracowania strategii obniżenia stężeń zanieczyszczeń w atmosferze.

226

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma pogłębioną wiedzę w zakresie fizycznych i matematycznych podstaw

modelowania procesów zachodzących w atmosferze PEK_W02 Zna podstawowe metody opisu przemian chemicznych, suchego osiadania i

wymywania w modelach. PEK_W03 Może dokonać wyboru modelu w zależności od jego przeznaczenia Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi planować symulacje komputerowe, w tym zebrać niezbędne dane

wejściowe do modelu dla złożonych źródeł emisji zanieczyszczeń PEK_U02 Potrafi przeprowadzać symulacje komputerowe rozprzestrzeniania się

zanieczyszczeń dla różnych układów źrodeł emisji PEK_U03 Umie opisać i zinterpretować wyniki modelowania pola stężeń zanieczyszczeń i

opracować strategię obniżenia stężeń zanieczyszczeń w atmosferze Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie

TREŚCI PROGRAMOWE


Wprowadzenie do wykładu, zadania modelowania w systemie zarządzania jakością powietrza

Wy1 2

Deterministyczne modele rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w atmosferze dla różnego typu emitorów

Wy2 2

Metody opisu przemian chemicznych, suchego osiadania i wymywania w modelach

Wy3 4

Wy4 Dynamika aerozoli w atmosferze 2 Wy5 Procedury modelowania 2 Wy6 Schematy wyboru modeli w zależności od przeznaczenia 2 Wy7 Kolokwium 1

15 Suma godzin


Omówienie zakresu ćwiczeń i zasad pracy indywidualnej. Wprowadzenie: opis możliwości obliczeniowych modelu, akty prawne

Pr1 4

Pr2 Obliczenia wstępne, przygotowanie danych wejściowych 6 Pr3 Wprowadzanie danych i ich weryfikacja 6

Kilkukrotne przeprowadzenie obliczeń z opracowaniem strategii obniżenia stężeń zanieczyszczeń w atmosferze

Pr4 10

Pr5 Analiza wyników. Opracowanie projektu. 4 30 Suma godzin

227

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład; prezentacja multimedialna N3. Ćwiczenia projektowe;technologia informacyjna (tworzenie bazy danych, wprowadzanie danych wejściowych do modelu) N4. Ćwiczenia projektowe;technologia informacyjna (opracowanie wyników obliczeń komputerowych) N5. Praca indywidualna - przygotowanie danych wejściowych N6. Praca indywidualna- analiza danych wyjściowych N7. Konsultacje





P1 PEK_W01-W03 kolokwium F1 PEK_U01 Ocena części wstępnej obliczeniowej projektu

(dane wejściowe) F2 PEK_U02,

PEK_U03 Ocena wykonania projektu, dyskusja wyników, obrona projektu

P2 P2 = 0,2F1+0,8F2



[211] Markiewicz M.T., Podstawy modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, Oficyna Wydawnicza politechniki Warszawskiej, Warszawa 2004

[212] Wytyczne obliczania stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego; MAGTiOŚ, Warszawa 1981/1983

[213] Rozporządzenie MS z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 47/2008, poz. 281)

[214] Rozporządzenie MS z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 16/2010, poz. 87)

[215] Rozporządzenie MS z dnia 22 kwietnia 2011 roku w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. 95/2011, poz. 558)


[134] Jacobson M., Fundamentals of atmospheric modeling, Cambridge university Press, Cambridge 2005.

[135] Szklarczyk M., Ochrona atmosfery , Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2001.

[136] Juda J., Chruściel S., Ochrona powietrza atmosferycznego, PWNT, Warszawa 1974. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

228

Anna Zwoździak, [email protected]

229

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOA_W07 C1 Wy2,Wy4 N2 PEK_W02 K2OS_W07, S2SOA_W07 C1 Wy3, Wy4 N2 PEK_W03 K2OS_W07, S2SOA_W07 C2 Wy 1, W5,

Wy6 N1,N2

PEK_U01 K2OS_U07, S2SOA_U08 C3 Pr1, Pr2, Pr3 N1, N3, N5, N7 PEK_U02 K2OS_U07, S2SOA_U08 C3 Pr4, Pr5 N4, N6, N7 PEK_K01 K2OS_K03 C1,C2 Wy2-Wy6 N3,N4


230


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Seminarium dyplomowe Nazwa w języku angielskim: The qualifying seminar Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202012 Grupa kursów: NIE


30


60









1. Ma podstawową wiedzę w zakresie procesów jednostkowych, urządzeń w ochronie atmosfery i technologii oczyszczania gazów z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie technologii oczyszczania gazów odlotowych (K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04). C2. Poznanie podstaw dokonywania wyboru procesów jednostkowych, urządzeń i technologii oczyszczania gazów (K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04). C3. Nabycie umiejętności projektowania, budowy i eksploatacji instalacji oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych (K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04, S2SOA_U04, S2SOA_U05, S2SOA_U06). C4. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do przygotowania opracowań z zakresu ochrony atmosfery (S2SOA_U01, S2SOA_U07).

231

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi porównać rozwiązania projektowe z uwzględnieniem kryteriów

użytkowych i ekonomicznych w zakresie technologii oczyszczania gazów. PEK_U02 Potrafi ocenić przydatność i możliwość wykorzystania nowych technik i

technologii oczyszczania gazów. PEK_U03 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych

oraz innych źródeł. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy. PEK_K02 Ma świadomość społecznych skutków działalności inżynierskiej.

TREŚCI PROGRAMOWE


Se1 Samodzielne opracowanie referatu, prezentacji multimedialnej i wygłoszenie przed grupą seminaryjną ( na podstawie informacji zawartych w czasopismach zagranicznych i krajowych) aktualnych tematów związanych z ograniczaniem emisji zanieczyszczeń gazowych (technologie, możliwości rozwoju, koszty, utylizacja odpadów itp.).

30

30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna. N2. Dyskusja problemowa. N3. Praca własna-przygotowanie seminarium.





F1 PEK_U01 - PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02

Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej.

F2 Ocena przygotowania opracowania pisemnego referatu.

PEK_U01 - PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02

F3 PEK_U01 - Ocena prezentacji i dyskusji.

232

PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02

P PEK_U01 - PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02

Ocena końcowa.



[216] Kuropka J.: Technologie oczyszczania gazów z dwutlenku siarki i tlenków azotu.Oficyna Wyd. PWroc., Wrocław 2012

[217] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Procesy podsta-wowe. Wyd. PWroc., Wrocław 1988


[219] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Urządzenia i technologie. Wyd. PWroc., Wrocław 1991

[220] Czasopisma specjalistyczne i foldery firm realizujących inwestycje z ochrony środowiska.


[137] Warych J.: Oczyszczanie przemysłowych gazów odlotowych. WNT, Warszawa 1988 [138] Warych J.: Procesy oczyszczania gazów. Problemy projektowo-obliczeniowe.Wyd.

PW., Warszawa 1999 [139] Konieczyński J.: Oczyszczanie gazów odlotowych. Wyd. PŚl., Gliwice 1993 [140] Baumbach G.: Luftreinhaltung. 3 Auflage. Springer-Verlag, Berlin 1993 [141] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT,


Józef Kuropka , [email protected]

233

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Seminarium dyplomowe




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_U01 K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04, S2SOA_U01, S2SOA_U04, S2SOA_U05, S2SOA_U06, S2SOA_U07

C1-C4 Sem1 N1-N3


C1-C4 Sem1 N1-N3


C1-C4 Sem1 N1-N3

PEK_K01 K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04, S2SOA_U01, S2SOA_U04, S2SOA_U05, S2SOA_U06, S2SOA_U07

C1-C4 Sem1 N1-N3

PEK_K02 K2OS_W07, S2SOA_W02, S2SOA_W04, S2SOA_U01, S2SOA_U04, S2SOA_U05, S2SOA_U06, S2SOA_U07

C1-C4 Sem1 N1-N3


234


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Statystyka Nazwa w języku angielskim: Statistics Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202063 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30












235








TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy3 2


Wy5 2


Wy6 2


Wy7 2




2


2


2


2

236


2


1







F1 PEK_W01, PEK_K01


P1=F1 F2 PEK_U02,


P2=F2








237


238





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


Wy7

N1, N2, N3, N5


Cw5

N2, N3, N4, N5



N1, N2, N3, N4, N5


239


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Systemy Ochrony Atmosfery Nazwa w języku angielskim: Systems of Air Pollution Control Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202096 Grupa kursów: NIE


15 15


45 15










1. Ma wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych, technicznych i innych uwarunkowań projektowania i wdrażania systemów ochrony atmosfery

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie szczegółowej wiedzy w zakresie rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych, technicznych i innych uwarunkowań projektowania SOA (S2SOA_W08, S2SOA_W04, S2SOA_W02) C2. Nabycie umiejętności w zakresie wdrażania systemów ochrony atmosfery (S2SOA_U01, S2SOA_U04, S2SOA_U07)

240

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma szczegółową wiedzę w zakresie rozumienia społecznych, ekonomicznych,

prawnych, technicznych i innych uwarunkowań projektowania PEK_W02 Ma szczegółową uporządkowaną wiedzę w zakresie inżynierii procesowej oraz

urządzeń i instalacji stosowanych w technologiach ochrony środowiska oraz zna podstawowe metody, techniki i narzędzia stosowane przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich w tym zakresie

PEK_W03 Ma szczegółową wiedzę związaną z ograniczaniem emisji pyłów i zanieczyszczeń gazowych oraz zna podstawowe metody i techniki stosowane przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich w tym zakresie

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Umie pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł w zakresie

ochrony atmosfery; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznej oceny, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie

PEK_U02 Umie, zgodnie z zadaną specyfikacją, obliczyć i zaprojektować proces lub system stosowany w technologiach ochrony środowiska, używając właściwych metod, technik i narzędzi

PEK_U03 Umie ocenić przydatność i możliwość wykorzystania nowych technik i technologii w zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, używając właściwych metod, technik i narzędzi

TREŚCI PROGRAMOWE


Cele i zakres kursu. Pojęcia podstawowe. Naturalne i antropogeniczne przyczyny skażenia atmosfery. Czynniki kształtujące zanieczyszczenie powietrza. Uwarunkowania cywilizacyjne i demograficzne emisji i imisji.

Wy1 2

Globalizacja a środowisko. Zasady polityki ochrony powietrza i tworzenia systemów ochrony atmosfery

Wy2 2

Wy3 Prawne, ekonomiczne i polityczne instrumenty ochrony atmosfery 2 Wy4 Techniczne i organizacyjne instrumenty ochrony atmosfery 2

Metodologia projektowania systemów; Założenia i cele. Zbiór danych wyjściowych i wstępna ocena warunków realizacji

Wy5 2

Koncepcja systemu i formułowanie wariantów. Kryteria i metody oceny efektywności SOA

Wy6 2

Wy7 Analiza wariantów SOA 2 Wy8 Finansowanie i organizacja tworzenia oraz zarządzanie systemami 1

15 Suma godzin

241


Se1 Analiza specyficznych rozwiązań technicznych, organizacyjnych, prawnych i ekonomicznych, które mogą zostać wykorzystane w systemach ochrony atmosfery

2


2


2


2


2


2


2


1

15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny-multimedialny N2. Wykład problemowy N3. Praca własna-przygotowanie prezentacji seminaryjnej N4. Wystąpienie seminaryjne N5. Konsultacje





P1 Oceny indywidualne za jakość przygotowania i prezentacji tematu seminaryjnego

PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_U02

P2 PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_U01,

Egzamin

242

PEK_U03



[225] Kozłowski S.: Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej Polski. Ossolineum Wrocław, 1983

[226] Winpenny J.T.: Wartość środowiska. Metody wyceny ekonomicznej. PWE Warszawa 1995

[227] Ciechanowicz W.: Energia, środowisko i ekonomia. PAN-IBŚ. Warszawa 1997 [228] Burchrdt-Dziubińska M.: Ekologiczne i ekonomiczne aspekty restrukturyzacji

przemysłu. WEiŚ Białystok 1996 [229] Poskrobko B.: Zarządzanie środowiskiem. PWE Warszawa 1998 [230] Folmer H., Gabel L., Opschoor H.: Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych.

Krupski i S-ka Warszawa 1996 [231] Dobrzański G.: Ekologiczne uwarunkowania lokalizacji inwestycji przemysłowych.

WEiŚ Białystok 1995 [232] Praca zb.: Wskaźniki ekorozwoju. WEiŚ Białystok 1999 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[143] Wright J.R. et al: Expert Systems in Environmental Planning. Springer Verlag. Berlin 1993

[144] Industrial Air Pollution - Assessment and Control. Springer Verlag Berlin 1991 [145] Pazdan W.: Raport z inwertaryzacji emisji CORINAIR. Atmoterm Opole 1995 [146] Praca zb.: Ekonomiczna wycena środowiska przyrodniczego. WEiŚ Białystok 1996 [147] Roczniki statystyczne GUS [148] Czasopismo: Problemy ekologii [149] Czasopismo: Ekonomia i środowisko [150] Biuletyn Komisji d/s Ocen Oddziaływania na Środowisko OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


243

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systemy Ochrony Atmosfery




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


C1, C2 Wy1-Wy8 N1


C1, C2 Wy1-Wy8, Se1-8

N2-N5


C1, C2 Wy1-Wy8, Se1-8

N2-N5

PEK_U01 S2SOA_U01, S2SOA_U04, S2SOA_U07

C1, C2 Wy1-Wy8, Se1-8

N2-N5


C1, C2 Wy1-Wy8, Se1-8

N2-N5


C1, C2 Wy1-Wy8, Se1-8

N2-N5


244


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Techniki pomiaru emisji zanieczyszczeń powietrza Nazwa w języku angielskim: Techniques of air pollution emission measurement Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202092 Grupa kursów: NIE


15 30


30 60










1. Ma podstawowa wiedzę w zakresie fizyki, chemii i mechaniki płynów

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie metod i technik pomiaru emisji zanieczyszczeń powietrza C2. Zdobycie wiedzy z zakresu systemów monitoringu emisji zanieczyszczeń powietrza C3. Nabycie umiejętności pobierania i kondycjonowania próbek gazów odlotowych oraz ich analizy, obliczeń wielkości emisji, interpretacji wyników, sporządzania raportów z pomiarów, współpracy w grupie.

245

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat sposobu i zasad poboru reprezentatywnej próbki gazów

odlotowych, metodyk analitycznych i procedur obliczeniowych oraz wymogów prawnych w tym zakresie

PEK_W02 Zna elementy systemu monitoringu emisji i rodzaje parametrów mierzonych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi pobrać reprezentatywną próbkę gazów odlotowych, dokonać jej analizy,

obliczyć wielkość emisji, dokonać interpretacji wyników i sporządzić raport Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność współpracy w grupie i organizowania pracy jej członków. Ma

świadomość konsekwencji środowiskowych, finansowych i społecznych wynikających z nieprawidłowego pomiaru emisji

TREŚCI PROGRAMOWE


Pojęcia podstawowe, w tym zdefiniowanie parametrów mierzonych w ramach pomiarów emisji

Wy1 2

Metodyki pomiarów parametrów niezbędnych do wyznaczenia emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, pobór reprezentatywnej próbki

Wy2 2

Monitoring okresowy; metodyki referencyjne, uwarunkowania doboru zestawów pomiarowych dla zanieczyszczeń gazowych i pyłowych

Wy3 2

Monitoring ciągły; metodyki referencyjne, charakterystyka systemów ekstrakcyjnych i in situ, przykłady i zastosowania przemysłowe

Wy4 2

Przykłady i charakterystyka nowoczesnej aparatury kontrolno-pomiarowej oraz zasady jej doboru i kompletacji

Wy5 2

Wy6 Procedury obliczeniowe wyznaczania wielkości emisji 2 Wy7 Wymogi prawne w zakresie kontroli emisji zanieczyszczeń powietrza 2 Wy8 Kolokwium 1

15 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu, celów i harmonogramu ćwiczeń oraz zasad BHP obowiązujących w laboratorium, określenie wymagań, sposobu oceniania i warunków zaliczenia

2

La2 Pomiary natężenia przepływu gazów odlotowych 4 La3 Metody poboru reprezentatywnej próbki gazów odlotowych;

zanieczyszczenia gazowe 4

La4 Oznaczenie stężenia SO2 w gazach odlotowych 8 La5 Metody poboru reprezentatywnej próbki gazów odlotowych;

zanieczyszczenia pyłowe 4

La6 Oznaczenie stężenia pyłu w gazach odlotowych metodą grawimetryczną oraz analiza składu frakcyjnego pyłu

8

30 Suma godzin

246

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej N3. Praca własna; przygotowanie do kolokwium N4. Konsultacje N5. Dyskusja problemowa N6. Praca własna; przygotowanie do ćwiczenia, wykonanie sprawozdania





P PEK_W01 , PEK_W02

Kolokwium

F PEK_U01, PEK_K01

Ocena odpowiedzi ustnej i udziału w dyskusji, ocena sprawozdania



[233] Jeżowiecka-Kabsch K., Szewczyk H., Mechanika płynów, Ofic. Wyd. PWr., 2001 [234] Trzepierczyńska I. i in., Fizykochemiczna analiza zanieczyszczeń powietrza, Polit.

Wr., 1997 [235] PN-Z-04030-7, Pomiar stężenia i strumienia masy pyłu w gazach odlotowych metodą

grawimetryczną, 1994 [236] PN-ISO 10396: Emisja ze źródeł stacjonarnych. Pobieranie próbek do automatycznego

pomiaru stężenia składników gazowych, 2001 [237] PN-ISO 5221: Metody pomiaru przepływu strumienia powietrza w przewodach LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[151] Mitosek M., Mechanika płynów w inżynierii środowiska, Ofic. Wyd. Polit. Warszawskiej, Warszawa, 1997

[152] Teisseyre M., Pyłomierze przemysłowe, FOPA, Warszawa, 1995 [153] Lodge P.L., Methods of air sampling and analysis, Lewis Publishers Inc.USA, 1989 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Kazimierz Gaj, [email protected]

247

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Techniki pomiaru emisji zanieczyszczeń powietrza




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07 C1 Wy1, Wy2, Wy6

N1, N3, N3

PEK_W02 K2OS_W07 C2 Wy1-Wy7 N1, N2, N3 PEK_U01 K2OS_U07, K2OS_U01 C1, C3 Wy2, La2-La6 N1, N3, N3, N4,

N5, N6 PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K02 C3 La2-La6 N4, N5, N6


248


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Techniki pomiaru imisji zanieczyszczeń powietrza Nazwa w języku angielskim: Techniques of ambient air pollution measurement Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202046 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii i fizyki

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie metodyk i technik pomiarów imisji podstawowych zanieczyszczeń powietrza C2. Poznanie metodyki projektowania systemu monitoringu imisji C3. Nabycie umiejętności wykonywania pomiarów imisji, sposobów obróbki i interpretacji ich wyników, współpracy w grupie

249

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat sposobów pomiaru wskaźników jakości powietrza

atmosferycznego, technik i aparatury pomiarowej oraz wymagań prawnych w tym zakresie

PEK_W02 Zna zasady opracowywania programu monitoringu imisji Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonywać pomiary imisji podstawowych zanieczyszczeń powietrza,

obsługiwać aparaturę wykorzystywaną do tego celu oraz interpretować wyniki pomiarów

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność współpracy w grupie i organizowania pracy jej członków. Ma

świadomość konsekwencji środowiskowych, finansowych i społecznych wynikających z nieprawidłowego pomiaru imisji

TREŚCI PROGRAMOWE


Wprowadzenie, omówienie programu, wymagań, pojęć podstawowych, zdefiniowanie parametrów mierzonych w ramach pomiarów imisji, celów i zadań monitoringu imisji

Wy1 2

Wymagania w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, uregulowania prawne

Wy2 2

Manualne i automatyczne metody pomiarów, techniki pomiarowe; metody poboru prób i oznaczeń podstawowych zanieczyszczeń powietrza, w tym metody pasywne, aparatura pomiarowa

Wy3 2

Metodyka opracowywania programu monitoringu zanieczyszczeń powietrza, rodzaje monitoringu

Wy4 2

Sposoby określania rodzaju, liczby i lokalizacji punktów pomiarowych, częstotliwości pomiarów, rodzajów zanieczyszczeń wymagających monitorowania

Wy5 2

Wy6 Pomiary parametrów meteorologicznych 2 Wy7 Sposoby opracowywania i analizy wyników badań 2 Wy8 Kolokwium 1

15 Suma godzin


La1 Wprowadzenie, przedstawienie zakresu, celów i harmonogramu ćwiczeń oraz zasad BHP obowiązujących w laboratorium, określenie wymagań, sposobu oceniania i warunków zaliczenia

2

La2 Pomiar opadu pyłu 2 La3 Pomiary parametrów meteorologicznych 2 La4 Metody poboru próbek, kompletacja zestawów pomiarowych 2 La5 Pomiary stężeń podstawowych zanieczyszczeń w powietrzu

atmosferycznym 7

15 Suma godzin

250

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej N3. Praca własna; przygotowanie do kolokwium N4. Konsultacje N5. Dyskusja problemowa N6. Praca własna; przygotowanie do ćwiczenia, wykonanie sprawozdania





P PEK_W01 , PEK_W02

Kolokwium

F PEK_U01, PEK_K01

Ocena odpowiedzi ustnej i udziału w dyskusji, ocena sprawozdania



[238] Trzepierczyńska I. i in., Fizykochemiczna analiza zanieczyszczeń powietrza, Wyd. PWr., 1997

[239] Gomółka E., Szaynok A., Chemia wody i powietrza, Ofic. Wyd. PWr, 1997 [240] Pr. zb.: Wykorzystanie danych meteorologicznych w monitoringu jakości powietrza,

GIOŚ, BMŚ, Warszawa, 2000 [241] Zasady Projektowania Elementów Sieci Monitoringu Zanieczyszczenia Atmosfery,

PIOŚ, Warszawa 1991 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[154] Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego, Propozycje Programowe, PIOŚ, Warszawa 1995

[155] Związane akty prawne i normy ISO OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Kazimierz Gaj, [email protected]

251

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Techniki pomiaru imisji zanieczyszczeń powietrza




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, K2OS_W05 C1 Wy1, Wy2, Wy3, Wy6,

La2-La5

N1, N3, N3, N4, N5, N6

PEK_W02 K2OS_W07 C2 Wy3-Wy5 N1, N3, N3 PEK_U01 K2OS_U07, K2OS_U01 C1, C3 Wy2, Wy3,

Wy6, Wy7, La2-La5

N1, N3, N3, N4, N5, N6

PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K02 C3 La2-La5 N4, N5, N6 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

252


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Toksykologia Nazwa w języku angielskim: Toxicology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony atmosfery. Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202064 Grupa kursów: NIE


30 15


90 30











CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy dotyczącej pochodzenia i rodzaju trucizn C2. Poznanie dróg wnikania trucizn do organizmu człowieka oraz ich przemian w organizmie człowieka C3. Zdobycie wiedzy dotyczącej wpływu czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych na toksyczność związków chemicznych C4. . Zdobycie wiedzy dotyczącej mechanizmów toksycznego mutagennego, rakotwórczego i teratogennego działania trucizn chemicznych oraz metod ich wykrywania C5. Zdobycie wiedzy na temat występowania trucizn w środowisku i ich oddziaływania na ekosystemy wodne i glebowe oraz na jakość powietrza atmosferycznego C6. Poznanie skutków oddziaływania promieniowania jonizujące na organizmy C7. Nabycie umiejętności badania właściwości toksycznych związków chemicznych C8. Nabycie umiejętności badania właściwości mutagennych związków chemicznych C9. Nabycie umiejętności badania wpływu czynników fizycznych i chemicznych toksyczność trucizn

253









TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy3 2



Wy7 2



Wy10 2

254


Wy11 2



Wy15 2

30 Suma godzin



3


3


3


3


3

15 Suma godzin







255


F1 PEK_U01 La1




F3 PEK_U03 La2, La4


F4 PEK_U04 La3,La4


F5 PEK_U05 La5

krótki test sprawdzający, raport

P2 = 0,125F1 + 0,125F2 + 0,125F3 + 0,125F4 +0,125F5








256





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***



257


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Analiza instrumentalna Nazwa w języku angielskim: Instrumental analysis Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202086 Grupa kursów: NIE


30 15


60 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej 2.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzajów analitycznych metod instrumentalnych stosowanych w analizie wód, ścieków, gleb. C2. Poznanie zasad doboru metody oznaczania wybranych parametrów chemicznych próbek środowiskowych. C3. Nabycie umiejętności poprawnego rozpoznawania poznanych metod instrumentalnych i dobierania ich do analizy jakościowej i ilościowej. C4. Nabycie umiejętności opracowania metody analizy dla wybranych analitów w próbkach środowiskowych i dokonywania obliczeń.

258

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju metod instrumentalnych, zjawisk fizycznych i

chemicznych przebiegających z udziałem oznaczanej substancji. PEK_W02 Zna etapy procesu analitycznego i kryteria wyboru metody analitycznej. PEK_W03 Jest w stanie omówić podstawowe elementy aparatury analitycznej i wymienić

wady i zalety oraz możliwości zastosowania danej metody instrumentalnej. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi dobrać metodę analityczną do analizy próbki środowiskowej. PEK_U02 Potrafi poprawnie zastosować poznane zasady i prawa fizyki i chemii do

jakościowej i ilościowej analizy próbek środowiskowych PEK_U03 Potrafi wykonać analizę, dokonać obliczeń, zinterpretować wyniki i sporządzić

raport pisemny. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się

TREŚCI PROGRAMOWE


Podział metod analitycznych, etapy procesu analitycznego, metody poboru próbek i ich przygotowanie do analizy.

Wy1 2

Metody kalibracji. Podstawowe pojęcia stosowane w analizie instrumentalnej. Dokładność, poprawność i precyzja metody analitycznej. Błędy w analizie instrumentalnej.

Wy2 2

Potencjometria: zasada metody, rodzaje, budowa elektrod odniesienia i elektrod pomiarowych. Charakterystyka elektrod jonoselektywnych.

Wy3 2

Potencjometria bezpośrednia i miareczkowanie potencjometryczne. Zastosowanie metody, jej wady i zalety. Konduktometria: zasada metody, podstawowe pojęcia, aparatura.

Wy4 2

Miareczkowanie konduktometryczne alkacymetryczne i strąceniowe, zakres stosowalności metody, wady i zalety. Polarografia; budowa układu pomiarowego , analiza jakościowa i ilościowa, zastosowanie.

Wy5 2

Woltamperometria: budowa układu pomiarowego, rodzaje prądów płynących przez układ pomiarowy, analiza jakościowa i ilościowa, zastosowanie, zalety i ograniczenia. Woltamperometria inwersyjna.

Wy6 2

Wy7 Kolokwium 2 Metody spektroskopowe: podział metod. Spektroskopia cząsteczkowa: UV-Vis, aparatura, techniki pomiarowe, analiza jakościowa i ilościowa na podstawie widma absorpcyjnego.

Wy8 2

Spektroskopia cząsteczkowa w podczerwieni: aparatura, techniki pomiarowe, analiza jakościowa i ilościowa na podstawie widma absorpcyjnego (metoda linii podstawowej)

Wy9 2

Spektroskopia atomowa absorpcyjna z atomizacją płomieniową: aparatura (źródła promieniowania, atomizery, monochromatory, detektory), źródła błędów ( interferencje spektralne i wpływ matrycy na efekt analityczny).

Wy10 2

Spektroskopia atomowa absorpcyjna z atomizacją bezpłomieniową , technika wodorkowa i zimnych par rtęci.

Wy11 2

259

Spektroskopia atomowa emisyjna; aparatura (atomizery, monochromatory, detektory), źródła błędów ( interferencje spektralne i wpływ matrycy na efekt analityczny). Porównanie ASA i ICP.

Wy12 2

Fluorescencja rentgenowska, Spektrometria mas: układ pomiarowy, analiza jakościowa i ilościowa, zastosowanie

Wy13 2

Metody chromatograficzne: klasyfikacja, podstawowe pojęcia, chromatograf, analiza jakościowa i ilościowa, aparatura chromatograficzna: kolumny, wybrane detektory. Zastosowanie chromatografii gazowej i cieczowej

Wy14 2



La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium chemicznym. Obliczanie wyników analiz chemicznych.

2

La2 Oznaczanie ilościowe wybranego jonu metodą potencjometrii bezpośredniej

2

La3 Oznaczanie ilościowe wybranego analitu metodą miareczkowania potencjometrycznego.

2

La4 Oznaczanie ilościowe wybranego analitu metodą miareczkowania konduktometrycznego.

2

La5 Oznaczanie ilościowe wybranego metalu metodą atomowej spektroskopii absorpcyjnej.

2

La6 Oznaczanie ilościowe sodu i potasu metodą atomowej spektroskopii emisyjnej.

2

La7 Oznaczanie ilościowe rtęci metodą atomowej spektroskopii absorpcyjnej ze wzbogacaniem przez amalgamację.

2

La8 Zajęcia odróbkowe; wybrane zagadnienia. Zaliczenia 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład tradycyjny z wykorzystaniem środków audiowizualnych. N2. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń N3. Konsultacje N4. Wejściówki (10-15 min sprawdziany pisemne) lub odpowiedzi ustne. N5. Kolokwium tradycyjne





260

F1 kolokwium PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01

F2 PEK_W01, PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02

kolokwium

F3 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01

Wejściówka/odpowiedzi ustne, Raport

F4 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02


F5 Wejściówka/odpowiedzi ustne, Raport PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02

F6 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, PEK_K02




P1=0,5F1+0,5F2 P2= 0,2F3+ 0,1F4 + 0,2F5+ 0,2F6 + 0,2F7+ 0,1F8

261



[245] W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN Warszawa, 2002

[246] I. Trzepierczyńska, Fizykochemiczna analiza zanieczyszczeń powietrza, Oficyna wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1997

[247] J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna tom 3 analiza instrumentalna, PWN Warszawa, 2005

[248] A. Hulanicki, Współczesna chemia analityczna, PWN Warszawa, 2001 [249] D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Podstawy chemii analitycznej.

Przekład z ang. Wyd. PWN, Warszawa 2006 (t.1) i 2007 (t.2). [250] T. Lipiec, Z.S. Szmal, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Wyd.

PZWL, Warszawa 1996 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[159] Z. Galus, Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN Warszawa, 2005 [160] A. Cyganski i inni, Obliczenia w chemii analitycznej, WNT Warszawa, 2000 [161] M. Wesołowski, K. Szefer, D. Zimna, Zbiór zadań z analizy chemicznej, WNT


Dorota Zamorska-Wojdyła, [email protected]

262

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Analiza instrumentalna

Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska I SPECJALNOŚCI Systemy ochrony wód i gleby



Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2SOWiG_W03 C1 Wy1-Wy14 N1 PEK_W02

S2SOWiG_W03 C2 Wy1-Wy14 N1

PEK_W03 S2SOWiG_W03 C1,C2 Wy1-Wy14 N1 PEK_U01 S2SOWiG_U07 C3 Wy1-Wy14 N1,N3, N4 PEK_U02 S2SOWiG_U07 C3,C4 La1-La7 N1,N3, N4 PEK_U03 S2SOWiG_U07 C4 La1-La7 N2,N3,N4, PEK_K01 K2OS_K03 C1,C2,C4 Wy1-Wy14,

La1-La7 N1,N3, N4,N5


263


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Metody numeryczne Nazwa w języku angielskim: Numerical methods Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202085 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30










1. Ma podstawową wiedzę w zakresie algebry i analizy matematycznej 2. 3.

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rozwiązywania układów równań liniowych i programowania liniowego C2. Zdobycie wiedzy w zakresie interpolacji i aproksymacji oraz rozwiązywania równań nieliniowych i ich układów C3. Nabycie umiejętności stosowania metod numerycznych do rozwiązywania zadań z obszaru inżynierii ochrony środowiska

264

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma rozszerzoną i pogłębiona wiedzę w zakresie stosowania metod numerycznych,

niezbędną do rozwiązywania zadań z obszaru inżynierii ochrony środowiska. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się metodami numerycznymi niezbędnymi do rozwiązywania

układów równań liniowych, programowania liniowego, interpolacji, aproksymacji, rozwiązywania równań nieliniowych i ich układów.

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wyborem i

zastosowaniem odpowiednich metod numerycznych do rozwiązywania zadań z obszaru inżynierii ochrony środowiska.

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Wstęp, wprowadzenie do wykładu, program, wymagania. 1 Wy2 Metody wyznacznikowe rozwiązywania układów równań liniowych. 1 Wy3 Metoda eliminacji Gausa rozwiązywania układów równań liniowych. 1 Wy4 Metody eliminacji Gausa-Jordana do odwracania macierzy. 1 Wy5 Metoda simpleks rozwiązywania zadań programowania liniowego. 1 Wy6 Identyfikacja parametryczna obiektu liniowego. 1 Wy7 Identyfikacja parametryczna obiektu nieliniowego. 1 Wy8 Interpolacja wielomianowa. 1 Wy9 Aproksymacja wielomianami. 1 Wy10 Rozwinięcie funkcji nieliniowej w szereg Taylora. 1 Wy11 Algorytmy poszukiwania rozwiązań równań nieliniowych. 1 Wy12 Rozwiązywanie równań uwikłanych. 1 Wy13 Metody rozwiązywania układów równań nieliniowych. 1

Zastosowanie metody Newtona do rozwiązania układu równań opisujących stan hydrauliczny wieloobwodowej sieci wodociągowej.

Wy14 1

Wy15 Kolokwium zaliczeniowe. 1 15 Suma godzin


La1 Omówienie narzędzi informatycznych wykorzystywanych do stosowania metod numerycznych.

1

La2 Rozwiązywanie układów równań liniowych przy pomocy metody wyznaczników.

1

La3 Rozwiązywanie układów równań liniowych przy pomocy metody eliminacji Gausa.

1

La4 Odwracanie macierzy przy pomocy metody eliminacji Gausa-Jordana.

1

La5 Rozwiązywanie zadań programowania liniowego przy pomocy 1

265

metody simpleks. La6 Wyznaczenie parametrów równania liniowego metodą najmniejszych

kwadratów. 1

La7 Wyznaczenie parametrów równania nieliniowego metodą najmniejszych kwadratów.

1

La8 Wyznaczenie współczynników wielomianu interpolacyjnego. 1 La9 Liniowe rozwinięcie funkcji nieliniowej w szereg Taylora. 1 La10 Obliczanie błędów aproksymacji wielomianami. 1 La11 Porównanie metody bisekcji z metodą ‘regula falsi’

rozwiązywania równania nieliniowego. 1

La12 Rozwiązywanie równania uwikłanego Colebrooka-White’a. 1 La13 Zastosowanie metody Newtona do iteracyjnego rozwiązania układu

równań nieliniowych. 1

La14 Zastosowanie metody Newtona do rozwiązania układu równań opisujących stan hydrauliczny sieci wodociągowej.

1

La15 Zaliczenie laboratorium. 1 15 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Prezentacja multimedialna N3. Konsultacje N4. Praca własna; przygotowanie do laboratoriów N5. Praca własna; samodzielne studia i przygotowanie do kolokwium





F1 PEK_W01, PEK_K01


P1=F1 F2 PEK_U01,

PEK_K01 Ocena wyników laboratoriów

P2=F2

266



[251] Fortuna Z., Wąsowski J., Macukow B.: Metody numeryczne. Podręczniki Akademickie. Elektronika, Informatyka, Telekomunikacja.


[162]


267

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Metody numeryczne




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2SOWIG_W03 C1, C2 Wy2, Wy3, Wy4, Wy5,

Wy6, Wy7,Wy8, Wy9,Wy10, Wy11,Wy12, Wy13,Wy14

N1, N2, N3, N5

PEK_U01 S2SOWIG_U08 C3 Lab2, Lab3, Lab4, Lab5, Lab6, Lab7, Lab8, Lab9,

Lab10, Lab11, Lab12,

Lab13,Lab14

N2, N3, N4, N5

PEK_K01 S2SOWIG _K02 C1, C2, C3 Wy2, Wy3, Wy4, Wy5,

Wy6, Wy7,Wy8, Wy9,Wy10, Wy11,Wy12, Wy13,Wy14,Lab2, Lab3, Lab4, Lab5, Lab6, Lab7, Lab8, Lab9,

Lab10, Lab11, Lab12,

Lab13,Lab14

N1, N2, N3, N4, N5


268


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Modelowanie procesów oczyszczania ścieków Nazwa w języku angielskim: Modeling of wastewater treatment processes Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202090 Grupa kursów: NIE


30 30


60 60










1. Ma wiedzę z zakresu procesów technologicznych oczyszczania ścieków 2. Ma wiedzę z zakresu chemii ogólnej; stechiometria, kinetyka 3. Ma wiedzę z zakresu biochemii i mikrobiologii; termodynamika procesów biochemicznych, przyrost biomasy, przemiany związków organicznych, azotu i fosforu 4. Ma wiedzę z zakresu analizy matematycznej; równania różniczkowe zwyczajne

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie z podstawami naukowymi modelowania matematycznego procesów C2. Zapoznanie z metodologią modelowania procesu oczyszczania ścieków osadem czynnym C3. Pogłębienie zrozumienia zależności procesowych osadu czynnego na bazie modelu matematycznego C4. Nabycie umiejętności formułowania równań dynamicznego bilansu masy wybranych przemian w procesie osadu czynnego C5. Nabycie umiejętności wykorzystania symulacji komputerowych do analizy procesu biologicznego oczyszczania ścieków C6. Nabycie umiejętności interpretacji technologicznej wyników symulacji komputerowych procesu osadu czynnego

269

C7. Nabycie umiejętności pracy w grupie

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Rozumie fizykochemiczne podstawy metodologii modelowania matematycznego

reaktorów PEK_W02 Ma wiedzę na temat istoty, potrzeb, celów i możliwości modelowania

matematycznego procesów oczyszczania ścieków PEK_W03 Potrafi zinterpretować podstawowe równania modelu z odniesieniem do

charakterystyk procesowych osadu czynnego Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi sparametryzować wejścia procesu w komputerowym symulatorze

oczyszczalni ścieków PEK_U02 Potrafi sparametryzować charakterystyki procesowe w komputerowym

symulatorze oczyszczalni ścieków PEK_U03 Potrafi wykorzystać symulator komputerowy do analizy procesu oczyszczania

ścieków osadem czynnym Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym

lidera, wykonawcy, sprawozdawcy

TREŚCI PROGRAMOWE


Informacje wstępne. Rola modeli matematycznych i symulacji komputerowej w praktyce inżynierskiej

Wy1 2

Stechiometria i kinetyka procesów. Konwencja zapisu informacji o stechiometrii i kinetyce przemian (macierz Petersena)

Wy2 2

Stechiometria i kinetyka procesów. Konwencja zapisu informacji o stechiometrii i kinetyce przemian (macierz Petersena)

Wy3 2

Modele reaktorów idealnych; porcjowy, przepływowy z pełnym mieszaniem, układ reaktorów przepływowych z pełnym mieszaniem

Wy4 2

Modele reaktorów idealnych; porcjowy, przepływowy z pełnym mieszaniem, układ reaktorów przepływowych z pełnym mieszaniem

Wy5 2

Rozkład czasów przebywania płynu i zawiesiny w reaktorach. Hydrauliczny czas przetrzymania i wiek osadu

Wy6 2

Rozkład czasów przebywania płynu i zawiesiny w reaktorach. Hydrauliczny czas przetrzymania i wiek osadu

Wy7 2

Model zastępczy mieszaniny związków organicznych. Podział ChZT na frakcje

Wy8 2

Model zastępczy mieszaniny związków organicznych. Podział ChZT na frakcje

Wy9 2

Model procesu hydrolizy wolno rozkładalnych związków organicznych

Wy10 2

Wy11 Model procesu tlenowego rozkładu zanieczyszczeń organicznych 2

270

Wy12 Model procesu tlenowego rozkładu zanieczyszczeń organicznych 2 Wy13 Model procesu anoksycznego rozkładu zanieczyszczeń organicznych 2 Wy14 Model układu tlenowego osadu czynnego 2 Wy15 Model tlenowo-anoksycznego układu osadu czynnego 2

30 Suma godzin


La1 Wprowadzenie do ćwiczeń 2 La2 Zapoznanie się z symulatorem oczyszczalni ścieków SymOS 2 La3 Wpływ wieku osadu na efekty oczyszczania ścieków osadem

czynnym 2

La4 Wpływ wieku osadu na efekty oczyszczania ścieków osadem czynnym

2

La5 Prezentacje multimedialne na temat wpływu wieku osadu na efekty oczyszczania ścieków osadem czynnym

2

La6 Dynamika zapotrzebowania na tlen w procesie oczyszczania ścieków osadem czynnym

2

La7 Dynamika zapotrzebowania na tlen w procesie oczyszczania ścieków osadem czynnym

2

La8 Prezentacje multimedialne na temat dynamika zapotrzebowania na tlen w procesie oczyszczania ścieków osadem czynnym

2

La9 Wpływ parametrów procesu na efekty oczyszczania ścieków w układzie MLE

2

La10 Wpływ parametrów procesu na efekty oczyszczania ścieków w układzie MLE

2

La11 Prezentacje multimedialne na temat wpływu parametrów procesu na efekty oczyszczania ścieków w układzie MLE

2

La12 Dynamika procesu oczyszczania ścieków osadem czynnym w układzie MLE

2

La13 Dynamika procesu oczyszczania ścieków osadem czynnym w układzie MLE

2

La14 Prezentacje multimedialne na temat dynamiki procesu oczyszczania ścieków osadem czynnym w układzie MLE

2

La15 Zaliczenie 2 30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Obliczenie wyników pomiarów N4. Opracowanie raportu z badań N5. Prezentacja multimedialna

271






egzamin


prezentacje multimedialne, udział w dyskusji

F2 prezentacje multimedialne, udział w dyskusji PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01





F5 sprawozdania, odpowiedzi ustne PEK_U01, PEK_U02, PEK_U023, PEK_K01


sprawozdania, odpowiedzi ustne

F7 sprawozdania, odpowiedzi ustne PEK_U01, PEK_U02, PEK_U023, PEK_K01



P2 (laboratorium) = 0,1F1+0,1F2+0,1F3+0,1F4+0,15F5+0,15F6+0,15F7+0,15F8

272



[252] Komplet materiałów (Lecture Notes) dostarczonych przez prowadzącego zajęcia LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[163] Modelowanie matematyczne w oczyszczaniu ścieków i ochronie wód, (praca zbiorowa) Arkady, Warszawa 1986

[164] W. L. Luyben, Modelowanie, symulacja i sterowanie procesów przemysłu chemicznego, WNT, Warszawa 1976

[165] Klimiuk E., Lossow K., Bulińska M.,: Kinetyka reakcji i modelowanie reaktorów biochemicznych w procesach oczyszczania ścieków, Wyd. Art, Olsztyn 1995r

[166] M. Henze, P. Harremoës, J. Jansen, E. Arvin, Oczyszczanie ścieków Procesy biologiczne i chemiczne, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach, 2000

[167] Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów, Politechnika Wrocławska, 1996 [168] R. W. Szetela, Model dynamiczny oczyszczalni ścieków z osadem czynnym, Prace

Naukowe I-15, Nr 64, Seria Monografie Nr 34, Wrocław 1990 [169] J. Łomotowski, A. Szpindor, Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków, Arkady,

1999 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Ryszard Szetela, [email protected]

273

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Modelowanie procesów oczyszczania ścieków




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOWiG_W01, S2SOWiG_W02,

C1, C2, C3, C4

Wy1, Wy2, Wy3, Wy4, Wy5, Wy6

N1, N2, N5

PEK_W02 K2OS_W07, S2SOWiG_W01, S2SOWiG_W02

C1, C2, C3, C4

Wy7, Wy8, Wy9, Wy10, Wy11, Wy12

N1, N2, N5

PEK_W03 K2OS_W07, S2SOWiG_W01, S2SOWiG_W02

C1, C2, C3, C4

Wy13, Wy14, Wy15

N1, N2, N5

PEK_U01 S2SOWiG_U01, S2SOWiG_U02 C5, C6 La5, La8, La11, La14

N5

PEK_U02 S2SOWiG_U01, S2SOWiG_U02 C5, C6 La2, La3, La4, La6, La7, La9,

La10, La12, La13

N3, N4

PEK_U03 S2SOWiG_U01, S2SOWiG_U02 C5, C6 La2, La3, La4, La6, La7, La9,

La10, La12, La13

N3, N4

PEK_K01 K2OS_K01 C7 La2, La3, La4, La5, La6, La7, La8, La9,

La10, La11, La12, La13,

La14

N3, N4, N5


274


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Modelowanie procesów oczyszczania wód Nazwa w języku angielskim: Modeling of water treatment processes Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202084 Grupa kursów: NIE


15 30


60 60






o charakterze praktycznym (P) 0,5 1 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki i chemii wody 2. Ma podstawową wiedzę w zakresie fizyko-chemicznych metod oczyszczania wody

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie mechanizmów oraz zasad konstrukcji matematycznych modeli podstawowych jednostkowych procesów oczyszczania wód powierzchniowych i podziemnych C2. Nabycie umiejętności wykorzystania modeli wybranych procesów jednostkowych do projektowania systemów oczyszczania wód oraz prognozowania efektów oczyszczania

275

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę w zakresie fizycznych i chemicznych zjawisk, praw oraz procesów

zachodzących podczas oczyszczania wody PEK_W02 Zna zasady konstrukcji modeli podstawowych jednostkowych procesów

oczyszczania wody PEK_W03 Ma szczegółową wiedzę w zakresie prognozowania efektów oczyszczania wód Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykorzystać modele procesów oczyszczania wody do projektowania i

prognozowania efektów pracy układów technologicznych oczyszczania wody PEK_U02 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki symulacji modeli jakościowych PEK_U03 Potrafi sporządzać pisemne sprawozdania wraz z graficzną interpretacją

uzyskanych obliczeń Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Ma świadomość ważności podejmowanych decyzji i ich wpływu na środowisko

TREŚCI PROGRAMOWE


Jakość ujmowanych wód, metody ich oczyszczania, sekwencje procesów

Wy1 2

Modelowanie wybranych jednostkowych procesów fizycznych: odpędzanie lotnych zanieczyszczeń, flokulacja, sedymentacja, filtracja, adsorpcja; modele statyki, kinetyki i dynamiki procesu

Wy2 2


Wy3 2


Wy4 2

Modelowanie wybranych jednostkowych procesów chemicznych: utlenianie, chemiczna dezynfekcja

Wy5 2

Modelowanie wybranych układów zintegrowanych: koagulacja wspomagana PWA, koagulacja kontaktowa, koagulacja kontaktowa w warstwie GWA

Wy6 2

Modelowanie wybranych układów zintegrowanych: koagulacja wspomagana PWA, koagulacja kontaktowa, koagulacja kontaktowa w warstwie GWA

Wy7 2



La1 Podstawowe zasady tworzenia matematycznych modeli procesów fizycznych w hydrosferze. Sekwencje jednostkowych procesów oczyszczania wody

2

276

La2 Wyznaczenie prędkości sedymentacji cząstek zawiesiny ziarnistej 2 La3 Wyznaczenie rzeczywistego czasu pracy złoża filtracyjnego 2 La4 Adsorpcja w układzie porcjowym; wyznaczenie stanu równowagi 2 La5 Adsorpcja w układzie porcjowym; wyznaczenie stanu równowagi 2 La6 Adsorpcja w układzie przepływowym; wyznaczenie czasu procesu

adsorpcji 2

La7 Adsorpcja w układzie przepływowym; wyznaczenie czasu procesu adsorpcji

2

La8 Adsorpcja w układzie przepływowym; wyznaczenie pojemności adsorpcyjnej kolumny z węglem aktywnym

2

La9 Adsorpcja w układzie przepływowym; wyznaczenie pojemności adsorpcyjnej kolumny z węglem aktywnym

2

La10 Koagulacja kontaktowa w warstwie węgla aktywnego; wyznaczenie długości cyklu filtracji

2

La11 Koagulacja kontaktowa w warstwie węgla aktywnego; wyznaczenie długości cyklu filtracji

2

La12 Wykorzystanie programów komputerowych do projektowania instalacji membranowych; zasada tworzenia i działania programu

2

La13 Symulacje pracy instalacji do odwróconej osmozy w wariancie produkcji wody do spożycia i wody zdemineralizowanej

2

La14 Symulacje pracy instalacji do odwróconej osmozy w wariancie produkcji wody do spożycia i wody zdemineralizowanej

2

La15 Zaliczenie 2 30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Wykonanie symulacji komputerowych N4. Ćwiczenia problemowe N5. Opracowanie sprawozdania





P1 kolokwium PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K02

F1 PEK_U01 dyskusja F2 PEK_U01,

PEK_U02, sprawozdanie

277

PEK_U03, PEK_K01


sprawozdanie


sprawozdanie

F5 sprawozdanie PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01


sprawozdanie



P2 (laboratorium) = 0,05F1 + 0,1F2 + 0,1F3 + 0,2F4 + 0,2F5 + 0,1F6 +0,1F7 + 0,15F8



[253] W. Adamski, Modelowanie systemów oczyszczania wód, PWN (2002) [254] W.J. Masschelein, Unit Processes in Drinking Water Treatment, Marcel Dekker Inc.

(1992) [255] A. James, Mathematical Models in Water Pollution Control, John Wiley & Sons

(1978) [256] E. Klimiuk, K. Lossow, M. Bulińska, Kinetyka reakcji i modelowanie reaktorów

biochemicznych w procesach oczyszczania ścieków, Art (1995) [257] S. Judd, B. Jefferson, Membranes for industrial wastewater recovery and re-use,

Elsevier, Oxford (2003) [258] G. Tchobanoglous, E.D. Schroeder, Water Quality, Addison-Wesley Publishing

Company, Reading, Massachusets 1987 [259] A.L. Kowal, M. Świderska-Bróź, Oczyszczanie wody, PWN, Warszawa 2009. [260] M. Bodzek, K.Konieczny, Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu

wody, Projprzem-EKO, Bydgoszcz 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[170] E. Brauns, Calculation of cross-flow reverse osmosis at your desk, Desalination and Water Reuse 10(4), pp. 18-25 (2001)

[171] E. Brauns, W. Doyen, C. Dotremont, E. Van Hoof, I. Genne, A pragmatic cost calculation and design software tool for pressure driven membrane filtration systems,

278

Desalination and Water Reuse 12(1), pp. 40-44 (2002) [172] M. Cheryan, Ultrafiltration and Microfiltration Handbook, Technomic Publishing

Company Inc. Basel 1998 [173] Hydranautics RO System Design, Hydranautics, www.hydranautics.com [174] Chemviron Carbon, Laboratory evaluation of granular activated carbon for liquid

phase applications, booklet

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Wojciech Adamski, [email protected]

279

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Modelowanie procesów oczyszczania wód




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOWiG_W01 C1 Wy1-Wy8 N1, N2 PEK_W02 K2OS_W07, S2SOWiG_W01 C1 Wy2-Wy8 N1, N2 PEK_W03 K2OS_W07, S2SOWiG_W01 C2 Wy2-Wy8 N1, N2 PEK_U01 K2OS_U07, S2SOWiG_U02 C2 La1-La15 N3, N4, N5 PEK_U02 K2OS_U07, S2SOWiG_U02 C2 La1-La15 N3, N4, N5 PEK_U03 K2OS_U07, S2SOWiG_U02 C2 La1-La15 N3, N4, N5 PEK_K01 K2OS_K01 C2 La1-La15 N3, N4, N5 PEK_K02 K2OS_K02 C1, C2 La1-La15,

Wy2-Wy8 N1, N2, N3, N4,

N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

280


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Polityka ochrony środowiska Nazwa w języku angielskim: The politics of environmental protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202006 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30












281







TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy4 2


15 Suma godzin



przypadku. 2


282
















283





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 PEK_W02




284


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Praca dyplomowa magisterska Nazwa w języku angielskim: Master diploma project Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: OSS202100 Grupa kursów: NIE


225


600





o charakterze praktycznym (P) 7,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Deficyt punktów ECTS nie większy niż to wynika z uchwały Rady Wydziału

CELE PRZEDMIOTU C1. Zrealizowanie przez studenta pracy dyplomowej magisterskiej na podstawie zdobytej przez studenta w czasie studiów uporządkowanej, podbudowanej teoretycznie wiedzy ogólnej i szczegółowej z zakresu nauk ścisłych i technicznych, w obszarach właściwych dla studiowanego kierunku Ochrona Środowiska C2. Napisanie przez studenta pracy dyplomowej (jako dzieła) na podstawie analizy informacji literaturowych lub wyników prac badawczych. C3. Utrwalenie umiejętności pracy samodzielnej i w zespole.

285

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi napisać i opracować tekst techniczny z zakresu studiowanego kierunku

Ochrona Środowiska. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi pracować samodzielnie lub w grupie, przyjmując w niej różne role.

TREŚCI PROGRAMOWE


Pr1 Zgromadzenie literatury przedmiotu i zapoznanie się z nią Pr2 Praca własna; analiza doniesień literaturowych lub prac badawczych Pr3 Pisanie pracy dyplomowej jako dzieła

0 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Praca własna; studia literaturowe z zakresu tematyki pracy dyplomowej N2. Praca własna; analiza doniesień literaturowych lub przeprowadzenie badań N3. Pisanie tekstu naukowo-technicznego kontrolowanego przez promotora N4. Konsultacje





F1 PEK_U01, PEK_K01

Praca w semestrze, dostarczenie pracy dyplomowej jako dzieła

P=F1

286



[266] Literatura przedmiotu uzgodniona z promotorem LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[176]


287

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Praca dyplomowa magisterska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_U01 K2OS_U05, K2OS_U06, S2SOWiG_U01, S2SOWiG_U02, S2SOWiG_U03, S2SOWiG_U04, S2SOWiG_U05, S2SOWiG_U06, S2SOWiG_U07, S2SOWiG_U09

C1, C2, C3 Pr1, Pr2, Pr3 N1, N2, N3, N4

PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K03 C1, C2, C3 Pr1, Pr2, Pr3 N1, N2, N3, N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

288


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rekultywacja starych składowisk i miejsc zanieczyszczonych Nazwa w języku angielskim: Reclamation of old landfills and contaminated sites Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202082 Grupa kursów: NIE


15 30


30 60










1. 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony środowiska, gleboznawstwa i gospodarki odpadami

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej prawa ochrony i rekultywacji gleb i gruntów oraz składowisk w Unii Europejskiej i w Polsce (S2GO_W05) C2. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej technologii budowy i rekultywacji składowisk (S2GO_W05) C3. Zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej technologii rekultywacji zanieczyszczonych miejsc (S2GO_W05) C4. Wykonanie koncepcji budowy, zamknięcia i rekultywacji składowiska odpadów (S2GO_U07)

289

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat podstaw prawnych rekultywacji składowisk oraz

zanieczyszczonych gleb i gruntów w Unii Europejskiej i w Polsce PEK_W02 Ma podstawową wiedzę dotyczącą metod rekultywacji składowisk oraz

zanieczyszczonych terenów PEK_W03 Potrafi wskazać kryteria wyboru metod rekultywacji składowisk oraz terenów

zanieczyszczonych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi poprawnie i efektywnie wybrać priorytety rekultywacji na podstawie

znajomości wymagań prawnych i oceny stanu środowiska PEK_U02 Potrafi opracować koncepcję budowy, zamknięcia, rekultywacji i monitoringu

składowiska PEK_U03 Potrafi ocenić efekty środowiskowe rekultywacji Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie PEK_K02 Jest świadomy występowania zagrożeń dla środowiska i zdrowia ludzi

wynikających z zanieczyszczenia terenów oraz niewłaściwej rekultywacji składowisk

TREŚCI PROGRAMOWE


Podstawy prawne rekultywacji gleb i gruntów, budowy, zamknięcia, rekultywacji i monitoringu składowisk w Unii Europejskiej i w Polsce

Wy1 2

Przegląd metod rekultywacji zanieczyszczonych gleb i gruntów, kryteria wyboru, ocena skuteczności poszczególnych metod

Wy2 4

Wy3 Przegląd rozwiązań technicznych budowy i eksploatacji składowisk 2 Wy4 Gospodarka odciekami i gazem na składowiskach 2 Wy5 Rozwiązania techniczne rekultywacji różnych typów składowisk 2

Izolacja zanieczyszczonych miejsc, bariery hydrauliczne, ekrany izolacyjne

Wy6 2

Wy7 Zasady monitoringu składowisk i ich oddziaływania na środowisko 2 Wy8 Zaliczenie pisemne 1

17 Suma godzin


Pr1 Wprowadzenie do projektu, omówienie zakresu i formy 2 Pr2 Omówienie typów składowisk i zasad ich budowy 2

Omówienie szczegółowych rozwiązań gospodarki gazem i odciekami, przykłady obliczeń i bilansów

Pr3 4

Pr4 Przykłady składowisk, omówienie rozwiązań technicznych 2 Pr5 Przykłady obliczeniowe bryły składowiska, zasady jej kształtowania 2

Opracowanie koncepcji budowy, zamknięcia, rekultywacji i monitoringu składowiska

Pr6 16

290

Pr7 Ocena i zaliczanie 2 30 Suma godzin

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N2. Wykład problemowy N3. Konsultacje N4. Projekt N5. Prezentacja multimedialna N6. Dyskusja





P1 Zaliczenie pisemne PEK_W01 , PEK_W02, PEK_W03, PEK_K01 Wy8

P2 PEK_U01, PEK_U02, PEK_U03, PEK_K01, Pr7

Zaliczenie koncepcji



[267] Karczewska A., Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych. Wyd. UWP, Wrocław, 2008

[268] Greinert H., Greinert A., Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego. Wyd. Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra, 1999.

[269] Wytyczne w zakresie kontroli i monitoringu gazu składowiskowego. Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2010


[177] Siuta J., Rekultywacja gruntów. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 1998. [178] Materiały konferencji; Budowa, eksploatacja i rekultywacja bezpiecznych składowisk,

Abrys Poznań, 1992-2012 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)


291

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Rekultywacja starych składowisk i miejsc zanieczyszczonych




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01

S2GO_W05 C1 Wy1 N1,N2

PEK_W02

S2GO_W05 C2 Wy3-Wy7 N1, N2

PEK_W03


PEK_U01

S2GO_U07 C1-C3 Wy1 N1- N5

PEK_U02

S2GO_U07 C4 Wy3-Wy7, Pr2-Pr6

N1-N5

PEK_U03

S2GO_U07 C1, C4 Wy1,Wy7, Pr6

N1-N5

PEK_K01

S2GO_W05 C1-C3 Wy1-Wy7, Pr6

N1-N5


292


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Rewaloryzacja środowiska Nazwa w języku angielskim: Revalorisation of environment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS002028 Grupa kursów: NIE


15 15


30 30











CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy na temat wartości środowiska C2. Poznanie konsekwencji degradacji środowiska C3. Zdobycie wiedzy biologicznej umożliwiającej zrozumienie funkcjonowania środowiska przyrodniczego i zjawisk przyrodniczych C4. Nabycie umiejętności oceny wartości środowiska i podejmowania właściwych działań mających na celu rewaloryzację środowiska (woda i gleba)

293

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat krajobrazu, środowiska, metod jego oceny. PEK_W02 Ma wiedzę na temat konsekwencji degradacji środowiska (woda i gleba) PEK_W03 Ma wiedzę na temat działań jakie należy podjąć w celu rewaloryzacji środowiska Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zastosować odpowiednie narzędzia służące rewaloryzacji środowiska

(dobór roślin, techniki rekultywacji biologicznej gleby) . PEK_U02 Potrafi określić wpływ rodzaju zagospodarowania terenu na środowisko wodno-

glebowe. PEK_U03 Potrafi ocenić jak dany obiekt będzie oddziaływał środowisko wodno-glebowe. PEK_U04 Potrafi sporządzić raport pisemny i zaprezentować ustnie wyniki swoich analiz. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowania w niej różnych ról , w tym


przyrodniczego (np. związanych z działalnością wydobywczą, różnego typu inwestycjami)

TREŚCI PROGRAMOWE



Wy1 2


Wy2 2


Wy3 2


Wy4 2


Wy5 2


Wy6 2


15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie w problematykę badań środowiskowych ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień istotnych dla praktyki ochrony i rewaloryzacji środowiska.

2

294

Se2 Kształtowanie terenów zieleni miejskiej. Przykłady z PL. Ogławianie drzew i inne zabiegi pielęgnacyjne wykonywane na terenach miejskich oraz wzdłuż szlaków komunikacyjnych a ochrona przyrody. Ochrona terenów przed antropopresją- powstawanie i techniki kształtowania stref ochronnych. Rekultywacja biologiczna terenów zurbanizowanych. Przykłady z PL.

2


2


2


2


2


2








Kolokwium



prezentacje

295

PEK_U03, PEK_K01 Se5


prezentacje


prezentacje


ocena końcowa

P 2 = 0,3F1+ 0,2F2 + 0,2F3 + 0,1F4 + 0,2F5












296





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


Wy3,Wy4 N1, N2, N3


N1, N2, N4


N3, N4, N5


Se8 N4, N5, N6


297


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Seminarium dyplomowe Nazwa w języku angielskim: Diploma seminar Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202012 Grupa kursów: NIE


30


60









1. Deficyt punktów ECTS nie większy niż to wynika z uchwały Rady Wydziału

CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie umiejętności prezentacji własnych kwalifikacji z zakresu wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych z zakresu nauk ścisłych i technicznych, w obszarze właściwym dla studiowanego kierunku Ochrona Środowiska i specjalności Systemy Ochrony Wód i Gleby C2. Utrwalenie umiejętności pracy samodzielnej i w zespole.

298

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi prezentować własne kwalifikacje z zakresu, wiedzy, umiejętności i

kompetencji społecznych właściwych dla kierunku Ochrona Środowiska i specjalności Systemy Ochrony Wód i Gleby.

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy, pracować

samodzielnie lub w grupie.

TREŚCI PROGRAMOWE


Se1 Wprowadzenie 2 Se2 Prezentacja 1- zaprezentowanie tematu pracy, zakresu tematycznego,

wykorzystywanej literatury 2

Se3 Prezentacja 1- zaprezentowanie tematu pracy, zakresu tematycznego, wykorzystywanej literatury

2


2


2

Se6 Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej 2 Se7 Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej 2 Se8 Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej 2 Se9 Prezentacja 2; omówienie dotychczasowych efektów pracy własnej 2 Se10 Prezentacja 3; zaprezentowanie pełnych efektów pracy w ramach

kursu Praca dyplomowa 2

Se11 Prezentacja 3; zaprezentowanie pełnych efektów pracy w ramach kursu Praca dyplomowa

2


2


2


2

Se15 Podsumowanie zajęć i zaliczenie 2 30 Suma godzin

299

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja wybranych zagadnień dotyczących tematyki pracy dyplomowej N2. Prezentacja multimedialna N3. Konsultacje





F1 PEK_U01, PEK_K01

Umiejętność omawiania wybranych zagadnień, udział w dyskusji

P=F1



[277] Literatura przedmiotu uzgodniona z promotorem LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[181]


300

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Seminarium dyplomowe




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_U01 K2OS_U02, K2OS_U05, S2SOWiG_U08

C1, C2 Se1-Se15 N1, N2, N3

PEK_K01 K2OS_K01, K2OS_K03 C1, C2 Se1-Se15 N1, N2, N3 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

301


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Statystyka Nazwa w języku angielskim: Statistics Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202063 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30












302








TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy3 2


Wy5 2


Wy6 2


Wy7 2




2


2


2


2

303


2


1







F1 PEK_W01, PEK_K01


P1=F1 F2 PEK_U02,


P2=F2








304


305





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


Wy7

N1, N2, N3, N5


Cw5

N2, N3, N4, N5



N1, N2, N3, N4, N5


306


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Systemy oczyszczania ścieków Nazwa w języku angielskim: Wastewater treatment systems Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202089 Grupa kursów: NIE


15 30 30


60 60 60







o charakterze praktycznym (P) 0,5 1 1 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma wiedzę na poziomie studiów inżynierskich z zakresu procesów technologicznych oczyszczania ścieków i przeróbki osadów ściekowych 2. Ma wiedzę z zakresu chemii ogólnej; stechiometria i kinetyka przemian 3. Ma wiedzę z zakresu biochemii i mikrobiologii; termodynamika procesów biochemicznych, przyrost biomasy, przemiany związków organicznych, azotu i fosforu

CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie z podstawami naukowymi inżynierii procesów biologicznego oczyszczania ścieków C2. Zrozumienie istoty frakcjonowania zanieczyszczeń ściekowych w kontekście mechanizmów i efektów ich usuwania C3. Zrozumienie zależności efektów biologicznego oczyszczania ścieków od parametrów procesowych i ich związku ze stabilizacją osadów C4. Zrozumienie istoty mechanizmów usuwania zanieczyszczeń organicznych, azotu i fosforu ze ścieków C5. Zapoznanie się z wybranymi metodami laboratoryjnego badania procesów oczyszczania ścieków i przeróbki osadów

307

C6. Nabycie umiejętności pozyskiwana informacji literaturowych na temat procesów oczyszczania ścieków i przeróbki osadów, ich opracowania i prezentacji C7. Nabycie umiejętności pracy w grupie

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna podstawy naukowe inżynierii procesów biologicznego oczyszczania ścieków PEK_W02 Potrafi dobrać układ technologiczny oczyszczania ścieków komunalnych do

żądanych efektów usuwania zanieczyszczeń organicznych, azotu i fosforu PEK_W03 Potrafi powiązać obserwowane efekty usuwania zanieczyszczeń organicznych,

azotu i fosforu, z parametrami procesu biologicznego oczyszczania ścieków komunalnych

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi wykonać badania laboratoryjne wybranych procesów technologicznych

oczyszczania ścieków i przeróbki osadów oraz zinterpretować uzyskane wyniki PEK_U02 Potrafi wykorzystać wnioski z badań laboratoryjnych do oceny stanu procesu

technologicznego PEK_U03 Potrafi pozyskać najnowsze dane na temat procesów oczyszczania ścieków i

przeróbki osadów, opracować je i zaprezentować Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról , w tym

lidera, wykonawcy, sprawozdawcy

TREŚCI PROGRAMOWE


Charakterystyka ścieków w kontekście procesów ich biologicznego oczyszczania

Wy1 2

Mechanizmy usuwania związków organicznych w procesach biologicznego oczyszczania ścieków

Wy2 2

Wy3 Układy tlenowego oczyszczania ścieków osadem czynnym 2 Wy4 Mechanizmy biologicznego usuwania azotu ze ścieków 2 Wy5 Mechanizmy biologicznego usuwania azotu ze ścieków 2

Układy anoksyczno-tlenowego oczyszczania ścieków osadem czynnym

Wy6 2

Wy7 Mechanizmy biologicznego usuwania fosforu ze scieków 2 Układy beztlenowo-anoksyczno-tlenowego oczyszczania ścieków osadem czynnym

Wy8 1

15 Suma godzin



2

La2 Chemiczne usuwanie fosforu ze ścieków 4

308

La3 Badanie szybkości poboru tlenu przez osad czynny 4 La4 Nitryfikacja w procesie osadu czynnego 4 La5 Denitryfikacja w procesie osadu czynnego 4 La6 Wzmożona biologiczna defosfatacja w procesie osadu czynnego 4 La7 Zagęszczanie osadów ściekowych 4 La8 Test CSK (czasu ssania kapilarnego) 2 La9 Zaliczenie 2 30 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie 2 Se2 Oparta na przykładach problematyka procesów technologicznych

oczyszczania ścieków oraz przeróbki osadów i oczyszczania wód osadowych

2

Se3 Oparta na przykładach problematyka procesów technologicznych oczyszczania ścieków oraz przeróbki osadów i oczyszczania wód osadowych

2


2


2


2


2


2


2


2


2


2

Se13 Oparta na przykładach problematyka procesów technologicznych 2

309

oczyszczania ścieków oraz przeróbki osadów i oczyszczania wód osadowych


2


2

30 Suma godzin







egzamin


kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka



310

F9 PEK_U03, PEK_K01

prezentacja

F10 PEK_U03, PEK_K01

udział w dyskusji

F11 PEK_U03, PEK_K01

raport

P2 (laboratorium) = 0,1F1+0,1F2+0,1F3+0,1F4+0,1F5+0,1F6+0,1F7+0,3F8, P3 (seminarium) = 0,7F9+0,2F10+0,1F11



[282] Komplet materiałów (Lecture Notes) dostarczonych przez prowadzącego zajęcia [283] Instrukcje do ćwiczen laboratoryjnych LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[183] Metcalf & Eddy, Inc. (2003), Wastewater Engineering: Treatment Reuse, McGraw Hill, Inc.

[184] Metcalf & Eddy, Inc. (1991), Wastewater Engineering: Treatment, Disposadl and Reuse, McGraw Hill, Inc

[185] M. Henze, P. Harremoës, J. Jansen, E. Arvin, Oczyszczanie ścieków Procesy biologiczne i chemiczne, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach, 2000

[186] B. Cywiński i in., Oczyszczanie ścieków miejskich (t.1,2). Arkady, Warszawa 1972 [187] B. Cywiński i in., Oczyszczanie ścieków, t.1. Oczyszczanie mechaniczne i chemiczne,

Arkady, Warszawa 1983 [188] L. Hartman, Biologiczne oczyszczanie ścieków, Instalator Polski, Warszawa 1996 [189] J. Łomotowski, A. Szpindor, Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków, Arkady,

1999 [190] Praca zbiorowa, Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków, PZiTS Poznań, 1997 [191] J. Bever, A. Stein, H. Teichmann, Zaawansowane metody oczyszczania ścieków,

Projprzem EKO, Bydgoszcz, 1997 [192] K. Bartoszewski, E. Kempa, R. Szpadt, Systemy oczyszczania ścieków., Politechnika

Wrocławska, Wrocław 1981 [193] Komentarz ATV-DVWK do A131P i do A210P, R. Kayser. Wymiarowanie

jednostopniowych oczyszczalni ścieków z osadem czynnym oraz sekwencyjnych reaktorów porcjowych SBR, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2001

[194] K. Imhoff, Kanalizacja miast i oczyszczanie ścieków. Poradnik. Projprzem EKO, Bydgoszcz, 1996

[195] Praca zbiorowa, Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów. (praca zbiorowa), Politechnika Wrocławska ,1996

[196] Z. Heinrich, A. Witkowski, Urządzenia do oczyszczania ścieków. Projektowanie, przykłady obliczeń, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2005

[197] Z. Heidrich i in., Obliczanie urządzeń do oczyszczania ścieków, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1981

[198] Piotrowski, M. Roman, Urządzenia do oczyszczania wody i ścieków, PWN, Warszawa 1974

[199] J. Suschka, Urządzenia do natleniania ścieków. Podstawy teoretyczne i projektowanie, Arkady, Warszawa 1979

[200] Czasopisma naukowe

311

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Ryszard Szetela, [email protected]

312

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systemy oczyszczania ścieków




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOWiG_W02 C1, C2, C3, C4

Wy1 - Wy8 N1, N2, N5


Wy1 - Wy8 N1, N2, N5


Wy1 - Wy8 N1, N2, N5

PEK_U01 S2SOWiG_U01, S2SOWiG_U03 C3, C4, C5 La1; La9 N3, N4 PEK_U02 S2SOWiG_U01, S2SOWiG_U03 C3, C4, C5 La1; La9,

Wy1 - Wy8 N3, N4 ,N1, N2,

N5 PEK_U03 S2SOWiG_U01, S2SOWiG_U03 C6 Se1; Se15 N4, N5 PEK_K01 K2OS_K01 C7 La1; La9 N3, N4


313


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Systemy oczyszczania wód Nazwa w języku angielskim: Water treatment systems Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202054 Grupa kursów: NIE


15 30 15


60 60 30







o charakterze praktycznym (P) 0,5 1 0,5 w tym liczba punktów ECTS




1. Ma wiedzę na poziomie inżynierskim w zakresie chemii wody i oczyszczania wody

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie niekonwencjonalnych procesów oczyszczania wody, w tym również wysokosprawnych technik doczyszczania wody, a także zagadnień związanych z wtórnym zanieczyszczeniem wody C2. Nabycie umiejętności doboru różnych wariantów technologicznych oczyszczania wody wraz z oceną ich przydatności i opłacalności C3. Nabycie umiejętność oceny wpływu jakości oczyszczanej wody oraz parametrów technologicznych procesów jednostkowych na skuteczność usuwania różnych frakcji zanieczyszczeń C4. Nabycie umiejętności pozyskiwana najnowszych informacji literaturowych na temat niekonwencjonalnych i wysokosprawnych metod oczyszczania i demineralizacji wody, ich opracowania i prezentacji

314

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę dotyczącą mechanizmów niekonwencjonalnych i wysokosprawnych

procesów oczyszczania i doczyszczania wody. Potrafi ustalić i ocenić technologię oczyszczania wody w zależności od jej składu i wymaganej jakości

PEK_W02 Ma wiedzę dotyczącą zasad działania oraz eksploatacji urządzeń wykorzystywanych w niekonwencjonalnych i zaawansowanych układach oczyszczania wody

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi na podstawie analiz składu wody surowej zaproponować warianty

technologiczne oczyszczania i demineralizacji wody, przeprowadzić badania laboratoryjne i na ich podstawie ocenić przydatność zaproponowanych metod

PEK_U02 Potrafi pozyskać dane literaturowe na temat niekonwencjonalnych procesów oczyszczania wody, opracować je, ocenić ich przydatność i zaprezentować

Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność kreatywnego działania PEK_K02 Posiada umiejętność określenia sposobu postępowania dla osiągnięcia określonego

celu

TREŚCI PROGRAMOWE


Czynniki wpływające na przebieg i skuteczność podstawowych procesów oczyszczania wód powierzchniowych i podziemnych

Wy1 1

Niekonwencjonalne procesy oczyszczania wody; mechanizm, przebieg, skuteczność i stosowane urządzenia: utlenianie chemiczne, filtracja przez złoża biologicznie aktywne, zmiękczanie metodami strąceniowymi, wymiana jonowa

Wy2 2


Wy3 2


Wy4 2


Wy5 2

Zastosowanie procesów niekonwencjonalnych do oczyszczania wody: przeznaczonej do spożycia przez ludzi, do wybranych celów przemysłowych

Wy6 2

Nieorganiczne i organiczne zanieczyszczenia wtórne powstające podczas oczyszczania wody

Wy7 2

Wy8 Zmiany jakości wody w systemie jej dystrybucji 2 15 Suma godzin

315



3

La2 Chlorowanie wody 4 La3 Koagulacja powierzchniowa 4 La4 Demineralizacja wody w procesie wymiany jonowej 4 La5 Usuwanie naturalnych substancji organicznych z wody w procesie

wymiany jonowej 4

La6 Dekarbonizacja wody 4 La7 Usuwanie fosforanów z wody metodą strącania chemicznego 4 La8 Zaliczenie 3 30 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie 2 Se2 Charakterystyka niekonwencjonalnych metod oczyszczani wody,

stosowane układy i ocena ich przydatności w otrzymywaniu wody o określonej jakości

2

Se3 Charakterystyka niekonwencjonalnych metod oczyszczani wody, stosowane układy i ocena ich przydatności w otrzymywaniu wody o określonej jakości

2


2


2


2


2

Se8 Zaliczenie 1 15 Suma godzin


316





P1 PEK_W01, PEK_W02

egzamin

F1 PEK_U01, PEK_K01, PEK_K02,

kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka

F6 PEK_U01, PEK_K01, PEK_K02

kartkówka


sprawozdanie


wygłoszenie prezentacji


udział w dyskusji


referat

P2 (laboratorium) = 0,15F1 + 0,15F2 + 0,15F3 + 0,15F4 + 0,15F5 + 0,15F6 + 0,1F7, P3 (seminarium) = 0,6F8 + 0,1F9 + 0,3F10

317



[284] Kowal A.L., Świderska-Bróż M., Oczyszczanie wody Podstawy teoretyczne i technologiczne, procesy i urządzenia, PWN, Warszawa 2009.

[285] Uzdatnianie wody. Procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne, praca zbiorowa pod redakcją J. Nawrockiego, PWN, Warszawa 2010.

[286] Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów, praca zbiorowa pod redakcją A.L. Kowala, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1996.

[287] Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych [288] B. E. Gomółkowie, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, Wyd. PWr , Wrocław

1996 [289] Czasopisma polsko- i obcojęzyczne tematycznie związane z oczyszczaniem wody. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[201] M. Bodzek, K. Konieczny, Bodzek M., Konieczny K., Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, Projprzem-EKO, Bydgoszcz 2005

[202] Water Treatment: Principles and Design. Jon Wiley & sons, Inc., Second Edition, 2005[203] S. l D. Faust, O. M. Aly, Chemistry of Water Treatment. Lewis Publisher, Second

Edition, 1998 [204] G. Budd, B. Long, J. Edwards, P. Singer, M. Meisch, Evaluation of MIEX Process

Impacts on Different Source Waters. AwwaRF Report 91067F, 2006. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Wojciech Adamski, [email protected]

318

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Systemy oczyszczania wód




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOWiG_W02 C1 Wy1 - Wy8 N1, N2 PEK_W02 K2OS_W07, S2SOWiG_W02 C1 Wy1 - Wy8 N1, N2 PEK_U01 K2OS_U07, S2SOWiG_U03 C2, C3 La2; La7 N3, N4 PEK_U02 K2OS_U07, S2SOWiG_U01 C4 Se2; Se7 N5 PEK_K01 K2OS_K01 C2, C3, C4 La2–

La7, Se2; Se7 N3, N4, N5

PEK_K02 K2OS_K01 C2, C3, C4 La2– La7, Se2; Se7

N3, N4, N5


319


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Techniki membranowe w ochronie środowiska Nazwa w języku angielskim: Membrane techniques in environment protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202088 Grupa kursów: NIE


15 15 15


60 60 30












CELE PRZEDMIOTU C1. Zapoznanie studentów z właściwościami membran oraz rodzajami procesów membranowych C2. Zapoznanie z przykładami zastosowań procesów membranowych w różnych aspektach ochrony środowiska C3. Nabycie umiejętności oceny właściwości separacyjnych i transportowych membran C4. Nabycie umiejętności kreatywnego działania C5. Nabycie umiejętności pozyskiwana najnowszych informacji literaturowych na temat wykorzystania procesów membranowych, ich opracowania i prezentacji

320

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat właściwości membran i rodzajów procesów membranowych PEK_W02 Zna przydatność poszczególnych procesów membranowych do oczyszczania

wody, ścieków oraz gazów PEK_W03 Jest w stanie ustalić metody poprawy właściwości separacyjnych i transportowych

membran Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi określić właściwości separacyjne i transportowe membran PEK_U02 Potrafi wykorzystać wnioski z badań do opracowania technologii procesów

oczyszczania lub frakcjonowania strumieni PEK_U03 Potrafi pozyskać najnowsze dane na temat zastosowania procesów membranowych

w ochronie środowiska, opracować je i zaprezentować Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność określenia sposobu postępowania dla osiągnięcia określonego

celu

TREŚCI PROGRAMOWE


Informacje wstępne. Membrany: siły napędowe. Parametry charakteryzujące membrany i procesy membranowe. Klasyfikacja membran

Wy1 2

Klasyfikacja i charakterystyka procesów membranowych. Procesy separacji membranowej: mechanizmy separacji i transportu, parametry pracy

Wy2 2


Wy3 2

Polaryzacja stężeniowa i blokowanie membran - przyczyny i metody ograniczenia. Wstępne przygotowanie cieczy dla systemów membranowych

Wy4 2


Wy5 2


Wy6 2

Wykorzystanie procesów membranowych w oczyszczaniu i zatężaniu ścieków przemysłowych. Wykorzystanie procesów membranowych do oczyszczania i wzbogacania gazów

Wy7 2




2

321

La2 Określenie właściwości separacyjnych i transportowych membran ultrafiltracyjnych

3

La3 Zatężanie składników z wykorzystaniem ciśnieniowych procesów membranowych

3

La4 Diafiltracyjne oczyszczanie roztworów 3 La5 Elektrodialityczne odsalanie roztworów wodnych 3 La6 Zaliczenie 1 15 Suma godzin


Se1 Wprowadzenie 2 Se2 Aktualne przykłady zastosowania procesów membranowych w

różnych obszarach ochrony środowiska 2

Se3 Aktualne przykłady zastosowania procesów membranowych w różnych obszarach ochrony środowiska

2


2


2


2


2

Se8 Zaliczenie 1 15 Suma godzin







kolokwium


kartkówka

322


kartkówka


kartkówka


kartkówka


sprawozdania

F6 PEK_U03, PEK_K01

wygłoszenie prezentacji

F7 PEK_U03, PEK_K01

udział w dyskusji

F8 PEK_U03, PEK_K01

kolokwium

P2 (laboratorium) = 0,2F1+0,2F2+0,2F3+0,2F4+0,2F5, P3 (seminarium) = 0,5F6+0,2F7+0,3F8










Katarzyna Majewska-Nowak, [email protected]

323

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Techniki membranowe w ochronie środowiska




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 S2SOWiG_W02, S2SOWiG_W06 C1, C2 Wy1, Wy2, Wy3

N1, N2


N1, N2

PEK_W03 S2SOWiG_W02, S2GO_W01 C1, C2 Wy4 N1, N2 PEK_U01 K2OS_U01, S2SOWiG_U03,

S2SOWiG_U04 C3 La2, La3,

La4, La5 N3, N4

PEK_U02 K2OS_U01, S2SOWiG_U03, S2SOWiG_U04

C3 La2, La3, La4, La5, La6

N3, N4

PEK_U03 K2OS_U02, S2SOWiG_U01 C5 Se2, Se3, Se4, Se5, Se6, Se7

N5

PEK_K01 K2OS_K01 C4 La2, La3, La4, La5, La6

N3, N4


324


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Toksykologia Nazwa w języku angielskim: Toxicology Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202064 Grupa kursów: NIE


30 15


90 30












325









TREŚCI PROGRAMOWE



Wy2 2


Wy3 2



Wy7 2



Wy10 2

326


Wy11 2



Wy15 2

30 Suma godzin



3


3


3


3


3

15 Suma godzin







327


F1 PEK_U01 La1

krótki test sprawdzjący,raport



F3 PEK_U03 La2, La4


F4 PEK_U04 La3,La4


F5 PEK_U05 La5

krótki test sprawdzjący, raport

P2 = 0,125F1 + 0,125F2 + 0,125F3 + 0,125F4 +0,125F5








328





Cele przedmiotu***




dydaktycznego***



329


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Wody i ścieki przemysłowe Nazwa w języku angielskim: Industrial water and waste water Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS202059 Grupa kursów: NIE


15 15


60 30











CELE PRZEDMIOTU C1. Przekazanie studentom wiedzy z zakresu procesów i urządzeń stosowanych do uzdatniania wody wykorzystywanej w różnych gałęziach przemysłu C2. Zdobycie wiedzy na temat składu ścieków powstających w różnych gałęziach przemysłu i metod ich oczyszczania C3. Nabycie umiejętności prowadzenia eksperymentów i ustalania parametrów technologicznych procesów oczyszczania wód i ścieków przemysłowych C4. Nabycie umiejętności pracy w grupie i kreatywnego myślenia

330

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna istotę, parametry technologiczne i skuteczność procesów stosowanych do

uzdatniania wód wykorzystywanych w przemyśle. Potrafi dobrać technologię uzdatniania wody w zależności od jakości ujmowanej wody i wymagań stawianych przez odbiorcę

PEK_W02 Ma wiedzę dotyczącą ilości powstających ścieków w różnych gałęziach przemysłu, potrafi dobrać układ technologiczny ich oczyszczania

Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi zaplanować i przeprowadzić eksperymenty pozwalające na ustalenie

parametrów technologicznych wybranych procesów stosowanych do oczyszczania wód i ścieków przemysłowych

PEK_U02 Potrafi opisać statystycznie uzyskane wyniki testów laboratoryjnych Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność myślenia kreatywnego

TREŚCI PROGRAMOWE


Wymagania stawiane wodom do celów energetycznych oraz fizyczno-chemiczne metody zmiękczania wód

Wy1 2

Zmiękczanie wód oraz demineralizacja metodami wymiany jonowej oraz z zastosowaniem procesów membranowych

Wy2 2

Wymagania stawiane wodom do celów chłodniczych oraz metody ich stabilizowania

Wy3 2

Źródła i właściwości fizyczno-chemiczne uciążliwych ścieków z przemysłu rolno-spożywczego oraz biologiczne metody ich unieszkodliwiania

Wy4 2

Źródła właściwości fizyczno-chemiczne ścieków z przemysłu powierzchniowej obróbki metali oraz metody ich unieszkodliwiania

Wy5 2

Źródła i właściwości fizyczno-chemiczne ścieków z przemysłu chemicznego i metody ich unieszkodliwiania

Wy6 2

Właściwości fizyczno-chemiczne ścieków z przemysłu włókienniczego i metody ich unieszkodliwiania

Wy7 2



La1 Wprowadzenie 2 La2 Oczyszczanie ścieków chromowych 3 La3 Usuwanie siarczków ze ścieków 3 La4 Zmiękczanie wody metodami strąceniowymi 3 La5 Zmiękczanie wody metodami jonitowymi 3 La6 Zaliczenie 1 15 Suma godzin

331

STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wyklad informacyjny N2. Wyklad problemowy N3. Konsultacje N4. Obliczenie wyników analiz N5. Opracowanie raportu z badań





P1 PEK_W01, PEK_W02

kolokwium


kartkówka


kartkówka


kartkówka


kartkówka


sprawozdanie

P2 (laboratorium) = 0,2 F1+ 0,2 F2 + 0,2F3 +0,2F4 +0,2F5



[296] D. Chomicz; Uzdatnianie wody w kotłowniach i ciepłowniach, Arkady 1989 [297] B.E. Gomółkowie: Technologia wód przemysłowych z ćwiczeniami. Oficyna

Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. 1994 [298] B. Bartkiewicz: Oczyszczanie ścieków przemysłowych. PWN 2007 [299] Hans Rüffer, Karl-Heinz Rosenwinkel: Oczyszczanie ścieków przemysłowych.

Wydawnicza Projprzem-EKO 1998 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[211] Bodzek M., Konieczny K., Usuwanie zanieczyszczeń nieorganicznych ze środowiska wodnego metodami membranowymi, Wyd. Seidel-Przywecki, Warszawa 2011

[212] Praca zbiorowa. Odnowa wody podstawy teoretyczne procesów. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1996

332

[213] J. Stańda. Woda do kotłów parowych i obiegów chłodzących siłowni cieplnych. WNT. 1995

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Tadeusz Kowalski, [email protected]

333

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Wody i ścieki przemysłowe




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***


N1,N2

PEK_W02 S2SOWiG_W02, S2SOWiG_W06 C1, C2 Wy4, Wy5, Wy6, Wy7

N1,N2

PEK_U01 S2SOWiG_U03 C3, C4 La2, La3, La4, La5

N3, N4, N5

PEK_U02 K2OS_U01 C3, C4 La2, La3, La4, La5

N4, N5

PEK_K01 K2OS_K01 C4 La2, La3, La4, La5

N4, N5


334


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Wybrane zagadnienia gospodarka osadami Nazwa w języku angielskim: Selected problems of sludge management Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: Grupa kursów: NIE


30


60









1. Ma wiedzę na poziomie inżynierskim w zakresie oczyszczania wody i ścieków

CELE PRZEDMIOTU C1. Przekazanie wiedzy z zakresu rodzaju osadów, miejsca ich powstawania oraz właściwości fizycznych i chemicznych C2. Zdobycie wiedzy na temat zasad, mechanizmów i charakterystyk procesowych głównych procesów i układów technologicznych przeróbki osadów pochodzących z procesów oczyszczania wody i ścieków

335

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna metody identyfikacji rodzaju osadów oraz określania składu i właściwości

osadów powstających podczas oczyszczania wody i ścieków PEK_W02 Ma wiedzę dotyczącą metod zagęszczania, stabilizacji (biologicznej, chemicznej,

termicznej), odwadniania (naturalnego, mechanicznego), suszenia oraz zasady przyrodniczego wykorzystania i składowania osadów

TREŚCI PROGRAMOWE


Rodzaje osadów, miejsce ich powstawania oraz metody bilansowania ilości osadów.

Wy1 2

Wy2 Fizyczna, chemiczna i biologiczna charakterystyka osadów. 2 Wy3 Metody zagęszczania osadów: - grawitacyjne, - mechaniczne. 2 Wy4 Metody zagęszczania osadów: - grawitacyjne, - mechaniczne. 2

Biologiczna stabilizacji osadów: - fermentacja metanowa: mechanizm, kinetyka, produkcja gazu, - komory fermentacyjne, parametry technologiczne, odzyskiwanie energii, - tlenowa stabilizacja: mechanizm, kinetyka, urządzenia, parametry technologiczne, - kompostowanie.

Wy5 2


Wy6 2


Wy7 2


Wy8 2


Wy9 2

Wy10 Chemiczne i termiczne metody stabilizacji osadów. 2

336

Wy11 Mechaniczne odwadnianie osadów. 2 Naturalne odwadnianie i suszenie osadów. Termiczne suszenie osadów. Przyrodnicze wykorzystanie osadów.

Wy12 2

Naturalne odwadnianie i suszenie osadów. Termiczne suszenie osadów. Przyrodnicze wykorzystanie osadów.

Wy13 2

Przykłady rozwiązań gospodarki osadowej w zakładach oczyszczania wody i oczyszczalniach ścieków.

Wy14 2







P PEK_W01, PEK_W02

kolokwium



[300] M. Dębowski, M. Zieliński: Gospodarka osadowa oczyszczalni ścieków. Identyfikacja wybranych problemów i propozycje rozwiązań. Wydawnictwo Verlag Dashofer 2011

[301] J. Oleszkiewicz: Gospodarka osadami ściekowymi. Poradnik decydenta. 1998 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[214] B. Cywiński i in., Oczyszczanie ścieków miejskich (t.1,2). Arkady, Warszawa 1972. [215] B. Cywiński i in., Oczyszczanie ścieków, t.1. Oczyszczanie mechaniczne i chemiczne,

Arkady, Warszawa 1983 [216] J. Łomotowski, A. Szpindor, Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków, Arkady,

1999. [217] Praca zbiorowa, Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków, PZiTS Poznań, 1997. [218] . Bartoszewski, E. Kempa, R. Szpadt, Systemy oczyszczania ścieków, Politechnika

Wrocławska, Wrocław 1981. [219] K. Imhoff, Kanalizacja miast i oczyszczanie ścieków. Poradnik. Projprzem-EKO,

Bydgoszcz, 1996.

337

OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) Ryszard Szetela, [email protected]

338

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Wybrane zagadnienia gospodarka osadami




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOWiG_W02 C1, C2 Wy1 - Wy14 N1,N2 PEK_W02 K2OS_W07, S2SOWiG_W02 C1, C2 Wy1 - Wy14 N1,N2 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

339


KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Zaawansowane fizyko-chemiczne metody oczyszczania wód Nazwa w języku angielskim: Advanced physical and chemical methods of water treatment Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Systemy ochrony wód i gleby Stopień studiów i forma: II, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: Grupa kursów: NIE


30


60









1. Ma wiedzę na poziomie inżynierskim w zakresie chemii wody i oczyszczania wody

CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie zaawansowanych fizyko-chemicznych metod separacji zanieczyszczeń z wody C2. Zdobycie wiedzy na temat doboru różnych wariantów technologicznych oczyszczania wody

340

PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę dotyczącą mechanizmów zaawansowanych fizyko-chemicznych

metod usuwania zanieczyszczeń z wody. Potrafi ustalić sekwencję procesów oczyszczania wody w zależności od jej składu i wymaganej jakości

PEK_W02 Ma wiedzę dotyczącą zasad działania urządzeń i instalacji stosowanych w zaawansowanych układach oczyszczania wody

TREŚCI PROGRAMOWE


Wy1 Jakość ujmowanych wód oraz metody ich oczyszczania 2 Wy2 Jakość ujmowanych wód oraz metody ich oczyszczania 2

Sekwencje konwencjonalnych i zaawansowanych metod oczyszczania wód

Wy3 2

Sekwencje konwencjonalnych i zaawansowanych metod oczyszczania wód

Wy4 2

Zaawansowane fizyko-chemiczne procesy separacji zanieczyszczeń z wód; zasada procesu, efekty i stosowane urządzenia: - adsorpcja w układzie porcjowym i przepływowym, - adsorpcja fizyczna i chemiczna, - urządzenia wielofunkcyjne działające w oparciu o proces adsorpcji, - wymiana jonowa (usuwanie zanieczyszczeń nieorganicznych), - wymiana jonowa (usuwanie zanieczyszczeń organicznych), - procesy membranowe

Wy5 2


Wy6 2


Wy7 2

Zaawansowane fizyko-chemiczne procesy separacji zanieczyszczeń z wód; zasada procesu, efekty i stosowane urządzenia: - adsorpcja w układzie porcjowym i przepływowym, - adsorpcja fizyczna i chemiczna, - urządzenia wielofunkcyjne działające w oparciu o proces adsorpcji, - wymiana jonowa (usuwanie zanieczyszczeń

Wy8 2

341

nieorganicznych), - wymiana jonowa (usuwanie zanieczyszczeń organicznych), - procesy membranowe Zaawansowane chemiczne procesy usuwania zanieczyszczeń z wód; pogłębione utlenianie ; zasada procesu, efekty i stosowane urządzenia: - utlenianie z wykorzystaniem ozonu i nadtlenku wodoru, - reakcja Fentona, - fotokatalityczne utlenianie, - procesy radiacyjne

Wy9 2

Zaawansowane chemiczne procesy usuwania zanieczyszczeń z wód; pogłębione utlenianie ; zasada procesu, efekty i stosowane urządzenia: - utlenianie z wykorzystaniem ozonu i nadtlenku wodoru, - reakcja Fentona, - fotokatalityczne utlenianie, - procesy radiacyjne

Wy10 2


Wy11 2


Wy12 2

Wy13 Nanomateriały w oczyszczaniu wody 2 Przykłady instalacji wykorzystujących zaawansowane metody separacji zanieczyszczeń

Wy14 2

Wy15 Zaliczenie 2 30 Suma godzin






P PEK_W01, PEK_W02

kolokwium

342



[302] Kowal A.L., Świderska-Bróż M., Oczyszczanie wody Podstawy teoretyczne i technologiczne, procesy i urządzenia, PWN, Warszawa 2009

[303] Uzdatnianie wody. Procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne, praca zbiorowa pod redakcją J. Nawrockiego, PWN, Warszawa 2010

[304] Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów, praca zbiorowa pod redakcją A.L. Kowala, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1996

[305] Ollis D.F., Al-Ekabi H., Photocatalytic Purification and Treatment of Water and Air, Elsevier, Amsterdam, 1993

[306] Czasopisma polsko- i obcojęzyczne tematycznie związane z oczyszczaniem wody LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

[220] M. Bodzek, K. Konieczny, Bodzek M., Konieczny K., Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, Projprzem-EKO, Bydgoszcz 2005

[221] Water Treatment: Principles and Design. Jon Wiley & sons, Inc., Second Edition, 2005[222] S. l D. Faust, O. M. Aly, Chemistry of Water Treatment. Lewis Publisher, Second

Edition, 1998 [223] G. Budd, B. Long, J. Edwards, P. Singer, M. Meisch, Evaluation of MIEX Process

Impacts on Different Source Waters. AwwaRF Report 91067F, 2006. [224] O. Legrini , E. Oliveros, E. Braun, Photochemical processes for water treatment,

Chemical Reviews, 1993. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL)

Wojciech Adamski, [email protected]

343

MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Zaawansowane fizyko-chemiczne metody oczyszczania wód




Cele przedmiotu***




dydaktycznego***

PEK_W01 K2OS_W07, S2SOWiG_W02 C1, C2 Wy1 - Wy14 N1, N2 PEK_W02 K2OS_W07, S2SOWiG_W02 C1, C2 Wy1 - Wy14 N1, N2 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej

344

345

<tabofcon> Spis Treści Table of Contents Biotechnologia środowiska Biodegradacja i biotransformacja (ID459)............................................................................................................................................................ 2 Biogaz a ochrona środowiska (ID357) .................................................................................................................................................................. 7 Biologiczne oczyszczanie gazów (ID199) .......................................................................................................................................................... 12 Biologiczne oczyszczanie ścieków (ID108)........................................................................................................................................................ 18 Bioremediacja gruntów (ID235).......................................................................................................................................................................... 24 Biotechnologia w gospodarce odpadami (ID743).............................................................................................................................................. 29 Chemia związków naturalnych (ID338).............................................................................................................................................................. 33 Enzymologia (ID335) .......................................................................................................................................................................................... 38 Genetyka z elementami inżynierii genetycznej (ID350)..................................................................................................................................... 42 Monitoring Biologiczny (ID307) ....................................................................................................................................................................... 47 Monitoring biologiczny (ID308) ......................................................................................................................................................................... 53 Polityka ochrony środowiska (ID810)................................................................................................................................................................. 58 Prawne i etyczne aspekty w biotechnologii (ID348) .......................................................................................................................................... 62 Procedury korzystania ze środowiska (ID240) ................................................................................................................................................... 66 Procesy biologiczne w uzdatnianiu i w systemach dystrybucji wody (ID674) .................................................................................................. 71 Procesy membranowe w biotechnologii (ID147)................................................................................................................................................ 76 Recykling wybranych grup odpadów i materiały biodegradowalne (ID854).................................................................................................... 80 Rewaloryzacja środowiska (ID916) .................................................................................................................................................................... 84 Statystyka (ID428)............................................................................................................................................................................................... 89 Toksykologia (ID205) ......................................................................................................................................................................................... 94 Wykorzystanie grzybów w biotechnologii środowiska (ID864) ........................................................................................................................ 99 Gospodarka odpadami Biotechnologia w gospodarce odpadami (ID742)............................................................................................................................................ 103 Gospodarka odpadami komunalnymi (ID814).................................................................................................................................................. 107 Gospodarka odpadami przemysłowymi (ID734) .............................................................................................................................................. 112 Maszyny i urządzenia w gospodarce odpadami (ID287) .................................................................................................................................. 117 Materiały biodegradowalne (ID853) ................................................................................................................................................................ 122 Modelowanie w GO (ID838)............................................................................................................................................................................. 126 Polityka ochrony środowiska (ID809)............................................................................................................................................................... 131 Procesy termiczne w gospodarce odpadami (ID601)........................................................................................................................................ 135 Rekultywacja starych składowisk i miejsc zanieczyszczonych (ID817) .......................................................................................................... 140 Rewaloryzacja środowiska (ID310) .................................................................................................................................................................. 144 Statystyka (ID1186)........................................................................................................................................................................................... 149 Techniki membranowe w ochronie środowiska (ID148).................................................................................................................................. 154 Technologie przetwarzania i recyklingu tworzyw sztucznych (ID857) .......................................................................................................... 159 Toksykologia (ID929) ....................................................................................................................................................................................... 164 Zintegrowana polityka produktowa – LCA produktów i odpadów (ID837)........................................................................................ 169 Systemy ochrony atmosfery. Chemia powietrza (ID370) ............................................................................................................................................................................... 174 Inżynieria procesowa (ID274) ........................................................................................................................................................................... 180 Najlepsze dostępne techniki ochrony powietrza (ID334) ................................................................................................................................. 185 Ocena oddziaływania na środowisko (ID284) .................................................................................................................................................. 189 Ochrona atmosfery a odnawialne źródła energii (ID410)................................................................................................................................. 193 Ochrona atmosfery a odnawialne źródła energii (ID1189)............................................................................................................................... 198 Ograniczanie emisji pyłów (ID390) .................................................................................................................................................................. 203 Ograniczanie emisji zanieczyszczeń gazowych (ID273) .................................................................................................................................. 207 Polityka ochrony środowiska (ID811)............................................................................................................................................................... 212 Prognozowanie zanieczyszczeń atmosfery (ID364) ......................................................................................................................................... 216 Rewaloryzacja środowiska (ID918) .................................................................................................................................................................. 221 Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze (ID276) ................................................................................................................ 226 Seminarium dyplomowe (ID256)...................................................................................................................................................................... 231 Statystyka (ID1188)........................................................................................................................................................................................... 235 Systemy Ochrony Atmosfery (ID401) ............................................................................................................................................................. 240 Techniki pomiaru emisji zanieczyszczeń powietrza (ID381) ........................................................................................................................... 245 Techniki pomiaru imisji zanieczyszczeń powietrza (ID384)............................................................................................................................ 249 Toksykologia (ID933) ....................................................................................................................................................................................... 253 Systemy ochrony wód i gleby Analiza instrumentalna (ID955) ........................................................................................................................................................................ 258 Metody numeryczne (ID983) ............................................................................................................................................................................ 264 Modelowanie procesów oczyszczania ścieków (ID150) .................................................................................................................................. 269 Modelowanie procesów oczyszczania wód (ID149)....................................................................................................................................... 275 Polityka ochrony środowiska (ID812)............................................................................................................................................................... 281 Praca dyplomowa magisterska (ID902) ............................................................................................................................................................ 285 Rekultywacja starych składowisk i miejsc zanieczyszczonych (ID1190)........................................................................................................ 289 Rewaloryzacja środowiska (ID914) .................................................................................................................................................................. 293 Seminarium dyplomowe (ID907)...................................................................................................................................................................... 298 Statystyka (ID1187)........................................................................................................................................................................................... 302 Systemy oczyszczania ścieków (ID156) .......................................................................................................................................................... 307 Systemy oczyszczania wód (ID151) ................................................................................................................................................................. 314 Techniki membranowe w ochronie środowiska (ID157).................................................................................................................................. 320

346

347

Toksykologia (ID927) ....................................................................................................................................................................................... 325 Wody i ścieki przemysłowe (ID158)................................................................................................................................................................ 330 Wybrane zagadnienia gospodarka osadami (ID883) ....................................................................................................................................... 335 Zaawansowane fizyko-chemiczne metody oczyszczania wód (ID880) ........................................................................................................... 340