Karaciğer, Meme, Tiroid ve Yüzeyel Doku PatolojilerininTanı ve Takibinde

ELASTOGRAFİ

DüzenLaboratuvarlar

GrubuUluslararası

Sağlık Güvencesi

1

Shear Wave Elastografi (SWE) ve Strain Elastografi Nedir?Strain Elastografi (serbest el tekniği), doku üzerine baskı uygulandığında lezyonda ortaya çıkan şekil değişikliğinin değerlendirilmesi temeline dayanır. Bu değişim oranı skorlanır. Dezavantajı, uygulayıcıya bağlı sonuçlar vermesi ve  sayısal değerlerle sonuçların sunulamamasıdır. Son yıllarda geliştirilen Shear Wave yönteminde ise, doku üzerine baskı uygulanmadan, ses dalgasının dokuda oluşturduğu yeni dalgaların hız değerleri ölçülür. Bu değerlere karşılık gelen sertlik derecesi sayısal olarak ölçülebilmektedir. Sadece ses dalgasındaki fiziksel değişiklikler ölçüldüğü için kullanıcıdan etkilenme minimumdur.

Doku Elastisitesinin Ölçülmesinin Önemi Nedir?Doku elastisitesi (sertlik veya yumuşaklık derecesi) o dokunun sağlıklı olup olmadığı hakkında ya da bir kitlenin iyi/kötü huylu olma riski açısından değerli bilgiler verir. Örneğin hastalıklı karaciğer sağlıklı dokudan, kanserli doku çevre dokudan daha serttir.

Elastografi Nedir?Elastografi yumuşak dokuların esneklik özelliğini inceleyen tıbbi bir görüntüleme yöntemidir.

Elastografi Hangi Cihazlarla Yapılır?Bu inceleme fibroscan, manyetik rezonans görüntüleme ve ultrasonografi (sonoelastografi) gibi cihazlarla yapılmaktadır. Günümüzde tetkik maliyeti, süresi ve kolay tekrarlanabilirliği sayesinde sonoelastografi ön plana çıkmaktadır.

2 3

Tiroid Nodülleri, Meme ve Yüzeyel Doku Kitlelerinde Elastografinin Önemi Nedir?Tiroid bezi nodüllerinin, memenin ve yüzeyel dokuların kitle lezyonlarının sertlik derecesini ya da çevre dokuyla kıyaslandığında sertlik oranını ultrasonografi cihazıyla Shear Wave ve Strain Elastografi yöntemleri ile ölçebilen bir tetkiktir.

Tiroid nodülleri, meme ve yüzeyel doku kitlelerinin ultrasonografi ve renkli Doppler ultrasonografi kriterlerine göre malignite şüphesi taşıyan grubunda; biyopsi kararı öncesinde lezyonun elastografide elde edilen sertlik derecesi ile orantılı olarak lezyonun malignite riski olasılığı değerlendirilebilir.

Elastografinin Riski Var mıdır?Hayır; işlem aynı tanısal ultrasonografi incelemesi gibi yapılmakta olup hiçbir risk taşımaz.

Elastografi İçin Herhangi Bir Ön Hazırlık Gerekli midir?İşlem karaciğer incelemesi için yapılacak ise tetkik öncesi en az 2 saatlik açlık ve 10 dakika dinlenme dışında özel hazırlık gerekmez.

Tiroid ve meme gibi yumuşak doku incelemeleri için ise ön hazırlık gerekmemektedir.

Karaciğere Yönelik Shear Wave Elastografi Önemi Nedir?Çeşitli sebeplerden dolayı karın bölgesine yapılan ultrasonlarda karaciğer eko şiddetinin artışı sık rastlanan ve yaygın olarak karaciğer yağlanması veya hepatosteatoz olarak isimlendirilen bir bulgudur.

Bu görüntü:

1. Yağın veya bazı metallerin (demir, bakır gibi) karaciğer hücrelerinde birikiminden,

2. Yağ, bazı metaller, aşırı alkol alımı, enfeksiyonlar (Hepatit B, C gibi), toksinler veya ilaçların sebep olduğu karaciğer hücrelerindeki iltihaptan,

3. Yağ veya bazı metaller, aşırı alkol alımı, enfeksiyonlar (Hepatit B, C gibi), toksinler veya ilaçların sebep olduğu ileri derece hücre hasarı ve sirozdan olabilir (Tablo 1).

Karaciğerdeki doku hasarının tespiti ve derecelendirilmesinde en kesin tanı koydurucu yöntem biyopsidir. Ancak invaziv (delici/kesici) bir işlemdir. Çoğu kez hastanede yatış ya da saatler alan gözetim altında tutulmayı gerektirir. Kanama ve enfeksiyon gibi riskleri olup pahalı bir işlemdir. Takip hastalarında sık tekrarlanabilmesi mümkün değildir. Toplumdaki hastalık yaygınlığı da dikkate alınarak karaciğer fibrozisinin tespitinde SWE non-invaziv yöntem olarak geliştirilmiştir. Shear Wave Elastografi, karaciğerde fibrozise neden olan esas sebebi belirlemek amacıyla değil, fibrozis riski olan hasta grubunun karaciğer fibrozisi varlığının ve derecesinin tespitinde ve takibinde kullanılan bir yöntemdir.

4 5

Tiroid Bezi, Meme ve Yüzeyel Dokulara Yönelik Elastografi İncelemesi Nasıl Yapılır?Normal ultrasonografi incelemesinden hiçbir farkı yoktur. Yalnızca ölçüm esnasında hastanın hareket etmemesi ve derin nefes almaması gerekmektedir.

Her Hastaya Uygulanabilir mi?Aşağıdaki nedenlerden dolayı bazı hastalarda karaciğere yönelik yapılan elastografi incelemesinde tetkikin yapılması mümkün olmayabilir.

• Karın içerisinde belirgin asit sıvısı bulunması

• Obezite ve doku yapısının uygun olmaması

• Solunum tutturamama veya hasta hareketlerini durduramama durumlarında

• Karaciğer konjesyonuna neden bazı kalp hastalıklarında

• Akut Hepatit varlığında

• Karaciğerde inflamasyon (ALT veya AST değerlerinin normalin 5 kat üzerinde olması durumunda)

Karaciğer Elastografi Nasıl Yapılır?Karaciğer için Shear Wave Elastografi yöntemi kullanılmaktadır. En az 2 saat açlık sonrası, hasta supin (sırt üstü) pozisyonda, sağ kol baş üzerine doğru uzatılarak, interkostal (kaburgalar arasından) yaklaşımla, ultrason probuyla, karaciğerin esnekliğini ölçerek yapılır. Ölçümler esnasında, hastanın solunum yapmaması ve hemen öncesinde de derin soluk almaması istenilir. Ölçümler bir kaç defa tekrarlanıp, değerlerin ortalaması alınır. Tetkik yaklaşık 10 dakika sürer. Mümkün oldukça tekrarlayan kontrol ölçümlerinin aynı açlık süresi sonrası, aynı pozisyonda ve aynı bölgeden yapılması önerilmektedir.

6 7

Tablo 1: HEPATOSTEATOZ NEDENLERİ

A: ALKOLE BAĞLI

B: ALKOL DIŞI NEDENLER

B1-PRİMERObeziteGlukoz intoleransıHipertrigliseridemiHDL düşüklüğüHipertansiyon

B2-METABOLİKLipodistrofiHipopituitarismDisbetalipoproteinemiWeber-Christian hastalığı

B3-TOKSİNLERAmanita phalloides mantarıFosfor zehirlenmesiPetrokimyasallarBacillus cereus toksiniOrganik çözücüler

B4-ENFEKSİYONLARHIVHCVBakteri çoğalması ile giden ince barsak divertikülozisi

B5-İLACA BAĞLIGlukokortikoidlerÖstrojenTamoksifenAmiodaronMetotreksatDiltiazemZidovudinKlorpromazinAspirinTetrasiklinTolbutamidOksifenistatinKokain

B6-NUTRİSYONELProtein-kalori malnutrisyonuHızlı kilo kaybıGastrointestinal bypass cerrahisiTotal parenteral beslenme

B7-METABOLİK HASTALIKLAR VE DEPO HASTALIKLARIWilson hastalığı HemakromatozisGaucher hastalığıFruktozemi

Referanslar:1. EFSUMB Guidelines and Recommendations on the Clinical Use

of Liver Ultrasound Elastography, Update 2017 (Long Version) - Dietrich CF, Bamber J, Berzigotti A, Bota S, Cantisani V, Castera L, Cosgrove D, Ferraioli G, Friedrich-Rust M, Gilja OH, Goertz RS, Karlas T, de Knegt R, de Ledinghen V, Piscaglia F, Procopet B, Saftoiu A, Sidhu PS, Sporea I, Thiele M. Ultraschall Med. 2017 Aug;38(4):e16-e47. doi: 10.1055/s-0043-103952. Epub 2017 Apr 13.

2. World J Gastroenterol - 2013 Oct 14; 19(38): 6329–6347. Published online 2013 Oct 14. doi: 10.3748/wjg.v19.i38.6329PMCID: PMC3801303. Liver Elastography, Comments on Efsumb Elastography Guidelines 2013 - Xin-Wu Cui, Mireen Friedrich-Rust, Chiara De Molo, Andre Ignee, Dagmar Schreiber-Dietrich, and Christoph F Dietrich.

Elastography referansları:1. EFSUMB Guidelines and Recommendations on the Clinical Use of

Ultrasound Elastography. Part 2: Clinical Applications - Authors D. Cosgrove1, F. Piscaglia2, J. Bamber3, J. Bojunga4, J.-M. Correas5, O. H. Gilja6, A. S. Klauser7, I. Sporea8, F. Calliada9, V. Cantisani10, M. D’Onofrio11, E. E. Drakonaki12, M. Fink13, M. Friedrich-Rust14, J. Fromageau3, R. F. Havre15, C. Jenssen16, R. Ohlinger17, A. Săftoiu18, F. Schaefer19, C. F. Dietrich20.

2. Elastography Assessment of Liver Fibrosis: Society of Radiologists in Ultrasound Consensus Conference Statement - Richard G.Barr, MD, PhD pubs.rsna.org/doi/abs/10.1148/radiol.2015150619.

3. Shear-Wave Elastography for the Estimation of Liver Fibrosis in Chronic Liver Disease: Determining Accuracy and Ideal Site For Measurement - radiology.rsna.org Radiology: volume 274: Number 3 - March 2015.

4. Shear Wave Elastography for Evaluation of Liver Fibrosis - Giovanna Ferraioli, MD, Parth Parekh, MD, Alexander B. Levitov, MD, RDCS, Carlo Filice, MDJ Ultrasound Med.2014 Feb;33(2):197-203.doi:10.7863/ultra.33.2.197.

5. Liver Fibrosis Staging Using Supersonic Shear Imaging: A Clinical Study on 142 Patients - Eric Bavu, Jean-Luc Gennisson, Bruno-Félix Osmanski, Jeremy Bercoff, Mathias Fink,Vincent Mallet, Philippe Sogni, Anaїs Vallet-Pichard, Bertrand Nalpas, Mickaël Tanter and Stanislas Pol, Institut Langevin, Laboratoire Ondes et Acoustique, ESPCI ParisTech, CNRS UMR7587, INSERM ERL979, Paris, France Supersonic Imagine, Aix-en-Provence, France Service ďHépathologie, Hôpital Cochin, Paris, France.

6. Ultrasound Shear Wave Elastography and Liver Fibrosis: A Prospective Multicenter Study - Sande JA, Verjee S, Vinayak S, Amersi F, Ghesani M. World J Hepatol. 2017 Jan 8; 9(1): 38-47. doi: 10.4254/wjh.v9.i1.38. PMID

7. Diagnostic Accuracy of 2D-Shear Wave Elastography for Liver Fibrosis Severity: A Meta-Analysis - Jiang T, Tian G, Zhao Q, Kong D, Cheng C, Zhong L, Li L PloS one. 2016 Jun.

8. A Comparative Study Of Strainandshear-Wave Elastography In An Elasticity Phantom - Carlsen JF1,Pedersen MR, Ewertsen C, Săftoiu A,Lönn L,Rafaelsen SR, Nielsen MB. AJR Am J Roentgenol. 2015 Mar; 204(3): W236-42.

9. Shear Wave Elastography Combined with the Thyroid İmaging Reporting and Data System for Malignancy Risk Stratification in Thyroid Nodules - Liu Z, Jing H, Han X, Shao H, Sun YX, Wang QC, Cheng W. Oncotarget. 2017 Jun 27; 8(26): 43406-43416.

10. Logıq S8 Shear Wave Elastography - August 2017 Med Ultrason. 2017 Jan 31;19(1): 32-38. doi: 10.11152/mu-923.

11. Prospective Evaluation of Quasistatic Ultrasound Elastography (Use) Compared With Baseline Us for Parotid Gland Lesions: Preliminary Results of Elasticity Contrast İndex (Ecı) Evaluation - Cantisani V1, David E2, De Virgilio A3, Sidhu PS4, Grazhdani H5, Greco A3, De Vincentiis M3, Corsi A6, De Cristofaro F7, Brunese L8, Calliada F9, Blandino A2, Tombolini M3, Ascenti G2, Stramare R10, Caratozzolo M7, D’Ambrosio F7.

12. Comparison of Shear-Wave and Strain Ultrasound Elastography in the Differentiation of Benign and Malignant Breast Lesions - Chang JM, Won JK, Lee KB, Park IA, Yi A, Moon WK.AJR Am J Roentgenol. 2013 Aug;201(2): W347-56. doi: 10.2214/AJR.12.10416.

8

Düzen Laboratuvarlar Grubu Ulusal Osteoroporoz Vakfı Üyesidir.

Tunus Cad. No: 95 Kavaklıdere 06680 AnkaraTel: 0 312 468 70 10

Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı Mah.2858. Sok. No: 3 Çayyolu/AnkaraTel: 0 312 240 02 22

DüzenLaboratuvarlarGrubuUluslararasıSağlık Güvencesi

DüzenSağlık GrubuPolikliniği

DÜZEN SAĞLIK GRUBU

Şubelerimiz

AnkaraAtatürk Bulvarı No: 237/39 Kavaklıdere Tel: 0 312 468 95 41 Mithatpaşa Caddesi No:8/35 06420 Tel: 0.312.433 29 24 Uğur Mumcu Caddesi No:60/1 06680 GOP Tel: 0 312 445 19 45Evde Bakım Hizmetleri | www.duzenevdebakim.com Atatürk Bulvarı No:237/13 06680 Kavaklıdere Tel: 0.312.428 28 44

İstanbulAvrupa Yakası Altan Erbulak Sokak No:12 Şarlı İş Merkezi B Blok Zemin ve 1. katlar 34394 Mecidiyeköy Tel: 0.212.272 48 00

Anadolu Yakası Bağdat Caddesi Gündüz Apt. B Blok No:160/17 Selamiçeşme / Kadıköy Tel: 0.216.302 97 93

AdanaReşatbey Mahallesi Stadyum Caddesi Salih Bosna Apt. A Blok No:39/C Seyhan Tel: 0 322 454 49 01

Mersinİnönü Bulvarı Şevket Bey Apt. No: 160 Çamlıbel Tel: 0 324 237 59 59

www.duzen.com.tr

➤

GÖRÜNTÜLEMEMERKEZİ

DüzenLaboratuvarlarGrubuUluslararasıSağlık Güvencesi

444 D LAB

3 522

SAĞLIK GRUBUMUZA ULAŞABİLECEĞİNİZ TELEFON NUMARASI

ÜCRETSİZ DANIŞMA HATTI

☎ 0800 314 73 93

www.duzen.com.tre-mail: info@duzen.com.tr

FACEBOOKtr-tr.facebook.com/pages/ Ankara/Duzen-Laboratuvarlar-Grubu/ 108241592549321

TWITTERtwitter@DLaboratuvari