Kapittel 11: Pest og tap av norsk sjølvstende

Elevane skal kunne-gjere greie for eit utval av sentrale økonomiske, sosiale, politiske og kulturelle utviklingstrekk i mellomalderen- presentere eit emne frå mellomalderen ved å vise korleis utviklinga er prega av brot eller kontinuitet på eit eller fleire område

NYNORSK

- Spreidd via lopper som levde på rotter

 

- Blåsvarte byllar - «svartedauden»

 

- Lungepest

Sjukdommen

- Vanskeleg å seie nøyaktig, men det var stort, opptil 2/3.

 

- Verknader 

 

- for bøndene (ledig jord) 

 

- for adel og kyrkje (mista makt)

 

- for staten (fattigare)

Folketapet

- Innvandra adel frå Sverige og Danmark

 

- Hanseatane

 

- tysk handelsforbund: Hansa-forbundet

 

- eige tysk samfunn i Bergen

Aukande utanlandsk innverknad

- Med Sverige: Svenskekongen Magnus Eriksson arva den

norske trona etter Håkon 5. Magnusson.

 

- Med Danmark: Håkon 6. Magnusson fekk Noreg etter

faren jamvel om han berre var nest eldst, og son hans,

Olav, arva Noreg og blei vald til konge i Danmark. 

 

- Etter ein kort periode under Margrete blei Erik av

Pommern vald til konge i alle dei tre rika: Kalmarunionen.

 

- Noreg var den svake parten.

Inn i unionane

- Reformasjonen

 

- Borgarkrig i Danmark

 

- Olav Engelbrektssons opprør i Noreg

 

Det norske riksrådet blei oppløyst etter dette oppgjeret

 

- Kristian 3. sigra

Krisa i 1536–37

- Folketapet

 

- Utanlandsk påverknad

 

- Svekking av den norske staten

Seinmellomalderen – ei nedgangstid?