Kagamitan ng Mag-aaral

i

Kagawaran ng Edukasyon

Republika ng Pilipinas

2

Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na

inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at

pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat

namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na

mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng

Edukasyon sa [email protected].

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Music, Art, Physical Education

and Health

Kagamitan ng Mag-aaral Waray

ii

Music, Art, Physical Education and Health – Ikalawang Baitang Kagamitan ng Mag-aaral sa Waray Unang Edisyon, 2013 ISBN: 978-971-9601-45-6

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.

Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang mahanap at mahingi ang pahintulot ng mga may karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Yolanda S. Quijano, Ph.D.

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral

Mga Consultant: Gaudencia J. Alfafara (Music); Rogelia K. Firmo (Art); Dr. Editha P. Jacer (P.E.); at Belen P. Hipe (Health)

Mga Manunulat: Ma. Cristy Lyn G. Meracap, Myra L. Pilpa, Rachael Jao-Floralde, at Norma Q. Caspe (Music); Gloria R. Pagunsan, Ma. Nimfa L. Lacdao, Manuelita A. Barbosa, at Josefina A. Rocha (Art); Francie T. Surio, Paulina D. Gabon, Maria Fe G. Moraleta, at Maria Evelyn M. Labian (P.E.); and Rowena T. Vacal, Edna R. Suarez, Ma. Orange Lanie A. Maestre, at Tarah R. Marfori (Health)

Mga Patnugot: Marlou D. Camposano (Music); Louie G. Limpoco (Art); Mark Chester Anthony G. Tamayo (P.E.); at Harvie D. Villamor (Health)

Graphic Artists: Mercedita S. Garcia (Music); Jerry C. Cebillos (Art); Jennifer C.

Babiano (P.E.); at Jocelyn D. Gracioso (Health)

Naglayout: Veronica N. Enriquez (Music); Rafael L. Mortega (Art);

Geraldine M. Gomez (P.E.); Elvira M. de Leon (Health) at

Joselito B. Asi (IMCS)

Inilimbag sa Pilipinas ng Rex Book Store, Inc.

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat

(DepEd-IMCS)

Office Address: 2nd

Floor Dorm G, PSC Complex, Meralco Avenue

Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (02) 634-1054 o 634-1072

E-mail Address: [email protected]

iii

LISTAHAN HAN PAG-ARADMAN

Music, Art, Physical Education and Health

Music

Unit 1: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 Associate visual images with sound and

silence on responding to the beat.

3

2 Clap, tap, chant, walk, and play musical

instruments, in response to sound with

correct rhythm in:

- a group of 2s

- a group of 3s

- a group of 4s

6

3 Identify the pitch of tones as high, low,

higher or lower

7

4 Identify musical lines as similar or

dissimilar through simple visuals or art

works.

8

5 1. Sing a song using appropriate

breathing.

2. Show proper posture in singing the

national anthem.

3. Manifest love of country

11

6 Distinguish loud, medium, and soft in

recorded music

12

7 Replicate loud and soft music vocally or

with instruments.

14

iv

Unit 2: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 A. Imitate and replicate simple series of

rhythm

B. Clap, tap, and play improvised

musical instruments in response to

rhythm

C. Show enjoyment through body

movements

17

2 A. Identify the pitch of tones

B. Respond to pitch of tones through

body movements, singing and

playing

C. Shows enthusiasm in doing the

activity.

19

3 Demonstrate high and low tones through

singing and playing musical instruments

21

4 A. Identify the beginning and

ending of a song

B. Sing the beginning and ending of a

song and interpret through

movements.

23

5 A. Identify the sources of sounds

B. Produce the sounds heard by

imitating the sound

C. Appreciate sounds of nature

26

6 Interpret through movements the

dynamics of a song

28

7 A. Demonstrate different tempo through

varied movements

B. Respond to different tempo through

varied movements or dance.

C. Show understanding of tempo

through body movements.

30

v

Unit 3: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 Create simple ostinatos. 32

2 Sing with correct pitch. 39

3 Indicate repeated musical

passages through movements.

43

4 Replicate the sounds from

different sources and associate

them with body movements.

46

5 Associate sounds of animals to

dynamics.

51

6 Mimic animal movement to

identify tempo variation horse-

fast , man walking – moderate,

carabao – slow.

57

vi

Unit 4: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 Play simple ostinato on available

instruments or other sources.

Participate actively in performing the

activities.

64

2 Illustrate the melodic contour through:

Writing melodic tones in the air.

Line notation

70

3 Echo repetitions of musical lines.

Repeat the designated musical lines

77 4 Identify common musical instruments by

sound and sight.

80 5 Use terms soft and softer; loud and

louder to identify dynamics

Values Integration:

Respect other people.

84

6 Respond to the different tempo through

varied movements.

Values Integration: Love For Music

90

7 Identify musical density using recorded

music.

Distinguish the thinness and thickness of

musical sounds.

Values Integration:

Show love and appreciation for music

and its accompaniments.

93

vii

Art

Yunit 1: Pagdrowing

Leksiyon Ulohan

Paypay

1-2 Porma han Nawong han Tawo 96-100

3-4 Porma Han Lawas

Pagpalutop han Porma han Lawas

101-102

5-6 Pagdrowing hin Paborito nga Utanon 103

7-8 Pagdrowing hin Paborito nga Tanom

Pagdrowing hin Usa nga Butang

104-105

9-10 Pagdrowing hin mga Makaruruyag

nga Lugar

106

Yunit 2: Pagpintar

Leksiyon Ulohan

Paypay

1-3 Paghatag hin Importansiya han

Hinimo ha Dagat

109-110

4-5 Pagdrowing hin mga inuukyan han

mga Hayop ha Dagat

111-112

6-7 Mural nga Himo ha Kagurangan 113-117

8-9 Tulo ngan Magkalainlain nga Porma

han Paghimo han Traysikol ngan

Awto

118-119

viii

Yunit 3: Pag-imprinta

Leksiyon Ulohan Paypay

1-3 Pag-imprinta Gamit an Natural

nga Butang

122-127

4-5 Imprinta ha Tiagaman na Libro

putos han Libro ngan

Kwaderno

128-130

6 Imprinta para Utlanan han

Disenyo ha Sulod Eskwelahan

131

7 Paghimo han Kard Gamit an

Magkalainlain nga

Makaruruyag nga Imprinta

132-133

8 Imprinta ha Kahon 135-137

9 Pagpapakita 138-142

Yunit 4: 3-D Iskultura


1-2 Paggamit hin Utro han mga

Butang nga Iharapil

145

3-4 Paghimo hin Banog-Banog 146-149

5-7 Diorama: Porma han Lawas

han Hayop Gamit an

Lutak/Lagay

150-152

8-10 Diorama: Porma han

Tawo/Bunga/Utanon ngan

Daba Gamit an Lutak/ Lagay

153-161

ix

Physical Education

Yunit 1: Mga Porma Han Lawas Ngan Gios


1 Balanse ngan Diri Balanse nga

mga Gios Gamit an mga Parte

han Lawas

165-166

Balanse o Diri?

2 Mga Gios ngan Kiwa han Lawas 167

Paggrupo han mga Gios

3 Mga Gios nga Nasubay han

Rhythm

168

Paggios Base han Tukar

4 Line Relays 169

Tama o Diri?

5 Circle Relay 170

Oo o Diri ?

6 Shuttle Relay 171

Mga Pahamtang

7 Tama nga Postura han

Paglingkod

172

Oo, Danay, Diri

8 Tama nga Postura han Paglakat 173

Tama nga Paglakat

9 Tama nga Postura han Pagtindog 174

Tama nga Pagtindog

x

Yunit 2: May Mga Ritmo Ngan Gios Ha

Edukasyon Panlawas


1 Pagbakingking 178

Bakingking

2 Paglakbang 179-180

Obstacle Leaping Relay

3 An Eksakto nga Paglukso 181

Pilia ngan Lidongi

4 Tama nga Paglukso ngan

Pagkingking

182

Mulay nga Lukso ngan Kingking

5-6 Simple nga Folk Dance ngan

may Ritmo nga Ehersisyo

183

Paggamit hin Hula Hoop

7 Pasapasahay ngan Rumbaay 184

Partner Relay

8 Rumbaay han Grupo 185-186

Tama nga Pamatasan ha Grupo

Oo o Diri

9 Tama nga Pamostura han Lawas 187

Hain an Tinuod nga Pahayag

10 Tama nga Pamostura 188

Tama nga Pamostura

xi

Yunit 3: Mga Gios Pampakusog Han Lawas


1 Pagbag-o han Kalaksi 192-195

Ano an Angay Buhaton

Tama ba o Diri

Rumbaay hin Kalaksi

2 Pagbag-o han Direksiyon 196-197

Tama ba o Diri

Mga Nakakaapekto han Gios

3 Pag-itsa han Bola 198

Pagbiling han mga Pulong

4 Pagsalo han Bola 199

Pagsalo han Bola ngan Iba pa

5 Rhythmic Routines 200-202

Mga Gamit ha Rhythmic Exercises

Praktis Gamit an Ginhimo nga

Flaglets

6 Ordinaryo nga Folk Dance 203

Kaya o Nabubuhat ko

7 Pasa-pasahay 204-205

Mga Pamatasan ha

Pakikipagmulay

Ano an Angay nga Pamatasan

8 Pasa-pasahay 206-207

Mag-upay nga mga Pamatasan

Pagkumpleto han Pamulong


Pagpuno han Kulang

10 Tama nga Pamostura samtang

Nagduduso o

Nagbubutong/Nagdadanas

209-210

Hain an Tama nga Pamostura

Pagpraktis han Tama nga

Pamostura

xii

Yunit 4: Pagkilala Han Kalugaringon Pinaagi

Hin Mga Buhat Panlawas


1 Mga Buruhaton Pagprobar han

Kalugaringon

214

Idrowing mo an Litrato

2 Iba-iba nga Gios han Lawas 215

Paglugaring han Tukar ngan

Pagsayaw

3 Abilidad han Pag-itsa ngan

Pagpasa

216

Pag-itsa ngan Pagpasa han Bola

4 Abilidad han Pag-itsa ngan

Pagpasa

217-218

Mulay/Uyag nga Pagpasa o

Pagsalo han Bola

5 Kombinasyon han Sayaw Base han

Kanta

219

Pagpakita han Nahimo nga Sayaw

6 Ordinaryo nga Folk Dance 220

Pagsayaw han Tukar nga Alitaptap

7 Pagpasa ngan Pagrumba 221-223

Mulay/Uyag nga Pasa-pasahay hin

Kalo

8 Pagpasa ngan Pagrumba 224-225

Kadangkadang


Pagpaso-paglakat nga Exercise


Pagbuhat han Tama nga Pamostura

xiii

Health

Yunit 1: Kalugaringon Panlawas…………………… 229 Panuyo ………………………………………… 230

Semana 1 231

Semana 2 232

Semana 3 239

Semana 4 244

Semana 5 247

Semana 6 253

Semana 7 256

Semana 8 260

Semana 9 266

Semana 10 269

Yunit 2: Paglikay ngan Pagpugong han………….. 271 Panuyo ………………………………………… 272

Semana 1 273

Semana 2 275

Semana 3 281

Semana 4 284

Semana 5 287

Semana 6 289

Semana 7 290

Semana 8 292

Semana 9 292

Semana 10 300

xiv

Yunit 3: Paglikay ngan Pagpugong han Sakit…… 303 Panuyo …………………………………………. 304

Semana 1 305

Semana 2 308

Semana 3 308

Semana 4 317

Semana 5 316

Semana 6 323

Semana 7 323

Semana 8 327

Semana 9 327

Semana 10 336

Semana 11 345

Yunit 4: Talwas nga Pamugong han Askidente

Ngan Unhan nga Pagtambal…………..…. 348 Panuyo …………………………………………. 349

Semana 1 350

Semana 2 353

Semana 3 357

Semana 4 364

Semana 5 367

Semana 6 373

Semana 7 377

Semana 8 379

Semana 9 384

Semana 10 390

271

YUNIT 2

Paglikay ngan Pagpugong

han mga Sakit

272

YUNIT 2: Paglikay ngan Pagpugong han mga Sakit

Panuyo:

Kahumanpag-admi han ikaduwanga bahin

gamit an mudyol, ginlalauman na mahihimo ini na

masunod:

1. Naisasaysay an relasyon han mga kagaw ngan

sakit.

2. Nakikilala nga an sakit naka-apekto ha

pagtobo han bata.

3. Naisusumat an mga angay hibaruan nga

impormasyon tungod han mga kumon nga

sakit han bata.

4. Naisusumat an epektohan pag-ehersisyo,

maupay nga nutrisyon, pagpahuway ngan

pagkaturog ngada han sakit.

5. Naaanalisar an importansya han bakuna para

malikyan ngan mapugngan an mga sakit.

6. Naipapakita kon paunanho an malikyan ngan

mapugngan an mga sakit.

273

Barasahon Panlawas 2

Ikaduha nga Bahin

Syahan nga Bahin

Pauna nga Eksamin

Basaha an mga pamulong ngan lidongi an letra han

imo baton:

1. An mga masunod na mga pamulong

nakakalikay han mga sakit hain an diri?

a. nakarigo ngan naglilimpiyo ha lawas kada

adlaw

b. pagkaon hin masustansiya na mag pagkaon

c. pagkaon hin mahugaw an mag kamot

2. Para magmahimsog an aton lawas, kinahanglan

naton _______________.

a. makaon la hin karuyag na mga pagkaon

b. magmulay hirani hin mga siot

c. kumaon hin masustansiya na mga pagkaon

3. Hain na mga masunod na mga pagkaon an

nakakahatag sustansiya ha aton lawas?

a. dulsi ngan tsokolate

b. prutas ngan utanon

c. mga tsitseriya

4. Kilal-a an sakit na nagkikinahanglan hin bakuna.

a. ubo b. tipdas c. hiranat

5. Ano an imo bubuhaton kun ikaw may hiranat?

a. magmulay bug-os adlaw

b. makarigo ha uran

c. pagsusumat kan nanay ngan magpahuway

274

6. Hain han mga masunod an kasagaran na sakit

han bata?

a. rayuma b. tipdas c. pilay

7. Kay ano nga nagsasakit an ngipon han bata?

a. diri nakaon

b. diri nakarigo

c. diri nagsisipilyo

8. Diin nagpapabakuna an bata?

a. ha merkado

b. ha simbahan

c. ha Health Center o klinika

9. Kay ano nga gin papabakunahan an bata?

a. para magkasakit

b. para magdamo an sakit

c. para malikayan an sakit

10. Hain nga ladawan an nagpapakita basi diri

magkasakit an bata?

a. b.

c.

275


Ikaduha nga Bahin

Ikaduha nga Semana

Buruhaton 1

Kilal-a an ladawan A ngan B.

Ladawan A

Ladawan B

276

Buruhaton 2

277

Buruhaton 3

Pagbasa han istorya:

An Batang nga si Jonas

Na eskuwela hi Jonas ha Grade 2. Pirme la

hiya mahugaw ngan waray kurukarigo salit sukot

la hiya magkasakit. Naluoy hi iya Nanay kay

waray nakikigsangkay kay mabaho ngan

buringon hiya.

Gin signgan ni iya Nanay nga kumarigo

kada adlaw. Gin sunod ni Jonas an siring ni iya

Nanay. Permi na hiya nakarigo, malimpiyo ngan

nakaon na hin maupay. Bumalik an iya maupay

nga lawas ngan diri na hiya masinakitnon ngan

dumamo na liwat an iya mga sangkay.

278

1. Hin-o hi Jonas ha istorya?

2. Kay ano nga pirmi hiya nagkikinasakit?

3. Ano an nakapasakit ha iya?

Buruhaton 4

Igsurat an mga maupay na buruhaton ha

lawas para makalikay han mga sakit.

Parte han lawas Maupay na buruhaton

1. Ngipon

2. Kulo ha kamot

ngan tiil

3. Buhok

4. Talinga

5. Irong

279

Buruhaton 5

Igsurat kun ano hit pagkakaiba ha duha na

ladawan dida ha linya.

_______________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

___________________________________________________

280

Buruhaton 6

Batona an mga pakiana.

1. Ano an mahinabo ha bata kun madamo na

an germs na ada ha iya lawas?

2. Ano an maupay na buruhaton mapudngan

an mga sakit?

Buruhaton 7

Igsurat an Oo kon an mga pulong

nagpapakita han paglikay han mga sakit. Ngan

diri kon diri angay.

_____ 1. Pagkaon na mahugaw an mga kamot.

_____ 2. Naparigo kada adlaw.

_____ 3. Pagmulay hirani han mga siot.

_____ 4. Pagkaon hin may mga langaw.

_____ 5. Paghugas han mga kamot antis ngan

kahuman kumaon.

Buruhaton 8

Maglista an iyo adlaw adlaw na maupay

na buruhaton mapudngan an sakit.

281


Ikaduha nga Bahin

Ikatulo nga Semana

Buruhaton 1

Igsurat ha sulod han kahon an mga kasagaran

na mga sakit na nakaapekto ha pagtubo han bata.

282

Buruhaton 2

Pagmulay:

1. May mga plaskard na may mga pulong han

mga kasagaran na mga sakit han mga bata na

ginsarang ha salog.

2. Tatamakan an mga plaskard kaupod han mga

sintomas.

3. An una na makatamak han padis na lidong

makakakuha hin duha nga puntos.

Buruhaton 3

Igsurat an tsek (√) ha blanko han mga

kasagaran sakit han bata.

____ 1. Tipdas _____ 6. Ubo

____ 2. Hangga _____ 7. Sip-on

____ 3. Dengue _____ 8. Hiranat

____ 4. Bikag _____ 9. Rayoma

____ 5. Oro-oro _____ 10. Pilay

283

Buruhaton 4

Paghimo han plakard kun paunanhon

malikyan an mga sakit.

284


Ikaduha nga Bahin

Ikaupat nga Semana

Buruhaton 1

Pagpakita han ladawan ni Bobby.

Pagpakita han ladawan ni Willie:

285

Pakiana:

1. Ano an imo masisiring kan Bobby? Willie?

2. Hin-o naruruyag kan Bobby? Willie?

3. Hin-o ha ira hit imo karuyag, hi Bobby?

O Hi Willie? Kay ano?

Buruhaton 2

Igsurat an mga pamulong nga

nakabulig pagpahimsog ngan mahirayo han mga

sakit. Gamita an ginhatag na porma ha ubos.

Mahimsog ngan hirayo ako ha sakit

kay pirmi ako nakaon _________________.

Pirmi ako nag-eersisyo_________________

______________________________________.

286

Buruhaton 3

Igsurat an Oo kun an mga pamulong

nagpapakita hit maupay na paghirot han lawas

ngan Diri kun diri maupay.

________1. Nakaturog hit husto nga oras.

________2. Pagkaon hit duro han magtam-is na mga

dulsi ngan tsokolate.

________3. Pagmulay bug-os na adlaw.

________4. Pagpahayahay pinaagi han pamati hin

mga kanta.

________5. Pag ehersisyo kada adlaw.

Buruhaton 4

Igsurat ha iyo kuwaderno lima nga maupay

nga buruhaton para magmaupay it pagtubo hit

bata.

287


Ikaduha nga Bahin

Ikalima nga Semana

Buruhaton 1

Basaha an mga buruhaton han bata.

Igsurat an tsek (√ ) han mga pulong han imo mga

baton.

Buruhaton Pirmi Danay Diri

1. Kumaon hin tama ngan

balanse nga pagkaon

kada adlaw.

2. Paglimpyo han lawas

kada adlaw.

3. Pag-ehersisyo kada

adlaw

4. Pagkaturog ngan

pagpahayahay pinaagi

han pamati han kanta.

5. Pagkita TV tubtob gab-i.

288

Buruhaton 2

Igsurat an baton para makumpleto an

mga pulong. Gamit an porma ha ubos.

Buruhaton 3

Igsurat an tsek (√ ) kun an pamulong tama

ngan ekis ( x ) kun diri tama.

________1. Makaon la hin mga karuyag na pagkaon.

________2. Makaturog ngan magpahuway kun

karuyag.

________3. An pag-ehersisyo nagpahimsog ngan

nagpapakusog ha naton lawas.

________4. Diri kinahanglan maparigo kun diri

mahugaw.

________5. An tama ngan balanse na pagkaon

nagpapahimsog han naton lawas.

Nagbubuhat ako hin mga paghirot han

panlawas tungod kay _______________

_________________________________________.

289

Buruhaton 4

Igsurat an mga mag-upay na mga buruhaton

para maging makusog ngan mahimsog an lawas.

290


Ikaduha nga Bahin

Ikaunom ngan Ikapito nga Semana

Buruhaton 1

Igsurat an A kun Asya, D kun Diri asya.

____ 1. An pagbakuno nakakalikay ha mga sakit

____ 2. An mga Brgy. Health Workers an

nagbabakuna.

____ 3. Nagkakasakit an diri kumpleto han

bakuna.

____ 4. An pagpapabakuna para la ha mga

rikuhanon.

____ 5. An mga nakakatapon na sakit diri na

kinahanglan magpabakuna.

Buruhaton 2

Magpakiana ha imo nanay/tatay kun ano

nga bakuna an ginhatag ha imo hadto nga

nakapasagang ha imo han mga sakit.

Ikaunom nga Semana

291

Buruhaton 1

Igsurat an Oo kun maupay an mga

pamulong ngan Diri kun diri maupay.

________1. Mag-ehersisyo kada adlaw.

________2. Pagsangra usa nga paagi han

pagbakuna.

________3. An pagbakuna paghihimuon kahuman

magkasakit.

________4. An makusog na resistensiya hit

pansagang han aton lawas.

________5. Pagkaon han bisan ano na karan-on

nakakabulig pagtubo ngan pagpakusog

han lawas.

Buruhaton 2

Pagsurat mausa o duha nga mga

pamulong kun ano it imo gin-aabat han

ginbakunahan ka hadto.

Ikapito nga Semana

292


Ikaduha nga Bahin

Ikawalo ngan ikasiyam nga Semana

Buruhaton 1

Pagpapakita hin ladawan.

Ikawalo nga Semana

293

Buruhaton 2

Igsurat an (√ ) ha blanko ugsa an numero

han mga pulong nakakapugong han sakit ngan ekis

( X ) kun diri.

_____ 1. Paghugas han kamot ugsa kumaon.

_____ 2. Nagmiminulay samtang nakaon.

_____ 3. Pag-ehersisyo kada adlaw.

_____ 4. Pag-inum han tuba, kape ngan softdrinks.

_____ 5. An pagkarigo adlaw-adlaw.

Buruhaton 3

Igsurat ha iyo papel an imo pirme gin

bubuhat para magmahimsog an imo lawas.

294

Buruhaton 1

Pagpapakita hin ladawan.

Ikasiyam nga Semana

295

Buruhaton 2

Pagpapakita hin mga ladawan han mga

buruhaton para makakalikay han mga sakit.

296

297

Pakiana:

1. Ano hit imo masisiring ha ladawan?

2. Ano an mga buruhaton na makakalikay

han sakit?

298

Buruhaton 3

Kolori hin pula an lobo nga nagpapakita hin

buruhaton na nakakalikay han sakit.

Pagpapabakuna

Pag-ehersisyo

ngan tama na

pagpahuway

Pagpakonsulta

ha doctor.

Tama na pag-

inum han

bulong o

medisina.

Nakapaupay

han lawas

299

Buruhaton 4

Butangi hit malipayon na nawong ( ) kun

an pamulong nagpapakita hin paglikay han mga

sakit. Ngan masulob-on () an diri.

_____ 1. Pagkaturog timprano.

_____ 2. Pirmi paghugas han kamot.

_____ 3. Pag-inum hin walo ngadto napulo ka baso

nga tubig ha kada adlaw.

_____ 4. Pagkaon hin masustansiya na mga

pagkaon.

_____ 5. Pagpapabakuna.

Buruhaton 5

Paghatag ma lima nga pamaagi para ma

pugngan it pagkaada hin mga sakit hit bata. Igsurat

ha iyo kwarderno.

300


Ikaduha nga Bahin

Ikanapulo nga Semana

Panapos na Eksamin:

A. Basaha an mga pamulong. Lidongi an letra han

tama nga baton.

1. Hain nga ladawan an nagpapakita basi diri

magkasakit an bata?

a. b. c.

2. Hi Pedro nagkasakit hin Dengue. Ano an mga

sinyales na mayda hiya hito nga sakit?

a. nanlalaguro an bag-os nga lawas

b. naghuhurohiranat, mayda ubo ngan sip-on

c. nakagat hin lamok

3. Hain hini nga mga pamulong an DIRI maupay

han nagtutubo nga bata?

a. pag-uyag hin diri maminos hin usa ka oras

kada adlaw

b. pag-inum hin kape kada adlaw

c. pag ehersisyo kada adlaw

301

4. Hi Ramon maluya la pirmi an lawas ngan

nagkikinasakit. Amo nga diri nakakasulod ha

eskuwela kada adlaw. Ano an posible nga mga

rason?

1. nag-eehersisyo

2. nakaon hin prutas ngan utan kada adlaw

3. nakaturog hin atrasado ha gab – i

4. nakaon hin mga tsitseriya

5. nainom hin kape kada aga

a. 1,2,3 b. 3,4,5 c. 1,2,4

5. Hain ha mga ladawan ha ubos an eksakto nga

paghugas han mga kamot?

a. b. c.

6. Hain ha mga masunod an DIRI angay buhaton

hin usa nga nagtutubo nga bata?

a. kumpleto nga pagpapabakuna

b. eksakto nga pag-eehersisyo o

pagpapahuway

c. paglugaring pag tambal nga diri nakunsulta

ha doktor.

302

B. Matching Type:

Pagtandinga an aada ha kolum A ngadto ha

kolum B

Kolum A Kolum B

7. bakuna a. makatol ngan nanlalaguro

8. ngipon b. pagsipilyo kada adlaw

9. tipdas ngan

hangga c. utan, prutas, isda

10. masustansiya

nga mga d. Oro-Oro

pagkaon e. tipos

Documents

Kagamitan ng Mag-aaral