Upload
others
View
107
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
i
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
2
Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na
inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at
pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat
namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na
mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng
Edukasyon sa [email protected].
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Music, Art, Physical Education
and Health
Kagamitan ng Mag-aaral Waray
ii
Music, Art, Physical Education and Health – Ikalawang Baitang Kagamitan ng Mag-aaral sa Waray Unang Edisyon, 2013 ISBN: 978-971-9601-45-6
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang mahanap at mahingi ang pahintulot ng mga may karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Yolanda S. Quijano, Ph.D.
Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral
Mga Consultant: Gaudencia J. Alfafara (Music); Rogelia K. Firmo (Art); Dr. Editha P. Jacer (P.E.); at Belen P. Hipe (Health)
Mga Manunulat: Ma. Cristy Lyn G. Meracap, Myra L. Pilpa, Rachael Jao-Floralde, at Norma Q. Caspe (Music); Gloria R. Pagunsan, Ma. Nimfa L. Lacdao, Manuelita A. Barbosa, at Josefina A. Rocha (Art); Francie T. Surio, Paulina D. Gabon, Maria Fe G. Moraleta, at Maria Evelyn M. Labian (P.E.); and Rowena T. Vacal, Edna R. Suarez, Ma. Orange Lanie A. Maestre, at Tarah R. Marfori (Health)
Mga Patnugot: Marlou D. Camposano (Music); Louie G. Limpoco (Art); Mark Chester Anthony G. Tamayo (P.E.); at Harvie D. Villamor (Health)
Graphic Artists: Mercedita S. Garcia (Music); Jerry C. Cebillos (Art); Jennifer C.
Babiano (P.E.); at Jocelyn D. Gracioso (Health)
Naglayout: Veronica N. Enriquez (Music); Rafael L. Mortega (Art);
Geraldine M. Gomez (P.E.); Elvira M. de Leon (Health) at
Joselito B. Asi (IMCS)
Inilimbag sa Pilipinas ng Rex Book Store, Inc.
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat
(DepEd-IMCS)
Office Address: 2nd
Floor Dorm G, PSC Complex, Meralco Avenue
Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address: [email protected]
iii
LISTAHAN HAN PAG-ARADMAN
Music, Art, Physical Education and Health
Music
Unit 1: Rhythm
Lesson Topics Pages
1 Associate visual images with sound and
silence on responding to the beat.
3
2 Clap, tap, chant, walk, and play musical
instruments, in response to sound with
correct rhythm in:
- a group of 2s
- a group of 3s
- a group of 4s
6
3 Identify the pitch of tones as high, low,
higher or lower
7
4 Identify musical lines as similar or
dissimilar through simple visuals or art
works.
8
5 1. Sing a song using appropriate
breathing.
2. Show proper posture in singing the
national anthem.
3. Manifest love of country
11
6 Distinguish loud, medium, and soft in
recorded music
12
7 Replicate loud and soft music vocally or
with instruments.
14
iv
Unit 2: Rhythm
Lesson Topics Pages
1 A. Imitate and replicate simple series of
rhythm
B. Clap, tap, and play improvised
musical instruments in response to
rhythm
C. Show enjoyment through body
movements
17
2 A. Identify the pitch of tones
B. Respond to pitch of tones through
body movements, singing and
playing
C. Shows enthusiasm in doing the
activity.
19
3 Demonstrate high and low tones through
singing and playing musical instruments
21
4 A. Identify the beginning and
ending of a song
B. Sing the beginning and ending of a
song and interpret through
movements.
23
5 A. Identify the sources of sounds
B. Produce the sounds heard by
imitating the sound
C. Appreciate sounds of nature
26
6 Interpret through movements the
dynamics of a song
28
7 A. Demonstrate different tempo through
varied movements
B. Respond to different tempo through
varied movements or dance.
C. Show understanding of tempo
through body movements.
30
v
Unit 3: Rhythm
Lesson Topics Pages
1 Create simple ostinatos. 32
2 Sing with correct pitch. 39
3 Indicate repeated musical
passages through movements.
43
4 Replicate the sounds from
different sources and associate
them with body movements.
46
5 Associate sounds of animals to
dynamics.
51
6 Mimic animal movement to
identify tempo variation horse-
fast , man walking – moderate,
carabao – slow.
57
vi
Unit 4: Rhythm
Lesson Topics Pages
1 Play simple ostinato on available
instruments or other sources.
Participate actively in performing the
activities.
64
2 Illustrate the melodic contour through:
Writing melodic tones in the air.
Line notation
70
3 Echo repetitions of musical lines.
Repeat the designated musical lines
77 4 Identify common musical instruments by
sound and sight.
80 5 Use terms soft and softer; loud and
louder to identify dynamics
Values Integration:
Respect other people.
84
6 Respond to the different tempo through
varied movements.
Values Integration: Love For Music
90
7 Identify musical density using recorded
music.
Distinguish the thinness and thickness of
musical sounds.
Values Integration:
Show love and appreciation for music
and its accompaniments.
93
vii
Art
Yunit 1: Pagdrowing
Leksiyon Ulohan
Paypay
1-2 Porma han Nawong han Tawo 96-100
3-4 Porma Han Lawas
Pagpalutop han Porma han Lawas
101-102
5-6 Pagdrowing hin Paborito nga Utanon 103
7-8 Pagdrowing hin Paborito nga Tanom
Pagdrowing hin Usa nga Butang
104-105
9-10 Pagdrowing hin mga Makaruruyag
nga Lugar
106
Yunit 2: Pagpintar
Leksiyon Ulohan
Paypay
1-3 Paghatag hin Importansiya han
Hinimo ha Dagat
109-110
4-5 Pagdrowing hin mga inuukyan han
mga Hayop ha Dagat
111-112
6-7 Mural nga Himo ha Kagurangan 113-117
8-9 Tulo ngan Magkalainlain nga Porma
han Paghimo han Traysikol ngan
Awto
118-119
viii
Yunit 3: Pag-imprinta
Leksiyon Ulohan Paypay
1-3 Pag-imprinta Gamit an Natural
nga Butang
122-127
4-5 Imprinta ha Tiagaman na Libro
putos han Libro ngan
Kwaderno
128-130
6 Imprinta para Utlanan han
Disenyo ha Sulod Eskwelahan
131
7 Paghimo han Kard Gamit an
Magkalainlain nga
Makaruruyag nga Imprinta
132-133
8 Imprinta ha Kahon 135-137
9 Pagpapakita 138-142
Yunit 4: 3-D Iskultura
Leksiyon Ulohan Paypay
1-2 Paggamit hin Utro han mga
Butang nga Iharapil
145
3-4 Paghimo hin Banog-Banog 146-149
5-7 Diorama: Porma han Lawas
han Hayop Gamit an
Lutak/Lagay
150-152
8-10 Diorama: Porma han
Tawo/Bunga/Utanon ngan
Daba Gamit an Lutak/ Lagay
153-161
ix
Physical Education
Yunit 1: Mga Porma Han Lawas Ngan Gios
Leksiyon Ulohan Paypay
1 Balanse ngan Diri Balanse nga
mga Gios Gamit an mga Parte
han Lawas
165-166
Balanse o Diri?
2 Mga Gios ngan Kiwa han Lawas 167
Paggrupo han mga Gios
3 Mga Gios nga Nasubay han
Rhythm
168
Paggios Base han Tukar
4 Line Relays 169
Tama o Diri?
5 Circle Relay 170
Oo o Diri ?
6 Shuttle Relay 171
Mga Pahamtang
7 Tama nga Postura han
Paglingkod
172
Oo, Danay, Diri
8 Tama nga Postura han Paglakat 173
Tama nga Paglakat
9 Tama nga Postura han Pagtindog 174
Tama nga Pagtindog
x
Yunit 2: May Mga Ritmo Ngan Gios Ha
Edukasyon Panlawas
Leksiyon Ulohan Paypay
1 Pagbakingking 178
Bakingking
2 Paglakbang 179-180
Obstacle Leaping Relay
3 An Eksakto nga Paglukso 181
Pilia ngan Lidongi
4 Tama nga Paglukso ngan
Pagkingking
182
Mulay nga Lukso ngan Kingking
5-6 Simple nga Folk Dance ngan
may Ritmo nga Ehersisyo
183
Paggamit hin Hula Hoop
7 Pasapasahay ngan Rumbaay 184
Partner Relay
8 Rumbaay han Grupo 185-186
Tama nga Pamatasan ha Grupo
Oo o Diri
9 Tama nga Pamostura han Lawas 187
Hain an Tinuod nga Pahayag
10 Tama nga Pamostura 188
Tama nga Pamostura
xi
Yunit 3: Mga Gios Pampakusog Han Lawas
Leksiyon Ulohan Paypay
1 Pagbag-o han Kalaksi 192-195
Ano an Angay Buhaton
Tama ba o Diri
Rumbaay hin Kalaksi
2 Pagbag-o han Direksiyon 196-197
Tama ba o Diri
Mga Nakakaapekto han Gios
3 Pag-itsa han Bola 198
Pagbiling han mga Pulong
4 Pagsalo han Bola 199
Pagsalo han Bola ngan Iba pa
5 Rhythmic Routines 200-202
Mga Gamit ha Rhythmic Exercises
Praktis Gamit an Ginhimo nga
Flaglets
6 Ordinaryo nga Folk Dance 203
Kaya o Nabubuhat ko
7 Pasa-pasahay 204-205
Mga Pamatasan ha
Pakikipagmulay
Ano an Angay nga Pamatasan
8 Pasa-pasahay 206-207
Mag-upay nga mga Pamatasan
Pagkumpleto han Pamulong
9 Tama nga Pamostura han Lawas 208
Pagpuno han Kulang
10 Tama nga Pamostura samtang
Nagduduso o
Nagbubutong/Nagdadanas
209-210
Hain an Tama nga Pamostura
Pagpraktis han Tama nga
Pamostura
xii
Yunit 4: Pagkilala Han Kalugaringon Pinaagi
Hin Mga Buhat Panlawas
Leksiyon Ulohan Paypay
1 Mga Buruhaton Pagprobar han
Kalugaringon
214
Idrowing mo an Litrato
2 Iba-iba nga Gios han Lawas 215
Paglugaring han Tukar ngan
Pagsayaw
3 Abilidad han Pag-itsa ngan
Pagpasa
216
Pag-itsa ngan Pagpasa han Bola
4 Abilidad han Pag-itsa ngan
Pagpasa
217-218
Mulay/Uyag nga Pagpasa o
Pagsalo han Bola
5 Kombinasyon han Sayaw Base han
Kanta
219
Pagpakita han Nahimo nga Sayaw
6 Ordinaryo nga Folk Dance 220
Pagsayaw han Tukar nga Alitaptap
7 Pagpasa ngan Pagrumba 221-223
Mulay/Uyag nga Pasa-pasahay hin
Kalo
8 Pagpasa ngan Pagrumba 224-225
Kadangkadang
9 Tama nga Pamostura han Lawas 226
Pagpaso-paglakat nga Exercise
10 Tama nga Pamostura han Lawas 227
Pagbuhat han Tama nga Pamostura
xiii
Health
Yunit 1: Kalugaringon Panlawas…………………… 229 Panuyo ………………………………………… 230
Semana 1 231
Semana 2 232
Semana 3 239
Semana 4 244
Semana 5 247
Semana 6 253
Semana 7 256
Semana 8 260
Semana 9 266
Semana 10 269
Yunit 2: Paglikay ngan Pagpugong han………….. 271 Panuyo ………………………………………… 272
Semana 1 273
Semana 2 275
Semana 3 281
Semana 4 284
Semana 5 287
Semana 6 289
Semana 7 290
Semana 8 292
Semana 9 292
Semana 10 300
xiv
Yunit 3: Paglikay ngan Pagpugong han Sakit…… 303 Panuyo …………………………………………. 304
Semana 1 305
Semana 2 308
Semana 3 308
Semana 4 317
Semana 5 316
Semana 6 323
Semana 7 323
Semana 8 327
Semana 9 327
Semana 10 336
Semana 11 345
Yunit 4: Talwas nga Pamugong han Askidente
Ngan Unhan nga Pagtambal…………..…. 348 Panuyo …………………………………………. 349
Semana 1 350
Semana 2 353
Semana 3 357
Semana 4 364
Semana 5 367
Semana 6 373
Semana 7 377
Semana 8 379
Semana 9 384
Semana 10 390
271
YUNIT 2
Paglikay ngan Pagpugong
han mga Sakit
272
YUNIT 2: Paglikay ngan Pagpugong han mga Sakit
Panuyo:
Kahumanpag-admi han ikaduwanga bahin
gamit an mudyol, ginlalauman na mahihimo ini na
masunod:
1. Naisasaysay an relasyon han mga kagaw ngan
sakit.
2. Nakikilala nga an sakit naka-apekto ha
pagtobo han bata.
3. Naisusumat an mga angay hibaruan nga
impormasyon tungod han mga kumon nga
sakit han bata.
4. Naisusumat an epektohan pag-ehersisyo,
maupay nga nutrisyon, pagpahuway ngan
pagkaturog ngada han sakit.
5. Naaanalisar an importansya han bakuna para
malikyan ngan mapugngan an mga sakit.
6. Naipapakita kon paunanho an malikyan ngan
mapugngan an mga sakit.
273
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Syahan nga Bahin
Pauna nga Eksamin
Basaha an mga pamulong ngan lidongi an letra han
imo baton:
1. An mga masunod na mga pamulong
nakakalikay han mga sakit hain an diri?
a. nakarigo ngan naglilimpiyo ha lawas kada
adlaw
b. pagkaon hin masustansiya na mag pagkaon
c. pagkaon hin mahugaw an mag kamot
2. Para magmahimsog an aton lawas, kinahanglan
naton _______________.
a. makaon la hin karuyag na mga pagkaon
b. magmulay hirani hin mga siot
c. kumaon hin masustansiya na mga pagkaon
3. Hain na mga masunod na mga pagkaon an
nakakahatag sustansiya ha aton lawas?
a. dulsi ngan tsokolate
b. prutas ngan utanon
c. mga tsitseriya
4. Kilal-a an sakit na nagkikinahanglan hin bakuna.
a. ubo b. tipdas c. hiranat
5. Ano an imo bubuhaton kun ikaw may hiranat?
a. magmulay bug-os adlaw
b. makarigo ha uran
c. pagsusumat kan nanay ngan magpahuway
274
6. Hain han mga masunod an kasagaran na sakit
han bata?
a. rayuma b. tipdas c. pilay
7. Kay ano nga nagsasakit an ngipon han bata?
a. diri nakaon
b. diri nakarigo
c. diri nagsisipilyo
8. Diin nagpapabakuna an bata?
a. ha merkado
b. ha simbahan
c. ha Health Center o klinika
9. Kay ano nga gin papabakunahan an bata?
a. para magkasakit
b. para magdamo an sakit
c. para malikayan an sakit
10. Hain nga ladawan an nagpapakita basi diri
magkasakit an bata?
a. b.
c.
275
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Ikaduha nga Semana
Buruhaton 1
Kilal-a an ladawan A ngan B.
Ladawan A
Ladawan B
276
Buruhaton 2
277
Buruhaton 3
Pagbasa han istorya:
An Batang nga si Jonas
Na eskuwela hi Jonas ha Grade 2. Pirme la
hiya mahugaw ngan waray kurukarigo salit sukot
la hiya magkasakit. Naluoy hi iya Nanay kay
waray nakikigsangkay kay mabaho ngan
buringon hiya.
Gin signgan ni iya Nanay nga kumarigo
kada adlaw. Gin sunod ni Jonas an siring ni iya
Nanay. Permi na hiya nakarigo, malimpiyo ngan
nakaon na hin maupay. Bumalik an iya maupay
nga lawas ngan diri na hiya masinakitnon ngan
dumamo na liwat an iya mga sangkay.
278
1. Hin-o hi Jonas ha istorya?
2. Kay ano nga pirmi hiya nagkikinasakit?
3. Ano an nakapasakit ha iya?
Buruhaton 4
Igsurat an mga maupay na buruhaton ha
lawas para makalikay han mga sakit.
Parte han lawas Maupay na buruhaton
1. Ngipon
2. Kulo ha kamot
ngan tiil
3. Buhok
4. Talinga
5. Irong
279
Buruhaton 5
Igsurat kun ano hit pagkakaiba ha duha na
ladawan dida ha linya.
_______________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
280
Buruhaton 6
Batona an mga pakiana.
1. Ano an mahinabo ha bata kun madamo na
an germs na ada ha iya lawas?
2. Ano an maupay na buruhaton mapudngan
an mga sakit?
Buruhaton 7
Igsurat an Oo kon an mga pulong
nagpapakita han paglikay han mga sakit. Ngan
diri kon diri angay.
_____ 1. Pagkaon na mahugaw an mga kamot.
_____ 2. Naparigo kada adlaw.
_____ 3. Pagmulay hirani han mga siot.
_____ 4. Pagkaon hin may mga langaw.
_____ 5. Paghugas han mga kamot antis ngan
kahuman kumaon.
Buruhaton 8
Maglista an iyo adlaw adlaw na maupay
na buruhaton mapudngan an sakit.
281
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Ikatulo nga Semana
Buruhaton 1
Igsurat ha sulod han kahon an mga kasagaran
na mga sakit na nakaapekto ha pagtubo han bata.
282
Buruhaton 2
Pagmulay:
1. May mga plaskard na may mga pulong han
mga kasagaran na mga sakit han mga bata na
ginsarang ha salog.
2. Tatamakan an mga plaskard kaupod han mga
sintomas.
3. An una na makatamak han padis na lidong
makakakuha hin duha nga puntos.
Buruhaton 3
Igsurat an tsek (√) ha blanko han mga
kasagaran sakit han bata.
____ 1. Tipdas _____ 6. Ubo
____ 2. Hangga _____ 7. Sip-on
____ 3. Dengue _____ 8. Hiranat
____ 4. Bikag _____ 9. Rayoma
____ 5. Oro-oro _____ 10. Pilay
283
Buruhaton 4
Paghimo han plakard kun paunanhon
malikyan an mga sakit.
284
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Ikaupat nga Semana
Buruhaton 1
Pagpakita han ladawan ni Bobby.
Pagpakita han ladawan ni Willie:
285
Pakiana:
1. Ano an imo masisiring kan Bobby? Willie?
2. Hin-o naruruyag kan Bobby? Willie?
3. Hin-o ha ira hit imo karuyag, hi Bobby?
O Hi Willie? Kay ano?
Buruhaton 2
Igsurat an mga pamulong nga
nakabulig pagpahimsog ngan mahirayo han mga
sakit. Gamita an ginhatag na porma ha ubos.
Mahimsog ngan hirayo ako ha sakit
kay pirmi ako nakaon _________________.
Pirmi ako nag-eersisyo_________________
______________________________________.
286
Buruhaton 3
Igsurat an Oo kun an mga pamulong
nagpapakita hit maupay na paghirot han lawas
ngan Diri kun diri maupay.
________1. Nakaturog hit husto nga oras.
________2. Pagkaon hit duro han magtam-is na mga
dulsi ngan tsokolate.
________3. Pagmulay bug-os na adlaw.
________4. Pagpahayahay pinaagi han pamati hin
mga kanta.
________5. Pag ehersisyo kada adlaw.
Buruhaton 4
Igsurat ha iyo kuwaderno lima nga maupay
nga buruhaton para magmaupay it pagtubo hit
bata.
287
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Ikalima nga Semana
Buruhaton 1
Basaha an mga buruhaton han bata.
Igsurat an tsek (√ ) han mga pulong han imo mga
baton.
Buruhaton Pirmi Danay Diri
1. Kumaon hin tama ngan
balanse nga pagkaon
kada adlaw.
2. Paglimpyo han lawas
kada adlaw.
3. Pag-ehersisyo kada
adlaw
4. Pagkaturog ngan
pagpahayahay pinaagi
han pamati han kanta.
5. Pagkita TV tubtob gab-i.
288
Buruhaton 2
Igsurat an baton para makumpleto an
mga pulong. Gamit an porma ha ubos.
Buruhaton 3
Igsurat an tsek (√ ) kun an pamulong tama
ngan ekis ( x ) kun diri tama.
________1. Makaon la hin mga karuyag na pagkaon.
________2. Makaturog ngan magpahuway kun
karuyag.
________3. An pag-ehersisyo nagpahimsog ngan
nagpapakusog ha naton lawas.
________4. Diri kinahanglan maparigo kun diri
mahugaw.
________5. An tama ngan balanse na pagkaon
nagpapahimsog han naton lawas.
Nagbubuhat ako hin mga paghirot han
panlawas tungod kay _______________
_________________________________________.
289
Buruhaton 4
Igsurat an mga mag-upay na mga buruhaton
para maging makusog ngan mahimsog an lawas.
290
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Ikaunom ngan Ikapito nga Semana
Buruhaton 1
Igsurat an A kun Asya, D kun Diri asya.
____ 1. An pagbakuno nakakalikay ha mga sakit
____ 2. An mga Brgy. Health Workers an
nagbabakuna.
____ 3. Nagkakasakit an diri kumpleto han
bakuna.
____ 4. An pagpapabakuna para la ha mga
rikuhanon.
____ 5. An mga nakakatapon na sakit diri na
kinahanglan magpabakuna.
Buruhaton 2
Magpakiana ha imo nanay/tatay kun ano
nga bakuna an ginhatag ha imo hadto nga
nakapasagang ha imo han mga sakit.
Ikaunom nga Semana
291
Buruhaton 1
Igsurat an Oo kun maupay an mga
pamulong ngan Diri kun diri maupay.
________1. Mag-ehersisyo kada adlaw.
________2. Pagsangra usa nga paagi han
pagbakuna.
________3. An pagbakuna paghihimuon kahuman
magkasakit.
________4. An makusog na resistensiya hit
pansagang han aton lawas.
________5. Pagkaon han bisan ano na karan-on
nakakabulig pagtubo ngan pagpakusog
han lawas.
Buruhaton 2
Pagsurat mausa o duha nga mga
pamulong kun ano it imo gin-aabat han
ginbakunahan ka hadto.
Ikapito nga Semana
292
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Ikawalo ngan ikasiyam nga Semana
Buruhaton 1
Pagpapakita hin ladawan.
Ikawalo nga Semana
293
Buruhaton 2
Igsurat an (√ ) ha blanko ugsa an numero
han mga pulong nakakapugong han sakit ngan ekis
( X ) kun diri.
_____ 1. Paghugas han kamot ugsa kumaon.
_____ 2. Nagmiminulay samtang nakaon.
_____ 3. Pag-ehersisyo kada adlaw.
_____ 4. Pag-inum han tuba, kape ngan softdrinks.
_____ 5. An pagkarigo adlaw-adlaw.
Buruhaton 3
Igsurat ha iyo papel an imo pirme gin
bubuhat para magmahimsog an imo lawas.
294
Buruhaton 1
Pagpapakita hin ladawan.
Ikasiyam nga Semana
295
Buruhaton 2
Pagpapakita hin mga ladawan han mga
buruhaton para makakalikay han mga sakit.
296
297
Pakiana:
1. Ano hit imo masisiring ha ladawan?
2. Ano an mga buruhaton na makakalikay
han sakit?
298
Buruhaton 3
Kolori hin pula an lobo nga nagpapakita hin
buruhaton na nakakalikay han sakit.
Pagpapabakuna
Pag-ehersisyo
ngan tama na
pagpahuway
Pagpakonsulta
ha doctor.
Tama na pag-
inum han
bulong o
medisina.
Nakapaupay
han lawas
299
Buruhaton 4
Butangi hit malipayon na nawong ( ) kun
an pamulong nagpapakita hin paglikay han mga
sakit. Ngan masulob-on () an diri.
_____ 1. Pagkaturog timprano.
_____ 2. Pirmi paghugas han kamot.
_____ 3. Pag-inum hin walo ngadto napulo ka baso
nga tubig ha kada adlaw.
_____ 4. Pagkaon hin masustansiya na mga
pagkaon.
_____ 5. Pagpapabakuna.
Buruhaton 5
Paghatag ma lima nga pamaagi para ma
pugngan it pagkaada hin mga sakit hit bata. Igsurat
ha iyo kwarderno.
300
Barasahon Panlawas 2
Ikaduha nga Bahin
Ikanapulo nga Semana
Panapos na Eksamin:
A. Basaha an mga pamulong. Lidongi an letra han
tama nga baton.
1. Hain nga ladawan an nagpapakita basi diri
magkasakit an bata?
a. b. c.
2. Hi Pedro nagkasakit hin Dengue. Ano an mga
sinyales na mayda hiya hito nga sakit?
a. nanlalaguro an bag-os nga lawas
b. naghuhurohiranat, mayda ubo ngan sip-on
c. nakagat hin lamok
3. Hain hini nga mga pamulong an DIRI maupay
han nagtutubo nga bata?
a. pag-uyag hin diri maminos hin usa ka oras
kada adlaw
b. pag-inum hin kape kada adlaw
c. pag ehersisyo kada adlaw
301
4. Hi Ramon maluya la pirmi an lawas ngan
nagkikinasakit. Amo nga diri nakakasulod ha
eskuwela kada adlaw. Ano an posible nga mga
rason?
1. nag-eehersisyo
2. nakaon hin prutas ngan utan kada adlaw
3. nakaturog hin atrasado ha gab – i
4. nakaon hin mga tsitseriya
5. nainom hin kape kada aga
a. 1,2,3 b. 3,4,5 c. 1,2,4
5. Hain ha mga ladawan ha ubos an eksakto nga
paghugas han mga kamot?
a. b. c.
6. Hain ha mga masunod an DIRI angay buhaton
hin usa nga nagtutubo nga bata?
a. kumpleto nga pagpapabakuna
b. eksakto nga pag-eehersisyo o
pagpapahuway
c. paglugaring pag tambal nga diri nakunsulta
ha doktor.
302
B. Matching Type:
Pagtandinga an aada ha kolum A ngadto ha
kolum B
Kolum A Kolum B
7. bakuna a. makatol ngan nanlalaguro
8. ngipon b. pagsipilyo kada adlaw
9. tipdas ngan
hangga c. utan, prutas, isda
10. masustansiya
nga mga d. Oro-Oro
pagkaon e. tipos