69
JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie Ter ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen is deze presentatie breed gehouden. Alle onderwerpen uit de ontwikkelde richtlijn komen aan bod. Het is aan de organisatie zelf een keuze te maken welke onderdelen uit deze powerpoint te gebruiken in een scholing of instructie. Dit is afhankelijk van voorgaande bijscholingen over het onderwerp, beschikbare tijd etc. 16-06-22

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen

Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie

Ter ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen is deze presentatie breed gehouden. Alle onderwerpen uit de ontwikkelde richtlijn komen aan bod.Het is aan de organisatie zelf een keuze te maken welke onderdelen uit deze powerpoint te gebruiken in een scholing of instructie. Dit is afhankelijk van voorgaande bijscholingen over het onderwerp, beschikbare tijd etc.

12-04-23

Page 2: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

JGZ-Richtlijn huidafwijkingenM.Kamphuis september 2012 Ontwikkeld door TNO, in samenwerking met CBOMet medewerking van: Suzanne Pasmans (allergoloog/dermatoloog), Jolanda Rutten-Panwar (verpleegkundig specialist), Carry Wensing (jeugdarts/ huisarts), Debora Roesink (jeugdarts), Yvonne van Straaten doktersassitente), Harmieke van Os- Medendorp (verpleegkundig onderzoeker), Colette van Hees (dermatoloog), Pauline Dirven (huisarts)Hanneke Rijk (kinderarts), Wieneke Zijlstra (psycholoog), Patricia Höcker (verloskundige); TNO: Pauline Verloove-Vanhorick (voorzitter werkgroepen), Helma van Gameren-Oosterom, Jacqueline Deurloo, Margot Fleuren, Annelies Broerse, Esther Coenen, Laura Nawijn, CBO: Kitty Rosenbrand, Ludeke van Es, Marjo Poth Dank voor plaatjes: Met dank aan het dia archief van de afdeling Dermatologie/Allergologie van het UMC Utrecht en het archief van Stichting Troderma te Voorburg, voor het leveren van de afbeeldingenDank aan ZonMw (subsidie)

Page 3: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen

Inhoud van de presentatie

Ontwikkeling JGZ richtlijn HuidInhoud van de richtlijnTaken van de JGZDigitaal stroomschemaActieve opsporing7 uitgangsvragen

12-04-23

Page 4: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Ontwikkeling van de richtlijn Huid (1)

• Knelpuntenanalyse

• Selectie onderwerpen

uitgangsvragen / wetenschappelijke onderbouwingo Droge huido Constitutioneel eczeemo Acnéo Zonbeschermingo Luierdermatitiso Spruwo Impetigoo (Verwijzing)

systematisch literatuuronderzoek (EBRO)

Page 5: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Ontwikkeling van de richtlijn Huid (2)

• Aanvulling op literatuur: o Actieve opsporing en verwijzing expertgroep meetingo Beslisschemao Beschrijving huidafwijkingen

• Eerste concept van de richtlijn

Page 6: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Inhoud richtlijn Huid (1)

H1: Introductie

H2: Taken van de JGZ

H3: Verwijzen bij actieve opsporing

H4: Kinderen met een donkere huid

H5: Het welzijn van kinderen met huidziekten

H6: Stroomschema’s: hoe herkennen van huidafwijkingen en wat te doen

= website

H7: De huidafwijkingen inclusief aanbevelingen per afwijking

H8: Algemene discussie, conclusie en aanbevelingen

Page 7: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Inhoud richtlijn Huid (2)

Bijlage 1: Werkwijze. Totstandkoming, wetenschappelijke onderbouwing en

uitgangsvragen van de richtlijn

Bijlage 2: Bronnen (gebruikt voor de beschrijvingen van de huidafwijkingen)

Bijlage 3: Overzicht bestaande richtlijnen Huid

Bijlage 4: PROVOKE en Verklarende woordenlijst

Bijlage 5: Wetenschappelijke onderbouwing met de uitgangsvragen en daarbij

behorend

bijlage 5a: zoektermen

bijlage 5b: evidence tabellen

De bijlagen 5a en 5b zijn digitaal te vinden via Website NCJ

Page 8: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Taken van de JGZ

• Preventieo voorlichting en advies over huidverzorging en zonbescherming

• Signaleringo actieve opsporingo huidafwijkingen waar vragen over zijn: adviezen geven over behandeling

met zelfzorgmedicatie of verwijzen naar de huisartso inspectie en palpatie van de huid: o.a. kindermishandeling en automutilatie,

donkere huid

• Diagnosticereno Anamnese: specifiek en algemeeno LO: inspectie en palpatie

Page 9: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Taken van de JGZ

• Herkenning en Registratieo Websiteo Beschrijving in dossier o PROVOKE/ efflorescenties, zie bijlage 4

Nodig is ‘POK’: plaats, omvang, kleur

Page 10: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Taken van de JGZ: advisering

• Advisering huidverzorging (op verzoek of na inspectie/palpatie)o Gezonde huid: alle middeleno Donkere huid: specifieke aandacht gewoonten (H4)o Droge huid:

Producten zonder parfum, conserveringsmiddelen en kleurstoffen

Invetten (o.a. Cetomacrogol crème, Lanette crème, Vaseline Cetomacrogol crème, Vaseline Lanette crème, Cetomacrogol zalf en Lanette zalf, zie tabel)

o Lokale corticosteroïden: afbouwschema, corticofobie

Page 11: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Taken van de JGZ: advisering

• Wassen/baden:o Gezonde huid: zoveel als gewensto Gevoelige of droge huid: richttijd 5 min., 2-3x/wk ip

voldoende, handwarm (37 gr), alleen milde pH neutrale zeep op navel, luiergebied, nek en oksels (gevoelig voor kolonisatie). Expert opinie: evt. olie in bad (cave aspiratie, glibberig)

• Zonbescherming

- Zie uitgangsvraag, volgen KWF adviezen

Page 12: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Taken van de JGZ

• Begeleiding en behandelingo Ondersteunende rol bij behandeling van (chronische)

aandoeningeno Aandacht voor welzijn (H5)o Uitleg, behandel- en verzorgadviezen optimaliseren (tabel) en

therapietrouw bevorderen

• Verwijzingo Huisarts, soms rechtstreeks contact bij spoed

Page 13: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Taken van de JGZ

• Kinderen met een donkere huid, H4o Huidafwijkingen manifesteren anders

Eerder lichenificatie en keloïd

Erytheem is grijs/paars i.p.v. rood

Vaker folliculair gerangschikt, annulair of papuleus

Vaker pigmentverschuiving

• Huidafwijking door culturele gewoontes

Page 14: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Taken van de JGZ

• Welzijn van kinderen met huidafwijkingen (kwaliteit van leven, H5)

o directe gevolgen: pijn, jeuk, verminderde groei, slaapproblemen

o indirecte gevolgen: psychologisch en sociaal functioneren, welzijn

• Grootste negatieve invloed: psoriasis en constitutioneel eczeem (CE), gevolgd door

urticaria en acné

• Expliciet vragen naar:

o het welzijn van kind en gezin

o last van jeuk en krabben, en slaapproblemen

o het volhouden van de behandeling

o schoolverzuim, angst en sociale contacten

• JGZ adviseert/ begeleiding

• Zo nodig verwijzen (bv. kinder- en jeugdpsycholoog)

Page 15: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Digitaal stroomschema/website (1)

• Tool voor in de dagelijkse praktijk

• Ter ondersteuning van de taken in de JGZ

• Stroomschema; EN

• Totaaloverzicht diagnoses o alfabetisch inclusief hoofdsymptoom en actie

http://jgzhuid.plusportservices.com/

Page 16: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

• Doel:o Beleid bepalen voor huidafwijkingen waar ouders/jeugdige

vragen over hebbeno Bepalen van een (cluster van) werkdiagnoses (dus niet persé

een diagnose stellen)o Informatie over afwijkingen die urgentie/verwijzing behoeven

• Uitgangspunt is het meest opvallende kenmerk:o lokale verkleuringo roodheido verhevenheid of bultje

Digitaal stroomschema/ website (2)

Page 17: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Demonstratie digitaal stroomschema/ website

http://jgzhuid.plusportservices.com/

(Indien geen internet verbinding voorhanden is, kunnen de volgende dia’s doorlopen worden waarop screenshots te zien zijn)

Page 18: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen
Page 19: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen
Page 20: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen
Page 21: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen
Page 22: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen
Page 23: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen
Page 24: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Actief opsporen van afwijkingen en verwijscriteria

• Doel: vroegtijdig onderkennen van onderliggende aandoeningeno H3, echter ook verwerkt op website bij stroomschema en bij

beschrijvingeno Bijv. opsporing van neurofibromatosis type I door gericht te

zoeken naar kinderen met multipele café-au-laitvlekken

• Alle kinderen op vaste leeftijdsmomenten onderzoeken

• Inspectie en palpatie van de gehele huid

Page 25: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Actief opsporen

• Congenitale naevi

• Café-au-lait vlekken

• Hemangiomen

• Vaatmalformaties

• Midline laesies

• Kindermishandeling (en automutilatie)

Page 26: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Tabel: Actieve opsporing van huidafwijkingen in de JGZ, inhoud en uitvoering van contactmomenten.

Wanneer Wat

Alle contactmomenten 0-19 jaar

Inspectie gehele huid:-Signalen van kindermishandeling (incl. verwaarlozing) en automutilatieFollow up gevonden huidafwijkingenFollow-up vaatmalformaties: Controleren op bijkomende symptomen en motorische ontwikkeling, met name hypo- of hypertrofie (omvangsverschil; indien aanwezig ook omvang kwantificeren) van een ledemaat.

En daarnaast

2 wk Inspectie gehele huid:-hemangiomen-midline laesies

4 wk Inspectie gehele huid:-congenitale naevi-café-au-lait vlekken-hemangiomen-vaatmalformaties-midline laesies

6- 8 wk Inspectie gehele huid:-hemangiomen

5-6 maanden Inspectie gehele huid:-hemangiomen

11 mnd óf 14 mnd Inspectie gehele huid:-congenitale naevi-café-au-lait vlekken

3 jr en 9 mnd Inspectie gehele huid: café-au-lait vlekkenFollow-up hemangiomen: inspectie Follow-up congenitale naevi: inspectie (indien niet verwezen)

1e contact speciaal onderwijs

Inspectie gehele huid-café-au-lait vlekken-vaatmalformaties-midline laesies 

Page 27: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Wat is dit?

Page 28: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Aangeboren moedervlek (Congenitale naevus)

• Roze tot bruin gekleurd, meestal niet verheven plek

• Enkele millimeters tot ≥ 20 cm groot

• Kunnen divers gekleurd en grillig van vorm zijn en een papillomateus (bobbelig) oppervlak hebben

• Soms groeien er haren uit

• Incidentie: 1% van de pasgeborenen

• Voorkeurslokalisatie: Hele lichaam

• Beloop: Congenitale naevi hebben een

verhoogd risico op maligne ontaarding.

Page 29: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Aangeboren moedervlek (Congenitale naevus)Verwijscriteria

• Kleiner dan de hand van het kind:o Verwijzen naar de huisarts bij:

• familiair voorkomen van een melanoom

• onrustig aspect (onregelmatig qua kleur, verhevenheid, vorm of

randen)

• veranderingen in het aspect in de loop van de tijd

• klachten (jeuk, bloeden)

o In andere gevallen is verwijzing medisch gezien niet noodzakelijk

• Groter dan de hand van het kind: o Verwijzen naar de huisarts

Page 30: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Café-au-lait vlekken

• Licht tot middelbruin gekleurd, meestal niet verheven plek

• Enkele millimeters tot ≥ 20 cm groot

• Scherp begrensde, ronde of ovale vlek

• Meestal niet aanwezig bij de geboorte

• Incidentie: 10% van de blanke en 22% van de kinderen met een donkere huid.

• Voorkeurslokalisatie: Hele lichaam

• Bijzonderheden: Café-au-lait vlekken kunnen

geassocieerd zijn met neurofibromatose type I

of het McCuneAlbright syndroom

Page 31: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Café-au-lait vlekkenVerwijscriteria

• Alle leeftijden:o Verwijzen naar de huisarts bij:

Toename van aantal café-au-lait vlekken t.o.v. eerdere inspectie

≥ 2 café-au-lait vlekken i.c.m. andere symptomen van

neurofibromatose of positieve familieanamnese

• < 10 jaar: o Verwijzen naar de huisarts bij:

≥ 6 café-au-lait vlekken ≥ 0,5 cm

• ≥ 10 jaar:o Verwijzen naar de huisarts bij:

≥ 6 café-au-lait vlekken ≥ 1,5 cm

Page 32: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Wat is dit?

Page 33: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Aardbeivlek (infantiele haemangioom)

• Felrode (bobbelige) vlek tot meer onderhuidse blauwige bult

• 20% is zichtbaar bij de geboorte, de rest is binnen 1-6 weken na de geboorte zichtbaar

• Beloop: Groei in de vroege babytijd (gemiddeld binnen 5 maanden tot 80% van de uiteindelijke grootte), gevolgd door een langzame afname van de afwijking in de daaropvolgende jaren.

• Incidentie: 10% van de kinderen

• Hemangiomen kunnen echter ook schade

en cosmetisch storende afwijkingen

achterlaten of complicaties veroorzaken.

Page 34: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Aardbeivlek (infantiele haemangioom)Verwijscriteria (1)

• Met spoed (1-2 dagen):o Verwijzen naar de huisarts of gespecialiseerd centrum bij:

Grote zweer (ulceratie) of kleine zweer (ulceratie) die niet overgaat na een week

Locatie, in het geval van (dreigende) directe belemmering van orgaanfuncties; bij oog, oor, neus, mond, luchtwegen, plasbuis (urethra) of anus

Erg snel groeien

• Versneld (binnen 1 tot 2 weken): o Verwijzen naar de huisarts of gespecialiseerd centrum bij:

Locatie (echter rol grootte en precieze plek): in het gelaat, het baardgebied en het centrum van de hals, hemangiomen op de onderrug en in het luiergebied. Wanneer op korte termijn geen belemmering of obstructie van orgaanfuncties dreigt, kan worden afgewacht en controle plaatsvinden in de JGZ.

> 4 hemangiomen

Page 35: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Aardbeivlek (infantiele haemangioom)Verwijscriteria (2)

• Regulier:o Verwijzen naar de huisarts bij:

Locatie in/bij plooien Geen (volledige) regressie voor vierde verjaardag

Page 36: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Andere reden om actief op te sporen?

Page 37: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Midline laesies

• Alle huidafwijkingen (zwelling, putje, verkleuring, beharing, recidiverende ontsteking met/zonder uitvloed) die vanaf de geboorte aanwezig zijn, gelegen in of juist naast de middenlijn van het lichaam

• Voorkeurslokalisatie: De afwijking ligt in of juist naast de middenlijn van het lichaam.

• Bijzonderheden: Midline laesies kunnen het enige zichtbare teken zijn van een sluitingsdefect van de embryonale buis ("open rug") of een andere aangeboren aanlegstoornis zoals een vaatmalformatie of een orgaanafwijking.

Page 38: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Midline laesiesVerwijscriteria

• Altijd verwijzen naar de huisarts, met uitzondering van:o solitaire huidintrekkingen met een diameter kleiner dan 5 mm, gelegen

in de mediaanlijn (de zogenaamde ‘dimple’, met goed zichtbare bodem),

o lichte beharing,

o de mongolenvlek en

o een moedervlek.

Hierbij is de kans op een verborgen defect gering en daarom hoeft hierbij

niet verwezen te worden. Uiteraard dient men altijd alert te zijn op de

mentale en motorische ontwikkeling en bij twijfel alsnog te verwijzen.

Page 39: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Vaatmalformaties

• Vormen: wijnvlek (meest voorkomende, ook wel naevus flammeus), ooievaarsbeet, veneuze, arterioveneuze en lymfatische vaatmalformaties

• Roze tot paarse verkleuring

• Aanwezig bij de geboorte (niet altijd duidelijk zichtbaar)

• Groeit vaak langzaam met het lichaam mee gedurende het hele leven

• Incidentie: 1% van de kinderen

• Bijzonderheden: Verschillende syndromen gaan gepaard met vaatmalformaties.

Page 40: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

VaatmalformatiesVerwijscriteria

• Verwijzen naar de huisarts bij:o Locatie in gelaat, trigeminusgebied, of locatie in of juist naast de

middenlijn van het lichaam

o ‘Vlekkerig’, asymmetrisch ‘netwerkvormig’ patroon

o Hypo- of hypertrofie van een ledemaat (in het geval van een

vaatmalformatie op/in de betreffende ledemaat)

• Beleid:o Zo nodig verwijzen

o Bij controles vragen naar klachten. De ontwikkeling van het kind dient

goed in de gaten te worden gehouden.

Page 41: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Kindermishandeling en automutilatie (1)

Page 42: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Kindermishandeling en automutilatie (2)

• Automutilatie: o Beschadiging van de eigen huid komt meestal voor op makkelijk

te bereiken plaatsen, met name het gelaat, de armen, de borst en de benen.

o Kenmerken zijn: de lineaire/symmetrische verspreiding, secundaire infecties en de langzame genezing.

o Minder bereikbare delen van de huid kunnen echter ook bij de beschadiging worden betrokken, vooral wanneer de patiënt de vrees koestert dat de hulpverlener zelfbeschadiging vermoedt.

Page 43: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Kindermishandeling en automutilatieVerwijscriteria

• Of en wanneer aan de huid zichtbare signalen die doen denken aan kindermishandeling, reden zijn tot actie, is sterk afhankelijk van de context waarin de signalen zich voordoen, van de overige bevindingen bij anamnese en lichamelijk onderzoek.

• JGZ-richtlijn 'Secundaire preventie van kindermishandeling‘ en de verschillende meldcodes (KNMG en V&VN).

• Discussie over kind bloot zieno Gebeurt met name 4-19 niet altijd, wel wens vanuit werkgroep

Page 44: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

7 uitgangsvragenWetenschappelijke onderbouwing

• Droge huid

• Constitutioneel eczeem

• Acné

• Zonbescherming

• Luierdermatitis

• Spruw

• Impetigo

Page 45: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Droge huid (1)

• Wat is de beste manier om een droge huid te voorkomen of te verzorgen bij kinderen (0-18 jaar)?

• Bij een gevoelige en een droge huid:o <1 jaar: badfrequentie 2-3x/week met water niet warmer dan

37° o >1 jaar: advies op basis van de huid van het individu en niet te

warm water

• Bij een normale huid en ter voorkoming van een droge huid o Bij het jonge kind geen zeep en/of andere was-/badprodukten

met een hoge pH, maar zeepvrije wasemulsie/wasgel met een neutrale pH (pH =7) zonder kleur- en geurstoffen gebruiken

Timmermans, Marieke
Wat bedoel je hier?
Page 46: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Droge huid (2)

• Een droge huid: regelmatig insmeren met zalf of

crème en evt. badolie gebruiken

• De patiënt dient voorlichting te krijgen over factoren die een negatieve invloed kunnen hebben op droge huid: o zweten, warm weer, luchtvochtigheid, ruwe vezels, ziek zijn, stress

Page 47: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Constitutioneel eczeem (1)

• Welke zinvolle informatie en advies kan de JGZ geven ten aanzien van de behandeling van constitutioneel eczeem bij kinderen (0-18 jaar)?

Page 48: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Constitutioneel eczeem (1): TIS score

• Ernst bepalen: Three Item Severity (TIS) score.

• De huidafwijkingen worden gescoord voor:

• mate van roodheid (erytheem): score 0-3

• mate van zwelling (oedeem): score 0-3

• mate van krabeffecten (excoriaties): score 0-3

• Op basis van de opgetelde score wordt het eczeem ingedeeld in:

• TIS score <3: mild eczeem

• TIS score 3-5: matig eczeem

• TIS score 6 : ernstig eczeem

Page 49: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Constitutioneel eczeem (2)

• Behandeling, 2 pijlers

1. Optimaliseren van de huidbarrière (TIS score 0-3): indifferente zalf, bewust maken van factoren die de huid uitdrogen, occlusie met een verbandpak bij jonge kinderen of andere verbandmaterialen bij oudere kinderen

2. De aanwezige ontsteking, die de jeuk veroorzaakt verminderen in de huid (vanaf TIS score 3-5) met lokale immunosuppressiva: met de huidige behandelingen hoeft een kind met eczeem nauwelijks tot geen jeuk meer te hebben

Page 50: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Constitutioneel eczeem (3)

• Voor zelfmanagement en de therapietrouw:o eenduidige voorlichting en begeleiding door JGZ-professionals,

gericht op somatische en psychosociale aspecten o aanvullend en afgestemd op de behandeling en begeleiding

door de huisarts en/of de tweede lijn.

• Alle kinderen/ouders voorlichten over de Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem (VMCE): www.vmce.nl

Page 51: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Constitutioneel eczeem (4)Verwijzen

• Verwijzing naar huisarts bij TIS score <3 waarbij behandeling binnen een week geen verbetering geeft, en sowieso vanaf TIS score 3-5.

• Verwijzing naar gespecialiseerde hulpverleners is nodig als er sprake is van veelvuldig krabben en psychosociale problemen die het dagelijks leven verstoren.

• Bij tekenen van huidinfectie bij kinderen met eczeem dient de JGZ te verwijzen naar de huisarts voor mogelijke aanvullende antibacteriële of antivirale behandeling. Voor preventie van huidinfecties wordt goede algemene huidverzorging geadviseerd.

Page 52: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Constitutioneel eczeem (5)

• Rol van enkele factoren in de behandeling van eczeemo Een aantal niet-allergische factoren doen de jeuk en het constitutioneel eczeem

verergeren, zoals het dragen van kleding van textiel met een ruwe vezel

(bijvoorbeeld wol), zweten en warm weer, ziek zijn, stress en klimaat

(verergering in de winter of juist in de zomer).

• Voeding:o Voor de preventie van CE wordt een partieel hydrolysaat niet aanbevolen en

een intensief hydrolysaat sterk afgeraden. Vast voedsel kan bij een kind met

constitutioneel eczeem vanaf de leeftijd van 4 maanden worden aangeboden te

starten met groenten en fruit.

o Eliminatiedieet met zonder voedingsallergenen is niet effectief. Uitzondering

zijn jonge kinderen met een bewezen koemelkallergie (Dubbel blinde test). Dit

is minder dan 10% van de kinderen met eczeem).

Page 53: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Constitutioneel eczeem (6)

• Welke overige interventies zijn mogelijk effectief bij de behandeling van constitutioneel eczeem bij kinderen (0-18 jaar)?

• Homeopathie, massage , fytotherapie, Chinese herbal drugs, acupunctuur + Chinese herbal drugs, bioresonantie, eigen bloed injecties, vitamine B12

• Weinig tot geen bewijs; soms (mogelijk) nadelig effect (risico op allergische contact dermatitis bij essentiële oliën, risico op hepatotoxiciteit bij Chinese herbal drugs)

• JGZ: verschillende complementaire behandelwijzen ter behandeling niet aanraden, en gebruik van Chinese Herbal drugs afraden.

Page 54: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Acné (1)

• Welke zinvolle informatie en advies kan de JGZ geven ten aanzien van de behandeling van acne bij kinderen (0-18 jaar)?

• 1e stap: Voorlichting en adviezen huidverzorging (door de JGZ)

• Goede uitleg over het ontstaan van acne, het beloop en behandelingsmogelijkheden is zeer belangrijk.o Dagelijks met lauw water wassen, weinig zeep, droog deppeno Reinigingsmiddel of crème op waterbasiso Geen make-up waar acné zito Afblijven van mee-eters en puistjeso Dieet wordt niet aangeradeno Geen bewijs voor positief effect zonlicht en o zonnebankgebruik

Page 55: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Acné (2)

• 2e stap: Voorlichting en adviezen OTC (door de JGZ)o Zelfzorgmiddel: Benzoylperoxide is eerste stapo Hydraterende crème (bij doge huid en acné)o Extra aandacht bij donkere huid (grotere kans hyperpigmentatie)

• 3e stap: Verwijzen o Als Benzoylperoxide onvoldoende is: verwijzing naar huisarts voor

lokaal antibioticum of lokaal retinoide o Volgende stap is oraal antibiotica toevoegeno Orale anticonceptiva kunnen gunstig zijn

Page 56: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Acné (3)

• Zowel op het gebied van voorlichting als in de behandeling en begeleiding kan ook een huidtherapeute eventueel veel betekenen voor jongeren met acne.

• Met name kan zij een rol van betekenis spelen ter voorkoming van littekenvorming bij acne, daar waar jongeren te veel overgaan tot uitknijpen van de puistjes, puur uit onzekerheid of schaamte.

• De JGZ dient hier aandacht voor te hebben

Page 57: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Zonbescherming

• Welke manier van zonbescherming zijn het meest effectief t.a.v. preventie van huidverbranding bij kinderen (0-18 jaar) en het voorkomen van huidkanker bij deze populatie op langere termijn? Wat zijn mogelijke schadelijke effecten van zonbescherming?

• Richtlijnen van de KWF Kankerbestrijding volgen

Page 58: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Luierdermatitis (1)

• Wat is de beste manier om luierdermatitis te voorkomen of te behandelen bij zuigelingen/peuters (0-3 jaar)?

• Preventie en invloed van barrièrefunctieo Wegwerpluiers gebruiken, regelmatig verschonen en huid te

reinigen na iedere urine/feceslozing met billendoekjes zonder zeep en/of alcohol of met een katoenen washandje met lauw water

o Bescherming door dun aanbrengen van zinkzalf kan worden overwogen (zeker bij het ontstaan van geringe roodheid).

Page 59: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Luierdermatitis (2)

• Behandeling:o Regelmatig verschonen, schoonmaken met zachte babydoekjes

(zonder alcohol en parfum) of een zachte washand met water

• Zinkoxidesmeersel (zinkolie, zinkzalf beide te verwijderen met olie). Ouders dienen hiertoe een goede instructie te krijgen.

• Bij klachten of bij aanhoudende luierdermatitis (candida infectie): miconazol 2% zalf, 2dd, gedurende 2/3 weken, toevoegen.

• Uierzalf, maïzena en poeder ontraden (risico contact allergie)

Page 60: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Spruw (1)

• Wat is de beste manier om spruw/ candidiasis nates te voorkomen of te behandelen bij zuigelingen(0 jaar)?

• Spruw bij de baby die borstvoeding krijgt is een indicatie voor een lokale behandeling van moeder en kind.

• Bij flesvoeding kan, indien er geen klachten zijn, het natuurlijk beloop worden afgewacht.

• Behandeling dient enkele dagen na verdwijnen van de laesies te worden voortgezet (bij miconazol 2-3 dagen, bij nystatine 7 dagen).

Page 61: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Spruw (2)

• Bij kinderen in de eerste 3 levensmaanden (corrigeren bij prematuur en NIET voor 5 mnd bij kinderen met ontwikkelings/slikproblemen)

• Miconazol orale gel of nystatine suspensie o Miconazol orale gel beter werkzaam, maar off-label o Fluconazol wordt niet aangeraden wegens bijwerkingen.

Gentiaanviolet: terughoudend zijn

• Bij kinderen vanaf de 4e levensmaand

• Miconazol orale gel (eerste keuze)

• Nystatine suspensie is 2e keuze

Page 62: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Spruw (3)

• Behandeling van de moeder o Tepels behandelen met miconazol crème (na borstvoeding

aanbrengen en weer verwijderen voor borstvoeding)o Alternatief is miconazol orale gel (na de borstvoeding

aanbrengen, kan huidirritatie geven)o Nystatine, fluconazol of gentiaanviolet worden niet aangeraden

• Candidiasis nateso Doorgroei via het maagdarmkanaal van de candida kan een

luierdermatitis veroorzaken

Page 63: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Impetigo (1)

• Wat is de beste manier om impetigo bij kinderen (0-12 jaar) te voorkomen of te behandelen?

• Primaire preventie en voorkoming van uitbreiding en verspreidingo Regelmatig handen wassen met zeepo Eigen handdoek gebruiken en deze dagelijks verschoneno Ouders moeten zich bewust worden van besmettingsrisico.o Advisering het kind te weren van school of kinderopvang is

niet nodig.

Page 64: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Impetigo (2)

• Bevordering genezing o Goede hygiëne maatregelen o Bij milde impetigo: lokale antibiotica, waarvoor verwijzing

naar de huisarts. Belang van kennis van regionale situatie betreffende antibiotica resistentie

Page 65: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Registratie

• Registratie protocol in de maak

12-04-23JGZ-richtlijn Huidafwijkingen

Page 66: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Randvoorwaarden

• Feitelijk niets nieuws, wel aanscherping

• Mogelijk extra tijd (2-5 minuten), sterk afhankelijk huidige werkwijze/ discipline

• Inhoudelijke interactieve scholing

• Gebruik maken van computer (website)

• JGZ 4-19 standaard vragenlijst: vraag toevoegen over huid

• Extra materiaal lokaal ontwikkelen of aanpassen: zoals folders/flyers voor pubers (acne), flyers over de behandeling van veel voorkomende huidafwijkingen (bijv. eczeem)

• E-learning in de maak!

Page 67: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Vragen en discussiepunten

12-04-23JGZ-richtlijn Huidafwijkingen

Page 68: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

Contactinformatie

[email protected]

12-04-23JGZ-richtlijn Huidafwijkingen

Page 69: JGZ-richtlijn Huidafwijkingen Opmerking m.b.t. de inhoud van de presentatie T er ondersteuning van de landelijke implementatie van de JGZ richtlijn huidafwijkingen

JGZ-richtlijn Huidafwijkingen 12-04-23