Java lecture4

L o g o

Java Programming

Улаанбаатар дээд сургууль 2011 он

Java өгөгдлийн бүтэцбагш Á.Ãàíçîðèã

L o g o

Жава програмчлал Улаанбаатар Дээд Сургууль 2011 он

Агуулга

Функцийн аргумент дамжуулалт 3

Маth класс ашиглах 4

Java сан (Package)1

Функц түүний хэрэглээ 2

Санамсаргүй тоо ашиглах 5

JTextArea класс 6

Массив 7

L o g o

Java сан (Package)

Урьдчилан бэлдэж өгсөн классууд Java-ийн санд бүлэг бүлгээрээ байдаг.

Нэг төрлийн үүрэг гүйцэтгэдэг классууд нэг сан дотор байрладаг.

Санг import түлхүүр үгийн тусламжтай ашигладаг.

Жишээ нь:

import javax.swing.JOptionPane;


L o g o

Java сан (Package)

Java сангууд нь хавтас (folder) хэлбэрээр байх бөгөөд уг сан доторх классууд нь уг хавтас доторх class өргөтгөлтэй файлууд юм.

Java-н хавтас дахь jre\rt.jar файлд java-н сангууд байрладаг.

JVM програм ажиллахад шаардлагатай классыг (import-д заасны дагуу) rt.jar файлаас авч ашигладаг.


L o g o

Жишээ сангууд

java.lang: java дээр бичигдсэн ихэнх програмууд ашигладаг гол үндсэн функцүүд байрлана. Бүх java програмд автоматаар импортлогддог.

javax.swing: График, цонх ашигласан java программуудад хэрэглэгдэнэ.

java.applet: аудио, клип, интернэт програмчлалд ашиглагдах аплет класс.

java.util: огноо, тэмдэгт мөр, санамсаргүй тоотой ажиллах классууд байрлана.

java.io: Java-н оролт гаралтын классууд. Файлаас угших, бичих гэх мэт.


L o g o

Функц зарлалт

Функц Програм бичих процессийг

хялбаршуулах Шаардлагатай үед дуудаж хэрэглэх Кодыг давтаж бичих үзэгдлээс

сэргийлэх Локал хувьсагч

Функц дотор зарлагдсан хувьсагч


L o g o

Функц зарлалт

Функцийг дараах байдлаар зарлана:

public БуцаахТөрөл ФункцНэр (ПараметрТөрөл Параметр)

public static БуцаахТөрөл ФункцНэр(ПараметрТөрөл

Параметр) Жишээ:

public int square (int y)

public String getName (int x, int y) Return түлхүүр үг ашиглан функц дотроос утга буцаадаг.

Return бичлэгийг ажиллуулангуут функц дуусаж програмын удирдлага уг функцийг хаанаас дуудсан тэнд буцаасан утгыг авч очдог.


L o g o

Функц ашиглалт

Cтатик функц ашигласан жишээ. Эхний 10 ширхэг тооны кубыг ол.


public class FunctionDemo{public static int cube (int x){

return x * x * x; }

public static void main ( String args[] ){

for ( int i = 1; i < 10; i++)System.out.println( cube ( i ) );

}}

L o g o

Функц ашиглалт

Cтатик биш функц ашигласан жишээ. Эхний 10 ширхэг тооны кубыг ол.


public class FunctionDemo{public int cube (int x){

return x * x * x; }

public static void main ( String args[] ){

FunctionDemo myObject = FunctionDemo();

for ( int i = 1; i < 10; i++)System.out.println( myObject.cube ( i ) );

}}

L o g o

Функц дуудалт

Нэг классын функцүүд бие биенээ дуудах дүрэм: Нэг классын статик функцээс тухайн классын

статик биш функцийг дуудвал заавал уг классын обьектоор дамжуулж дуудна.

Нэг классын статик функцээс тухайн классын статик функцийг дуудвал шууд нэрээр нь эсвэл обьектоор нь дуудаж болно.

Нэг классын статик биш функцээс тухайн классын статик болон статик биш функцийг дуудвал шууд нэрээр нь эсвэл обьектоор нь дуудаж болно.


L o g o

Функц дуудалт

Нэг классаас өөр классын функц дуудах тохиолдолд: Өөр классын статик функцийг дуудвал заавал

классын нэрээр нь дуудна.• Жишээ нь B класс дотроос А классын static add функцийг

дуудвал:– A.add( );

Өөр классын статик биш функцийг дуудвал заавал обьектоор нь дамжуулж дуудна.• Жишээ нь B класс дотроос А классын add функцийг

дуудвал:– A myObject = new A( );– myObject.add( );


L o g o

Функцийн параметр дамжуулалтJava-д хоёр төрлийн параметр (аргумент)

дамжуулалт байдаг. Утгаар дамжуулах (Pass by Value)

• Дамжуулагдаж байгаа параметрийн утгыг хуулаад функцэд дамжуулна.

• Өгөгдлийн үндсэн төрлүүд (int, char, гэх мэт эхний үсэг нь жижгээр бичигддэг төрлүүд) бүгд утгаар дамжигддаг.

Заалтаар дамжуулах (Pass by Reference)• Дамжуулж буй өгөгдлийн эх хувийг дамжуулна.• Дуудагдсан функц энэ эх хувийг өөрчилж болно.• Утгаар дамжуулахыг бодвол илүү хурдан байдаг.• Java-д бүх обьектууд заалтаар дамжигддаг.

Java –д массив бол обьект юм.


L o g o

Функцийн параметр дамжуулалт


public class ArgumentDemo{public void sub(int x){

System.out.println(“x =: ” + x);x = x + 1;System.out.println(“x =: ” + x);

}public static void main()

{int z =12;System.out.println(“z =: ” + z);sub(z);System.out.println(“z =: ” + z);}

}

L o g o

Утгаар параметр дамжуулах


public class ArgumentDemo{public void sub(String m){

System.out.println(“Функц дотор эхлээд: ” + m);m = “C++”System.out.println(“Функц дотор дараа нь: ” + m);

}public static void main()

{String m = “Java”;System.out.println(“Дамжуулахын өмнө: ” + m);sub(m);System.out.println(“Дамжуулсны дараа: ” + m);}

}

L o g o

Заалтаар параметр дамжуулах


public class ArgumentDemo{public void sub(String s){System.out.println(“Функц дотор эхлээд: ” + s[0] + “ “ + s[1]);s[0] = “C”;s[1] = “is procedural.”;System.out.println(“Функц дотор дараа нь: ” + s[0] + “ “ + s[1]);}

public static void main(){String m[] = {“Java”,”is object oriented.”};System.out.println(“Дамжуулахын өмнө: ” + m[0] + “ “ + m[1]);sub(m);System.out.println(“Дамжуулсны дараа: ” + m[0] + “ “ + m[1]);}

}

L o g o

Math класс

Математик функцүүдийг ашиглах боломж олгоно.

Ашиглахын тулд import java.lang.Math гэж оруулж ирэх хэрэгтэй.

Жишээ: 900-аас язгуур гаргахдаа

Math.sqrt( 900.0 )


L o g o

Math классМаth классын зарим функцүүдээс жагсаавал:


функц Тайлбар Жишээabs( x ) x-ийн модулийг олно (абсолют утгыг) abs( 23.7 ) нь 23.7

abs( 0.0 ) нь 0.0 abs( -23.7 ) нь 23.7

ceil( x ) x-ийг өөрөөс нь багагүй хамгийн ойр бүхэл тоо руу тоймлох

ceil( 9.2 ) нь 10.0ceil( -9.8 ) нь -9.0

cos( x ) x-ийн косинус (x нь радианаар) cos( 0.0 ) нь 1.0exp( x ) e тооны х зэргийг олно. exp( 1.0 ) нь 2.71828

exp( 2.0 ) нь 7.38906floor( x ) x-ийг өөрөөс нь ихгүй хамгийн ойр бүхэл тоо

руу тоймлохfloor( 9.2 ) нь 9.0floor( -9.8 ) нь -10.0

log( x ) x-ийн натурал логарифм (e суурьтай) log( Math.E ) нь 1.0log( Math.E * Math.E ) нь 2.0

max( x, y ) x ба y ийн аль ихийг нь олно. max( 2.3, 12.7 ) нь 12.7max( -2.3, -12.7 ) нь -2.3

min( x, y ) x ба y ийн аль багыг нь олно. min( 2.3, 12.7 ) нь 2.3min( -2.3, -12.7 ) нь -12.7

pow( x, y ) x -ийг y зэрэгт дэвшүүлэх pow( 2.0, 7.0 ) нь 128.0pow( 9.0, 0.5 ) нь 3.0

sin( x ) x-ийн синус утга (x нь радианаар) sin( 0.0 ) нь 0.0sqrt( x ) x-ээс язгуур гаргах sqrt( 900.0 ) нь 30.0

sqrt( 9.0 ) нь 3.0

L o g o

Math класс жишээ


import java.lang.Math;public class MathDemo{public static void main(String args[])

{System.out.println(“16 root:” + Math.sqrt( 16 ));System.out.println(“16 iin 3 zereg:” + Math.pow( 16, 3 ));System.out.println(“16.15 toimloh” + Math.floor( 16.15 ));System.out.println(“16 ба -16 –ийн их нь :” + Math.max(16,-16));}

}

L o g o

Санамсаргүй тоо ашиглах

Програм бичих явцад ямар нэгэн урьдчилан зохиосон биш санамсаргүйгээр үүсэх тоонуудыг ашиглах шаардлага гардаг.

Жишээ нь: Мөрий тавьж морь уралдуулах програм.4 шагай хаях тоглоом Ижил эрхтэй 10 хүнээс нэгийг нь сонгох.


L o g o

Санамсаргүй тоо ашиглах

Санамсаргүйгээр тоо үүсгэхийн тулд Math.random функцийг ашигладаг. Энэ функц нь [0;1[ завсрын санамсаргүй бутархай тоо буцаадаг.

Жишээ: (int) ( Math.random() * 6 ) нь 0-5

хоорондох санамсаргүй нэг утга буцаана.


Тайлбар: 6 аар үржүүлээд бүхэл хэсгийг нь авч байна.

L o g o

JTextArea класс

Олон мөрөөс тогтсон текстүүдийг цонхон дээр дүрслэх чадвартай.


Цагаан хэсэг нь JTextArea

L o g o


Ашиглахын тулд import javax.swing.JTextArea; эсвэл

• import javax.swing.*; гэж оруулж өгнө.

Обьектийг нь зарлана:• JTextArea myText = new JTextArea();

Текстийг нь setText функцээр нь оруулж өгдөг. • myText.setText (“Hello class!”);


L o g o



import javax.swing.JOptionPane; import javax.swing.JTextArea;public class TextAreaDemo{public static void main (String args[])

{String output;JTextArea mmm = new JTextArea();mmm.setText("Sirname: \tBold \n Name: \tGan");JOptionPane.showMessageDialog( null, mmm, "Anket",

JOptionPane.INFORMATION_MESSAGE);output = "Ovog: Bold \n Ner: Gan";mmm.setText(output);JOptionPane.showMessageDialog( null, mmm, "Anket",

JOptionPane.INFORMATION_MESSAGE);System.exit(0); }

L o g o

Санамсаргүй тоо жишээ


import javax.swing.JOptionPane; public class RandomIntegers { public static void main( String args[] ) { int value; String output = "";// 20 удаа давтах for ( int counter = 1; counter <= 20; counter++ ) {// 1-ээс 6 хоорондох тооноос санамсаргүйгээр сонгох value = 1 + ( int ) ( Math.random() * 6 ); output += value + " "; // уг сонгогдсон тоог гаралтын хувьсагчид залгана. // хэрвээ counter нь 5-д хуваагдаж байвал шинэ мөрнөөс хэвлэе. if ( counter % 5 == 0 ) output += "\n"; } // for давталтын төгсгөл JOptionPane.showMessageDialog( null, output, "20 Random Numbers from 1 to 6", JOptionPane.INFORMATION_MESSAGE ); System.exit( 0 ); // програмыг дуусгах } // main функцийн төгсгөл } // RandomIntegers классын төгсгөл

L o g o

Массив

Нэг төрөлтэй хэсэг бүлэг өгөгдлийг массивт хадгалж хэрэглэж болно. Доор 12 ширхэг элементтэй массивын жишээ үзүүллээ:

Бүтэц:

Төрөл МассивНэр[ ] = new Төрөл[ тоо ];

int numbers[ ] = new int[ 12 ];

эсвэл

Төрөл[ ] МассивНэр = new Төрөл[ тоо ];

int[ ] numbers = new int[ 12 ];


L o g o

Массив

Хэрвээ массивт байх элементийн тоо тодорхойгүй байгаа бол доорх байдлаар зарлаж болно:

int numbers[ ] = null;

эсвэл

int[ ] numbers = null;


null бол хоосон гэсэн утгатай. Обьектод null буюу хоосон гэсэн утга өгч хэрэглэдэг.

L o g o

Массив

Массивын элемент нь 0 –оос эхлэн дугаарлагддаг.

Тиймээс int c[ 3 ]; гэж зарлавал с массив нь 4 элементтэй байна (0 дугаар элементийг оруулан).

Массивын элементэд хандахдаа хаалтан дотор нь элементийнх нь дугаарыг тавьж хандана. Хаалтан дотор нь мөн бүхэл тоо буцаах арифметик илэрхийлэл байж болно.


L o g o

Массив ашиглах жишээ


Бодолт №1

public Number{public static void main ( String args[ ] ){

int numbers[ 9 ] = new int[ 9 ];// 1-10 хүртэлх утгуудаа олгоё:

numbers[ 0 ] = 1;numbers[ 1 ] = 2;numbers[ 2 ] = 3;numbers[ 3 ] = 4;numbers[ 4 ] = 5;numbers[ 5 ] = 6;numbers[ 6 ] = 7;numbers[ 7 ] = 8;numbers[ 8 ] = 9;numbers[ 9 ] = 10;}}

L o g o



// ¯ðãýëæëýë…// îäîî õýâëýå:

System.out.println ( numbers[ 0 ] );System.out.println ( numbers[ 1 ] );System.out.println ( numbers[ 2 ] );System.out.println ( numbers[ 3 ] );System.out.println ( numbers[ 4 ] );System.out.println ( numbers[ 5 ] );System.out.println ( numbers[ 6 ] );System.out.println ( numbers[ 7 ] );System.out.println ( numbers[ 8 ] );System.out.println ( numbers[ 9 ] );System.out.println ( numbers[ 10 ] );}}

L o g o



Бодолт №2


int numbers[ 9 ] = new int[ 9 ]; for (int x = 0; x<=9; x++)

numbers[ x ] = x;

for (int x = 0; x<=9; x++) System.out.println ( numbers[ x ] );

}}

L o g o



Бодолт №3


int numbers[ 9 ] = new int[ 9 ]; for (int x = 0; x<=9; x++)

{numbers[ x ] = x;System.out.println ( numbers[ x ] );

}}}

Тайлбар: Эндээс давталт програмыг их хөнгөвчилдөг нь харагдаж байна.

L o g o

Олон хэмжээст массив


1 хэмжээст массив: int numbers[ ] = new int[ 3 ]; int a[ ] = {1, 2, 3};

2 хэмжээст массив: int numbers[ ][ ] = new int[3][3]; int a[][] = {{10,21,32}, {20, 21, 22 }, {30, 31, 32}}

3 хэмжээст массив: int numbers[ ][ ][ ] = new int[2][2][2]; int a[][][] = {{{1,1,1},{2,2,2},{3,3,3}},

{{4,4,4},{5,5,5},{6,6,6}}};

L o g o

Олон хэмжээст массив жишээ


Жишээ: 10õ10 õýìæýýòýé õî¸ð õýìæýýñò ìàññèâò

ñàíàìñàðã¿é òîîí óòãóóä õèéãýýä äºðâºëæèí õýëáýðýýð õýâëý.

L o g o

Олон хэмжээст массив жишээ


public class ArrayDemo{public static void main(String args[])

{int a[][] = new int[10][10];for (int i=0; i<a.length; i++) for (int j=0; j<a.length; j++) {

a[ i ][ j ] = ( int ) ( Math.random( ) * 10 );System.out.print(“ “ + a[ i ][ j ]);System.out.println( );

}}

}

L o g o

Шинэ үгс

Reference: Заалт. Функцийн аргумент дамжуулах үед хэрэглэгдвэл аргументийг хаягаар нь дамжуулах гэсэн утгатай болдог.

Row: Мөр. (массивын мөр)Column: Багана. (массивын багана)index: индекс. (массивын индекс)Length: урт. (массивын элементийн

тоонд хэрэглэгдсэн)


L o g o

Шинэ үгс

Method: Функц. Классын функцийг хэлдэг.Argument: Aргумент. Функцэд дамжуулагдах

хувьсагч.Parameter: Аргументтай адилхан.Array: Массив.Value: Утга.Multidimentional: Олон хэмжээст.

Multidimentional array: oлон хэмжээст массив


L o g o

Шинэ үгс

principle: Зарчим. concept: зарчим, онол. Nested : Дотроо агуулсан. Nested if structure:

if ()

{ ….

if () {

….

}

}

while: Зуур. Тэгэх ингэх зуур гэсэн утгатай.


L o g o

Шинэ үгс

Counter: Тоолуур хувьсагч. (i = i +1 эсвэл i++) Давталт дотор хэд дэх үйлдэл хийгдэж байгааг бүртгэх зорилгоор хэрэглэгддэг.

Initial value: Анхны утга. Эхний утга. loop: Нэг удаа давталт хийх. Давтах бичлэгүүдээ

бүгдийг нь нэг удаа ажиллуулж давталтын эхэнд буцан ирэхийг loop гэж хэлнэ.

iteration: Итераци буюу цикл. Loop-тэй ижил. enclose: хаших. Enclosed by { } => { } хаалтаар

хашигдсан.


L o g o

Шинэ үгс

while: Зуур. Тэгэх ингэх зуур гэсэн утгатай. Counter: Тоолуур хувьсагч. (i = i +1 эсвэл i+

+) Давталт дотор хэд дэх үйлдэл хийгдэж байгааг бүртгэх зорилгоор хэрэглэгддэг.

Initial value: Анхны утга. Эхний утга.


L o g o

Даалгавар

n элементтэй массивын бүх элементүүдийн нийлбэрийг ол.

n элементтэй массивын бүх сондгой элементүүдийн нийлбэрийг ол.

n элементтэй массивын бүх сондгой индекстэй элементүүдийн нийлбэрийг ол.

Массивын бүх элементийг хэвлэдэг функц бич.

Массивын i ба j-р элементийн байрыг сольдог функц бич.


L o g o

Java Programming

Улаанбаатар дээд сургууль 2011 он

Documents

Java lecture4