1

2

FUNDACJA TARCZA

NOWY SĄCZ 2012

3

4

Spis treści:

WYKAZ SKRÓTÓW UŻYWANYCH W TEKŚCIE: ................................................................................................. 7

WPROWADZENIE ................................................................................................................................................ 11

POTRZEBNY LIDER ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ. ................................................................................... 11

ROZDZIAŁ I .......................................................................................................................................................... 16

JAK EFEKTYWNIE I SKUTECZNIE ZARZĄDZAĆ ORGANIZACJĄ POZARZĄDOWĄ, KTÓRA PROWADZI

SZKOŁĘ? .............................................................................................................................................................. 16

ROZDZIAŁ II ......................................................................................................................................................... 25

ZARZĄDZANIE PLACÓWKĄ OŚWIATOWĄ I AKTYWIZACJA LOKALNYCH SPOŁECZNOŚCI ..................... 25

2.1 Jak efektywnie i skutecznie zarządzać szkołą przejętą przez NGO? ....................................................... 26

2.2 Jak pracownicy gminy mają aktywizować lokalną społeczność do tworzenia NGO i przejmowania

szkół? ................................................................................................................................................................... 29

ROZDZIAŁ III ........................................................................................................................................................ 33

EDUKACJA PRAWEM KAŻDEGO- EDUKACJA DZIECI I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POLSCE

.............................................................................................................................................................................. 33

3.1 Wstęp .............................................................................................................................................................. 34

3.2 Uczeń niepełnosprawny w systemie edukacji ............................................................................................ 36

3.2.1 Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ...................................................................................... 36

3.2.2 Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania.................................................................................. 40

3.3 Finanse na edukację...................................................................................................................................... 41

3.4 Edukacja równych szans .............................................................................................................................. 46

3.4.1 Obowiązek szkolny a uczeń niepełnosprawny ......................................................................................... 46

3.4.2 Liczebność klas ........................................................................................................................................ 47

3.4.3 Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny .................................................................................... 50

3.4.4 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna ..................................................................................................... 51

3.4.5 Zajęcia rewalidacyjne ............................................................................................................................... 53

3.4.6 Obowiązki rodzica ucznia niepełnosprawnego ......................................................................................... 54

3.4.7 „DOBRY” Nauczyciel ................................................................................................................................ 55

3.4.8 Nauczyciel wspomagający ....................................................................................................................... 59

3.5 Integracja poprzez wspólne wzrastanie - jak równy z równym ................................................................ 61

3.6 Wykaz aktów prawnych powołanych w opracowaniu ............................................................................... 63

ROZDZIAŁ IV ........................................................................................................................................................ 65

PROWADZENIE SZKOŁY, DOBÓR KADRY PEDAGOGICZNEJ, INWENTARYZACJA, BUDŻETOWANIE ..... 65

4.1 Prowadzenie szkoły ....................................................................................................................................... 66

4.2 Dobór kadry pedagogicznej .......................................................................................................................... 66

4.3. Inwentaryzacja .............................................................................................................................................. 75

4.4 Budżetowanie szkoły ..................................................................................................................................... 78

ROZDZIAŁ V ....................................................................................................................................................... 108

SYSTEM OŚWIATY ............................................................................................................................................ 108

5.1 Cele systemu oświaty ................................................................................................................................. 109

5.2 Budowa systemu oświaty ........................................................................................................................... 111

5.3 Szkoły publiczne i niepubliczne – wprowadzenie do problematyki ........................................................ 112

5.4 Szkoły publiczne – bliższa charakterystyka .............................................................................................. 113

5.5 Szkoły niepubliczne – bliższa charakterystyka ......................................................................................... 114

5.6 Szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkoły publicznej ......................................................................... 117

5.7 Typy i rodzaje szkół ..................................................................................................................................... 118

5.8. Podmioty tworzące i prowadzące szkoły – pojęcie organu prowadzącego. ........................................ 121

5.9 Szkoły samorządowe................................................................................................................................... 123

5.10 Pytania i odpowiedzi ................................................................................................................................. 125

ROZDZIAŁ VI ...................................................................................................................................................... 127

DZIAŁALNOŚĆ SZKOŁY ................................................................................................................................... 127

6.1 Dokumenty określające ustrój szkoły – wprowadzenie do problematyki ............................................... 128

5

6.2 Statut szkoły – bliższa charakterystyka..................................................................................................... 129

6.3 Podstawa programowa oraz podstawowe dokumenty związane z procesem nauczania ................... 136

6.3.1. Podstawa programowa. ......................................................................................................................... 136

6.3.2. Program nauczania. .............................................................................................................................. 138

6.3.3. Plan nauczania. ..................................................................................................................................... 139

6.3.4. Inne dokumenty szkoły. ......................................................................................................................... 140

6.4. Organy wewnętrzne szkoły – powoływanie, odwoływanie i kompetencje. ........................................... 140

6.4.1. Dyrektor. ................................................................................................................................................ 140

6.4.2. Rada pedagogiczna. ............................................................................................................................. 143

6.4.3. Rada szkoły. .......................................................................................................................................... 145

6.4.4. Rada rodziców....................................................................................................................................... 147

6.4.5. Samorząd uczniowski. ........................................................................................................................... 148

6.5. Relacje pomiędzy szkołą a organem prowadzącym. ............................................................................... 149

6.5.1. Finansowanie szkolnictwa. .................................................................................................................... 150

6.5.2. Finansowanie przedszkoli publicznych. ................................................................................................. 151

6.5.3 Finansowanie szkół publicznych ............................................................................................................ 152

6.5.4. Przekazywanie, przeznaczenie i kontrola dotacji. ................................................................................ 154

6.7 Pytania i odpowiedzi .................................................................................................................................. 155

ROZDZIAŁ VII ..................................................................................................................................................... 158

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE JAKO PODMIOTY ZDOLNE DO PRZEJĘCIA ZADAŃ GMINY W

ZAKRESIE EDUKACJI PODSTAWOWEJ ......................................................................................................... 158

7.1. Pojęcie i działalność organizacji pozarządowych.................................................................................... 160

7.1.1. Pojęcie organizacji pozarządowych. ...................................................................................................... 160

7.1.2. Działalność organizacji pozarządowych. ............................................................................................... 162

7.1.3. Pojęcie i cechy osób prawnych ............................................................................................................. 171

7.1.4 Zagadnienia rejestracyjne organizacji pozarządowych .......................................................................... 172

7.2. Stowarzyszenie jako organizacja pozarządowa zdolna do przejęcia szkoły. ........................................ 185

7.2.1 Warunki tworzenia stowarzyszenia ........................................................................................................ 188

7.2.2 Zagadnienia rejestracyjne stowarzyszenia ............................................................................................. 191

7.2.3 Działalność stowarzyszenia ................................................................................................................... 193

7.2.4 Nadzór nad stowarzyszeniami ............................................................................................................... 202

7.2.5 Poszerzenie celów statutowych istniejącego stowarzyszenia, tak aby mogło prowadzić szkołę. ........... 204

7.2.6. Likwidacja stowarzyszenia. ................................................................................................................... 206

7.3 Fundacja jako organizacja pozarządowa zdolna do przejęcia szkoły. .................................................... 207

7.3.1. Warunki tworzenia fundacji. .................................................................................................................. 208

7.3.2. Zagadnienia rejestracyjne fundacji. ....................................................................................................... 210

7.3.3 Działalność fundacji. ............................................................................................................................... 212

7.3.4. Nadzór nad fundacjami. ........................................................................................................................ 214

7.3.5. Poszerzenie celów statutowych istniejącej fundacji, tak aby mogła prowadzić szkołę. ......................... 215

7.3.6. Likwidacja fundacji. ............................................................................................................................... 216

7.4 Inne rodzaje organizacji pozarządowych mogących prowadzić szkołę ................................................. 216

7.4.1. Kapitałowe spółki handlowe .................................................................................................................. 217

7.4.2. Podmioty kreowane przez ustawę o sporcie ......................................................................................... 217

7.5. Status organizacji pożytku publicznego (OPP). ....................................................................................... 218

7.5.1. Uzyskanie statusu opp. ......................................................................................................................... 219

7.5.2. Obowiązki wynikające ze statusu OPP. ................................................................................................ 222

7.5.3. Korzyści wynikające ze statusu OPP .................................................................................................... 223

7.6. Pytania i odpowiedzi. ................................................................................................................................. 227

ROZDZIAŁ VIII .................................................................................................................................................... 231

WZORY DOKUMENTÓW ................................................................................................................................... 231

ROZDZIAŁ IX ...................................................................................................................................................... 322

PROWADZENIE SZKOŁY PRZEZ ORGANIZACJĘ POZARZĄDOWĄ ............................................................. 322

9.1. Prowadzenie szkoły przez organizację pozarządową w wyniku jej przejęcia. ...................................... 324

6

9.2.Składniki majątkowe umożliwiające prowadzenie szkoły ........................................................................ 327

9.3 Odpowiedzialność za zobowiązania związane z prowadzeniem szkoły ................................................. 328

9.4. Nadzór nad prowadzeniem szkoły przez organizację pozarządową ...................................................... 329

9.5. Pytania i odpowiedzi .................................................................................................................................. 332

ROZDZIAŁ X ....................................................................................................................................................... 334

TRYB PRZEJĘCIA SZKOŁY PRZEZ ORGANIZACJĘ POZARZĄDOWĄ ......................................................... 334

10.1.Przejęcie szkoły przez organizację pozarządową – charakterystyka ogólna ....................................... 335

10.2 Przygotowanie do przejęcia szkoły przez organizację pozarządową – konsultacje społeczne .......... 336

10.3.Uchwała jednostki samorządu terytorialnego ......................................................................................... 337

10.3.1 Organ właściwy do podjęcia uchwały ................................................................................................... 337

10.4 Proceduralne wymogi podjęcia uchwały ................................................................................................. 340

10.5 Uchwała o przekazaniu: elementy, treść i charakter .............................................................................. 341

10.6 Opinia kuratora oświaty ............................................................................................................................ 343

10.7 Umowa o przekazanie prowadzenia szkoły ............................................................................................. 350

10.8 Obligatoryjna treść umowy ....................................................................................................................... 353

10.9 Fakultatywna treść umowy ....................................................................................................................... 361

10.10 Zaskarżalność czynności podejmowanych w trybie przejęcia szkoły przez organizację pozarządową.

............................................................................................................................................................................ 365

10.11 Pytania i odpowiedzi. .............................................................................................................................. 367

10.12 Wzory dokumentów. ................................................................................................................................ 370

ROZDZIAŁ XI ...................................................................................................................................................... 377

PRAWNO-PRACOWNICZE ZAGADNIENIA PRZEJECIA SZKOŁY PRZEZ ORGANIZACJĘ POZARZĄDOWĄ

............................................................................................................................................................................ 377

11.1. Status prawny pracowników dydaktycznych przed przejęciem szkoły. .............................................. 378

11.2. Status prawny pracowników pozadydaktycznych przed przejęciem szkoły. ...................................... 389

11.3. Modyfikacja stosunku pracy w toku procesu przejęcia szkoły. ........................................................... 391

11.4. Skutki rozwiązania stosunku pracy w wyniku przejęcia szkoły. .......................................................... 397

11.5. Skutki kontynuacji stosunku pracy w wyniku przejęcia szkoły. .......................................................... 399

11.6. Nowa organizacja obowiązków pracodawcy i pracownika w związku z przejęciem szkoły. .............. 400

11.7. Odpowiedzialność za zobowiązania pracownicze. ............................................................................... 401

11.8. Pytania i odpowiedzi. ............................................................................................................................... 403

7

Wykaz skrótów używanych w tekście:

-KC

-KK

-KN

- KP

-Konstytucja

-KPC

-KSH

-PrStow

-uDziałPożytPubl

-uFund

-Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r.

(Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)

-Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r.

(Dz.U. Nr 88, poz. 553, ze zm.)

-Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982 r.,

(tekst jednolity z dnia 17 maja 2006 r. Dz. U.

Nr 97, poz. 674, ze zm.)

- Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r.,

(tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94,

ze zm.)

-Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia

2 kwietnia 1997r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483, ze

zm.)

-Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17

listopada 1964 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 296, ze

zm.)

-Kodeks spółek handlowych z dnia 15

września 2000r. (Dz.U. Nr 94, poz. 1037, ze

zm.)

-Prawo o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia

1989 r. (tekst jednolity z dnia 31 maja 2001 r.

Dz.U. Nr 79, poz. 855, ze zm.)

-Ustawa o działalności pożytku publicznego i

o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r.

(tekst jednolity z dnia 27 października 2010 r.

Dz. U. Nr 234, poz. 1536, ze zm.)

-Ustawa o fundacjach z dnia 6 kwietnia 1984

r. (tekst jednolity z dnia 17 maja 1991 r. Dz.

U. Nr 46, poz. 203, ze zm.)

8

-uGospKom

-uGospNier

-uKRS

-uKSC

-uOpłSkarb

-uPCC

-uPDoF

-uPDoP

-Ustawa o gospodarce komunalnej z dnia 20

grudnia 1996 r. (tekst jednolity z dnia 18

lutego 2011 r. Dz. U. nr 45, poz. 236, ze zm.)

-Ustawa o gospodarce nieruchomościami z

dnia 21 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity z dnia

19 maja 2010 r. Dz. U. Nr 102, poz. 651, ze

zm.)

-Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym z

dnia 20 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity z dnia

3 września 2007 r. Dz. U. Nr 168, poz. 1186,

ze zm.)

-Ustawa o kosztach sądowych w sprawach

cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. (tekst

jednolity z dnia 27 kwietnia 2010 r. Dz. U. Nr

90, poz. 594, ze zm.)

-Ustawa o opłacie skarbowej z dnia 16

listopada 2006 r. (Dz. U. Nr 225, poz. 1635,

ze zm.)

-Ustawa o podatku od czynności

cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r.

(tekst jednolity z dnia 17 maja 2010 r. Dz. U.

Nr 101, poz. 649, ze zm.)

-Ustawa o podatku dochodowym od osób

fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (tekst

jednolity z dnia 17 stycznia 2012 r. Dz. U. z

2012 r., poz. 361, ze zm.)

-Ustawa o podatku dochodowym od osób

prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (tekst

jednolity z dnia 9 marca 2011 r. Dz. U. Nr 74,

poz. 397, ze zm.)

9

-uPodOpłLok

-uPryw

-uPSpadDar

-uPrzedPaństw

-uRadTel

-uSamGm

-uSamPow

-uSamWoj

-uSłużbZast

-Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z

dnia 12 stycznia 1991 r. (tekst jednolity z dnia

17 maja 2010 r. Dz. U. Nr 95, poz. 613, ze

zm)

-Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji z

dnia 30 sierpnia 1996 r. (tekst jednolity z dnia

14 października 2002 r. Dz. U. Nr 171, poz.

1397, ze zm.)

-Ustawa o podatku od spadków i darowizn z

dnia 28 lipca 1983 r. (tekst jednolity z dnia 6

czerwca 2009 r. Dz. U. Nr 93, poz. 768, ze

zm.)

-Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych z

dnia 25 września 1981r. (tekst jednolity z dnia

18 czerwca 2002 r. Dz. U. Nr 112, poz. 981,

ze zm.)

-Ustawa o radiofonii i telewizji z dnia 29

grudnia 1992 r. (tekst jednolity z dnia 18

lutego 2011 r. Dz. U. Nr 43, poz. 226, ze zm.)

-Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8

marca 1990 r. (tekst jednolity z dnia 12

października 2001 r. Dz.U. Nr 142, poz. 1591,

ze zm.)

-Ustawa o samorządzie powiatowym z dnia 5

czerwca 1998 r. (tekst jednolity z dnia 27

października 2001 r. Dz. U. Nr 142, poz.

1592, ze zm.)

-Ustawa o samorządzie województwa z dnia 5

czerwca 1998 r. (tekst jednolity z dnia 18

września 2001 r. Dz. U. Nr 142, poz. 1590, ze

zm.)

-Ustawa o służbie zastępczej z dnia 28

listopada 2003 r. (Dz. U. Nr 223, poz. 2217,

10

-uSport

-uSysOśw

-uZbPubl

-uFinanPubl

-uPracSam

-uRPO

ze zm.)

-Ustawa o sporcie z dnia 2010 r. (Dz. U. Nr

127, poz. 857, ze zm.)

-Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września

1991r. (tekst jednolity z dnia 19 listopada

2004 r. Dz. U. Nr 256, poz. 2572, ze zm.)

-Ustawa o zbiórkach publicznych z dnia 15

marca 1933 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 162, ze

zm.)

-Ustawa o finansach publicznych z dnia 27

sierpnia 2009 r. (Dz.U. Nr 157, poz. 1240, ze

zm.)

-Ustawa o pracownikach samorządowych z

dnia 21 listopada 2008 r. (Dz.U. Nr 223, poz.

1458, ze zm.)

-Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich z

dnia 15 lipca 1987 r. (tekst jednolity Dz.U. z

2001 r., Nr 14, poz. 147, ze zm.)

11

Wprowadzenie

Potrzebny lider organizacji pozarządowej.

undacja Tarcza rozpoczęła z dniem 1 kwietnia 2012 roku realizację projektu „PL

Opracowanie i upowszechnienie innowacyjnego modelu kontraktowania przez gminy

usług społecznych w zakresie edukacji podstawowej”, finansowanego przez Unię

Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki.

W trakcie badań i bezpośrednich rozmów jakie prowadziliśmy z nauczycielami,

samorządowcami, przedstawicielami organizacji pozarządowych, oraz społecznością

lokalną, szukaliśmy odpowiedzi na następujące pytanie: co sprawia, że jedna organizacja

pozarządowa bardzo dobrze sobie radzi z prowadzeniem szkoły, a druga ma bardzo

poważne problemy z utrzymywaniem porównywalnej placówki oświatowej?

W jednej z miejscowości na Podkarpaciu, a dokładnie w Wólce Grodziskiej, jedną

z odpowiedzi na powyższe pytanie była siła tkwiąca w ludziach, których celem od ponad 10

lat jest utrzymanie niepublicznej szkoły. Tej społeczności lokalnej, rodzicom dzieci,

nauczycielom nie dawano nadziei na to, że będą w stanie poprowadzić szkołę. Im bardziej

ludziom tym utrudniano owo zadanie, tym większa była ich determinacja

i odwaga w przejęciu szkoły. Społeczność ta wybrała ze swojego grona liderów, zdając sobie

doskonale sprawę z tego, że to na liderach spoczywa obowiązek kreowania lepszej

przyszłości poprzez przyciągające wizje. Liderzy Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Wólka

Grodziska określili dla siebie priorytety, takie jak: wzięcie odpowiedzialności za organizacje,

bycie wiarygodnym oraz dzielenie się informacjami. Stowarzyszenie doszło do wniosku, że

szansą na osiągnięcie celu jest zaangażowanie wszystkich członków organizacji do działania

na rzecz organizacji. Jedni szli na sesje rady gminy, drudzy jechali do powiatu, następna

grupa szukała sojuszników. Z każdego ze spotkań sporządzano zapiski, zdjęcia, kserokopie

np. uchwał rady gminy, w których bardzo szczegółowo opisywano z kim rozmawiano, kiedy

i na jaki temat oraz co załatwiano. Wszystko to omawiano na spotkaniach stowarzyszenia

które niejednokrotnie z braku możliwości lokalowych obywało się w domach prywatnych i to

w tych właśnie miejscach odbywały się najbardziej efektywne spotkania. Podczas spotkań

nabierali kolejnych doświadczeń, co doprowadziło do wypracowania strategii działania

organizacji. Sukces tego stowarzyszenia poza siłą, która tkwi w ludziach zaangażowanych

w ich wspólny problem, to również jasno postawiony cel i plan działania. To liderzy tego

stowarzyszenia doprowadzili do tak dużego zaangażowania się tak dużej grupy

mieszkańców, uwolnili z nich potencjał, który pozwolił na kształtowanie wizji.

Bardzo ważną rolę przy kreowaniu wizji szkoły niepublicznej odgrywał pierwszy prezes

stowarzyszenia pan Andrzej Pawul, a później po jego śmierci pan Krzysztof Dąbek, który

pełni funkcje prezesa do chwili obecnej. Panowie prezesi wiedzieli, że przy kreowaniu wizji

przyszłości obraz musi być skonkretyzowany w sposób zrozumiały dla wszystkich. Byli

F

12

świadomi, że wizja, którą tworzą, będzie współgrać z nadzieją i wyobrażeniami mieszkańców

Wólki Grodziskiej. Wiedzieli również, że jeżeli przedstawią porywającą wizję przyszłości, to

zostanie wyzwolony wśród ludzi taki potencjał, który pozwoli pokonać wszystkie przeszkody.

Wyzwolony przez nich potencjał pozwolił im wszystkim patrzeć optymistycznie w przyszłość,

pozwolił na utożsamianie się z tą przyszłością.

Liderzy tego stowarzyszenia spowodowali, że mieszkańcy uwierzyli, iż przedstawiony

plan nie może być zrealizowany bez ich udziału. Mieszkańcy dowiedzieli się gdzie jest ich

miejsce, została nakreślona strategia i każdy członek stowarzyszenia mógł jasno zobaczyć

swoje miejsce. Panowie prezesi rozumieli, że kreowana przez nich porywająca przyszłość,

musi być akceptowana przez całe stowarzyszenie. Dlatego też tworzenie planów i strategii

działań odbywało się na zasadzie współtworzenia. Panowie prezesi pokazali sens

obiecującej perspektywy, pokazali wspólną drogę do celu, jakim było przejęcie i prowadzenie

szkoły. Postawiony cel, przejęcie szkoły i prowadzenie przez stowarzyszenie, został

osiągnięty.

W Polsce coraz więcej osób zastanawia się nad utworzeniem organizacji

pozarządowej i przejęciem szkoły do prowadzenia. Zainteresowanie już istniejących

organizacji przejęciem szkoły jest niewielkie. Szansa na powstrzymanie likwidacji małych

szkół (liczących do 70 uczniów) według nas tkwi w organizacjach, które dopiero powstaną.

Idealnie byłoby, gdyby powstały dzięki zrzeszaniu się nauczycieli i rodziców, ponieważ obu

tych grup społecznych problem likwidacji szkół podstawowych dotyczy wprost. Nauczycieli

przed podjęciem takiej decyzji najbardziej będzie interesowało jak te zmiany wpłyną na ich

życie zawodowe. Będą chcieli wiedzieć, gdzie po przejęciu szkoły przez stowarzyszenie lub

fundacje będzie ich miejsce oraz jakich obowiązków będą musieli się podjąć? Co zyskają,

a co stracą finansowo? Co się z nimi będzie działo w okresie wakacyjnym? Rodzice będą

zainteresowani poziomem nauczania, kadrą nauczycielską, atmosferą jaka będzie panować

w szkole po przeprowadzonych zmianach.

Podczas tych wszystkich rozmów, jakie odbywaliśmy w ramach projektu,

utwierdziliśmy się w przekonaniu, że tworzona wizja musi być ujrzana i omówiona przez

wszystkie strony problemu zagrożenia likwidacji szkoły. Odniesienie sukcesu jest możliwe

tylko wtedy, gdy każda osoba w organizacji będzie miała poczucie osobistego

zaangażowania i odpowiedzialności za całą szkołę, a przede wszystkim jej uczniów. Można

to osiągnąć poprzez staranny dobór kadry nauczycielskiej, określenie jasnego, konkretnego

planu działania, wizji, celów, zaangażowanie wszystkich członków organizacji

w realizowanych, poszczególnych etapach prac. Ważnym jest, aby ludzie poczuli się

docenieni, żeby stwierdzili że ich doświadczenie i opinie są brane pod uwagę. Ludzie

tworzący organizacje pozarządową, działający w niej muszą poczuć się współautorami

projektu oraz jego ambasadorami, ambasadorami przyszłości. Wzajemne zrozumienie

prowadzi do osiągnięcia prawdziwego sukcesu.

Opracowywanie wizji przyszłości związanej z prowadzeniem szkoły, musi być

związane z wysłuchaniem opinii wszystkich zainteresowanych stron. Uważamy, że

13

niewystarczającym jest zaprezentować materiał video, przekazać informacje pisemne, aby

wszyscy zaakceptowali naszą propozycje.

Sukces musi być powiązany z dobrym pomysłem i koncepcją, a okresowe

dokonywanie ponownych ocen planów i strategii, zapewnia stabilizację. Członkowie

organizacji i osoby współpracujące z organizacją muszą czuć, że odgrywają w tym procesie

istotną rolę, a ich zdanie się liczy przy podejmowaniu wszystkich decyzji.

Duże przemiany jakie następują w szkolnictwie poprzez likwidacje coraz większej

ilości małych szkół, niosą za sobą złe wieści. To coraz większa ilość bardzo dobrze

wykształconej kadry pedagogicznej, która powiększa grupę bezrobotnych. To już pytanie nie

czy, ale kiedy i ile jeszcze szkół zostanie zamkniętych? To pytanie, do jak wysokiego pułapu

nastąpi skala zwolnień? Ważnym jest aby informacje o planach zamykania szkół

przekazywać odpowiednio wcześnie zainteresowanym (nauczycielom, rodzicom) zamiast

robić im nadzieję, ze szkoły nie zamierza się zlikwidować. Przekazanie przykrych informacji

wprost i uczciwie spowoduje, że ludzie będą w stanie wytrzymać te niezbyt dobre informacje.

To również pokazanie szacunku dla tych ludzi, że informuje się ich o faktach. W przekazie

tym powinien być stworzony taki obraz, który wszyscy zrozumieją oraz przekazany apel na

otworzenie się na zmiany. Wtedy jest szansa, aby ludzie zrozumieli kierunek proponowanych

działań, ale żeby to zrozumieli, to potrzebne są rozmowy. Osoby zainteresowane muszą

zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi. Muszą mieć szanse zadawania pytań, a

wątpliwości muszą być wyjaśniane. Wtedy dopiero jest szansa na realizację postawionych

sobie celów.

Realizując wizje przyszłości związanej z prowadzeniem szkoły, liderzy organizacji

spotkają się z sytuacją gdzie osoby zainteresowane wejściem do organizacji będą mieć

własne pomysły, niekoniecznie takie same jak liderzy. Zachowania takie należy odebrać jako

sukces prowadzących spotkania. Świadczy to o tym, że liderzy potrafią wykreować obraz

przyszłości, a społeczeństwo jest otwarte na tworzenie nowego jutra.

Prowadząc organizacje pozarządową, można osiągnąć wiele dobrego pod

warunkiem, że nie zamykamy się na wprowadzanie ewentualnych zmian. Musimy być

otwarci na zmiany w pierwotnych planach. Musimy niejednokrotnie, spotykając się z

problemem, poszukiwać lepszych dróg do realizacji celów. Należy wykorzystywać potencjał

w ludziach organizacji do tego, aby wykrywać błędy, bo wtedy stajemy się dla nich bardziej

wiarygodni. Ważnym jest, aby organizacja wiedziała dokąd zmierza, wiedziała jakie mogą

być również alternatywne drogi dojścia do celu. Siła organizacji pozarządowej tkwi w

ludziach oddanych sprawie. Co więcej – w niektórych sytuacjach potrzeba będzie nawet

szczególnie upartych ludzi, którzy sprytnie przebiją się przez ścianę biurokracji.

14

Część stowarzyszeń prowadzących szkoły w naszym kraju, spotykało się na samym

początku z poważnymi przeszkodami ze strony różnych instytucji. Ale pomimo tego, głęboka

wiara w osiągnięcie sukcesu dawała im zapał do pracy. Liderzy tych grup inicjatywnych, tych

organizacji utrzymywali ciągle atmosferę optymizmu, pomagającą iść do przodu i pozytywnie

wpływać na całą grupę. Liderzy pokazywali prawdziwe poświęcenie. Nie posługiwali się

sloganami czy wyuczonymi gestami, a działania ich wynikały z głębokiego emocjonalnie

przekonania do wizji przyszłości. To przekonanie było powiązane ze świadomością

odpowiedzialności za prowadzenie szkoły. Liderzy wiedzieli, że przyjmują postawę osobistej

odpowiedzialności, przyjmują opiekę nad personelem szkoły, a personel ten opiekuje się

dziećmi. Liderzy byli zainteresowani wszystkimi sprawami związanymi ze szkołą,

organizowali spotkania z kadrą szkolną, omawiając bieżące sprawy. Zbierane były opinie od

rodziców, dobre umieszczano na tablicy ogłoszeń, a problemy rozwiązywano. Efektywność

liderów ujawniała się wielką troską o szkołę, organizację, ludzi.

W organizacji dobry lider jest w stanie zaangażować każdą osobę. Organizacje

pozarządowe potrzebują takich ludzi, którym chce się iść do przodu, którzy będą aktywnie

usuwać występujące przeszkody, ludzi kreujących nową rzeczywistość, zespołu

w organizacji potrafiącego kreatywnie pracować nad zmianami. Ukrywanie w strukturze

organizacji problemów, doprowadza do ich przedłużania, a poziom pracy spada i tracą na

tym wszyscy. Będzie to również miało przełożenie na niepowodzenie planowanych działań

strategicznych.

15

Nie włączenie członków organizacji w jej działania, powoduje u nich poczucie

niewykorzystania ich potencjału. Ludzie tacy nie są zainteresowani efektami pracy,

wykonując tylko niezbędne minimum. Sytuacja się jeszcze bardziej komplikuje w takiej

organizacji, jak w odczuciu pracownika wykonującego to minimum: to co robi, to i tak zbyt

wiele. Prowadząc organizacje nie można odbierać ludziom motywacji do działania, bo jeśli

tak będzie, to możemy dojść do kolejnego niebezpiecznego progu, jakim jest odczucie, że

praca całego zespołu nie jest ważna. Wtedy taka organizacja nie ma szans na dobre

funkcjonowanie.

Liderzy organizacji to ludzie, którzy potrafią słuchać, po to, aby się ciągle uczyć

i uzyskiwać dobre efekty. Lider słuchający, to lider dysponujący większą ilością informacji

i danych, a wtedy też ma możliwość stać się dobrym liderem organizacji.

Efektywność kierowania wiąże się z umiejętnością słuchania słów, a nie słyszenia,

a także zrozumienia, jakie inne słowa stoją za wypowiedziami. Dobry lider zwraca uwagę na

intonację oraz na język ciała. Nie branie tych, naszym zdaniem istotnych rzeczy, pod uwagę,

może doprowadzić do sytuacji gdzie sukces może być tylko połowiczny i stanowić

zagrożenie dla organizacji.

Bardzo ważna jest wiarygodność liderów organizacji. Przywódca efektywny, to lider

będący zawsze na posterunku, potrafiący konfrontować się sam z sobą, wykazujący

umiejętność brania odpowiedzialności za trudne sprawy. Posiadający wolę podejmowania

publicznie takich wyzwań, które według niego są istotne, choć czasem nie mają nawet

żadnych gwarancji, że zakończą się sukcesem. Lider koncentruje swoje działania na

rzeczowych i kompetentnych prezentacjach, podejmuje trudne wyzwania, potrafi rozładować

silne emocje oraz wierzy w siebie.

Patrząc na portret dobrego lidera widzimy człowieka pewnego siebie

i optymistycznego. Członkowie organizacji potrafią szybko przejąć nastrój takiego lidera,

który ma siłę pozytywnego oddziaływania, potrafi promować optymizm, nadzieję oraz

pewność siebie. Liderzy powinni być autentyczni i rzeczywiści, bo w ten sposób tworzą swoją

wiarygodność, muszą w obecnych czasach posiadać umiejętność radzenia sobie

z emocjonalnymi stanami innych. Nie branie tego pod uwagę może spowodować, że

realizacja zadań może być trudniejsza, a idąc dalej stawia pod znakiem zapytania, na ile

nadaje się do przewodzenia grupie bardzo różnych osób.

mgr Elżbieta Gargas – Michalik

mgr inż. Witold Bodziony

16

Jadwiga Krzeszowiak

ROZDZIAŁ I

JAK EFEKTYWNIE I SKUTECZNIE ZARZĄDZAĆ ORGANIZACJĄ

POZARZĄDOWĄ, KTÓRA PROWADZI SZKOŁĘ?

17

arządzanie to nic innego jak praktyka stosowania określonych narzędzi dla

osiągnięcia wyznaczonych celów. Zarządzanie organizacją pozarządową

w przeważającej mierze dotyczy ludzi i ma za zadanie umożliwienie im wspólnego

osiągania celów oraz uczynienie pożytku z ich zalet, a z wad - cech zupełnie nieistotnych.

Nieumiejętność zarządzania jest zazwyczaj główną przyczyną niepowodzeń organizacji.

Zarządzanie jest bowiem procesem, który wymaga dobrze przygotowanego (planowanie)

i sukcesywnie realizowanego planu.[12] Bez planu czy strategii działania organizacja może

oczywiście istnieć, ale zwykle koncentruje się ona głównie na działaniach ad hoc, czyli tu

i teraz, nie zastanawiając się nad swoją przyszłością w dłuższej perspektywie. [8]

„Plan jest niczym – planowanie jest wszystkim” mawiał Dwight David Eisenhower,

amerykański generał z okresu II wojny światowej i 34. prezydent Stanów Zjednoczonych.

Podstawowymi cechami określającymi organizacje pozarządowe są: elastyczność

działania, kreatywność, brak zbiurokratyzowania, stosowanie nieszablonowych rozwiązań –

cechy, które często decydują o sile i skuteczności NGO. Elastyczność, jako jeden

z czynników sukcesu organizacji pozarządowych, polega na dysponowaniu czy też

poszerzaniu zakresu umiejętności oraz kompetencji przez członków organizacji

i wykonywaniu przez nich różnych rodzajów zadań – często w grupach, jako tymczasowe

zespoły, których składy zmieniają się zależnie od realizowanych zadań. Dzięki temu

organizacje pozarządowe sprawniej, aniżeli ma to miejsce w sytuacjach sztywnego podziału

zadań i odpowiedzialności, reagują na zmiany warunków działania. [6] Takie podejście

umożliwia organizacji np. realizację w jednym czasie różnych projektów, gdzie jedna osoba

zgodnie ze swymi kompetencjami może pełnić różne funkcje – lidera w jednym działaniu,

eksperta w drugim, a asystenta w kolejnym.

Elastyczność to także umiejętność gospodarowania dostępnymi zasobami, radzenia

sobie w zmiennych warunkach, dysponowania planem awaryjnym – to mieć przygotowany

„plan B”, zwłaszcza w sytuacji, kiedy nie uda się pozyskać dofinansowania lub będzie

ono w mniejszym zakresie niż zaplanowano. Kreatywność, czyli pomysłowość polega na

ciągłym poszukiwaniu nowych rozwiązań umożliwiających usprawnianie działalności.

Efektem takiego podejścia są innowacyjne procesy oraz warunki realizacji tych procesów.

Kreatywność to także działanie wbrew określonym zasadom, to „wychodzenie z reguł gry”,

wychodzenie poza funkcjonowanie nawykowe, będące największą barierą kreatywnego

myślenia. [7] Polega na tworzeniu czegoś „swojego”, ponad istniejące rozwiązania – to mieć

pomysł na siebie i to co się robi. Z pomysłowością ściśle związane jest stosowanie

nieszablonowych rozwiązań – rozumiane, jako brak przenoszenia wprost czy też bez

wcześniejszej diagnozy doświadczeń i konkretnych wzorców działania innych organizacji.

Z

18

Z kolei brak biurokracji bynajmniej nie oznacza braku jakichkolwiek uregulowań

czy procedur działania. Cechę tą należy bowiem postrzegać jako brak dysfunkcji płynących

z jej przeciwieństwa, czyli biurokracji – dysfunkcji, takich jak:

- brak sprawnego działania w przypadku sytuacji nietypowych, nieuwzględnionych

w schematach działania; problemy z wdrażaniem innowacji, które same w sobie są

sytuacjami nietypowymi i wymagają reorganizacji istniejącej struktury organizacyjnej,

- przemieszczenie celów (tzw. przerost formy nad treścią), które uwidacznia się

w tym, że: przestrzeganie przepisów staje się ważniejsze od realizacji celów, do

jakich powołana została organizacja; skupianie się przez organizację na własnym

funkcjonowaniu, zamiast na świadczeniu usług. [10]

Ponadto, aby działania organizacji pozarządowych mogły być również efektywne,

należy stworzyć dla nich trwałe podstawy, by były realizowane w sposób zorganizowany

i uporządkowany – krótko mówiąc brak chaosu w działaniu. Skuteczność działań,

jak i efektywność wykorzystania z reguły ograniczonych zasobów koniecznych

do ich realizacji to wynik pracy ludzi, którzy wspólnie planują określone przedsięwzięcia,

kierują ich realizacją, wykonują zadania, a także sprawdzają czy przyniosły one zamierzone

rezultaty.

Każda organizacja, nawet bardzo mała, działa w „skrojonej” na swoje możliwości

strukturze zarządzania, dostosowanej do jej rozmiaru, struktury, zakresu działania.

Podstawowym zadaniem zarządzania jest bowiem sprawienie, aby ludzie mogli wspólnie

osiągać wyznaczone cele, co jest niezbędne do skutecznego działania i reagowania na

zmiany. Organizacja to ludzie – osoby posiadające różne umiejętności i wiedzę. Stąd też

z uwagi na różnorodność „osobowości” tworzących organizację musi być ona budowana na

podstawie wzajemnego porozumienia – zrozumienia celu istnienia organizacji. Wszyscy

powinni wiedzieć, co chcą osiągnąć i że ich wysiłki wymagają pracy pozostałych członków

organizacji.

W związku z powyższym podstawowe dla zarządzania jest określenie misji organizacji,

czyli wyznaczenie jej funkcji społecznej. Natomiast kolejnym, wyznaczenie celów

operacyjnych oraz szczegółowych każdemu z członków organizacji – zgodnego z celem

przewodnim, ale równocześnie odpowiadającego motywacjom danej osoby, czyli podział

zadań adekwatnie do możliwości i predyspozycji członków danej organizacji. [1]

Strategię działania organizacji wyznacza jej przewodni cel - tj. misja, strategia natomiast

decyduje o modelu zarządzania. Niezależnie od ostatecznie przyjętej struktury w każdej

organizacji muszą znaleźć się liderzy, którzy wyznaczą misję organizacji, pozyskają ludzi

(kapitał ludzki) oraz otoczenie do realizacji celów (kapitał społeczny). Ostatecznie liderzy

nie muszą pełnić zadań związanych z zarządzaniem (np. w Fundacji - Fundator jako lider,

natomiast Rada i Zarząd Fundacji jako jej władze, natomiast w stowarzyszeniu - jego członek

zwykle z ogromną charyzmą, zdolny przekonać grupę do przyjęcia konkretnych rozwiązań),

jednak zawsze nadają kierunek działań organizacji.

19

Wyartykułowanie misji organizacji wynika z przekonania, iż każda organizacja

niezależnie od tego, jak oczywista wydaje się potrzeba jej istnienia, czy podejmowane przez

nią działania, powinna jasno sprecyzować sytuację – problem, któremu próbuje zaradzić.

Misja to coś, co łączy wszystkich działających w i dla danej organizacji – to coś, co wyróżnia

organizację spośród tysiąca innych, co ją określa i nadaje jej tożsamość, czyli świadomość

czym jest i po co istnieje dana organizacja.

Misja to nadrzędny cel bądź kierunek działania, rola jaką organizacja pełni w danym

środowisku. Niezależnie od tego, jakie cele działania organizacja sobie wyznacza,

jakie programy czy projekty realizuje, powinny one służyć zawsze realizacji misji

i być jej podporządkowane.Misja sformułowana może być na różne sposoby. Z reguły odnosi

się jednak do celu, roli lub funkcji organizacji, jaką pełni ona wobec swoich beneficjentów.

Może przybrać formę jednozdaniową, jak również rozbudowanej deklaracji. Dla przykładu,

misja organizacji Armia Zbawienia została sformułowana następująco: „Uczynić obywatelami

osoby odrzucone”. [1] Natomiast misja Publicznej Szkoły Podstawowej w Pomieczyńskiej

Hucie - szkoły prowadzonej przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Pomieczyńska

Huta - brzmi następująco:

„Jesteśmy Publiczną Szkołą Podstawową, prowadzoną w ramach programu MENiS

pt."Mała Szkoła" przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Pomieczyńska Huta.

W szkole panuje rodzinna atmosfera. Chcemy, aby dzieci od najmłodszych lat przychodziły

do szkoły chętnie i dobrze się w niej czuły”.

Rodzice są dla nas partnerami w podejmowaniu wszelkich działań związanych

z wszechstronnym i harmonijnym rozwojem uczniów w sferze wiedzy, umiejętności

i wychowania. Szkoła jest dla lokalnej społeczności centrum kulturotwórczym. Promuje

podtrzymywanie tradycji Kaszub i Polski. Szanuje wartości przekazywane dzieciom przez

rodziców. Wykwalifikowana kadra pedagogiczna zapewnia wysoki poziom nauczania

i wychowania. Szczególny nacisk kładziemy na szacunek dla drugiego człowieka "...ażeby

człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem... umiał bardziej być nie tylko z drugim, ale

dla drugich." (Papież Jan Paweł II)

Chcemy być jedną z najlepszych szkół w środowisku, pragniemy bardzo dobrze

przygotować naszych uczniów do kolejnego etapu edukacyjnego. W tym celu podejmujemy

różne działania edukacyjne od najmłodszych klas, oferujemy zajęcia pozalekcyjne oraz

programy dodatkowe.” [9] Skonstruowana w ten sposób misja wskazuje główne wartości, dla

których istnieje organizacja, i które realizuje poprzez swoje działania.

Określenie misji w znacznej mierze pomaga organizacji i działającym w niej osobom

pracować skuteczniej i efektywniej. Daje im bowiem poczucie bezpieczeństwa – dzięki

jednomyślności i wspólnemu, zespołowemu zaangażowaniu się w daną sprawę, jest także

stałym i pewnym punktem odniesienia do oceny realizowanych zadań – głównie w

sytuacjach trudnych, kryzysowych – integruje i scala członków pracowników organizacji.

Misja służyć ma przede wszystkim podtrzymywaniu wewnętrznej tożsamości organizacji,

rozumianej jako „wiara w to co się robi” – przekonanie osób tworzących daną organizację

20

o słuszności tego czego się podejmują. Ludzie działający w i na rzecz organizacji -

jej pracownicy, członkowie, władze, wolontariusze, darczyńcy – dzięki misji wiedzą,

co jest dla organizacji najważniejsze, mogą się z tym identyfikować, mają poczucie, że mimo

różnic jakie sobą reprezentują, jest coś co wszystkich łączy. Misja jest także podstawą

budowania kapitału społecznego, jest spoiwem łączącym różnych ludzi.

Wspomniany powyżej kapitał społeczny to zasoby tkwiące w sieciach kontaktów

i relacjach międzyludzkich opartych na zaufaniu, jako podstawowym komponencie trwałych

relacji społecznych. To potencjał zgromadzony w społeczeństwie i jednostkach w postaci

norm, wartości, zachowań, współpracy, instytucji, tworzący podstawę tych relacji, które

sprzyjając współpracy, kreatywności i wymianie wiedzy przyczyniają się do rozwoju danej

organizacji.[4] Jako, że relacje społeczne i sieci kontaktów z nich zbudowane stanowią

kapitał, powinny być nie tylko źródłem zysku, ale także zasobem w który można inwestować

i który da się przekazywać (np. od osoby do osoby, z pokolenia na pokolenie).

Budowanie kapitału społecznego opiera się przede wszystkim na: zaufaniu; sieci kontaktów;

wartościach, zasadach i normach współpracy w szeroko rozumianym otoczeniu

organizacji.[3] Stąd też wymaga stosowania rożnych metod dotarcia, ale jako że mówimy

o relacjach – budowanie kapitału społecznego w dużej mierze bazuje na kontaktach

bezpośrednich, spotkaniach indywidualnych, tworząc sieci współpracy. Misja stanowi także

niezwykle ważny komunikat na zewnątrz do wszystkich potencjalnych partnerów czy

darczyńców – można powiedzieć, iż jest wizytówką organizacji. Stanowi także punkt wyjścia

do planowania działań, a tym samym zarządzania organizacją. Przy wyborze modelu

zarządzania ważnym elementem jest forma prawna, jaką organizacja przybrała na potrzeby

swojego funkcjonowania. Wiodącymi w Polsce formami prawnymi, w których działają

organizacje pozarządowe są stowarzyszenia i fundacje - dwie bardzo odmienne formy, bo

różniące się w strukturze zarządzania, kontroli czy w kwestii członkostwa.

21

W stowarzyszeniach liderzy mobilizują członków stowarzyszenia i mają za zadanie

przekonać grupę do przyjęcia konkretnych rozwiązań, tym samym wyznaczają kierunek

rozwoju organizacji. Osoba lidera jest zatem inicjatorem działania, niemniej jednak, równie

ważnym ogniwem są członkowie stowarzyszenia czy pracownicy fundacji, czyli grupa osób

działających wspólnie dla osiągnięcia określonych rezultatów. To zbiorowy wysiłek całej

grupy tworzącej daną organizację procentuje osiągnięciem jej celów i to dla nich tworzy się

w organizacji struktury zarządzania – tak, aby mogli w najbardziej efektywny sposób

przyczynić się do sukcesu organizacji.[1]

Zasadniczą różnicą pomiędzy fundacją a stowarzyszeniem jest brak członkostwa

w przypadku tej pierwszej formy prawnej. Fakt ten sprawia, że rola poszczególnych osób

w organizacji będącej fundacją w dużej mierze zależy od pełnionej przez nich funkcji.

Inne zadania realizuje zarząd, inne rada fundacji, jeszcze inne jej „szeregowi” pracownicy, w

przypadku których udział w kreowaniu misji organizacji czy planu jej działania jest raczej

ograniczony i uwarunkowany decyzją rady oraz zarządu fundacji.

W przypadku stowarzyszenia natomiast wszyscy jej członkowie biorą udział

w planowaniu i decydowaniu o strukturze zarządzania, tworzą oni bowiem najważniejszy

organ stowarzyszenia, jakim jest walne zgromadzenie członków. Organizacje pozarządowe

w większości realizują swoje cele na rzecz konkretnych beneficjentów/odbiorców,

współpracują z różnymi instytucjami czy osobami fizycznymi. Stanowią oni otoczenie

organizacji, którego wpływ na zarządzanie organizacją, choć często pośredni, jest znaczący.

Praktyka pokazuje, iż nie ma uniwersalnej metody - „recepty” czy schematu - na

skuteczne i efektywne zarządzanie organizacją. Warunki zewnętrzne, a tym samym

otoczenie organizacji jest na tyle dynamiczne i zmienne, iż często trzeba sięgać po nowe

rozwiązania bądź znacząco modyfikować te istniejące. Otoczenie organizacji stanowią

bowiem beneficjenci, inne organizacje, przedsiębiorstwa, instytucje państwowe („władza”)

oraz społeczność lokalna. [3] Przykładem zmian warunków działania organizacji może być

chociażby narastający w ostatnich latach niż demograficzny czy liczne zmiany w przepisach

prawa, dostępności środków dotacyjnych itp.

Zmienność tych czynników sprawia, iż organizacje pozarządowe powinny monitorować

sytuację w dwóch wymiarach:

- normatywnym - jak powinno być, w relacji do tego jak jest;

- posybilistycznym - jak być może, w relacji do tego jak jest. [1]

Kapitał ludzki to także wolontariusze, którzy obok kadry stałej (pracownicy etatowi)

i współpracowników (osób okresowo świadczących usługi na rzecz danej organizacji)

stanowią podstawową grupę „pracowników” organizacji pozarządowej. Wolontariat to nic

innego jak „pomoc z dobrego serca” – dobrowolna, świadoma i nieodpłatna praca na rzecz

osób potrzebujących. Istotą wolontariatu jest pomaganie osobom nieznajomym bez

oczekiwania na odwzajemnienie udzielonej pomocy. Co ważne wolontariuszem może być

22

członek stowarzyszenia czy pracownik fundacji. Należy pamiętać, że tak jak w przypadku

kadry czy współpracowników, tak wobec wolontariuszy organizacja powinna kierować się

tymi samymi zasadami, tj.: dbać o ich satysfakcję (aktywne włączenie w działania

organizacji); jasno określać zasady współpracy i oczekiwania (zakres obowiązków); rozliczać

ze zleconej pracy.[1]

Poczucie satysfakcji w przypadku świadczeń wolontarystycznych jest szczególnie

ważnym czynnikiem, bowiem to jedyne „wynagrodzenie” jakie wolontariusz otrzymuje dzięki

współpracy z daną organizacją. Częstą motywacją bycia wolontariuszem jest także chęć

podniesienia własnych kompetencji, zdobycia doświadczenia w danym przedmiocie itp. -

zwykle dla celów aplikacyjnych i wykazaniem się stażem „pracy” w danym zawodzie.

Niezależnie od motywacji rola wolontariuszy w organizacjach pozarządowych jest znacząca

i to nie tylko z uwagi na fakt, że poprzez swoje świadczenia obniżają koszty funkcjonowania

organizacji, ale także ją uwiarygodniają (np. lokalne autorytety). Działalność organizacji

pozarządowej opiera się bowiem w dużej mierze na zaufaniu, jakie ta powinna budzić

w swoim otoczeniu, a poparcie znanego członka danej społeczności dla jej działań

potwierdza zarówno słuszność celu, jak i rzetelność samej organizacji. [1]

Każda organizacja, która pragnie skorzystać ze świadczeń wolontarystycznych

powinna jednak wcześniej odpowiednio się przygotować do tej roli i odpowiedzieć sobie na

kilka podstawowych pytań, m.in. na następujące – Wolontariusz w naszej organizacji: do

czego jest potrzebny? Czy jest faktycznie potrzebny? Jakie zadania mógłby wykonywać?

Czy jest dla niego miejsce pracy, niezbędne wyposażenie? W czym mógłby pomóc, kiedy i z

jaką częstotliwością? Jak będzie mógł się rozwijać? Kto i w jakim wymiarze poświęci mu

czas? Jaki być powinien? Jakie umiejętności, kwalifikacje czy predyspozycje powinien sobą

reprezentować?

Następnym krokiem jest uruchomienie, odpowiedniego do „profilu”, potrzebnego

danej organizacji wolontariusza, systemu rozpowszechnienia informacji - komunikatu o

ofercie w zakresie wolontariatu. „Kanały” dotarcia z informacją mogą być różne - np.

informacja na stronie internetowej, w szkole (wolontariat szkolny), tzw. „poczta pantoflowa”,

kontakt z organizacjami pośredniczącymi w nawiązywaniu współpracy pomiędzy

organizacjami a wolontariuszami (np. Centrum Wolontariatu) oraz inne, w zależności

od zapotrzebowania.

Kolejny etap to nabór wolontariuszy, który w zasadzie nie różni się od zwykłej

rekrutacji pracowników i zawiera takie elementy jak: rozmowa (kwalifikacyjna), podczas

której artykułowane są wzajemne oczekiwania, zapoznawanie z organizacją, przedstawienie

pracownikom, podpisanie porozumienia o współpracy, ustalenie zasad komunikacji

(narzędzi, częstotliwości). W trakcie współpracy bezwzględnie należy pamiętać o docenianiu

„pracy” wolontariuszy, wspierać ich i dziękować za ich zaangażowanie, a także podkreślać

ich rolę w działaniach prowadzonych przez organizację. Na zakończenie współpracy

natomiast na wniosek wolontariusza organizacja zobowiązana jest wydać zaświadczenie

23

o wykonywanych przez niego świadczeniach. Dobrym zwyczajem jest również wydawanie

opinii, a także wyrażenie swojej wdzięczności skromnym upominkiem/„pamiątką”.

Mimo, iż coraz częściej organizacje pozarządowe wykazują wiele cech dotychczas

zarezerwowanych dla biznesu, istnieje co najmniej kilka właściwości, które odróżniają pracę

w organizacji pozarządowej od pracy w innych instytucjach czy przedsiębiorstwach-

a mianowicie: zazwyczaj wymaga sporej wrażliwości społecznej i aktywnej postawy

prospołecznej; jest bardzo różnorodna, wymaga dużej elastyczności i otwarcia na nowości;

wymaga utożsamiania się z daną organizacją oraz akceptacji jej roli społecznej.[1]

Niezależnie od rodzaju organizacji czy realizowanej przez nie misji - każda organizacja

uzależnia swoje działania - ich częstotliwość, rozmach, zakres, grupę docelową, itd.-

od posiadanych środków finansowych. Organizacja pozarządowa, jak każdy podmiot

gospodarczy - począwszy od podstawowej jednostki gospodarującej, jaką jest rodzina,

po wielką międzynarodową korporację - funkcjonuje w ramach określonego budżetu.

A czym jest budżet? Budżet to nic innego jak zgromadzona wiedza na temat wpływów,

ich źródeł, powodów ich powstania oraz czasu, w którym się pojawiają.

Organizacja pozarządowa, by móc realizować swoje cele potrzebuje do tego zwykle

nie małych pieniędzy. Stąd też samo sformułowanie misji organizacji, chociaż niezwykle

istotne, jest niewystarczające. Słusznym zatem jest następujące stwierdzenie: Tam gdzie

kończą się pieniądze, kończy się misja organizacji.

Taki punkt widzenia w jasny sposób wskazuje na jeden z niezwykle ważnych

obszarów aktywności organizacji pozarządowej, a mianowicie pozyskiwanie środków na

realizacje działań organizacji. Proces zdobywania funduszy lub darowizn rzeczowych

poprzez proszenie o wsparcie osób indywidualnych, firm, fundacji dobroczynnych lub

instytucji rządowych określa się mianem fundraisingu, a specjalistę w tej dziedzinie mianem

fundraisera.

U podstaw fundraisingu leżą cztery główne zasady:

- kultywacja - rozumiana, jako budowanie trwałych relacji, np. w postaci poświęcenia

czasu darczyńcom, podziękowań za okazane wsparcie, informowaniu

o wydarzeniach w organizacji itp.;

- kreatywność– pomysłowość, innowacyjność podejmowanych działań, np. akcja

Różaniec assistance, czy piłeczka antystresowa PAH;

- służebność- działanie, któremu przyświeca misja, wiara w potrzeby beneficjentów,

działanie dla „wyższego” celu, np. akcja Pajacyk;

- transparentność– przejrzystość działania np. w postaci publicznego sprawozdawania

się, dokumentacji fotograficznej, informacja o zebranych środkach (lista wpłat) itd.

24

Fundraising to zaplanowane pozyskiwanie środków finansowych na działania danej

organizacji, i mimo że stanowi domenę III sektora w coraz większym stopniu jego zasady

działania przejmują również jednostki sektora publicznego - urzędy, szkoły, uczelnie wyższe,

szpitale – a także inne instytucje, jak np. zgromadzenia zakonne. Fundraising stanowi

proces i wymaga pracy zespołowej z precyzyjnym podziałem zadań.

W organizacji w dużej mierze pozwala na zaplanowanie budżetu, a tym samym działań

organizacji. Budżet organizacji obok zależności ze strony czynników zewnętrznych, takich

jak strategia państwa względem trzeciego sektora, dostępne programy grantowe czy

zamożność finansowa społeczeństwa, zależy w dużej mierze od wysiłków i wytrwałości w

pozyskiwaniu funduszy oraz wiedzy i umiejętności w tym zakresie. [3]

Fundraising opiera się przede wszystkim na dużym entuzjazmie fundraisera oraz

licznych kontaktach i znajomościach. Osoby starające się o fundusze na działalność swojej

organizacji powinny: umieć wykazać związek między celem, na który zbierają pieniądze

a ważnymi dla wspierających wartościami, jasno przedstawić szczegóły realizacji projektu,

utrzymać kontakt z darczyńcą, podziękować, poinformować o wynikach, poszerzać krąg

darczyńców.[1]

25

Jadwiga Krzeszowiak

ROZDZIAŁ II

ZARZĄDZANIE PLACÓWKĄ OŚWIATOWĄ I AKTYWIZACJA LOKALNYCH

SPOŁECZNOŚCI

26

2.1 Jak efektywnie i skutecznie zarządzać szkołą przejętą przez NGO?

eneza powstania poszczególnych organizacji bywa różna, ale zazwyczaj u jej

podłoża leży brak bądź niewystarczający zakres działań struktur państwowych

w obszarze zabezpieczenia określonych potrzeb społecznych. Doświadczenia

w ramach działania organizacji pozarządowych z czasem wykazały, że działalność NGO jest

dobrym sposobem na minimalizację kosztów realizacji poszczególnych zadań. Jak pokazuje

praktyka, organizacje pozarządowe potrafią powierzone im zadania realizować znacznie

taniej, a niejednokrotnie po prostu lepiej, niżby miały się tym zająć instytucje państwowe.

Funkcjonowanie III sektora, jak zwykło określać się organizacje pozarządowe, jest

także wyrazem działalności społeczeństwa obywatelskiego – społeczeństwa

charakteryzującego się „aktywnością i zdolnością do samoorganizacji oraz określania

i osiągania wyznaczonych celów bez impulsu ze strony władzy państwowej”. [10] Jego

funkcjonowanie jest domeną demokracji, którą cechuje pluralizm, czyli istnienie obok siebie

często bardzo odmiennych poglądów i reprezentujących je grup. W krajach o dużych

tradycjach demokratycznych, jak np. Anglia czy Stany Zjednoczone, społeczeństwo

identyfikuje się z państwem, nie oczekując że władza „wszystko załatwi”, obywatele biorą

sprawy w swoje ręce i starają się samodzielnie rozwiązywać problemy.

„Sam bądź zmianą, którą chcesz widzieć w świecie" - Mahatma Gandhi.

Nie należy jednak zapominać, że znacząca większość funduszy zasilających

organizacje pochodzi jednak ze źródeł publicznych (budżetów gmin, powiatów itd.), stąd też

ważnym elementem działalności organizacji pozarządowych są relacje z otoczeniem, będące

podstawą przywołanych wcześniej działań fundraisingowych.

Przykładem takich zależności mogą być właśnie organizacje pozarządowe, które

przejmują na siebie obowiązki związane z prowadzeniem szkół, gdzie ich funkcjonowanie w

dużej mierze uzależnione jest od dotacji z budżetu właściwej jednostki samorządu

terytorialnego. Dotacje te stanowią de facto najważniejsze źródło finansowania szkoły,

jednakże z tym zastrzeżeniem, że mogą zostać przeznaczone wyłącznie na realizację zadań

w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Stąd też środki

pieniężne z tych dotacji nie mogą być przeznaczane na inwestycje (np. zakup

specjalistycznego sprzętu, rozbudowa itp.), które z kolei determinują rozwój i zwiększają

atrakcyjność danej placówki - np. poprzez ubogacenie oferty edukacyjnej.

Należy podkreślić, że dotacja dla placówek szkolnych z budżetów jednostek

samorządu terytorialnego to nie jedyne dostępne dla organizacji źródło finansowania

G

27

działalności. Istnieje bowiem szereg narzędzi, w ramach których dana organizacja może

pozyskiwać środki potrzebne na realizację poszczególnych zadań. Należą do nich m. in.:

- składki członkowskie;

- darowizny (pieniężne oraz rzeczowe);

- dotacje ze środków prywatnych;

- sponsoring;

- odpisy 1% podatku dochodowego od osób fizycznych (dotyczy wyłącznie organizacji

posiadających status organizacji pożytku publicznego);

- zbiórki publiczne;

- dochody z majątku organizacji;

- dochody z działalności odpłatnej pożytku publicznego;

- dochody z działalności gospodarczej;

- spadki, zapisy;

- payroll (inaczej składka pracownicza);

- inne źródła, jak np. kredyty.

Dywersyfikacja źródeł finansowania działalności organizacji stanowi niezwykle

ważny element zarządzania, bowiem minimalizuje ryzyko związane z ograniczonymi

zasobami niezbędnymi na realizację zadań. Różnorodność źródeł finansowania to także

podstawa konstrukcji budżetu danej organizacji, który zgodnie ze „strategią czterech nóg”,

powinien zapewniać równowagę finansową i opierać się na następujących filarach: środki

instytucjonalne (np. granty, projekty, zadania zlecone); firmy i osoby prawne (np. sponsoring,

darowizny osób prawnych); darczyńcy indywidualni (np. zbiórka publiczna, darowizna);

zasoby własne (np. działalność gospodarcza, kapitał żelazny). Skonstruowany w ten sposób

budżet pozwala organizacji na samowystarczalność oraz wiąże się ze zdobyciem niezbędnej

wiedzy i praktycznego doświadczenia, które pozwolą organizacji osiągnąć stan zapewniający

jej trwały rozwój. Coraz częstszym zjawiskiem w Polsce jest podejmowanie przez

organizacje pozarządowe działalności gospodarczej, daje bowiem ona organizacjom

poczucie niezależności zarówno w wymiarze finansowym, jak i programowym. Należy jednak

podkreślić, że organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie

w rozmiarach uzasadnionych celami statutowymi. Oznacza to, że nie może ona stanowić

28

jedynego i wyłącznego celu ich działania, a jej znaczenie powinno mieć charakter

pomocniczy w stosunku do działalności gospodarczej. [5]

Budżetowanie w organizacjach pozarządowych pozwala spojrzeć „całościowo” na

sytuację finansową, zaplanować strategię fundraisingu (pozyskiwania środków), zapewnić

stabilność finansową, a także znacząco zminimalizować ryzyko utraty płynności finansowej,

która warunkuje ciągłość prowadzonych działań i osiągania wyznaczonych celów. Budżet to

plan, który może ulegać zmianom, stąd nie należy się zniechęcać, gdy jego założenia,

szczególnie w obszarze wpływów, wymagają modyfikacji. Wymaga on przyjęcia określonych

ram czasowych i zwykle jest to rok. Planowanie budżetu nie koniecznie musi w sposób

szczegółowy obejmować cały okres na jaki zostaje przyjęty. W organizacjach sprawdzić się

może tzw. budżet kroczący, w którym szczególną uwagę przykłada się do planowania

najbliższych okresów np. kwartał, gdzie można precyzyjnie określić dane. Pozostałe okresy

planowane są mniej dokładnie i aktualizowane stopniowo. W praktyce opracowanie budżetu

nie jest czynnością bardzo pracochłonną, a daje organizacji poczucie większej stabilności

i rozplanowania działań. [8]

Niezależnie od źródła finansowania, działalność organizacji w wymiarze

zarządzania, w tym sposobie wykorzystania przekazanych jej środków, powinna cechować

przejrzystość, co pozwoli uniknąć zarówno błędów, jak i podejrzeń o ich popełnienie. Stąd

też zarządzający funduszami powinien przestrzegać zasad, takich jak: zagospodarowanie

przekazanych pieniędzy zgodnie z intencjami darczyńcy/dotującego, gospodarność w

zarządzaniu środkami, kontrola wykorzystania środków.[1]

Z przejrzystością działania ściśle wiąże się pojęcie zaufania - im większa

przejrzystość, transparentność działania, tym większe zaufanie dla podejmowanych przez

organizację działań. Zwykle polega ona na publicznym dzieleniu się informacją, co do

sposobu wykorzystania powierzonych, przekazanych środków w postaci publikowanych

sprawozdań, zdjęć dokumentujących przeprowadzone działania itp.

Istotnym elementem funkcjonowania organizacji pozarządowych i realizowanych

przez nie zadań jest także wsparcie ze strony społeczeństwa. Ważnym jest, aby organizacja

miała świadomość, że to na niej spoczywa ciężar udowodnienia społeczeństwu sensu

swojego funkcjonowania, wartości jaką wnosi w życie danej społeczności, że warto ją

w miarę możliwości wspierać. Tak naprawę organizacje istnieją, ponieważ ich otoczenie

chce, żeby istniały.

Takie spojrzenie na działalność organizacji i zestawienie trzech kapitałów, jakimi

powinna dysponować każda organizacja – finansowego, ludzkiego oraz społecznego -

stanowi realną podstawę trwałej i perspektywicznej pozycji organizacji w obszarze działań

społecznych. [1] Wyposaża organizację także w możliwość stałego funkcjonowania

w zmiennych warunkach zarówno w wymiarze zewnętrznym (środowisko prawne,

ekonomiczne, gospodarcze), jak i wewnętrznym (zasoby ludzkie, know-how – niezbędna

wiedza, środki finansowe, doświadczenie, materiały).

29

2.2 Jak pracownicy gminy mają aktywizować lokalną społeczność do tworzenia

NGO i przejmowania szkół?

Każdy obywatel, firma, instytucja może okazać poparcie dla wybranej przez siebie

idei, działań czy danej organizacji. Wachlarz możliwości wsparcia jest szeroki i może

przybrać różne formy - w tym datku, składki czy pracy. Niezależnie jednak od formy

wsparcia, jest ono przejawem uczestnictwa i włączeniem się w określone działanie.

Powyższe dotyczy również współpracy samorządów z organizacjami pozarządowymi, jako

realizacji zasady pomocniczości „umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot”. [2] W

myśl tej zasady gminy powinny dążyć do tego, aby jak największa ilość zadań była

realizowana przez podmioty mniejsze – w tym lokalne organizacje pozarządowe. Zasada ta

oznacza także obowiązek wspierania jednostek „niższych” przez „wyższe” - tak, aby mogły

one realizować swoje zadania.

Ostatnie lata zarówno dla władz samorządowych jak i organizacji pozarządowych są

okresem przyspieszonej nauki demokracji oraz przedsiębiorczości. Demokratyczne

i sprawne państwo opiera się bowiem na współistnieniu i współdziałaniu trzech sektorów –

biznesowego, państwowego i organizacji pozarządowych. Każdy z tych sektorów pełni

30

określone funkcje. Rolą biznesu jest po prostu biznes, działanie dla osiągnięcia zysku,

a także zaspokajanie potrzeb społecznych poprzez dawanie ludziom pracy. Zadaniem

organizacji pozarządowych jest spajanie i organizowanie lokalnej społeczności. Natomiast

rolą samorządu terytorialnego jest tworzenie sprzyjającego klimatu do większej aktywności

obywatelskiej wśród swoich mieszkańców. Gminy coraz częściej dostrzegają korzyści

płynące z funkcjonowania na ich terenie organizacji pozarządowych, bowiem „praca”

w organizacjach pozarządowych zmienia mentalność ludzi, uczy ich odpowiedzialności za

wspólne dobro, zasad współpracy i przedsiębiorczości. Dzięki czemu łatwiejszym staje się

wspólne rozwiązywanie problemów, co z kolei wspomaga ogólny rozwój gminy.

Dotychczasowa praktyka pokazuje, że te gminy i organizacje pozarządowe, które dobrze

między sobą współpracują osiągają sukcesy, a ich społeczności zaczynają się rozwijać

dzięki oddolnej aktywności obywateli i rozsądkowi władz. [1]

Jednocześnie różnice między samorządem a organizacjami pozwalają na wzajemne

uzupełnianie się, a dzięki temu na lepsze zaspokajanie potrzeb lokalnej społeczności.

Przykładem takiej synergii (współdziałania) może być przekazywanie przez samorządy

powierzonych im środków na realizację przez organizacje pozarządowe adekwatnych

do potrzeb programów pomocowych, gdzie wspólne działanie samorządu i NGO zwykle

pozwala na osiągnięcie lepszego efektu aniżeli działanie „na własną rękę”. Współpraca

pomiędzy samorządem a organizacjami pozarządowymi z uwagi na swój charakter,

w praktyce przybiera dwie formy: finansową i niefinansową.

Finansowa forma wsparcia dzielności organizacji pozarządowych realizowana jest

głównie poprzez system dotacyjny, grantowy w ramach tworzonych przez gminy programów

współpracy z organizacjami pozarządowymi. Natomiast niefinansowa forma współpracy

samorządów z organizacjami pozarządowymi obejmuje: doradztwo i udzielanie pomocy

merytorycznej organizacjom – zasada pomocniczości i wsparcia podejmowanych przez

organizację działań, np. w zakresie aplikowania o środki z funduszy unijnych, informowanie

o potencjalnych źródłach finansowania; promowanie działalności organizacji i pomoc

w tworzeniu ich dobrego wizerunku - zwykle w postaci dostępu do samorządowych stron

internetowych i zamieszczenie informacji o podejmowanych przez organizację działaniach;

spotkania z organizacjami pozarządowymi, zapraszanie przedstawicieli organizacji na

posiedzenia rady, zarządu czy komisji - włączenie organizacji w identyfikowanie problemów

społecznych w danej gminie, konsultowanie projektów aktów normatywnych itp.; udzielanie

rekomendacji – zwykle w formie listu polecającego na potrzeby ubiegania się

o dofinansowanie z innych źródeł; obejmowanie honorowym patronatem wybranych

przedsięwzięć - jako wyróżnienie danego przedsięwzięcia i podkreślenie jego szczególnego

charakteru, podniesienie rangi;

Zarówno finansowa jak i niefinansowe formy współpracy mają na celu stworzenie

klimatu społecznego i zachęcenie lokalnej społeczności do większej aktywności. Nader

jednak częstą bolączką, głównie mniejszych, lokalnych organizacji pozarządowych, są braki

w przeszkoleniu w poszczególnych obszarach działalności, gdzie obok misji i predyspozycji

trzeba również posiadać szereg kompetencji, które zwykły być domeną biznesu jak

31

zarządzanie, planowanie czy promocja/marketing itp. Ważnym jest, aby organizacja

pozarządowa mogła skutecznie odpowiadać na nowe zapotrzebowania społeczne,

umiejętnie rozwiązywać pojawiające się problemy, a także konsekwentnie dążyć do

stabilności i efektywności prowadzonych działań społecznych. W tym celu potrzebne jest

stałe podnoszenie kompetencji pracowników, jako czynnika niezbędnego dla rozwoju

organizacji. Przyjmując zatem, iż niezbędna wiedza jest postawą działania i warunkiem

sukcesu należy przyjąć, że jedną z podstawowych form aktywizacji lokalnych społeczności

do jednoczenia się i zrzeszania może być system bezpłatnych szkoleń, podnoszący poziom

ich wiedzy i kompetencji w danym obszarze. To ważne by chcieć, móc, ale i wiedzieć jak

działać.

Kolejnym ważnym aspektem jest wsparcie gminy w zakresie zapewnienie bazy

lokalowej dla prowadzenia swojej działalności przez organizacje pozarządowe. Siedziba

organizacji stanowi bowiem podstawę rzeczywistego jej funkcjonowania w danym otoczeniu -

jest „kwaterą główną” organizacji, miejscem gdzie organizacja jest „zameldowana”.[12]

Istnieją de facto dwie możliwości uzyskania wsparcia w tym zakresie od władz publicznych.

Pierwsza z nich to użyczenie (bezpłatnie) lub wydzierżawienie na preferencyjnych

warunkach (niski czynsz) lokalu, który jest własnością publiczną. Należy jednak pamiętać, że

nie jest to obowiązek władz lokalnych, a jedynie prawne przyzwolenie/ możliwość. Jako że

celem administracji publicznej jest realizacja zadań publicznych, wniosek w tym zakresie

powinien być argumentowany wyłącznie koniecznością realizacji określonych zadań na rzecz

lokalnej społeczności, których organizacja nie może wykonywać z powodu braku własnego

biura. Zdarza się również tak, że mimo aprobaty władz lokalnych dla złożonego przez

organizację wniosku, nie dysponują one odpowiednim lokalem. W takiej sytuacji istnieje

możliwość uzyskania dotacji na realizację zadania, której częścią będą środki

na wynajęcie odpowiedniego lokalu. [12]

Formą współpracy pomiędzy samorządem a organizacjami pozarządowymi jest

również partnerstwo w zakresie podejmowanych działań, które powinno charakteryzować się

równością stron, równorzędnością partnerów. Partnerstwo, w tym partnerstwo sektora

publicznego i pozarządowego, jest formą porozumienia, w którym strony (partnerzy)

dobrowolnie zgadzają się wspólnie pracować, dzieląc zarówno koszty, ryzyko jak i korzyści

w celu realizacji określonego zadania. Z uwagi na współpracę dwóch różnych sektorów

jest ono określane mianem partnerstwa międzysektorowego i posiada ogromny potencjał

głównie w obszarze realizacji dużych, „strategicznych” projektów, gdzie partnerzy

na równych prawach wnoszą swoje kompetencje i zasoby oraz wspólnie ponoszą ryzyko

i dzielą się osiągniętymi korzyściami w zakresie zaspokojenia określonych potrzeb

społecznych.Ważnym czynnikiem decydującym o skuteczności partnerstwa jest rzeczywista

aktywność i wola działania osób w nie zaangażowanych, tworzą bowiem one warunki

i potencjał skutecznego, wspólnego działania. [1]

Równie atrakcyjną i wartościową formę wsparcia organizacji pozarządowych stanowi

także wolontariat pracowniczy, jaki dany samorząd może utworzyć w ramach własnych

struktur. Dzięki bezpośredniemu („od wewnątrz”) zaangażowaniu się pracowników

32

z poszczególnych szczebli i wydziałów w pomoc organizacjom pozarządowym w pełnieniu

ich funkcji społecznych organizacja zyskuje fachowców z danych dziedzin - np. pomoc

prawna, merytoryczna i praktyczna w zakresie prowadzenia placówek szkolnych itd.

Korzyści płynące z wolontariatu pracowniczego są obopólne i pozwalają na rozwój

kompetencji oraz umiejętności tych osób - rozwój, który w sposób bezpośredni przekłada się

na ich codzienną pracę, podnosząc jej efektywność i jakość.

33

Jadwiga Krzeszowiak

ROZDZIAŁ III

EDUKACJA PRAWEM KAŻDEGO- EDUKACJA DZIECI

I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POLSCE

34

Od autorki …

Niniejsze opracowanie jest jedynie wstępem i zachętą do dalszego zgłębiania tematu. Porusza ono

podstawowe zagadnienia związane z kształceniem specjalnym w naszym rodzimym systemie

edukacyjnym. Pokazuje, że edukacja nie powinna być postrzegana jedynie przez pryzmat dzieci i

młodzieży zdrowych - a to, jaki będzie jej kształt w dużej mierze zależy od nas samych. Zawiera

zarówno treści bardzo „techniczne” w postaci zbioru faktów wynikających z przepisów prawa, jak i

„ideologiczne” związane z ideą integracji

oraz edukacji włączającej.

Świat jest bardzo plastyczny, a człowiek istotą, która go kształtuje. Edukacja natomiast kształtuje

człowieka i to, jakim jesteśmy społeczeństwem w dużej mierze

jest rezultatem jej poziomu, jakości i ukierunkowań.

Jadwiga Krzeszowiak

3.1 Wstęp

ształcenie specjalne posadowione w warunkach przedszkoli i szkół

ogólnodostępnych to dominujący obecnie w większości krajów trend zmian, który

służyć będzie kolejnym pokoleniom poprzez profity płynące z integracji i włączenie

społeczne osób z różnymi niepełnosprawnościami. Poczucie własnej tożsamości,

wspólne wzrastanie, przynależność do grupy, społeczeństwa to potrzeby ściśle związane

z ludzką naturą. Nie ogranicza ich żadna niepełnosprawność, a jedynie my sami - wespół

sprawni i niepełnosprawni, tworząc sztuczne granice, bariery czy określone postawy

społeczne.

Przejmowanie szkół przez organizacje pozarządowe i prowadzenie w nich również

kształcenia specjalnego (np. w formie oddziałów specjalnych czy integracyjnych)

jest ogromną szansą na rozwój naszego społeczeństwa w kierunku społeczeństwa

otwartego na osoby z niepełnosprawnością, nie tylko w kategoriach potrzeb, ale także

potencjału, jakim te osoby dysponują. W wielu przypadkach może okazać się

to swoistą pracą u podstaw, dotyczy to szczególnie mniejszych miejscowości, gdzie

niepełnosprawność nadal jeszcze jest powodem do wstydu i piętnem nie tylko osoby, której

dotyczy, ale także całej jej rodziny.

Niepełnosprawność, chociażby z punktu widzenia statystycznego (skala

występowania na poziomie ok. 12 % ludności w Polsce wg wstępnych danych Narodowego

Spisu Powszechnego 2011) [5], to ogromne wyzwanie również dla systemu edukacyjnego

K

35

w naszym kraju. Wymaga zrewidowania aktualnego stanu rzeczy oraz reform polegających

na ulepszaniu programów i metod nauczania, co pozwoli w sposób bardziej elastyczny

odpowiadać na potrzeby edukacyjne wszystkich dzieci.

Za każdym systemem stoją konkretne osoby. W przypadku systemu edukacji

filarami są uczniowie i nauczyciele, którzy w sposób bezpośredni tworzą określony klimat

funkcjonowania, przy czym w kontekście kształcenia specjalnego na nauczycielach

spoczywa dodatkowo duża odpowiedzialność wynikająca ze specyfiki pracy z uczniem

o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Wymaga się od nich nie tylko odpowiednich

kwalifikacji, ale także pewnych indywidualnych predyspozycji, odpowiednich do rodzaju

niepełnosprawności uczniów, z którymi pracują. Być dobrym nauczycielem w kontekście

kształcenia specjalnego może ma nieco mocniejszy, bardziej wymagający wydźwięk, ale de

facto, oznacza to samo, co w przypadku pracy ze zdrowymi dziećmi. Być dobrym

nauczycielem oznacza bowiem po prostu odnosić sukcesy w pracy dydaktycznej poprzez

realny rozwój swoich uczniów.

Prawa osób niepełnosprawnych w Polsce zagwarantowane są przede wszystkim

w najważniejszym akcie prawnym tj. w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.

(Dz.U. Nr 78 poz. 483). Zapewnia ona prawo do niedyskryminacji stanowiąc, że nikt

nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym

z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 pkt 2). Ustawa zasadnicza nakłada też na władze publiczne

obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej osobom niepełnosprawnym (art. 68),

a także obowiązek pomocy tym osobom w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu

do pracy oraz komunikacji społecznej (art. 69). Art. 70 stanowi jasno, że każdy ma prawo do

nauki, a władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp

do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej

i organizacyjnej dla uczniów i studentów.

Natomiast wiodącym aktem prawnym nadającym kształt systemowi edukacji

w Polsce jest Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 Nr 256 poz.

2572 z późn. zm.). Reguluje ona m.in. takie kwestie, jak: dostęp uczniów niepełnosprawnych

do edukacji i opieki (zwłaszcza art. 1 ust. 5 i 5a - „System oświaty zapewnia w

szczególności: (…) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i

młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi

potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami; opiekę nad uczniami

niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu

kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych”, finansów na

edukację, zarówno w odniesieniu do szkół publicznych (art. 79 - 81), jak

i niepublicznych (art. 80 - 90a), organizacja kształcenia specjalnego (art. 71b), inne.

Przywołanej wyżej ustawie o systemie oświaty towarzyszy szereg aktów wykonawczych,

traktując poszczególne zagadnienia w sposób szczegółowy. Część z nich została

przytoczona w niniejszym opracowaniu, jako podstawa prawna dla określonych rozwiązań

systemowych.

36

3.2 Uczeń niepełnosprawny w systemie edukacji

W Polsce funkcjonuje podwójny system orzekania o niepełnosprawności.

Pierwszym z nich jest orzeczenie o niepełnosprawności wydawane przez

Miejskie/Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności, które uprawnia np. do

zasiłku pielęgnacyjnego, korzystania z terapii, rehabilitacji i turnusów rehabilitacyjnych

dofinansowywanych ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych (PFRON), ubiegania się o dofinansowanie do zakupu pomocy i sprzętów

rehabilitacyjnych oraz inne. Natomiast drugim – system orzeczeń/opinii na potrzeby

edukacyjne i wsparcia rozwoju dziecka realizowany przez Poradnie Psychologiczno-

Pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne, w postaci wydawanych: orzeczeń

o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz

niedostosowanej społecznie, wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod

pracy, orzeczeń o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania

przedszkolnego, tzw. „indywidualne przygotowanie przedszkolne”, dla dzieci, których stan

zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału

przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej, orzeczeń o potrzebie

indywidualnego nauczania dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub

znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, orzeczeń o potrzebie zajęć rewalidacyjno-

wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, opinii

o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia

niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole.

Podstawa prawna:

§ 2. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie

orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach

psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. 2008 Nr 173 poz. 1072) Rola każdego z tych

orzeczeń/ opinii jest fundamentalna w kontekście realizacji specjalnych potrzeb

edukacyjnych przez placówki szkolne. Niemniej jednak, z uwagi na ich znaczenie

w edukacji szkolnej, poniżej szczegółowo omówione zostaną dwa z tych dokumentów -

orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego oraz indywidualnego nauczania.

3.2.1 Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, jak już wcześniej wspomniano,

wydawane są dzieciom i młodzieży niepełnosprawnym oraz niedostosowanym społecznie,

które wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Niepełnosprawność

uprawniająca do uzyskania orzeczenia została przy tym ściśle skatalogowana i obejmuje:

37

- dzieci i młodzież:

- niesłyszących,

- słabosłyszących,

- niewidomych,

- słabowidzących,

- z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją,

- z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,

- z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym,

- z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera,

- z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Podstawa prawna:

§ 2. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie

orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach

psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. 2008 Nr 173 poz. 1072)

§ 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach

i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. 2010 Nr 228 poz.1490)

z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 982)

§ 2. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach,

szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. 2010 Nr 228 poz. 1489) z późniejszymi

zmianami (Dz.U. 2012 poz. 981)

Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydawane są na okres roku

szkolnego, etapu edukacyjnego bądź okresu kształcenia w danej szkole, przy czym

rozróżniamy następujące etapy edukacyjne: edukacja przedszkolna (obejmująca również

zerówkę szkolną), nauka w klasach 1-3 (edukacja wczesnoszkolna), nauka w klasach 4-6,

gimnazjum oraz szkoła ponadgimnazjalna. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

zawiera kolejno: diagnozę dziecka, zalecaną formę kształcenia (np. w szkole

ogólnodostępnej, szkole integracyjnej, oddziale integracyjnym, oddziale specjalnym itd.);

zalecane formy rewalidacji, terapii i pomocy psychologiczno-pedagogicznej; sposoby

realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych. W odniesieniu do form kształcenia należy

38

podkreślić, że w myśl aktualnie obowiązujących przepisów, kształcenie dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie odbywać się może w:

- przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych,

- przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi,

- przedszkolach i szkołach integracyjnych,

- przedszkolach specjalnych oraz oddziałach specjalnych w przedszkolach

ogólnodostępnych,

- szkołach specjalnych wszystkich typów, w tym szkołach przysposabiających do

pracy, oraz oddziałach specjalnych w szkołach ogólnodostępnych,

- młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,

- młodzieżowych ośrodkach socjoterapii,

- specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych.

Podstawa prawna:

§ 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach

i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. 2010 Nr 228 poz.1490)

z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 982)

§ 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach,

szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. 2010 Nr 228 poz. 1489) z późniejszymi

zmianami (Dz.U. 2012 poz. 981)

W orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wskazywane są wszystkie zalecane

najkorzystniejsze dla danego dziecka formy kształcenia specjalnego, natomiast wybór

tej najkorzystniejszej prawodawca pozostawia rodzicom, dając w ten sposób decyzjom

rodzica pierwszeństwo nad decyzjami urzędników.

Należy przy tym podkreślić, iż obowiązek organizacji odpowiedniej dla danego

dziecka formy kształcenia, na wniosek rodziców, zapewnia jednostka samorządu

terytorialnego właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do której zadań

własnych należy prowadzenie przedszkoli lub szkół. Jednocześnie w sytuacji, gdy dany

39

samorząd nie prowadzi wybranej przez rodziców formy kształcenia, zobowiązany jest do

znalezienia jej w innej gminie czy powiecie.

Podstawa prawna:

§ 8. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie

orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach

psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. 2008 Nr 173 poz. 1072)

Art.71b ust. 5 - 5b. Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 Nr 256

poz. 2572 z późn. zm.)

W tym miejscu ważnym rozróżnieniem, jakie należy poczynić jest podział placówek

szkolnych na publiczne i niepubliczne. W tych pierwszych w odniesieniu do szkół

podstawowych i gimnazjów, w których nauka jest obowiązkowa, istnieje obowiązek przyjęcia

z urzędu uczniów zamieszkałych w obwodzie (rejonie) danej szkoły. Szkoła rejonowa

nie może zatem odmówić przyjęcia dziecka niepełnosprawnego, zamieszkałego

w jej obwodzie i jednocześnie zobligowana jest do realizacji zaleceń wynikających

z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. W szkole niepublicznej zasada

powszechnej dostępności nie obowiązuje, gdyż zasady rekrutacji uczniów ustala

sama szkoła (w wypadku szkoły niepublicznej o uprawnieniach publicznej muszą

być one określone w statucie szkoły) [9]. Niezależnie od rodzaju placówki szkolnej ma ona

obowiązek zapewnić dziecku wsparcie wynikające bezpośrednio z zapisów zawartych

w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Wiąże się to oczywiście z poniesieniem

przez szkołę określonych dodatkowych kosztów, które jednocześnie rekompensowane są

poprzez zwiększone subwencjonowanie specjalnych potrzeb edukacyjnych.

Obowiązki placówek szkolnych w zależności od formy kształcenia sprowadzają się

do następujących zadań: zgodnie z § 4.1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizacji kształcenia, wychowania i opieki

dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie

w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228

poz. 1490) z późniejszymi zmianami (Dz. U. 2012 poz. 982): realizacja zaleceń zawartych w

orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego; odpowiednie ze względu na indywidualne

potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów warunki do

nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne; zajęcia specjalistyczne, o których mowa

w przepisach w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-

pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach; inne zajęcia

odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości

psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne;

przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.

Zgodnie z § 4.1. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada

2010 r. w sprawie warunków organizacji kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci

i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych

40

przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach (Dz. U. Nr 228 poz. 1489)

z późniejszymi zmianami (Dz. U. 2012 poz. 981): realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu

o potrzebie kształcenia specjalnego; odpowiednie, ze względu na indywidualne potrzeby

rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, warunki do nauki, sprzęt

specjalistyczny i środki dydaktyczne; zajęcia specjalistyczne, o których mowa w przepisach

w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej

w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach; inne zajęcia odpowiednie ze względu

na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów,

w szczególności zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne; integrację uczniów

ze środowiskiem rówieśniczym; przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu

dorosłym.

3.2.2 Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania

W obszarze kształcenia specjalnego w szkołach różnego typu, obok orzeczenia

o potrzebie kształcenia specjalnego funkcjonuje również orzeczenie o potrzebie

indywidualnego nauczania, które również wydawane jest przez poradnie psychologiczno-

pedagogiczne, w tym specjalistyczne. Co niezwykle istotne poradnia „sama z siebie” nie

może skierować dziecka na indywidualne nauczanie (np. w formie zalecanych form

kształcenia), nie leży to bowiem w jej kompetencjach. Orzeczenie o potrzebie

indywidualnego nauczania wydawane jest wyłącznie na wniosek rodziców i po spełnieniu

przez nich określonych formalności.

Podstawa prawna:

§ 6. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r.

w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych

poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. 2008 Nr 173 poz. 1072) W myśl art. 71b

ust. 1a Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 Nr 256 poz. 2572

z późn. zm.) „indywidualnym nauczaniem obejmuje się dzieci i młodzież, których stan

zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły”. Ten warunek de facto

powinien stanowić dla rodziców punkt wyjścia dla starań o uzyskanie dla dziecka orzeczenia

o potrzebie indywidualnego nauczania. Kolejnym krokiem jest złożenie wniosku wraz

zaświadczeniem o stanie zdrowia dziecka, w którym lekarz określa: okres, w którym stan

zdrowia dziecka uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub szkoły

(nie krótszy jednak niż 30 dni), rozpoznanie choroby lub innej przyczyny powodującej, że

stan zdrowia dziecka uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub

szkoły, zakres, w jakim dziecko może brać udział w zajęciach, w których realizowana

jest podstawa programowa wychowania przedszkolnego, organizowanych z grupą

wychowawczą lub indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu w przedszkolu, zakres, w jakim

uczeń może brać udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, organizowanych

z oddziałem w szkole lub indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu w szkole.

41

Podstawa prawna:

§ 6.4. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie

orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach

psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. 2008 Nr 173 poz. 1072). W sytuacji, gdy takie

orzeczenie zostanie już wydane i trafi na ręce dyrektora danej szkoły, ten zobowiązany jest

do zorganizowania nauczania danego ucznia w sposób zapewniający wykonanie

określonych w orzeczeniu zaleceń dotyczących warunków realizacji potrzeb edukacyjnych

dziecka oraz form pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Zajęcia w ramach indywidualnego

nauczania mogą być prowadzone zarówno w domu/ miejscu pobytu dziecka, jak i w szkole,

zarówno razem z oddziałem szkolnym, jak i indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu w

szkole. Sprawą niezwykle istotną w kontekście nauczania indywidualnego jest tygodniowy

wymiar godzinowy zajęć, który niezależnie od etapu edukacyjnego jest ilościowo na bardzo

niskim poziomie i wynosi odpowiednio dla uczniów:

-klas I - III szkoły podstawowej - od 6 do 8 godzin;

-klas IV - VI szkoły podstawowej - od 8 do 10 godzin;

-gimnazjum - od 10 do 12 godzin;

-szkół ponadgimnazjalnych - od 12 do 16 godzin.

Powyższy wymiar godzin zajęć realizuje się w ciągu co najmniej 2 dni w przypadku

uczniów szkół podstawowych, a dla uczniów szkół ponadpodstawowych — w ciągu co

najmniej 3 dni.

Podstawa prawna:

§ 2. i § 8. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r.

w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego

przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (DZ. U. 2008

Nr 175 poz. 1086)

W kontraście do powyższego pozostaje wymiar godzinowy zajęć realizowanych

w szkołach, czy to przez uczniów zdrowych, czy uczniów z orzeczeniem o potrzebie

kształcenia specjalnego, gdzie tygodniowy wymiar godzin jest kilkakrotnie większy

(jest on zróżnicowany w ramach poszczególnych etapów edukacyjnych).

Podstawa prawna:

Załączniki do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r.

w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2012 poz. 204)

3.3 Finanse na edukację

42

Edukacja dzieci niepełnosprawnych podobnie jak edukacja ich zdrowych

rówieśników finansowana jest w ramach środków budżetowych z części oświatowej

subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Z tą jednak różnicą, iż środki na

dzieci i młodzież niepełnosprawną są znacznie wyższe. Zwiększone środki na edukację osób

niepełnosprawnych mają bowiem za zadanie zapewnienie specjalnych form pracy

dydaktycznej, umożliwienie nauki we wszystkich typach szkół zgodnie z indywidualnymi

potrzebami rozwojowymi, edukacyjnymi oraz predyspozycjami, a także zapewnienie

specjalistycznej opieki np. poprzez realizację zajęć rewalidacyjnych [4].

Mechanizm wyliczenia konkretnej kwoty, jaką w danym roku samorząd otrzymuje

z tytułu orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, może wydawać się skomplikowany.

W rzeczywistości wymaga przede wszystkim dostępu do dwóch dokumentów. Pierwszym

z nich jest rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej o sposobie podziału części

oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, wydawane corocznie

w grudniu na następny rok budżetowy. Drugim natomiast jest tzw. metryczka subwencji

oświatowej, przekazywana przez MEN do wszystkich samorządów - krótki dwustronicowy

dokument w postaci tabel [1]. O ile dostępność rozporządzenia nie budzi żadnych

wątpliwości i szczególnych zabiegów - wystarczy chociażby dostęp do Internetu,

to uzyskanie metryczki subwencji oświatowej wymaga większego zaangażowania w ramach

dostępu do informacji publicznej. Krótko mówiąc, należy zwrócić się do właściwej jednostki

samorządu terytorialnego (gminy lub powiatu) z wnioskiem o wgląd bądź kserokopię

dokumentu. Właściwość jednostki uzależniona jest od rodzaju placówki szkolnej.

Przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja – ogólnodostępne i integracyjne, a także

przedszkola specjalne funkcjonują w obszarze zadań własnych gmin. Z kolei szkoły

specjalne oraz szkoły ponadgimnazjalne (ogólnodostępne, integracyjne, specjalne) –

znajdują się w kompetencjach powiatu.

Jednocześnie w przypadku, gdy dziecko z orzeczeniem uczęszcza do przedszkola

lub szkoły niepublicznej, to subwencja trafia do jednostki samorządu terytorialnego, na

terenie której działa przedszkole lub szkoła, a dany samorząd zobowiązany jest do

przekazania im dotacji, naliczanych na uczniów niepełnosprawnych w wysokości nie niższej

niż kwota przewidziana w otrzymanej przez dany samorząd części oświatowej subwencji

ogólnej. Warunkiem otrzymania dotacji jest terminowe wywiązanie się z obowiązku

przekazania do organu właściwego do udzielania dotacji przez organ prowadzący placówkę

niepubliczną informacji, co do liczby uczniów nie później niż do dnia 30 września roku

poprzedzającego rok udzielenia dotacji.

Podstawa prawna:

43

Art. 90 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 Nr 256 poz. 2572

z późn. zm.)

Dotacje dla placówek niepublicznych przekazywane są w 12 częściach w terminie

do ostatniego dnia każdego miesiąca na rachunek danej placówki. Jednocześnie

w odróżnieniu od środków przekazywanych na oświatę w szkołach publicznych, gdzie nie ma

ustawowego obowiązku przeznaczenia części oświatowej subwencji ogólnej wyłącznie

na cele związane z edukacją, dotacje na edukację w szkołach niepublicznych mogą zostać

przeznaczone na ściśle określone zadania, a mianowicie w zakresie kształcenia,

wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Ponadto dotacje mogą być wykorzystane

wyłącznie na pokrycie bieżących wydatków szkoły lub placówki.

Podstawa prawna:

Art. 90 ust. 3c i 3d Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 Nr 256

poz. 2572 z późn. zm.)

W praktyce wygląda to tak, że z dotacji nie można finansować wydatków

inwestycyjnych, zatem nie będzie można np. zakupić specjalistycznego wyposażenia do

prowadzenia zajęć z terapii sensorycznej. Z dotacji będzie można natomiast sfinansować

tego typu zajęcia poza szkołą, traktując je jako zajęcia specjalistyczne związane ze

specjalnymi potrzebami edukacyjnymi uczniów z orzeczeniem.

Wracając do tematu naliczania tzw. subwencji oświatowej, należy sięgnąć do

obydwu wyżej wymienionych dokumentów, tj. właściwego (bo na dany rok budżetowy)

rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej o sposobie podziału części oświatowej

subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego oraz metryczki subwencji

oświatowej na dany rok. Rozporządzenie „subwencyjne” stanowi klucz do poznania

algorytmu naliczania subwencji, a także wyszczególnia rodzaje niepełnosprawności,

przypisując im określone wagi, tzw. mnożniki. Na 2012 rok w rozporządzeniu

wyszczególniono cztery wagi dla uczniów niepełnosprawnych w szkołach oraz dwie dla

niepełnosprawnych przedszkolaków. Wartości tych wag oraz ich znaczenie prezentują się

następująco: w odniesieniu do uczniów szkół:

Waga

subwencyjna Znaczenie wagi

44

P2 = 1,40

upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, niedostosowanie społeczne,

zaburzenia zachowania, zagrożenie uzależnieniem, zagrożenie

niedostosowaniem społecznym, choroby przewlekłe

P3 = 2,90 niewidomi i słabowidzący, niepełnosprawność ruchowa, zaburzenia

psychiczne

P4 = 3,60 niesłyszący i słabosłyszący, upośledzenie umysłowe w stopniu

umiarkowanym lub znacznym

P5 = 9,50

upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim (obowiązek szkolny lub

obowiązek nauki realizowany poprzez uczestnictwo w zajęciach

rewalidacyjno-wychowawczych), niepełnosprawności sprzężone oraz

autyzm

w odniesieniu do dzieci w przedszkolach:

Waga

subwencyjna Znaczenie wagi

P28 = 4,000

niesłyszący, słabosłyszący, niewidomi, z niepełnosprawnością

ruchową, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,

umiarkowanym, znacznym lub głębokim

P36 = 9,500 wychowankowie ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych, dzieci

z niepełnosprawnościami sprzężonymi i z autyzmem

Podstawa prawna:

Załącznik Algorytm podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu

terytorialnego na rok 2012 do Rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie sposobu

podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku

2012 (Dz.U. 2011 Nr 288 poz. 1693)

Metryczka umożliwia natomiast obliczenie konkretnej kwoty na jednego ucznia, jaką

dany samorząd otrzymuje w postaci subwencji oświatowej. Zawiera dwie podstawowe dane

wyszczególnione w jej górnej prawej części - tzw. finansowy standard A podziału subwencji

oraz wskaźnik korygujący Di określony dla danej gminy lub powiatu.

Wynik przemnożenia obydwu tych wartości stanowi tzw. kwotę bazową, czyli dokładną

wielkość środków naliczanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej z budżetu państwa dla

naszej gminy lub powiatu na „zwykłego” ucznia. Stawka (kwota) bazowa stanowi punkt

wyjścia dla dalszych wyliczeń z uwzględnieniem właściwej ze względu na rodzaj

niepełnosprawności wagi subwencyjnej [6].

45

Mnożąc stawkę bazową przez wartość wagi subwencyjnej otrzymujemy kwotę

uzupełniającą części oświatowej subwencji ogólnej, czyli wielkości środków, jakie gmina czy

powiat otrzymuje z budżetu państwa z samego tylko tytułu orzeczenia o potrzebie

kształcenia specjalnego danego dziecka. Całość tych środków stanowi natomiast suma

kwoty bazowej oraz kwoty uzupełniającej części oświatowej subwencji ogólnej.

Warto w tym miejscu również wspomnieć, iż w rozporządzeniu „subwencyjnym” na rok 2012

wyszczególnione zostały jeszcze dodatkowe wagi, jak na przykład:

- P1 = 0,38 dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów dla dzieci i młodzieży

zlokalizowanych na terenach wiejskich lub w miastach do 5000 mieszkańców,

- P6 = 0,80 dla niepełnosprawnych uczniów w oddziałach integracyjnych w szkołach

podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych, o czym warto pamiętać

przy wyliczaniu całości środków na dane dziecko.

Przykład - Miasto Nowy Sącz (w zakresie realizacji zadań własnych gminy), uczeń

niepełnosprawny np. z autyzmem, uczący się w klasie integracyjnej - wyliczenie kwoty

subwencji na jedno dziecko z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dane do wyliczeń/ Rezultaty wyliczeń Wartość danych/ wyliczeń

Finansowy standard A podziału subwencji

(dana z metryczki na 2011 rok)

4 717,0119

Wskaźnik korygujący Di

(dana z metryczki na 2011 rok)

1,0365139849

Kwota bazowa 4 889,25 zł

(= 4 717,0119 * 1,0365139849) Kwota uzupełniająca z tytułu niepełnosprawności

(waga P5)

46 447,88 zł

(= 4889,25 * 9,5)

Kwota uzupełniająca z tytułu nauki dziecka

niepełnosprawnego w klasie integracyjnej (waga P6)

4 890,05 zł

(= 4 889,25 * 0,80)

Razem kwota subwencji (na jednego ucznia) 56 227,18

(= 4 889,25 + 46 447,88 + 4 890,05)

Należy przy tym pamiętać, iż jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty)

mogą ubiegać się o dofinansowanie kosztów związanych ze wzrostem zadań szkolnych

i pozaszkolnych polegających na wzroście liczby uczniów w prowadzonych (dotowanych)

przez te jednostki szkołach w stosunku do danych przyjętych do naliczenia algorytmu części

oświatowej subwencji ogólnej na dany rok. Dokumentem będącym podstawą naliczenia

46

subwencji jest sprawozdanie systemu informacji oświatowej, sporządzane przez dyrektorów

w terminie do 30 września. Dane te podlegają weryfikacji w trakcie roku budżetowego

w terminach określonych w kryteriach podziału rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej

na dany rok. W 2012 roku terminy składania wniosków o dofinansowanie zadań

w powyższym zakresie odbywało się w oparciu o dwa nieprzekraczalne terminy: do dnia 29

czerwca 2012 r. - I tura (wzrost zadań szkolnych i pozaszkolnych w I półroczu roku

budżetowego 2012), do dnia 26 października 2012 r. - II tura (wzrost zadań szkolnych

i pozaszkolnych od 1 września 2012 r.).

3.4 Edukacja równych szans

3.4.1 Obowiązek szkolny a uczeń niepełnosprawny

Z edukacją nierozłącznie wiąże się pojęcie obowiązku szkolnego, który trwa do

ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia - i w takim samym

stopniu, co ucznia zdrowego obowiązuje ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia

specjalnego. W sytuacji, gdy ukończenie gimnazjum następuje przed ukończeniem 18 roku

życia obowiązek nauki może zostać zrealizowany w szkole ponadgimnazjalnej (publicznej

lub niepublicznej), poprzez udział w zajęciach pozaszkolnych realizowanych

przez akredytowane placówki, a także w formie przygotowania zawodowego u pracodawcy.

Podstawa prawna:

Art. 15 ust. 1 i 2 oraz art. 16 ust. 5 i 5a Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

(Dz. U. 2004 Nr 256 poz. 2572 z późn. zm.)

Obecnie kształcenie dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie

i zagrożonych niedostosowaniem społecznym może być realizowane do końca roku

szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy:

18. rok życia – w przypadku szkoły podstawowej;

21. rok życia – w przypadku gimnazjum;

24. rok życia – w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej (zmiana od 1 września 2012

r. - o jeden rok dłużej).

Podstawa prawna:

47

§ 3. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i

oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2010 Nr 228 poz.1490) z

późniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 982)

§ 3. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach,

szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1489) z późniejszymi

zmianami (Dz.U. 2012 poz. 981)

Wydłużony okres edukacji jest częścią indywidualnego podejścia i specjalnych

potrzeb edukacyjnych uczniów niepełnosprawnych. Jest również efektem możliwości

przedłużenia nauki uczniów niepełnosprawnych na każdym etapie edukacyjnym o jeden rok

(zwiększając proporcjonalnie wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych).

Decyzję o przedłużeniu okresu nauki uczniowi niepełnosprawnemu podejmuje rada

pedagogiczna, po uzyskaniu pozytywnej opinii zespołu, którego zadaniem jest planowanie

i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej w placówkach

szkolnych oraz po uzyskaniu zgody rodziców ucznia.

Podstawa prawna:

§ 5. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie

ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. 2012 poz. 204)

3.4.2 Liczebność klas

Ważnym zagadnieniem związanym z organizacją kształcenia jest liczebność klas, która

została zróżnicowana w zależności od formy kształcenia oraz rodzaju niepełnosprawności.

W przypadku przedszkoli liczebność uczniów w oddziałach prezentuje się następująco:

W oddziale ogólnodostępnym (w tym tzw. „zerówki” w szkołach podstawowych) liczba dzieci

nie może przekraczać 25. W oddziale integracyjnym, liczba dzieci powinna wynosić od 15 do

20, w tym od 3 do 5 dzieci niepełnosprawnych. W oddziale specjalnym liczba dzieci zależnie

od rodzaju niepełnosprawności wynosi, dla dzieci:

- niesłyszących i słabosłyszących - od 6 do 8,

- niewidomych i słabo widzących - od 6 do 10,

48

- z chorobami przewlekłymi - od 10 do 16,

- z zaburzeniami psychicznymi - od 6 do 8,

- z niepełnosprawnością ruchową - od 8 do 12,

- z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym - od 6 do 10,

- z autyzmem i z niepełnosprawnościami sprzężonymi od 2 do 4.

W uzasadnionych przypadkach liczba dzieci w oddziale może być jeszcze niższa,

ale jest to warunkowane uzyskaniem zgody organu prowadzącego dane przedszkole.

Podstawa prawna:

§ 5. Załącznika nr 1 Ramowy statut przedszkola do Rozporządzenia Ministra Edukacji

Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola

oraz publicznych szkół (Dz.U. 2001 Nr 61 poz. 624) z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2002

Nr 10 poz. 96, Dz.U. 2003 Nr 146 poz. 1416, Dz.U. 2004 Nr 66 poz. 606, Dz.U. 2005 Nr 10

poz. 75, Dz.U. 2007 Nr 35 poz. 222)

Natomiast w odniesieniu do oddziałów szkolnych uregulowania w zakresie

ich liczebności są następujące: w przypadku klas ogólnodostępnych w szkołach, liczebność

klas nie została potraktowana w równie jednoznaczny sposób, jak w przypadku oddziałów

przedszkolnych. Prawodawca jedynie wskazuje (zaleca), aby edukacja w klasach I-III szkoły

podstawowej odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób.

Podstawa prawna:

pkt 4. Zalecanych warunków i sposobów realizacji, zawartych w rozdziale „I Etap edukacyjny:

Klasy I-III Edukacja wczesnoszkolna” Załącznika nr 2 Podstawa programowa kształcenia

ogólnego dla szkół podstawowych do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia

23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz

kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2009 Nr 4 poz. 17)

W oddziałach integracyjnych liczebność uczniów, podobnie jak w przypadku

oddziałów przedszkolnych, została ustalona na poziomie od 15 do 20 uczniów, w tym od 3

do 5 uczniów niepełnosprawnych. Oddziały specjalne, podobnie jak to jest w przedszkolach,

mają określoną zarówno dolną jak i górną granicę liczebności, która wynosi:

- w szkole (oddziale) dla uczniów niesłyszących i słabo słyszących - od 6 do 8,

- w szkole (oddziale) dla uczniów niewidomych i słabo widzących - od 8 do 10,

- w szkole (oddziale) dla uczniów z chorobami przewlekłymi - od 10 do 16,

49

- w szkole (oddziale) dla uczniów z zaburzeniami psychicznymi - od 6 do 8,

- w szkole (oddziale) dla uczniów z niepełnosprawnością ruchową - od 8 do 12,

- w szkole (oddziale) dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim -

od 10 do 16,

- w szkole (oddziale) dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu

umiarkowanym i znacznym - od 6 do 8,

- w szkole (oddziale) dla uczniów z autyzmem i z niepełnosprawnościami

sprzężonymi - od 2 do 4,

- w szkole (oddziale) dla uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych

niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem lub z zaburzeniami

zachowania - od 10 do 16.

W przypadku, gdy u co najmniej jednego ucznia w oddziale specjalnym występują

niepełnosprawności sprzężone liczbę uczniów określoną powyżej można obniżyć o 2,

a w uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego szkołę, liczba uczniów

w oddziale może być jeszcze niższa.

Podstawa prawna:

§ 5. Załącznika nr 2 Ramowy statut publicznej szkoły podstawowej do Rozporządzenia

Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów

publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. 2001 nr 61 poz. 624) z późniejszymi

zmianami (Dz. U. 2002 nr 10 poz. 96, Dz. U. 2003 nr 146 poz. 1416, Dz. U. 2004 nr 66 poz.

606, Dz. U. 2005 nr 10 poz. 75, Dz. U. 2007 nr 35 poz. 222)

Warto również dodać, że od 2010 roku czeka na podpisanie projekt nowego

rozporządzenia, wprowadzającego istotne zmiany w obszarze liczebności oddziałów

integracyjnych i specjalnych. Zmiany polegają na zniesieniu dolnej granicy liczby dzieci, tak

aby możliwym było stworzenie np. klasy integracyjnej, w której mogłoby się uczyć jedno lub

dwoje niepełnosprawnych dzieci - czego nie przewidują obecne przepisy, zastrzegając dolną

granicę na poziomie 3 dzieci. Obok wspomnianych powyżej oddziałów ogólnodostępnych,

integracyjnych czy specjalnych w placówkach szkolnych mogą zostać tworzone również

klasy terapeutyczne, w których prawodawca przewidział liczebność do 15 uczniów. Kwestie

związane z funkcjonowaniem tych klas reguluje rozporządzenie, które od roku szkolnego

2012/2013 obowiązuje we wszystkich typach szkół i dotyczy udzielania oraz organizacji

w tych placówkach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

50

Podstawa prawna:

§ 7. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2010 Nr 228 poz. 1487).

3.4.3 Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny

Podstawę do pracy z dzieckiem z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego

w placówce szkolnej stanowi indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (program),

opracowywany niezwłocznie, po przedłożeniu przez rodziców orzeczenia. Program

opracowuje przez powołany dyrektora danej placówki zespół, którego zadaniem

jest planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-

pedagogicznej, po dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia.

Program opracowywany jest na okres, na jaki zostało wydane orzeczenie, nie dłużej jednak

niż na etap edukacyjny.

Program uwzględnia zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia

specjalnego, a także dostosowuje proces nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych

i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych danego ucznia. Określa m.in.: rodzaj

i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem,

formy i metody pracy z uczniem, formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy

psychologiczno-pedagogicznej, zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia

odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości

psychofizyczne ucznia.

Podstawa prawna:

§ 5. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach

i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2010 Nr 228 poz.1490)

z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 982)

§ 5. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r.. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach,

szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1489) z późniejszymi

zmianami (Dz.U. 2012 poz. 981)

Ponadto zespół opracowujący indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, w

ramach monitoringu postępów ucznia, nie rzadziej niż raz do roku dokonuje okresowej

51

wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając ocenę

efektywności udzielanej uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej [2].

3.4.4 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

Uczeń niepełnosprawny powinien mieć dostęp do wszystkich rodzajów wsparcia

zalecanych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i najlepiej w ilości godzin

odpowiadającej realnym potrzebom ucznia. O ustalonych dla ucznia formach, sposobach i

okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym

poszczególne formy pomocy będą realizowane, dyrektor przedszkola, szkoły i placówki,

niezwłocznie informuje na piśmie rodziców ucznia albo bezpośrednio pełnoletniego ucznia.

Podstawa prawna:

§ 21. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1487)

Co warto podkreślić, pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkołach, polegająca

na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych

ucznia oraz rozpoznawaniu jego indywidualnych możliwości psychofizycznych, adresowana

jest nie tylko do uczniów niepełnosprawnych, ale także m.in. do uczniów niedostosowanych

społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, ale także uczniów szczególnie

uzdolnionych.

Podstawa prawna:

§ 2. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1487)

W przedszkolu pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest w formach:

- zajęć specjalistycznych:

- korekcyjno-kompensacyjnych,

- logopedycznych,

- socjoterapeutycznych.

- innych zajęć o charakterze terapeutycznym;

- porad i konsultacji.

52

W przypadku szkół pomoc psychologiczno-pedagogiczna ma znacznie szerszy

zakres i udzielana jest uczniom w następujących formach:

- klas terapeutycznych;

- zajęć rozwijających uzdolnienia;

- zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;

- zajęć specjalistycznych:

- korekcyjno-kompensacyjnych,

- logopedycznych,

- socjoterapeutycznych,

oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym, zajęć związanych z wyborem kierunku

kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej — w przypadku

uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych; porad i konsultacji.

Podstawa prawna:

§ 6. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1487)

Klasy terapeutyczne, wspomniane już wcześniej przy omawianiu liczebności klas,

organizuje się dla uczniów wykazujących jednorodne lub sprzężone zaburzenia,

wymagających dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specyficznych potrzeb

edukacyjnych oraz długotrwałej pomocy specjalistycznej. Klas tych nie organizuje się

w szkołach specjalnych. Objęcie ucznia nauką w klasie terapeutycznej wymaga opinii

poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej (w przypadku dzieci

niewidomych i słabowidzących, niesłyszących i słabosłyszących oraz dzieci z autyzmem).

Podstawa prawna:

§ 7. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1487)

W przepadku pozostałych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach,

rozporządzenie określa, iż:

53

„§ 8. Zajęcia rozwijające uzdolnienia organizuje się dla uczniów szczególnie uzdolnionych

oraz prowadzi się przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Liczba uczestników zajęć

wynosi do 8.

§ 9. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów mających trudności

w nauce, w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy

programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego. Liczba uczestników

zajęć wynosi do 8.

§ 10. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami

i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Liczba

uczestników zajęć wynosi do 5.

§ 11. Zajęcia logopedyczne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami mowy, które

powodują zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę. Liczba uczestników

zajęć wynosi do 4.

§ 12. Zajęcia socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym organizuje

się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne.

Liczba uczestników zajęć wynosi do 10.”

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad

udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,

szkołach i placówkach (Dz. U. 2010 Nr 228 poz. 1487).

3.4.5 Zajęcia rewalidacyjne

Obok zajęć w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej szkoły każdego typu

zobowiązane są do zapewnienia uczniom niepełnosprawnym zajęć rewalidacyjnych

(specjalistycznych), odpowiednich ze względu na ich indywidualne potrzeby rozwojowe,

edukacyjne oraz psychofizyczne. Aktualnie wymiar godzinowy tych zajęć określa

rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych

planów nauczania w szkołach publicznych, a ich ilość różnicuje zarówno forma kształcenia

jak i stopień upośledzenia. Dla porównania uczniowie niepełnosprawni uczęszczający do

klasy ogólnodostępnej lub integracyjnej powinni mieć 2 godziny tygodniowo obowiązkowych

zajęć rewalidacyjnych, a w przypadku oddziałów specjalnych (dla uczniów z upośledzeniem

w stopniu lekkim) tygodniowy wymiar godzin tych zajęć został ustalony na poziomie

12 godzin na oddział.

Z kolei 10 godzin na oddział w przypadku podstawowych szkół specjalnych oraz

oddziałów, a w przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym

54

lub znacznym, w tym uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, jeżeli jedną

z niepełnosprawności jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym,

uczęszczających do szkoły podstawowej ogólnodostępnej, oddziału integracyjnego w szkole

ogólnodostępnej lub szkoły integracyjnej - po 2 godziny na ucznia.

Podstawa prawna:

§ 4. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach

i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2010 Nr 228 poz.1490)

z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 982)

§ 4. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r.. w sprawie

warunków organizowania kształcenia,

wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych

społecznie w specjalnych przedszkolach,

szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz.U.

2010 Nr 228 poz. 1489) z późniejszymi zmianami

(Dz. U. 2012 poz. 981)

Załącznik nr 1 i 2 do Rozporządzenia Ministra

Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r.

w sprawie ramowych planów nauczania w

szkołach publicznych (Dz.U. 2012 poz. 204)

Należy podkreślić, że szkoły niezależnie

od typu, zobowiązane są do realizacji obydwu

form wsparcia, tj. w ramach pomocy

psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęć

rewalidacyjnych, przy czym obecne przepisy nie

precyzują tej drugiej, przez co tak naprawdę nie wiadomo, czym zajęcia rewalidacyjne różnią

się od zajęć specjalistycznych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

3.4.6 Obowiązki rodzica ucznia niepełnosprawnego

Obowiązki rodziców dziecka, podlegającego obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi

rocznego przygotowania przedszkolnego (dotyczy pięcio- i sześciolatków), obejmują:

zgłoszenie dziecka do szkoły lub przedszkola, zapewnienie regularnego uczęszczania na

zajęcia, zapewnienie dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć, jeśli

dziecko uczy się poza szkołą obwodową (rejonową), rodzice mają też obowiązek

poinformowania o tym szkoły obwodowej (rejonowej).

55

Podstawa prawna:

Art. 14b i art. 18 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 2004 Nr 256

poz. 2572 z późn. zm.)

Zakres tych obowiązków nie dzieli rodziców na rodziców dzieci pełno-

i niepełnosprawnych, nie nadaje tym drugim żadnych dodatkowych obowiązków związanych

z niepełnosprawnością ich dzieci. Jest to o tyle istotne, że jak pokazuje praktyka

nie wszyscy o tym wiedzą.

Obowiązkiem rodzica dziecka niepełnosprawnego nie jest np. dowóz dziecka do

szkoły, co nie oznacza, że nie może tego realizować. Zapewnienie bezpłatnego transportu

i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej i gimnazjum, a uczniom

z niepełnosprawnością ruchową, upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym

i znacznym - także do najbliższej szkoły ponadgimnazjalnej (nie dłużej jednak niż do

ukończenia 21 roku życia), stanowi obowiązek gminy właściwej ze względu na miejsce

zamieszkania ucznia. W przypadku dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w

stopniu głębokim, realizujących obowiązek szkolny i obowiązek nauki poprzez udział w

zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, a także w przypadku uczniów z upośledzeniem

umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi, obowiązek dowozu jest jeszcze dłuższy

i trwa nie dłużej niż do ukończenia przez daną młodzież 25 roku życia. Natomiast w

przypadku, gdy rodzice/ opiekunowie ucznia niepełnosprawnego sami zapewniają dziecku

transport i opiekę, gmina ma obowiązek zrealizować zwrot kosztów przejazdu ucznia oraz

jego opiekuna na zasadach określonych w umowie zawartej w tym zakresie z rodzicami/

opiekunami. Organ prowadzący może natomiast odmówić zapewnienia dowozu i opieki np.

do wybranej przez rodziców placówki z daną formą kształcenia, jeżeli w bliższej odległości

od miejsca zamieszkania znajduje się inna szkoła danego typu (z wybraną przez rodzica

formą kształcenia), gotowa przyjąć dziecko.

Podstawa prawna:

Art. 14a ust. 4 oraz art. 17 ust. 3a Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

(Dz.U. 2004 Nr 256 poz. 2572 z późn. zm.)

3.4.7 „DOBRY” Nauczyciel

Kształcenie specjalne w systemie edukacji integracyjnej i włączającej to ogromne

wyzwanie dla kadry pedagogicznej, która podobnie jak ich zdrowi uczniowie powinni

wykazywać się postawą otwartości, ale także chęcią ciągłego doskonalenia umiejętności i

wzrostem kompetencji do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Kształcenie każdego ucznia, zatem także ucznia niepełnosprawnego, ma na celu

zdobycie przez niego określonej wiedzy i umiejętności - krótko mówiąc zapewnienie mu

56

szeroko rozumianego rozwoju [8]. Kształcenie specjalne wymaga jednak od nauczyciela

bardzo zindywidualizowanego podejścia do ucznia z orzeczeniem, a co za tym idzie również

odpowiednich kwalifikacji w pracy dydaktycznej z danym uczniem. W swojej pracy

w Fundacji zajmującej się problematyką autyzmu spotykam się z wieloma przykładami złych

praktyk w zakresie edukacji dzieci z autyzmem. Jedne są wynikiem niezrozumienia

i „oporów” po stronie urzędników, drugie - niewystarczających kompetencji nauczycieli/

dyrektorów, wszystkie jednak wynikają z niskiej wiedzy zarówno w temacie samej

niepełnosprawności, jak i rozwiązań systemowych w zakresie kształcenia specjalnego.

Przykładem takich złych praktyk może być np. sytuacja opisana przez jedną z mam,

której dziecko jest na indywidualnym nauczaniu w domu i nauczyciel realizując obowiązek

2- godzinnej pracy z dzieckiem danego dnia, 1 godzinę odlicza na poczet dojazdu do ucznia.

Innym z kolei świadczącym o braku jakiegokolwiek przygotowania do pracy z uczniem

niepełnosprawnym jest zatroskanie nauczyciela, który pyta rodzica co ma zrobić jeśli

u dziecka potwierdzi się zespół Aspergera.

Takich przykładów świadczących o braku odpowiedniego przygotowania,

kompetencji czy też predyspozycji do pracy z dzieckiem o specjalnych potrzebach

edukacyjnych można by wymieniać wiele, ale nie w tym rzecz.

Nauczyciel, który wspaniale sobie radzi w pracy dydaktycznej ze zdrowymi dziećmi,

może się okazać całkowicie nieporadny w pracy z uczniem niepełnosprawnym.

To tak jak w każdym zawodzie - trzeba mieć „powołanie”. Obok niezbędnego wykształcenia

trzeba posiadać szereg kompetencji interpersonalnych, które gwarantują odpowiedni poziom

w jakości i satysfakcji z wykonywanej pracy.

57

O ile kwestie wymagań kwalifikacyjnych nauczyciela określają przepisy prawa -

ustawa i akty wykonawcze, o tyle predyspozycje to już sprawa bardzo indywidualna. Ustawa

z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. 2006 Nr 97 poz. 674 z późn. zm.)

określa ogólne wymagania w zakresie kwalifikacji do nauczania, stanowiąc: „Art. 9. 1.

Stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która: posiada wyższe wykształcenie z

odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli

i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje; przestrzega

podstawowych zasad moralnych; spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania

zawodu.”

Jednocześnie powołana wyżej ustawa Karta Nauczyciela w sprawie szczegółowych

kwalifikacji nauczycieli, poziomu wykształcenia i jego zakresu w odniesieniu do

poszczególnych typów szkół i placówek odsyła do właściwego rozporządzenia. Regulacje

uszczegóławiające wymagania kwalifikacyjne nauczycieli w zakresie kształcenia specjalnego

znajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r.

W sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół

i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia

lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 50 poz. 400) z późniejszymi

zmianami (Dz.U. 2012 poz. 426).

Zgodnie z tym rozporządzeniem nauczyciel w zależności od typu placówki powinien

posiadać następujące kwalifikacje do pracy z uczniem z orzeczeniem o potrzebie kształcenia

specjalnego: 㤠14. 1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach

specjalnych, szkołach podstawowych specjalnych, gimnazjach specjalnych, szkołach

ponadgimnazjalnych specjalnych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz

specjalnych ośrodkach wychowawczych, dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym

w stopniu umiarkowanym lub znacznym, szkołach specjalnych przysposabiających do pracy

dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym

oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, ośrodkach umożliwiających

dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim oraz dzieciom

i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację

obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku

nauki, a także kwalifikacje do prowadzenia zajęć rewalidacyjno-wychowawczych z dziećmi

i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, posiada osoba, która:

1) ukończyła studia wyższe w zakresie oligofrenopedagogiki lub

2) ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły

lub rodzaju placówki, określone w § 2—5, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs

kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki, lub

3) ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności oligofrenopedagogika.

58

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach specjalnych,

szkołach podstawowych specjalnych, gimnazjach specjalnych, szkołach ponadgimnazjalnych

specjalnych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodkach

wychowawczych, dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami niewymienionymi w ust. 1,

posiada osoba, która:

1) ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela

w przedszkolu, danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone w § 2—5, a ponadto

ukończyła:

2)studia wyższe na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w zakresie

odpowiednim do niepełnoprawności uczniów lub zakład kształcenia nauczycieli

w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów, lub studia podyplomowe lub

kurs kwalifikacyjny w zakresie pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności

uczniów.

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-wychowawcy w szkołach

i placówkach, o których mowa w ust. 2, posiada osoba, która: ma kwalifikacje wymagane do

zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone

w § 2—5, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie

pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów, lub ukończyła studia

wyższe w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów, lub ukończyła zakład

kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów, lub

ukończyła studia wyższe na dowolnym kierunku (specjalności) i studia podyplomowe lub

kurs kwalifikacyjny w zakresie pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności

uczniów oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub ukończyła zakład kształcenia

nauczycieli w specjalności innej niż wymieniona w pkt 3 i kurs kwalifikacyjny w zakresie

pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.

Kwalifikacje do prowadzenia zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dziecka

posiada osoba, która: ukończyła studia magisterskie na kierunku psychologia, studia wyższe

na kierunku pedagogika lub studia wyższe na kierunku pedagogika specjalna, w zakresie

wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

ukończyła studia wyższe w zakresie fizjoterapii, rehabilitacji ruchowej lub terapii

pedagogicznej oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub ukończyła studia magisterskie

na kierunku psychologia, studia wyższe na kierunku pedagogika lub studia wyższe na

kierunku pedagogika specjalna, a ponadto ukończyła studia podyplomowe w zakresie

wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, terapii pedagogicznej, terapii rodzin lub innego

rodzaju terapii właściwej dla pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka,

oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub ma kwalifikacje do zajmowania stanowiska

nauczyciela-logopedy określone w § 21.”

59

Ponadto nauczyciel specjalista, aby prowadzić zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia

dydaktyczno-wyrównawcze oraz zajęcia specjalistyczne zobligowany jest posiadać

kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć.

Podstawa prawna:

§ 14. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1487)

Jaki powinien być nauczyciel kształcenia specjalnego? Ciekawym, bo niezwykle

prostym i trafiającym w samo sedno, bo w codzienną pracę z uczniem „z trudnościami”

jest następujący opis nauczyciela: „Nauczyciele, którzy osiągają sukcesy w nauczaniu dzieci

o specjalnych potrzebach w zwykłych szkołach, to po prostu dobrzy nauczyciele.

Nauczyciele ci: podkreślają znaczenie sensu, tzn. dbają, by to czego się dziecko uczy, miało

dla niego sens, wyznaczają ambitne, ale realne zadania, upewniają się, czy uczniowie robią

postępy w nauce, dostarczają różnorodnych doświadczeń w trakcie uczenia się, dają

uczniom możliwość wyboru, mają wobec nich wysokie oczekiwania, tworzą pozytywną

atmosferę, są konsekwentni, uznają wysiłki i osiągnięcia uczniów, zapewniają pomoce

i materiały ułatwiające uczenie się, zachęcają uczniów do współpracy, monitorują postępy

i regularnie dostarczają informacji zwrotnych (Ainscow 2000, s. 190).”[7]

3.4.8 Nauczyciel wspomagający

W przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi

oraz integracyjnych można zatrudnić dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje

w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego

(nauczycieli wspomagających). Możliwość zatrudnienia nauczyciela wspomagającego

w myśl nowych przepisów istnieje również w przypadku przedszkoli i szkół

ogólnodostępnych w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych,

niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, co wymaga

jednak zgody organu prowadzącego. Nauczyciel wspomagający współorganizujący

kształcenie w danej klasie: prowadzi wspólnie z innymi nauczycielami zajęcia edukacyjne

oraz wspólnie z innymi nauczycielami i ze specjalistami realizuje zintegrowane działania

i zajęcia, określone w programie; prowadzi wspólnie z innymi nauczycielami i ze

specjalistami pracę wychowawczą z uczniami niepełnosprawnymi, niedostosowanymi

społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym; uczestniczy, w miarę potrzeb,

w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez nauczycieli oraz w zintegrowanych

działaniach i zajęciach, określonych w programie, realizowanych przez nauczycieli

i specjalistów; udziela pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne oraz

nauczycielom i specjalistom realizującym zintegrowane działania i zajęcia, określone

60

w programie, w doborze form i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi,

niedostosowanymi społecznie oraz zagrożonymi niedostosowaniem społecznym.

Podstawa prawna:

§ 6. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie

warunków organizacji kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzież

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach

i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228 poz. 1490) z późniejszymi

zmianami (Dz. U. 2012 poz. 982)

Ponadto na każdym etapie edukacyjnym jest możliwe (a w niektórych przypadkach

nawet obligatoryjne) zatrudnienie pomocy nauczyciela - osoby dorosłej, która udziela

indywidualnego wsparcia uczniowi niepełnosprawnemu i co ważne nie musi posiadać

przygotowania pedagogicznego. W praktyce jest to niskopłatne stanowisko

niepedagogiczne, co nie oznacza, że nie wymaga ogromnego zaangażowania, często

poświęcenia i określonych predyspozycji do pracy z niepełnosprawnym uczniem.

W przypadku przedszkoli obowiązek zatrudnienia pomocy nauczyciela dotyczy przedszkoli

specjalnych dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym,

z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem i z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Podstawa prawna:

§ 14. Załącznika nr 1 Ramowy statut szkoły podstawowej do Rozporządzenia Ministra

Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego

przedszkola oraz publicznych szkół (DZ.U. 2001 Nr 61 poz. 624) z późniejszymi zmianami

(Dz.U. 2002 Nr 10 poz. 96, Dz.U. 2003 Nr 146 poz. 1416, Dz.U. 2004 Nr 66 poz. 606, Dz.U.

2005 Nr 10 poz. 75, Dz.U. 2007 Nr 35 poz. 222)

W szkołach specjalnych i w szkołach ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi

dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym,

z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem i niepełnosprawnościami sprzężonymi

w klasach I-IV zatrudnienie pomocy nauczyciela jest obligatoryjne. W uzasadnionych

przypadkach dopuszcza się zatrudnienie pomocy nauczyciela w klasach V i VI. W szkołach

integracyjnych i w szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi zatrudnienie

pomocy nauczyciela możliwe jest w uzasadnionych przypadkach.

Podstawa prawna:

§ 13. Załącznika nr 2 Ramowy statut szkoły podstawowej do Rozporządzenia Ministra

Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego

przedszkola oraz publicznych szkół (DZ.U. 2001 Nr 61 poz. 624) z późniejszymi zmianami

(Dz.U. 2002 Nr 10 poz. 96, Dz.U. 2003 Nr 146 poz. 1416, Dz.U. 2004 Nr 66 poz. 606, Dz.U.

2005 Nr 10 poz. 75, Dz.U. 2007 Nr 35 poz. 222)

61

W uzasadnionych przypadkach możliwym jest również zatrudnienie pomocy

nauczyciela w gimnazjach specjalnych i w gimnazjach ogólnodostępnych z oddziałami

specjalnymi dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym,

z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem i niepełnosprawnościami sprzężonymi,

a także w gimnazjach integracyjnych lub z oddziałami integracyjnymi.

Podstawa prawna:

§ 15. Załącznika nr 2 Ramowy statut szkoły podstawowej do Rozporządzenia Ministra

Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego

przedszkola oraz publicznych szkół (DZ.U. 2001 Nr 61 poz. 624) z późniejszymi zmianami

(Dz.U. 2002 Nr 10 poz. 96, Dz.U. 2003 Nr 146 poz. 1416, Dz.U. 2004 Nr 66 poz. 606, Dz.U.

2005 Nr 10 poz. 75, Dz.U. 2007 Nr 35 poz. 222)

Obecnie zatrudnienie pomocy nauczyciela w szkołach ogólnodostępnych nie jest

możliwe, ale w niedługim czasie ten stan rzeczy może ulec zmianie (nowy projekt

rozporządzenia) i w uzasadnionych przypadkach, za zgodną organu prowadzącego,

zatrudnienie pomocy nauczyciela będzie możliwe również w placówkach ogólnodostępnych.

3.5 Integracja poprzez wspólne wzrastanie - jak równy z równym

Jednym z podstawowych problemów, z jakimi zmuszona jest zmierzyć się osoba

niepełnosprawna, jest „inność” wynikająca z niepełnosprawności. Niepełnosprawność

jest jeszcze zbyt często powodem odrzucenia i samotności. Niewątpliwie jedną z przyczyn

takiego stanu rzeczy jest segregacyjne podejście typu „my i oni”. Podejście często

pozycjonujące osobę niepełnosprawną w gronie „tych gorszych”, mniej wartościowych.

A czyż życie ludzkie nie jest wartością samą w sobie? Odpowiedzią na zapotrzebowanie

kształtowania właściwych postaw wobec osób niepełnosprawnych stała się idea integracji

i jej konsekwencja w postaci idei edukacji włączającej.

Integracja w dużym uproszczeniu oznacza „nie segregację”, a więc powszechny

i równy dostęp do określonych dóbr. Tym powszechnym dobrem jest także edukacja, której

system aktualnie obowiązujący w Polsce daje „możliwość pobieranie nauki we wszystkich

typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie,

zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami”

(Art. 1 Ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. 2004 Nr 256

poz. 2572 z późn. zm.). Z kolei system edukacji włączającej stanowi krok dalej

w odniesieniu do idei integracji, uzupełniając zaspokojenie specjalnych potrzeb

edukacyjnych o potrzeby tych uczniów w zakresie osobistym i społecznym, dając im realne

poczucie przynależności do grupy rówieśniczej [7].

62

Doświadczenia wielu krajów, a także polskie doświadczenia edukacji integracyjnej

i włączającej wskazują, że dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, najpełniej

uczestniczą w procesie edukacji, gdy pozostają wspólnie ze swoimi rówieśnikami

i w najbliższym otoczeniu [3]. Wspólne „wzrastanie” poprzez integrację z pełnosprawnymi

kolegami daje im ponadto możliwość pełniejszego rozwoju intelektualnego, osobowego,

a także społecznego. Należy przy tym pamiętać, że szkoła jest także miejscem wstępnego

przygotowania do życia, a naturalnym środowiskiem życia osób niepełnosprawnym będzie

środowisko i rzeczywistość wykreowana przez osoby pełnosprawne.

Integracji nie można rozpatrywać bynajmniej tylko w kategoriach jednej ze stron, tj.

dziecka niepełnosprawnego. Należy spojrzeć na nią również pod kątem wychowywania

dzieci sprawnych do szeroko pojętego życia w

zróżnicowanym społeczeństwie. Jakie korzyści

mogą i powinny wynieść z kontaktów z

niepełnosprawnymi kolegami dzieci

pełnosprawne? Można by wymienić ich

naprawdę wiele, ale co najważniejsze poprzez

systematyczne kontakty rówieśnicze uczą się

traktowania odmienności, jako czegoś

naturalnego, niewzbudzającego sensacji czy

zakłopotania. Nabywają bardzo przydatnych

życiowo cech, takich jak tolerancja,

opiekuńczość, solidarność, umiejętność

współżycia z innymi. Integracja dzieci

pełnosprawnych

z niepełnosprawnymi kształtuje również

właściwe postawy wobec innych ludzi, skłania do

większej otwartości i wyrozumiałości. Uczy

pokory i cierpliwości w pokonywaniu życiowych

przeszkód poprzez możliwość porównania

własnych ograniczeń i trudności z codziennymi

troskami dzieci niepełnosprawnych. Biorąc pod

uwagę te wszystkie obustronne korzyści, wydaje

się oczywistym potrzeba wpajania idei integracji już od najmłodszych lat, a także

umożliwianie nawiązywania i pielęgnowania kontaktów pomiędzy osobami sprawnymi i

niepełnosprawnymi. A to daje nadzieję, że otaczający nas świat będzie bardziej przyjazny,

pełen wzajemnego szacunku i empatii.

Idea integracji i edukacji włączającej nie dotyczy jednak tylko samych uczniów -

sprawnych czy niepełnosprawnych. To także ogromne wyzwanie dla grona pedagogicznego,

dla szkół - które nie powinny postrzegać dzieci niepełnosprawnych jedynie w kategoriach

problemów, tylko wręcz przeciwnie - szans i motywacji do ulepszania oferty edukacyjnej.

Oferty bardziej elastycznej również w kontekście rozwoju kompetencji nauczycieli. Takie

spojrzenie pozwala mieć

63

z kolei nadzieję na funkcjonowanie szkół, które będą efektywnie i w pełni kształcić

wszystkich.

3.6 Wykaz aktów prawnych powołanych w opracowaniu

- Konstytucja RP RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78 poz. 483)

- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 2004 Nr 256 poz. 2572 z późn. zm.)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez

zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. 2008 Nr 173 poz. 1072)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia,

wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i

oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2010 Nr 228 poz.1490)

z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 982)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia,

wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach,

szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1489) z óźniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 981)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania

indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (DZ.U.

2008 Nr 175 poz. 1086)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach

publicznych (Dz.U. 2012 poz. 204)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej o sposobie podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek

samorządu terytorialnego w roku 2012 (Dz.U. 2011 Nr 288 poz. 1693)

- Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola

oraz publicznych szkół (DZ.U. 2001 Nr 61 poz. 624) z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2002 Nr 10 poz. 96, Dz.U. 2003 Nr 146

poz. 1416, Dz.U. 2004 Nr 66 poz. 606, Dz.U. 2005 Nr 10 poz. 75, Dz.U. 2007 Nr 35 poz. 222)

- Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy

psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 Nr 228 poz. 1487)

- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. 2006 Nr 97 poz. 674 z późn. zm.)

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od

nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub

ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50 poz. 400) z późniejszymi zmianami (Dz.U. 2012 poz. 426)

- Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. 2009 Nr 4 poz. 17)

Bibliografia:

[1] Zarządzanie planowanie i ocena własnych działań. Opracowanie zbiorowe. Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce.

Warszawa 2006

[2] Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz.U. Nr 78 poz. 483)

[3] Finanse w organizacji pozarządowej. Opracowanie zbiorowe. Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce. Warszawa

2006

[4] Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Opracowanie zespołu doradców strategicznych Prezesa Rady Ministrów pod

redakcją naukową M. Boni. Warszawa 2009

[5] A. Jarosiński, L. Kuczmierowska. Działalność gospodarcza organizacji pozarządowych. Fundacja Rozwoju

Społeczeństwa Obywatelskiego. Warszawa 2007

[6] http://mfiles.pl. Sukcesy przedsiębiorstwa - determinanty. T. Małkus

[7] http://dziecko.wieszjak.pl. Zobacz, jak ćwiczyć kreatywność każdego dnia. A. Bubrowiecki

[8] http://www.ngo.pl. Narzędzie on-line w zarządzaniu finansami NGO. D. Surma

[9] http://www.szkolapomieczynskahuta.pl. Informacje o szkole. Dyrektor szkoły mgr Ewa Kasprzak

[10] http://pl.wikipedia.org. Społeczeństwo obywatelskie.

[11] http://pl.wikipedia.org. Dysfunkcje modelu biurokracji

[12] http://www.ngo.pl. Poradnik. Czy w statucie wpisujemy adres siedziby stowarzyszenia?

[13] http://www.ngo.pl. Poradnik. Szukam lokalu dla mojej organizacji. Czy mogę liczyć na finansową pomoc administracji?

[14] http://www.niepelnosprawni.gov.pl. Informacje i dane demograficzne. Wstępne wyniki Narodowego Spisu

Powszechnego i Mieszkań 2011

64

[15] http://www.oswiataiprawo.pl. Szkoły publiczne i niepubliczne. Kazimierz Stankiewicz – dyrektor Niepublicznej Szkoły

Podstawowej nr 47 im. R. Schumana w Warszawie

[16] http://www.men.gov.pl. Dzieci z autyzmem w polskim systemie oświaty.

[17] dr Dudzińska A.: Najczęstsze pytania dotyczące kształcenia specjalnego. Informator dla rodziców. Warszawa 2012

65

Urszula Ogorzałek

ROZDZIAŁ IV

PROWADZENIE SZKOŁY, DOBÓR KADRY PEDAGOGICZNEJ,

INWENTARYZACJA, BUDŻETOWANIE

66

4.1 Prowadzenie szkoły

unkcjonowanie szkoły zależy w głównej mierze od sposobu kierowania nią. Jeżeli jest

to zarządzanie demokratyczne, oparte na partnerskim stylu kierowania, wówczas

zarządzanie szkołą będzie skuteczne i pozwoli na osiągnięcie indywidualnego

charakteru placówki. Bardzo wiele zależy od postawy dyrektora szkoły, który ma za zadanie

nie tylko nadzorować, ale także być liderem i przewodzić twórczym osobowościom w szkole.

Takie cechy dyrektora, jak umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach, kreatywność,

otwartość na doświadczenia, wytrwałość, konsekwencja, planowanie i podejmowanie działań

uwzględniających interesy pracowników, pragmatyzm w działaniu, asertywność pozwalają na

właściwe relacje z pracownikami zatrudnionymi w szkole oraz z Jednostkami Samorządu

Terytorialnego. Właśnie dzięki tym cechom możliwa jest owocna współpraca na

płaszczyznach dyrektor – pracownik oraz dyrektor – JST.

Nie trzeba podkreślać, jak ważne są dobre i otwarte relacje między dyrektorem

a pracownikami. Zmotywowani nauczyciele, którym nie oszczędza się pochwał podejmują

inicjatywę i działanie. Starają się oni uatrakcyjniać zajęcia, poszerzać ofertę edukacyjną. Nie

ograniczają czasu pracy do realizacji pensum, a ponadto z dużym zaangażowaniem

organizują imprezy okolicznościowe i środowiskowe, wycieczki, zielone szkoły. Atmosfera

życzliwości, wzajemnego zrozumienia panująca w szkole ma duży wpływ na działalność

placówki. Wszystkie wymienione elementy korzystnie wpływają na wizerunek szkoły. Szkoła

zostaje postrzegana jako placówka, której działalność warto wspierać, i w którą warto

inwestować. Takie korzystne relacje, odbijające się na atrakcyjności szkoły, powodują, że

najbardziej zyskują na tym sami uczniowie, którzy uczą się od swoich nauczycieli nie tylko na

obowiązkowych lekcjach, ale także na zajęciach dodatkowych, wycieczkach.

Funkcjonowanie, finansowanie i zarządzanie szkołami jako instytucjami oświatowo-

wychowawczymi reguluje Ustawa o systemie oświaty. Określa ona organizację kształcenia,

wychowania i opieki w szkołach i placówkach publicznych, reguluje działalność szkół

i placówek niepublicznych oraz zawiera uregulowania dotyczące pomocy materialnej dla

uczniów. Określa również zadania dyrektora szkoły.

4.2 Dobór kadry pedagogicznej

F

67

Dyrektor jako kierownik zakładu pracy podejmuje decyzje kadrowe o zatrudnianiu

i zwalnianiu pracowników, „przesuwaniu ich na inne stanowiska, zmianie przydziału

czynności”1. „Wszystkie decyzje kadrowe podejmowane przez dyrektora muszą opierać się

na obowiązujących przepisach prawa. Najczęściej w chwili objęcia stanowiska kadra jest

ukształtowana, ale zdarza się, że dyrektor musi okazać się dobrym selekcjonerem i trafnie

dobierać ludzi, z którymi ma pracować. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie

oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, pozycja 2572 z późniejszymi zmianami) daje dyrektorowi

uprawnienia do zatrudniania dwóch kategorii pracowników: dydaktycznych i administracyjno-

obsługowych. Czytamy w ustawie: „dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla

zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami.

Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach: zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz

innych pracowników szkoły lub placówki; przyznawania nagród oraz wymierzania kar

porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki; występowania

z wnioskami, po zasięgnięciu opinii Rady Pedagogicznej i rady szkoły lub placówki,

w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych

pracowników szkoły lub placówki” (artykuł 39.3 ustawy)”2.

Kolejnym aktem prawnym regulującym sprawy związane ze stosunkiem pracy jest

ustawa Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, pozycja 674 z późniejszymi zmianami) –

„ustawie podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w

publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz zakładach kształcenia i placówkach

doskonalenia nauczycieli działających na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 roku

o systemie oświaty; ustawie podlegają również w zakresie określonym ustawą nauczyciele

zatrudnieni w: publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby

fizyczne oraz osoby prawne, niebędące jednostkami samorządu terytorialnego;

przedszkolach niepublicznych, niepublicznych placówkach oraz szkołach niepublicznych

o uprawnieniach szkół publicznych” (artykuł 1.1 oraz artykuł 2.2 ustawy)”3.

Wymienione wyżej ustawy nie regulują wszystkich spraw związanych ze stosunkiem

pracy. Dyrektor szkoły musi także opierać się na przepisach Kodeksu Pracy (Dz. U. z 1998 r.

Nr 21, pozycja 94 z późniejszymi zmianami), bowiem zgodnie z Artykułem 3 i 3.1 § 1, który

brzmi: „pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej,

a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Za pracodawcę będącego

jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub

1 Jacek Stec, Decyzje kadrowe dyrektora szkoły na nowy rok szkolny , „Doradca dyrektora szkoły”, Nr

12/2011,*dostęp: 14 października 2012+,

http://www.doradcadyrektora.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=722:decyzje-kadrowe-

dyrektora-szkoy-na-nowy-rok-szkolny&catid=253:temat-miesica&Itemid=72 2 Tamże 3 Tamże

68

organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba”, jest on pracodawcą

dla pracowników zatrudnionych w szkole.

Ustawie Kodeks Pracy podlegają: pracownicy niepedagogiczni zatrudnieni w szkole,

pracownicy pedagogiczni szkół niepublicznych, nauczyciele zatrudnieni w: publicznych

przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby

prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, a także nauczyciele zatrudnieni

w przedszkolach niepublicznych, niepublicznych placówkach oraz szkołach niepublicznych

o uprawnieniach szkół publicznych. Dyrektor szkoły, rozstrzygając sprawy w zakresie

stosunku pracy wyżej wymienionych pracowników, powinien stosować przepisy ustawy

Kodeks Pracy4”. W przypadku nauczycieli Kodeks Pracy stosuje się w przypadkach, gdy nie

ma pewnych regulacji prawnych w Karcie Nauczyciela np. długość urlopów macierzyńskich

i ojcowskich, rozwiązanie umowy o pracę z nauczycielem na czas ściśle określony, wypłata

odpraw pośmiertnych.

Dyrektor szkoły może również zatrudniać pracowników niepedagogicznych na

stanowiskach urzędniczych w szkole. „Uprawnienia takie daje mu Artykuł 7 Ustawy

o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 223, pozycja 1458 z późniejszymi

zmianami), który mówi: czynności w sprawach z zakresu prawa pracy za jednostki wykonuje

kierownik jednostki organizacyjnej. Dyrektor nawiązując stosunek pracy z nauczycielem

4

69

bazuje na ofertach składanych w ciągu roku do szkoły. Są to najczęściej oferty absolwentów

szkół wyższych, rzadziej osób posiadających doświadczenie zawodowe i poszukujących

pracy. Korzysta także z ofert urzędów pracy5”.

W obecnej chwili dużo jest osób chętnych do podjęcia pracy w charakterze

nauczyciela, czy też objęcia stanowiska pracownika administracji i obsługi w szkole.

Pozostawiają oni numery telefonów kontaktowych, dzięki którym dyrektor może zaprosić

nauczycieli na rozmowę na konkretny dzień i godzinę i w ten sposób zredukować ich stres

związany z oczekiwaniem na rozmowę z potencjalnym pracodawcą.

Dyrektor musi podejmować ważne, ale trudne decyzje i najczęściej obawia się

popełnienia błędu. Nie są to na pewno decyzje szybkie i pochopne. Czasem wymagają one

sprawdzenia wielu ofert i wielu rozmów. Podczas dłuższej rozmowy, opartej na informacjach

zawartych w życiorysie dyrektor ma możliwość poznania umiejętności interpersonalnych

kandydata, jego predyspozycji, kompetencji, poznania jego oczekiwań, odkrycia

pozytywnych i negatywnych emocji. Obserwuje bacznie kandydata i bierze pod uwagę nie

tylko komunikaty werbalne, ale także niewerbalne. Jeśli kandydat na nauczyciela pracował

wcześniej w innej szkole, dyrektor zasięga na jego temat opinii u poprzedniego pracodawcy.

Najczęściej przyjmuje do pracy osoby o dużym potencjale rozwojowym, chcące podnosić

swoje kwalifikacje, rozumiejące specyfikę pracy w szkole, chętne do współpracy w zespole,

mające silną osobowość.

„W przypadku, gdy w szkole jest wolne stanowisko urzędnicze zgodnie z Artykułem

11 Ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych, który mówi:

„nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze stanowiska

urzędnicze, jest otwarty i konkurencyjny”, dyrektor zobowiązany jest do ogłoszenia konkursu.

Ogłoszenie o naborze kandydatów powinno zawierać podstawowe kryteria decydujące

o zatrudnieniu: wymagane kwalifikacje, staż pracy na podobnym stanowisku, odpowiednie

wykształcenie czy uprawnienia. Zatrudniając pracownika zgodnie z Artykułem 22 § 1

Kodeksu Pracy, dyrektor żąda następujących danych osobowych:

Imię i nazwisko,

Imiona rodziców,

Datę urodzenia,

Miejsce zamieszkania (adres do korespondencji),

Wykształcenie,

Przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

5 Tamże

70

Ponadto zgodnie z Artykułem 22 § 2, 3, 4 Kodeksu Pracy dyrektor ma prawo żądać

od pracownika podania, niezależnie od danych osobowych, o których mowa w § 1, także:

Innych danych osobowych pracownika, a także imion i nazwisk oraz dat urodzenia

dzieci pracownika, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na

korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie

pracy,

Numeru PESEL pracownika.

Udostępnienie pracodawcy danych osobowych następuje w formie oświadczenia

osoby, której one dotyczą. Pracodawca ma prawo żądać udokumentowania podanych

danych osobowych. Pracodawca może również żądać podania innych danych osobowych,

jeżeli obowiązek ich podania wynika z odrębnych przepisów. W przypadku nauczycieli szkoły

publicznej każdy kandydat musi przedstawić informację o niekaralności z Krajowego

Rejestru Karnego, gdyż jest to wymagany warunek zatrudnienia na stanowisku nauczyciela.” 6Ponadto zgodnie z Art. 10 ust. 5, ust. 8, ust. 8a Ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta

Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) stosunek pracy z nauczycielem można

nawiązać wyłącznie w sytuacji, gdy spełnia on warunki określone w przepisach oświatowych,

czyli:

Posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych, nie

toczy się przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne lub postępowanie

o ubezwłasnowolnienie,

Nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie,

Posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska,

Istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na

czas nieokreślony.

Kwalifikacje do zajmowania danego stanowiska określone są w Rozporządzeniu

Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od

nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli

niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli

z dnia 12 marca 2009 r. oraz zgodne z Art. 9.1 Karty Nauczyciela, który mówi „Stanowisko

nauczyciela może zajmować osoba, która:

6 Informacja o niekaralności z KRK od każdego nauczyciela, Kadry i płace w oświacie, , *dostęp: 14 października

2012+, http://www.kadrydlaoswiaty.pl/informacja-o-niekaralnosci-z-krk-od-kazdego-nauczyciela

/docs/40_34/168/View

71

- posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub

ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to

wystarczające kwalifikacje;

- przestrzega podstawowych zasad moralnych;

- spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu”.

Zatem podstawą do nawiązania stosunku pracy są posiadane kwalifikacje oraz

stopień awansu zawodowego. W zależności od stopnia awansu zawodowego nauczyciel

zostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Przepisy dotyczące

nawiązania, zmiany i rozwiązania stosunku pracy określa Karta Nauczyciela Art.10 i 11 oraz

Kodeks Pracy.

Z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje i rozpoczynającą dopiero pracę w szkole

„stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok

szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu zawodowego nauczyciela

kontraktowego. Stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie

umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony.

Stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony

przekształca się w stosunek pracy na podstawie mianowania z pierwszym dniem miesiąca

kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nauczyciel kontraktowy uzyskał

stopień nauczyciela mianowanego i spełniony został warunek do zatrudnienia go w pełnym

wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Zatrudnienie na podstawie mianowania zawiera się

z: nauczycielem mianowanym bądź dyplomowanym na czas nieokreślony. W przypadku

braku możliwości zatrudnienia nauczyciela mianowanego bądź dyplomowanego w szkole

w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, stosunek pracy z tymi nauczycielami

nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze.

Stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w przypadku

nauczyciela mianowanego bądź dyplomowanego, przekształca się w stosunek pracy na

podstawie mianowania z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego następującego po

miesiącu, w którym zostały spełnione warunki do zatrudnienia wskazanych nauczycieli

w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. W przypadku zaistnienia potrzeby

wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela – także

w trakcie roku szkolnego – stosunek pracy z osobą rozpoczynającą pracę w szkole,

z nauczycielem kontraktowym, z nauczycielem mianowanym lub nauczycielem

dyplomowanym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.” 7 Stosowne

przepisy dotyczące takiej sytuacji znajdują się w Karcie Nauczyciela.

7 Tamże

72

Każdy nowozatrudniony pracownik powinien otrzymać od dyrektora, w formie

odrębnego dokumentu, oprócz umowy o pracę, informacje o warunkach zatrudnienia.

Dyrektora szkoły niepublicznej nie obowiązują przepisy Karty Nauczyciela, a jedynie przepisy

Kodeksu Pracy. „Istnieje możliwość zatrudniania nauczycieli na podstawie umowy

cywilnoprawnej np. umowy zlecenia, umowy o dzieło (Uchwała Sądu Najwyższego z 20

września 1994 r. sygn.. akt PZP 37/94). Umowę o pracę z tymi nauczycielami można

zawierać na czas nieokreślony, na czas określony, na czas wykonania określonej pracy, na

czas zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (umowa

o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności), na okres próbny

nieprzekraczający 3 miesięcy” 8.

Przy zatrudnianiu w szkole pracowników niepedagogicznych obowiązują przepisy

Ustawy o pracownikach samorządowych. Procedura konkursowa dotyczy pracowników

administracji szkoły. Nabór kandydatów na stanowiska urzędnicze jest otwarty

i konkurencyjny.

8 Tamże

73

„W przypadku zatrudnienia na zastępstwo w związku z usprawiedliwioną

nieobecnością pracownika samorządowego niewymagane jest przeprowadzanie naboru.

Osoba zatrudniana na podstawie umowy o pracę na czas określony, na czas nieobecności

pracownika, musi posiadać kwalifikacje do zajmowania stanowiska.

Pracownik wyłoniony w drodze konkursu może zostać zatrudniony na podstawie umowy o

pracę na czas określony lub nieokreślony. Tę kwestię reguluje Art. 16 ustęp

1 Ustawy o pracownikach samorządowych, który stanowi: „Stosunek pracy pracownika

samorządowego zatrudnionego na podstawie umowy o pracę nawiązuje się na czas

nieokreślony lub na czas określony. Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika

w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu

zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący

czas tej nieobecności.” Osoby podejmujące po raz pierwszy pracę na stanowisku

urzędniczym (w rozumieniu ustawy osoby, które nie były wcześniej zatrudnione

w jednostkach określonych w Art. 2 w/w ustawy bądź były zatrudnione na okres krótszy niż 6

miesięcy i nie odbyły służby przygotowawczej zakończonej zdaniem egzaminu z wynikiem

pozytywnym) zawierają umowę na czas określony, nie dłuższy niż 6 miesięcy, z możliwością

wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Służba przygotowawcza, która ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie

pracownika do należytego wykonywania obowiązków służbowych. Trwa nie dłużej niż 3

miesiące i kończy się egzaminem, który zdany pozytywnie jest warunkiem dalszego

zatrudnienia pracownika. Decyzję w sprawie skierowania do służby przygotowawczej

podejmuje kierownik jednostki. Na umotywowany wniosek osoby kierującej komórką

organizacyjną, w której pracownik jest zatrudniony, kierownik jednostki może zwolnić z

obowiązku odbywania służby przygotowawczej pracownika, którego wiedza lub umiejętności

umożliwiają należyte wykonywanie obowiązków służbowych. Zwolnienie ze służby nie

zwalnia jednak z obowiązku pozytywnego zdania egzaminu (Art. 19 w/w ustawy).” 9

Procedura konkursowa nie dotyczy pracowników obsługi. Decyzję o zatrudnieniu, tak

jak w przypadku nauczycieli, podejmuje dyrektor szkoły na podstawie rozmowy

z kandydatem do pracy.

Obecnie częstszym zjawiskiem w szkołach, niż zatrudnianie pracowników jest ich zwalnianie.

Ma na to wpływ niż demograficzny, zmiany organizacyjne – zmniejszenie liczby oddziałów,

9 Radosław Skwarło, Służba przygotowawcza pracowników samorządowych, LEX Serwisy Wolters Kluwer

Polska, 16 grudnia 2008, *dostęp: 15 października 2012+, http://www.samorzad.lex.pl/czytaj/-

/artykul/sluzba-przygotowawcza-pracownikow-samorzadowych

74

łączenie klas, częściowa lub całkowita likwidacja szkoły. W pierwszej kolejności odchodzą ze

szkół nauczyciele zatrudnieni na czas określony, ponieważ nie będzie już możliwości

podpisania z nimi umowy.

Nauczyciele, których stosunek pracy został nawiązany przez mianowanie mogą

zostać przeniesieni do innej szkoły. Przeniesienie następuje na własną prośbę lub z urzędu

za zgodą nauczyciela (art. 18 ust. 1 KN). Nauczyciela mianowanego bez jego zgody może

przenieść organ prowadzący, na okres nie dłuższy niż 3 lata, z prawem powrotu na

uprzednio zajmowane stanowisko (art. 19 ust.1 KN). Przeniesienia dokonuje dyrektor szkoły,

w której nauczyciel ma podjąć pracę. W przypadku zmniejszenia liczby godzin nauczyciela

organ prowadzący szkołę zgodnie z przepisem art.22 Karty Nauczyciela może nałożyć na

nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach, na tym samym lub, za

zgodą, na innym stanowisku w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru

zajęć dydaktycznych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż ´ obowiązkowego

wymiaru zajęć.

Kwestie rozwiązania stosunku pracy, podobnie jak nawiązania stosunku pracy,

określają przepisy zawarte w Karcie Nauczyciela i Kodeksie Pracy. Dyrektor szkoły

w sprawach dotyczących stosunku pracy zobowiązany jest do współpracy ze związkami

zawodowymi zrzeszającymi pracowników. W wielu sytuacjach pracownicy „korzystają

z opieki, wsparcia, przysługującej im ochrony wynikającej z przepisów Ustawy z dnia 23

maja 1991 roku o związkach zawodowych (Dz. U z 1991 r. Nr 55, pozycja 234

z późniejszymi zmianami)”.10

Wszystkie wymienione akty prawne są bardzo ważne i dyrektor powinien ich

przestrzegać. Regulują one bowiem sprawy bardzo ważne dla obydwu stron: tak

pracodawcy, jak i pracownika. Wnikliwa analiza tych aktów pozwoli na uniknięcie sytuacji

konfliktowych, często wymagających rozstrzygnięcia przez Sądy Pracy.

Zgodnie z art. 79 Ustawy o systemie oświaty szkoły publiczne to jednostki budżetowe,

zaliczane do jednostek sektora finansów publicznych. W związku z tym, z mocy art. 40 ust. 1

Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U nr 157, poz. 1240

z późniejszymi zmianami) zobowiązane są do prowadzenia rachunkowości zgodnie

z przepisami Ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku (t. jedn. Dz. U. z 2009 r.

Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.).

10 Jacek Stec, Decyzje kadrowe dyrektora szkoły na nowy rok szkolny , „Doradca dyrektora szkoły”, Nr 12/2011,

*dostęp: 14 października 2012+,

http://www.doradcadyrektora.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=722:decyzje-kadrowe-

dyrektora-szkoy-na-nowy-rok-szkolny&catid=253:temat-miesica&Itemid=72

75

4.3. Inwentaryzacja

Z prowadzeniem rachunkowości związane jest niewątpliwie „okresowe ustalenie lub

sprawdzenie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów oraz ustalanie

wyniku finansowego. Obowiązek taki spoczywa na dyrektorze szkoły (art. 4 ust.5 w/w

Ustawy). W trakcie czynności inwentaryzacyjnych zostaje dokonane porównanie ewidencji

księgowej, sprostowanie zapisów w księgach rachunkowych i doprowadzenie danych w nich

zawartych do zgodności ze stanem faktycznym. Dzięki przeprowadzeniu w szkole

inwentaryzacji dyrektor uzyskuje więc informacje na temat rzeczywistych, kontrolowanych

przez jednostkę zasobów majątkowych oraz źródeł ich pochodzenia, czyli źródeł

finansowania.

Inwentaryzacja pozwala więc na:

Określenie ilości i jakości posiadanych przez szkołę składników majątkowych,

Sprawdzenie ich stanu z ewidencją księgową, ewentualne sprostowanie zapisów w

księgach rachunkowych, a tym samym zapewnienie realności wynikających z nich

informacji ekonomicznych,

Ocenę ilościowej i jakościowej przydatności składników oraz opracowanie działań

mających na celu prawidłowe gospodarowanie majątkiem szkoły,

a także:

Ocenę stanu zabezpieczenia mienia przed zniszczeniem,

Rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych (współodpowiedzialnych) za

powierzone mienie jednostki,

Zredukowanie niedoborów i szkód w przyszłości poprzez wypracowanie i wdrożenie

działań skierowanych na przeciwdziałanie powstawaniu nieprawidłowości

w gospodarowaniu majątkiem jednostki.

Inwentaryzacja powinna być:

Kompletna – czynnościami inwentaryzacyjnymi obejmuje się wszystkie składniki

aktywów i pasywów jednostki, zarówno te, które objęte są ewidencją bilansową, jak

i te, które w niej nie widnieją, a w rzeczywistości są na stanie jednostki,

Rzetelna – zgodna ze stanem rzeczywistym,

Terminowa – czynności inwentaryzacyjne przeprowadzone w ustalonych terminach

i z częstotliwością wymaganą Ustawą o rachunkowości,

Sprawdzalna – powinna zapewniać możliwość szybkiego skontrolowania rzetelności

przeprowadzonej inwentaryzacji składników majątku,

76

Przejrzysta – zinwentaryzowane składniki majątku powinny być opisane w sposób

pozwalający na łatwe ich zidentyfikowanie i porównanie z danymi wynikającymi

z ksiąg rachunkowych.”11

Ogólne postanowienia dotyczące kwestii przeprowadzenia inwentaryzacji zawarte są w Art.

26 – 28 Ustawy o rachunkowości. Informacje na temat prowadzenia ksiąg pomocniczych,

terminów i sposobów przeprowadzania inwentaryzacji, oparte na regulacjach ustawowych

zawiera przedstawiona poniżej tabela:

Regulacje prawne Rodzaje składników

objętych inwentaryzacją

Sposób

inwentaryzacji

Terminy

art.26 ust 1 pkt 1 aktywa pieniężne ( z wyjątkiem

gromadzonych na rachunku

bankowym)

rzeczowe składniki aktywów

obrotowych

spis z natury na ostatni dzień

roku obrotowego

art. 26 ust 3, pkt 1 zapasy nie objęte ewidencją

ilościowo-wartościową

spis z natury ostatni kwartał

roku obrotowego

do 15 dnia

następnego roku

art.17 ust 2 pkt składniki majątkowe objęte

ewidencją ilościową

spis z natury ostatni kwartał

roku obrotowego

do 15 dnia

następnego roku

art. 26 ust 3 pkt 2 znajdujące się na terenie

strzeżonym i objęte ewidencją

ilościowo-wartościową zapasy

spis z natury raz na dwa lata

art. 26 ust.3 pkt 3 środki trwałe oprócz gruntów spis z natury raz na cztery

11 Barbara Fabin, Inwentaryzacja w szkole, Artykuł pochodzi z publikacji Nowa Szkoła. Prawo i organizacja., 29

listopada 2010, *dostęp: 16 października 2012+, <http://www.eksperciwoswiacie.pl/dla-

dyrektorow/szkoly/prawo-szkoly/art,15,inwentaryzacja-w-szkole.html#.UJQ7dKOsd30

77

lata

art.26 ust 1 pkt 2 środki pieniężne zgromadzone na

rachunkach bankowych

należności

zobowiązania z wyjątkiem

zobowiązań wobec pracowników i

publicznoprawnych

w drodze uzyskania

potwierdzenia salda

na ostatni dzień

każdego roku

obrotowego (

można zacząć w

IV kwartale i

skończyć do

15.01)

art.26 ust 1 pkt 3 grunty

środki trwałe, do których dostęp

jest znacznie utrudniony

należności i zobowiązania wobec

pracowników

wartości niematerialne i prawne

zobowiązania publicznoprawne

fundusze specjalne

w drodze weryfikacji

poprzez porównania

danych w księgach

rachunkowych z

danymi które

wynikają z

dokumentów

na ostatni dzień

każdego roku

obrotowego (

można zacząć w

IV kwartale i

skończyć do

15.01)

Postanowienia ogólne wymagają uregulowania i określenia w zasadach rachunkowości

przyjętych przez szkołę zawierającą m.in. instrukcję przeprowadzenia inwentaryzacji

(przykładowa Instrukcja w sprawie przeprowadzenia inwentaryzacji - Załącznik 3). W celu

przeprowadzenia inwentaryzacji dyrektor szkoły na piśmie, w formie zarządzenia powołuje

komisję i zespoły spisowe. W skład komisji inwentaryzacyjnej powinny wchodzić co najmniej

3 osoby, w tym przewodniczący komisji.

78

4.4 Budżetowanie szkoły

Kolejnym zadaniem dyrektora szkoły jest odpowiednie zorganizowanie gospodarki

finansowej placówki. Nie jest to zadanie łatwe, ponieważ wymaga znajomości

skomplikowanych aktów prawnych dotyczących i regulujących to zagadnienie. Należą do

nich: Ustawa o systemie oświaty, Ustawa o finansach publicznych, Ustawa o rachunkowości

oraz Ustawa Prawo zamówień publicznych. Szkoły są jednostkami samorządowymi.

Kwestię tę reguluje Art. 79. 1. Ustawy o systemie oświaty, który stanowi: „ Przedszkola,

szkoły i placówki publiczne zakładane i prowadzone przez ministrów i jednostki samorządu

terytorialnego są jednostkami budżetowymi. Zasady gospodarki finansowej tych szkół,

przedszkoli i placówek określają odrębne przepisy (…). Jednostki samorządu terytorialnego

mogą planować w swoich budżetach wydatki, w tym wydatki inwestycyjne, na rzecz szkół

(…).”

Art. 36 ust. 1 ustawy o systemie

oświaty stanowi, że dyrektor w

szczególności „dysponuje środkami

określonymi w planie finansowym

szkoły lub placówki zaopiniowanym

przez radę szkoły lub placówki i

ponosi odpowiedzialność za ich

prawidłowe wykorzystanie, a także

może organizować administracyjną,

finansową i gospodarczą obsługę

szkoły lub placówki”.

Szkoła, jako jednostka samorządowa,

pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu gminy, a uzyskane dochody odprowadza do

tego budżetu”.12 Dyrektor odpowiada za prawidłowe gospodarowanie środkami finansowymi

szkoły, dokonywanie wydatków. Zobowiązany jest do właściwego i terminowego

sporządzania sprawozdania z działalności finansowej placówki.

Podstawę gospodarki finansowej szkoły, jako jednostki budżetowej stanowi plan finansowy,

którego projekt dyrektor sporządza na podstawie „materiałów do opracowania projektu

uchwały budżetowej” 13, zawierających wysokość środków przewidywanych w budżecie

12 Jan Cwynar, Funkcjonowanie szkół w samorządzie terytorialnym (na tle wyników kontroli), Biuletyny RIO

Budżet Samorządu Terytorialnego - Zeszyt 7, *dostęp: 15 października 2012+,

<http://www.rzeszow.rio.gov.pl/biuletyny.php?p=7_4>

13 Tamże

79

gminy na potrzeby szkoły. „Ostateczny termin otrzymania tych informacji to 22 listopada.

Zgodnie z zapisami Ustawy o finansach publicznych, zarząd JST do 15 listopada przekazuje

projekt uchwały budżetowej do organu stanowiącego JST (do rady gminy, powiatu).

Następnie zarząd JST ma 7 dni na przekazanie informacji do podległych jednostek o

planowanych w uchwale budżetowej kwotach.

.

W terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji o kwotach ujętych w projekcie

uchwały budżetowej, nie później jednak niż do dnia 22 grudnia, dyrektor szkoły opracowuje

projekt planu finansowego” 14 (zgodnie z § 5 ust. 3 rozporządzenia w sprawie gospodarki

finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych).

Dyrektor szkoły przekazuje projekt planu finansowego do organu wykonawczego

(w gminie – do wójta, burmistrza, prezydenta miasta, w powiecie i województwie – do

zarządu.) Stanowi on materiał do opracowania projektu uchwały budżetowej na kolejny rok.

„Projekt planu finansowego, jak również sam plan finansowy szkoły dyrektor sporządza na

podstawie:

14 Wioletta Kędziora „BUDŻET SZKOŁY” Plan finansowy jednostki budżetowej, „Doradca dyrektora szkoły”, Nr

7/2010, *dostęp: 15 października 2012+,

<http://www.doradcadyrektora.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=255:godziny-karciane-

dyrektorskie-dylematy-rozliczeniowe-czyli-wyjanienie-wtpliwoci-w-rozliczaniu-g>

80

1) Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w tym zakresie,

2) Rozporządzenia Ministra Finansów z 7 grudnia 2010 r. w sprawie w sprawie sposobu

prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych

zakładów budżetowych (dalej: rozporządzenie w sprawie gospodarki finansowej

jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych).

Zgodnie z Ustawą o systemie oświaty projekt planu finansowego szkoły zostaje opiniowany

przez:

1) Radę Pedagogiczną (na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 2),

2) Radę Rodziców (na podstawie art. 54 ust. 2 pkt 3),

3) Radę Szkoły (na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 5, art. 50 ust. 2 pkt 2).

Po zaopiniowaniu i zatwierdzeniu dyrektor szkoły przekazuje projekt do organu JST

(wójta, burmistrza, prezydenta miasta).

Otrzymany przez JST projekt planu finansowego jest weryfikowany pod względem

jego zgodności z projektem uchwały budżetowej. W przypadku różnic wprowadzane są

odpowiednie zmiany. Dyrektor szkoły zostaje o nich informowany w ciągu 7 dni od dnia

przekazania projektu planu finansowego, lecz nie później niż do 27 grudnia roku

poprzedzającego rok budżetowy.

Projekt planu finansowego szkoły zachowujący zgodność z projektem uchwały

budżetowej oraz odpowiednio zweryfikowany przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta

stanowi podstawę gospodarki finansowej szkoły w okresie od 1 stycznia do dnia

opracowania planu finansowego na podstawie informacji o ostatecznych kwotach dochodów

i wydatków, wynikających z uchwały budżetowej.

Na podstawie art. 249 ust. 1 pkt 1 Ustawy o finansach publicznych, zarząd JST

(w gminach: wójt, burmistrz, prezydent miasta) po uchwaleniu uchwały budżetowej JST,

w terminie 21 dni od dnia podjęcia uchwały budżetowej przekazuje podległym jednostkom

informacje o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków, nie mniej szczegółowo niż w

przyjętej uchwale budżetowej.” 15 Dyrektor szkoły na podstawie otrzymanej informacji

dostosowuje projekt planu finansowego do uchwały budżetowej w terminie nie dłuższym niż

14 dni od dnia otrzymania tej informacji.

15 Krystyna Gąsiorek , Projekt planu finansowego i plan finansowy samorządowej jednostki budżetowej na rok

2012, Sektor publiczny Infor.pl, 2 listopada 2011, , *dostęp: 15 października 2012+,

<http://samorzad.infor.pl/temat_dnia/artykuly/561165,projekt_planu_finansowego_i_plan_finansowy_sam

orzadowej_jednostki_budzetowej_na_rok_2012.html>

81

Dyrektor szkoły wydaje zarządzenie w sprawie ustalenia planu finansowego szkoły na

dany rok. (Wzór – załącznik 1). „Plan finansowy szkoły jest częścią budżetu danej JST.

Składa się on z dwóch części - dochodowej i wydatkowej. Jedynym dochodem, który szkoła

ujmuje w planie finansowym są środki przewidywane na prowadzenie szkoły, pochodzące od

organu prowadzącego - gminy.” 16

„Projekt planu finansowego dyrektor opracowuje zgodnie z podziałkami klasyfikacji

budżetowej określonej w rozporządzeniu Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie

szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków

pochodzących ze źródeł zagranicznych z uwzględnieniem zmiany wynikającej

z rozporządzenia Ministra Finansów z 29 sierpnia 2011 r. zmieniającego rozporządzenie

w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz

środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Powinien on zapewniać zgodność kwot

dochodów i wydatków z projektem uchwały budżetowej.” 17

„Klasyfikacja budżetowa zawiera w szczegółowości: dział, rozdział i paragraf.

Dział – w sposób ogólny określa rodzaje działalności. Szkoły sklasyfikowane są co do

zasady w dwóch działach:

• 801 – Oświata i wychowanie,

• 854 – Edukacyjna opieka wychowawcza.

Rozdział – stanowi uszczegółowienie działu, określając w sposób precyzyjny rodzaj

działalności lub typ jednostki realizującej wydatek.

• 80101 – Szkoły podstawowe,

• 80103 – Oddziały Przedszkolne w szkołach podstawowych.

Paragraf – określa rodzaj dochodu lub wydatku planowanego przez jednostkę, np.

wynagrodzenia, składki na ubezpieczenia społeczne, dodatkowe wynagrodzenie roczne,

odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, zakup energii, zakup wyposażenia,

zakup usług remontowych i inne.

16 Tamże

17 Jan Cwynar, Funkcjonowanie szkół w samorządzie terytorialnym (na tle wyników kontroli), Biuletyny RIO

Budżet Samorządu Terytorialnego - Zeszyt 7, *dostęp: 15 października 2012+,

<http://www.rzeszow.rio.gov.pl/biuletyny.php?p=7_4>

82

Tabelę do opracowania Planu finansowego szkoły zawiera Załącznik 2.18

Dyrektor szkoły dokonuje wydatków środków finansowych w granicach kwot

określonych w budżecie, „zgodnie z ich wcześniej zaplanowanym przeznaczeniem, w

sposób celowy i oszczędny.”19 Dyrektor może dokonywać zmian w planie finansowym szkoły

na skutek zmian wprowadzanych w planie dochodów i wydatków dokonywanych podczas

wykonywania budżetu, pod warunkiem jednak, że posiada do tego stosowne upoważnienie

przekazane przez zarząd JST. „Korzystając z przekazanych uprawnień, może dokonywać

przeniesień planowanych wydatków w obrębie działu klasyfikacji budżetowej. Wprowadzając

zmiany w planie finansowym szkoły dyrektor ma obowiązek poinformowania wójta,

burmistrza lub prezydenta miasta o dokonanych przeniesieniach w terminie 7 dni od dnia

dokonania zmiany.” 20

Zmiany w planie finansowym szkoły „mogą być także dokonane na skutek zmian

wprowadzanych w planie dochodów i wydatków dokonywanych podczas wykonywania

budżetu przez JST. Zarząd JST zawiadamia wówczas dyrektora szkoły o zmianie planu

dochodów i wydatków wprowadzanych w toku wykonywania budżetu. Zawiadomienie to

stanowi podstawę dokonania zmian w planie finansowym szkoły.” 21

Przy zlecaniu usług dyrektor szkoły powinien przestrzegać Ustawy z dnia 29 stycznia

2004 r. Prawo zamówień publicznych określającej zasady i tryb udzielania zamówień

publicznych, środki ochrony prawnej, kontrolę udzielania zamówień publicznych oraz organy

właściwe w sprawach uregulowanych w ustawie.

18 Krystyna Gąsiorek , Projekt planu finansowego i plan finansowy samorządowej jednostki budżetowej na rok

2012, Sektor publiczny Infor.pl, 2 listopada 2011, , *dostęp: 15 października 2012+,

<http://samorzad.infor.pl/temat_dnia/artykuly/561165,projekt_planu_finansowego_i_plan_finansowy_sam

orzadowej_jednostki_budzetowej_na_rok_2012.html> 19 Wioletta Kędziora „BUDŻET SZKOŁY” Plan finansowy jednostki budżetowej, „Doradca dyrektora szkoły”, Nr

7/2010, *dostęp: 15 października 2012+,

<http://www.doradcadyrektora.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=255:godziny-karciane-

dyrektorskie-dylematy-rozliczeniowe-czyli-wyjanienie-wtpliwoci-w-rozliczaniu-g> 20

Jan Cwynar, Funkcjonowanie szkół w samorządzie terytorialnym (na tle wyników kontroli), Biuletyny RIO

Budżet Samorządu Terytorialnego - Zeszyt 7, *dostęp: 15 października 2012+,

<http://www.rzeszow.rio.gov.pl/biuletyny.php?p=7_4> 21 Krystyna Gąsiorek , Projekt planu finansowego i plan finansowy samorządowej jednostki budżetowej na rok

2012, Sektor publiczny Infor.pl, 2 listopada 2011, , *dostęp: 15 października 2012+,

<http://samorzad.infor.pl/temat_dnia/artykuly/561165,projekt_planu_finansowego_i_plan_finansowy_samorz

adowej_jednostki_budzetowej_na_rok_2012.html>

83

Ilość środków finansowych przeznaczonych na działalność szkoły uzależniona jest od

wysokości subwencji oświatowej. Zazwyczaj jest to kwota niewystarczająca i kosztem innych

zamierzeń, gminy muszą dołożyć brakujące środki z własnych budżetów. Przypadki takie

zdarzają się szczególnie w małych gminach wiejskich. „Nadzór nad realizacją budżetu w

szkole sprawuje zarząd gminy.” 22 Dyrektor szkoły, jako kierownik jednostki budżetowej,

ponosi odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny budżetowej, powstałej w wyniku

zaniedbania przez niego obowiązków. Przy realizacji budżetu powinien więc postępować

zgodnie z dyscypliną budżetową. Przypadki naruszenia dyscypliny budżetowej określa

Ustawa z dnia 5 stycznia 1991 r. - Prawo budżetowe. Art. 57 , rozdział 8, która stanowi:

„Naruszeniem dyscypliny budżetowej jest:

1) zaniechanie ustalenia należności budżetowych albo ustalenie ich lub dochodzenie

poniżej sumy wynikającej z prawidłowego obliczenia oraz niezgodne z przepisami ich

umarzanie, odpisywanie lub dopuszczanie do przedawnienia,

2) przekroczenie wydatków budżetowych przewidzianych w planie finansowym jednostki

wykonującej budżet,

3) przekroczenie uprawnień do dokonywania zmian w budżecie lub w planie

finansowym jednostek i zakładów budżetowych,

4) zaniechanie przeprowadzenia i rozliczenia inwentaryzacji lub dokonanie

inwentaryzacji w sposób niezgodny ze stanem rzeczywistym,

5) niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie środków budżetowych otrzymanych z

rezerw budżetowych oraz dotacji z budżetu lub państwowych funduszów celowych,

6) niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie państwowych funduszów celowych,

7) niedokonanie pełnych i terminowych wpłat do budżetu przez zakłady budżetowe,

gospodarstwa pomocnicze i jednostki budżetowe w zakresie działalności

finansowanej w formie środków specjalnych,

8) zaciągnięcie zobowiązań na kwotę przekraczającą wydatki budżetowe przewidziane

w planie finansowym jednostki wykonującej budżet,

9) pobranie z rachunku bankowego środków na wynagrodzenia w jednostce budżetowej

lub jednostce gospodarki pozabudżetowej bez jednoczesnego opłacenia należnych

składek na rzecz Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Pracy,

10) niedokonanie zaleconych przez urząd skarbowy operacji związanych z wzajemnym

potrąceniem zobowiązań podatkowych i zobowiązań jednostki budżetowej,

11) przeznaczenie dochodów uzyskanych przez państwową jednostkę budżetową na

wydatki ponoszone w tej jednostce,

12) przekazanie jednostce niepaństwowej dotacji na cele inne niż określone w art. 20,

13) naruszenie zasad postępowania określonych w uchwale Rady Ministrów, wydanej na

podstawie art. 39 ust. 1,

22 Tamże

84

14) naruszenie trybu postępowania przy składaniu zamówień i dokonywaniu wydatków

na dostawy towarów, wykonywanie usług i robót budowlano-montażowych,

określonych w trybie art. 42 ust. 3.

Nie stanowi naruszenia dyscypliny budżetowej działanie określone w ust. 1 pkt 2, 3, 6

i 11, podjęte w interesie społecznym, wyłącznie w celu zapobieżenia szkodzie lub usunięcia

takiej szkody albo skutków spowodowanych zdarzeniami losowymi.

Przepisy ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do należności objętych ustawą o zobowiązaniach

podatkowych oraz do należności celnych pobieranych w ruchu osobowym”.23

W przypadku naruszenia dyscypliny finansów publicznych dyrektor placówki może ponieść

karę w formie:

upomnienia,

nagany,

kary pieniężnej,

zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.

Organ prowadzący decyduje o sposobie prowadzenia obsługi finansowej szkół. Na

mocy Ustawy o systemie oświaty (Art. 5 ustęp 9) może on tworzyć jednostki obsługi

ekonomiczno-administracyjnej szkół i organizować wspólną obsługę administracyjną,

finansową i organizacyjną jednostek oświatowych. „Księgowość szkoły może prowadzić

pracownik urzędu gminy legitymujący się wymaganymi kwalifikacjami, posiadający imienne

upoważnienie dyrektora szkoły do wykonywania czynności w zakresie obsługi finansowej

przypisanych głównemu księgowemu.” 24

23 Jan Cwynar, Funkcjonowanie szkół w samorządzie terytorialnym (na tle wyników kontroli), Biuletyny RIO

Budżet Samorządu Terytorialnego - Zeszyt 7, *dostęp: 15 października 2012+,

<http://www.rzeszow.rio.gov.pl/biuletyny.php?p=7_4> 24 Małgorzata Krajewska, Obsługa finansowa szkoły - osoba uprawniona do prowadzenia, Oświata WIP.pl, 4

marca 2011, *dostęp: 15 października 2012+, <http://oswiata.wip.pl/finanse-szkoly/obsluga-finansowa-szkoly-

osoba-uprawniona-do-prowadzenia>

85

Należy wziąć pod uwagę, że Artykuł 7 pkt. 1 Ustawy o samorządzie gminnym

stanowi, iż do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty,

w tym edukacji publicznej (ustęp 8).

„Za działalność szkoły, zgodnie z art. 5 pkt 7 Ustawy o systemie oświaty odpowiada

organ prowadzący. Do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy

w szczególności:

1) zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych

i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;

2) wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym

zakresie;

3) zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej, w tym w zakresie wykonywania

czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 Ustawy z dnia 29 września 1994 r.

o rachunkowości, i organizacyjnej szkoły lub placówki;

86

4) wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej

realizacji programów nauczania, programów wychowawczych, przeprowadzania

sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych.”25

„Realizacja zadań oświatowych w gminach odbywa się przy dofinansowaniu

przekazywanemu z budżetu państwa w formie subwencji oświatowej”26 – art. 34 pkt. 1

Ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zasady ustalania części

oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego określa art. 28

przedmiotowej ustawy.

„Otrzymane środki finansowe, mogą być przeznaczone jedynie na działalność

bieżącą szkół podstawowych i gimnazjów, a przedszkola publiczne są w 100% finansowane

z dochodów własnych gminy. Kwota subwencji nie jest jednak kwotą wystarczającą i gminy

muszą przekazać część własnych środków na funkcjonowanie oświaty.”27

Samorządom ciągle przybywa zadań oświatowych zlecanych przez rząd i gmina musi

zabezpieczyć środki na:

wypłatę edukacyjnej pomocy socjalnej uczniom (stypendia socjalne),

organizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci z trudnościami,

nowych form opieki nad dziećmi do lat trzech,

dokształcanie i doskonalenie zawodowe nauczycieli,

zwrot kosztów dojazdu dzieci do placówek oświatowych,

organizowania dożywiania dzieci.

Samorządy muszą więc wygospodarować z własnych pieniędzy coraz większe kwoty.

Szukają różnych sposobów, aby ograniczyć rosnące wydatki na oświatę. Należy do nich

zwiększenie liczby uczniów w klasach, łączenie klas np. I z II, zwalnianie nauczycieli

i niezatrudnianie nowych.

Trudno udzielić odpowiedzi na pytanie: „Jak efektownie zarządzać szkołą

podstawową przy coraz mniejszych środkach na oświatę?”. Wszelkie wprowadzane zmiany

nie wpływają na podniesienie efektywności procesu kształcenia i wychowania. Trzeba

pamiętać, że w klasach łączonych nauczyciel realizuje dwa odrębne programy nauczania,

25 Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno Finansowych, 1 wrzesieo 2009, *dostęp: 15 października 2012+,

<http://www.poznan.gofin.pl/2.bi.html.>

26 Finansowanie zadao oświatowych w gminie Piława Górna, DTP – 24.pl, 20 stycznia 2012, *dostęp: 15

października 2012+, < http://dtp-24.pl/finansowanie-zadan-oswiatowych-w-gminie-pilawa-gorna,10717 27 Tamże

87

a czas poświęcony danej klasie będzie dwukrotnie niższy. Biorąc pod uwagę, że proces

kształcenia powinien być skierowany na indywidualizację, największe straty poniosą

uczniowie, którym nauczyciel nie będzie mógł poświęcić na lekcji wystarczająco dużo czasu.

Stosowanie tak radykalnych środków nie byłoby potrzebne, gdyby skierować działania na

pozyskiwanie środków z innych źródeł np. z wykorzystania obiektów na organizację kolonii

czy zimowisk.

Przygotowanie odpowiedniej reklamy, umieszczenie jej na stronach internetowych,

nawiązanie współpracy z instytucjami organizującymi takie przedsięwzięcia, złożenie oferty

do zakładów pracy mogłoby być źródłem sukcesu w tym zakresie. Warto pomyśleć także

o wynajmowaniu sali gimnastycznej klubowi sportowemu.

Propozycje podane powyżej związane są z opracowaniem planu finansowego

środków specjalnych. Fundusze specjalne mogą zasilać także sponsorzy, dobrowolne dary

i wpłaty rodziców.

Pozyskiwanie dodatkowych środków w dużej mierze zależeć będzie od

operatywności dyrektora szkoły i Rady Rodziców, która wspólnie z nauczycielami może

podejmować działania m.in. nakierowane na pozyskiwanie dodatkowych funduszy.

Dyrektor szkoły powinien być partnerem do wspólnego realizowania z samorządem

trudnych zadań oświatowych. Wzajemne zrozumienie, czasami kompromis może okazać się

niezbędny już na etapie przygotowania projektu planu finansowego. Znacznie łatwiej

współpracować z JST nakierowaną proedukacyjnie, niż postrzegającą oświatę jak zło

konieczne.

88

Załącznik 1

Zarządzenie Nr ……./2012

Dyrektora Szkoły Podstawowej nr/im. ……

z dnia ………………………………

w sprawie ustalenia planu finansowego ……………………………………. na rok ………… (nazwa szkoły)

Na podstawie art. 249 ust. 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.

U. Nr 157, poz. 1240 z późniejszymi zmianami oraz § ……*…. Statutu Szkoły Podstawowej

…………………………………………………………………………………………………………………….

zarządza się, co następuje:

§ 1

Ustala się plan finansowy dla Szkoły Podstawowej ……………………………………………

na rok ……………. w brzmieniu stanowiącym załącznik Nr 1 do niniejszego zarządzenia.

(Załącznik Nr 1 stanowi Plan finansowy szkoły).

§ 2

Wykonanie zarządzenia powierza się Głównej Księgowej Zespołu Obsługi Szkół w ……………………………… lub własnej osobie. (nazwa miejscowości)

§ 3

Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

…………………………………………………… (pieczątka, podpis dyrektora)

* - przepis statutu dotyczący wydawania zarządzeń przez dyrektora szkoły

Załącznik 2

89

Dział Rozdział Paragraf Wyszczególnienie Plan

801 Oświata i wychowanie

80101 Szkoła podstawowa

302 Wydatki osobowe niezaliczane do wynagrodzeń:

Świadczenia rzeczowe pracowników wynikające z

przepisów BHP

Ekwiwalenty za pranie odzieży roboczej

Ekwiwalenty za używanie własnej odzieży i obuwia

roboczego

Ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy

narzędzia,

materiały lub sprzęt stanowiące własność wykonawcy

Dodatki mieszkaniowe i wiejskie dla nauczycieli

Odprawy pieniężne, odszkodowania i rekompensaty

Odszkodowania przysługujące od pracodawcy za

przedmioty

utracone lub uszkodzone w skutek wypadku przy pracy

Zasądzone i dobrowolnie wypłacone odszkodowania

w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy

Pomoc zdrowotna dla nauczycieli

Dodatki socjalne

324 Stypendia dla uczniów

326 Inne formy pomocy dla uczniów

401 Wynagrodzenia osobowe pracowników

404 Dodatkowe wynagrodzenie roczne

411 Składki na ubezpieczenie społeczne

90

412 Składki na fundusz pracy

417 Wynagrodzenia bezosobowe

421 Zakup materiałów i wyposażenia

424 Zakup pomocy naukowych i dydaktycznych

426 Zakup energii elektrycznej, cieplnej i innej, gazu oraz wody

427 Zakup usług remontowych

428 Zakup usług zdrowotnych

430 Zakup usług pozostałych:

Usługi pocztowe

Usługi kominiarskie

Wywóz nieczystości

Ferie zimowe

Przegląd techniczny budynku

Usługi transportowe na konkursy

Legalizacja i naprawa gaśnic

Inne usługi ( drobne naprawy )

Remont klas

435 Zakup usług internetowych

436 Zakup usług telekomunikacyjnych

świadczonych w sieci telefonii komórkowej

437 Zakup usług telekomunikacyjnych

świadczonych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej

441 Podróże służbowe krajowe

443 Różne opłaty i składki

444 Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

470 Szkolenie pracowników

91

605 Wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych

606 Wydatki na zakupy inwestycyjne jednostek budżetowych

Oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych

80103 302 Wydatki osobowe niezaliczane do wynagrodzeń:

Świadczenia rzeczowe pracowników

Ekwiwalenty za pranie odzieży roboczej

Dodatki socjalne

401 Wynagrodzenia osobowe pracowników

404 Dodatkowe wynagrodzenie roczne

411 Składki na ubezpieczenie społeczne

412 Składki na fundusz pracy

421 Zakup materiałów i wyposażenia

424 Zakup pomocy naukowych i dydaktycznych

426 Zakup energii elektrycznej, cieplnej i innej, gazu oraz wody

427 Zakup usług remontowych

428 Zakup usług zdrowotnych

430 Zakup usług pozostałych

436 Zakup usług telekomunikacyjnych

świadczonych w sieci telefonii komórkowej

437 Zakup usług telekomunikacyjnych

świadczonych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej

441 Podróże służbowe krajowe

443 Różne opłaty i składki

444 Odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

470 Szkolenie pracowników

Załącznik 3

92

INSTRUKCJA W SPRAWIE PRZEPROWADZANIA INWENTARYZACJI SKŁADNIKÓW

MAJĄTKOWYCH

obowiązująca w Szkole Podstawowej nr/im w

……………………………………………………………….

( nazwa miejscowości)

opracowana na podstawie Ustawy o rachunkowości z dnia 29 września1994r.

(tekst jednolity Dz. U. z 2002r. Nr 76, poz.694 z późn. zm.)

§ 1

Instrukcja inwentaryzacyjna określa sposób przeprowadzenia i rozliczania inwentaryzacji

składników majątkowych Szkoły Podstawowej nr/im………..... w ……………………… i

stanowi załącznik do Zarządzenia Nr …./….. Dyrektora Szkoły.

§ 2

Majątek szkoły podlega inwentaryzacji rozumianej jako zespół czynności zmierzających do

ustalenia rzeczywistego stanu składników majątkowych szkoły poprzez:

- doprowadzenie danych wynikających z ksiąg rachunkowych do zgodności ze

stanem rzeczywistym, a tym samym zapewnienia realności wynikających z nich

informacji ekonomicznych,

- rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone mienie,

- przeciwdziałanie nieprawidłowościom w gospodarce majątkowej

-

Prawidłowo, rzetelnie i terminowo przeprowadzona inwentaryzacja roczna wpływa na jakość

i wiarygodność sporządzanego sprawozdania finansowego.

§ 3

Inwentaryzacji stanu aktywów, pasywów oraz innych składników dokonuje się w drodze:

- spisu z natury, polegającym na: zliczeniu, zważeniu, oglądzie rzeczowych składników

majątku i porównaniu stanu realnego ze stanem ewidencyjnym oraz na wycenie

różnic inwentaryzacyjnych,

93

- uzgodnienia sald z bankami, odbiorcami oraz innymi kontrahentami jednostki,

potwierdzenia zgodności ich stanu wykazywanego w księgach jednostki oraz

wyjaśnienie i rozliczenie ewentualnych różnic,

- porównania stanów wynikających z ksiąg rachunkowych z danymi wynikającymi ze

stosownych dokumentów oraz ewentualnej weryfikacji realnej wartości tych

składników .

1. Spisem z natury ustala się stan następujących aktywów:

- gotówki w kasie,

- środków trwałych,

- rzeczowych składników majątku obrotowego.

2. W drodze uzyskania od kontrahentów pisemnego potwierdzenia ustala się stan

następujących aktywów i pasywów:

- środków pieniężnych na rachunkach bankowych, pożyczek,

- rozrachunków z innymi jednostkami - ZUS, Urząd Skarbowy,

- pozostałych rozrachunków z odbiorcami i dostawcami,

- rozliczeń z tytułu przekazanych i otrzymanych nieodpłatnie środków.

Potwierdzenie zgodności podpisuje kierownik jednostki.

Nie wymaga pisemnego uzgodnienia wynikających z ksiąg rachunkowych stan należności

zobowiązań:

- wobec osób fizycznych oraz przedmiotów gospodarczych, nie prowadzących

ksiąg rachunkowych,

- należności od pracowników,

- należności z tytułów publicznoprawnych,

- uregulowanych do dnia sporządzenia bilansu,

- nie przekraczających wartości dolnej granicy zaliczenia rzeczowych składników

majątkowych do środków trwałych,

- niezależności z tytułu niedoboru,

- innych aktywów i pasywów, dla których przeprowadzenie ich spisu z natury lub

uzgodnienie z uzasadnionych przyczyn nie było możliwe.

§ 4

1. Ustala się następujące metody inwentaryzacji:

- pełna inwentaryzacja okresowa- polegająca na ustaleniu stanu rzeczywistego na

dzień inwentaryzacji wszystkich składników aktywów i pasywów,

- inwentaryzacja doraźna (okolicznościowa), zasadniczo w drodze spisu z natury.

2. Okolicznościami wymagającymi dokonania inwentaryzacji doraźnej mogą być:

- wypadki losowe (w szczególności pożar, powódź, zalanie lub kradzież z

włamaniem),

94

- zmiana osób materialnie odpowiedzialnych (współodpowiedzialnych) za

powierzone im składniki majątkowe (również w przypadku urlopu czy choroby),

- kontrola i rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych (zwykle w terminach

- niezapowiedzianych),

- kontrola zewnętrzna,

- likwidacja jednostki lub jej części, w tym stanowiska.

3. Na dzień zmiany osoby odpowiedzialnej materialnie można nie przeprowadzać

inwentaryzacji składników majątkowych, jeżeli zmiana następuje na krótki czas, a osoby

ponoszące odpowiedzialność wyraziły pisemną zgodę na ponoszenie wspólnej

odpowiedzialności materialnej za powierzone im mienie.

§ 5

1. Ustala się następujące terminy spisów poszczególnych składników majątku i

częstotliwość spisów z natury:

- środki trwałe i wyposażenie – raz w roku, na terenie strzeżonym raz w ciągu 4 lat,

- zbiory biblioteczne raz w ciągu 4 lat,

- maszyny i urządzenia objęte inwestycją rozpoczętą – raz w roku,

- wartości niematerialne i prawne - co roku – na ostatni dzień roku obrotowego,

- należności wobec kontrahentów - – na ostatni dzień roku obrotowego z

możliwością przeprowadzenia jej w IV kwartale roku obrotowego i do 15 dnia roku

następnego – pisemne potwierdzenie prze kontrahentów prawidłowości salda

wykazanego w księgach rachunkowych.

2. Na ostatni dzień każdego roku obrotowego należy przeprowadzić inwentaryzację:

- druków ścisłego zarachowania – drogą spisu z natury, wyceny tych ilości,

porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych i rozliczenia ewentualnych

różnic,

- środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,

- należności, pożyczek i zobowiązań – drogą uzyskania od banków i kontrahentów

potwierdzeń.

§ 6

Odpowiedzialność za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie inwentaryzacji ponosi

Dyrektor szkoły.

Do jego zadań należy podejmowanie ostatecznych decyzji w sprawach związanych z

inwentaryzacją, m.in.:

- zarządzenie o przeprowadzeniu inwentaryzacji i terminach związanych z

inwentaryzacją,

- powołanie Komisji Inwentaryzacyjnej w składzie co najmniej z 3 osób

(przewodniczący i 2 członków),

95

- podejmowanie decyzji o zatwierdzeniu wyników i rozliczeniu inwentaryzacji lub też

o jej unieważnieniu, w tym także protokołu Komisji Inwentaryzacyjnej

§ 7

Przewodniczący Komisji Inwentaryzacyjnej – odpowiada przed dyrektorem jednostki za

przeprowadzenie inwentaryzacji oraz wyjaśnienie wyników.

Do jego szczegółowych zadań należą:

- zaproponowanie dyrektorowi jednostki zespołów spisowych,

- organizowanie prac przygotowawczych do inwentaryzacji rzeczowych i

pieniężnych składników majątkowych, w tym przygotowanie dokumentacji

inwentaryzacyjnej,

- zapoznanie osób biorących udział w spisie z instrukcją inwentaryzacyjną,

- kontrola poprawności sporządzonych dokumentów inwentaryzacyjnych,

prawidłowości spisów,

- rozliczenie arkuszy spisowych,

- przygotowanie sprawozdania na temat przebiegu i rozliczenia prac

inwentaryzacyjnych,

- ustalenie przyczyn powstania różnic.

§ 8

Do wykonywania czynności inwentaryzacyjnych zobowiązane są zespoły spisowe.

Obowiązkiem zespołu spisowego jest:

- przeprowadzenie spisu z natury w określonym terminie,

- zorganizowanie pracy w taki sposób, aby nie przerywać działalności szkoły,

- właściwe przygotowanie pól spisowych,

- terminowe przekazanie arkuszy spisowych przewodniczącemu oraz

przygotowanie informacji o nieprawidłowościach (zabezpieczenie, zniszczenie

składników majątkowych).

§ 9

W arkuszach spisowych winny być wykazane rzeczywiste stany inwentaryzowanych

składników majątku, a ponadto następujące okoliczności spisu:

- nazwa jednostki inwentaryzowanego punktu,

- trwałe oznakowanie numeru arkusza spisowego (pieczęć firmy i numery ścisłego

zarachowania),

- datę (termin spisu),

- imiona i nazwiska osób spisujących i materialnie odpowiedzialnych oraz ich

podpisy,

- numer kolejny spisywanej pozycji,

- szczegółowe określenie spisywanego składnika majątku i jego symbol

identyfikacyjny, jeżeli taki posiada,

96

- jednostkę miary,

- ilość spisywanego składnika,

- cenę i wartość składnika.

W arkuszach spisowych niedozwolone jest pozostawienie niewypełnionych wierszy.

Bezpośrednio pod ostatnią pozycją naniesioną na arkusz spisowy należy umieścić klauzulę:

„spis zakończono na pozycji....” natomiast wolne pozycje arkusza spisu z natury należy

wykreślić.

§ 10

Spisu:

- środków trwałych,

- wyposażenia,

- zbiorów bibliotecznych,

- materiałów

dokonuje się na oddzielnych arkuszach.

§ 11

Na odrębnych arkuszach spisowych wyodrębnia się składniki majątku uszkodzone,

niepełnowartościowe. Likwidacji dokonuje komisja powołana przez Dyrektora dokonująca

oceny przydatności. Komisja sporządza protokół , w którym podaje przyczyny i sposób

fizycznej likwidacji. Zatwierdzony protokół stanowi podstawę do zmian.

§ 12

Arkusze spisowe sporządza się w przez kalkę w 2 egzemplarzach, przy inwentaryzacji

zdawczo-odbiorczej w 3 egzemplarzach. Oryginał przewodniczący komisji przekazuje się do

księgowości, a kopię osobie materialnie odpowiedzialnej.

§ 13

Poprawki na arkuszach spisowych mogą być dokonywane przez skreślenie błędnego zapisu

oraz wymagają podpisania i umieszczenie daty dokonania poprawki.

§ 14

Po zakończeniu spisu z natury zespół spisowy składa przewodniczącemu komisji

sprawozdanie zawierające:

§ 15

Wyceny rzeczowych składników majątkowych dokonują na polecenie głównego księgowego

pracownicy komórki finansowej. Podstawą wyceny składników majątkowych jest cena

nabycia zawarta w zapisach księgowych.

97

§ 16

Ustala się następujący porządek rozliczenia inwentaryzacji:

1. Przekazanie arkuszy spisu z natury i innych materiałów z inwentaryzacji, w tym

rozliczenie z przydzielonych arkuszy spisowych, informacje o stwierdzonych

nieprawidłowościach (niedobór, nadwyżki) przewodniczącemu Komisji Inwentaryzacyjnej

– w terminie 7 dni od zakończenia inwentaryzacji.

2. Przekazanie głównemu księgowemu przez przewodniczącego komisji sprawdzonych

pod względem formalnym i rachunkowym materiałów z inwentaryzacji – w terminie 14 dni

od zakończenia inwentaryzacji.

3. Uzgodnienie ewidencji ilościowo-wartościowej z kartotekami magazynowymi, księgami

inwentaryzacyjnymi.

4. Wycena spisów, ustalenie różnic inwentaryzacyjnych i przekazanie komisji zestawień

różnic inwentaryzacyjnych – w terminie do 30 dni od zakończonej inwentaryzacji.

5. Powiadomienie o stwierdzonych różnicach osób materialnie odpowiedzialnych i złożenie

pisemnych wyjaśnień przez te osoby.

6. Opracowanie protokołu weryfikacji różnic inwentaryzacyjnych przez komisję i

przedłożenie dyrektorowi wniosków do akceptacji ( nie później niż w ciągu 15 dni

roboczych od zakończenia inwentaryzacji).

7. Ujęcie w księgach rachunkowych wyników rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych (w

następnym miesiącu po terminie inwentaryzacji, nie później jednak niż z datą ostatniego

dnia roku).

§ 17

Osoby, którym udowodniono powstanie niedoboru zawinionego, obciąża się wartością

przedmiotu stanowiącego niedobór liczoną po aktualnej cenie detalicznej pomniejszonej o

stopień zużycia przedmiotu.

§ 18

Ujawnione niedobory i nadwyżki mogą być kompensowane, jeżeli spełnione będą

następujące warunki:

- powstały w podobnych asortymentach, co uzasadnia możliwość popełnienia

nieumyślnych pomyłek,

- zostały ujawnione w toku tego samego spisu z natury, w tym samym polu

spisowym i u tej samej osoby odpowiedzialnej materialnie.

§ 19

Różnice inwentaryzacyjne główny księgowy ujmuje w ewidencji do końca miesiąca

następującego po zakończeniu inwentaryzacji.

Jeżeli termin inwentaryzacji przypada na miesiąc grudzień, różnice inwentaryzacyjne ujmuje

się w księgowości pod datą 31 grudnia.

98

Inwentaryzacja powinna być zakończona w takim terminie, aby mogły zostać uzgodnione

salda w bilansie rocznym.

§ 20

Podstawą księgowania z kont rozliczeniowych różnic jest decyzja Dyrektora szkoły podjęta

na wniosek Przewodniczącego Komisji zaopiniowany przez Głównego Księgowego.

§ 21

Dokumenty inwentaryzacyjne powinny być przechowywane przez okres 5 lat w siedzibie

placówki w oryginalnej postaci i porządku dostosowanym do prowadzenia ksiąg

rachunkowych. Pracownicy szkoły, uczestniczący w komisji inwentaryzacyjnej, powinni

zapoznać się z przepisami dotyczącymi inwentaryzacji oraz zasadami przeprowadzania

spisu z natury. W przypadku, gdy dyrektor szkoły wyznacza do składu komisji

inwentaryzacyjnej nauczyciela, musi uzyskać jego zgodę, ponieważ kwestie związane z

rachunkowością w szkole nie należą do obowiązkowych zadań nauczyciela (Karta

Nauczyciela - art. 42 ust. 2). Pracownik niepedagogiczny szkoły jest zobowiązany do

uczestniczenia w komisji inwentaryzacyjnej w sytuacji, gdy w zakresie czynności pracownika

znajdują się postanowienia zobowiązujące go do wykonywania takich zadań (Kodeks pracy -

art. 94 pkt 1).

99

Załącznik 3. 1

……………………………………………..

(pieczątka szkoły)

Zarządzenie Nr ……/……..

Dyrektora Szkoły Podstawowej w …………………

z dnia................................

w sprawie przeprowadzenia inwentaryzacji

§ 1

Zarządzam przeprowadzenie pełnej inwentaryzacji składników majątkowych w Szkole

Podstawowej nr/im w ……………………………………..

przez Komisję Inwentaryzacyjną w następującym składzie osobowym:

1. ...................................................- przewodniczący

2. ...................................................- członek

3. ...................................................- członek

Rodzaj inwentaryzacji - wartościowo-ilościowa.

Termin rozpoczęcia spisu z natury - ..................... , zakończenia – ..................... .

§ 2

Inwentaryzację należy przeprowadzić według stanu na dzień ...................

§ 3

Przedmiotem inwentaryzacji są wszystkie ujęte w ewidencji aktywa i pasywa szkoły.

§ 4

Do przeprowadzenia spisu z natury wymienionych składników majątkowych przewodniczący

Komisji Inwentaryzacyjnej wyznacza zespoły spisowe.

§ 5

Osoby powołane na członka zespołu spisowego ponoszą odpowiedzialność za właściwe

oraz zgodne z obowiązującymi przepisami przeprowadzenie spisu z natury.

§ 6

100

Arkusze spisowe o numerach od ... do .... przewodniczący Komisji Inwentaryzacyjnej wyda

przewodniczącym zespołów spisowych za pokwitowaniem odbioru.

§ 7

Składniki majątku niepełnowartościowe należy spisać na osobnych arkuszach i zdać

przewodniczącemu Komisji Inwentaryzacyjnej.

§ 8

Po zakończeniu czynności inwentaryzacyjnych przewodniczący Komisji Inwentaryzacyjnej

złoży niezwłocznie sprawozdanie końcowe z przebiegu inwentaryzacji dyrektorowi szkoły.

§ 9

Za sprawny, terminowy i prawidłowy przebieg inwentaryzacji odpowiedzialny jest

przewodniczący Komisji Inwentaryzacyjnej.

Zarządzenie obowiązuje z dniem podjęcia.

.............................................................

(pieczęć imienna i podpis Dyrektora)

101

Załącznik 3.2

……………………………………………..

(pieczątka szkoły)

Wykaz powołanych członków Komisji Inwentaryzacyjnej

na okres od dnia ................ do dnia ....................

Powołuję na członka komisji inwentaryzacyjnej, działającej w Szkole Podstawowej nr/im

…………. w ………………………. następujące osoby:

Lp. Nazwisko i imię pracownika

szkoły Stanowisko Funkcja w komisji

1.

2.

3.

4.

............................................................

(pieczęć imienna i podpis Dyrektora)

102

Załącznik 3.3

…………………………………………….. (pieczątka szkoły)

Wykaz powołanych zespołów spisowych na okres

na okres od dnia ................ do dnia ....................

Powołuję na członków zespołów spisowych, działających w Szkole Podstawowej nr/im

…………. w ………………………. następujące osoby:

Nr

zespołu Lp.

Nazwisko

i imię

Pole

spisowe (nr

sali)

Data spisu

Godziny

spisu

od… do …

I

1.

2.

3.

4.

II

1.

2.

3.

4.

III

1.

2.

3.

4.

103

IV

1.

2.

3.

4.

V

1.

2.

3.

4.

104

Załącznik 3.4

……………………………………………..

(pieczątka szkoły)

Oświadczenie osoby materialnie odpowiedzialnej

Ja niżej podpisana / ny jako osoba materialnie odpowiedzialna za powierzone składniki

majątkowe w .........................................................................................................................

(nazwa i adres placówki)

oświadczam, że:

rzeczowe składniki majątkowe powierzone mojej pieczy są przygotowane do spisu z natury,

właściwie posegregowane, ułożone i odpowiednio oznakowane w następujących

pomieszczenia ………………………………………………………………………….

(nazwa pomieszczenia i numer sali)

…………………………………………………………………….

(czytelny podpis osoby składającej oświadczenie)

105

Załącznik 3.5

……………………………………………..

(pieczątka szkoły)

Sprawozdanie opisowe z przebiegu spisu z natury

Zespół spisowy działający na podstawie zarządzenia nr ……. dyrektora Szkoły Podstawowej

w …………………………………………….. dnia…………………………..

wykonał spis z natury w polu spisowym ………………………………….. i opisał niniejszym

sprawozdaniem.

1. Rozliczenie pobranych arkuszy spisowych:

a) pobrano ……………… arkuszy od nr ……. do nr …………………..

b) wykorzystano arkuszy ………………… o numerach …………………..

c) zwraca się arkuszy czystych ……………….. o numerach ……………..

d) zwraca się arkuszy anulowanych i zniszczonych ………. o nr ………….

2. W wyniku szczegółowego sprawdzenia obszaru spisu stwierdzono, że wszystkie

składniki majątkowe podlegające inwentaryzacji zostały ujęte w arkuszach spisów z

natury.

3. W czasie dokonywania spisu stwierdzono następujące usterki i nieprawidłowości w

zakresie zabezpieczenia przechowywanego mienia:

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

4. W czasie dokonywania spisu z natury zespół spisowy napotkał następujące trudności:

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

5. Inne uwagi osób uczestniczących przy czynności sporządzania spisu

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

………………………………… Podpisy członków zespołu spisowego:

(miejscowość, data)

…………………………………………

…………………………………………

…………………………………………

…………………………………………

Podpis osoby materialnie odpowiedzialnej ………………………………………

106

Załącznik 3.6

………………………………

(pieczątka szkoły)

Protokół Komisji Inwentaryzacyjnej

sporządzony na zakończenie inwentaryzacji

na dzień ……………….… r.

Komisja inwentaryzacyjna w składzie:

1. przewodniczący ………………………………………………….

2. sekretarz …………………………………………………………..

3. członek ……………………………………………………………

4. członek ……………………………………………………………

na posiedzeniu w dniu ……………………. w sprawie weryfikacji rozliczenia różnic

inwentaryzacyjnych stwierdzonych w czasie inwentaryzacji w dniach

………………………………………….. składników majątkowych szkoły spisanych na

arkuszach od nr ………….. do nr …………………, po rozpatrzeniu wyjaśnień osób

materialnie odpowiedzialnych oraz innych okoliczności mogących mieć wpływ na zaistniałe

różnice, ustaliła co następuje:

1. Zestawienie różnic inwentaryzacyjnych zawiera załączone zestawienie.

2. Ogółem stwierdzono:

a) niedobory w kwocie …………………………………

b) szkody w kwocie …………………………………….

c) sprzęty do likwidacji …………………………………

d) pomoce do likwidacji ..................................................

3. Ocena przygotowania i przebiegu inwentaryzacji

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

4. Wnioski w zakresie zabezpieczenia składników mienia

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

5. Inne uwagi i wnioski:

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

Podpisy członków komisji inwentaryzacyjnej: Zatwierdzam (dyrektor szkoły)

………………………………………

(miejscowość, data)

107

Załącznik 3.7

……………………………………………..

(pieczątka szkoły)

Oświadczenie osoby materialnie odpowiedzialnej

Oświadczam że, jako osoba odpowiedzialna materialnie za powierzone mi mienie, nie

wnoszę żadnych pretensji ani uwag do pracy zespołu spisowego nr ........ w zakresie ilości i

jakości zinwentaryzowanych składników majątkowych. Wszystkie składniki majątkowe

znajdujące się w …………………..………… zostały spisane w arkuszach spisowych od nr

……. do nr …….. w mojej obecności.

……………………………………………

(czytelny podpis osoby odpowiedzialnej)

Materiały dotyczące przeprowadzenia inwentaryzacji w szkole powstały na podstawie:

-Instrukcja w sprawie przeprowadzenia inwentaryzacji składników majątkowych, [dostęp: 15 października 2012],

http://www.mbppab.pl/blog/Kontrola/instrukcja_inwentaryzacja.pdf

-Jacek Góźdź, Instrukcja w sprawie przeprowadzenia inwentaryzacji składników majątkowych w Szkole Podstawowej nr 3 w

Lipnie, Biuletyn Informacji Publicznej, [dostęp: 14 października 2012],

http://sp3lipno.bipszkola.pl/cms/3047/instrukcja_przeprowadzania_inwentaryzacji_skladnikow_majatkowych

-Michał Łyszczarz, Inwentaryzacja w placówce oświatowej, Biblioteka prawa oświatowego, 9 czerwca 2011, [dostęp: 16

października 2012], <http://www.bibliotekako.pl/artykul.aid,1718,Inwentaryzacja_w_placowce_oswiatowej.html>

-Inwentaryzacja na podstawie obowiązujących przepisów, prawoksiegowosc.pl, [dostęp: 16 października 2012], <

http://prawoksiegowosc.pl/Inwentaryzacja.html>

-Joanna Świtała, Inwentaryzacja-przygotowanie, przebieg i rozliczenie, nf.pl nowoczesna firma, 12 stycznia 2011, [dostęp: 16

października 2012], < http://msp.nf.pl/Artykul/11395/Inwentaryzacja-przygotowanie-przebieg-i-rozliczenie/Donewell-jak-

przeprowadzic-inwentaryzacje-ksiegowosc-i-podatki-spis-z-natury/>

-Instrukcja inwentaryzacyjna Zespołu Szkól im. Jana Pawła II w Osieku wprowadzona Zarządzeniem Nr 01/2009 Dyrektora

Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Osiekuz dnia 1 lipca 2009 roku, [dostęp: 16 października 2012],

<http://bip.zsosiek.pl/files/mod/50031/50503_1_instrukcja.pdf>

-Instrukcja w sprawie przeprowadzania inwentaryzacji składników majątkowych obowiązująca w Szkole Podstawowej nr 3 w

Łodzi al. Harcerzy Zatorowców 6 opracowana na podstawie Ustawy z dnia 29 września1994r. o rachunkowości (tekst jednolity

Dz.U. z 2002r. Nr 76, poz.694 z późn. zm.), , [dostęp: 16 października 2012],<

http://www.sp3.szkoly.lodz.pl/bip/stronawlasnabip/pliki/inst_inwent.pdf>

-Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości w Zespole Szkół im Króla Władysława Jagiełły w Lidzbarku, [dostęp: 16

października 2012],

<http://zesplidzbark.republika.pl/dokumenty/regulaminy/polityka%20rachunkowosci%20po%20zmianach_ZS.pdf>

-Instrukcja w sprawie gospodarki majątkiem trwałym w Zespole Ekonomiczno – Administracyjnym Szkół i przedszkola w

Grębocicach, inwentaryzacji majątku i zasad odpowiedzialności za powierzone mienie , [dostęp: 16 października 2012],

http://zeas_grebocice.biposwiata.pl/files/sites/46102/wiadomosci/132501/files/zarzadzenie_nr_1101_zalacznik_3.pdf

108

Zbigniew Górka, Michał Mółka

Rozdział V

SYSTEM OŚWIATY

109

ystem oświaty w Polsce uregulowany został ustawą z dnia 7 września 1991

r. o systemie oświaty, której tekst jednolity opublikowano w Dzienniku Ustaw z 2004 r.

nr 256 poz. 2572 z późniejszymi zmianami, zwaną w dalszej części opracowania

„uSysOśw”. Ponieważ ten akt prawny odnosi się do szczególnie ważkiej sfery życia,

zaopatrzony został w preambułę o treści następującej:

„Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa;

kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także

wskazaniami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym

Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka. Nauczanie

i wychowanie – respektując chrześcijański system wartości – za podstawę przyjmuje

uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia

odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa

kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła

winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do

wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności,

demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.”

5.1 Cele systemu oświaty

Cele systemu oświaty zdefiniowane zostały w art. 1 uSysOśw, w ten sposób, że

zadeklarowano w nim, że system oświaty zapewnia w szczególności:

1) realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do kształcenia się oraz

prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki odpowiednich do wieku i osiągniętego

rozwoju;

2) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny;

3) możliwość zakładania i prowadzenia szkół i placówek przez różne podmioty;

4) dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych

uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej

i specjalnych form pracy dydaktycznej;

5) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież

niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie zgodnie z indywidualnymi potrzebami

rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami;

6) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania

zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć

rewalidacyjnych;

S

110

7) opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania

indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym

czasie;

8) upowszechnianie dostępu do szkół, których ukończenie umożliwia dalsze kształcenie

w szkołach wyższych;

9) możliwość uzupełniania przez osoby dorosłe wykształcenia ogólnego, zdobywania lub

zmiany kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych;

10) zmniejszanie różnic w warunkach kształcenia, wychowania i opieki między

poszczególnymi regionami kraju, a zwłaszcza ośrodkami wielkomiejskimi i wiejskimi;

11) utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki

w szkołach i placówkach;

12) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o zasadach zrównoważonego rozwoju

oraz kształtowanie postaw sprzyjających jego wdrażaniu w skali lokalnej, krajowej i globalnej;

13) opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej;

14) dostosowywanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy;

15) kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości sprzyjających aktywnemu

uczestnictwu w życiu gospodarczym;

16) przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia;

17) warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez organizowanie zajęć

pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywności społecznej i umiejętności

spędzania czasu wolnego;

18) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie

właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych.

111

5.2 Budowa systemu oświaty

Budowa systemu oświaty określona została w art. 2 uSysOśw poprzez wskazanie, że

system ten obejmuje:

1) przedszkola, w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkola specjalne oraz inne formy

wychowania przedszkolnego;

2) szkoły:

a) podstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami integracyjnymi i sportowymi,

sportowe i mistrzostwa sportowego;

b) gimnazja, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi,

dwujęzycznymi, sportowymi i przysposabiającymi do pracy, sportowe i mistrzostwa

sportowego;

c) ponadgimnazjalne, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami

integracyjnymi, dwujęzycznymi i sportowymi, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze i

leśne;

d) artystyczne;

112

3) placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe,

umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form

wypoczynku i organizacji czasu wolnego;

4) placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki

dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy

ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych;

5) placówki artystyczne – ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i

uzdolnień artystycznych;

6) poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające

dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a

także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;

7) młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki

szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży

wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także

ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także

dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi

realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego i

obowiązku nauki;

8) placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza

miejscem stałego zamieszkania;

9) zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli;

10) biblioteki pedagogiczne;

11) kolegia pracowników służb społecznych.

5.3 Szkoły publiczne i niepubliczne – wprowadzenie do problematyki

Art. 5 uSysOśw stanowi, że szkoła i placówka może być szkołą i placówką publiczną

albo niepubliczną. Istotnym kryterium rozróżnienia jest sposób finansowania tych podmiotów.

W szkole publicznej nauka jest bezpłatna, natomiast szkoła niepubliczna może czerpać

środki i pokrywać koszty swojej działalności z czesnego, czyli opłaty za swoje świadczenia

oświatowe, co oczywiście nie wyklucza uzyskiwania dotacji ze środków publicznych. Szkoły

niepublicznej nie może prowadzić jednostka samorządu terytorialnego ani też organy

państwa. Szkoły publiczne rekrutują uczniów zgodnie z zasadą powszechnej dostępności.

Dodatkowo szkoła publiczna ma obowiązek przyjęcia wszystkich uczniów z ustalonego dla

niej obwodu. Szkoła niepubliczna z kolei nie musi kierować się zasadą powszechnej

113

dostępności, ma prawo sama ustalić zasady rekrutacji. Art. 39 ust. 2a uSysOśw w przypadku

szkół publicznych wyklucza możliwość skreślenia z listy uczniów takiej szkoły ucznia

objętego obowiązkiem szkolnym. W uzasadnionych przypadkach uczeń może być tylko

przeniesiony do innej szkoły przez kuratora oświaty. Odmiennie w szkole niepublicznej

dyrektor może skreślić ucznia z listy w przypadkach określonych w statucie szkoły.

Przykładowym powodem będzie nieuiszczenie przez rodziców ucznia czesnego.

Różnice pomiędzy szkołą publiczną a niepubliczną dotyczą również ich stosunku do

wypełniania obowiązku szkolnego. Dyrektor szkoły publicznej sprawuje nadzór nad

wypełnianiem obowiązku szkolnego przez uczniów zamieszkałych w obwodzie jego szkoły.

Jeżeli obowiązek szkolny spełniany jest w szkole niepublicznej, to jej dyrektor ma obowiązek

informowania dyrektora publicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum, w których obwodzie

mieszka uczeń, o tym, że wypełnia on obowiązek szkolny w szkole niepublicznej.

5.4 Szkoły publiczne – bliższa charakterystyka

W Polsce szkołą publiczną jest według art. 7 uSysOśw szkoła, która:

1) zapewnia bezpłatne nauczanie w zakresie ramowych planów nauczania;

2) przeprowadza rekrutację uczniów w oparciu o zasadę powszechnej dostępności;

3) zatrudnia nauczycieli posiadających określone kwalifikacje;

4) realizuje:

a) programy nauczania uwzględniające podstawę programową kształcenia

ogólnego, w przypadku liceum profilowanego – również podstawę programową

kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego, a w przypadku szkoły

prowadzącej kształcenie zawodowe – również podstawę programową kształcenia w

danym zawodzie;

b) ramowy plan nauczania;

5) realizuje ustalone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania

zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania

egzaminów i sprawdzianów.

Przedszkolem publicznym jest według art. 6 uSysOśw przedszkole, które:

1) prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie co najmniej podstawy

programowej wychowania przedszkolnego;

2) przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności;

114

3) zatrudnia nauczycieli posiadających określone kwalifikacje.

Chyba najistotniejszą cechą szkoły publicznej jest umożliwienie przez nią uzyskania

świadectw lub dyplomów państwowych. Stanowi o tym art.7 ust. 2 uSysOśw. Dokumenty

przewidziane tym przepisem stanowią urzędowe potwierdzenie posiadania wykształcenia na

określonym poziomie.

Zgodnie z art. 17 uSysOśw sieć publicznych szkół powinna być zorganizowana

w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego. Przepis ten

w ust. 2 określa maksymalną długość drogi dziecka z domu do szkoły, a w przypadku, gdy

nie jest możliwe zachowanie takiej odległości, nakłada na gminę obowiązek bezpłatnego

transportu i opieki w czasie przewozu lub też zwrotu kosztów przejazdu środkami

komunikacji publicznej. Rada gminy ustala plan sieci publicznych szkół podstawowych

i gimnazjów prowadzonych przez gminę, a także określa granice obwodów szkół

podstawowych i gimnazjów, a rada powiatu ustala plan sieci publicznych szkół

ponadgimnazjalnych oraz szkół specjalnych, tak aby umożliwić dzieciom i młodzieży

zamieszkującym na obszarze powiatu realizację obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki.

Dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku

szkolnego przez dzieci zamieszkałe w obwodach tych szkół. Szkołami publicznymi zarządza

się zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 3 uSysOśw.

Szczególną rolę w zarządzaniu szkolnymi placówkami publicznymi ma minister

właściwy do spraw oświaty i wychowania, który koordynuje i realizuje politykę oświatową

państwa, ponadto w szczególności określa warunki i tryb przyjmowania uczniów do szkół

oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych, ramowe plany nauczania, podstawy

programowe, warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, sposób

prowadzenia przez szkoły i placówki dokumentacji z przebiegu nauczania, działalności

wychowawczej i opiekuńczej. Ogół obowiązków ministra właściwego ds. oświaty w zakresie

zarządzania szkołami i placówkami publicznymi określa art. 22 uSysOśw.

Inne aspekty zarządzania szkołami publicznymi w szczególności rodzaje i sposób

powoływania organów szkoły publicznej, a także sposób jej finansowania poruszone zostały

w dalszej części opracowania.

5.5 Szkoły niepubliczne – bliższa charakterystyka

Zgodnie z art. 82. ust 1 uSysOśw osoby prawne i fizyczne mogą zakładać szkoły

i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę

samorządu terytorialnego zobowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych

szkół i placówek. Ponieważ zakładanie i prowadzenie przedszkoli, szkół podstawowych

i gimnazjów z wyjątkiem przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów specjalnych należy do

zadań własnych gminy, organem prowadzącym ewidencję tego typu szkół o charakterze

115

niepublicznym jest wójt (burmistrz, prezydent). Dla niepublicznych szkół podstawowych

specjalnych, gimnazjów specjalnych oraz szkół ponadgimnazjalnych a także szkół

artystycznych i sportowych, z wyjątkiem takich o znaczeniu regionalnym, organem

założycielskim jest powiat i – co za tym idzie – organem ewidencyjnym dla szkół

niepublicznych o takim charakterze jest starosta. Dla szkół o znaczeniu regionalnym

prowadzonych przez samorząd województwa organem ewidencyjnym będzie marszałek

województwa.

Osoby prawne i fizyczne mogą zakładać niepubliczne szkoły artystyczne po

uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez ministra właściwego do spraw kultury i

ochrony dziedzictwa narodowego. Zgłoszenie do ewidencji szkół niepublicznych, czego

wymaga art. 82 ust. 2 uSysOśw powinno zawierać:

1) oznaczenie osoby zamierzającej prowadzić szkołę lub placówkę, jej miejsca

zamieszkania lub siedziby;

2) określenie odpowiednio typu i rodzaju szkoły lub placówki oraz daty rozpoczęcia jej

funkcjonowania, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – nazw

zawodów, w jakich szkoła będzie kształcić, zgodnych z nazwami zawodów

występujących w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w

art. 24 ust. 1, lub klasyfikacji zawodów i specjalności ustalanej na potrzeby rynku

pracy przez ministra właściwego do spraw pracy;

3) wskazanie miejsca prowadzenia szkoły lub placówki oraz informację o warunkach

lokalowych zapewniających:

a) możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych;

b) realizację innych zadań statutowych;

c) w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – możliwość realizacji

praktycznej nauki zawodu;

d) bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy – zgodnie z odrębnymi przepisami;

4) statut szkoły lub placówki;

5) dane dotyczące kwalifikacji pracowników pedagogicznych i dyrektora przewidzianych

do zatrudnienia w szkole lub placówce;

6) zobowiązanie do przestrzegania wymagań określonych w art. 7 ust. 3 uSysOśw w

przypadku szkoły podstawowej oraz gimnazjum, a także w przypadku szkoły

ponadgimnazjalnej ubiegającej się o nadanie uprawnień szkoły publicznej z dniem

rozpoczęcia działalności;

7) dane niezbędne do wpisania szkoły lub placówki do krajowego rejestru urzędowego

podmiotów gospodarki narodowej.

116

W przypadku szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej

ubiegającej się o nadanie uprawnień szkoły publicznej z dniem rozpoczęcia działalności wpis

do ewidencji może nastąpić, jeżeli osoba prowadząca przedstawi pozytywną opinię kuratora

oświaty, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie w zawodach, dla których zgodnie

z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1 uSysOśw,

ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw zdrowia – także opinię tego ministra, o

spełnieniu wymagań określonych w art. 7 ust. 3 uSysOśw.

Organ ewidencyjny dokonuje wpisu do ewidencji w ciągu 30 dni od daty zgłoszenia

oraz z urzędu doręcza zgłaszającemu zaświadczenie o wpisie do ewidencji, a kopię

zaświadczenia przekazuje organowi podatkowemu, a w przypadku szkoły artystycznej

realizującej kształcenie ogólne również właściwemu kuratorowi oświaty.

Zaświadczenie o wpisie do ewidencji szkół niepublicznych zawiera:

1) nazwę organu, który dokonał wpisu do ewidencji szkoły lub placówki;

2) datę i numer wpisu do ewidencji;

3) nazwę oraz odpowiednio typ i rodzaj szkoły lub placówki;

4) osobę prawną lub fizyczną prowadzącą szkołę lub placówkę;

5) adres szkoły lub placówki;

6) w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – nazwy zawodów, w

jakich szkoła kształci;

Szkoła lub placówka niepubliczna działa na podstawie statutu nadanego przez

osobę prowadzącą, który określa:

1) nazwę, typ szkoły lub cel placówki oraz ich zadania;

2) osobę prowadzącą szkołę lub placówkę;

3) organy szkoły lub placówki oraz zakres ich zadań;

4) organizację szkoły lub placówki;

5) prawa i obowiązki pracowników oraz uczniów szkoły lub placówki, w tym

przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły lub

placówki;

6) sposób uzyskiwania środków finansowych na działalność szkoły lub placówki;

7) zasady przyjmowania uczniów do szkoły lub placówki.

117

Prowadzenie szkoły lub placówki niepublicznej nie jest zgodnie z art. 83 a ust.

1 uSysOśw działalnością gospodarczą. Inna działalność oświatowa nie obejmująca

prowadzenia szkoły lub placówki niepublicznej może natomiast być podejmowana na

zasadach określonych w przepisach uSDG. Zgodnie z art. 90 ust. 1 uSysOśw niepubliczne

przedszkola, w tym specjalne, szkoły podstawowe i gimnazja, w tym z oddziałami

integracyjnymi, z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych oraz

szkół podstawowych artystycznych otrzymują dotacje z budżetu gminy. Dotacje z budżetu

powiatu otrzymują niepubliczne szkoły podstawowe specjalne i gimnazja specjalne.

Istotnym przepisem regulującym funkcjonowanie szkół niepublicznych jest jeszcze

art. 90 a ust. 1 uSysOśw stanowiący, że osoba fizyczna lub osoba prawna nie będąca

jednostką samorządu terytorialnego prowadząca szkoły niepubliczne może dla celów

organizacyjnych połączyć je w zespół (również ze szkołą publiczną jeżeli taką prowadzi) i

określić zasady działania zespołu. Połączenie takie nie narusza odrębności szkół lub

placówek, w szczególności w zakresie uzyskiwania i cofania zezwolenia, wpisywania do

ewidencji, uzyskiwania uprawnień szkoły publicznej oraz dotacji.

5.6 Szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkoły publicznej

Szkoła niepubliczna może nabyć uprawnienia szkoły publicznej do wydawania

świadectw lub dyplomów państwowych jeżeli spełnia warunki określone w art. 7 ust. 3

uSysOśw, tzn.:

1) realizuje programy nauczania uwzględniające podstawy programowe kształcenia

ogólnego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – również

podstawę programową kształcenia w zawodach;

2) realizuje zajęcia edukacyjne w cyklu nie krótszym oraz w wymiarze nie niższym niż

łączny wymiar zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczania szkoły

publicznej danego typu;

3) stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania

egzaminów i sprawdzianów ustalone przez ministra właściwego do spraw oświaty i

wychowania dla szkół publicznych;

4) prowadzi dokumentację przebiegu nauczania ustaloną dla szkół publicznych;

5) w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – kształci w zawodach

określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określonej przez

ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania na potrzeby rynku pracy;

6) zatrudnia nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych posiadających kwalifikacje

określone dla nauczycieli szkół publicznych.

118

Uprawnienia szkoły publicznej mogą być nadane szkole, która nie spełnia takich

warunków przez ministra właściwego do sprawy oświaty i wychowania, jeżeli uzna on ją za

szkołę eksperymentalną, przy czym nadając jej takie uprawnienia minister określa niezbędne

warunki funkcjonowania szkoły, uwzględniając w szczególności założenia i sposób realizacji

eksperymentu.

Istotną informacją jest, że zgodnie z art. 8 uSysOśw szkoła podstawowa i

gimnazjum mogą być tylko szkołą publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły

publicznej. Ubiegając się o wpis do ewidencji szkół niepublicznych i nadanie uprawnień

szkoły publicznej z dniem rozpoczęcia działalności, osoba prowadząca obowiązana jest

przedstawić organowi ewidencyjnemu pozytywną opinię kuratora oświaty. Zgodnie z art. 85

ust. 1 uSysOśw niepublicznej szkole podstawowej i gimnazjum przysługują uprawnienia

szkoły publicznej z dniem rozpoczęcia działalności, o ile szkoły te zostały zgłoszone do

ewidencji i uzyskały zaświadczenie o wpisie. W przypadku szkoły niepublicznej nie

posiadającej uprawnień szkoły publicznej uprawnienia takie nadaje właściwy organ jednostki

samorządu terytorialnego, jeżeli osoba ta przedstawi pozytywną opinię kuratora oświaty.

Uprawnienia szkoły publicznej zgodnie z art. 88 uSysOśw mogą zostać cofnięte

przez organ, który je nadał, jeżeli w trybie nadzoru pedagogicznego stwierdzone zostało, że

nie spełnia ona warunków określonych w art. 7 ust. 3 uSysOśw ewentualnie 86 ust. 2

uSysOśw. Cofnięcie uprawnień następuje w takim wypadku w drodze decyzji

administracyjnej, co w przypadku szkoły podstawowej lub gimnazjum jest równoznaczne z

ich likwidacją z końcem roku szkolnego, w którym decyzja stała się ostateczna.

5.7 Typy i rodzaje szkół

Szkoły publiczne i niepubliczne dzielą się zgodnie z art. 9 ust. 1 uSysOśw na

następujące typy:

1) sześcioletnią szkołę podstawową, w której w ostatnim roku nauki przeprowadza się

sprawdzian;

2) trzyletnie gimnazjum, dające możliwość dalszego kształcenia w szkołach, o których

mowa w pkt. 3 lit. a-c i e, w którym w ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin;

3) szkoły ponadgimnazjalne:

a) trzyletnią zasadniczą szkołę zawodową, której ukończenie umożliwia uzyskanie

dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów

potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, a także dalsze kształcenie

począwszy od klasy drugiej liceum ogólnokształcącego dla dorosłych;

119

b) trzyletnie liceum ogólnokształcące, którego ukończenie umożliwia uzyskanie

świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego;

c) czteroletnie technikum, którego ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu

potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających

kwalifikacje w danym zawodzie, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu

egzaminu maturalnego;

d) szkołę policealną dla osób posiadających wykształcenie średnie, o okresie

nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, umożliwiającą uzyskanie dyplomu

potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających

kwalifikacje w danym zawodzie;

e) trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy dla uczniów z

upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla

uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, której ukończenie umożliwia

uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy.

Dodatkowo inne typy szkół ustalone być mogą w drodze rozporządzenia ministra

właściwego do spraw oświaty i wychowania. Podobne uprawnienie przysługuje ministrowi

właściwemu do spraw kultury i dziedzictwa narodowego i polega na określeniu typów szkół

artystycznych publicznych i niepublicznych. W takim trybie rozporządzeniem z dnia 29

grudnia 2004 r. Ministra Kultury w sprawie typów szkół artystycznych publicznych i

niepublicznych (Dz.U.2005.6.42) określono następujące typy szkół artystycznych

publicznych i niepublicznych, realizujących kształcenie ogólne i kształcenie artystyczne:

1) szkoły muzyczne obejmujące:

a) ogólnokształcące szkoły muzyczne I stopnia – szkoły o sześcioletnim cyklu

kształcenia, dające podstawy wykształcenia muzycznego oraz wykształcenie ogólne

w zakresie szkoły podstawowej;

b) ogólnokształcące szkoły muzyczne II stopnia – szkoły o sześcioletnim cyklu

kształcenia, dające wykształcenie w zawodzie muzyk oraz wykształcenie ogólne

w zakresie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego, umożliwiające uzyskanie

świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego;

2) szkoły plastyczne obejmujące:

a) ogólnokształcące szkoły sztuk pięknych – szkoły o sześcioletnim cyklu

kształcenia, dające wykształcenie w zawodzie plastyk oraz wykształcenie ogólne

w zakresie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego, umożliwiające uzyskanie

świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego;

b) licea plastyczne – szkoły o czteroletnim cyklu kształcenia, dające

wykształcenie w zawodzie plastyk oraz wykształcenie ogólne w zakresie liceum

120

ogólnokształcącego, umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu

egzaminu maturalnego;

3) szkoły baletowe obejmujące ogólnokształcące szkoły baletowe – szkoły o

dziewięcioletnim cyklu kształcenia, dające wykształcenie w zawodzie tancerz oraz

wykształcenie ogólne w zakresie klas IV-VI szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum

ogólnokształcącego, umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu

maturalnego.

Ponadto określono następujące typy szkół artystycznych publicznych i niepublicznych,

realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne:

1) szkoły muzyczne obejmujące:

a) szkoły muzyczne I stopnia – szkoły o sześcioletnim lub czteroletnim cyklu

kształcenia w zależności od wieku ucznia, dające podstawy wykształcenia

muzycznego;

b) szkoły muzyczne II stopnia – szkoły o sześcioletnim lub czteroletnim cyklu

kształcenia w zależności od specjalności kształcenia, dające wykształcenie

w zawodzie muzyk;

2) szkoły baletowe obejmujące szkoły sztuki tańca – szkoły o dziewięcioletnim lub

sześcioletnim cyklu kształcenia w zależności od wieku ucznia, dające wykształcenie

w zawodzie tancerz;

3) szkoły sztuki cyrkowej – szkoły o czteroletnim cyklu kształcenia, dające wykształcenie

w zawodzie aktor cyrkowy;

4) szkoły policealne, dające możliwość uzyskania lub uzupełnienia wykształcenia

w zawodach artystycznych, określonych w odrębnych przepisach.

Minister Edukacji Narodowej rozporządzeniem z 29 lipca 1990 r. (Dz.U. Nr 102 poz.

648) wprowadził natomiast typ szkoły średniej ogólnokształcącej o profilu zawodowym o

nazwie liceum techniczne.

Zauważyć należy, że żaden przepis ustawy o systemie oświaty nie precyzuje

pojęcia „rodzaj szkoły”. Nie oznacza to, że pojęcie to nie funkcjonuje w systemie oświaty.

Typy szkoły określa wyraźnie art. 2 uSysOśw. Dla wyjaśnienia, co należy rozumieć jako

rodzaj szkoły, przywołać można wykładnię dokonaną w uzasadnieniu Naczelnego Sądu

Administracyjnego, który w wyroku z dnia 23 stycznia 2008 r. w sprawie II GSK 333/07

przyjął, że „rodzaj szkoły to jej cechy szczególne, charakterystyczne w ramach danego typu

szkoły”. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego rozróżnienia szkoły zarówno z uwagi

na typ, jak i na rodzaj należy dokonywać, mając na względzie cel przepisu stanowiącego

podstawę rozstrzygnięcia, w którym ustawodawca odwołuje się do tych pojęć. Jeżeli zatem

sprawa dotyczy sposobu i wysokości ustalenia dotacji dla szkoły niepublicznej, to pojęcie

121

"rodzaj szkoły" użyte w tym przepisie należy wykładać na potrzeby omawianego przepisu.

Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że wobec braku legalnej definicji

terminu "rodzaj szkoły" należy uznać, że "rodzaj szkoły" to jej cechy szczególne,

charakterystyczne w ramach danego typu szkoły. W przypadku szkół prowadzonych przez

jednostki samorządu terytorialnego niejasny podział szkół na typy i rodzaje nie stanowi

większego problemu. Natomiast w przypadku szkół publicznych niesamorządowych i szkół

niepublicznych ma to znaczenie ze względu na przyznawanie dotacji.

5.8. Podmioty tworzące i prowadzące szkoły – pojęcie organu prowadzącego.

Art. 3 uSysOśw zawierający definicję pojęć, którymi posługuje się ta ustawa w

punkcie 5 definiuje organ prowadzący szkołę lub placówkę jako ministra, jednostkę

samorządu terytorialnego, inne osoby prawne i fizyczne. Następnie w art. 5 ust. 2-3e określa,

jakie podmioty mogą zakładać i prowadzić szkoły i placówki, wymieniając ponownie jednostki

samorządu terytorialnego, inne osoby prawne i osoby fizyczne. W ust. 3 uprawnienia w tym

zakresie jednostek samorządu terytorialnego ograniczono do zakładania i prowadzenia

jedynie szkół i placówek publicznych. W ust. 3a-3e określono uprawnienia do zakładania

i prowadzenia szkół poszczególnych ministrów, i tak:

- Minister właściwy do spraw wewnętrznych i Minister Obrony Narodowej mogą

zakładać i prowadzić publiczne szkoły i placówki, których wykaz ustala Rada

Ministrów;

- Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania:

1) zakłada i prowadzi:

a) szkoły, zespoły szkół oraz szkolne punkty konsultacyjne przy

przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych

i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej w celu kształcenia

dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą;

b) publiczne placówki doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym;

2) może zakładać i prowadzić:

a) publiczne szkoły i placówki o charakterze eksperymentalnym;

b) publiczne placówki kształcenia ustawicznego o zasięgu ogólnokrajowym;

- Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego zakłada

i prowadzi publiczne szkoły artystyczne oraz placówki, o których mowa w art. 2

pkt 7, dla uczniów szkół artystycznych, a także placówki doskonalenia nauczycieli

szkół artystycznych.

122

- Minister właściwy do spraw rolnictwa:

1) może zakładać i prowadzić publiczne szkoły rolnicze oraz placówki rolnicze o

znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym;

2) może zakładać i prowadzić publiczne placówki doskonalenia nauczycieli

przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych.

- Minister właściwy do spraw środowiska może zakładać i prowadzić publiczne

szkoły leśne.

Podmiotem prowadzącym szkołę zgodnie z przywołanymi wyżej przepisami może

być osoba fizyczna lub osoba prawna. Osobą fizyczną mającą zdolność do założenia

i prowadzenia jest każdy człowiek od chwili urodzenia, jednakże uwzględniając zakres

obowiązków związanych z prowadzeniem przejętej szkoły przyjąć należy, że zdolność taką

posiadają tylko osoby fizyczne obdarzone pełną zdolnością do czynności prawnych, czyli

takie, które nie są niepełnoletnie ani też takie, które nie zostały ubezwłasnowolnione

całkowicie lub częściowo. Z kręgu osób fizycznych mogących przejąć szkołę publiczną do

prowadzenia nie powinno się natomiast wykluczać cudzoziemca, którego zdolność do

czynności prawnych oceniać należy zgodnie z jego prawem ojczystym na podst. art. 11 ust.

1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. nr 80 poz. 432).

Osobą prawną nie będącą jednostką samorządu terytorialnego, która może założyć

i prowadzić szkołę, co do zasady może być każdy podmiot, któremu obowiązujące prawo

przyznaje osobowość prawną, a zasada taka wyrażona została w art. 33 KC. Z pewnością

do kręgu osób prawnych, które mogą założyć i prowadzić szkołę, zaliczyć należy

stowarzyszenia, fundacje a także spółki kapitałowe prawa handlowego. Dyskusyjnym jest

zagadnienie, czy warunek taki spełni tzw. ułomna osoba prawna, np. spółka jawna. Skoro

ustawa dopuszcza założenie i prowadzenie szkoły przez osoby fizyczne i osoby prawne nie

wydaje się racjonalnym wykluczenie takiej możliwości.

123

5.9 Szkoły samorządowe

Szczególną rolę w systemie oświaty pełnią jednostki samorządu terytorialnego.

W art. 5 ust. 5 uSysOśw określono, że zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli,

w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkoli specjalnych, innych form wychowania

przedszkolnego organizowanego w miejscu zamieszkania dzieci, szkół podstawowych oraz

gimnazjów w tym z oddziałami integracyjnymi z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych

i gimnazjów specjalnych, szkół artystycznych oraz szkół przy zakładach karnych, zakładach

poprawczych i schroniskach dla nieletnich należy do zadań własnych gmin. Z kolei zadaniem

własnym powiatu na podstawie art. 5 ust. 5a UsysOśw jest zakładanie i prowadzenie

publicznych szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół

ponadgimnazjalnych w tym z oddziałami integracyjnymi, szkół sportowych i mistrzostwa

sportowego a także placówek oświatowo-wychowawczych w tym szkolnych schronisk

młodzieżowych, placówek kształcenia ustawicznego, praktycznego, ośrodków dokształcania

i doskonalenia zawodowego, ognisk artystycznych, poradni psychologiczno-pedagogicznych

w tym specjalistycznych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych

ośrodków socjoterapii, ośrodków szkolno-wychowawczych, ośrodków specjalnych dla dzieci

i młodzieży wymagających specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także

ośrodków umożliwiających dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym realizację

obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, szkolnego i nauki.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić szkoły i placówki,

których prowadzenie nie należy do ich zadań własnych, po zawarciu porozumienia z tą

jednostką, dla której prowadzenie danego typu szkoły jest zadaniem własnym, a w

przypadku szkół artystycznych z właściwym ministrem. Podobnie przedmiotem porozumienia

124

i przekazania może być prowadzenie przez jednostki samorządu terytorialnego publicznych

szkół rolniczych i placówek rolniczych o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym.

Udział organizacji pozarządowych w realizacji zadań oświatowych szkół

samorządowych. W art. 2a uSysOśw zadeklarowano że system oświaty wspierają

organizacje pozarządowe, w tym organizacje harcerskie, a także osoby prawne prowadzące

statutową działalność w zakresie oświaty i wychowania. W wykonywaniu zadań tych

organizacji mają obowiązek współdziałać organy administracji publicznej prowadzące szkoły

i placówki. Używając terminu „organizacje pozarządowe” ustawodawca miał na myśli

w szczególności stowarzyszenia i fundacje, ale również wszelkie inne formy samoorganizacji

obywateli, których celem jest realizowanie zadań z zakresu oświaty, a nie jest celem

osiąganie zysku. Z przywołanego przepisu nie wynikają formy wspierania systemu oświaty.

Mogą one sprowadzać się do pomocy w organizacji finansowania zadań oświatowych.

Wymienione wprost w tym przepisie organizacje harcerskie same prowadzą działalność

wychowawczą, która stanowi uzupełnienie celów systemu oświaty. Pod wspieraniem

systemu oświaty rozumieć być może również należy przejmowanie do prowadzenia szkół na

podstawie art. 5 ust. 5g uSysOśw, które szczegółowo omówione zostanie w dalszej części

opracowania.

125

5.10 Pytania i odpowiedzi

Z czego wynika różnica pomiędzy szkołami publicznymi a niepublicznymi?

Podstawowym kryterium, pozwalającym rozróżnić te dwa typy szkół, są kwestie związane

z finansowaniem tych podmiotów. O ile w szkole publicznej w zakresie ramowych planów

nauczania nauka jest bezpłatna, o tyle szkoła niepubliczna czerpie środki na pokrycie swej

działalności przede wszystkim z czesnego (często, w mniejszym stopniu, również

z bezzwrotnego wpisowego).

Niepubliczne szkoły podstawowe i gimnazja otrzymują ponadto dotacje z budżetu gminy.

Niepubliczne szkoły podstawowe specjalne i gimnazja specjalne oraz szkoły

ponadgimnazjalne o uprawnieniach szkół publicznych są dotowane z budżetu powiatu.

Niepublicznym szkołom artystycznym o uprawnieniach szkół publicznych są przyznawane

natomiast dotacje z budżetu państwa (art. 90 uSysOśw).

Kto może założyć i prowadzić szkołę niepubliczną?

Podmiotami uprawnionymi do założenia niepublicznej szkoły są osoby fizyczne lub prawne

takie jak fundacje, stowarzyszenia, spółki (akcyjne lub z o.o.). Jeśli jest to spółka cywilna za

podmioty uprawnione uważa się indywidualnie oznaczonych wspólników tej spółki.

Jednostkom samorządu terytorialnego oraz organom państwa nie przysługuje prawo

zakładania i prowadzenia szkół niepublicznych.

Jaka zasada obowiązuje przy rekrutacji szkół publicznych, a jaka w szkołach

niepublicznych?

Szkoły publiczne przeprowadzają rekrutację uczniów, kierując się zasadą powszechnej

dostępności (art. 7 ust. 1 pkt 2 uSysOśw). Na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum

obowiązuje tzw. rejonizacja, co oznacza, że szkoła ma obowiązek przyjąć wszystkich

uczniów z przydzielonego jej obwodu. W szkole niepublicznej zasada powszechnej

dostępności nie obowiązuje, gdyż zasady rekrutacji uczniów ustala sama szkoła (w wypadku

szkoły niepublicznej o uprawnieniach publicznej muszą być one określone w statucie szkoły).

Jakie warunki musi spełnić szkoła niepubliczna, aby nabyć uprawnienia szkoły

publicznej?

Uprawnienia takie placówka niepubliczna nabywa, jeśli spełnia warunki przewidziane w art.

7 ust. 3 uSysOśw. Szkoła podstawowa i gimnazjum może być tylko szkołą publiczną lub

niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej (art. 8 uSysOśw).

Czy w gimnazjum publicznym można skreślić ucznia z listy? Jak wygląda sytuacja w

przypadku ucznia uczęszczającego do gimnazjum niepublicznego?

126

Art. 39 ust. 2a uSysOśw wyklucza możliwość skreślenia z listy uczniów szkoły publicznej

ucznia objętego obowiązkiem szkolnym. Uczeń taki może zostać jedynie,

w uzasadnionych przypadkach (które powinien wymieniać statut szkoły) i na wniosek

dyrektora danej szkoły publicznej, przeniesiony przez kuratora oświaty do innej szkoły.

Przeniesienia dokonuje kurator oświaty. W przypadku szkoły niepublicznej dyrektor może

podjąć decyzję o skreśleniu ucznia z listy uczniów w sytuacjach przewidzianych w statucie

szkoły (art. 84 ust. 2 pkt 5 uSysOśw). Przykładem tego może być przypadek, gdy rodzice,

którzy dobrowolnie posłali dziecko do szkoły niepublicznej, nie wywiązują się z obowiązku

płacenia czesnego.

127

Zbigniew Górka, Władysław Pasoń

ROZDZIAŁ VI

DZIAŁALNOŚĆ SZKOŁY

128

6.1 Dokumenty określające ustrój szkoły – wprowadzenie do problematyki

strój szkoły publicznej oprócz powszechnie obowiązujących przepisów określają akt

założycielski i statut. Ustawa o systemie oświaty w art. 58 stanowi, że szkołę lub

placówkę publiczną zakłada się na podstawie aktu założycielskiego, który określa jej

typ, nazwę i siedzibę. Akt założycielski szkoły publicznej, w której jest realizowany

obowiązek szkolny, oprócz danych wymienionych w poprzednim zdaniu określa także jej

zasięg terytorialny (obwód), w szczególności nazwy miejscowości (w miastach nazwy ulic lub

ich części) należących do jej obwodu, a w przypadku szkoły podstawowej także

podporządkowane jej organizacyjnie szkoły filialne. Szkole publicznej prowadzonej przez

osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego nie ustala się

obwodu, chyba że osoba prowadząca wystąpi z takim wnioskiem.

Nie ustala się obwodów szkołom specjalnym, szkołom integracyjnym, szkołom

dwujęzycznym, szkołom dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności

posługujących się językiem regionalnym, szkołom sportowym, szkołom mistrzostwa

sportowego, szkołom artystycznym, szkołom w zakładach poprawczych i schroniskach dla

nieletnich oraz szkołom przy zakładach karnych i aresztach śledczych.

Założenie szkoły lub placówki publicznej przez osobę prawną inną niż jednostka

samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną wymaga zezwolenia właściwego organu

jednostki samorządu terytorialnego, której zadaniem jest prowadzenie szkół lub placówek

publicznych danego typu, a w przypadku szkół artystycznych – zezwolenia ministra

właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Wniosek o udzielenie zezwolenia na założenie szkoły lub placówki publicznej przez

osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną składa się

wraz z projektem aktu założycielskiego i statutu. Wniosek taki zawiera także dane niezbędne

do wpisania szkoły lub placówki do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki

narodowej. Wniosek składa się nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego

rok, w którym ma nastąpić uruchomienie szkoły lub placówki. Termin ten może zostać

przedłużony za zgodą organu jednostki samorządu terytorialnego, właściwego do wydania

zezwolenia, albo ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego

(w przypadku szkół artystycznych). Organ lub osoba, która zakłada szkołę lub placówkę

podpisuje akt założycielski oraz nadaje pierwszy statut. Informacje na temat statutu szkoły

zwiera rozdział 6.2

U

129

6.2 Statut szkoły – bliższa charakterystyka

Podstawowe elementy statutu szkoły lub placówki publicznej wymienia art. 60 uSysOśw,

zliczając do nich:

1) nazwę i typ szkoły lub placówki oraz ich cele i zadania;

2) organ prowadzący szkołę lub placówkę;

3) organy szkoły lub placówki oraz ich kompetencje;

4) organizację szkoły lub placówki;

5) zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki;

6) zasady rekrutacji uczniów;

7) prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać

skreślony z listy uczniów szkoły.

Właściwi wg art. 60 ust. 2 uSysOśw ministrowie mają delegację do określenia w

drodze rozporządzenia ramowych statutów szkół i placówek publicznych, uwzględniając w

szczególności ogólne zasady organizacji szkoły lub placówki, a także zakresy spraw, które

powinny być ustalone w statucie szkoły lub placówki.

Wśród kilku rozporządzeń w sprawie ramowych statutów wymienić należy

rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych

statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.)

ponieważ dotyczy najpowszechniejszych typów szkół publicznych.

Określa to rozporządzenie ramowe statuty:

1) publicznego przedszkola, który stosuje się w przedszkolach ogólnodostępnych,

integracyjnych i specjalnych;

2) publicznej szkoły podstawowej;

3) publicznego gimnazjum;

4) publicznego liceum ogólnokształcącego;

5) publicznego liceum profilowanego;

6) publicznego technikum;

7) publicznej zasadniczej szkoły zawodowej;

130

8) publicznego uzupełniającego liceum ogólnokształcącego;

9) publicznego technikum uzupełniającego;

10) publicznej szkoły policealnej;

11) publicznej szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów z

upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla

uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi;

12) publicznej szkoły ponadpodstawowej:

a) szkoły zasadniczej;

b) szkoły średniej ogólnokształcącej;

c) liceum technicznego;

d) szkoły średniej zawodowej

Wymienione powyżej statuty stosuje się w szkołach dla dzieci i młodzieży

ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych oraz w szkołach dla dorosłych z wyjątkiem

wymienionych w pkt. 1 i 11.

Dla przykładu wymienić należy wymogi, jakie ramowy statut publicznej szkoły

podstawowej wprowadza do statutu tego typu szkoły:

Statut publicznej szkoły podstawowej dla dzieci i młodzieży określa nazwę szkoły, która

zawiera:

1) określenie „Szkoła Podstawowa”, a w przypadku szkoły specjalnej, integracyjnej oraz

ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi – odpowiednio określenie „Szkoła

Podstawowa Specjalna”, „Szkoła Podstawowa Integracyjna” oraz „Szkoła

Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi”;

2) ustalony przez organ prowadzący numer porządkowy szkoły, wyrażony cyfrą

arabską, jeżeli w danej miejscowości jest więcej niż jedna szkoła podstawowa;

3) imię szkoły, jeżeli imię takie nadano;

4) oznaczenie siedziby szkoły;

5) ewentualne określenie innego niż polski języka nauczania w szkołach z językiem

nauczania mniejszości narodowych lub grup etnicznych oraz w szkołach

dwujęzycznych dla mniejszości narodowych lub grup etnicznych;

6) w przypadku szkoły specjalnej – określenie rodzaju niepełnosprawności uczniów

131

W przypadku szkoły filialnej nazwa szkoły zawiera nazwę szkoły, której szkoła filialna jest

organizacyjnie podporządkowana, oraz określenie „Szkoła Filialna w ...”.

Nazwa szkoły wchodzącej w skład zespołu szkół składa się z nazwy zespołu

i nazwy tej szkoły. Nazwa szkoły specjalnej wchodzącej w skład specjalnego ośrodka

szkolno-wychowawczego składa się z nazwy ośrodka i nazwy tej szkoły. Szkole nadaje imię

organ prowadzący na wniosek rady szkoły lub wspólny wniosek rady pedagogicznej, rady

rodziców i samorządu uczniowskiego. W uzasadnionych przypadkach odrębne imię może

być nadane szkole filialnej. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio (skreślono !

Nazwa szkoły jest używana w pełnym brzmieniu. Na pieczęciach może być używany

skrót nazwy. Szkoły z językiem nauczania mniejszości narodowych lub grup etnicznych,

oprócz nazwy w języku polskim, mogą używać nazwy w języku danej mniejszości narodowej

lub grupy etnicznej.

W nazwie szkoły specjalnej umieszczonej na tablicy urzędowej, na sztandarze, na

świadectwie oraz na pieczęciach, którymi opatruje się świadectwo i legitymację szkolną,

pomija się określenie „specjalna” oraz określenie rodzaju niepełnosprawności uczniów.

Statut szkoły określa w szczególności:

1) cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program

wychowawczy szkoły i program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych

uczniów oraz potrzeb danego środowiska, o których mowa w odrębnych przepisach;

2) sposób wykonywania zadań szkoły, z uwzględnieniem optymalnych warunków

rozwoju ucznia, zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia;

3) zadania zespołów nauczycielskich, wychowawczych, przedmiotowych i innych

zespołów problemowo-zadaniowych;

4) szczegółowe zasady wewnątrzszkolnego oceniania uczniów;

5) organizację oddziałów sportowych, oddziałów mistrzostwa sportowego, oddziałów

integracyjnych i oddziałów specjalnych oraz organizację nauczania języka

mniejszości narodowych lub grup etnicznych, jeżeli szkoła takie oddziały lub

nauczanie prowadzi;

6) organizację działalności innowacyjnej i eksperymentalnej, jeżeli szkoła taką

działalność prowadzi;

7) organizację zajęć dodatkowych dla uczniów, z uwzględnieniem w szczególności ich

potrzeb rozwojowych;

132

8) formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub

losowych potrzebna jest pomoc i wsparcie, w tym również pomoc materialna;

9) organizację współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz

innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc dzieciom i

rodzicom;

10) organizację i formy współdziałania szkoły z rodzicami (prawnymi opiekunami) w

zakresie nauczania, wychowania i profilaktyki.

Statut szkoły określa również:

1) szczegółowe kompetencje organów szkoły, którymi są:

a) dyrektor szkoły;

b) rada pedagogiczna;

c) samorząd uczniowski;

d) rada szkoły oraz rada rodziców – jeżeli zostały utworzone;

2) zasady współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między

nimi.

Statut szkoły określa przede wszystkim organizację szkoły, z uwzględnieniem

poniższych zasad. Podstawową jednostką organizacyjną szkoły jest oddział. Liczba uczniów

w oddziale szkoły integracyjnej oraz w oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej

powinna wynosić od 15 do 20, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych. Liczba uczniów

w oddziale szkoły specjalnej oraz w oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej powinna

wynosić:

1) w szkole (oddziale) dla uczniów niesłyszących i słabo słyszących – od 6 do 8;

2) w szkole (oddziale) dla uczniów niewidomych i słabo widzących – od 8 do 10;

3) w szkole (oddziale) dla uczniów z chorobami przewlekłymi – od 10 do 16;

4) w szkole (oddziale) dla uczniów z zaburzeniami psychicznymi – od 6 do 8;

5) w szkole (oddziale) dla uczniów z niepełnosprawnością ruchową – od 8 do 12;

6) w szkole (oddziale) dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim –

od 10 do 16;

133

7) w szkole (oddziale) dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu

umiarkowanym i znacznym – od 6 do 8;

8) w szkole (oddziale) dla uczniów z autyzmem i z niepełnosprawnościami

sprzężonymi – od 2 do 4;

9) w szkole (oddziale) dla uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych

niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem lub z zaburzeniami

zachowania – od 10 do 16;

W przypadku gdy u co najmniej jednego ucznia w oddziale występują

niepełnosprawności sprzężone, liczbę uczniów w oddziale można obniżyć o 2.

W uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego szkołę, liczba uczniów

w oddziale może być niższa.

W szkole mogą być tworzone oddziały przedszkolne realizujące program

wychowania przedszkolnego. W szkołach działających w szczególnie trudnych warunkach

demograficznych lub geograficznych dopuszcza się organizację nauczania w klasach

łączonych, w tym połączenie zajęć prowadzonych w oddziale przedszkolnym dla dzieci

sześcioletnich i zajęć prowadzonych w klasie I.

Godzina lekcyjna trwa 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się

prowadzenie zajęć edukacyjnych w czasie od 30 do 60 minut, zachowując ogólny

tygodniowy czas zajęć ustalony w tygodniowym rozkładzie zajęć. Czas trwania

poszczególnych zajęć edukacyjnych w klasach I-III ustala nauczyciel prowadzący te zajęcia,

zachowując ogólny tygodniowy czas zajęć, ustalony w tygodniowym rozkładzie zajęć.

Dla uczniów, którzy muszą dłużej przebywać w szkole ze względu na czas pracy ich

rodziców (prawnych opiekunów), organizację dojazdu do szkoły lub inne okoliczności

wymagające zapewnienia uczniowi opieki w szkole, szkoła organizuje świetlicę.

W świetlicy prowadzone są zajęcia w grupach wychowawczych. Liczba uczniów

w grupie nie powinna przekraczać 25, z zastrzeżeniem ust. 3 – do skreślenia. Liczba

uczniów w grupie wychowawczej w świetlicy zorganizowanej w szkole specjalnej powinna

odpowiadać liczbie uczniów określonej dla oddziału szkoły specjalnej.

Statut szkoły określa szczegółowo organizację biblioteki szkolnej i zadania

nauczyciela bibliotekarza, zgodnie z potrzebami danej szkoły, w szczególności

z uwzględnieniem zadań w zakresie:

1) udostępniania książek i innych źródeł informacji;

2) tworzenia warunków do poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania

informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią

informacyjną;

134

3) rozbudzania i rozwijania indywidualnych zainteresowań uczniów oraz wyrabiania

i pogłębiania u uczniów nawyku czytania i uczenia się;

4) organizowania różnorodnych działań rozwijających wrażliwość kulturalną i

społeczną.

Statut szkoły określa zasady współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami

i rodzicami (prawnymi opiekunami) oraz innymi bibliotekami.

Statut szkoły określa szczegółowo organizację internatu, jeżeli internat został w

szkole zorganizowany dla uczniów uczących się poza miejscem stałego zamieszkania.

Liczba wychowanków w grupie wychowawczej w internacie nie powinna przekraczać 30,

przy czym liczba wychowanków w grupie wychowawczej obejmującej wychowanków

niepełnosprawnych powinna odpowiadać liczbie uczniów w oddziale szkoły specjalnej.

Tygodniowy wymiar zajęć opiekuńczych i wychowawczych z jedną grupą

wychowawczą w internacie powinien wynosić 70 godzin zegarowych. W uzasadnionych

przypadkach, za zgodą organu prowadzącego szkołę, w internacie można zatrudnić

wychowawcę-opiekuna nocnego. Statut szkoły określa szczegółowo organizację internatu,

jeżeli internat został w szkole zorganizowany.

W celu realizacji zadań opiekuńczych i wspomagania właściwego rozwoju uczniów

szkoła może zorganizować stołówkę. Statut szkoły powinien odzwierciedlać zasadę, że

szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym określa

arkusz organizacji szkoły, opracowany przez dyrektora szkoły, z uwzględnieniem szkolnego

planu nauczania, o którym mowa w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania – do

dnia 30 kwietnia każdego roku. Arkusz organizacji szkoły zatwierdza organ prowadzący

szkołę do dnia 30 maja danego roku.

W arkuszu organizacji szkoły zamieszcza się w szczególności: liczbę pracowników

szkoły, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, ogólną liczbę godzin zajęć

edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący szkołę.

Na podstawie zatwierdzonego arkusza organizacji szkoły dyrektor szkoły, z uwzględnieniem

zasad ochrony zdrowia i higieny pracy, ustala tygodniowy rozkład zajęć określający

organizację zajęć edukacyjnych.

Statut szkoły określa zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym

zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć

organizowanych przez szkołę. W szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów, tworzy się

stanowisko wicedyrektora. Dyrektor szkoły, za zgodą organu prowadzącego szkołę, może

tworzyć dodatkowe stanowiska wicedyrektorów lub inne stanowiska kierownicze.

W szkołach specjalnych i w szkołach ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi

dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym,

z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem i niepełnosprawnościami sprzężonymi

w klasach I-IV zatrudnia się pomoc nauczyciela. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza

135

się zatrudnienie pomocy nauczyciela w klasach V i VI. W szkołach integracyjnych

i w szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi zatrudnia się dodatkowo

nauczycieli posiadających specjalne przygotowanie pedagogiczne oraz specjalistów

prowadzących zajęcia rewalidacyjne. W uzasadnionych przypadkach w szkołach tych można

zatrudnić pomoc nauczyciela.

Nauczyciele prowadzący zajęcia w danym oddziale tworzą zespół, którego

zadaniem jest w szczególności ustalenie zestawu programów nauczania dla danego

oddziału oraz jego modyfikowanie w miarę potrzeb. Dyrektor szkoły może tworzyć zespoły

wychowawcze, zespoły przedmiotowe lub inne zespoły problemowo-zadaniowe. Pracą

zespołu kieruje przewodniczący powoływany przez dyrektora szkoły na wniosek zespołu.

Oddziałem opiekuje się nauczyciel wychowawca. Dla zapewnienia ciągłości

i skuteczności pracy wychowawczej wskazane jest, aby nauczyciel wychowawca opiekował

się danym oddziałem w ciągu całego etapu edukacyjnego. Formy spełniania zadań

nauczyciela wychowawcy powinny być dostosowane do wieku uczniów, ich potrzeb oraz

warunków środowiskowych szkoły.

W zakresie praw i obowiązków uczniów statut szkoły określa:

1) rodzaje nagród i kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od

kary;

2) przypadki, w których dyrektor szkoły może wystąpić do kuratora oświaty

z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły;

3) warunki pobytu w szkole zapewniające uczniom bezpieczeństwo;

4)szczegółowe zasady rekrutacji uczniów do szkoły;

5) prawa ucznia, z uwzględnieniem w szczególności praw zawartych w Konwencji

o prawach dziecka, oraz tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia;

6) obowiązki ucznia, z uwzględnieniem obowiązków w zakresie:

a) udziału w zajęciach edukacyjnych, przygotowywania się do nich oraz

właściwego zachowania w ich trakcie;

b) usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach

edukacyjnych;

c) dbania o schludny wygląd oraz noszenia odpowiedniego stroju;

d) warunków korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń

elektronicznych na terenie szkoły;

136

e) właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz

pozostałych uczniów.

Statut szkoły może przewidywać również następujące elementy:

1) obowiązek używania pieczęci urzędowej, również przez szkołę filialną;

2) prawo do posiadania własnego sztandaru, godła oraz ceremoniału szkolnego;

3) obowiązek prowadzenia i przechowywania dokumentacji – zgodnie z odrębnymi

przepisami;

4) odesłanie do przepisów określających zasady gospodarki finansowej szkoły.

Przybliżona powyżej treść statutu szkoły, której wymaga ramowy statut szkoły,

pokazuje ogromny zakres regulacji, które w statucie szkoły powinny być uwzględnione.

Dodatkowo pamiętać należy, że statut ramowy nie wyczerpuje całej materii, która powinna

lub może się w nim znaleźć.

Za ważny rozdział statutu uznać należy szczegółowe warunki i sposób oceniania

wewnątrzszkolnego, których umieszczenia w statucie wymaga § 3 ust. 4 rozporządzenia

Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu

oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania

egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.)

6.3 Podstawa programowa oraz podstawowe dokumenty związane z procesem

nauczania (Podrozdział ten przedstawia zarys podstaw, na których opiera się proces

nauczania w szkole.)

6.3.1. Podstawa programowa.

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego lub podstawa programowa

kształcenia ogólnego to obowiązkowe zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności,

opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności,

które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego oraz

zadania wychowawcze szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania

przedszkolnego i programach nauczania oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen

szkolnych i wymagań egzaminacyjnych,

Podstawę taką określił Minister Edukacji Narodowej rozporządzeniem z dnia 27

sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz

137

kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2012.977) dla następujących

szkół:

a) szkół podstawowych;

b) uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w

szkołach podstawowych i gimnazjach;

c) gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych;

d) zasadniczych szkół zawodowych;

e) szkół policealnych;

f) szkół specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem

umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów

z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Podstawa programowa kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego lub

podstawa programów kształcenia w zawodzie to z kolei obowiązkowe, na danym etapie

kształcenia, zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, a także zadania

wychowawcze szkoły, które są uwzględniane w programach nauczania oraz umożliwiają

ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.

Podstawa programowa kształcenia w zawodach to obowiązkowe zestawy celów

kształcenia i treści nauczania opisanych w formie oczekiwanych efektów kształcenia: wiedzy,

umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, niezbędnych dla

zawodów lub kwalifikacji wyodrębnionych

w zawodach, uwzględniane w programach

nauczania i umożliwiające ustalenie kryteriów

ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych

oraz warunki realizacji kształcenia w zawodach,

w tym zalecane wyposażenie w pomoce

dydaktyczne i sprzęt, oraz minimalna liczba

godzin kształcenia zawodowego. Podstawy

takie ustala dla określonych zawodów Minister

Edukacji Narodowej. Ostatnim rozporządzeniem

tego rodzaju jest rozporządzenie Ministra

Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w

sprawie podstawy programowej kształcenia w

zawodach (Dz.U. 2012.184), które określa

podstawę programową dla zawodówwpisanych

do klasyfikacji zawodów szkolnictwa

zawodowego.

138

6.3.2. Program nauczania.

Obowiązkiem nauczyciela wynikającym z art. 22a ust. 2 uSysOśw jest

przedstawienie dyrektorowi szkoły programu nauczania. Program taki jest dopuszczany do

użytku przez dyrektora po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.

Dopuszczone do użytku w danej szkole przez dyrektora programy nauczania

stanowią zestaw programów nauczania. Dyrektor szkoły jest odpowiedzialny za

uwzględnienie w szkolnym zestawie programów nauczania całości podstawy programowej

kształcenia ogólnego ustalonej dla danego etapu edukacyjnego, a w przypadku szkoły

prowadzącej kształcenie w zawodach albo w profilach kształcenia ogólnozawodowego –

także całości podstawy programowej kształcenia w zawodzie albo podstawy programowej

kształcenia w profilu kształcenia ogólnozawodowego w zawodach, w których kształci szkoła.

Szczegółowe warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole przez dyrektora szkoły:

1) programów wychowania przedszkolnego dla przedszkola, w tym przedszkola

specjalnego, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej oraz innych form

wychowania przedszkolnego;

139

2) programów nauczania dla zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego dla

szkoły podstawowej, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych, w tym szkół

specjalnych;

3) programów nauczania dla zawodów dla szkół ponadgimnazjalnych, w tym szkół

specjalnych, a także szczegółowe warunki jakie muszą spełniać dopuszczane do

użytku szkolnego:

a) podręczniki przeznaczone do kształcenia ogólnego oraz do kształcenia w

zawodach, w tym do kształcenia specjalnego;

b) podręczniki wspomagające edukację przeznaczone do kształcenia

specjalnego

określa Rozporządzenia Ministra edukacji narodowej z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie

dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów

nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (DZ.U. 2012.752).

6.3.3. Plan nauczania.

Dyrektor szkoły ustala szkolny plan nauczania, w którym określa dla

poszczególnych klas (semestrów) na danym etapie edukacyjnym tygodniowy (semestralny)

wymiar godzin odpowiednio:

1) poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego

oraz zajęć z wychowawcą;

2) poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia

zawodowego;

3) zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych;

4) dodatkowych zajęć edukacyjnych, jeżeli takie zajęcia są prowadzone.

W szkolnym planie nauczania uwzględnia się również wymiar godzin np. zajęć religii

lub etyki, zgodnie z przepisami w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii

w publicznych przedszkolach i szkołach lub zajęć wychowania do życia w rodzinie, zgodnie

z przepisami w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących

wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego

rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach

świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

Plan nauczania ustalany jest na podstawie ramowego planu nauczania, określonego

przez Ministra Edukacji Narodowej rozporządzeniem z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie

140

ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, który szczegółowo opisuje elementy,

które musi uwzględniać szkolny plan nauczania.

6.3.4. Inne dokumenty szkoły.

Wśród innej niż opisana we wcześniejszych podrozdziałach dokumentacji szkoły

warto zwrócić uwagę na program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki. Obydwa te

programy są uchwalane przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną lub przez

radę pedagogiczną, jeżeli w szkole nie działa rada rodziców. W szkołach publicznych

prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego lub przez

osoby fizyczne oraz w szkołach i placówkach niepublicznych programy te ustala organ

wskazany w statucie szkoły.

Program wychowawczy szkoły obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze

wychowawczym skierowane do uczniów a realizowane przez nauczycieli, natomiast

program profilaktyki obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym

skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców, i powinien być dostosowany do potrzeb

rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska.

6.4. Organy wewnętrzne szkoły – powoływanie, odwoływanie i kompetencje.

Art. 36 do 57 uSysOśw określa organy, które obligatoryjnie funkcjonują w szkole i ich

kompetencje zarządcze, natomiast w rozdziale 4 tej ustawy wymienione są organy

społeczne, które mogą w szkole działać.

6.4.1. Dyrektor.

Szkołą zarządza dyrektor, a stanowisko to powierza organ prowadzący szkołę lub

placówkę nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu. Na stanowisko dyrektora może

być powołana osoba niebędąca nauczycielem, po zasięgnięciu opinii organu sprawującego

nadzór pedagogiczny.

Kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze

konkursu. Kandydatowi wyłonionemu w ten sposób nie można odmówić powierzenia

stanowiska dyrektora. Wymogu przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora nie

stosuje się do szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby

prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego. W szkole, w której do konkursu

nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ

141

prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi, po zasięgnięciu

opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej.

Do czasu powierzenia stanowiska dyrektora organ prowadzący może powierzyć

pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma

wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na okres 10 miesięcy.

Stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza się na 5 lat szkolnych.

W uzasadnionych przypadkach można powierzyć to stanowisko na krótszy okres, jednak nie

krótszy niż 1 rok szkolny. Po upływie okresu, na który powołał dyrektora organ prowadzący,

po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej, w uzgodnieniu

z kuratorem oświaty, może przedłużać powierzenie stanowiska na kolejny pięcioletni (lub

krótszy) okres.

W szkole w której może być utworzone stanowisko wicedyrektora i inne stanowiska

kierownicze, powierzenia tych stanowisk i odwołania z nich dokonuje dyrektor szkoły, po

zasięgnięciu opinii organu prowadzącego, rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej.

Organ, który powierzył stanowisko kierownicze w szkole (dyrektora, wicedyrektora

lub inne kierownicze) odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego za

trzymiesięcznym wypowiedzeniem w razie złożenia przez nauczyciela rezygnacji, lub bez

wypowiedzenia w razie ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny

wykonywania zadań polegających na dysponowaniu przyznanymi szkole lub placówce

środkami budżetowymi oraz pozyskanymi przez szkołę lub placówkę środkami

pochodzącymi z innych źródeł, a także gospodarowaniu mieniem, przestrzeganiu

obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników

i uczniów lub przestrzeganiu przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły. Bez

wypowiedzenia odwołanie następuje również w razie złożenia przez organ sprawujący

nadzór pedagogiczny wniosku o odwołanie przewidzianego w art. 34 ust. 2a uSysOśw na

skutek tego, że dyrektor szkoły nie usunie w wyznaczonym terminie uchybień w prowadzeniu

działalności szkoły lub nie wdroży w określonych w harmonogramie terminach programu

poprawy efektywności kształcenia lub wychowania albo nie uwzględni w tym programie

zgłoszonych uwag i wniosków.

142

W przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty,

można odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez

wypowiedzenia. Ostatnia przesłanka odwołania jest problematyczna, bo postawa musi być

„szczególnie” uzasadniona. Sąd Najwyższy na tle sporów o stosowanie tej podstawy np.

w wyroku z 10 kwietnia 1997 r., sygn. akt I PKN 88/97, OSPN 1998, nr 1, poz.10 przyjął, że

taka podstawa zachodzi, gdy zmniejszeniu ulega liczba stanowisk kierowniczych na skutek

połączenia szkół w zespół.

Podstawowe kompetencje dyrektora szkoły wymienia art. 39 uSysOśw, który zalicza do nich:

1) kierowanie działalnością szkoły oraz reprezentowanie jej na zewnątrz;

2) sprawowanie nadzoru pedagogicznego;

3) sprawowanie opieki nad uczniami oraz stwarzanie warunków harmonijnego rozwoju

psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne;

4) realizację uchwał rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjętych w

ramach ich kompetencji stanowiących;

5) dysponowanie środkami określonymi w planie finansowym szkoły lub placówki

zaopiniowanym przez radę szkoły lub placówki i ponoszenie odpowiedzialności za ich

prawidłowe wykorzystanie, a także możliwość organizowania administracyjnej,

finansowej i gospodarczej obsługi szkoły;

6) wykonywanie zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i

nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę;

143

7) wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów szczególnych;

8) współdziałanie ze szkołami wyższymi oraz zakładami kształcenia nauczycieli w

organizacji praktyk pedagogicznych;

9) odpowiedzialność za właściwą organizację i przebieg sprawdzianów i egzaminów,

przeprowadzanych w szkole lub placówce;

10) stwarzanie warunków do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy,

stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których

celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie

form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki;

11) skreślanie ucznia z listy uczniów w przypadkach określonych w statucie szkoły;

12) wykonywanie czynności pracodawcy w stosunku do zatrudnionych w szkole lub

placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami.

Szczególnej uwagi wymaga rola dyrektora w sprawach pracowniczych.

W tych sprawach dyrektor w szczególności decyduje o:

1) zatrudnianiu i zwalnianiu nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki;

2) przyznawaniu nagród oraz wymierzaniu kar porządkowych nauczycielom i innym

pracownikom szkoły lub placówki;

3) występowaniu z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły

lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz

pozostałych pracowników szkoły lub placówki.

Dyrektor szkoły lub placówki w wykonywaniu swoich zadań współpracuje z radą

szkoły lub placówki, radą pedagogiczną, rodzicami i samorządem uczniowskim. W stosunku

do uchwał rady pedagogicznej niezgodnych z prawem przysługuje mu prawo wstrzymania

ich wykonania o czym zawiadamia organ prowadzący i organ nadzoru pedagogicznego,

władny do uchylenia takiej uchwały (art. 41 ust. 3 uSysOśw).

W przypadku nieobecności dyrektora szkoły lub placówki zastępuje go wicedyrektor,

a w szkołach i placówkach, w których nie utworzono stanowiska wicedyrektora - inny

nauczyciel tej szkoły lub placówki, wyznaczony przez organ prowadzący (art. 39 ust. 7

uSysOśw).

6.4.2. Rada pedagogiczna.

W szkole lub placówce zatrudniającej co najmniej 3 nauczycieli działa rada

pedagogiczna, która jest stanowiącym i opiniodawczym kolegialnym organem szkoły

144

w zakresie realizacji jej statutowych zadań dotyczących kształcenia, wychowania i opieki.

Nauczyciele szkół zatrudniających mniej niż 3 nauczycieli są członkami rady pedagogicznej

szkoły, której jest podporządkowana szkoła filialna. W skład rady pedagogicznej wchodzą:

dyrektor szkoły lub placówki i wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole lub placówce oraz

pracownicy innych zakładów pracy pełniący funkcję instruktorów praktycznej nauki zawodu

lub prowadzący pracę wychowawczą z młodocianymi pracownikami w placówkach

zbiorowego zakwaterowania, dla których praca dydaktyczna i wychowawcza stanowi

podstawowe zajęcie. W zebraniach rady pedagogicznej mogą również brać udział, z głosem

doradczym, osoby zapraszane przez jej przewodniczącego za zgodą lub na wniosek rady

pedagogicznej, w tym przedstawiciele stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności

organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub

rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej

szkoły lub placówki. Przewodniczącym rady pedagogicznej jest dyrektor szkoły lub placówki.

Zebrania rady pedagogicznej są organizowane przed rozpoczęciem roku szkolnego,

w każdym okresie (semestrze) w związku z klasyfikowaniem i promowaniem uczniów, po

zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz w miarę bieżących potrzeb.

Zebrania mogą być organizowane na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny,

z inicjatywy dyrektora szkoły lub placówki, rady szkoły lub placówki, organu prowadzącego

szkołę lub placówkę albo co najmniej 1/3 członków rady pedagogicznej.

Przewodniczący prowadzi i przygotowuje zebrania rady pedagogicznej oraz jest

odpowiedzialny za zawiadomienie wszystkich jej członków o terminie i porządku zebrania

zgodnie z regulaminem rady. Dyrektor szkoły lub placówki przedstawia radzie

pedagogicznej, nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym, ogólne wnioski wynikające ze

sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności szkoły. Uchwały

rady pedagogicznej zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy jej

członków. Taki skład i sposób działania rady pedagogicznej wynika z art. 40 uSysOśw.

Z kolei art. 41 uSysOśw wymienia kompetencje stanowiące rady pedagogicznej, na które

składają się postanowienia w sprawach:

1) zatwierdzania planów pracy szkoły po zaopiniowaniu przez radę szkoły;

2) podejmowania uchwał w sprawie wyników klasyfikacji i promocji uczniów;

3) podejmowania uchwał w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych w

szkole, po zaopiniowaniu ich projektów przez radę szkoły;

4) ustalania organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły lub placówki;

5) podejmowania uchwał w sprawach skreślenia z listy uczniów.

Zgodnie z przywołanym powyżej przepisem rada pedagogiczna opiniuje w szczególności:

145

1) organizację pracy szkoły, w tym zwłaszcza tygodniowy rozkład zajęć lekcyjnych

i pozalekcyjnych edukacyjnych, oraz organizację kwalifikacyjnych kursów

zawodowych, jeżeli szkoła takie kursy prowadzi;

2) projekt planu finansowego szkoły;

3) wnioski dyrektora o przyznanie nauczycielom odznaczeń, nagród i innych

wyróżnień;

4) propozycje dyrektora szkoły w sprawach przydziału nauczycielom stałych prac i

zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowo płatnych zajęć

dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Szczególne uprawnienia wynikają dla rady pedagogicznej z art. 42 uSysOśw do

przygotowania projektu statutu szkoły albo jego zmian i przedstawienia takiego projektu do

uchwalenia radzie szkoły lub placówki. Nie dotyczy to uprawnienie oczywiście pierwszego

statutu nadanego przy założeniu szkoły. Należy jeszcze pamiętać, że w sytuacjach,

w których nie tworzy się w szkole rady szkoły tj. takich, w których ze względu na specyfikę

organizacji pracy i zadania nie ma możliwości wyłonienia stałej reprezentacji rodziców lub

uczniów (art. 52 uSysOśw) rada pedagogiczna wykonuje jej zadania w tym uchwalanie

statutu.

Rada pedagogiczna może ponadto wystąpić z wnioskiem o odwołanie nauczyciela

ze stanowiska dyrektora lub z innego stanowiska kierowniczego w szkole. Jeżeli rada

pedagogiczna wystąpi z taką inicjatywą organ uprawniony do odwołania jest obowiązany

przeprowadzić postępowanie wyjaśniające i powiadomić o jego wyniku radę pedagogiczną w

ciągu 14 dni od otrzymania wniosku.

6.4.3. Rada szkoły.

W szkole może działać rada szkoły, której zadaniem zgodnie z art. 50 uSysOśw jest

uczestniczenie w rozwiązywaniu spraw wewnętrznych szkoły, a ponadto:

1) uchwalanie statutu szkoły;

2) przedstawianie wniosków w sprawie rocznego planu finansowego środków

specjalnych szkoły lub placówki i opiniowanie projektu planu finansowego szkoły;

3) występowanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą

z wiążącymi dla tego organu wnioskami o zbadanie i dokonanie oceny działalności

szkoły, jej dyrektora lub innego nauczyciela zatrudnionego w szkole lub placówce;

146

4) opiniowanie planu pracy szkoły, projektów innowacji i eksperymentów

pedagogicznych oraz innych spraw istotnych dla szkoły;

5) ocena sytuacji oraz stanu szkoły i występowanie z wnioskami do dyrektora, rady

pedagogicznej, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz do wojewódzkiej

rady oświatowej, w szczególności w sprawach organizacji zajęć pozalekcyjnych

i przedmiotów nadobowiązkowych;

6) wspieranie działalności statutowej szkoły poprzez gromadzenie funduszy

z dobrowolnych składek oraz innych źródeł;

7) uchwalanie regulaminu swojej działalności, w tym zasad wydatkowania funduszy

rady szkoły.

W skład rady szkoły wchodzą, w równej liczbie:

1) nauczyciele wybrani przez ogół nauczycieli;

2) rodzice wybrani przez ogół rodziców;

3) uczniowie wybrani przez ogół uczniów.

W skład rady szkoły nie wchodzą uczniowie przedszkoli, szkół podstawowych,

z wyłączeniem szkół dla dorosłych, a także uczniowie szkół specjalnych i placówek dla dzieci

i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim

oraz uczniowie szkół w których nie tworzy się samorządu uczniowskiego ze względu na

konieczność stosowania w szkole lub placówce specjalnej organizacji nauki i metod pracy,

a także ze względów wychowawczych, opiekuńczych i resocjalizacyjnych.

W gimnazjach dla dzieci i młodzieży udział uczniów w radzie szkoły nie jest

obowiązkowy. W szkołach i placówkach w których nie tworzy się rad rodziców, udział

rodziców w radzie szkoły lub placówki nie jest obowiązkowy.Rada szkoły powinna liczyć co

najmniej 6 osób. Tryb wyboru jej członków określa statut szkoły. Statut szkoły może

przewidywać rozszerzenie składu rady o inne osoby niż wymienione w przywołanym art. 50

uSysOśw.

Kadencja rady szkoły trwa 3 lata. Statut szkoły lub placówki może dopuszczać

dokonywanie corocznej zmiany jednej trzeciej składu rady. Zebrania rady są protokołowane

a jej regulamin może określać rodzaje spraw, w których rozpatrywaniu nie biorą udziału

przedstawiciele uczniów. W posiedzeniach rady szkoły lub placówki może brać udział,

z głosem doradczym, dyrektor szkoły lub placówki, a także inne zapraszane przez

przewodniczącego, za zgodą lub na wniosek rady osoby z głosem doradczym.

147

Powstanie rady szkoły lub placówki organizuje dyrektor szkoły lub placówki

z własnej inicjatywy albo na wniosek rady rodziców, a w przypadku gimnazjów i szkół

ponadgimnazjalnych także na wniosek samorządu uczniowskiego.

6.4.4. Rada rodziców.

Na podstawie art. 53 uSysOśw w szkole działa rada rodziców, która reprezentuje ogół

rodziców uczniów.

W skład rad rodziców wchodzą:

1) w szkołach – po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranym w tajnych

wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału;

2) w placówkach – co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach

przez zebranie rodziców wychowanków danej placówki;

3) w szkołach artystycznych – co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych

wyborach przez zebranie rodziców uczniów danej szkoły.

W wyborach do rady rodziców jednego ucznia reprezentuje jeden rodzic. Wybory

przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym. Rada rodziców

uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności:

1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady, w tym zasady wydatkowania funduszy

rady rodziców;

2) szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rady.

Rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły lub

placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór

pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki.

Do kompetencji rady rodziców należy:

1) uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną:

a) programu wychowawczego szkoły obejmującego wszystkie treści i działania o

charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowanego przez

nauczycieli;

148

b) programu profilaktyki dostosowanego do potrzeb rozwojowych uczniów oraz

potrzeb danego środowiska, obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze

profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców;

2) opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub

wychowania szkoły;

3) opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.

W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może

gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł.

6.4.5. Samorząd uczniowski.

W szkole i placówce działa samorząd uczniowski, który tworzą wszyscy uczniowie

szkoły lub placówki. Zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin

uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym, który nie

może być sprzeczny ze statutem szkoły. Organy samorządu są jedynymi reprezentantami

ogółu uczniów.

Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz

dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności

dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak:

1) prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i

stawianymi wymaganiami;

2) prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu;

3) prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych

proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania

własnych zainteresowań;

4) prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej;

5) prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz

rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi –

w porozumieniu z dyrektorem;

6) prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu.

149

6.5. Relacje pomiędzy szkołą a organem prowadzącym.

Organ prowadzący szkołę odpowiada za jej działalność. Ustawowe, określone w art.

5 ust 7 uSysOśw zadania organu prowadzącego obejmują :

1) zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych

i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;

2) wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym

zakresie;

3) zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej, i organizacyjnej szkoły;

4) wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej

realizacji programów nauczania, programów wychowawczych, przeprowadzania

sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych.

Organ prowadzący szkołę lub placówkę może ingerować w działalność szkoły

wyłącznie w zakresie i na zasadach określonych w uSysOśw. Taki zakres ingerencji organu

prowadzącego określa art. 34b uSysOśw. Przepis ten gwarantuje szkole, która wykonuje

150

ważną funkcje dydaktyczną i wychowawczą pewną samodzielność, a uprawnienia organów

nadzoru, w tym również organu prowadzącego, nie mogą być rozszerzone poprzez

wykładnię przepisów określających zakres ingerencji tych organów.

Zakres nadzoru organu prowadzącego określony został w art. 33a uSysOśw

z którego wynika, że obejmuje sprawy finansowe i administracyjne, w szczególności:

1) prawidłowość dysponowania przyznanymi szkole lub placówce środkami

budżetowymi oraz pozyskanymi przez szkołę lub placówkę środkami pochodzącymi

z innych źródeł, a także gospodarowania mieniem;

2) przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny

pracy pracowników i uczniów;

3) przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły i placówki.

Realizacja nadzoru odbywa się poprzez prawo wstępu do szkoły i wglądu do

prowadzonej przez szkołę dokumentacji dotyczącej organizacji pracy szkoły oraz do

wydawania zaleceń, uwag i wniosków. Organ prowadzący szkołę, nieposiadający uprawnień

do sprawowania nadzoru pedagogicznego, może również występować w sprawach

dydaktyczno-wychowawczych i opiekuńczych z wnioskami do dyrektora szkoły lub placówki i

organu sprawującego nadzór pedagogiczny np. w sprawach poprawy efektywności

nauczania. Dyrektor lub organ, który otrzymał wniosek, jest obowiązany do udzielenia na

niego odpowiedzi w terminie 14 dni.

6.5.1. Finansowanie szkolnictwa.

Zgodnie z art. 79 ust.1 uSysOśw przedszkola, szkoły i placówki publiczne zakładane

i prowadzone przez ministrów i jednostki samorządu terytorialnego są jednostki

budżetowymi. Zasady gospodarki finansowej tych jednostek określa z dnia 27 sierpnia 2009

r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz.1240 z późn. zm.) przedszkola, szkoły i

placówki publiczne inne niż wymienione w przywołanym wyżej przepisie prowadzą

gospodarkę finansową według zasad określonych przez organ lub podmiot prowadzący

szkołę.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala tryb udzielania

i rozliczania dotacji oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich wykorzystywania,

uwzględniając w szczególności podstawy obliczania dotacji, zakres danych, które powinny

być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i w rozliczeniu jej wykorzystania, oraz termin

i sposób rozliczenia dotacji – art. 80 ust. 4 uSysOśw. Uchwała organu stanowiącego

jednostki samorządu terytorialnego wydana na podstawie cyt. wyżej artykułu winna zatem

określać:

151

1) tryb udzielania dotacji, czyli m.in. wymagania formalne, jakich powinny dopełnić

podmioty ubiegające się o dotację, głównie formę wniosku, jeżeli jest wymagany

przez przepis ustawy, a także organ, do którego wniosek powinien być skierowany,

formę i tryb jego załatwienia oraz terminy przekazywania dotacji uwzględniające

przepisy art. 80 uSysOśw;

2) tryb rozliczania, czyli zasady i terminy zgłaszania korekty danych stanowiących

podstawę naliczenia dotacji oraz sprawozdawczości dla organu dotującego;

3) tryb i zakres kontroli prawidłowości ich wykorzystania, a więc ustanowienie norm

o charakterze technicznym, które precyzyjnie określą, w jaki sposób i w jakich

formach będzie prowadzona kontrola;

4) zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji

i w rozliczeniu jej wykorzystania;

5) termin rozliczenia – terminy składania dokumentów rozliczeniowych, na

podstawie których właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego może ocenić,

czy dotacja została prawidłowo wykorzystana.

6.5.2. Finansowanie przedszkoli publicznych.

Przedszkola otrzymują na każdego ucznia z budżetu gminy dotację w wysokości

równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w przedszkolach publicznych

prowadzonych przez gminę, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej

niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola i oddziału przedszkolnego

w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu

terytorialnego. W przypadku braku na terenie gminy przedszkola prowadzonego przez gminę

podstawą do ustalania wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą

gminę na prowadzenie przedszkoli publicznych. Jeżeli do przedszkola uczęszcza uczeń

niebędący mieszkańcem gminy dotującej to przedszkole, gmina, której jest mieszkańcem,

pokrywa koszty dotacji zgodnie z zasadami opisanymi wyżej.

Osoba prowadząca wychowanie przedszkolne w formach, przewidzianych

rozporządzeniem ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania – zgodnie z art. 14a

ust. 7 uSysOśw., otrzymuje na każdego ucznia objętego tą formą wychowania

przedszkolnego dotację z budżetu gminy w wysokości nie niższej niż 50 % wydatków

bieżących przewidzianych na jednego ucznia w przedszkolu publicznym prowadzonym przez

gminę, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota

przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola i oddziału przedszkolnego części

oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę. W przypadku braku na terenie

gminy przedszkola publicznego podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące

ponoszone przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego. Jeżeli formą

wychowania przedszkolnego jest objęty uczeń niebędący mieszkańcem gminy dotującej tę

152

formę wychowania przedszkolnego, gmina, której mieszkańcem jest ten uczeń, pokrywa

koszty dotacji udzielnej zgodnie z zasadami opisanymi wyżej do wysokości iloczynu kwoty

wydatków bieżących stanowiących w gminie dotującej podstawę ustalania wysokości dotacji

dla form wychowania przedszkolnego w przeliczeniu na jednego ucznia i wskaźnika

procentowego ustalonego na potrzeby dotowania form wychowania przedszkolnego w

gminie zobowiązanej do pokrycia kosztów udzielonej dotacji. W przypadku braku formy

wychowania przedszkolnego na terenie gminy zobowiązanej do pokrycia kosztów udzielonej

dotacji, gmina ta pokrywa koszty udzielonej dotacji w wysokości równej 50% wydatków

bieżących stanowiących w gminie dotującej podstawę udzielenia dotacji dla form

wychowania przedszkolnego w przeliczeniu nas jednego ucznia.

Publiczne przedszkola, szkoły podstawowe oraz, o których mowa w art. 2 pkt 5

uSysOśw, publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne prowadzące wczesne

wspomaganie rozwoju dziecka prowadzone przez osoby prawne inne niż jednostki

samorządu terytorialnego i osoby fizyczne, otrzymują dotację z budżetu gminy, powiatu w

wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jedno dziecko objęte wczesnym

wspomaganiem rozwoju w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu

terytorialnego, pod warunkiem, że osoba prowadząca przedszkole, szkołę ośrodek lub

poradnię przedstawi organowi właściwemu do udzielenia dotacji planowaną liczbę dzieci,

które mają być objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju nie później niż do dnia 30

września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji.

6.5.3 Finansowanie szkół publicznych

Szkoły otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu jednostki samorządu

terytorialnego zobowiązanej do prowadzenia odpowiedniego typu i rodzaju szkół

w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego

samego typu i rodzaju prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, nie

niższej jednak niż kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły danego typu i rodzaju

w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.

W przypadku nieprowadzenia przez jednostkę samorządu terytorialnego szkoły tego samego

typu i rodzaju podstawą ustalenia wysokości dotacji jest kwota przewidziana na jednego

ucznia szkoły publicznej danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla

jednostek samorządu terytorialnego. Placówki publiczne, o których mowa w art. 2 pkt 5 i 7

uSysOśw, prowadzone przez osoby prawne i fizyczne otrzymują na każdego wychowanka

dotację z budżetu powiatu w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na

jednego wychowanka w placówkach tego samego rodzaju prowadzonych przez powiat,

jednak nie niższej od kwoty przewidzianej na jednego wychowanka placówki tego rodzaju

w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku

nieprowadzenia przez powiat placówki publicznej danego rodzaju podstawą ustalenia

153

wysokości dotacji jest kwota przewidziana na jednego wychowanka placówki tego rodzaju

w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego.

Publiczne szkoły artystyczne niewymienione w art. 79 uSysOśw otrzymują na

każdego ucznia dotację z budżetu państwa w wysokości równej wydatkom przewidzianym na

jednego ucznia w szkołach tego samego typu prowadzonych przez ministra właściwego do

spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Minister właściwy do spraw kultury i

ochrony dziedzictwa narodowego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów

publicznych określi, w drodze rozporządzenia, tryb udzielania i rozliczania dotacji dla tych

szkół oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich wykorzystywania, uwzględniając

w szczególności podstawę obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we

wniosku o udzielenie dotacji i w rozliczeniu jej wykorzystania, oraz termin i sposób

rozliczenia dotacji.

Prowadzone przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego

lub osobę fizyczną szkoły publiczne prowadzące kwalifikacyjne kursy zawodowe otrzymują

na każdego słuchacza kursu, który zdał egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w

zakresie danej kwalifikacji, dotację z budżetu powiatu w wysokości nie niższej niż kwota

przewidziana na jednego słuchacza kwalifikacyjnego kursu zawodowego w części

oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli osoba

prowadząca szkołę:

1) poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę słuchaczy

kursu nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania

dotacji;

2) udokumentuje zdanie egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w

zakresie danej kwalifikacji przez słuchaczy kursu w terminie 30 dni od daty

ogłoszenia wyników tego egzaminu przez okręgową komisję egzaminacyjną.

Dotacje dla tych szkół są wypłacane jednorazowo, w terminie 30 dni od dnia

złożenia staroście właściwego powiatu przez osobę prowadzącą szkołę zaświadczenia o

zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji

przez słuchaczy, którzy ukończyli kwalifikacyjny kurs zawodowy w tej szkole, wydanego

przez okręgową komisję egzaminacyjną na wniosek osoby prowadzącej szkołę.

154

6.5.4. Przekazywanie, przeznaczenie i kontrola dotacji.

Dotacje są przekazywane w 12 częściach, w terminie do ostatniego dnia każdego

miesiąca na rachunek bankowy szkoły lub placówki. Powyższej zasady nie stosuje się do

dotacji udzielanych placówkom publicznym prowadzonym przez osoby prawne i fizyczne

niewymienione w art. 80 ust. 3 a uSysOśw, które mogą otrzymywać dotacje z budżetu

powiatu w wysokości i na zasadach ustalonych przez radę powiatu.

Szkoła lub placówka publiczna przekazana do prowadzenia osobie prawnej

niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej na podstawie umowy

(art. 5 ust. 5g uSysOśw), otrzymuje dotacje od dnia przekazania szkoły lub placówki.

W przypadku szkół, w których zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w klasach (semestrach)

programowo najwyższych kończą się w kwietniu lub czerwcu, dotacja przysługuje również na

każdego absolwenta szkoły w okresie od miesiąca następującego po miesiącu, w którym

ukończył szkołę, do końca roku szkolnego, w którym absolwent ukończył szkołę. Dotacje są

przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań szkoły lub placówki w zakresie

kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej, i mogą być wykorzystane

wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkoły lub placówki. Prawidłowość wykorzystania

dotacji przyznanych szkołom i placówkom mogą kontrolować organy jednostek samorządu

terytorialnego, które ze swych budżetów przyznały dotacje. Osoby upoważnione przez

organy jednostek samorządu terytorialnego do przeprowadzenia kontroli mają prawo wstępu

do szkół i placówek, wglądu do prowadzonej przez nie dokumentacji organizacyjnej,

155

finansowej i przebiegu nauczania oraz mogą w tym zakresie przetwarzać dane osobowe

uczniów tych szkół i placówek.

Zgodnie z art. 81 uSysOśw:

1) publiczne szkoły, placówki, a także inne formy wychowania przedszkolnego, zakłady

kształcenia nauczycieli, placówki doskonalenia nauczycieli i kolegia pracowników

służb społecznych oraz prowadzące je organy są zwolnione z opłat z tytułu trwałego

zarządu, użytkowania i użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących

własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego i ich związków,

zajętych na działalność oświatową;

2) publiczne szkoły, placówki, a także inne formy wychowania przedszkolnego, zakłady

kształcenia nauczycieli, placówki doskonalenia nauczycieli i kolegia pracowników

służb społecznych oraz prowadzące je organy są zwolnione z podatku od

nieruchomości, podatku leśnego i podatku rolnego w zakresie nieruchomości

zajętych na działalność oświatową na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

6.7 Pytania i odpowiedzi

W oparciu o jakie dokumenty powinien być przygotowany statut skoły publicznej?

W oparciu o art 60 uSysOśw i rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja

2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół

(Dz.U. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.)

Jakie kompetencje posiada dyrektor placówki?

Dyrektor szkoły lub placówki w szczególności:

1) kieruje działalnością szkoły i reprezentuje ją na zewnątrz;

2) sprawuje nadzór pedagogiczny, z zastrzeżeniem art. 36 ust. 2 uSysOśw;

3) sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju

psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne;

4) realizuje uchwały rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w

ramach ich kompetencji stanowiących;

156

5) dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły lub placówki

zaopiniowanym przez radę szkoły lub placówki i ponosi odpowiedzialność za ich

prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i

gospodarczą obsługę szkoły;

6) wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i

nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę;

7) wykonuje inne zadania wynikające z przepisów szczególnych;

8) współdziała ze szkołami wyższymi oraz zakładami kształcenia nauczycieli w

organizacji praktyk pedagogicznych;

9) odpowiada za właściwą organizację i przebieg sprawdzianu i egzaminów,

przeprowadzanych w szkole;

10) stwarza warunki do działania w szkolelub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i

innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem

statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form

działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkołylub placówki.

O jakich sprawach pracowniczych decyduje dyrektor szkoły?

Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce

nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje

w sprawach:

1) zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki;

2) przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym

pracownikom szkoły lub placówki;

3) występowania z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły

lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz

pozostałych pracowników szkoły lub placówki.

Co powinien zrobić dyrektor, gdy uzna, że uchwała rady pedagogicznej jest niezgodna

z przepisami prawa?

Dyrektor szkoły lub placówki wstrzymuje wykonanie uchwał niezgodnych z przepisami

prawa. O wstrzymaniu wykonania uchwały dyrektor niezwłocznie zawiadamia organ

prowadzący szkołę lub placówkę oraz organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Organ

sprawujący nadzór pedagogiczny uchyla uchwałę w razie stwierdzenia jej niezgodności z

przepisami prawa po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego szkołę lub placówkę.

Rozstrzygnięcie organu sprawującego nadzór pedagogiczny jest ostateczne.

Kto dopuszcza do użytku w szkole programy nauczania?

157

Dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.

158

Krzysztof Ledniowski, Michał Mółka

Rozdział VII

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE JAKO PODMIOTY ZDOLNE

DO PRZEJĘCIA ZADAŃ GMINY

W ZAKRESIE EDUKACJI PODSTAWOWEJ

159

ażdy obywatel Rzeczpospolitej Polskiej ma prawo do nauki. Prawo to ma bardzo

wysoką rangę - zostało ustanowione w przepisach Konstytucji (art. 70 ust. 1 zd. 1).

Konsekwencją przyznania obywatelom tego prawa, są obowiązki Państwa m.in.

zapewniania bezpłatnej nauki w szkołach publicznych (art. 70 ust. 2 zd. 1 Konstytucji) oraz

zapewnienia powszechnego i równego dostępu do wykształcenia (art. 70 ust. 4 zd. 1

Konstytucji). W wykonaniu obowiązków nałożonych przez Konstytucję na Państwo, ustawą o

systemie oświaty przekazano do zadań własnych gmin zakładanie i prowadzenie m.in. szkół

podstawowych i gimnazjów (za wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów

specjalnych), a do zadań własnych powiatu zakładanie i prowadzenie m.in. szkół

podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych (art. 5 ust. 5 i art. 5 ust. 5a uSysOśw).

Jednakże zadania z zakresu oświaty i wychowania nie są wyłączną domeną władzy

publicznej. Zadania z tego zakresu mogą także wykonywać obywatele i instytucje. Przede

wszystkim, obywatele i instytucje mają prawo do zakładania szkół podstawowych,

ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych (art. 70 ust. 3 zd. 2

Konstytucji). Rozwinięcie tego uprawnienia nastąpiło w przepisach uSysOśw, według

których szkoły i placówki mogą być zakładane i prowadzone nie tylko przez jednostki

samorządu terytorialnego i wymienione organy administracji rządowej, ale także przez inne

K

160

osoby prawne, a także przez osoby fizyczne (art. 5 ust. 2 uSysOśw). Nadto osoby prawne

niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, a także osoby fizyczne mogą przejmować

od jednostek samorządu terytorialnego będących organami prowadzącymi szkoły

prowadzenie tych szkół (art. 5 ust. 5g uSysOśw). Do szkół, których prowadzenie przejęły

osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne, stosuje się co

do zasady przepisy dotyczące szkół publicznych (art. 5 ust. 5i uSysOśw).

Jak wynika z przepisu art. 5 ust. 5g uSysOśw, do kręgu organizacji mogących

przejmować prowadzenie szkół od jednostek samorządu terytorialnego będących organami

prowadzącymi tych szkół zaliczono osoby fizyczne i wszystkie osoby prawne inne niż

jednostki samorządu terytorialnego. Do kręgu podmiotów mogących przejmować

prowadzenie szkół należeć między innymi organizacje pozarządowe, lecz tylko te, które

posiadają osobowość prawną.

7.1. Pojęcie i działalność organizacji pozarządowych.

7.1.1. Pojęcie organizacji pozarządowych.

Dla wyjaśnienia pojęcia organizacji pozarządowych należy się odwołać do definicji

zawartej w uDziałPożytPubl. Wynika to z tego, że uSysOśw nie zawiera własnej definicji tego

pojęcia, natomiast uDziałPożytPubl jest podstawowym aktem prawnym normującym

działalność organizacji pozarządowych. Według art. 3 ust. 2 uDziałPożytPubl organizacjami

pozarządowymi są:

1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o

finansach publicznych;

2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku;

3) osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej,

którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i

stowarzyszenia.

161

Jednostkami finansów publicznych są według art. 9 uFinanPubl:

1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli

państwowej iochrony prawa oraz sądy i trybunały;

2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;

3) jednostki budżetowe;

4) samorządowe zakłady budżetowe;

5) agencje wykonawcze;

6) instytucje gospodarki budżetowej;

7) państwowe fundusze celowe;

8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa

Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy

Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

9) Narodowy Fundusz Zdrowia;

10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

11) uczelnie publiczne;

12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

13) państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe;

14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych

ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw,

instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

Przesłanka „niedziałania w celu osiągnięcia zysku” oznacza, że cele statutowe

organizacji muszą mieć charakter niezarobkowy. Co należy podkreślić, przesłanki tej nie

należy rozumieć w ten sposób, że organizacja, aby spełniać warunki dla uznania ją za

organizację pozarządową nie może w ogóle prowadzić działalności gospodarczej. Istotne

jest, aby prowadzenie działalności gospodarczej przez organizację miało na celu uzyskanie

środków na finansowanie właściwej działalności statutowej, a nie podział zysku pomiędzy

członków, udziałowców czy pracowników. Przepisy niektórych aktów prawnych normujących

działalność organizacji pozarządowych wprost przewidują możliwość prowadzenia przez nie

działalności gospodarczej. Przykładowo, według art. 34 PrStowarz stowarzyszenie może

prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych

przepisach. Nadto przepis ten stanowi, że dochód z działalności gospodarczej

stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału

162

między jego członków. Z kolei w myśl art.5 ust. 5 uFund fundacja może prowadzić

działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów.

Do najbardziej znanych organizacji pozarządowych należą:

1) stowarzyszenia (rejestrowe i zwykłe);

2) fundacje;

7.1.2. Działalność organizacji pozarządowych.

Dla realizacji swych celów statutowych organizacje pozarządowe mogą prowadzić:

1) działalność gospodarczą;

2) działalność nieodpłatną pożytku publicznego;

3) działalność odpłatną pożytku publicznego;

4) w inny sposób gromadzić i wydatkować składniki majątku i przeznaczać je na cele

statutowe.

Działalnością gospodarczą, według definicji zawartej w art. 2 uSDG jest zarobkowa

działalność wytwórcza, budowlana handlowa, usługowa, oraz poszukiwanie, rozpoznawanie

i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób

zorganizowany i ciągły.

Jak wynika z przedstawionej definicji, działalność gospodarcza nie jest ograniczona

co do przedmiotu tej działalności (produkcja, handel, usługi i inne). Działalność gospodarcza

obejmuje także działalność zawodową, a więc działalność, w której istotą jest osobista praca

prowadzącego działalność oparta o posiadane przez niego specjalne kwalifikacje.

Działalność zawodowa obejmuje tzw. wolne zawody np. zawody prawnicze, aptekarzy,

architektów, inżynierów budownictwa, biegłych rewidentów, brokerów ubezpieczeniowych,

doradców podatkowych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych,

księgowych, lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, rzeczników patentowych,

rzeczoznawców majątkowych, tłumaczy przysięgłych.

Działalność gospodarcza charakteryzuje się przede wszystkim tym, iż jest

prowadzona w celu osiągnięcia zysku – samo jednak następcze osiągnięcie zysku z danej

działalności nie ma znaczenia dla zakwalifikowania działalności jako gospodarczej, liczy się

zamiar osiągnięcia zysku przyświecający osobie prowadzącej działalność. Za działalność

gospodarczą powszechnie uważa się także działalność nie nastawioną na zysk, lecz opartą

163

na zasadzie ekonomicznego rozrachunku. Chodzi tu przede wszystkim o działalność

podmiotów utworzonych przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego

świadczących usługi użyteczności publicznej np. telewizja i radiofonia publiczna, usługi

powszechnie dostępne jak dostawa wody i odprowadzanie ścieków czy odbiór odpadów.

Dla kwalifikacji działalności jako gospodarczej istotne jest także, aby była ona

wykonywana w sposób zorganizowany, czyli wymaga ona pewnego zaplecza

organizacyjnego i materialnego.

Działalność gospodarcza to działalność wykonywana w sposób ciągły. Jednorazowe

czy sporadyczne wykonanie pewnych działań nie może być uznane za działalność

gospodarczą. Należy jednak mieć na uwadze, że pojęcie „ciągłości” jest nieostre i dlatego

w praktyce nie można jednoznacznie wyznaczyć granicy, od której dana działalność będzie

wykonywana w sposób ciągły.

Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna,

prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w art.

4 uPożytPubl (art. 3 ust. 1 uPożytPubl). Działalność pożytku publicznego nie jest co do

zasady działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów uSDG, i może być prowadzona

jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna (art. 6 uPożytPubl). Według art.

4 ust. 1 uPożytPubl do zadań publicznych, których wykonywanie przez organizacje

pozarządowe może stanowić działalność pożytku publicznego, należą sprawy:

1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz

2) wyrównywania szans tych rodzin i osób;

3) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;

4) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych

5) wykluczeniem społecznym;

6) działalności charytatywnej;

7) podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz

8) rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;

9) działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;

10) ochrony i promocji zdrowia;

11) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;

12) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i

zagrożonych zwolnieniem z pracy;

13) działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;

14) działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;

15) działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;

16) działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz

rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce

gospodarczej;

17) działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;

18) nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;

164

19) wypoczynku dzieci i młodzieży;

20) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;

21) wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;

22) ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;

23) turystyki i krajoznawstwa;

24) porządku i bezpieczeństwa publicznego;

25) obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

26) upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a

także działań wspomagających rozwój demokracji;

27) ratownictwa i ochrony ludności;

28) pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i

za granicą;

29) upowszechniania i ochrony praw konsumentów;

30) działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy

między społeczeństwami;

31) promocji i organizacji wolontariatu;

32) pomocy Polonii i Polakom za granicą;

33) działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;

34) promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;

35) działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i

ochrony praw dziecka;

36) przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;

37) działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów

prowadzących działalność pożytku publicznego, w zakresie określonym w pkt 1-36.

Nieodpłatną działalnością pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez

organizacje pozarządowe i inne wskazane w uDziałPożytPubl podmioty, w sferze zadań

publicznych, o której mowa w art. 4 uDziałPożytPubl, za które nie pobierają one

wynagrodzenia (art. 7 uDziałPożytPubl).

Odpłatną działalnością pożytku publicznego jest według art. 8 ust. 1

uDziałPożytPubl: działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i inne wymienione

w ustawie podmioty, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4 uDziałPożytPubl, za

które pobierają one wynagrodzenie; sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub

świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego, w

szczególności w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do pracy zawodowej osób

niepełnosprawnych oraz reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych

wykluczeniem społecznym. Według art. 9 ust. 1 uDziałPożyt.Publ działalność odpłatna

pożytku publicznego stanowi jednak działalność gospodarczą, w rozumieniu uSDG jeżeli:

wynagrodzenie, o którym mowa w art. 8 ust. 1 uDziałPożytPubl jest w odniesieniu do

działalności danego rodzaju wyższe od tego, jakie wynika z kosztów tej działalności,

lubprzeciętne miesięczne wynagrodzenie osoby fizycznej z tytułu zatrudnienia przy

wykonywaniu statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego, za okres ostatnich 3

165

miesięcy, przekracza 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze

przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok

poprzedni; przez wynagrodzenie to rozumie się wynagrodzenie z tytułu świadczenia pracy

lub usług, niezależnie od sposobu nawiązania stosunku pracy lub rodzaju i treści umowy

cywilnoprawnej z osobą fizyczną.

Organ administracji publicznej, który w trakcie kontroli podmiotu stwierdzi, że

zachodzą przesłanki negatywne z art. 9 ust. 1 uDziałPożytPubl, wzywa go do złożenia

wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców działalności danego rodzaju w terminie 30 dni od

dnia wezwania (art. 9 ust. 1a uDziałPożytPubl). Jeżeli w tym terminie podmiot nie wykaże

organowi administracji publicznej, że złożył wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców

działalności danego rodzaju, organ administracji publicznej informuje sąd rejestrowy

właściwy dla tego podmiotu o prowadzeniu przez niego działalności gospodarczej. Sąd

rejestrowy może nakładać na podmiot grzywny w celu przymuszenia. Wysokość jednokrotnej

grzywny nie może przekroczyć 10.000,00 (dziesięciu tysięcy) złotych, chyba że dwukrotne

nałożenie grzywny okaże się nieskuteczne – wówczas ograniczenie nie obowiązuje. Kwestie

te są uregulowane w art. 9 ust.1b uDziałPożytPubl w zw. z art. 1052 KPC.

Nie można prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego i działalności

gospodarczej w odniesieniu do tego samego przedmiotu działalności (art. 9 ust. 3

uDziałPożytPubl). Przychód z działalności odpłatnej pożytku publicznego służy wyłącznie

prowadzeniu działalności pożytku publicznego (art. 8 ust. uDziałPożytPubl).

Analizując przepisy normujące pojęcie działalności gospodarczej i pojęcie odpłatnej

działalności pożytku publicznego dochodzi się do wniosku, że działalność odpłatna pożytku

publicznego może pokrywać się z działalnością gospodarczą. Wykonywanie konkretnych

zadań publicznych wymienionych w art. 4 ust. 1 uDziałPożytPubl można bowiem

zakwalifikować jako działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, lub usługową w

rozumieniu art. 2 uSDG. Jeżeli na dodatek działalność ta będzie wykonywana w sposób

zorganizowany i ciągły (dalsze przesłanki definicji działalności gospodarczej z art. 2 uSDG),

to wykonywanie działalności odpłatnej pożytku publicznego spełnia przesłanki prowadzenia

działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 uSDG. Dlatego też ustawodawca, chcąc

ułatwić prowadzenie organizacjom pozarządowym działalności w zakresie zadań publicznych

wymienionych w art. 4 ust. 1 uDziałPożytPubl, wyraźnie postanowił, że prowadzenie

działalności w zakresie tych zadań publicznych nawet odpłatnie, nie będzie w razie

spełnienia warunków przewidzianych w art. 8 ust. 1 i art. 9 ust. 1 uPożytPubl uznawane za

prowadzenie działalności gospodarczej. Status przedsiębiorcy nakłada na podmiot szereg

obowiązków, stąd chęć ustawodawcy ułatwienia organizacjom pozarządowym prowadzenia

działalności w zakresie wykonywania zadań publicznych wymienionych w art. 4 ust. 1

uDziałPożytPubl. Innymi słowy, na podstawie wyraźnej decyzji ustawodawcy, prowadzenie

przez organizację pozarządową działalności, która powinna zostać zakwalifikowana jako

działalność gospodarcza nie będzie traktowane jako taka działalność, jeżeli organizacja

spełni warunki przewidziane w art. 8 ust. 1 i art. 9 ust. 1 uDziałPożyt.Publ.

166

Pojęcie działalności pożytku publicznego należy odróżnić od pojęcia organizacji

pożytku publicznego. Nie są to pojęcia tożsame. Pojęcie działalności pożytku publicznego

wyjaśniono wyżej, natomiast organizacją pożytku publicznego jest organizacja pozarządową

(lub inny wymieniony w uDziałPożytPubl podmiot), prowadząca działalność pożytku

publicznego, która spełnia specjalne przesłanki określone w uDziałPożytPubl i uzyskała wpis

do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej informacji potwierdzającej spełnianie

tych specjalnych przesłanek, a gdy organizacja nie ma obowiązku wpisu do rejestru z innego

tytułu, to w celu uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego, organizacja ta musi

zostać wpisana do tego rejestru.

Z wpisem tym nie wiąże się nabycie osobowości prawnej przez taką organizację, a w

rejestrze ujawnia się informację, że organizacja pożytku publicznego nie posiada osobowości

prawnej. Organizacja uzyskuje status organizacji pożytku publicznego z chwilą wpisu do

KRS. Kwestie te normują przepisy art. 22 ust. 2 pkt 3 i 4 uDziałPożytPubl w zw. z art. 49a

ust. 1-3 uKRS. Status organizacji pożytku publicznego oznacza przysługiwanie organizacji,

przewidzianych w przepisach prawa dla takiej organizacji uprawnień.

Organizacje pozarządowe mogą ponadto gromadzić składniki majątkowe dla swej

działalności m. in. poprzez:

1) przeprowadzanie zbiórek publicznych;

2) pobieranie składek członkowskich (dotyczy to organizacji stanowiących zrzeszenia

osób);

3) przyjmowanie darowizn;

4) przyjmowanie spadków;

5) przyjmowanie zapisów;

6) uzyskiwanie dochodów z własnego majątku;

7) pozyskiwanie dotacji i grantów.

Problematyka zbiórek publicznych jest uregulowana:

1) w ustawie z dnia 15 marca 1933 roku o zbiórkach publicznych (Dz.U. z 1933 r., Nr 22,

poz. 162, z późn. zm.);

2) oraz w akcie wykonawczym do tej ustawy - rozporządzeniu Ministra Spraw

Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów

przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami (Dz.U.

z 2003 r., Nr 199, poz. 1947, z późn. zm.).

167

Przez zbiórkę publiczną rozumiemy wszelkie publiczne zbieranie ofiar w gotówce

lub naturze na pewien z góry określony cel (art. 1 uZbPubl). Cel zbiórki musi być godny

poparcia oraz nie może być niezgodny z prawem lub interesem publicznym (art. 3 uZbPubl).

Za takie cele uważa się przede wszystkim: cele religijne, państwowe, oświatowe, zdrowotne,

kulturalno-społeczne i społeczno-opiekuńcze (art. 3 ust. 2 uZbPubl). Zabronione jest

organizowanie zbiórek wyłącznie w interesie osobistym np.: na zapłatę zaległych rat kredytu,

zaległych alimentów czy też grzywny (art. 3 ust. 3 uZbPubl). Zatem ustawa przewiduje

niezwykle szeroki katalog celów, na które można organizować zbiórki. Ważny jest jednak

fakt, iż cele określone z ustawy o zbiorkach publicznych muszą się pokrywać z celami

statutowymi organizacji, która chce przeprowadzić zbiórkę. W przeciwnym przypadku zbiórka

taka nie może zostać uznana za zbiórkę publiczną.

Zbiórka publiczna ofiar w gotówce może być, w myśl § 1 rozporządzenia Ministra

Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów

przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami

przeprowadzona w następujących formach:

1) dobrowolnych wpłat na konto, założone osobno dla każdej zbiórki publicznej przez

przeprowadzającego zbiórkę publiczną;

2) zbierania ofiar do puszek kwestarskich oraz skarbon stacjonarnych, umieszczanych

w obiektach, za zgodą ich właścicieli lub użytkowników;

3) sprzedaży cegiełek wartościowych;

4) sprzedaży przedmiotów i usług.

Zbieranie ofiar w naturze może być dozwolone tylko w przypadku, gdy wszystkie

dary będą mogły być w niezmienionej postaci zużyte na cel określony w pozwoleniu (§ 2

rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r.

w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi

zbiórkami ).

Każda zbiórka publiczna może być przeprowadzona wyłącznie na podstawie

zezwolenia wydanego przez uprawniony organ administracji samorządowej lub rządowej.

Pozwolenia wydaje się w następstwie złożenia przez organizację wniosku do odpowiedniego

organu administracji samorządowej lub rządowej. Zgodnie z § 9 rozporządzenia Ministra

Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów

przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami jednym

z elementów wniosku jest przedstawienie organowi planu przeprowadzenia zbiórki

publicznej, który określa:

1) cel, na który mają być przeznaczone ofiary pochodzące ze zbiórki publicznej;

2) formy przeprowadzenia zbiórki publicznej;

168

3) termin rozpoczęcia i zakończenia zbiórki publicznej;

4) obszar, na którym zbiórka publiczna ma być prowadzona;

5) sposób informowania o prowadzonej zbiórce publicznej;

6) liczbę osób, które mają brać udział w zbiórce publicznej;

7) przewidywane koszty przeprowadzenia zbiórki publicznej, w tym rodzaj i wysokość

poszczególnych wydatków.

W sytuacji, gdy ofiary pochodzące ze zbiórki publicznej wydatkowane będą poza

granicami państwa, plan przeprowadzenia zbiórki publicznej powinien również wskazywać

miejsce, gdzie będą wydatkowane zebrane ofiary.

Od wniosku o wydanie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki pobiera się opłatę

skarbową w wysokości 82 złotych, którą należy uiścić najpóźniej w dniu złożenia wniosku

(dowód wpłaty dołączą się do wniosku jako załącznik). Podstawę prawną dla tej opłaty

stanowi ust. 44 pkt. 2 trzeciej części załącznika do uOpłSkarb. Z powyższej opłaty są

zwolnione organizacje posiadające status organizacji pożytku publicznego (art. 24 ust. 1 pkt

4 uDziałPożPubl).

Pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki udzielają, w drodze decyzji

administracyjnej:

1) wójt, burmistrz (prezydent miasta) - jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na

obszarze gminy lub jego części;

2) starosta - jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze powiatu lub jego części

obejmującej więcej niż jedną gminę;

3) marszałek województwa - jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze

województwa lub jego części obejmującej więcej niż jeden powiat;

4) minister właściwy do spraw administracji publicznej - jeżeli zbiórka ma być

przeprowadzona na obszarze obejmującym więcej niż jedno województwo oraz w

przypadku, gdy zebrane ofiary mają być zużyte poza granicą państwa (art. 2 ust. 1

uZbPubl).

Zatem to od zakresu terytorialnego prowadzenia zbiórki zależy, który organ jest

władny do wydania pozwolenia. Przedmiotem badania wniosku o udzielenie pozwolenia na

przeprowadzenie zbiórki jest przede wszystkim statut organizacji (kwestia celów

statutowych), cel zbiórki (czy nie jest niezgodny z ustawą) oraz odpis z KRS (czy osoba,

która podpisała wniosek jest uprawniona do reprezentacji). Pozwolenie na przeprowadzenie

zbiórki jest wydawane w drodze decyzji administracyjnej, określającej w sposób szczególny

169

warunki co do sposobu przeprowadzenia zbiórki oraz czas, w którym zbiórka ma być

przeprowadzona.

Zbiórkę mogą przeprowadzać członkowie organizacji, która otrzymała pozwolenie,

członkowie organizacji mających pokrewne cele działania bądź też osoby imiennie

zaproszone (art. 7 ust.1 uZbPubl). W zbiórce mogą uczestniczyć osoby pełnoletnie oraz

małoletnie powyższej 16 roku życia, jak również inni małoletni, jeżeli przeprowadzają zbiórkę

na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku

publicznego i o wolontariacie, pod nadzorem osób pełnoletnich odrębnie upoważnionych do

tego przez tę organizację (art. 7 ust.1a uZbPubl). Każda z takich osób musi posiadać

specjalną legitymację, który powinna zawierać: numer kolejny, nazwę przeprowadzającego

zbiórkę i jego adres, cel zbiórki publicznej, nazwę organu, który udzielił pozwolenia, numer

i datę wydanego pozwolenia, fotografię osoby przeprowadzającej zbiórkę publiczną, jej imię,

nazwisko i adres oraz określenie terminu ważności legitymacji. Legitymacja osoby

małoletniej powinna zawierać również imię i nazwisko osoby pełnoletniej, odrębnie

upoważnionej do nadzoru nad małoletnim. Legitymacja powinna być podpisana przez osoby

uprawnione do reprezentowania przeprowadzającego zbiórkę publiczną i potwierdzona

pieczęcią tej instytucji (§ 8 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych

i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek

publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami. Nadto niezwykle istotny jest fakt, iż

osoby organizujące lub przeprowadzające zbiórkę nie mogą za świadczone czynności

otrzymywać jakiegokolwiek wynagrodzenia (art. 7 ust 2 uZbPubl).

Organizacja przeprowadzająca zbiórkę publiczną prowadzi w formie rejestru

dokumentację dotyczącą przebiegu akcji zbiórkowej, zawierającą następujące informacje:

1) komu, kiedy i jakie puszki kwestarskie, skarbony stacjonarne, przedmioty i cegiełki

wartościowe zostały wydane;

2) kiedy przeprowadzona zbiórka publiczna została zakończona;

3) sumę zebranych ofiar pieniężnych;

4) rodzaj i ilość zebranych ofiar w naturze (§ 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw

Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów

przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami).

Dane, o których mowa powyżej muszą być potwierdzone podpisami osób, które

zbiórkę przeprowadzały i które odebrały zebrane ofiary. Usuwanie wpisów bądź czynienie ich

nieczytelnymi jest niedozwolone. Dozwolone są przekreślenia dające możliwość odczytania

przekreślonej treści (§ 10 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych

i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek

publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami). Dokumentację, o której mowa

powyżej przechowuje się przez okres 2 lat od dnia zakończenia zbiórki (§ 11 rozporządzenia

170

Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów

przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami).

Ostatnim obowiązkiem ciążącym na organizatorze zbiórki jest podanie wyników

zbiórki i sposobu zużytkowania zebranych ofiar do wiadomości organu, który udzielił

pozwolenia (poprzez złożenie sprawozdania) oraz ogłoszenie w terminie 1 miesiąca w

prasie, w rozumieniu przepisów Prawa prasowego, o zasięgu obejmującym co najmniej

obszar, na którym zbiórka została przeprowadzona. Publiczne ogłoszenie wyników zbiórki

publicznej musi zawierać:

1) nazwę i siedzibę przeprowadzającego zbiórkę publiczną;

2) nazwę organu oraz datę i numer pozwolenia;

3) sumę zebranych ofiar pieniężnych, uwzględniającą ilość i rodzaj zebranych ofiar na

poszczególne cele, według form zbiórki publicznej;

4) rodzaj i ilość zebranych ofiar w naturze;

5) wysokość kosztów przeprowadzenia zbiórki publicznej, z dokładnym wymienieniem

rodzaju i wysokości poszczególnych wydatków (par. 12 rozporządzenia Ministra

Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów

przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami.

Kończąc warto również wspomnieć że zgodnie z ustawą o zbiórkach publicznych nie ma ona

zastosowania do:

1) do zbierania ofiar na cele religijne, kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą,

naukową, oświatową i wychowawczą oraz utrzymanie duchownych i członków

zakonów, jeżeli odbywają się w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach

i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie

ustalony;

2) do zbiórek, przeprowadzanych w drodze loterii pieniężnych lub fantowych, jeżeli

zbiórki te nie są przeprowadzane w miejscach publicznych;

3) do zbiórek, przeprowadzanych w lokalach prywatnych wśród grona osób znajomych

osobiście przeprowadzającym zbiórkę;

4) do zbiórek wśród młodzieży szkolnej w lokalach szkolnych, odbywających się na

podstawie pozwolenia władz szkolnych;

5) do zbiórek koleżeńskich w lokalach urzędów publicznych na cele godne poparcia,

odbywających się na podstawie pozwolenia przełożonego urzędu (art. 13 uZbPulb).

171

Zatem w przypadku powyższych zbiórek mogą być one przeprowadzone bez

uzyskania pozwolenia oraz bez spełnienia wymogów przewidzianych ustawie. Nie mają one

również przymiotu zbiórek publicznych w rozumieniu ustawy.

7.1.3. Pojęcie i cechy osób prawnych

W obrocie prawnym działają faktycznie tylko ludzie. Mogą oni działać samodzielnie,

realizując własne cele, ale mogą też działać wspólnie dla realizacji swych wspólnych celów.

Aby ułatwić realizację takich wspólnych celów pomyślana jest konstrukcja osób prawnych.

Istota osoby prawnej sprowadza się do tego, że jest to wprawdzie organizacja tworzona

przez ludzi, jednakże prawo nakazuje traktować tą jako odrębny od tych ludzi twór. Kategoria

osób prawnych została kreowana przez przepisy prawa cywilnego, one też normują istotę,

tworzenie, zasady działania i likwidację osób prawnych. Z przepisów tych wynika, że osoba

prawna charakteryzuje się następującymi cechami:

a) posiada zdolność prawną,

b) posiada zdolność do czynności prawnych,

c) status osoby prawnej został przyznany

organizacji przez ustawę.

Posiadanie przez osobę prawną zdolności prawnej

oznacza, że może być ona podmiotem praw

i obowiązków cywilnoprawnych, czyli, że

przysługują jej prawa i obowiązki cywilnoprawne

(art. 8 KC). To osobie prawnej, a nie tworzącym ją

ludziom przysługuje nabyty przez osobę prawną

majątek. Także długi obciążają samą osobę

prawną, a nie tworzących ją ludzi (czym innym jest

jednak, że czasem akty prawne nakładają na

pewne osoby działające w charakterze organów osób prawnych odpowiedzialność za długi

osoby prawnej – jest to zawsze odpowiedzialność ustanowiona obok odpowiedzialności

osoby prawnej, a nie zamiast odpowiedzialności osoby prawnej).

Posiadanie przez osobę prawną zdolności do czynności prawnych oznacza, że

osoba ta może działać w obrocie cywilnoprawnym w swoim imieniu. Oczywiście z uwagi na

charakter osób prawnych jako organizacji ludzi, może ona faktycznie działać tylko poprzez

ludzi. Dlatego też prawo przyjęło konstrukcję tzw. organów osoby prawnej. Organy osoby

prawnej to części struktury organizacyjnej osoby prawnej. Tworzą je osoby, które w myśl

przepisów prawa lub statutu osoby prawnej są uprawnione do działania za osobę prawną.

Zachowanie osób wchodzących w skład organu jest przez prawo traktowane jako

172

zachowanie samej osoby prawnej, jeżeli osoby wchodzące w skład organu działały jako

organ i jednocześnie działały w zakresie przyznanych im przez przepisy i statut kompetencji.

Samo spełnianie przez organizację powyższych cech nie wystarcza jeszcze do

uznania organizacji za osobę prawną. Otóż według art. 33 KC osobą prawną jest Skarb

Państwa oraz jednostki organizacyjne, którym przepisy przyznają osobowość prawną. To

przepis prawa decyduje zatem, czy dana organizacja posiada status osoby prawnej.

Przepisy prawa mogą przyznawać osobowość prawną bądź określonym organizacjom (np.

art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim tekst jednolity

Dz.U. z 2005, Nr 1, poz. 2, z późn. zm., który stanowi, że Narodowy Bank Polski posiada

osobowość prawną) bądź określonemu typowi organizacji (np. art. 17 ust. 1 PrStowarz, który

stanowi, że stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru).

Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy;

w wypadkach i w zakresie w przepisach tych przewidzianych organizację i sposób działania

osoby prawnej reguluje także jej statut (art. 35 KC). Statut osoby prawnej nie ma charakteru

prawa lecz czynności prawnej zbliżonej do umowy. Jest on wiążący dla członków osoby

prawnej i członków organów osoby prawnej, na zasadzie zgody na poddanie się jego

regulacjom wyrażonej przez osoby przystępujące w charakterze członków osoby prawnej lub

członków organów osób prawnych.

Co do zasady jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej

wpisu do właściwego rejestru, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej (art. 37 § 1

KC). Rodzaje rejestrów oraz ich organizację i sposób prowadzenia regulują przepisy innych

ustaw niż KC (art. 37 § 2 KC).

7.1.4 Zagadnienia rejestracyjne organizacji pozarządowych

Mając na uwadze tematykę niniejszego podręcznika, należy skupić się na

problematyce funkcjonowania Krajowego Rejestru Sądowego, bowiem to właśnie do

objętych nim rejestrów wpisywane są organizacje pozarządowe będące osobami prawnymi.

Można natomiast pominąć problematykę innych rejestrów.

Funkcjonowanie Krajowego Rejestru Sądowego (zwanego dalej KRS) normują

przede wszystkim: ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst

jednolity Dz.U. z 2007 r., Nr 168, poz. 1186 z późn. zm.); ustawa z dnia 17 listopada 1964 r.

Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964r, Nr 43, poz. 296, z późn. zm.); ustawa z

dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U. z

2010 r., Nr 90, poz. 594, z późn. zm.); ustawa z dnia 22 grudnia 1995 r. o wydawaniu

Monitora Sądowego i Gospodarczego (Dz.U. z 1996 r., Nr 6, poz. 42, z późn. zm.);

rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie warunków

organizacyjno-technicznych dotyczących formy wniosków i dokumentów oraz ich składania

173

drogą elektroniczną do sądów rejestrowych i Centralnej Informacji Krajowego Rejestru

Sądowego oraz sposobu posługiwania się dokumentami wydanymi w postaci elektronicznej

(Dz.U. z 2011 r., Nr 299, poz. 1773); rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27

grudnia 2011 r. w sprawie ustroju i organizacji Centralnej Informacji Krajowego Rejestru

Sądowego oraz trybu i sposobu udzielania informacji z Krajowego Rejestru Sądowego i

wydawania kopii dokumentów z katalogu, a także struktury udostępnianych informacji o

podmiotach wpisanych do Rejestru oraz cech wydruków umożliwiających ich weryfikację z

danymi w Rejestrze (Dz.U. z 2011 r., Nr 297, poz. 1760); rozporządzenie Ministra

Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości opłat za udzielanie informacji, wydawanie

odpisów, wyciągów i zaświadczeń z Krajowego Rejestru Sądowego oraz za udostępnianie

kopii dokumentów z elektronicznego katalogu dokumentów spółek

z dnia 19 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2006 r., Nr 247, poz. 1812); rozporządzenie Ministra

Sprawiedliwości z dnia 15 kwietnia 1996 r. w sprawie organizacji, sposobu wydawania

i rozpowszechniania oraz podstawy ustalania ceny numerów Monitora Sądowego

i Gospodarczego i wysokości opłat za zamieszczenie w nim ogłoszenia lub obwieszczenia

(Dz.U. z 1996 r., Nr 45, poz. 204, z późn. zm.); zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia

15 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu i trybu przekazywania przez sądy rejestrowe danych

rejestrowych do Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego (Dz.Urz.MS z 2006 r.,

Nr 8, poz. 132); zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 grudnia 2006 r. w sprawie

warunków organizacyjno-technicznych przekazywania przez sądy rejestrowe dokumentów

drogą elektroniczną do katalogu oraz sposobu ich przechowywania (Dz.Urz.MS z 2006 r., Nr

8, poz. 133).

Według art. 1 uKRS, KRS składa się z:

1) rejestru przedsiębiorców;

2) rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej;

3) rejestru dłużników niewypłacalnych.

Obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców, według art. 36 uKRS dotyczy:

1) spółek jawnych;

2) europejskich zgrupowań interesów gospodarczych;

3) spółek partnerskich;

4) spółek komandytowych;

5) spółek komandytowo-akcyjnych;

6) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością;

7) spółek akcyjnych;

174

8) spółek europejskich;

9) spółdzielni;

10) spółdzielni europejskich;

11) przedsiębiorstw państwowych;

12) instytutów badawczych;

13) przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości

przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne;

14) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych;

15) towarzystw reasekuracji wzajemnej;

16) oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej;

17) głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń;

18) głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji;

19) instytucji gospodarki budżetowej.

Podmioty te mają obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców bez względu na to,

czy prowadzą działalność gospodarczą. Przykładowo do rejestru przedsiębiorców wpisuje

się zawsze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne, choć według przepisów

regulujących funkcjonowanie tych spółek mogą one być także zakładane do realizacji

wyłącznie innych celów niż prowadzenie działalności gospodarczej.

Ponadto na mocy powołanego wyżej art. 36 uKRS w związku z art. 50 uKRS

obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców podlegają inne osoby prawne, jeżeli

wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń,

innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych

zakładów opieki zdrowotnej. Nie dotyczy to jedynie samodzielnych publicznych zakładów

opieki zdrowotnej (art. 50 uKRS). Obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców tych

podmiotów powstaje z chwilą podjęcia działalności gospodarczej. Jeżeli zatem założyciele

organizacji pozarządowej planują, aby jednocześnie z powstaniem organizacji mogła ona

podjąć prowadzenie działalności gospodarczej powinni oni uzyskać wpisy do obu

wspomnianych rejestrów.

Do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji

oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej wpisuje się, jak sama nazwa wskazuje,

175

stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, fundacje oraz publiczne zakłady

opieki zdrowotnej (art. 49 ust. 1 uKRS). Ponadto do tego rejestru wpisuje się organizacje

pożytku publicznego jeżeli nie mają, z innego tytułu, obowiązku dokonania wpisu do

Krajowego Rejestru Sądowego (art. 49a ust. 1 uKRS).

Do rejestru dłużników niewypłacalnych, zgodnie z art. 55 uKRS w związku z art.

1086 § 4 KPC, wpisuje się z urzędu: osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą,

jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został

prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza

na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim

egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy

wyższej od kosztów egzekucyjnych; wspólników ponoszących odpowiedzialność całym

swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce

komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości

został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie

wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko

nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się

sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych; dłużników, którzy zostali zobowiązani do

wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu

egzekucyjnym; osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa

prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka

rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie

państwowym lub spółdzielni; dłużników alimentacyjnych, którzy zalegają z zapłatą za okres

dłuższy niż 6 miesięcy, przeciwko którym jest prowadzona egzekucja komornicza. Ponadto

na wniosek wierzyciela posiadającego tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie

fizycznej wpisuje się do rejestru dłużników niewypłacalnych dłużnika, który w terminie 30 dni

od daty wezwania do spełnienia świadczenia nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem

wykonawczym (art. 56 uKRS).

KRS prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe (sądy gospodarcze), obejmujące

swoją właściwością obszar województwa lub jego część tzw. sądy rejestrowe (art. 2 ust. 1

uKRS).

W aktach rejestrowych prowadzi się zbiór wzorów podpisów osób upoważnionych

do reprezentowania podmiotu wpisanego do KRS (art. 11 ust. 1 uKRS). Jednakże w

praktyce zbiór ten obejmuje jedynie wzory podpisów podmiotów wpisanych do rejestru

przedsiębiorców, gdyż podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń,

innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych

zakładów opieki zdrowotnej, które nie składają wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców

nie mają obowiązku dołączania do wniosków wzorów podpisów reprezentantów podmiotu

(art. 49 ust. 4 w zw. z art. 19a ust. 1 i ust. 2 uKRS).

Dla podmiotu wpisanego do KRS prowadzi się odrębne akta rejestrowe obejmujące

w szczególności dokumenty stanowiące podstawę wpisu (art. 9 ust.1 uKRS). Jeżeli przepis

176

ustawy nakazuje zgłoszenie określonych danych sądowi rejestrowemu lub wpisanie ich do

KRS, a dane te nie podlegają według przepisów uKRS wpisowi do określonego działu KRS,

dokumenty zawierające te dane składa się do akt rejestrowych (art. 9 ust. 2 uKRS). Jeżeli

wnioski i dokumenty zostały złożone drogą elektroniczną, w aktach rejestrowych

przechowuje się wydruk tych wniosków i dokumentów wraz ze wskazaniem osób, które je

podpisały (art. 9 ust. 5 uKRS). Ponadto dla spółek prowadzony jest elektroniczny katalog

dokumentów spółek obejmujący niektóre dokumenty spółek (art. 4 ust. 2 pkt. 1 i art. 8a

uKRS).

Jeżeli podmiot wpisywany do KRS działa na podstawie umowy lub statutu, do

wniosku o jego wpisanie dołącza się umowę lub statut (art. 9 ust. 3 uKRS). Do wniosku o

wpis podmiotu do KRS, wniosku dotyczącego zmiany umowy lub statutu podmiotu

wpisanego do KRS, działającego na podstawie umowy lub statutu, dołącza się także tekst

jednolity umowy lub statutu, z uwzględnieniem wprowadzonych zmian (art. 9 ust. 4 zd. 1

uKRS). Tekst jednolity to tekst umowy lub statutu, w którym uwzględniono wszystkie

dokonane zmiany umowy lub statutu, łącznie ze zmianami, które chcemy zarejestrować. Do

tekstu jednolitego nie stosuje się przepisów o formie czynności prawnych (art. 9 ust. 4 zd. 2

uKRS). KC wyróżnia następujące rodzaje form czynności prawnych:

1) forma pisemna (art. 73 § 1 i § 2 KC);

2) forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 751 § 1 KC);

3) forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty (art. 81 § 1 KC);

4) forma aktu notarialnego (art. 91 i 92 PrNot, art. 158 KC).

Do zachowania formy pisemnej czynności prawnej konieczne jest złożenie

własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli (art. 78 § 1

KC). Podpis ma zostać złożony przez osoby fizyczne dokonujące czynności lub ich

przedstawicieli, a w przypadku podmiotów innych niż osoby fizyczne, przez osoby lub organy

uprawnione do reprezentacji podmiotu. Brak konieczności zachowania przepisów o formie

czynności prawnych oznacza po pierwsze, że wystarczające jest przedstawienie tekstu

jednolitego umowy lub statutu na piśmie, chociażby dla statutu lub umowy była wymagana

jakaś forma np. aktu notarialnego czy forma pisemna. Po drugie tekst jednolity nie musi być

podpisany przez wszystkie osoby, które przyjmowały umowę lub statut, albo ich zmiany.

Wystarczające jest złożenie podpisu pod tekstem jednolitym przez ten organ podmiotu, do

którego kompetencji należy sporządzenie tekstu jednolitego.

KRS jest jawny (art. 8 ust. 1 uKRS). W związku z tym, co do zasady każdemu

przysługuje prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze, w aktach rejestrowych i do

wzorów podpisów:

1) każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w KRS (art. 8 ust. 2 uKRS);

177

2) każdy ma prawo otrzymać, również drogą elektroniczną, poświadczone odpisy,

wyciągi, zaświadczenia i informacje z KRS (art. 8 ust. 3 uKRS);

3) co do zasady, każdy ma też prawo przeglądania akt rejestrowych podmiotów

wpisanych do KRS (art. 10 ust. 1 uKRS);

4) sąd, w którym są przechowywane akta rejestrowe podmiotu, wydaje w formie

papierowej poświadczone kopie dokumentów złożonych do akt (art. 10 ust. 6 uKRS);

5) każdy ma prawo zapoznać się ze wzorami podpisów osób upoważnionych do

reprezentowania podmiotów wpisanych do KRS (art. 11 ust. 2 uKRS);

6) każdy ma prawo otrzymać z elektronicznego katalogu spółek, drogą elektroniczną,

poświadczone kopie dokumentów znajdujących się w tym katalogu.

Korzystanie z powyższych uprawnień następuje na wniosek osoby uprawnionej.

Aby ułatwić dostęp do danych zawartych w KRS utworzono Centralną Informację

Krajowego Rejestru Sądowego, z oddziałami przy sądach rejestrowych. Centralna

Informacja wydaje odpłatnie odpisy, wyciągi i zaświadczenia oraz udziela informacji z KRS,

które mają moc dokumentów urzędowych, jeżeli zostały wydane w postaci papierowej lub

elektronicznej (art. 4 ust. 3 i ust. 4 uKRS). Zasady ich wydawania normuje rozporządzenie

Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie ustroju i organizacji Centralnej

Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz trybu i sposobu udzielania informacji

z Krajowego Rejestru Sądowego i wydawania kopii dokumentów z katalogu, a także

struktury udostępnianych informacji o podmiotach wpisanych do Rejestru oraz cech

wydruków umożliwiających ich weryfikację z danymi w Rejestrze

Centralna Informacja wydaje dwa rodzaje odpisów z rejestru:

1) odpis pełny zawierający treść wszystkich wpisów w KRS pod danym numerem KRS,

dokonanych od chwili pierwszego wpisu, z wyjątkiem wpisów niepodlegających

ujawnieniu;

2) odpis aktualny zawierający aktualną treść wpisów w KRS pod danym numerem KRS.

Centralna Informacja wydaje wyciągi z rejestru zawierające aktualną treść wpisów

dotyczącą podmiotu wpisanego do KRS pod określonym numerem KRS, obejmującą

wskazane przez wnioskodawcę działy rejestru.

Centralna Informacja wydaje następujące zaświadczenia:

1) -zaświadczenie, że dany podmiot jest wpisany do KRS pod określonym numerem;

2) zaświadczenie, że dany podmiot nie jest wpisany do KRS;

3) zaświadczenie o wykreśleniu danego podmiotu z KRS;

178

4) zaświadczenie o posiadaniu przez podmiot statusu organizacji pożytku publicznego.

Centralna Informacja udziela pisemnych informacji o numerze KRS, pod którym jest

wpisany dany podmiot. Wysokość opłat za wydawanie przez Centralną Informację odpisów,

wyciągów i zaświadczeń oraz za udzielanie informacje normuje § 1 rozporządzenia Ministra

Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie określenia wysokości opłat za

udzielanie informacji, wydawanie odpisów, wyciągów i zaświadczeń z Krajowego Rejestru

Sądowego oraz za udostępnianie kopii dokumentów z elektronicznego katalogu dokumentów

spółek. Zgodnie z tym przepisem opłaty są następujące:

1) za informację z rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych organizacji

społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej

wydaną na wniosek o udzielenie informacji - 5 zł;

2) za odpis pełny z rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych organizacji

społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej

oraz rejestru dłużników niewypłacalnych, wydany na wniosek o wydanie odpisu

pełnego - 60 zł;

3) za odpis aktualny z rejestru przedsiębiorców, z rejestru stowarzyszeń, innych

organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki

zdrowotnej oraz z rejestru dłużników niewypłacalnych, wydany na wniosek o wydanie

odpisu aktualnego - 30 zł;

4) za wyciąg z rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych organizacji

społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

wydany na wniosek o wydanie wyciągu dotyczący działu 1 - 10 zł, a za każdy

następny dział - 5 zł;

5) za zaświadczenie z rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych

organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki

zdrowotnej oraz z rejestru dłużników niewypłacalnych, wydane na wniosek o wydanie

zaświadczenia - 15 zł;

6) za kopię dokumentu z elektronicznego katalogu dokumentów spółek wydaną na

wniosek o udostępnienie kopii dokumentu - 50 zł.

Centralna Informacja bezpłatnie udostępnia, na stronie internetowej Ministerstwa

Sprawiedliwości aktualne informacje o podmiotach wpisanych do KRS oraz listę

dokumentów zawartych w elektronicznym katalogu spółek - adres strony: www.ms.gov.pl.

Pobrane samodzielnie z tej strony wydruki komputerowe aktualnych informacji o podmiotach

wpisanych do KRS mają moc zrównaną z mocą dokumentów wydawanych przez Centralną

Informację, jeżeli posiadają cechy umożliwiające ich weryfikację z danymi zawartymi w KRS

(art. 4 ust. 4aa uKRS) Chodzi tu o posiadanie przez wydruk adresu strony internetowej

Ministerstwa Sprawiedliwości, formy graficznej informacji, określonej w cyt. wyżej

rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie ustroju

179

i organizacji Centralnej Informacji (…), a także identyfikatora wydruku w postaci

niepowtarzalnego numeru nadanego przez system (§ 9 tegoż rozporządzenia).

Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w uKRS wpisy do KRS podlegają

obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (art. 13 ust. 1 uKRS).

Bardzo ważny wyjątek od tej reguły przewiduje art. 49 ust. 2 uKRS, zgodnie, z którym nie

podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wpisy podmiotów

do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Trzeba tu podkreślić, że jeżeli

podmiot jest wpisywany do tego ostatniego rejestru, a jednocześnie jest wpisywany do

rejestru przedsiębiorców, to ma on obowiązek dokonać ogłoszenia w Monitorze Sądowym

i Gospodarczym danych wpisanych do rejestru przedsiębiorców. Na wskazanej wyżej

stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości Monitor Sądowy i Gospodarczy został

udostępniony do wglądu.

Aby KRS mógł spełniać należycie swoją funkcję rejestru zaufania publicznego uKRS

przewidziała dla podmiotu obowiązanego do wpisu ujemne skutki braku wymaganego wpisu

oraz wpisu nieprawdziwych danych, a także ujemne skutki nieznajomości dokonanego wpisu

przez osoby trzecie:

1) podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do KRS nie może powoływać się

wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane

do KRS lub uległy wykreśleniu z KRS (art. 14 uKRS);

2) osoba trzecia może się powoływać na dokumenty i dane, w odniesieniu do których

nie dopełniono jeszcze obowiązku ogłoszenia w Monitorze Sądowym i

Gospodarczym, jeżeli niezamieszczenie ogłoszenia nie pozbawia jej skutków

prawnych (art. 15 ust. 3 uKRS);

3) podmiot wpisany do KRS ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną

zgłoszeniem do KRS nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na

jego wniosek, a także niezgłoszeniem danych podlegających obowiązkowi wpisu do

KRS w ustawowym terminie, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo

wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie

ponosiodpowiedzialności (art. 18 ust. 1 uKRS);

4) jeżeli sąd rejestrowy stwierdzi, że wniosek o wpis do KRS lub dokumenty, których

złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, wzywa

obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod

rygorem zastosowania grzywny; w razie niewykonania obowiązków w tym terminie,

sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych; sąd rejestrowy może ponawiać

grzywnę; wysokość jednokrotnej grzywny nie może przekroczyć 10.000,00 (dziesięciu

tysięcy) złotych, chyba że dwukrotne nałożenie grzywny okaże się nieskuteczne –

wówczas ograniczenie nie obowiązuje;

180

5) jeżeli pomimo stosowania grzywien osoba prawna wpisana do rejestru

przedsiębiorców nie złoży wymaganych: wniosku o wpis do KRS lub dokumentów,

których złożenie jest obowiązkowe, sąd rejestrowy może ustanowić dla niej kuratora;

6) od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać

się nieznajomością ogłoszonych wpisów; jednak w odniesieniu do czynności

dokonanych przed upływem szesnastego dnia od dnia ogłoszenia podmiot wpisany

do KRS nie może powoływać się na wpis wobec osoby trzeciej, jeżeli ta udowodni, że

nie mogła wiedzieć o treści wpisu (art. 15 ust. 1 uKRS);

7) w przypadku rozbieżności między wpisem do KRS a ogłoszeniem w Monitorze

Sądowym i Gospodarczym obowiązuje wpis w KRS; jednak osoba trzecia może

powoływać się na treść ogłoszenia, chyba że podmiot wpisany do KRS udowodni, że

osoba trzecia wiedziała o treści wpisu (art. 15 ust. 2 uKRS);

8) jeżeli wpis do KRS nie podlega obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym

i Gospodarczym, to nikt nie może zasłaniać się nieznajomością treści wpisu w KRS,

chyba że mimo zachowania należytej staranności nie mógł wiedzieć o wpisie (art. 16

uKRS); mając na uwadze dostępność danych o wpisach na stronach internetowych

Ministerstwa Sprawiedliwości, możliwość obrony osoby trzeciej, że przy zachowaniu

należytej staranności nie mogła wiedzieć o treści wpisu będzie występowała

niezwykle rzadko.

Ponadto aby zapewnić spełnianie przez KRS swojej funkcji, uKRS przewiduje

ochronę osób działających w zaufaniu do danych zawartych w KRS, poprzez ustanowienie

domniemania prawnego prawdziwości danych wpisanych do KRS (art. 17 ust. 1 uKRS).

Domniemania prawne to ustanowione przez prawo konstrukcje nakazujące, w razie

udowodnienia pewnego faktu (podstawy domniemania), przyjęcie, że został udowodniony

inny fakt (wniosek domniemania). Domniemania prawne w myśl art. 234 KPC wiążą sąd,

mogą być jednak obalone jeżeli ustawa tego nie wyłącza. Obalenie domniemania oznacza

udowodnienie przez stronę, która przeczy domniemaniu, że nie zachodzi wniosek

domniemania. UKRS nie wyłącza obalenia domniemania prawdziwości danych wpisanych do

KRS, jednak zawiera w tej materii pewne ograniczenia: jeżeli bowiem dane wpisano do KRS

niezgodnie ze zgłoszeniem podmiotu lub bez tego zgłoszenia, podmiot ten nie może

zasłaniać się wobec osoby trzeciej działającej w dobrej wierze zarzutem, że dane te nie są

prawdziwe, jeżeli zaniedbał wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie

lub wykreślenie wpisu (art. 17 ust. 2 uKRS); ponadto jak już wyjaśniono wyżej, podmiot

obowiązany do złożenia wniosku o wpis do KRS nie może powoływać się wobec osób

trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do KRS lub uległy

wykreśleniu z KRS (art. 14 uKRS).

Wpisy w KRS dzielą się na:

1) wpisy konstytutywne, czyli takie, których dokonanie jest warunkiem powstania lub

ustania określonych skutków prawnych; do takich wpisów zalicza się m.in. wpis

181

podmiotu do KRS czy wpis zmiany statutu; dopiero od chwili wpisania podmiotu do

KRS następuje skutek w postaci jego powstania, podobnie, dopiero od chwili

wpisania zmiany statutu do KRS zmiana ta wchodzi w życie;

2) wpisy deklaratoryjne, czyli takie których dokonanie nie jest warunkiem powstania lub

ustania określonych skutków prawnych; do takich wpisów należą m.in. wpis do KRS

zmian w składzie zarządu podmiotu czy wpis do KRS zmiany adresu podmiotu (ale

nie łączącej się ze zmianą siedziby gdyż zmiana siedziby wymaga zmiany statutu);

zmiana w składzie zarządu jest skuteczna od chwili podjęcia uchwały przez

uprawniony organ, podobnie, zmiana adresu podmiotu jest skuteczna z chwilą

podjęcia uchwały przez uprawniony organ.

Należy jeszcze raz podkreślić, gdyż wywołuje to ciągle wątpliwości w praktyce, że

zmiana statutu podmiotu wpisanego do KRS jest skuteczna dopiero z chwilą jej wpisu do

KRS, a nie z chwilą podjęcia uchwały o zmianie statutu przez uprawniony do tego organ, czy

złożenia wniosku o wpis do KRS takiej zmiany. Dotyczy to także zmiany siedziby podmiotu,

która to siedziba zawsze zostaje określona w statucie – zmiana siedziby wymaga zatem

zmiany statutu.

Z kolei zmiany w składzie organów podmiotu wpisanego do KRS np. zarządu, czy

organu kontroli są skuteczne z chwilą podjęcia uchwały o zmianie w składzie tych organów,

a wpis do KRS ma znaczenie jedynie informacyjne. Osoby wybrane w skład organów pełnią

swoje funkcje od chwili ich wybrania, a nie od chwili wpisu do KRS.

Wpisów z KRS dokonuje się co do zasady na wniosek podmiotu podlegającego

obowiązkowi wpisu do KRS. Wniosek o wpis do KRS powinien być złożony nie później niż w

terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis

szczególny stanowi inaczej (art. 22 uKRS).

Zasady składania wniosku o wpis do KRS normuje przede wszystkim art. 19 uKRS.

Wpis do KRS jest dokonywany na wniosek, chyba że przepis szczególny przewiduje wpis z

urzędu (art. 19 ust. 1 uKRS). Wniosek o wpis do KRS składa się na urzędowym formularzu.

Składając wniosek, wnioskodawca bez wezwania uiszcza opłatę sądową, a jeżeli wpis

podlega ogłoszeniu - również opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Wnioski można także składać na niebarwnych formularzach stanowiących wydruki

komputerowe lub będących kserokopiami formularzy urzędowych. Ponadto wnioski można

składać drogą elektroniczną. Wnioski składane drogą elektroniczną powinny być opatrzone

bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego

kwalifikowanego certyfikatu (art. 19 ust. 2-2b uKRS).

Wysokość opłat sądowych w postępowaniu rejestrowym normują przepisy art. 52-64

ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Najważniejsze opłaty wynoszą:

1) od wniosku o zarejestrowanie podmiotu w rejestrze przedsiębiorców – 500 złotych;

182

2) od wniosku o zarejestrowanie podmiotu w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji

społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej –

250 złotych; wyjątek stanowi tutaj stowarzyszenie, które jest zwolnione z opłaty na

mocy art. 17 ust. 4 PrStowarz; od wniosku o zarejestrowanie podmiotu rejestrze

stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

publicznych zakładów opieki zdrowotnej i jednocześnie w rejestrze przedsiębiorców -

500 złotych;

3) od wniosku o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców lub z rejestru

stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

publicznych zakładów opieki zdrowotnej połączone z wykreśleniem z KRS – 300

złotych;

4) od wniosku o wykreślenie z rejestru przedsiębiorców - bez wykreślenia z KRS – 150

złotych;

5) od wniosku o dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego do rejestru

przedsiębiorców – 250 złotych;

6) od wniosku o dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego tylko w

rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz

publicznych zakładów opieki zdrowotnej, niewpisanego do rejestru przedsiębiorców –

150 złotych;

7) od wniosku o przyjęcie dokumentów, o których sąd czyni wzmiankę w rejestrze, oraz

dokumentów zawierających dane niepodlegające według przepisów ustawy wpisowi

do określonego działu KRS – 40 złotych;

8) od wniosku o uwierzytelnienie odpisu statutu w postępowaniu rejestrowym – 40

złotych.

W wypadku jednoczesnego wniesienia przez tego samego wnioskodawcę, na kilku

formularzach, kilku wniosków o wpis lub o dokonanie zmian w KRS- pobiera się tylko jedną

opłatę, z tym że jeżeli przepis przewiduje dla danego rodzaju spraw opłaty w różnych

wysokościach - pobiera się opłatę wyższą. Z kolei opłaty za opublikowanie wpisu

w Monitorze Sądowym i Gospodarczym są uregulowane w przepisach paragrafu

8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 kwietnia 1996 r. w sprawie organizacji,

sposobu wydawania i rozpowszechniania oraz podstawy ustalania ceny numerów Monitora

Sądowego i Gospodarczego i wysokości opłat za zamieszczenie w nim ogłoszenia lub

obwieszczenia, wynoszą:

1) za ogłoszenie pierwszego wpisu - 100 złotych;

2) za ogłoszenie kolejnych wpisów - 250 złotych;

3) za inne ogłoszenie publikowane w toku postępowania sądowego - 500 złotych;

183

4) za inne ogłoszenia i obwieszczenia ustala się za ilość znaków, którymi są litery, cyfry,

znaki przestankowe i odstępy między wyrazami, licząc po 0,70 złotych za jeden znak,

nie mniej niż 60 złotych za ogłoszenie; razie żądania użycia w ogłoszeniu lub w

obwieszczeniu szczególnej czcionki oraz dokonania podkreśleń i wytłuszczeń, opłatę

zwiększa się o 30%.

Ogłoszenia wpisów w rejestrze przedsiębiorców dokonywane przez sąd rejestrowy

z urzędu są wolne od opłat. Dokumenty, na których podstawie dokonuje się wpisu do

Krajowego Rejestru Sądowego, składa się w oryginałach albo poświadczonych urzędowo

odpisach lub wyciągach (6944 § 1 KPC).

Jeżeli wniosek o wpis zawiera uchybienia lub braki, to w zależności od ich rodzaju

następują różne skutki: wniosek złożony nie na urzędowym formularzu lub nieprawidłowo

wypełniony podlega zwróceniu, bez wzywania do uzupełnienia braków; w razie zwrócenia

wniosku może on być ponownie złożony w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia o

zwrocie; jeżeli wniosek ponownie złożony nie jest dotknięty brakami, wywołuje skutek od

daty pierwotnego wniesienia; skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu wniosku,

chyba że zwrot nastąpił na skutek braków uprzednio niewskazanych (art. 19 ust. 3 i 4 uKRS);

natomiast w razie wystąpienia innych braków niż poprzednio wymienione przewodniczący

wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia wniosku do jego poprawienia, uzupełnienia lub

opłacenia go w terminie tygodniowym; jeżeli wniosek wniosła osoba zamieszkała lub mająca

siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza termin

do poprawienia lub uzupełnienia wniosku albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż miesiąc; po

bezskutecznym upływie terminu zwraca wniosek stronie; wniosek zwrócony nie wywołuje

żadnych skutków, jakie wiążą się z wniesieniem wniosku do sądu; wniosek uzupełniony lub

poprawiony w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia (art. 19 ust. 3a uKRS

w związku z art. 130 KPC).

Gdy podmiot składa wniosek o pierwszy wpis do rejestru przedsiębiorców

obowiązuje tzw. zasada jednego okienka. Zgodnie z art. 19b ust. 1 uKRS wraz z wnioskiem

o wpis wnioskodawca składa wówczas: wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego

podmiotów gospodarki narodowej (REGON); zgłoszenie płatnika składek w rozumieniu

przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych; zgłoszenie identyfikacyjne, o którym mowa

w ustawie z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników

i płatników (Dz.U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681, z późn. zm.) (NIP) wraz ze wskazaniem

właściwego naczelnika urzędu skarbowego pod rygorem zwrotu wniosku.

Po dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców sąd rejestrowy przesyła z urzędu

powyższe wnioski i zgłoszenia niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od

dnia dokonania wpisu, odpowiednio do: urzędu statystycznego województwa, na terenie

którego przedsiębiorca ma siedzibę, oraz wskazanego przez przedsiębiorcę naczelnika

urzędu skarbowego- wraz z odpisem postanowienia o wpisie i zaświadczeniem o dokonaniu

wpisu (art. 19b ust. 1a uKRS).

184

O nadaniu numeru NIP urząd skarbowy informuje sąd rejestrowy. Po uzyskaniu tej

informacji sąd rejestrowy: dokonuje z urzędu wpisu numeru NIP do KRS - wpis nie podlega

opłacie sądowej ani ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym; postanowienie o

wpisie nie wymaga uzasadnienia ani doręczenia; przesyła zgłoszenie płatnika składek albo

jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych do właściwej

jednostki terenowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 19 ust. 1b uKRS).

Zasada jednego okienka nie obowiązuje w przypadku gdy podmiot składa wniosek

w formie elektronicznej; w takim wypadku podmiot wysyła wniosek o nadanie numeru

REGON, zgłoszenie płatnika składek na ubezpieczenie społeczne i zgłoszenie

identyfikacyjne NIP, samodzielnie drogą elektroniczną.

Do pierwszego wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców należy załączyć

dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w którym

znajduje się adres podmiotu (art. 19b ust. 2 uKRS). O ile w przypadku spółek kapitałowych

nie stanowi to problemu, gdyż z chwilą zawarcia umowy spółki powstaje spółka

w organizacji, to w przypadku np. stowarzyszeń i fundacji stanowi, to problem gdyż

organizacje te powstają z chwilą wpisu do rejestru. W przypadku organizacji pozarządowych

z reguły ma im przysługiwać tytuł obligacyjny do lokalu lub nieruchomości (np. najem,

użyczenie). W takim wypadku umowę z wynajmującym lub dającym w użyczenie powinny

zawrzeć osoby uprawnione do złożenia wniosku o wpis, w swoim imieniu i zastrzec w niej, że

wynajmujący (dający w użyczenie) wyraża zgodę na przeniesienie praw i obowiązków z tej

umowy na podmiot, po jego zarejestrowaniu.

W sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd rejestrowy właściwy ze

względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy (art. 2 ust. 1

uKRS w zw. z art. 6942 KPC).

Wniosek o wpis sąd rejestrowy rozpoznaje nie później niż w terminie 7 dni od daty

jego wpływu do sądu (art. 20a ust. 1 uKRS). Jeżeli jednak rozpoznanie wniosku wymaga

wezwania do usunięcia przeszkody do dokonania wpisu, wniosek powinien być rozpoznany

w terminie 7 dni od usunięcia przeszkody przez wnioskodawcę. Jeżeli rozpoznanie wniosku

wymaga wysłuchania uczestników postępowania albo przeprowadzenia rozprawy, wniosek

należy rozpoznać nie później niż w terminie miesiąca (art.20a ust. 3 uKRS). Wszystkie te

terminy mają charakter instrukcyjny tzn. nie są wiążące dla sądu rejestrowego.

Sąd rejestrowy bada, czy dołączone do wniosku dokumenty są zgodne pod

względem formy i treści z przepisami prawa (art. 23 ust. 1 uKRS). Ponadto sąd ten bada czy

podane nr-y REGON i NIP są prawdziwe, bada również prawdziwość danych, jeżeli ma

uzasadnione wątpliwości (art. 23 ust. 2 uKRS). W postępowaniu rejestrowym stosuje się w

sprawach nieuregulowanych w uKRS przepisy KPC o postępowaniu nieprocesowym (art. 7

uKRS).

Wpis do KRS polega na wprowadzeniu do systemu informatycznego danych

zawartych w postanowieniu sądu rejestrowego niezwłocznie po jego wydaniu. Wpis jest

185

dokonany z chwilą zamieszczenia danych w KRS (art. 20 ust. 1 uKRS). Trzeba podkreślić,

że wpisy te są dokonywane, co do zasady, na podstawie nieprawomocnych postanowień

sądu rejestrowego (art. 6945 § 2 KPC). Postanowienie jest nieprawomocne, gdy przysługuje

od niego środek odwoławczy. Oznacza to, że regułą jest dokonywanie wpisów gdy istnieje

jeszcze możliwość zaskarżenia postanowienia o wpisie. Przyjęto taką regułę gdyż wpisy są

dokonywane w większości przypadków na wniosek zainteresowanego podmiotu, a zatem

zgodnie z jego intencją. Niektóre jednak wpisy, w szczególności wpisy wykreślające podmiot

z KRS następują dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia w przedmiocie wpisu (art.

20 ust. 2 uKRS).

Na zakończenie rozważań na temat funkcjonowania KRS należy przypomnieć

o obowiązkach informacyjnych podmiotów wpisanych do KRS, gdyż pomimo dość dotkliwej

sankcji za nieprzestrzeganie tych obowiązków, w praktyce podmioty często o nich

zapominają. Otóż zgodnie z art. 34 uKRS podmioty wpisane do KRS są obowiązane

umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych, w zakresie swojej działalności, do

oznaczonych osób i organów, następujące dane:

1) firmę lub nazwę;

2) oznaczenie formy prawnej wykonywanej działalności;

3) siedzibę i adres;

4) numer NIP;

5) oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywane są akta rejestrowe

podmiotu oraz - numer podmiotu w KRS.

W przypadku niewykonania tego obowiązku sąd rejestrowy, który stwierdzi jego

niedopełnienie, może nałożyć grzywnę w wysokości do 5 000 (pięć tysięcy) złotych na osoby

odpowiedzialne za niewykonanie tego obowiązku. Grzywna obciąża osoby odpowiedzialne

np. członków zarządu organizacji, a nie samą organizację. W przypadku niektórych

podmiotów jak np. spółki a ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne obowiązki

informacyjne normują przepisy szczególne.

7.2. Stowarzyszenie jako organizacja pozarządowa zdolna do przejęcia szkoły.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Międzynarodowy Pakt Praw Człowieka,

a także Konstytucja RP zapewniają wolność zrzeszania się. W celu stworzenia warunków do

pełnej realizacji tej wolności, a także umożliwienia obywatelom równego, bez względu na

przekonania, prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania

zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań ustawodawca

stworzył odpowiednią ku temu formę prawną – stowarzyszenie.

186

Działalność stowarzyszeń normują przede wszystkim:

1) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., Nr

78, poz. 483, z późn. zm.);

2) ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jednolity Dz.U. z

2001 r., Nr 79, poz. 855, z późn. zm.);

3) ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

(tekst jednolity Dz.U. 2010 r, Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.);

4) ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jednolity

Dz.U. z 2007 r., Nr 168, poz. 1186 z późn. zm.).

Według ustawowej definicji stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym,

trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych (art. 2 ust. 1 PrStowarz). Stowarzyszenie jest

zrzeszeniem, a więc formą wspólnej realizacji przez ludzi określonych przez nich celów i przy

tym, osoby te są członkami zrzeszenia. Według przeważającego poglądu członkostwo

oznacza, że pomiędzy członkami, a zrzeszeniem zachodzi stosunek cywilnoprawny

(członkowie i zrzeszenie mają wzajemne prawa i obowiązki o charakterze cywilnoprawnym).

Stowarzyszenie jest zrzeszeniem dobrowolnym, a zatem nikogo nie wolno zmuszać do

udziału w stowarzyszeniu lub ograniczać jego prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia; nikt

nie może też ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia albo

pozostawania poza nim (art. 6 ust. 2 PrStowarz). Ponadto zakazane jest tworzenie

stowarzyszeń przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa (art. 6 ust. 1

PrStowarz).

187

Stowarzyszenie jest zrzeszeniem samorządnym, co oznacza, że stowarzyszenie

samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala

akty wewnętrzne dotyczące jego działalności (art. 2 ust. 2 PrStowarz). Skutkiem

samorządności jest obowiązek członków społecznej pracy na rzecz stowarzyszenia. Według

art. 2 ust. 3 PrStowarz stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej

członków; do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników. Przepis ten należy

rozumieć w ten sposób, że działalność stowarzyszenia opiera się na pracy społecznej jego

członków, co nie wyklucza jednak możliwość zatrudniania pracowników do prowadzenia

spraw stowarzyszenia. Dotyczyć to będzie takich sytuacji, gdy ilość spraw wymaga

znacznego nakładu pracy. Obowiązek pracy społecznej członków stowarzyszenia nie sięga

bowiem oczywiście aż tak daleko, aby członkowie ci mieli pracować na rzecz stowarzyszenia

np. kosztem poświęcenia swojej działalności zawodowej. Nadto może zachodzić

konieczność powierzenia pewnych spraw stowarzyszenia osobom spoza członków

stowarzyszenia gdy członkowie nie posiadają kompetencji do prowadzenia danych spraw.

Stowarzyszenie jest z założenia zrzeszeniem o charakterze trwałym, co wyklucza

tworzenie stowarzyszeń dla załatwienia jednorazowej sprawy. Stowarzyszenie jest

zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Oznacza to, że celem stowarzyszenia nie może być

prowadzenie działalności gospodarczej. Wynika też z tego, że wszelkie dochody z

działalności gospodarczej mogą być przeznaczone wyłącznie na realizację niezarobkowych

celów stowarzyszenia. Działalność gospodarczą mogą prowadzić jedynie tzw.

stowarzyszenia rejestrowe i może mieć ona na celu wyłącznie pozyskanie środków na

finansowanie niezarobkowych celów stowarzyszenia (art. 34 PrStowarz).

Stowarzyszenie jest organizacją pozarządową w rozumieniu art. 3 ust. 2

uDziałPożPubl. PrStowarz wyróżnia dwa formy stowarzyszeń: zasadnicza forma

stowarzyszenia, zwana potocznie stowarzyszeniem „rejestrowym” i uproszczona forma

stowarzyszenia, nazwana przez ustawodawcę stowarzyszeniem zwykłym (art. 40 ust. 1

PrStowarz). Stowarzyszenie zwykłe nie posiada osobowości prawnej, nie może powoływać

terenowych jednostek organizacyjnych, łączyć się w związki stowarzyszeń, zrzeszać osób

prawnych, prowadzić działalności gospodarczej, przyjmować darowizn, spadków i zapisów,

otrzymywać dotacji, ani korzystać z ofiarności publicznej, a środki na swoją działalność

uzyskuje ze składek członkowskich (art. 40 ust. 1, 42 ust. 1 i 2 PrStowarz).

Stowarzyszenie rejestrowe spełnia przewidziane w art. 5 ust. 5g uSysOśw warunki

do przejęcia szkoły do prowadzenia od j.s.t. będącej organem prowadzącym tej szkoły.

Natomiast warunków tych nie spełnia stowarzyszenie zwykłe, gdyż nie posiada osobowości

prawnej.

188

7.2.1 Warunki tworzenia stowarzyszenia

Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje:

1) obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych

i niepozbawionym praw publicznych (art. 3 ust. 1 PrStowarz);

2) cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej, na takich samych zasadach jak obowiązujące obywateli polskich (art. 4 ust.

1 PrStowarz).

Zdolność do czynności prawnych jest pojęciem prawa cywilnego. Pojęcie to

oznacza uprawnienie do samodzielnego dokonywania czynności, które wywołują skutki

cywilnoprawne, np. zawieranie umów, sporządzanie testamentów. Przepisy KC wyróżniają

pełną zdolność do czynności prawnych, ograniczoną zdolność do czynności prawnych i brak

zdolności do czynności prawnych (art. 11, art. 12 i art. 15 KC). Pełną zdolność do czynności

prawnych mają osoby prawne, a także osoby fizyczne pełnoletnie i jednocześnie nie

ubezwłasnowolnione (art. 11 i art. 12 KC). Ograniczoną zdolność do czynności prawnych

mają osoby niepełnoletnie, lecz które ukończyły lat trzynaście, a także osoby pełnoletnie,

które zostały ubezwłasnowolnione częściowo (art. 15 i art. 16 KC). Ograniczoną zdolność do

czynności prawnych mają także osoby, dla których w toku postępowania sądowego

o ubezwłasnowolnienie, sąd ustanowił doradcę tymczasowego (art. 548 i art. 549 § 1 KPC).

W myśl przepisów KC pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście, a także ten, kto nie

ukończył lat osiemnastu, lecz zawarł związek małżeński (art. 10 § 1 i 2 KC). Pełnoletniości

nie traci się na skutek unieważnienia małżeństwa lub orzeczenia rozwodu (art. 10 § 2 KC).

Natomiast ubezwłasnowolnienie (zarówno całkowite jak i częściowe) może nastąpić

wyłącznie na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, w razie spełnienia przewidzianych

przez prawo przesłanek (art. 13 § 1 i art. 16 § 1 KC).

Pozbawienie praw publicznych jest środkiem karnym, który może być orzeczony

przez sąd wobec sprawcy przestępstwa obok kary pobawienia wolności (art. 39 pkt 1 i art. 40

§ 2 KK). Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i biernego prawa

wyborczego do organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub

gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do

pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub

zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia

szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń

i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia

praw (art. 40 § 1 KK) Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na

karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione

w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie (art. 40 § 2 KK). Nadto zgodnie

z art. 62 ust. 2 Konstytucji osobom pozbawionym praw publicznych nie przysługuje prawo

udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów,

senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego. Pobawienie praw

189

publicznych orzeka się w latach, na okres od roku do 10 lat (art. 43 § 1 KK), obowiązuje ono

od chwili uprawomocnienia się wyroku sądu; okres, na który orzeczono środek nie biegnie

w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo

(art. 43 § 2 KK).

Prawo udziału w stowarzyszeniu przysługuje:

1) obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i

niepozbawionym praw publicznych (art. 3 ust. 1 PrStowarz);

2) małoletnim w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do czynności

prawnych, z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić

osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 3 ust. 2 Pr Stowarz);

3) małoletni poniżej 16 lat, za zgodą przedstawicieli ustawowych, według zasad

określonych w statutach konkretnych stowarzyszeń, bez prawa udziału w głosowaniu

na walnych zebraniach członków oraz bez korzystania z czynnego i biernego prawa

wyborczego do władz stowarzyszenia; jeżeli jednak jednostka organizacyjna

stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do

władz tej jednostki (art. 3 ust. 3 PrStowarz);

4) cudzoziemcom na takich samych zasadach jak obywatelom polskim, z tym że

cudzoziemcy niemający miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej mogą należeć tylko do tych stowarzyszeń, których statuty przewidują taką

możliwość (art. 4 ust. 1 i art. 4 ust. 2 PrStowarz).

Osoby prawne mogą być jedynie tzw. członkami wspierającymi stowarzyszenia (art.

10 ust. 3 PrStowarz). Ich obowiązkiem jest, jak sama nazwa wskazuje, wspieranie

stowarzyszenia. Wsparcie to może mieć charakter pomocy materialnej, czy pracy na rzecz

stowarzyszenia.

Aby utworzyć stowarzyszenie konieczna jest liczba co najmniej piętnastu osób

spełniających warunki uprawniające do założenia stowarzyszenia (art. 9 PrStowarz).

Pierwszym krokiem do założenia stowarzyszenia jest przeprowadzenie zebrania

założycielskiego. Na zebraniu tym założyciele przyjmują statut stowarzyszenia i wybierają

komitet założycielski (art. 9 PrStowarz). W praktyce na zebraniu założycielskim wybiera się

zarząd stowarzyszenia i organ kontroli, a jeżeli statut przewiduje inne jeszcze organy, także

te organy. Uchwała o założeniu stowarzyszenia zapada jednogłośnie. Statut powinien być

podpisany przez wszystkich założycieli.

Należy odróżniać wybór członków organów od powołania członków. Wybór ma

miejsce wtedy gdy wybieramy członków z kilku kandydatów. W przypadku powołania od razu

uprawniony organ powołuje kogoś do pełnienia funkcji nie wybierając z pośród kilku

kandydatów. Niestety w praktyce używa się tych sformułowań zamiennie.

190

Treść statutu ustalają założyciele, z tym że musi on zawierać pewną minimalną

treść, określoną w art. 10 ust. 1 PrStowarz. Zgodnie z tym przepisem statut stowarzyszenia

określa w szczególności:

1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i

instytucji;

2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia;

3) cele i sposoby ich realizacji;

4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa

i obowiązki członków;

5) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich

kompetencje;

6) sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych,

a także warunki ważności jego uchwał;

7) sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich;

8) zasady dokonywania zmian statutu;

9) sposób rozwiązania się stowarzyszenia.

Stowarzyszenie może tworzyć terenowe jednostki organizacyjne (art. 10 ust. 2 i art.

17 ust. 1a PrStowarz). Jeżeli stowarzyszenie zamierza tworzyć jednostki organizacyjne, jest

obowiązane określić w statucie strukturę organizacyjną i zasady tworzenia tych jednostek

(art. 10 ust. 2 PrStowarz). Terenowe jednostki organizacyjne stowarzyszenia mogą posiadać

osobowość prawną, jeżeli statut stowarzyszenia tak stanowi (art. 17 ust. 1a PrStowarz).

Trzeba podkreślić, iż pojęcie siedziby stowarzyszenia nie jest równoznaczne

z adresem stowarzyszenia. Siedziba to jedynie miejscowość, a nie konkretny adres (ulica, nr

domu). Jeżeli statut nie stanowi inaczej siedzibą stowarzyszenia jest miejscowość, w której

ma siedzibę zarząd stowarzyszenia (art. 41 KC). Dlatego też nie jest wymagane, ani też nie

jest celowe wpisywanie w statucie adresu stowarzyszenia. W razie wpisania w statucie

adresu stowarzyszenia, każda jego zmiana wymagałaby przeprowadzenia procedury zmiany

statutu.

Utworzenie stowarzyszenia wymaga wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Uprawnionym do złożenia wniosku o wpis stowarzyszenia do KRS jest komitet założycielski.

W praktyce, z reguły na zebraniu założycielskim dokonuje się także wyboru organów

stowarzyszenia, co jest rozwiązaniem bardziej praktycznym. W razie dokonania wyboru

organów na zebraniu założycielskim we wniosku o wpis stowarzyszenia do KRS można od

191

razu wskazać członków tych organów. W przeciwnym razie po zarejestrowaniu

stowarzyszenia, będzie zachodziła konieczność złożenia kolejnego wniosku do KRS - o wpis

członków tych organów.

Przebieg zebrania założycielskiego należy zaprotokołować wraz z podjętymi na

zebraniu uchwałami w sprawie założenia stowarzyszenia, przyjęcia statutu, wyboru komitetu

założycielskiego, wyboru organów stowarzyszenia. Możliwe są tutaj do zastosowania dwie

techniki: uchwały wpisuje się wprost do protokołu, lub stanowią one załączniki do protokołu.

Ponadto należy sporządzić listę założycieli stowarzyszenia, zawierającą imiona i nazwiska,

datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli (art.

12 PrStowarz). Lista założycieli powinna również zawierać oświadczenia założycieli o tym,

że posiadają oni pełną zdolność do czynności prawnych i nie zostali pozbawieni praw

publicznych – oświadczenie to będzie podstawą do zweryfikowania przez sąd rejestrowy czy

założyciele spełniają warunki uprawniające do założenia stowarzyszenia. Wszystkie

powyższe dokumenty autorzy zalecają sporządzić w 3 egzemplarzach (jeden dla

stowarzyszenia i dwa dla sądu rejestrowego, w tym jeden do przekazania organowi

nadzoru). W razie sporządzenia tych dokumentów w jednym egzemplarzu będzie zachodzić

konieczność późniejszego sporządzenia ich odpisów poświadczonych przez sąd lub

notariusza. W postępowaniu rejestrowym należy bowiem przedłożyć dokumenty w oryginale

lub poświadczonych urzędowo odpisach (6944 § 1 KPC). Jeżeli więc stowarzyszenie chce

zachować oryginalny egzemplarz tych dokumentów dla siebie bez potrzeby sporządzania

urzędowego odpisu powinno sporządzić większą ilość egzemplarzy.

7.2.2 Zagadnienia rejestracyjne stowarzyszenia

Stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Stowarzyszenie podlega wpisowi do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych

i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (art. 49

uKRS). Jeżeli stowarzyszenie ma prowadzić działalność gospodarczą to podlega wpisowi do

tego rejestru, a nadto do rejestru przedsiębiorców (art. 49 i art. 50 uKRS).

Uprawnionym do złożenia wniosku o wpis stowarzyszenia do KRS jest komitet

założycielski (art. 12 PrStowarz). Wniosek o wpis stowarzyszenia w KRS składa się na

urzędowym formularzu „KRS W-20 Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze

Sądowym FUNDACJA, STROWARZYSZENIE, INNA ORGANIZACJA SPOŁECZNA LUB

ZAWODOWA”

Do wniosku o wpis należy dołączyć jako załączniki wypełnione urzędowe formularze:

1) „KRS-WF Założyciele”;

2) „KRS-WK Organy podmiotu/wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki”;

192

3) „KRS-WM Przedmiot działalności”.

Ponadto do wniosku o wpis należy dołączyć następujące dokumenty:

1) uchwałę o założeniu stowarzyszenia;

2) listę założycieli;

3) uchwałę o przyjęciu statutu;

4) statut stowarzyszenia;

5) uchwałę o wyborze komitetu założycielskiego;

6) uchwały o wyborze organów (jeżeli zostały wybrane);

7) dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu (w razie rejestracji w rejestrze

przedsiębiorców).

Jeżeli stowarzyszenie wnosi o wpis do rejestru przedsiębiorców to wraz z wnioskiem

o wpis składa jeszcze dokumenty wymagane w związku z obowiązywaniem tzw. zasady

jednego okienka (zasadę tą omówiono powyżej w podrozdziale 7.1.4.). Postępowanie w

sprawach o wpis stowarzyszenia do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i

zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej do KRS

jest wolne od opłat sądowych (art. 17 ust. 4 PrStowarz). Jeżeli jednak stowarzyszenie jest

wpisywane nadto do rejestru przedsiębiorców KRS ma ono obowiązek uiszczenia opłaty od

wniosku w kwocie 500 złotych (art. 53 ust. 2 uKSC).

Wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia sąd rejestrowy rozpoznaje niezwłocznie,

a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia

wniosku (art. 13 ust. 1 PrStowarz). Przewidziany dla sądu rejestrowego termin ma charakter

instrukcyjny tzn. nie jest on dla sądu wiążący. W trakcie postępowania rejestrowego sąd

rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestrację wraz

z załącznikami. Organ ten ma prawo wypowiedzieć się w sprawie wniosku w terminie 14 dni

licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpić, za zgodą sądu, do postępowania jako

zainteresowany (art. 13 ust. 2 PrStowarz). Sąd rejestrowy przed wydaniem postanowienia

o zarejestrowaniu stowarzyszenia, jeżeli uzna za niezbędne dokonanie dodatkowych

ustaleń, wyznacza w tym celu posiedzenie wyjaśniające (art. 15 ust. 1 PrStowarz). Na

posiedzenie wyjaśniające sąd rejestrowy wzywa uczestników postępowania (art. 15 ust. 2

PrStowarz), w szczególności członków komitetu założycielskiego.

Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia po

stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z przepisami prawa i założyciele spełniają

wymagania określone ustawą (art. 16 PrStowarz). Z kolei sąd rejestrowy odmawia

zarejestrowania stowarzyszenia, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w ustawie (art.

14 PrStowarz).

193

Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą

wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 17 ust. 1 PrStowarz). Wpis stowarzyszenia

do KRS następuje z chwilą zamieszczenia w rejestrze danych zawartych w postanowieniu o

wpisie (art. 20 ust. 1 zd. 2 uKRS).

Także terenowa jednostka organizacyjna stowarzyszenia, która według treści

statutu może posiadać osobowość prawną nabywa ją z chwilą wpisania do rejestru (art. 17

ust. 1 w zw. z art. 17 ust. 2 PrStowarz).

O wpisaniu stowarzyszenia do KRS sąd rejestrowy zawiadamia założycieli oraz

organ nadzorujący, przesyłając jednocześnie temu organowi statut (art. 17 ust. 3 PrStowarz).

Po zarejestrowaniu w KRS stowarzyszenie:

1) składa wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki

narodowej (REGON);

2) składa zgłoszenie płatnika składek w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń

społecznych;

3) składa zgłoszenie identyfikacyjne, o którym mowa w ustawie z dnia 13 października

1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r.

Nr 269, poz. 2681, z późn. zm.);

4) zakłada rachunek bankowy.

Jeżeli stowarzyszenie zostało wpisane do rejestru przedsiębiorców nie musi dokonywać

czynności wymienionych w pkt. 1-3.

7.2.3 Działalność stowarzyszenia

Działalność stowarzyszenia polega na realizacji celów stowarzyszenia. Cele te, a

także sposoby ich realizacji powinny być określone w statucie. Cele te muszą mieć charakter

niezarobkowy, co należy do istoty stowarzyszenia. Konstruując cele statutowe należy

pamiętać o tym, aby określić je możliwie szeroko. Każda zmiana celów statutowych wiąże

się bowiem z koniecznością przeprowadzenia procedury zmiany statutu. Konstruując cele

statutowe można posiłkować się katalogiem zadań publicznych wymienionych w art. 4 ust. 1

uDziałPożytPubl.

Dla realizacji celów statutowych stowarzyszenia mogą prowadzić działalność

gospodarczą, nieodpłatną lub odpłatną działalność pożytku publicznego, w inny sposób

gromadzić i przekazywać składniki swojego majątku. Zagadnienia prowadzenia działalności

gospodarczej oraz charakterystyka nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego

zostały omówione w podrozdziale pkt. 7.1.2.

194

Należy podkreślić, że w wyniku powyższych działań podejmowanych przez

stowarzyszenie dochodzi do gromadzenia przez nie majątku, który jest jego wyłącznym

majątkiem, a nie majątkiem osobistym osób fizycznych które ją tworzą bądź też wchodzą w

skład jej organów.

Zgodnie z ustawą majątek stowarzyszenia powstaje ze: składek członkowskich,

darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku

stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej (art. 33 ust. 1 PrStowarz).

Składki członkowskie są opłatami ściśle związanymi z członkostwem

w stowarzyszeniu. Statut każdego stowarzyszenia powinien zawierać zapisy dotyczące

sposobu ustalania składek członkowskich (art. 10 ust. 1 pkt 7 PrStowarz). Należy podkreślić,

że ustawa nie precyzuje, jaki organ stowarzyszenia ma ustalać wysokość składek oraz

którzy członkowie są zobowiązani do ich ponoszenia. Celowe jest przyznanie w statucie

powyższego uprawnienia zarządowi, a nie walnemu zebraniu członków. W takim przypadku

do dokonania zmiany wysokości składki będzie wymagane podjęcie uchwały przez zarząd,

a nie zwoływanie walnego zebrania członków. O tym, którzy członkowie stowarzyszenia

mają obowiązek uiszczać składki decyduje statut stowarzyszenia. Z jego treści może

wynikać, że zobowiązani do zapłaty składek będą zarówno członkowie zwyczajni, jak i

wspierający. Ustawa nie wskazuje również wysokości składki członkowskiej oraz

częstotliwości jej opłacania. Warto zatem ustalić wysokość składki z uwzględnieniem

zarówno potrzeb stowarzyszenia, jak i realnych możliwości zarobkowych członków, a także

ustanowić najdogodniejszy dla członków termin płatności składek (miesięczny, kwartalny,

półroczny, roczny). Statut stowarzyszenia może również określać konsekwencje braku

zapłaty składek przez członka, którymi mogą być nawet zawieszenie w prawach członka czy

też wykluczenie ze stowarzyszenia. Konsekwencją cywilnoprawnego charakteru członkostwa

w stowarzyszeniu jest też to, że w razie braku zapłaty składki stowarzyszenie może naliczać

odsetki za opóźnienie w zapłacie składek, a także dochodzić zaległych składek wraz z

odsetkami za opóźnienie, od swoich członków na drodze sądowej.

Stowarzyszenia jako osoby prawne mogą przyjmować darowizny na zasadach

określonych w kodeksie cywilnym. Poprzez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do

bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku (art. 888 KC).

Przedmiotem darowizny mogą być w szczególności nieruchomości, ruchomości, pieniądze,

które zostają przekazane przez darczyńcę na rzecz stowarzyszenia. Stowarzyszenie musi

przeznaczyć przedmiot darowizny na realizację celów statutowych (nie może być podzielony

pomiędzy jego członków). Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu

notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się

ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (art. 890 § 1 KC). Dotyczy to w

szczególności darowizn środków pieniężnych. Należy jednak pamiętać, że w przypadku, gdy

z uwagi na przedmiot darowizny (np.: nieruchomość) wymagana jest forma szczególna (np.:

aktu notarialnego) to istnieje obowiązek zachowania tej szczególnej formy (art. 890 § 2 KC).

Przyjęcie darowizny przez stowarzyszenie wiąże się z koniecznością zapłaty podatku

dochodowego od osób prawnych. Zwolnione od tego podatku są dochody podatników,

195

których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym

również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej

i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci

telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia

i pomocy (art. 17 ust. 1 pkt 4 uPDoP). Zatem jeżeli stowarzyszenie przeznacza dochód

z tytułu darowizny na w/w cele statutowe (pod warunkiem, że są one zapisane w statucie) to

nie ma obowiązku zapłaty podatku. Z podatku dochodowego od osób prawnych są również

zwolnione stowarzyszenia posiadające status organizacji pożytku publicznego w odniesieniu

do prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego (art. 24 ust.1 pkt 1

uDziałPożytPubl).

Stowarzyszenie może nabywać majątek w drodze spadkobrania. KC przewiduje

dwa rodzaje dziedziczenia: dziedziczenie ustawowe i testamentowe. Zgodnie z KC

pierwszorzędne znaczenie ma ostatnia wola spadkodawcy wyrażona w formie testamentu

(dziedziczenie testamentowe), a dopiero w jego braku mamy do czynienia z dziedziczeniem

na podstawie ustawy. Stowarzyszenie może być spadkobiercą wyłącznie jeżeli zostanie

powołane do dziedziczenia na podstawie testamentu, nie dziedziczy natomiast na podstawie

ustawy. Wprawdzie spadek nabywa się z mocy prawa z chwilą śmierci spadkodawcy, to

jednak spadkobierca może spadek odrzucić, a także przyjąć spadek z dobrodziejstwem

inwentarza (ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe). W tym celu spadkobierca

może złożyć oświadczenie: o przyjęciu spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi

(przyjęcie proste), o przyjęciu spadku z ograniczeniem odpowiedzialności (przyjęcie spadku

z dobrodziejstwem inwentarza), jak również może spadek odrzucić (art. 1012 KC). Powyższe

oświadczenie należy złożyć w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca

dowiedział się o tytule swego powołania np.: uzyskując informację o treści testamentu (art.

1015 § 1 KC). W razie braku oświadczenia w powyższym terminie przyjmuje się, że osoba

prawna (w tym stowarzyszenie) nabyła spadek z dobrodziejstwem inwentarza, a zatem

z ograniczoną odpowiedzialnością za długi spadkowe – do wartości składników majątku

spadkowego. Aby stowarzyszenie mogło realnie skorzystać z przysługującemu mu udziału w

spadku konieczne jest przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku oraz

dokonanie działu spadku, ewentualnie sporządzenie przez notariusza tzw. aktu

poświadczenia dziedziczenia oraz dokonanie działu spadku.

Stowarzyszenia mogą również przyjmować zapisy według reguł wynikających z KC.

Z zapisem mamy do czynienia w sytuacji, w której spadkodawca zawiera w sporządzonym

przez siebie testamencie specjalne rozrządzenie, którym zobowiązuje spadkobiercę

ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na

rzecz oznaczonej osoby, którą może być stowarzyszenie (art. 968 KC).

Przedmiotem zapisu może być każde świadczenie o charakterze majątkowym, polegające

na działaniu bądź zaniechaniu, w szczególności zobowiązanie do przeniesienia własności i

wydania rzeczy; obowiązek zapłaty określonej kwoty, czy też obowiązek ustanowienia prawa

rzeczowego np.: służebności. Wykonanie zapisu jest obowiązkiem osoby obciążonej i

stanowi dług spadkowy. Zapisobiorca nie składa oświadczenia o przyjęciu zapisu, ale może

196

go odrzuć poprzez złożenie stosownego oświadczenia obciążonemu. KC przewiduje również

szczególną formę zapisu, jaką jest zapis windykacyjny.

Działalność własna stowarzyszenia może opierać się na działalności gospodarczej,

odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego. Taka działalność może kreować

dochody (za wyjątkiem nieodpłatnej działalności pożytku publicznego), które będą służyły

realizacji celów statutowych stowarzyszenia. Należy przy tym pamiętać, że uzyskiwanie

dochodów wiąże się z powstaniem obowiązków podatkowych, które należy spełnić.

Stowarzyszenie, jak każda osoba prawna może posiadać majątek, szczególnie w

postaci ruchomości i nieruchomości. Do ruchomości zaliczamy przede wszystkim pojazdy

mechaniczne, sprzęt komputerowy, meble. Nieruchomości dzielą się na nieruchomości

gruntowe, budynkowe i lokalowe. Budynek i lokal z reguły mają charakter części składowej

nieruchomości gruntowej, stanowią one odrębne nieruchomości tylko wtedy gdy przepis

prawa przyznaje im charakter odrębnego od gruntu przedmiotu własności (art. 46 KC). Takie

składniki majątkowe mogą kreować określone dochody np.: z tytułu najmu, dzierżawy, które

będą służyły realizacji celów statutowych stowarzyszenia. Warto podkreślić, że

stowarzyszenie będące właścicielem nieruchomości oprócz uzyskiwania dochodów jest

zobowiązane m.in.: do zapłaty podatku od nieruchomości.

Przez środki pochodzące z ofiarności publicznej należy rozumieć środki uzyskane w

wyniku zbiórki publicznej przeprowadzanej na podstawie pozwolenia wydanego przez

uprawnione organy. Stowarzyszenie jako osoba prawna działa przez swoje organy. Organy

stowarzyszenia dzieli się na obligatoryjne i fakultatywne. Obligatoryjne organy

stowarzyszenia są przewidziane w PrStowarz wprost i są to:

1) walne zebranie członków;

2) zarząd;

3) organ kontroli wewnętrznej.

Z kolei możliwość tworzenia organów fakultatywnych wynika z art. 10 ust. 1 pkt 5

PrStowarz, który stanowi, że statut określa władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich

wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje. W praktyce można spotkać się np. z

organem rozpatrującym spory pomiędzy stowarzyszeniem, a jego członkami zwanym sądem

koleżeńskim.

Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków (art. 11 ust. 1 zd. 1

PrStowarz). Statut stowarzyszenia może przewidywać zastąpienie walnego zebrania

członków zebraniem delegatów lub zastąpienie walnego zebrania zebraniem delegatów,

jeżeli liczba członków stowarzyszenia przekroczy określoną w statucie wielkość. W takich

przypadkach statutu powinien określać zasady wyboru delegatów i czas trwania ich kadencji

(art. 11 ust. 2 PrStowarz).

197

W stowarzyszeniu obowiązuje zasada domniemania kompetencji walnego zebrania

członków (delegatów). Oznacza ona, że w sprawach, w których statut nie określa

właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania

członków (art. 11 ust. 1 zd. 2 PrStowarz). Niezwykle ważnym jest zatem, aby precyzyjnie

określić w statucie kompetencje pozostałych organów stowarzyszenia.

Walne zebrania członków dzielą się na: zwyczajne i nadzwyczajne. Zwyczajne

walne zebranie członków musi być zwołane raz w roku, w terminie do 30 czerwca, natomiast

nadzwyczajne w zależności od potrzeb. Sposób zwoływania zwyczajnego oraz

nadzwyczajnego walnego zebrania oraz jakie organy są do tego uprawnione powinien

wynikać wprost z zapisów statutu.

Specyfika tego organu polega na tym, że osoby wchodzące w jego skład nie

pochodzą z wyboru, lecz z faktu bycia członkiem stowarzyszenia. Zatem walne zebranie

członków tworzą wszyscy członkowie zwyczajni stowarzyszenia. Niekiedy statuty

stowarzyszeń przewidują możliwość uczestnictwa na walnym zebraniu członków będących

członkami wspierającymi, którzy nie mają jednak prawa głosu. Walne zebranie członków

posiada w praktyce niezwykle istotne kompetencje takie jak choćby wybór i odwoływanie

członków zarządu i organu kontroli, zatwierdzanie ewentualnych regulaminów działania tych

organów, zmiana statutu, likwidacja stowarzyszenia i przeznaczenie majątku zlikwidowanego

stowarzyszenia.

Walne zebranie jako organ kolegialny wyraża swoją wolę w postaci uchwał. O tym,

czy uchwała taka ma być podjęta w głosowaniu tajnym czy też jawnym oraz jaką większością

głosów (zwykłą, bezwzględną, kwalifikowana) decydują zapisy statutu. Zwykła większość

oznacza, że ilość głosów „za” musi być większa niż głosów „przeciw”, głosów

„wstrzymujących się” nie uwzględnia się. Bezwzględna większość oznacza, ze ilość głosów

„za” musi być większa niż suma głosów „przeciw” i „wstrzymujących się”. Większość

kwalifikowana to większość, dla której będą wymagane jeszcze surowsze warunki. Często w

statutach przyjmuje się dodatkowe wymogi dotyczące możliwości obradowania przez walne

zebranie i podejmowania uchwał, dotyczące minimalnej ilości członków biorących udział w

walnym zebraniu i głosowaniu (kworum).

Zarząd stowarzyszenia jest z natury rzeczy organem zarządzającym działalnością

stowarzyszenia. Jednakże PrStowarz nie wylicza jego kompetencji. Zatem należy je

precyzyjnie określić w statucie. Warto wprowadzić jak najszerszą kompetencję działań dla

zarządu, obejmującą w szczególności reprezentowanie stowarzyszenia, prowadzenie

bieżącej działalności, przyjmowanie członków, zatrudnianie pracowników (niebędących

jednocześnie członkami zarządu), ustalanie wysokości składek członkowskich oraz ich

ewentualne umarzanie. W przypadku braku przyznania kompetencji zarządowi bądź

organowi kontroli wewnętrznej, kompetencje te przejmuje walne zebranie członków

stowarzyszenia.

198

Od postanowień statutu będzie zależało, kto może być członkiem zarządu, ile osób

liczy ten organ, w jaki sposób będzie on wybierany oraz jakie będzie miał kompetencje.

Wydaje się że członkami zarządu stowarzyszenia mogą być zarówno osoby, które są

jednocześnie członkami stowarzyszenia, jak również osoby spoza jego składu. W praktyce

przyjmuje się jednak, że członkami zarządu stowarzyszeń mogą być osoby będące

jednocześnie jego członkami, znające specyfikę jego działania oraz dążące swoim

postępowaniem do realizacji jego celów. Statut stowarzyszenia musi również określać, jak

liczny będzie to organ. Ustawa nie przewiduje żadnych ograniczeń w tym względzie, a zatem

może on liczyć od 1 do nieograniczonej ilości osób. Należy jednak pamiętać, że ustalenie

zbyt dużej ilości członów będzie się wiązało z koniecznością osobistego udziału w pracach

tego organu przez wszystkich członków. Zarząd stowarzyszenia może być organem o

wahadłowej ilości członów np.: od 3 do 5. Taki zapis ma duży walor praktyczny, bo w

sytuacji, w której dana osoba będąca jego członkiem utraci członkostwo w tym organie lub

sama zrezygnuje, nie będzie zachodziła konieczność przeprowadzania wyborów

uzupełniających (do czasu, gdy liczba członków spadnie poniżej dolną granicę określoną w

statucie). Takie rozwiązanie nie sparaliżuje pracy zarządu.

Zarząd jako organ kolegialny również podejmuje decyzje w postaci uchwał. Warunki

i tryb ich podejmowania powinien określać statut. Z kolei na zewnątrz tj. wobec osób trzecich

zarząd reprezentuje stowarzyszenie według tzw. zasad reprezentacji. Reprezentacja

obejmuje składanie wszelkich oświadczeń woli w imieniu osoby prawnej jaką jest

stowarzyszenie, w tym oświadczeń w przedmiocie praw i obowiązków majątkowych.

W zakresie zasad reprezentacji możliwe są dwa rozwiązania:

1) reprezentacja jednoosobowa;

2) reprezentacja łączna.

Reprezentacja jednoosobowa polega na tym, że każdy lub określony członek

zarządu może samodzielnie reprezentować stowarzyszenie np.: podpisując umowę o pracę,

o dofinansowanie czy też o kredyt. Reprezentacja łączna polega na łącznym uprawnieniu

dwóch lub więcej członków zarządu do reprezentowania stowarzyszenia. W praktyce

reprezentacja łączna jest regułą.

Ustalając zasady reprezentacji należy pamiętać o tym, aby przyjąć takie

rozwiązanie, które uchroni stowarzyszenie przed sytuacją, gdy nie ma osób uprawnionych do

jego reprezentacji. Zdarza się tak często gdy statut zastrzega prawo reprezentacji dla jednej

osoby np. zastrzega, że stowarzyszenie reprezentuje jednoosobowo prezes, albo zastrzega,

że stowarzyszenie reprezentuje wprawdzie dwóch członków zarządu lecz jednym z nich

musi być prezes. W razie przeszkody do dokonania czynności przez prezesa brak jest

możliwości dokonania czynności przez stowarzyszenie.

Jeżeli w statucie kompetencja do reprezentacji stowarzyszenia zostanie przyznana

zarządowi, jednakże brak jest zapisów dotyczących zasad reprezentacji, to należy przyjąć,

że do reprezentacji stowarzyszenia są uprawnieni wszyscy członkowie stowarzyszenia

199

działający łącznie. Wynika to z faktu, iż zarząd jest organem kolegialnym, a więc co do

zasady działa kolegialnie.

Stowarzyszenia często przyjmują rozwiązania, w których uzależniają uprawnienie

członków zarządu do dokonywania niektórych czynności prawnych od zgody innych

organów. Przykładowo przyjmuje się, że zawarcie umowy rodzącej zobowiązanie finansowe

powyżej określonej kwoty wymaga uprzedniej uchwały walnego zebrania lub komisji

rewizyjnej. Rozwiązania takie są dopuszczalne. W związku z tym dokonując czynności ze

stowarzyszeniem należy zwrócić uwagę na to, czy statut stowarzyszenia nie przewiduje tego

rodzaju ograniczeń, a jeżeli takowe przewiduje, to czy zarząd legitymuje się zgodą

odpowiedniego organu.

Naruszenie zasad reprezentacji stowarzyszenia ma poważne konsekwencje, gdyż

grozi nieważnością czynności prawnej (art. 39 KC w zw. z art. 58 KC). Należy w tym miejscu

zwrócić uwagę, że w praktyce sądowej pojawia się tendencja do poszukiwania sposobu

„ratowania” ważności takich czynności, jednakże zasadę nadal stanowi nieważność

czynności.

Czym innym jest natomiast dokonanie czynności przez członków zarządu wprawdzie

zgodnie z zasadami reprezentacji stowarzyszenia, lecz wbrew uprzedniej uchwale zarządu

w danej kwestii. Otóż czynność taka jest ważna, jako dokonana zgodnie z zasadami

reprezentacji, jednak członkowie zarządu, którzy jej dokonali ponoszą odpowiedzialność

wobec stowarzyszenia za działanie sprzeczne z uchwałą zarządu. Może to być

odpowiedzialność za wyrządzoną stowarzyszeniu szkodę przy sprawowaniu funkcji członka

zarządu (art. 471 KC), może to także stanowić podstawę do odwołania danej osoby z funkcji

członka zarządu.

Zarząd jest wyłączony od reprezentowania stowarzyszenia w czynnościach

z członkami zarządu. Wynika to ze stosowania w drodze analogii przepisu art. 108 KC, który

w odniesieniu do pełnomocnika ustanawia regułę, iż pełnomocnik nie może być drugą stroną

czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z

treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest

możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Chodzi tu o zabezpieczenie interesów

stowarzyszenia. Dlatego też kompetencję do dokonywania takich czynności należy przyznać

innemu organowi. Ze względów praktycznych celowe jest powierzenie tego uprawnienia

organowi kontroli wewnętrznej. (łatwiej zwołać posiedzenie organu kontroli wewnętrznej niż

walnego zebrania).

Stowarzyszenie jako osoba prawna może również, na ogólnych zasadach, działać

przez pełnomocnika.

Pełnomocnikiem może być zarówno osoba fizyczna (nawet ograniczona

w zdolności do czynności prawnych), jak i osoba prawna np.: inne stowarzyszenie, fundacja,

spółka akcyjna, spółka z o.o. Udzielenie pełnomocnictwa stanowi czynność prawną, a zatem

musi nastąpić zgodnie z zasadami reprezentacji stowarzyszenia.

200

KC w art. 98 wyróżnia trzy rodzaje pełnomocnictw:

1) ogólne;

2) rodzajowe;

3) do poszczególnych czynności.

Udzielenie pełnomocnictwa ogólnego upoważnia do dokonywania czynności

zwykłego zarządu. Pojęcie czynności zwykłego zarządu jest niedookreślone. Podkreśla się,

że ma ono charakter relatywny w zależności od rodzaju osoby mocodawcy, rodzaju i zakresu

jego działalności, wielkości jego majątku.

Udzielenie pełnomocnictwa rodzajowego upoważnia do dokonywania czynności

określonego rodzaju (np. pełnomocnictwo do zawierania określonego rodzaju umów w

imieniu mocodawcy).

Udzielenie pełnomocnictwa do poszczególnych czynności upoważnia do dokonania

tych właśnie czynności.

Wbrew zatem powszechnemu mniemaniu, nie istnieje możliwość udzielenia

pełnomocnictwa do prowadzenia wszelkich spraw mocodawcy.

Do zawarcia umowy o przekazanie przez j.s.t. szkoły do prowadzenia

pełnomocnictwo ogólne jest niewystarczające.

W przypadku, gdy do ważności dokonanej przez pełnomocnika czynności prawnej

jest wymagana szczególna forma, np.: forma aktu notarialnego do sprzedaży nieruchomości,

to pełnomocnictwo musi być udzielone również w tej szczególnej formie (art. 99 § 1 KC).

Mocodawca może w każdym czasie odwołać udzielone pełnomocnictwo, chyba że zrzekł się

możliwości jego odwołania (art. 101 § 1 KC). Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik jest

zobowiązany do zwrotu mocodawcy dokumentu pełnomocnictwa. Może on jednak żądać

poświadczonego odpisu tego dokumentu. Wygaśnięcie dokumentu powinno być zaznaczone

na wydanym odpisie (art. 102 KC). Udzielone w drodze pełnomocnictwa umocowanie do

działania w imieniu mocodawcy wygasa wraz ze śmiercią pełnomocnika, chyba że w

pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego

będącego podstawą pełnomocnictwa (art. 101 § 2 KC). Likwidacja stowarzyszenia i utrata

przez nie osobowości prawnej również będzie przyczyną powodującą wygaśnięcie

pełnomocnictwa.

Inne niż przy organie osoby prawnej, są skutki przekroczenia umocowania przez

pełnomocnika lub działania bez umocowania: zawarta umowa jest nieważna jedynie w

sytuacji gdy mocodawca nie potwierdzi tej umowy (art. 103 § 1 KC); jednostronna czynność

prawna (np. oferta) jest nieważna, chyba że ten komu złożono oświadczenie godził się na

działanie bez umocowania, wtedy stosuje się tę samą regułę co przy umowie (art. 104 KC).

201

Stowarzyszenie jako osoba prawna może również, na ogólnych zasadach, działać

przez pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być zarówno osoba fizyczna (nawet

ograniczona w zdolności do czynności prawnych), jak i osoba prawna np.: inne

stowarzyszenie, fundacja, spółka akcyjna, spółka z o.o. Przy ustanowieniu pełnomocnika

należy określić szczegółowy zakres jego działania i kompetencji. W przypadku, gdy do

ważności dokonanej przez niego czynności prawnej jest wymagana szczególna forma np.:

aktu notarialnego do sprzedaży nieruchomości stanowiącej własność stowarzyszenia, to

pełnomocnictwo do działania w imieniu stowarzyszenia musi być udzielone również w tej

szczególnej formie (art. 99 § 1 KC). Stowarzyszenie może w każdym czasie odwołać

udzielone pełnomocnictwo, chyba że zrzekło się możliwości jego odwołania (art. 101 § 1

KC). Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik jest zobowiązany do zwrotu stowarzyszeniu

(mocodawcy) dokumentu pełnomocnictwa. Może on jednak żądać poświadczonego odpisu

tego dokumentu. Wygaśniecie dokumentu powinno być zaznaczone na wydanym odpisie

(art. 102 KC). Udzielone w drodze pełnomocnictwa umocowanie do działania w imieniu

stowarzyszenia wygasa wraz ze śmiercią pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie

zastrzeżono inaczej z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego

podstawą pełnomocnictwa (art. 101 § 2 KC). Likwidacja stowarzyszenia i utrata przez nie

osobowości prawnej również będzie przyczyną powodującą wygaśnięcie pełnomocnictwa.

Stowarzyszenie obowiązkowo musi posiadać organ kontroli wewnętrznej. Celem jego

działania jest przede wszystkim kontrolowanie całokształtu działalności stowarzyszenia,

w tym gospodarki finansowej. Szczegółowe zasady działania tego organu są określone

w statucie, który stwierdza, jaką nazwę przyjmuje, kto może być jego członkiem, ile liczy

osób, w jaki sposób będzie on wybierany oraz jakie będzie miał kompetencje. Organ kontroli

może przyjąć dobrowolną nazwę. W praktyce przyjmuje dwie podstawowe nazwy: komisja

rewizyjna bądź rada nadzorcza. Warto podkreślić, że przyjęta nazwa w żaden sposób nie

wpływa na zmianę zakresu kompetencji (zawsze pozostaje organem kontroli wewnętrznej).

W odniesieniu do kwestii, kto może być jego członkiem, ile liczy osób, w jaki sposób będzie

on wybierany sytuacja jest analogiczna jak w przypadku zarządu stowarzyszenia, zatem

powyższe stwierdzenia i sugestie można zastosować również do tego organu. Inaczej jest w

przypadku kompetencji tego organu, które powinny wynikać ze statutu. W praktyce przyznaje

się organowi kontroli takie kompetencje jak: kontrolowanie raz w roku całokształtu

działalności stowarzyszenia, występowanie do zarządu w wnioskami wynikającymi z

przeprowadzonych kontroli, czy też składanie wniosków o udzielenie zarządowi

absolutorium.

Rozważając wykorzystanie formy prawnej stowarzyszenia dla prowadzenia przejętej szkoły

publicznej należy uznać, że jest forma bardzo dogodna dla takiej działalności. Nie ma

przeszkód, aby członkami stowarzyszenia byli nauczyciele i pracownicy poza dydaktyczni

szkoły, która ma zostać przejęta, jak również rodzice jej uczniów. Członkowie

stowarzyszenia czynnie uczestniczą w realizacji jego celów statutowych oraz tworzą

najważniejszy organ, jakim jest walne zebranie członków. Na walnym zebraniu członków

zapadają najważniejsze decyzje dla stowarzyszenia. Organ ten posiada również

domniemanie kompetencji w przypadku, gdy statut nie zastrzega, że dana czynność ma być

202

podjęta przez inny organ. Zatem wybór tej formy pozwala na to, że członkowie

stowarzyszenia będą mieli realny wpływ na podejmowane przez nie działania i inicjatywy,

co może mieć duże znaczenie w sytuacji prowadzenia szkoły. W stowarzyszeniach

utworzonych do przejęcia konkretnej szkoły członkami zarządu są z reguły nauczyciele

szkoły, której prowadzenie przejmuje to stowarzyszenie, a prezesem zarządu dyrektor

szkoły.

7.2.4 Nadzór nad stowarzyszeniami

Działalność stowarzyszeń podlega także nadzorowi organów zewnętrznych

w stosunku do stowarzyszenia. Pojęcie nadzoru jest szersze od pojęcia kontroli, gdyż

obejmuje swoim zakresem zarówno ustalenie stanu faktycznego (jak ma to miejsce w

przypadku kontroli), jak i prawo do dokonania zmiany działalności organu nadzorowanego.

Powyższe uprawnienia względem stowarzyszeń mogą wykonywać:

1) organy nadzorujące - starosta właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia (art.

8 ust. 5 pkt 1 i 2 PrStowarz); w mieście na prawach powiatu organem nadzorującym

będzie prezydent miasta;

2) prokurator na zasadach ogólnych wynikających z kodeksu postępowania cywilnego;

Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak również wziąć

udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego oceny wymaga

tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu społecznego (art. 7 KPC);

3) Rzecznik Praw Obywatelskich, który po zbadaniu sprawy może żądać wszczęcia

postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdym toczącym

się już postępowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi (art. 14 pkt 4

uRPO)sąd w zakresie przewidzianym w ustawie prawo o stowarzyszeniach.

Organ nadzorujący w ramach swojej działalności ma prawo żądać dostarczenia przez

zarząd stowarzyszenia, w wyznaczonym terminie odpisów uchwał walnego zebrania

członków (lub zebrania delegatów) oraz żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych

wyjaśnień (art. 25 PrStowarz). Takie działania mogą być podejmowane w sytuacji, gdy organ

nadzoru chce przykładowo dokonać kontroli spełniania przez stowarzyszenie obowiązku

corocznego zwoływania walnego zebrania członków na podstawie sporządzonych przez nie

protokołów i uchwał. Innym przykładem może być otrzymana od osoby trzeciej informacja o

nieprawidłowościach w działaniu stowarzyszenia, na skutek której organ nadzorujący wzywa

władze stowarzyszenia do złożenia wyjaśnień. W razie niezastosowania się przez

stowarzyszenie do wymagań organu nadzorującego, sąd na jego wniosek może nałożyć na

stowarzyszenie grzywnę w wysokości jednorazowo nie wyższej niż 5 000 złotych. Od

grzywny można się zwolnić, jeżeli po jej wymierzeniu stowarzyszenie niezwłocznie zastosuje

się do wymagań organu nadzorującego. Stowarzyszenie, w terminie 7 dni, może również

wystąpić do sądu o zwolnienie od grzywny (art. 26 PrStowarz).

203

Jeżeli organ nadzorujący w toku podejmowanych czynności stwierdzi, że

działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza obligatoryjne

postanowienia statutu, to w zależności od rodzaju i stopnia stwierdzonych nieprawidłowości,

organ ten może wystąpić o usunięcie tych nieprawidłowości w określonym terminie, udzielić

ostrzeżenia władzom stowarzyszenia, wystąpić do sądu o zastosowanie odpowiednich

środków przewidzianych w ustawie (art. 28 PrStowarz).

Sąd na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może:

1) udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia;

2) uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia;

3) rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe

naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia

działalności zgodnej z prawem lub statutem.

Sąd rozpoznając wniosek, o którym mowa w pkt 3, może na wniosek organu

nadzorującego lub z własnej inicjatywy wydać zarządzenie tymczasowe o zawieszeniu w

czynnościach zarządu stowarzyszenia, wyznaczając przedstawiciela do prowadzenia

bieżących spraw stowarzyszenia. Rozpoznając wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia, sąd

może zobowiązać władze stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w określonym

terminie i zawiesić postępowanie. W razie bezskutecznego upływu terminu, sąd, na wniosek

204

organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy, podejmie zawieszone postępowanie (art. 29

PrStowarz). Powyższy wniosek rozpoznaje sąd rejestrowy w postępowaniu nieprocesowym,

a więc sąd rejonowy, który był właściwy do wpisania stowarzyszenia do rejestru.

W sytuacji, w której stowarzyszenie z jakiejkolwiek przyczyny nie posiada zarządu

zdolnego do działań prawnych, sąd, na wniosek organu nadzorującego lub z własnej

inicjatywy, ustanawia dla niego kuratora. Kurator jest obowiązany do zwołania w okresie nie

dłuższym niż 6 miesięcy walnego zebrania członków (zebrania delegatów) stowarzyszenia w

celu wyboru zarządu. Do czasu wyboru zarządu, kurator reprezentuje stowarzyszenie w

sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia. Co istotne wynagrodzenie

kuratora pokrywa się z majątku stowarzyszenia (art. 30 PrStowarz).

Oprócz powyższych uprawnień organ nadzorujący może również złożyć do sądu

wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia. Wniosek taki jest wiążący dla sądu w dwóch

sytuacjach: gdy liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej liczby członków

wymaganych do jego założenia (w przypadku stowarzyszeń uzyskujących osobowość

prawną poniżej 15 osób), stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie

ma warunków do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok (art. 31 PrStowarz).

Powyższy wniosek rozpoznaje sąd rejestrowy w postępowaniu nieprocesowym, a

więc sąd rejonowy, który był właściwy do wpisania stowarzyszenia do rejestru.

7.2.5 Poszerzenie celów statutowych istniejącego stowarzyszenia, tak aby mogło

prowadzić szkołę.

Stowarzyszenie, aby mogło prowadzić szkołę musi mieć zapisany w statucie cel

polegający na podejmowaniu działań w zakresie edukacji, którego realizacja ma nastąpić

m.in.: poprzez zakładanie, prowadzenie lub przejmowanie do prowadzenia szkół. Warto

podkreślić, że realizacja zadań w zakresie edukacji jest zaliczana do sfery działalności

pożytku publicznego (art. 4 ust. 1 pkt 14 w zw. z art. 3 ust. 1 uDziałPożytPubl).

Jeżeli stowarzyszenie nie posiada w statucie celu związanego z działaniami

edukacyjnymi to konieczna jest jego zmiana. Do zmiany statutu, z uwagi na znaczenie takiej

czynności jest najczęściej umocowana najwyższa władza stowarzyszenia, jaką jest walne

zebranie członków. W sytuacji, w której zmiana statutu zostaje dokonana po lub przed

zwołaniem corocznego zwyczajnego walnego zebrania należy zwołać nadzwyczajne walne

zebranie. Walne zebranie członków dokonuje zmiany statutu poprzez podjęcie stosownej

uchwały zawierające zakres dokonanych zmian. Należy podkreślić, że organ uprawniony do

zmiany statutu może dokonać zmiany jakiegokolwiek jego postanowienia, a w sytuacjach

uzasadnionych nawet uchylić dotychczasowy statut i przyjąć nowy.

205

Po podjęciu uchwały w przedmiocie zmiany statutu konieczne jest zgłoszenie tego

faktu przez zarząd do sądu rejestrowego, który dokonuje stosownej zmiany w rejestrze.

Zgłoszenie następuje poprzez złożenie formularza KRS-Z20 wraz z następującymi

załącznikami: nowym tekstem statutu tzw. tekstem jednolitym, protokołem z walnego

zebrania (zwyczajnego lub nadzwyczajnego), listą obecności, oświadczeniem zarządu o

ilości członków uprawnionych do głosowania na dzień walnego zebrania oraz odpisem

uchwały. Z uwagi na fakt, iż w sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia

stosuje się odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejestracji stowarzyszenia (art. 21

PrStowarz) należy złożyć dwa egzemplarze w/w dokumentów (jeden dla sądu, a drugi dla

organu nadzorującego). ław Mikszal- proszę o wykreślenie podkreślonych słów.

Zarząd ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić sąd rejestrowy o każdej zmianie

statutu (art. 21 PrStowarz). Tymczasem z uKRS wynika, że wniosek o wpis do rejestru

powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego

dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 22 uKRS). Zatem należy

przyjąć, że zarząd powinien zgłosić do sądu rejestrowego zmianę statutu w terminie 7 dni od

dnia podjęcia uchwały. Wpis do rejestru zmiany statutu nie wiąże się z koniecznością

ponoszenia przez stowarzyszenie jakichkolwiek opłat. Zmiana statutu ma charakter

konstytutywny tzn. wchodzi w życie z chwilą wpisania do KRS.

206

7.2.6. Likwidacja stowarzyszenia.

Stowarzyszenie ulega rozwiązaniu na skutek:

1) własnej uchwały (z reguły kompetencję w tym zakresie ma walne zebranie członków

lub walne zebranie delegatów);

2) rozwiązania stowarzyszenia przez sąd w trybie art. 29 ust. 1 pkt. 3 PrStowarz;

3) w przypadku stowarzyszeń będących przedsiębiorcami, także po zakończeniu

postępowania likwidacyjnego obejmującego likwidację majątku upadłego

stowarzyszenia. Wskazane przyczyny nie oznaczają jeszcze definitywnego

rozwiązania stowarzyszenia, to następuje dopiero z chwilą uprawomocnienia się

postanowienia sądu rejestrowego o wpisie w KRS likwidacji (art. 6945 § 2 KPC).

W razie podjęcia uchwały o rozwiązaniu stowarzyszenia lub wydania orzeczenia

sądu o rozwiązaniu stowarzyszenia przeprowadza się jego likwidację. Likwidacja ma na celu

ściągnięcie należności od dłużników, spłatę zobowiązań wierzycielom i przekazanie

pozostałego majątku na cel określony w statucie lub uchwale walnego zebrania.

W razie rozwiązania się stowarzyszenia na podstawie własnej uchwały,

likwidatorami stowarzyszenia są członkowie jego zarządu, jeżeli statut lub, w razie braku

odpowiednich postanowień statutu, uchwała ostatniego walnego zebrania członków

(zebrania delegatów) tego stowarzyszenia nie stanowi inaczej (art. 36 ust. 1 PrStowarz).

Z kolei w razie rozwiązania stowarzyszenia przez sąd, zarządza on jego likwidację,

wyznaczając likwidatora (art. 36 ust. 2 PrStowarz). Art. 37 ust. 1-3 PrStowarz normują

obowiązki likwidatorów. Obowiązkiem likwidatora jest przeprowadzenie likwidacji w możliwie

najkrótszym czasie, w sposób zabezpieczający majątek likwidowanego stowarzyszenia

przed nieuzasadnionym uszczupleniem. Likwidator w szczególności powinien:

1) zawiadomić sąd o wszczęciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora, z podaniem swego

nazwiska, imienia i miejsca zamieszkania (nie dotyczy to likwidatora ustanowionego

przez sąd);

2) dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji, podając

do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania likwidacyjnego;

3) po zakończeniu likwidacji zgłosić sądowi wniosek o wykreślenie stowarzyszenia z

KRS.

Jeżeli likwidacja nie zostanie zakończona w ciągu roku od dnia jej zarządzenia,

likwidatorzy przedstawiają przyczyny opóźnienia sądowi, który w razie uznania opóźnienia za

usprawiedliwione przedłuża termin likwidacji lub zarządza zmianę likwidatorów.

Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel określony w statucie

lub w uchwale walnego zebrania członków (zebrania delegatów) o likwidacji stowarzyszenia.

207

W razie braku postanowienia statutu lub uchwały w tej sprawie, sąd orzeka o przeznaczeniu

majątku na określony cel społeczny.

Koszty likwidacji pokrywa się z majątku likwidowanego stowarzyszenia (art. 39

PrStowarz).

7.3 Fundacja jako organizacja pozarządowa zdolna do przejęcia szkoły.

Zasadniczo odmienna od stowarzyszeń jest konstrukcja prawna fundacji.

Działalność fundacji normują przede wszystkim:

1) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., Nr

78, poz. 483, z późn. zm.);

2) ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (tekst jednolity Dz.U. z 1991 r., Nr 46,

poz. 203, z późn. zm.);

3) ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

(tekst jednolity Dz.U. 2010 r, Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.);

4) ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jednolity

Dz.U. z 2007 r., Nr 168, poz. 1186 z późn. zm.).

UFund nie zawiera definicji fundacji, jednak z analizy przepisów tejże ustawy można

wywieść charakterystyczne cechy fundacji:

1) jest osobą prawną (art. 7 ust. 2 uFund);

208

2) w odróżnieniu od stowarzyszenia nie posiada członków;

3) jest tworzona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej

Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak:

ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka,

opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami (art. 1

uFund);

4) może prowadzić działalność gospodarczą jedynie w rozmiarach służących realizacji

jej celów (art. 5 ust. 5 zd. 1 uFund);

5) posiada jeden obligatoryjny organ tj. zarząd (art. 10 uFund).

Fundacja jest organizacją pozarządową w rozumieniu art. 3 ust. 2 uDziałPożPubl.

Fundacja spełnia przewidziane w art. 5 ust. 5g uSysOśw warunki do przejęcia szkoły do

prowadzenia od j.s.t. będącej organem prowadzącym tej szkoły.

7.3.1. Warunki tworzenia fundacji.

Prawo tworzenia fundacji przysługuje w myśl art. 2 ust. 1 uFund:

1) osobom fizycznym niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania;

2) osobom prawnym mającym siedzibę w Polsce lub za granicą. UFund nie ogranicza

przy tym liczby założycieli, może to być jedna osoba lub więcej osób.

W pierwszej kolejności fundator (fundatorzy) składa oświadczenie o ustanowieniu

fundacji. Oświadczenie to może być złożone przez fundatora bądź w formie aktu

notarialnego, bądź też może być ono złożone w testamencie, w tym ostatnim przypadku nie

jest wymagana forma aktu notarialnego dla testamentu (art. 3 ust. 1 uFund). Oświadczenie

o ustanowieniu fundacji powinno wskazywać cel fundacji oraz składniki majątkowe

przeznaczone na jego realizację (art. 3 ust. 2). Jest dyskusyjne, czy cele fundacji mogą

zostać zmienione w trakcie jej działalności. Wydaje się, że taka możliwość istnieje, skoro w

art. 5 ust. 1 zd. 2 uFund postanowiono, że statut może regulować zasady zmiany celów

statutowych fundacji. Zmiana taka byłaby jednak dopuszczalna tylko w razie przewidzenia

takiej możliwości w statucie i na zasadach w nim wskazanych.

Kolejną czynnością fundatora jest ustalenie statutu. Statut fundacji zawiera treść

obligatoryjną i fakultatywną (art. 5 uFund). Do składników obligatoryjnych statutu fundacji

należy określenie jej nazwy, siedziby i majątku, celów, zasad, formy i zakresu działalności

fundacji, składu i organizacji zarządu, sposobu powoływania oraz obowiązków i uprawnień

tego organu i jego członków.

209

Z kolei do fakultatywnych elementów statutu należą w szczególności postanowienia

dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności

i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać

tworzenie obok zarządu innych organów fundacji. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność

gospodarczą, to statut powinien wskazywać też wysokość środków majątkowych, które

fundacja zamierza przeznaczyć na prowadzenie tej działalności; wysokość tych środków nie

może być niższa niż tysiąc złotych. Ponadto gdy w statucie określa się przeznaczenie

środków majątkowych fundacji po jej likwidacji, środki te powinny być przeznaczone na cele,

dla których można ustanawiać fundacje.

Trzeba podkreślić, iż pojęcie siedziby fundacji nie jest równoznaczne z adresem

fundacji. Siedziba to jedynie miejscowość, a nie konkretny adres (ulica, nr domu). Jeżeli

statut nie stanowi inaczej siedzibą fundacji jest miejscowość, w której ma siedzibę zarząd

fundacji (art. 41 KC). Dlatego też nie jest wymagane, ani też nie jest celowe wpisywanie

w statucie adresu fundacji. W razie wpisania w statucie adresu fundacji, każda jego zmiana

wymagałaby przeprowadzenia procedury zmiany statutu. Jeżeli fundacja ma prowadzić

działalność na terenie jednego województwa, powinna mieć siedzibę na terenie tego

województwa (art. 5 ust. 3 uFund).

Statut fundacji nie wymaga formy aktu notarialnego, a jedynie formy pisemnej. W

razie sporządzenia statutu w formie aktu notarialnego każdorazowa jego zmiana

wymagałaby też zachowania takiej samej formy (art. 77 § 1 KC). Ponadto fundator może

złożyć oświadczenie o wskazaniu ministra właściwego ze względu na cele fundacji.

Oświadczenie to powinno być dołączone do statutu (art. 5 ust. 2 uFund).

Statut fundacji nie musi być ustalany osobiście przez fundatora. Może on bowiem

odstąpić od osobistego ustalenia statutu i upoważnić do jego ustalenia inną osobę fizyczną

lub prawną. Jeżeli fundator ustanowił fundację w testamencie, a nie ustalił jej statutu i nie

upoważnił do tej czynności innej osoby, stosuje się odpowiednio przepisy księgi IV KC

o poleceniu (art. 6 ust. 1 i 3 uFund).

W dalszej kolejności wskazana w statucie osoba lub organ dokonuje wyboru

członków zarządu, a gdy statut przewiduje inne organy, także członków tych organów

innych organów.

Wszystkie powyższe dokumenty autorzy zalecają sporządzić w 4 egzemplarzach

(jeden dla fundacji i trzy dla sądu rejestrowego, w tym jeden do przekazania ministrowi

sprawującemu nadzór nad działalnością fundacji i jeden dla starosty właściwego według

siedziby stowarzyszenia). W razie sporządzenia tych dokumentów w jednym egzemplarzu

będzie zachodzić konieczność późniejszego sporządzenia ich odpisów poświadczonych

przez sąd lub notariusza. W postępowaniu rejestrowym należy bowiem przedłożyć

dokumenty w oryginale lub poświadczonych urzędowo odpisach (6944 § 1 KPC). Jeżeli więc

fundacja chce zachować oryginalny egzemplarz tych dokumentów dla siebie bez potrzeby

sporządzania urzędowego odpisu powinno sporządzić większą ilość egzemplarzy.

210

Utworzenie fundacji wymaga wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

7.3.2. Zagadnienia rejestracyjne fundacji.

Fundacja podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundacja

podlega wpisowi do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (art. 49 uKRS). Jeżeli

fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą to podlega wpisowi do tego rejestru, a

nadto do rejestru przedsiębiorców (art. 49 i art. 50 uKRS). Uprawnionym do złożenia wniosku

o wpis fundacji do KRS jest zarząd (art. 10 uFund).

Wniosek o wpis fundacji w KRS składa się na urzędowym formularzu „KRS W-20

Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym FUNDACJA,

STOWARZYSZENIE, INNA ORGANIZACJA SPOŁECZNA LUB ZAWODOWA”.

Do wniosku o wpis należy dołączyć jako załączniki wypełnione urzędowe formularze:

1) „KRS-WK Organy podmiotu/wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki”;

2) „KRS-WM Przedmiot działalności”.

Ponadto do wniosku o wpis należy dołączyć następujące dokumenty:

1) oświadczenie o ustanowieniu fundacji;

2) statut fundacji;

3) oświadczenie o wskazaniu ministra właściwego do nadzoru fundacji, jeżeli

oświadczenie takie zostało złożone;

4) uchwały o powołaniu organów;

5) dowód dokonania opłaty za wniosek o wpis do rejestru;

6) dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu (gdy wniosek dotyczy też wpisu w

rejestrze przedsiębiorców).

Jeżeli fundacja wnosi o wpis do rejestru przedsiębiorców to wraz z wnioskiem o

wpis składa jeszcze dokumenty wymagane w związku z obowiązywaniem tzw. zasady

jednego okienka (zasadę tą omówiono powyżej w podrozdziale 7.1.4.

211

Fundacja ma obowiązek uiścić opłatę od wniosku o wpis do rejestru w kwocie 250

złotych (art. 53 ust. 1 uKSC). Jeżeli jednak fundacja jest wpisywana nadto do rejestru

przedsiębiorców KRS ma ona obowiązek uiszczenia opłaty od wniosku w kwocie 500 złotych

(art. 53 ust. 2 uKSC).

Sąd dokonuje wpisu do KRS fundacji po stwierdzeniu, że czynności prawne

stanowiące podstawę wpisu zostały podjęte przez uprawnioną osobę lub organ i są ważne.

Postanowienie o wpisaniu fundacji do KRS sąd wydaje ponadto po stwierdzeniu, że cel

i statut fundacji są zgodne z przepisami prawa (art. 9 ust. 1 uFund).

Fundacja uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą

wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 7 ust. 2 uFund). Wpis fundacji do KRS

następuje z chwilą zamieszczenia w rejestrze danych zawartych w postanowieniu o wpisie

(art. 20 ust. 1 zd. 2 uKRS).

O wpisaniu fundacji do KRS sąd zawiadamia ministra właściwego ze względu na

zakres jego działania oraz cele fundacji oraz właściwego ze względu na siedzibę fundacji

starostę, przesyłając jednocześnie statut. Jeżeli cele fundacji wkraczają w zakres działania

dwóch lub więcej ministrów, sąd zawiadamia o wpisaniu fundacji do KRS, wraz

z przesłaniem statutu, właściwego ministra, z którego zakresem działania wiążą się główne

cele fundacji (art. 9 ust. 2 i 3 uFund).

212

Po zarejestrowaniu w KRS fundacja:

1) składa wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki

narodowej (REGON);

2) składa zgłoszenie płatnika składek w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń

społecznych;

3) zgłoszenie identyfikacyjne, o którym mowa w ustawie z dnia 13 października 1995 r.

o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269,

poz. 2681, z późn. zm.);

4) zakłada rachunek bankowy.

Jeżeli fundacja została wpisana do rejestru przedsiębiorców nie musi dokonywać

czynności wymienionych w pkt. 1-3.

7.3.3 Działalność fundacji.

Działalność fundacji polega na realizacji jej celów statutowych. Cele te powinny być

określone w oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji, jak również obowiązkowo w jej

statucie (art. 3 ust. 2 w zw. z art. 5 ust. 1 uFund).

Dla realizacji celów statutowych fundacje mogą prowadzić działalność gospodarczą,

nieodpłatną lub odpłatną działalność pożytku publicznego, w inny sposób gromadzić

i przekazywać składniki swojego majątku. Zagadnienia prowadzenia działalności

gospodarczej oraz charakterystyka nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego

zostały omówione w podrozdziale pkt. 7.1.2. podręcznika.

Należy podkreślić, że w wyniku powyższych działań podejmowanych przez fundację

dochodzi do gromadzenia przez nią majątku, który jej wyłącznym majątkiem, a nie

majątkiem fundatorów, czy członków organów fundacji. Fundacje jako osoby prawne mogą

przyjmować darowizny, spadki i zapisy na zasadach określonych w KC. Szersze wywody na

ten temat zostały zawarte w podrozdziale 7.2.3. niniejszego podręcznika i są one aktualne

także dla fundacji. Działalność własna fundacji może opierać się na działalności

gospodarczej, odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego. Taka działalność

może kreować dochody (za wyjątkiem nieodpłatnej działalności pożytku publicznego), które

będą służyły realizacji celów statutowych fundacji. Należy przy tym pamiętać, że uzyskiwanie

dochodów wiąże się z powstaniem obowiązków podatkowych, które należy spełnić. Fundacja

jak każda osoba prawna może posiadać majątek, szczególnie w postaci ruchomości,

nieruchomości i środków pieniężnych.

213

Przez środki pochodzące z ofiarności publicznej należy rozumieć środki uzyskane

w wyniku zbiórki publicznej przeprowadzanej na podstawie pozwolenia wydanego przez

uprawnione organy. Nabycie przez fundację w drodze spadku, zapisu lub darowizny

pieniędzy lub innych rzeczy ruchomych albo praw majątkowych jest wolne od podatku od

spadków i darowizn (art. 16 uFund).

Fundacja jako osoba prawna działa przez swoje organy. Organy fundacji dzieli się na

obligatoryjne i fakultatywne. Jedynym obligatoryjnym organem fundacji jest zarząd (art. 10

uFund). Z kolei możliwość tworzenia organów fakultatywnych wynika z art. 5 ust. 1 uFund,

według którego statut może przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji.

Zarząd fundacji kieruje działalnością fundacji oraz reprezentuje fundację na zewnątrz

(art. 10 uFund). W fundacji obowiązuje domniemanie kompetencji zarządu, tzn. w sprawach,

w których statut nie przyznaje kompetencji innym organom właściwy jest zarząd. Co do

składu zarządu, zasad reprezentacji fundacji oraz konsekwencji naruszenia tych zasad

aktualne będą wywody zamieszczone przy omawianiu tych samych kwestii dotyczących

stowarzyszenia (pkt. 3.2.3. niniejszego podręcznika).

Z faktu, że zarząd jest jedynym obligatoryjnym organem fundacji wynika, a także

w braku przepisów przyznających kompetencje fundatorom wynika, że fundatorom nie

przysługują z mocy prawa żadne kompetencje wobec fundacji. Jeżeli fundatorzy chcą mieć

wpływ na działalność fundacji powinni w statucie przyznać sobie określone kompetencje.

W praktyce często przewiduje się w statutach powołanie fakultatywnego organu fundacji

składającego się z fundatorów, organ ten przypomina walne zebranie członków

w stowarzyszeniu. Do jego kompetencji należy powoływanie członków zarządu i organu

kontroli, zmiana statutu, czy likwidacja fundacji. Organ ten przyjmuje z reguły nazwę rady

fundatorów.

214

Fundacja może posiadać organ kontroli wewnętrznej. Jeżeli fundacja chce uzyskać

status organizacji pożytku publicznego ma ona obowiązek posiadać taki organ. W tym celu

konieczne jest przewidzenie takiego organu w statucie. Celem działania organu kontroli jest

przede wszystkim kontrolowanie całokształtu działalności fundacji, w tym gospodarki

finansowej. Szczegółowe zasady działania tego organu są określone w statucie, który

stwierdza, jaką nazwę przyjmuje, kto może być jego członkiem, ile liczy osób, w jaki sposób

będzie on wybierany oraz jakie będzie miał kompetencje. Organ kontroli może przyjąć

dobrowolną nazwę. W praktyce występują nazwy: komisja rewizyjna, rada nadzorcza, rada

fundacji. Warto podkreślić, ze przyjęta nazwa w żaden sposób nie wpływa na zmianę

zakresu kompetencji (zawsze pozostaje organem kontroli wewnętrznej). W praktyce

przyznaje się organowi kontroli takie kompetencje jak: kontrolowanie całokształtu

działalności fundacji, występowanie do zarządu w wnioskami wynikającymi

z przeprowadzonych kontroli, czy też składanie wniosków o udzielenie zarządowi

absolutorium. Często organowi temu powierza się też reprezentowanie fundacji

w czynnościach prawnych, gdy ich drugą stroną jest członek zarządu fundacji.

Rozważając wykorzystanie formy prawnej fundacji dla prowadzenia przejętej szkoły

publicznej należy uznać, że jest także forma dogodna dla takiej działalności. W przypadku

ustanowienia fundacji fundatorami mogą być nauczyciele, pracownicy poza dydaktyczni

szkoły, która ma zostać przejęta oraz rodzice jej uczniów. Jednakże wybór tej formy

powoduje, że w przypadku nie zastrzeżenia w statucie jakichkolwiek uprawnień dla

fundatorów takich jak choćby możliwość wejścia w skład zarządu fundacji tracą oni

jakiekolwiek wpływ na działalność fundacji. Organem kierującym działalnością fundacji jest

zarząd, który podejmuje decyzje zmierzające do realizacji celu, dla którego została one

powołana. Fundacja w przeciwieństwie do stowarzyszenia nie posiada członków oraz

organu, jakim jest walne zebranie członków. Zatem wybór tej formy może powodować

ograniczenie możliwości wpływu fundatorów na działalność fundacji, w tym prowadzenie

przez nią szkoły.

7.3.4. Nadzór nad fundacjami.

Niezależnie od posiadania organu kontroli wewnętrznej, fundacja podlega nadzorowi

ze strony organów władzy publicznej. Organami tymi są:

1) minister właściwy ze względu na zakres działania i cele fundacji (art. 5 ust. 2, art. 9

ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 i art. 14 ust. 1 uFund);

2) starosta (art. 9 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13, art. 14 ust. 1 i art. 15a ust. 1 uFund);

3) sąd (art. 12 ust. 1, art. 13 i art. 14 ust. 2 uFund).

O zgodności działania fundacji z przepisami prawa i statutem oraz z celem, w jakim

fundacja została ustanowiona, orzeka sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek

215

właściwego ministra lub starosty (art. 12 ust. 1 uFund). Fundacja składa corocznie

właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej działalności, sprawozdanie to fundacja ma

obowiązek podać do publicznej wiadomości (art. 12 ust. 2 i 3 uFund).

Właściwy minister lub starosta może wystąpić do sądu o uchylenie uchwały zarządu

fundacji, pozostającej w rażącej sprzeczności z jej celem albo z postanowieniami statutu

fundacji lub z przepisami prawa. Organ ten może jednocześnie zwrócić się do sądu

o wstrzymanie wykonania uchwały do czasu rozstrzygnięcia sprawy (art. 13 uFund).

Jeżeli działanie zarządu fundacji w istotny sposób narusza przepisy prawa lub

postanowienia jej statutu albo jest niezgodne z jej celem, właściwy minister lub starosta,

może wyznaczyć odpowiedni termin do usunięcia tych uchybień w działalności zarządu albo

może żądać dokonania w wyznaczonym terminie zmiany zarządu fundacji. Po

bezskutecznym upływie terminu, albo w razie dalszego uporczywego działania zarządu

fundacji w sposób niezgodny z prawem, statutem lub celem fundacji, właściwy minister lub

starosta może wystąpić do sądu o zawieszenie zarządu fundacji i wyznaczenie zarządcy

przymusowego. Zarządca przymusowy reprezentuje fundację w sprawach wynikających z

zarządu, w tym również w postępowaniu sądowym; jest on obowiązany wykonywać

czynności potrzebne do prawidłowego działania fundacji. Sąd uchyli swe postanowienie o

zawieszeniu zarządu fundacji i wyznaczeniu zarządcy przymusowego na wniosek zarządu

fundacji, jeżeli z okoliczności wynika, że działania sprzeczne z prawem lub statutem zostaną

zaniechane (art. 15 uFund).

7.3.5. Poszerzenie celów statutowych istniejącej fundacji, tak aby mogła prowadzić

szkołę.

Fundacja aby mogła prowadzić szkołę musi mieć zapisany w statucie cel polegający

na podejmowaniu działań w zakresie edukacji, którego realizacja ma nastąpić m.in.: poprzez

zakładanie, prowadzenie lub przejmowanie do prowadzenia szkół. Warto podkreślić, że

realizacja zadań w zakresie edukacji jest zaliczana do sfery działalności pożytku publicznego

(art. 4 ust. 1 pkt 14 w zw. z art. 3 ust. 1 uDziałPożytPubl). Jeżeli fundacja nie posiada w

statucie celu związanego z działaniami edukacyjnymi to konieczna jest jego zmiana. Zmiana

statutu w zakresie celów statutowych jest dopuszczalna jeżeli statut dopuszcza taką zmianę.

Także statut powinien określać organ właściwy do zmiany statutu oraz tryb zmiany. Jeżeli

statut nie wskazuje właściwego organu, to zgodnie z domniemaniem kompetencji zarządu,

do zmiany statutu uprawniony jest zarząd.

Po podjęciu uchwały w przedmiocie zmiany statutu konieczne jest zgłoszenie tego

faktu przez zarząd do sądu rejestrowego, który dokonuje stosownej zmiany w rejestrze.

Zgłoszenie następuje poprzez złożenie formularza KRS-Z20 wraz z następującymi

załącznikami: uchwałą o zmianie statutu, nowym tekstem statutu tzw. tekstem jednolitym.

Z uwagi na fakt, iż w sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu fundacji stosuje się

216

odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejestracji fundacji (art. 11 ust. 2 w zw. z art. 9

uFund) należy złożyć trzy egzemplarze w/w dokumentów (jeden dla sądu, drugi dla

właściwego ministra, trzeci dla starosty). Z uKRS wynika, że wniosek o wpis do rejestru

powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego

dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 22 uKRS). Zatem należy

przyjąć, że zarząd powinien zgłosić do sądu rejestrowego zmianę statutu w terminie 7 dni od

dnia podjęcia uchwały. Od wniosku o wpis do rejestru zmiany statutu pobiera się opłatę w

wysokości 150 złotych jeżeli fundacja jest wpisana tylko w rejestrze stowarzyszeń, innych

organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów

opieki zdrowotnej; a w wysokości 250 złotych jeżeli fundacja jest także wpisana do rejestru

przedsiębiorców (art. 55 i art. 56 pkt. 1 uKSC). Zmiana statutu ma charakter konstytutywny

tzn. wchodzi w życie z chwilą wpisania do KRS.

7.3.6. Likwidacja fundacji.

Fundacja może ulec rozwiązaniu tylko w przypadku osiągnięcia celu, dla którego była

powołana lub w razie wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji (art. 15 ust.

1 uFund). Ponadto fundacja może ulec rozwiązaniu w przypadkach wskazanych

w przepisach (art. 15 ust. 3 uFund) np. w przypadku fundacji będących przedsiębiorcami po

zakończeniu postępowania likwidacyjnego obejmującego likwidację majątku upadłej fundacji.

Tryb likwidacji powinien regulować statut, a gdy tego nie normuje lub jego

postanowienia nie są wykonywane, to właściwy minister lub starosta ma obowiązek zwrócić

się do sądu o likwidację fundacji (art. 15 ust. 2 uFund). Jeżeli statut nie określa

przeznaczenia środków majątkowych pozostających po jej likwidacji, sąd orzeka o

przeznaczeniu tych środków z uwzględnieniem celów, którym fundacja służyła (art. 15 ust. 4

uFund).

Likwidacja fundacji ma na celu ściągnięcie należności od dłużników, spłatę

zobowiązań wierzycielom i przekazanie pozostałego majątku na cel określony w statucie

fundacji lub w postanowieniu sądu.

7.4 Inne rodzaje organizacji pozarządowych mogących prowadzić szkołę

Stowarzyszenia i fundacje to najczęściej rozważane i wybierane formy organizacyjno-

prawne organizacji pozarządowych do przejmowania prowadzenia szkół. Oprócz nich mogą

wchodzić w grę również inne podmioty. W publikacjach wskazuje się m.in. na kapitałowe

spółki handlowe i podmioty wymienione w uSport. Wymaga to zatem krótkiej wzmianki na

temat tych podmiotów.

217

7.4.1. Kapitałowe spółki handlowe

Do kapitałowych spółek handlowych należą spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

i spółka akcyjna. Ich tworzenie organizację, funkcjonowanie, rozwiązanie, łączenie, podział

i przekształcenie normują przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r.

Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r., Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.).

Spółki te nie są jako takie organizacjami pozarządowymi w rozumieniu definicji z art. 3 ust. 2

uDziałPożytPubl, jednak przy spełnieniu pewnych warunków mogą prowadzić działalność

pożytku publicznego. Te warunki to (art. 3 ust. 3 uDziałPożytPubl):

1) nie działanie w celu osiągnięcia zysku,

2) przeznaczanie całości dochodu na realizację celów statutowych,

3) nie przeznaczanie zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy

i pracowników.

Spółki kapitałowe prowadzące działalność pożytku publicznego mogą na ogólnych

zasadach uzyskać status organizacji pożytku publicznego (art. 20 ust. 1 uDziałPożytPubl).

Spółka kapitałowe podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS (nawet jeśli

nie prowadzą działalności gospodarczej). Uzyskują osobowość prawną z chwilą wpisu do

KRS.

Mankamentem jeśli chodzi o wykorzystanie tych form organizacyjno-prawnych do

przejęcia szkoły, jest bardzo sformalizowana regulacja ich działalności, obowiązek

wniesienia kapitału zakładowego (akcyjnego), którego wartość wynosi dla spółki

z ograniczoną odpowiedzialnością 5000 (pięć tysięcy) złotych, a dla spółki akcyjnej aż

100 000 (sto tysięcy) złotych.

7.4.2. Podmioty kreowane przez ustawę o sporcie

Z uwagi na fakt, że uSysOśw w sposób niezwykle szeroki ustala krąg podmiotów

uprawnionych do przejmowania szkół możemy sobie wyobrazić sytuację, w której szkoła

zostaje przejęta przed podmioty kreowane na podstawie ustawy z dnia 25 czerwca 2010

roku o sporcie (posiadające osobowość prawną). Należy jednak podkreślić, że takie

podmioty muszą wyodrębnić jako jeden z celów działania cel związany z działalnością

oświatową. Niewątpliwą korzyścią z wynikająca z przejęcia przez takie podmioty szkoły

byłoby rozwinięcie w niej działalności sportowej np.: poprzez utworzenie specjalnych klas

o profilu sportowym. Cały czas należy jednak pamiętać, aby cel przekazania szkoły, jakim

jest przekazanie na zewnątrz realizacji zadań z zakresu edukacji został w pełni osiągnięty.

218

Sportem są wszelkie formy aktywności fizycznej, które przez uczestnictwo doraźne

lub zorganizowane wpływają na wypracowanie lub poprawienie kondycji fizycznej

i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie wyników sportowych na

wszelkich poziomach (art. 2 ust. 1 uSport). Działalność sportowa jest prowadzona

w szczególności w formie klubu sportowego. Klub sportowy działa jako osoba prawna (art.

3 uSport). Należy podkreślić, że klub sportowy nie stanowi odrębnej formy organizacyjno-

prawnej. Sformułowanie z art. 3 uSport należy rozumieć w ten sposób, że klub sportowy

może działać w formie prawnej danego rodzaju osoby prawnej np. jako spółka akcyjna,

spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy stowarzyszenie.

Szczególnym rodzajem klubu sportowego jest uczniowski klub sportowy. Uczniowski

klub sportowy działa na zasadach przewidzianych w przepisach PrStowarz, z wyłączeniem

przepisów dotyczących rejestracji. Członkami uczniowskiego klubu sportowego mogą być

w szczególności uczniowie, rodzice i nauczyciele. Uczniowski klub sportowy podlega

wpisowi do ewidencji prowadzonej przez starostę właściwego ze względu na siedzibę klubu.

Wpisu do ewidencji dokonuje się na podstawie wniosku. Wpis i odmowa wpisu do ewidencji

następuje w drodze decyzji. Do wniosku, o wpis do rejestru dołącza się: statut; listę

założycieli, zawierającą ich imiona i nazwiska, daty i miejsca urodzenia, miejsca

zamieszkania oraz własnoręczne podpisy i informację o adresie siedziby klubu

sportowego. Uczniowski klub sportowy uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do

ewidencji (art. 4 ust. 1 -6 uSport).

7.5. Status organizacji pożytku publicznego (OPP).

Możliwość nadania organizacji pozarządowej oraz innym uprawnionym podmiotom

statusu organizacji pożytku publicznego (zwanym dalej opp) została wprowadzona do

polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku

publicznego i o wolontariacie, która w zakresie nadawania tego statusu weszła w życie z

dniem 1 stycznia 2004 roku. UDziałPożyPubl w sposób szczegółowy reguluje, jaka

organizacja może uzyskać status opp, jakie wymagania należy spełnić aby go otrzymać,jakie

są korzyści i obowiązki związane z jego posiadaniem oraz kiedy można go utracić.

Trzeba podkreślić, że uzyskanie statusu opp jest dla każdego podmiotu dużą

nobilitacją. Status ten świadczy przede wszystkim o tym, ze organizacja prowadzi

działalność zaliczaną do działalności pożytku publicznego, co zostało w sposób pozytywny

zweryfikowane przez sąd rejestrowy. Niekiedy takie organizację określa się również jako

organizacje zaufania publicznego, których działalność cieszy się dużą popularnością.

Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna,

prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych

w ustawie (art. 3 ust. 1 uDziałPożytPubl). Przez pojęcie „działalność społecznie użyteczna”

należy rozumieć takiego rodzaju działalność, która poprzez swój przedmiot sprawia, że jest

219

powszechnie akceptowalna i aprobowana. UDziałPozytPubl zawiera katalog sfer działań

publicznych, którym prowadzenie przez organizację nadaje jej przymiot działalności

społecznie użytecznej. Pojęcie działalności pożytku publicznego szczegółowo omówiono

w podrozdziale pkt. 7.1.2.

Niewątpliwie status opp otwiera nowe możliwości, ale powoduje również nałożenie

szeregu nowych obowiązków, których niespełnienie będzie się wiązało ze znaczącymi

konsekwencjami np.: pozbawieniem możliwości pozyskiwania 1 % podatku dochodowego od

osób fizycznych.

7.5.1. Uzyskanie statusu opp.

Zgodnie z uDziałPożytPubl status organizacji pożytku publicznego może zostać nadany

następującym podmiotom:

1) organizacjom pozarządowym w rozumieniu ustawy (art. 3 ust. 2 uDziałPożytPubl),

2) osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów

o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej,

o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz

o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują

prowadzenie działalności pożytku publicznego (art. 3 ust. 3 pkt 1 uDziałPożytPubl),

3) spółkom akcyjnym i spółkom z ograniczoną odpowiedzialnością oraz klubom

sportowym będącym spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia

25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz

przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają

zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników (art. 3

ust. 3 pkt 4 uDziałPożytPubl).

Aby uzyskać status opp organizacja pozarządowa bądź inny uprawniony podmiot musi

spełnić łącznie następujące wymagania:

1) prowadzić działalność pożytku publicznego na rzecz ogółu społeczności, lub

określonej grupy podmiotów, pod warunkiem że grupa ta jest wyodrębniona ze

względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do

społeczeństwa,

2) może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do

działalności pożytku publicznego,

3) nadwyżkę przychodów nad kosztami przeznacza na działalność, o której mowa w pkt.

1,

220

4) ma statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu

zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej

lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli lub nadzoru:

a) nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w

związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa,

powinowactwa lub podległości służbowej,

b) nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane

z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,

c) mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych

kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne

wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego

Urzędu Statystycznego za rok poprzedni,

5) członkowie organu zarządzającego nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za

przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe,

6) statut lub inne akty wewnętrzne organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów

uprawnionych do uzyskania statusu opp zabraniają:

a) udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji

w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób, z

którymi członkowie, członkowie organów oraz pracownicy organizacji pozostają w

związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu albo w stosunku pokrewieństwa lub

powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do

drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

zwanych dalej „osobami bliskimi”,

b) przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub

pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób

trzecich, w szczególności, jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na

preferencyjnych warunkach, wykorzystywania majątku na rzecz członków,

członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych

niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika

z celu statutowego,

c) zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie

organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na

zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż

rynkowe (art. 20 ust. 1 uDziałPożytPubl).

221

Nadto w przypadku stowarzyszeń działalność, o której mowa w pkt 1, nie może być

prowadzona wyłącznie na rzecz członków stowarzyszenia (art. 20 ust 2 uDziałPożytPubl).

Natomiast w przypadku pomiotów uprawnionych do uzyskania statusu opp, innych niż

organizacje pozarządowe:

1) działalność pożytku publicznego określona w w/w pkt 1 podlega wyodrębnieniu

w sposób zapewniający należytą identyfikację pod względem organizacyjnym

i rachunkowym,

2) w/w pkt 3 stosuje się do nadwyżki przychodu nad kosztami uzyskiwanej w wyniku

prowadzenia działalności pożytku publicznego,

3) w/w pkt 4 stosuje się odpowiednio, z uwzględnieniem szczegółowych zasad

organizacji i działania tych jednostek, uregulowanych w przepisach dla nich

właściwych, w tym w statutach lub innych aktach wewnętrznych (art. 21

uDziałPożytPubl).

Kolejnym wymaganiem niezbędnym do uzyskania statusu opp jest konieczność

prowadzenia działalności pożytku publicznego oraz nieprowadzenia jej wyłącznie na rzecz

członków (w przypadku stowarzyszeń) nieprzerwanie przez okres co najmniej dwóch lat (art.

22 ust. 1 uDziałPożytPubl).

Wymagania dla uzyskania statusu opp muszą być spełnione łącznie.

Organizacja pozarządowa lub inny podmiot uprawniony, uzyskują status opp z chwilą

wpisania do KRS informacji o spełnieniu wszystkich wymagań warunkujących jego

przyznanie. W tym celu niezbędne jest złożenie do sądu rejestrowego przez organizację

pozarządową wniosku KRS Z20 wraz z wnioskiem KRS W_OPP oraz udokumentowanie

spełnienia wymagań koniecznych dla uzyskania statusu opp, a w szczególności prowadzenia

nieprzerwanie przez okres co najmniej 2 lat działalności pożytku publicznego.

Udokumentowanie takie może nastąpić poprzez dołączenie do wniosku kserokopii

sprawozdań merytorycznych i finansowych, wycinków z gazet, zdjęć czy też artykułów ze

stron internetowych.

Jeżeli podmiot nie podlegał z innego tytułu obowiązkowi wpisu do KRS, uzyskuje on

status opp po wpisaniu go do KRS. Wpis do KRS nie nadaje takiemu podmiotowi

osobowości prawnej.

Postępowanie w sprawie nadania statusu opp jest wolne od opłat sądowych.

222

7.5.2. Obowiązki wynikające ze statusu OPP.

Organizacja pozarządowa lub inny podmiot, któremu nadano status opp oprócz

obowiązków wynikających z przepisów regulujących ich ustrój i działanie muszą spełnić

dodatkowe obowiązki nałożone ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Należą do nich: obowiązek sporządzenia i opublikowania sprawozdania merytorycznego

i finansowego.

Sprawozdanie merytoryczne jest dokumentem zawierającym szczegółowy opis

działań i inicjatyw podejmowanych przez organizację lub podmiot w ciągu danego roku

kalendarzowego. Sprawozdanie finansowe jest dokumentem opisującym w szczegółowy

gospodarkę finansową organizacji lub podmiotu. Nadanie statusu opp obliguje do

sporządzenia obu tych dokumentów, przyjęcia ich przez umocowane do tego organy oraz ich

opublikowania.

Zgodnie z uDziałPożytPubl sprawozdanie merytoryczne i finansowe musi być

zatwierdzone przez właściwy organ do końca 6-tego miesiąca od dnia zakończenia roku

obrotowego. Po zatwierdzeniu tych sprawozdań należy je opublikować w internetowej bazie

223

sprawozdań, którą prowadzi Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Terminy na ich

opublikowanie są następujące:

1) do 15 lipca danego roku kalendarzowego – jeżeli dla organizacji rokiem obrotowym

jest rok kalendarzowy,

2) w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego – jeżeli

dla organizacji rokiem obrotowym nie jest rok kalendarzowy (art. 23 ust 6 i 6b

uDziałPożytPubl).

Ostatnim obowiązkiem związanym ze sprawozdaniem merytorycznym i finansowym

organizacji i podmiotów mających status opp jest podanie ich do publicznej wiadomości

w sposób umożliwiający zapoznanie się z tymi sprawozdaniami przez zainteresowane

podmioty, w tym poprzez zamieszczenie ich na swojej stronie internetowej (art.23 ust. 2a

uDziałPożytPubl). Aby zatem móc zrealizować ten obowiązek nałożony ustawą organizacja

lub podmiot musi posiadać własną stronę internetową.

Konsekwencją nieopublikowania sprawozdania merytorycznego i finansowego

w internetowej bazie sprawozdań, którą prowadzi Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

jest nieuwzględnienie danej organizacji lub podmiotu w wykazie organizacji posiadających

status opp na dzień 30 listopada danego roku podatkowego, na które podatnik podatku

dochodowego od osób fizycznych może przekazać 1% podatku z zeznań podatkowych za

dany rok podatkowy (art. 23 ust. 6a w zw. z art. 27a ust. 1 uDziałPożytPubl).

7.5.3. Korzyści wynikające ze statusu OPP

Na zakończenie rozważań należy wskazać jeszcze na uprawnienia organizacji

pozarządowych wynikające z posiadania statusu organizacji pożytku publicznego.

Posiadanie statutu opp wiąże się z wieloma korzyściami, do których należy:

możliwość pozyskania 1 % podatku dochodowego od osób fizycznych; prawo do

użytkowania nieruchomości należących do Skarbu Państwa lub jednostki samorządu

terytorialnego; zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych; podatku od

nieruchomości; podatku od czynności cywilnoprawnych; opłaty skarbowej; opłat sądowych;

możliwość odbycia służby zastępczej; nieodpłatne informowanie o działalności przez

jednostki publicznej radiofonii i telewizji oraz możliwość udziału w organizowanych zbiórkach

publicznych małoletnich, którzy nie ukończyli 16 roku życia – na zasadach określonych

w przepisach prawa.

Podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych może przekazać 1 % podatku na

rzecz wybranej przez siebie organizacji pożytku publicznego (art. 27 ust. 1 uDziałPożytPubl).

To uprawnienie stanowi zdecydowanie największą korzyść wynikającą z posiadania statusu

opp. Umożliwia ono bowiem pozyskanie nieograniczonej wręcz ilości środków finansowych,

224

które muszą być wykorzystane wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego

(art. 27 ust. 2 uDziałPożytPubl). Jedynym warunkiem pozyskania tych środków przez

organizację pozarządową jest umieszczenie przez podatnika stosownej adnotacji w

rozliczeniu rocznym i wskazanie konkretnej organizacji pożytku publicznego, dla której

zostanie przeznaczony 1 % jego podatku. Ilość środków uzyskanych przez organizację

zostaje podana do publicznej wiadomości przez Ministra Finansów na stronie internetowej

ministerstwa (art. 27 ust. 3 uDziałPożytPubl).

Organizacja pożytku publicznego może nabywać na szczególnych warunkach prawo

użytkowania nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu

terytorialnego (art. 24 ust. 2 uDziałPożytPubl). Minister Skarbu Państwa może również

dokonać darowizny nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa na rzecz fundacji oraz

organizacji pożytku publicznego (art. 59 ust. 1 uGospNier). W przypadku niewykorzystania

nieruchomości na cel, na który nieruchomość została darowana, darowiznę odwołuje się lub

225

minister Skarbu Państwa może wyrazić zgodę na zbycie nieruchomości (art. 59 ust. 2

uGospNier). Nadto w przypadku sprzedaży nieruchomości opp na cel prowadzonej

działalności pożytku publicznego, właściwy organ może na podstawie zarządzenia wojewody

albo uchwały rady lub sejmiku województwa, udzielić bonifikaty od ustalonej ceny

nieruchomości. Warto pamiętać, że z chwilą utraty statusu opp użytkowanie wygasa,

a zawarte umowy najmu i dzierżawy mogą zostać wypowiedziane bez zachowania terminów

wypowiedzenia.

Zgodnie z uDziałPożytPubl opp są zwolnione z następujących podatków i opłat:

podatku dochodowego od osób prawnych; podatku od nieruchomości; podatku od czynności

cywilnoprawnych; opłaty skarbowej oraz opłat sądowych, wszystkich w zakresie

prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego (art. 24 ust. 1 uDziałPożytPubl).

Zatem w przypadku prowadzenia innego rodzaju działalności, a w szczególności działalności

gospodarczej są one zobowiązane do opłacania podatków w pełnej wysokości.

Dochody organizacji pożytku publicznego, w części przeznaczonej na działalność

statutową, z wyłączeniem działalności gospodarczej są zwolnione od podatku dochodowego

od osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 6c uPodDochPrawn). W przypadku prowadzenia przez

opp innej działalności należy zapłacić podatek w pełnej wysokości.

Kolejnym zwolnieniem jest objęty podatek od nieruchomości. Ustawa przewiduje

całkowite zwolnienie z podatku od nieruchomości, jeżeli nieruchomości lub ich części są

zajęte na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego (art. 7 ust. 1

pkt 14 uPodOpłLok). W przypadku prowadzenia na nieruchomości odpłatnej statutowej

działalności pożytku publicznego istnieje konieczność zapłaty podatku w następujących

stawkach: w przypadku gruntów - 0,43 zł od 1 m2 powierzchni, a w przypadku budynków lub

ich części - 7,36 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej (art. 5 ust. 1 pkt 1c w zw. z ust. 1 pkt 2e

uPodOpłtLok). Należy podkreślić, że zupełnie inne stawki obowiązują w przypadku

prowadzenia na gruncie lub budynku działalności gospodarczej (0,84 zł od 1 m2 powierzchni

gruntu oraz 21,94 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej budynku lub jego części).

Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych zwalnia się od

konieczności zapłaty podatku organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonają czynności

cywilnoprawnych wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego

w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 8 ust. 2a

uPCC). Zatem w przypadku prowadzenia innego rodzaju działalności (odpłatnej działalności

pożytku publicznego lub działalności gospodarczej), jeżeli opp dokonuje czynności

wiążących się z koniecznością zapłaty podatku, musi go uiścić w pełnej wysokości.

Opp korzystają również ze zwolnienia z opłaty skarbowej. Co istotne zwolnienie to

występuje, gdy opp dokonują zgłoszenia lub składają wniosek o dokonanie czynności

urzędowej albo wniosek o wydanie zaświadczenia lub zezwolenia - wyłącznie w związku

z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności

pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 7 pkt. 4 uOpłSkarb). W pozostałych przypadkach

muszą zapłacić opłatę w pełnej wysokości.

226

UKSC przewiduje kolejne zwolnienie dla opp, tym razem w odniesieniu do opłat

sądowych. Nie mają one obowiązku uiszczania opłat sądowych, z wyjątkiem spraw

dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej (art. 104 ust. 1

uKSC).

Oprócz powyżej wymienionych korzyści wynikających z uzyskania statusu opp,

ustawy przewidują również możliwość odbycia w organizacji służby zastępczej, nieodpłatne

informowanie o działalności przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji oraz możliwość

udziału w organizowanych zbiórkach publicznych małoletnich, którzy nie ukończyli 16 roku

życia.

Służbę zastępczą odbywa się w państwowych i samorządowych jednostkach

organizacyjnych, podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, o których mowa w

przepisach o działalności leczniczej, oraz w organizacjach pożytku publicznego. Skierowanie

do odbycia służby zastępczej w organizacji pożytku publicznego, którą jest jednostka

organizacyjna kościoła lub związku wyznaniowego mająca osobowość prawną, następuje

wyłącznie za zgodą osoby podlegającej kwalifikacji wojskowej (art. 2 ust. 3 i 4 uSłużbZast).

Jednostki publicznej radiofonii i telewizji stwarzają organizacjom pożytku publicznego

możliwość nieodpłatnego informowania o prowadzonej przez te organizacje działalności

nieodpłatnej. Co istotne powyższe uprawnienie nie wyklucza prawa nadawcy do

informowania o działalności organizacji pożytku publicznego w szerszym zakresie (art. 23a

ust 1 i 2 uRadTel). Status opp umożliwia również udział w organizowanych przez siebie

zbiórkach publicznych małoletnich poniżej 16 roku życia pod warunkiem, że osoby te będą

uczestniczyły w zbiórce pod nadzorem osób pełnoletnich upoważnionych do tego przez

organizatora zbiórki (art. 7 ust. 1a pkt 2 uZbPubl).

227

7.6. Pytania i odpowiedzi.

Czy członek komitetu założycielskiego może zostać wybrany członkiem zarządu

nowopowstałego stowarzyszenia?

Tak. Komitet założycielski ma jedynie uprawnienia przewidziane w art. 12 PrStowarz tj.

złożenie wniosku o wpis stowarzyszenia w KRS. Ustawa nie zawiera żadnego zakazu, aby

osoba będąca członkiem komitetu założycielskiego była członkiem zarządu lub innego

organu stowarzyszenia.

Kto może reprezentować stowarzyszenie? W jaki sposób określa się zasady

reprezentacji?

Kwestie reprezentacji stowarzyszenia są określone w jego statucie. To od jego zapisów

zależy, który organ stowarzyszenia i na jakich zasadach może go reprezentować.

Czy składając wniosek o rejestrację nowego stowarzyszenia należy wnieść opłatę

sądową lub inną?

Zgodnie z art. 17 ust. 4 PrStowarz postępowanie o wpis do rejestru stowarzyszeń jest wolne

od opłat sądowych. Nie dotyczy to jednak sytuacji gdy stowarzyszenie jednocześnie ubiega

się o wpis do rejestru przedsiębiorców.

Ile celów może mieć stowarzyszenie?

Ustawa nie określa, ile celów może mieć stowarzyszenie. Liczba ta jest zatem dowolna.

Kto sprawuje nadzór nad stowarzyszeniami w miastach na prawach powiatu?

Nadzór nad stowarzyszeniami w miastach na prawach powiatu sprawuje prezydent miasta.

Czy fundator może być prezesem fundacji?

Tak, jeżeli w statucie zastrzeże sobie taką możliwość. W przypadku braku takiego zapisu w

statucie uprawnienia fundatora kończą się na oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji oraz

nadaniu statutu.

Kiedy fundacja podlega procesowi likwidacji?

Według art. 15 ust. 1 uFund, w razie osiągnięcia celu, dla którego fundacja była

ustanowiona, lub w razie wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji, fundacja

podlega likwidacji w sposób wskazany w statucie.

Czy fundacja może uzyskać status organizacji pożytku publicznego?

228

Tak. Fundacja zgodnie z uDziałPożytPubl może uzyskać status opp po spełnieniu wymagań

przewidzianych przez tą ustawą.

Czy członek organu kontroli organizacji pożytku publicznego odpowiada za szkodę

wyrządzoną organizacji?

Tak. Zakres odpowiedzialności określa art. 27b uDziałPożytPubl.

Czy środki uzyskane z 1 % podatku dochodowego od osób fizycznych mogą być

przeznaczone na podwyżkę dla pracowników organizacji?

Nie. Z art. 27 ust. 2 uDziałPożytPubl wynika, że dochód z 1 % może być przeznaczony

wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego.

Czy zmiana statutu i dodanie do niego celów zaliczanych do sfery pożytku

publicznego umożliwi ubieganie się o nadanie statusu organizacji pożytku

publicznego przez stowarzyszenie, które działa rok?

Nie. Zgodnie z art. 22 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 uDziałPożytPubl, działalność

pożytku publicznego musi być prowadzona przez organizację nieprzerwanie przez co

najmniej 2 lata.

Czy małżonek członka zarządu organizacji posiadającej status opp może być

członkiem komisji rewizyjnej tej organizacji?

Nie. Taki zakaz wynika z art. 20 ust. 1 pkt 4 uDziałPożytPubl.

Czy organizacja posiadająca status opp może prowadzić działalność gospodarczą?

Tak, ale zgodnie z art. 20 ust. pkt 2 uDziałPożytPubl organizacja posiadająca status opp

może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do

działalności pożytku publicznego.

Czy można być członkiem fundacji ?

Fundacja w przeciwieństwie do stowarzyszenia nie ma i nie może mieć członków. Wynika to

z jej specyfiki. Podmiotem inicjującym powstanie fundacji jest fundator, który składa

oświadczenie o jej ustanowieniu. Fundacja musi posiadać zarząd jako organ reprezentujący

ją na zewnątrz oraz nieobowiązkowo organ kontroli wewnętrznej.

Z jaką chwilą następuje skuteczna zmiana statutu stowarzyszenia ?

Zmiana statutu stowarzyszenia jest skuteczna nie z chwilą podjęcia przez walne zebranie

członków stowarzyszenia uchwały w tym przedmiocie, lecz dopiero zmiana taka zostanie

zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przed wpisem powołując się jedynie na

uchwałę walnego zebrania członków stowarzyszenia nie można twierdzić, że statut został

skutecznie zmieniony.

229

Czy można dokonać zmiany celów statutowych fundacji ?

Fundator składając oświadczenie o ustanowieniu fundacji wskazuje jej cel oraz składniki

majątkowe przeznaczone na jego realizacje. Zmiana taka byłaby dopuszczalna jeżeli

zostałby przewidziana w statucie i na zasadach w nim wskazanych. Przewiduje to art. 5

ust. 1 zd. 2 uFund.

Czy zmiana adresu stowarzyszenia bądź fundacji wymaga zmiany ich statutów ?

Adresem fundacji bądź stowarzyszenia jest konkretna miejscowość, ulica i nr domu. Pojęcie

adresu nie jest równoznaczne z pojęciem siedziby, którą stanowi jedynie miejscowość.

Zazwyczaj w statutach określa się jedynie siedzibę fundacji lub stowarzyszenia. Jeżeli

jednak statut zawiera również adres fundacji lub stowarzyszenia to każda jego zmiana

będzie wymagała zmiany statutu, przez uprawniony do tego organ fundacji lub

stowarzyszenia.

Czy nauczyciel szkoły przejętej przez stowarzyszenie lub fundację może być

członkiem ich organów kontrolnych ?

Nauczyciel szkoły przejętej przez stowarzyszenie lub fundację może członkiem ich organów

kontrolnych. Podjęcie zatrudnienia w przejętej szkole w żaden sposób nie wpływa na ich

prawa i obowiązki wynikające z członkostwa w tych organach.

Czy członkami stowarzyszenia mogą być osoby zatrudnione w urzędzie gminy ?

Nie ma przeszkód, aby osoby zatrudnione w Urzędzie Gminy mogły być członkami

stowarzyszenia. Przepisy prawa nie zawierają ograniczeń w tym względzie.

Czy osoby zatrudnione w urzędzie gminy mogą być członkami zarządu

stowarzyszenia?

Mogą, należy jednak pamiętać o ograniczeniach dla wójta, jego zastępcy, skarbnika,

sekretarza i osób wydających w imieniu wójta decyzje administracyjne. Te osoby nie mogą

prowadzić działalności gospodarczej ani zarządzać taką. Nie mogą zatem być członkami

zarządu organizacji, która prowadzi działalność gospodarczą.

Kto może ustanowić pełnomocnika stowarzyszenia ?

Stowarzyszenie może ustanowić pełnomocnika w drodze uchwały podjętej przez

umocowany do tego organ. O tym, który organ będzie umocowany do ustanowienia

pełnomocnika decyduje statut stowarzyszenia. W praktyce przyjmuje się, że pełnomocnika

ustanawia zarząd bądź walne zebranie członków w drodze uchwały.

Jaki rodzaj pełnomocnictwa będzie potrzebny do zawarcia w imieniu stowarzyszenia

bądź fundacji umowy o przekazanie prowadzenia szkoły ?

230

Kodeks cywilny reguluje dwa rodzaje pełnomocnictwa: pełnomocnictwo ogólne i

pełnomocnictwo szczególne. Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności

zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest

pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do

poszczególnej czynności (art. 98 KC). Do zawarcia w imieniu stowarzyszenia bądź fundacji

umowy o przekazanie prowadzenia szkoły, z uwagi na fakt, jest to czynność przekraczająca

zakres zwykłego zarządu potrzebne będzie udzielenie pełnomocnictwa szczególnego.

Kto w imieniu stowarzyszenia lub fundacji podpisuje umowy z prezesem lub

członkami zarządu ?

Umowy zawierane przez stowarzyszenie lub fundację, których drugą stroną jest prezes lub

członek zarządu zawiera umocowany do tego organ. W praktyce takim organem jest

najczęściej organ kontroli, a więc komisja rewizyjna lub rada fundacji. Należy pamiętać, że

sprawa ta powinna zostać uregulowana w statucie stowarzyszenia lub fundacji.

Jakie są konsekwencje przeprowadzenia przez organizację pozarządową zbiórki

publicznej bez pozwolenia ?

Ustawa o zbiórkach publicznych nakłada na podmioty organizujące zbiórkę publiczną, w tym

organizacje pozarządowe konieczność uzyskania pozwolenia na jej przeprowadzenie.

Przeprowadzenie zbiórki bez pozwolenia albo wbrew jego warunkom stanowi wykroczenie,

zagrożone karą grzywny (art. 56 § 1 KW). Karane jest również podżeganie i pomocnictwo

(art. 56 § 2 KW). Z uwagi na przedmiot tego wykroczenia sąd w przypadku przeprowadzenia

zbiórki bez pozwolenia obowiązkowo orzeka przepadek przedmiotów uzyskanych ze

zbiórki,a więc środków pieniężnych (nawet przekazanych już innej osobie lub instytucji oraz

uzyskanych z zebranych ofiar w naturze) czy też rzeczy nabytych za pieniądze uzyskane ze

zbiórki (art. 56 § 3 i 4 KW). Przedmioty, względem których orzeczono przepadek należy

przekazać instytucji pomocy społecznej lub instytucji kulturalno-oświatowej (art. 56 § 5 KW).

231

Krzysztof Ledniowski, Michał Mółka

ROZDZIAŁ VIII

WZORY DOKUMENTÓW

232

Dokumenty związane z rejestracją stowarzyszenia, które będzie również prowadziło

działalność gospodarczą:

1) statut stowarzyszenia:

STATUT

Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu

Rozdział I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

§ 1

Statut określa zasady działania, cele i zadania Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym

Sączu - zwanego dalej Stowarzyszeniem.

§ 2

Stowarzyszenie posiada osobowość prawną i działa na podstawie przepisów ustawy z dnia

7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach, (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz.

855 z późn. zm.) innych ustaw oraz niniejszego statutu.

§ 3

Stowarzyszenie zrzesza osoby pełnoletnie. W przypadkach określonych w statucie

członkami wspierającymi Stowarzyszenia mogą być osoby fizyczne, które ukończyły 16 lat

oraz osoby prawne.

§ 4

Terenem działania Stowarzyszenia jest obszar Rzeczpospolitej Polskiej.

Siedzibą Stowarzyszenia jest miasto Stary Sącz.

§5

Stowarzyszenie opiera swoją działalność na społecznej pracy swoich członków, zaś do

prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników.

§ 6

Dla realizowania swych celów Stowarzyszenie może prowadzić odpłatną i nieodpłatną

działalność statutową na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r.

o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, działalność gospodarczą oraz tworzyć

jednostki terenowe.

§ 7

Stowarzyszenie może używać pieczęci i odznak oraz znaku graficznego – zgodnie

z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

§ 8

233

Stowarzyszenie powołuje się na czas nieokreślony.

Rozdział II

CELE I ZADANIA STOWARZYSZENIA

§ 9

Celami Stowarzyszenia są:

prowadzenie Szkoły Podstawowej na zasadach przewidzianych prawem,

organizowanie działalności oświatowej, kulturalnej, społecznej oraz sportowej,

tworzenie warunków dla wszechstronnego intelektualnego, duchowego, moralnego oraz

fizycznego rozwoju dzieci i młodzieży,

wspieranie i rozwijanie zdolności intelektualnych, twórczych oraz artystycznych dzieci i

młodzieży,

prowadzenie kół naukowych oraz kół zainteresowań,

wspieranie i promowanie edukacji zdrowotnej, ekologicznej, historii, kultury, sztuki, ochrony

dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,

upowszechnianie i wspieranie kultury fizycznej i sportu.

§ 10

Stowarzyszenie realizuje swoje cele poprzez działalność w zakresie (według Polskiej

Klasyfikacji Działalności):

85.20.Z - szkoły podstawowe,

85.51.Z - pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych,

85.52.Z - pozaszkolne formy edukacji artystycznej,

85.59.A - nauka języków obcych,

85.60.Z - działalność wspomagająca edukację,

88.91.Z - opieka dzienna nad dziećmi,

90.04.Z - działalność obiektów kulturalnych,

93.12.Z - działalność klubów sportowych,

93.13.Z - działalność obiektów służąca poprawie kondycji fizycznej,

93.19.Z - pozostała działalność związana ze sportem,

93.29. Z - pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna,

94.12.Z - działalność organizacji profesjonalnych,

94.99.Z - działalność pozostałych organizacji członkowskich gdzie indziej nie sklasyfikowana.

W zakresie przedmiotu działalności wskazanego w ust. 1 stowarzyszenie może prowadzić:

odpłatną działalność pożytku publicznego, nieodpłatną działalność pożytku publicznego oraz

działalność gospodarczą, z tym zastrzeżeniem że co do tego samego przedmiotu

działalności nie może ono prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego i

działalności gospodarczej.

Rozdział III

234

CZŁONKOWIE STOWARZYSZENIA, ICH PRAWA I OBOWIĄZKI

§ 11

Stowarzyszenie zrzesza Członków.

§ 12

1. Członkiem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych

uznająca cele i zadania Stowarzyszenia i pragnąca je realizować, która złożyła deklarację

członkowską.

2. Członków przyjmuje Zarząd w drodze uchwały.

§ 13

Członek ma prawo:

wybierania i bycia wybieranym do władz Stowarzyszenia,

zgłaszania opinii i wniosków dotyczących działalności Stowarzyszenia lub jego władz,

zgłaszania projektów uchwał,

zabierania głosu w dyskusjach,

brania udziału we wszystkich przedsięwzięciach podejmowanych przez Stowarzyszenie.

§ 14

Członek jest zobowiązany:

przestrzegać postanowień Statutu i uchwał władz Stowarzyszenia,

regularnie opłacać składki członkowskie,

wspierać realizację celów i zadań Stowarzyszenia,

dbać o dobre imię Stowarzyszenia.

§ 15

Członkostwo w Stowarzyszeniu ustaje na skutek:

dobrowolnej rezygnacji z członkostwa w Stowarzyszeniu, zgłoszonej na piśmie Zarządowi,

śmierci członka,

utraty pełnej zdolności do czynności prawnych,

wykluczenia członka.

Stwierdzenie ustania członkostwa w Stowarzyszeniu następuje w drodze uchwały Zarządu.

§ 16

Wykluczenie członka następuje w przypadku:

działania na szkodę Stowarzyszenia,

rażącego naruszenia postanowień statutu i uchwał władz Stowarzyszenia,

zalegania z zapłatą składek członkowskich za okres 6 miesięcy.

O wykluczeniu decyduje Zarząd. Przed podjęciem uchwały Zarząd umożliwia członkowi

złożenie wyjaśnień osobiście lub na piśmie. O treści uchwały Zarząd niezwłocznie

powiadamia pisemnie zainteresowanego.

235

ROZDZIAŁ IV

WŁADZE STOWARZYSZENIA

§ 17

Władzami Stowarzyszenia są:

Walne Zebranie Członków,

Zarząd,

Komisja Rewizyjna.

Kadencja Zarządu i Komisji Rewizyjnej trwa 2 lata.

Wybór członków Zarządu i Komisji Rewizyjnej odbywa się w głosowaniu jawnym

bezwzględną większością głosów.

Uchwały władz Stowarzyszenia są podejmowane w głosowaniu jawnym, zwykłą większością

głosów, chyba że statut stanowi inaczej.

§ 18

Walne Zebranie jest najwyższą władzą Stowarzyszenia. Walne Zebrania dzieli się na:

zwyczajne,nadzwyczajne. Walne Zebranie obraduje według uchwalonego przez siebie

porządku obrad. O terminie zwyczajnego i nadzwyczajnego Walnego Zebrania wraz z

proponowanym porządkiem obrad Zarząd zawiadamia członków pisemnie, za pomocą

poczty tradycyjnej lub elektronicznej, faksem lub SMS-em na 7 dni przed terminem obrad.

Zwyczajne Walne Zebranie jest zwoływane co najmniej raz na rok przez Zarząd.

Nadzwyczajne Walne Zebranie zwoływane jest przez Zarząd:

własnej inicjatywy,

na pisemny wniosek Komisji Rewizyjnej wraz z proponowanym porządkiem obrad,

na pisemny wniosek co najmniej 1/3 ogólnej liczby zwyczajnych członków Stowarzyszenia

wraz z proponowanym porządkiem obrad.

Nadzwyczajne Walne Zebranie zwołuje Zarząd w terminie do 30 dni od dnia zgłoszenia

wniosku.

Jeżeli Zarząd Stowarzyszenia nie zwoła nadzwyczajnego Walnego Zebrania w terminie

powyższym, zwołuje je Komisja Rewizyjna, w sposób określony w ust. 3.

Obrady Walnego Zebrania prowadzi wybrany w jego trakcie Przewodniczący. Protokół z

posiedzenia Walnego Zebrania sporządza wybrany w jego trakcie Sekretarz.

Uchwały Walnego Zebrania zapadają zwykłą większością głosów, chyba że statutu stanowi

inaczej.

Zmiana statutu wymaga większości 2/3 głosów.

Do kompetencji Walnego Zebrania należy, w szczególności:

kierunków działania Stowarzyszenia,

rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Zarządu i Komisji Rewizyjnej,

podejmowanie uchwał w przedmiocie udzielenia absolutorium członkom Zarządu i Komisji

Rewizyjnej,

wybór i odwoływanie członków Zarządu,

wybór i odwoływanie członków Komisji Rewizyjnej,

236

podejmowanie uchwał w sprawach działalności merytorycznej, organizacyjnej i finansowej

Stowarzyszenia,

zmiana statutu Stowarzyszenia,

podjęcie uchwały o rozwiązaniu Stowarzyszenia oraz o przeznaczeniu jego majątku,

podejmowanie uchwał w innych sprawach wniesionych pod obrady, niezastrzeżonych do

wyłącznej kompetencji innych organów.

§ 19

Zarząd kieruje działalnością Stowarzyszenia oraz reprezentuje je na zewnątrz.

Zarząd składa się z 3 do 5 członków. Wybory na członków Zarządu odbywają się w drodze

jawnego głosowania spośród kandydatów wyrażających zgodę na kandydowanie. Najpierw

przeprowadza się wybory na Prezesa Zarządu, a następnie pozostałych członków Zarządu.

Członkowie Zarządu nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo

umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.

Do składania oświadczeń woli w imieniu Stowarzyszenia, w tym oświadczeń w zakresie praw

i obowiązków majątkowych uprawnionych jest dwóch członków zarządu działających łącznie.

Oświadczenia składane Stowarzyszeniu oraz doręczenia pism mogą być dokonywane

jednemu członkowi zarządu.

Zarząd Stowarzyszenia zbiera się w miarę potrzeb, lecz nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy.

Prezes zarządu zwołuje i przewodniczy posiedzeniom Zarządu.

§ 20

Do kompetencji Zarządu należy:

realizacja uchwał Walnego Zebrania i kierowanie działalnością Stowarzyszenia zgodnie z

celami statutowymi,podejmowanie uchwał w sprawach przyjmowania i wykluczania

członków,ustalanie wysokości składek członkowskich,

umarzanie, odraczanie, rozkładanie na raty składek członkowskich w sytuacjach losowych

członków Stowarzyszenia,ustanawianie pełnomocników i udzielanie im pełnomocnictwa,

zwoływanie Walnego Zebrania, w tym Walnego Zebrania w celu odbycia wyborów

uzupełniających do organów Stowarzyszenia,przedstawianie sprawozdań ze swojej

działalności Walnemu Zebraniu,zarządzanie i gospodarowanie majątkiem i podejmowania

uchwał w sprawie darowizn, spadków, zapisów, środków pochodzących z ofiarności

prywatnej,reprezentowanie Stowarzyszenia na zewnątrz,

zatrudnianie w oparciu o stosunek pracy i stosunki cywilnoprawne oraz ustalanie wysokości

wynagrodzenia,ustalanie wzorów pieczęci, odznak oraz znaków graficznych Stowarzyszenia.

§ 21

Do stałego kontrolowania działalności Stowarzyszenia powoływana jest Komisja Rewizyjna.

§ 22

Komisja Rewizyjna składa się z 3 członków. Najpierw przeprowadza się wybory na

Przewodniczącego Komisji , a następnie pozostałych członków Komisji.

Przewodniczący zwołuje posiedzenie Komisji Rewizyjnej co najmniej raz w roku.

237

Członkowie Komisji Rewizyjnej:

nie mogą być członkami Zarządu, ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we

wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa ani podległości służbowej,

nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z

oskarżenia publicznego ani przestępstwo skarbowe,

mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów

lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w

sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok

poprzedni.

Do kompetencji Komisji Rewizyjnej należy:

kontrolowanie co najmniej raz w roku całokształtu działalności Stowarzyszenia,

występowanie do Zarządu z wnioskami wynikającymi z przeprowadzonych kontroli,

składanie wniosków o udzielanie absolutorium Zarządowi,

składanie sprawozdań ze swej działalności Walnemu Zebraniu,

wnioskowanie o zwołanie Nadzwyczajnego Walnego Zebrania,

zwołanie Nadzwyczajnego Walnego Zebrania, jeżeli Zarząd Stowarzyszenia nie zwoła go w

terminie do 30 dni od dnia zgłoszenia wniosku,

reprezentowanie Stowarzyszenia w umowach i w sporach z członkami Zarządu, Komisja

podejmuje uchwałę w przedmiocie wyrażenia zgody na zawarcie umowy, umowę podpisuje

w imieniu Komisji jej Przewodniczący.

ROZDZIAŁ V

MAJĄTEK I GOSPODARKA FINANSOWA

§ 23

1. Majątek Stowarzyszenia tworzą środki pieniężne i inne składniki majątkowe, które służą

wyłącznie do realizacji statutowych celów Stowarzyszenia.

2. Majątek Stowarzyszenia powstaje:

ze składek członkowskich,z darowizn, spadków, zapisów, środków pochodzących z

ofiarności prywatnej, zbiórek publicznych,z dochodów z działalności statutowej

Stowarzyszenia,z dochodów z majątku Stowarzyszenia,z dotacji, subwencji, środków z

funduszy publicznych, grantów.Stowarzyszenie nie przyjmuje płatności w gotówce o wartości

równej lub przekraczającej równowartość kwoty 15 000 euro, również w drodze więcej niż

jednej operacji.Dochód uzyskany z działalności statutowej Stowarzyszenia służy realizacji

celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału miedzy członkami

stowarzyszenia.

Zabrania się:

udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do

jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób, z którymi członkowie,

członkowie organów oraz pracownicy organizacji pozostają w związku małżeńskim, we

238

wspólnym pożyciu albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej,

pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z

tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, zwanych dalej "osobami bliskimi",

przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz

ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności,

jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach,

wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich

osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to

wykorzystanie bezpośrednio wynika z celu statutowego,

zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji,

członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w

stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe.

ROZDZIAŁ VII

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

§ 25

Uchwałę o rozwiązaniu Stowarzyszenia podejmuje Walne Zebranie większością 2/3 głosów

przy obecności co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowania.

Walne Zebranie podejmując uchwałę o rozwiązaniu Stowarzyszenia określa sposób

przeprowadzenia likwidacji, wyznacza likwidatorów oraz określa przeznaczenie majątku

pozostałego po spłacie zobowiązań.

Podpisy wszystkich założycieli Stowarzyszenia

2) lista założycieli:

3) protokół z zebrania założycielskiego:

Stary Sącz, dnia 5 maja 2012 r.

239

LISTA CZŁONKÓW ZAŁOŻYCIELI STOWARZYSZENIA

ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

My niżej podpisani członkowie założyciele Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu, obecni na

zebraniu założycielskim w dniu 5 maja 2012 roku oświadczamy, że spełniamy warunki określone w art. 3 ust. 1

ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.):

Imię i nazwisko Data i miejsce

urodzenia

Miejsce

zamieszkania

Numer dowodu

osobistego

Numer PESEL Podpis

240

Protokół z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia

Rozwoju Edukacji w Starym Sączu

z dnia 5 maja 2012 r.

W dniu 5 maja 2012 roku o godzinie 19.00 odbyło się Zebranie Założycielskie

Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu. W zebraniu wzięły udział następujące

osoby:

Adam Adamowski,

Kinga Bieniek,

Alina Franczykowska,

Aleksander Golec,

Michał Kowal,

Przemysław Kowalczyk,

Jan Kowalski,

Stefania Ludwikowska,

Marcin Maliniak,

Wojciech Michalak,

Janusz Miłko,

Krzysztof Młodzieniec,

Maria Motyka,

Michał Niewiadomski,

Adam Nowak,

Józef Sierak,

Leokadia Sitko,

Stefan Stefanowicz,

Tomasz Tomaszewski,

Krystyna Tokarczyk,

Adam Tokarz,

Anna Wąs,

Wojciech Wojciechowski,

Sebastian Wojtczak,

Zbigniew Zaczyk.

Obrady otworzył Pan Adam Adamowski przedstawiając proponowany porządek zebrania:

wybór przewodniczącego i sekretarza zebrania założycielskiego,

podjęcie uchwały o założeniu Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

zapoznanie się z projektem statutu, dyskusja i przyjęcie statutu,

zgłaszanie kandydatur i wybór Komitetu Założycielskiego,

zgłaszanie kandydatur i wybór Prezesa Zarządu Stowarzyszenia,

zgłaszanie kandydatur i wybór Członków Zarządu Stowarzyszenia,

241

zgłaszanie kandydatur i wybór Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej,

zgłaszanie kandydatur i wybór Członków Komisji Rewizyjnej,

wolne wnioski,

zamknięcie zebrania założycielskiego.

Zaproponowany przez porządek obrad został przyjęty jednogłośnie.

Zgodnie z przyjętym porządkiem obrad Pani Maria Motyka zgłosiła na przewodniczącego

zebrania założycielskiego kandydaturę Pana Adama Adamowskiego, a Pan Zbigniew Zaczyk

zgłosił kandydaturę Pana Adama Tokarza. Wszyscy kandydaci wyrazili zgodę na

kandydowanie. W przeprowadzonym głosowaniu jawnym poszczególni kandydaci uzyskali

następującą ilość głosów:

1) Pan Adam Adamowski – 21 głosów,

2) Pan Adam Tokarz – 4 głosy.

Przewodniczącym zebrania założycielskiego wybrano zatem Pana Adama Adamowskiego.

Następnie przystąpiono do zgłaszania kandydatur na sekretarza zebrania założycielskiego.

Pani Kinga Bieniek zgłosiła kandydaturę Pani Marii Motyki, natomiast Pan Wojciech

Wojciechowski zgłosił kandydaturę Pani Leokadii Sitko. Wszyscy kandydaci wyrazili zgodę

na kandydowanie. W przeprowadzonym głosowaniu jawnym poszczególni kandydaci

uzyskali następującą ilość głosów:

1) Pani Maria Motyka – 18 głosów,

2) Pani Leokadia Sitko – 7 głosów.

Sekretarzem zebrania założycielskiego wybrano zatem Panią Marię Motykę.

Przewodniczący zebrania założycielskiego przeszedł do realizacji punktu drugiego porządku

obrad i odczytał projekt uchwały o powołaniu Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym

Sączu. Następnie przystąpiono do podjęcia uchwały. W głosowaniu jawnym uchwałę nr

1/ZZ/2012 podjęto jednogłośnie.

Kolejno przewodniczący zebrania założycielskiego przystąpił do realizacji trzeciego punktu

porządku obrad – zapoznanie się z projektem statutu, dyskusja i przyjęcie statutu. Statut

został odczytany i poddany pod dyskusję, w której głos zabrali: Pan Michał Kowal, Pan Jan

Kowalski, Pan Aleksander Golec oraz Pani Kinga Bieniek. Po wyjaśnieniu wszystkich kwestii

związanych z treścią statutu oraz wobec braku propozycji jego zmian przystąpiono do

podjęcia uchwały. W głosowaniu jawnym uchwałę nr 2/ZZ/2012 o przyjęciu statutu

stowarzyszenia podjęto jednogłośnie.

242

Następnie przystąpiono do zgłaszania kandydatur i wyboru 3 - osobowego Komitetu

Założycielskiego i podjęcia uchwały nr 3/ZZ/2012. Komitet ten będzie upoważniony do

wszystkich czynności związanych z rejestracją Stowarzyszenia, w tym do złożenia do Sądu

Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział XII Gospodarczy wniosku o jego

rejestrację. Pani Alina Franczykowska zgłosiła kandydaturę Pana Michała Kowala, Pan

Krzysztof Młodzieniec zgłosił kandydaturę Jana Kowalskiego, Pani Anna Wąs zgłosiła

kandydaturę Leokadii Sitko, Pani Leokadia Sitko zgłosiła kandydaturę Pani Anny Wąs, a Pan

Janusz Miłko zgłosił kandydaturę Pana Zbigniewa Zaczyka. Wszyscy kandydaci wyrazili

zgodę na kandydowanie. W przeprowadzonym głosowaniu jawnym poszczególni kandydaci

uzyskali następującą ilość głosów:

1) Pan Michał Kowal – 10 głosów,

2) Pan Jan Kowalski – 3 głosy,

3) Pani Leokadia Sitko – 2 głosy,

4) Pani Anna Wąs – 6 głosów,

5) Pan Zbigniew Zaczyk – 4 głosy.

Członkami komitetu założycielskiego zostali zatem wybrani: Pan Michał Kowal, Pani Anna

Wąs oraz Pan Zbigniew Zaczyk.

Po podjęciu uchwały nr 3/ZZ/2012 przystąpiono do zgłaszania kandydatur i wyboru Prezesa

Zarządu Stowarzyszenia (uchwała nr 4/ZZ/2012). Pan Marcin Maliniak zgłosił kandydaturę

Pana Adama Adamowskiego, natomiast Pan Wojciech Michalak zgłosił kandydaturę Pana

Zbigniewa Zaczyka. Wszyscy kandydaci wyrazili zgodę na kandydowanie. W

przeprowadzonym głosowaniu jawnym poszczególni kandydaci uzyskali następującą ilość

głosów:

1) Pan Adam Adamowski – 20 głosów,

2) Pan Zbigniew Zaczyk – 5 głosów.

Prezesem Zarządu Stowarzyszenia został zatem wybrany Pan Adam Adamowski.

Następnie przystąpiono do zgłaszania kandydatur i wyboru Członków Zarządu

Stowarzyszenia (uchwała nr 5/ZZ/2012). Pan Aleksander Golec głosił kandydaturę Pana

Wojciecha Michalaka, Pan Przemysław Kowalczyk zgłosił kandydaturę Pana Janusza Miłko,

Pan Michał Niewiadomski zgłosił kandydaturę Pana Adama Nowaka, Pani Krystyna

Tokarczyk zgłosiła kandydaturę Pani Aliny Franczykowskiej, a Pani Anna Wąs zgłosiła

kandydaturę Pani Stefanii Ludwikowskiej. Wszyscy kandydaci wyrazili zgodę na

kandydowanie. W przeprowadzonym głosowaniu jawnym poszczególni kandydaci uzyskali

następującą ilość głosów:

1) Pan Wojciech Michalak– 1 głos,

2) Pan Janusz Miłko – 4 głosów,

243

3) Pan Adam Nowak – 5 głosów,

4) Pani Alina Franczykowska – 9 głosów,

5) Pani Stefania Ludwikowska – 6 głosów.

Członkami Zarządu Stowarzyszenia zostały zatem wybrane następujące osoby: Pan Janusz

Miłko, Pan Adam Nowak, Pani Alina Franczykowska oraz Pani Stefania Ludwikowska.

Po wyborze Prezesa Zarządu i Członków Zarządu przystąpiono do zgłaszania kandydatur i

wyboru Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej (uchwała nr 6/ZZ/2012). Pan Michał

Niewiadomski zgłosił kandydaturę Pana Józefa Sieraka, a Pan Przemysław Kowalczyk

zgłosił kandydaturę Pana Adama Tokarza. Wszyscy kandydaci wyrazili zgodę na

kandydowanie. W przeprowadzonym głosowaniu jawnym poszczególni kandydaci uzyskali

następującą ilość głosów:

1) Pan Józef Sierak – 11 głosów,

2) Pan Adam Tokarz – 14 głosów.

Przewodniczącym Komisji Rewizyjnej został zatem wybrany Pan Adam Tokarz.

Do dokonaniu wyboru Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej przystąpiono do zgłaszania

kandydatur i wyboru Członków Komisji Rewizyjnej (uchwała nr 7/ZZ/2012). Pan Józef Sierak

zgłosił kandydaturę Pani Kingi Bieniek, Pan Michał Niewiadomski zgłosił kandydaturę

Aleksandra Golca, a Pan Sebastian Wojtczak zgłosił kandydaturę Jana Kowalskiego.

Wszyscy kandydaci wyrazili zgodę na kandydowanie. W przeprowadzonym głosowaniu

jawnym poszczególni kandydaci uzyskali następującą ilość głosów:

1) Pani Kinga Bieniek – 10 głosów,

2) Pan Aleksander Golec – 9 głosów,

3) Pan Jan Kowalski – 6 głosów.

Członkami Komisji Rewizyjnej zostały zatem wybrane następujące osoby: Pani Kinga

Bieniek oraz Pan Aleksander Golec.

Po dokonaniu wyboru Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej i Członków Komisji Rewizyjnej

przystąpiono do realizacji przedostatniego punktu porządku obrad. W związku z brakiem

wniosków przewodniczący zebrania przystąpił do ostatniego punktu obrad i zamknął obrady

Zebrania Założycielskiego.

Sekretarz

Zebrania

Założycielskiego

Przewodnicząca

Zebrania

Założycielskiego

244

Załączniki:

1) lista założycieli,

2) uchwała nr 1/ZZ/2012 o powołaniu Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji,

3) uchwała nr 2/ZZ/2012 o przyjęciu statutu Stowarzyszenia,

4) uchwała nr 3/ZZ/2012 o wyborze komitetu założycielskiego,

5) uchwała nr 4/ZZ/2012 o wyborze Prezesa Zarządu Stowarzyszenia,

6) uchwała nr 5/ZZ/2012 o wyborze Członków Zarządu Stowarzyszenia,

7) uchwała nr 6/ZZ/2012 o wyborze Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej,

8) uchwała nr 7/ZZ/2012 o wyborze Członków Komisji Rewizyjnej.

245

4) uchwały podjęcie na zebraniu założycielskim:

Załącznik nr 2 do protokołu z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji

w Starym Sączu

UCHWAŁA NR 1/ZZ/2012

Z DNIA 5 MAJA 2012 r.

ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO

STOWARZYSZENIA ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

O POWOŁANIU STOWARZYSZENIA

Uczestnicy Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

zebrani w dniu 5 maja 2012 r. postanawiają, co następuje:

§ 1

Założyć stowarzyszenie, którego pełna nazwa będzie brzmiała: Stowarzyszenie Rozwoju

Edukacji w Starym Sączu.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W głosowaniu wzięło udział 25 osób zebranych na Zebraniu Założycielskim.

Uchwała została podjęta jednogłośnie.

Przewodniczący Zebrania

Założycielskiego

Adam Adamowski

Sekretarz

Zebrania

Założycielskiego

Maria Motyka

246

Załącznik nr 3 do protokołu z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji

w Starym Sączu

UCHWAŁA NR 2/ZZ/2012

Z DNIA 5 MAJA 2012 r.

ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO STOWARZYSZENIA

ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

O PRZYJĘCIU STATUTU STOWARZYSZENIA

Uczestnicy Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

zebrani w dniu 5 maja 2012 r. postanawiają, co następuje:

§ 1

Zaakceptować i przyjąć statut Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W głosowaniu wzięło udział 25 osób zebranych na Zebraniu Założycielskim.

Uchwała została podjęta jednogłośnie.

Załącznik nr 4 do protokołu z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju

Edukacji w Starym Sączu

Przewodniczący Zebrania

Założycielskiego

Adam Adamowski

Sekretarz

Zebrania

Założycielskiego

Maria Motyka

247

UCHWAŁA NR 3/ZZ/2012

Z DNIA 5 MAJA 2012 r.

ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO STOWARZYSZENIA

ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

O WYBORZE KOMITETU ZAŁOŻYCIELSKIEGO

Uczestnicy Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia na Rozwoju Edukacji w Starym

Sączu, zebrani w dniu 5 maja 2012 r. postanawiają, co następuje:

§ 1

Wybrać Komitet Założycielski Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Edukacji w Starym Sączu

w składzie: Pan Michał Kowal, Pani Anna Wąs i Pan Zbigniew Zaczyk oraz upoważnić go do

wszystkich czynności związanych z rejestracją Stowarzyszenia, w tym do złożenia do Sądu

Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział XII Gospodarczy Krajowego

Rejestru Sądowego wniosku o rejestrację Stowarzyszenia.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W głosowaniu wzięło udział 25 osób zebranych na Zebraniu Założycielskim.

Załącznik nr 5 do protokołu z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji

w Starym Sączu

Przewodniczący Zebrania

Założycielskiego

Adam Adamowski

Sekretarz

Zebrania

Założycielskiego

Maria Motyka

248

UCHWAŁA NR 4/ZZ/2012

Z DNIA 5 MAJA 2012 r.

ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO STOWARZYSZENIA

ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

O WYBORZE PREZESA ZARZĄDU STOWARZYSZENIA

Uczestnicy zebrania założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

zebrani w dniu 5 maja 2012 r. postanawiają, co następuje:

§ 1

Wybrać Pana Adama Adamowskiego na Prezesa Zarządu Stowarzyszenia.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W głosowaniu wzięło udział 25 osób zebranych na Zebraniu Założycielskim.

Przewodniczący Zebrania

Założycielskiego

Adam Adamowski

Sekretarz

Zebrania Założycielskiego

Maria Motyka

249

Załącznik nr 6 do protokołu z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji

w Starym Sączu

UCHWAŁA NR 5/ZZ/2012

Z DNIA 5 MAJA 2012 r.

ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO STOWARZYSZENIA

ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

O WYBORZE CZŁONKÓW ZARZĄDU STOWARZYSZENIA

Uczestnicy zebrania założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

zebrani w dniu 5 maja 2012 r. postanawiają, co następuje:

§ 1

Wybrać na Członków Zarządu Stowarzyszenia następujące osoby:

1) Pana Janusza Miłko,

2) Pana Adama Nowaka,

3) Panią Alinę Franczykowską,

4) Panią Stefanię Ludwikowską.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W głosowaniu wzięło udział 25 osób zebranych na Zebraniu Założycielskim.

Przewodniczący Zebrania

Założycielskiego

Adam Adamowski

Sekretarz

Zebrania

Założycielskiego

Maria Motyka

250

Załącznik nr 7 do protokołu z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji

w Starym Sączu

UCHWAŁA NR 6/ZZ/2012

Z DNIA 5 MAJA 2012 r.

ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO STOWARZYSZENIA

ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

O WYBORZE PRZEWODNICZĄCEGO KOMISJI REWIZYJNEJ

Uczestnicy zebrania założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

zebrani w dniu 5 maja 2012 r. postanawiają, co następuje:

§ 1

Wybrać Pana Adama Tokarza na Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W głosowaniu wzięło udział 25 osób zebranych na Zebraniu Założycielskim.

Przewodniczący Zebrania

Założycielskiego

Adam Adamowski

Sekretarz

Zebrania

Założycielskiego

Maria Motyka

251

Załącznik nr 8 do protokołu z Zebrania Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji

w Starym Sączu

UCHWAŁA NR 7/ZZ/2012

Z DNIA 5 MAJA 2012 r.

ZEBRANIA ZAŁOŻYCIELSKIEGO STOWARZYSZENIA

ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

O WYBORZE CZŁONKÓW KOMISJI REWIZYJNEJ

Uczestnicy zebrania założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

zebrani w dniu 5 maja 2012 r. postanawiają, co następuje:

§ 1

Wybrać na członków Komisji Rewizyjnej następujące osoby:

1) Panią Kingę Bieniek,

2) Pana Aleksandra Golec.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

W głosowaniu wzięło udział 25 osób zebranych na Zebraniu Założycielskim.

Przewodniczący Zebrania

Założycielskiego

Adam Adamowski

Sekretarz

Zebrania

Założycielskiego

Maria Motyka

252

5) wniosek o nadanie numeru REGON (w przypadku, gdy stowarzyszenie wnosi o wpis do rejestru

przedsiębiroców)

6) wniosek o nadanie numeru NIP (w przypadku, gdy stowarzyszenie wnosi o wpis do rejestru przedsiębiroców)

7) umowa użyczenia lokalu (w przypadku, gdy stowarzyszenie wnosi o wpis do rejestru przedsiębiroców)

253

254

255

UMOWA UŻYCZENIA

zawarta w dniu ….... 2012 r. w Starym Sączu pomiędzy:

Karolem Nowakiem zam. ul. Długa 5, 33-340 Stary Sącz zwanym w dalszej treści umowy

„Użyczającym”

a

Michałem Kowalem zam. ul. Gwiezdna 5, 33-340 Stary Sącz, Anną Wąs zam. ul. Kolejowa 7,

33-340 Stary Sącz, Zbigniewem Zaczykiem zam. ul. Dworcowa 1, 33-340 Stary Sącz,

członkami Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Rozwoju Edukacji w Starym Sączu,

które ubiega się o wpis do KRS, zwanymi w dalszej treści umowy „Biorącymi do używania”

o treści następującej:

§ 1

1. Użyczający oświadcza, że jest właścicielem nieruchomości położonej przy ul. Długiej 5 w

miejscowości Stary Sącz.

2. Przedmiot użyczenia stanowi lokal oznaczony numerem … położony w w/w

nieruchomości.

§ 2

1. Użyczający zobowiązuje się oddać do bezpłatnego używania lokal stanowiący przedmiot

umowy z przeznaczeniem na biuro przyszłej fundacji.

2. Użyczający wyraża zgodę na przeniesienie praw i obowiązków Biorącego do

używania wynikających z niniejszej umowy na Stowarzyszenie Rozwoju Edukacji w

Starym Sączu niezwłocznie po jej zarejestrowaniu.

§ 3

Biorący do używania zobowiązuje się do używania lokalu stanowiącego przedmiot umowy

zgodnie z niniejszą umową.

§ 4

Biorący do używania będzie ponosić zwykłe koszty utrzymania lokalu stanowiącego

przedmiot niniejszej umowy, do których zalicza się w szczególności koszty energii

elektrycznej, ogrzewania, bieżących remontów i drobnych napraw.

§ 5

Niniejsza umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony z mocą obowiązującą od dnia

…........

§ 6 Każda ze stron może rozwiązać umowę za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego.

§ 7

Po zakończeniu użyczenia Biorący do używania zwróci Użyczającemu lokal stanowiący

przedmiot niniejszej umowy w stanie nie pogorszonym.

§ 8

Uzupełnienie, zmiana, jak również wypowiedzenie niniejszej umowy wymaga formy pisemnej

pod rygorem nieważności.

256

§ 9

W sprawach nie uregulowanych niniejszą umową będą miały zastosowanie przepisy

Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst

jednolity: Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 z późn. zm.).

§ 10

Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze

stron.

Użyczający Biorący do używania

257

8) formularze wniosków do KRS:

a) formularz KRS - W20 wniosek o rejestrację podmiotu

KRS-W20 Sygnatura akt (wypełnia sąd)

Krajowy Rejestr Sądowy

Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym28)

FUNDACJA, STOWARZYSZENIE, INNA ORGANIZACJA SPOŁECZNA LUB ZAWODOWA

Formularz należy wypełnić w języku polskim, czytelnie, na maszynie, komputerowo lub ręcznie, wielkimi, drukowanymi literami. Wnioskodawca wypełnia pola jasne. We wszystkich wypełnianych polach, w których występuje możliwość wyboru, należy wstawić X w jednym odpowiednim kwadracie. Wszystkie pola, w których nie będą wpisane odpowiednie informacje, należy przekreślić. Wniosek składa się do sądu rejonowego (sądu gospodarczego) właściwego ze względu na siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy. Wniosek można złożyć w biurze podawczym właściwego sądu lub nadać w urzędzie pocztowym na adres sądu. Wniosek złożony z naruszeniem przepisu art. 19 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym lub nieprawidłowo wypełniony podlega zwróceniu, bez wzywania o uzupełnienie braków.

Miejsce na notatki Sądu Data wpływu (wypełnia Sąd)

28) Wniosek może byd użyty do uzupełnienia danych przez podmiot, który przed dniem 1 stycznia 2001 r. był wpisany w

odpowiednim

rejestrze sądowym, zgodnie z art. 10 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze

Sądowym

(Dz. U. Nr 121, poz. 770 oraz z 2000r. Nr 114, poz. 1194). Należy wówczas przekreślid tytuł wniosku i wpisad słowa

„Uzupełnienie

danych”.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

258

SĄD, DO KTÓREGO SKŁADANY JEST WNIOSEK

Nazwa sądu Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział XII Gospodarczy KRS

SIEDZIBA PODMIOTU, KTÓREGO DOTYCZY WPIS

Województwo MAŁOPOLSKIE

Powiat NOWOSĄDECKI

Gmina STARY SĄCZ

Miejscowość STARY SĄCZ

OKREŚLENIE REJESTRACJI

Rejestracja dotyczy:

Nowego podmiotu

Podmiotu uprzednio zarejestrowanego (przerejestrowanie)29) Czy podmiot wnosi równocześnie o wpis do Rejestru Przedsiębiorców

(zgłoszenie działalności gospodarczej) ? W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „TAK” należy wypełnić załącznik „Przedmiot działalności”.

TAK NIE

DANE WNIOSKODAWCY lub podmiotu uzupełniającego dane

Wnioskodawca:

Komitet założycielski / fundator

Podmiot, którego dotyczy wpis

Inny wnioskodawca

Pola o numerach 9 i 10 należy wypełnić tylko wówczas, gdy w polu o numerze 8 zaznaczono „Inny wnioskodawca”. W pozostałych przypadkach pola te należy przekreślić.

Nazwa / firma lub nazwa organu lub nazwisko

Imię

DANE adresata korespondencji

Oznaczenie adresata korespondencji Nazwa / firma lub nazwa organu lub nazwisko

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Imię

29) Dotyczy podmiotu, który przed dniem 1 stycznia 2001 r. uzyskał wpis w odpowiednim rejestrze sądowym.

259

Adres do korespondencji Ulica Nr domu Nr lokalu Miejscowość

STARY SĄCZ DŁUGA 5

Kod pocztowy 33-340

Poczta STARY SĄCZ

Kraj POLSKA

DANE pełnomocnika procesowego

Oznaczenie pełnomocnika Nazwa / firma lub nazwisko

Imię

Adres pełnomocnika Ulica Nr domu Nr lokalu Miejscowość

Kod pocztowy

Poczta

Kraj

Wnoszę o dokonanie wpisu zgodnie z informacjami zamieszczonymi we wniosku i na załącznikach:

dane podmiotu

Nazwa STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Oznaczenie formy prawnej lub rodzaju organizacji

Fundacja

Stowarzyszenie, inna organizacja społeczna lub zawodowa, jaka?

W przypadku zaznaczenia odpowiedzi 2 należy wpisać odpowiedni rodzaj organizacji zgodny z wykazem w „Objaśnieniach” na str. 5. Stowarzyszenie

dane o wcześniejszej rejestracji podmiotu Pola o numerach od 31 do 33 dotyczą wyłącznie podmiotu uprzednio zarejestrowanego. W przypadku zgłoszenia nowego podmiotu pola te należy przekreślić.

Nazwa sądu prowadzącego rejestr

260

Nazwa rejestru

Numer w rejestrze

Numer identyfikacji podatkowej NIP Numer należy wpisać tylko wówczas, gdy w polu o numerze 7 zaznaczono odpowiedź TAK.

Numer identyfikacyjny REGON

informacja o prowadzeniu działalności gospodarczej z innymi podmiotami na podstawie umowy SPÓŁki CYWILNEJ

Czy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą z innymi podmiotami na podstawie umowy spółki cywilnej?

TAK NIE

siedziba i adres podmiotu

Województwo MAŁOPOLSKIE

Powiat NOWOSĄDECKI

Gmina STARY SĄCZ

Miejscowość STARY SĄCZ

Ulica Nr domu Nr lokalu DŁUGA

5

Kod pocztowy 33-340

Poczta STARY SĄCZ

Adres strony internetowej WWW.STOWARZYSZENIEEDUSTARYSACZ.COM.PL Adres poczty elektronicznej STOWARZYSZENIEEDUSTARYSACZ@STOW.PL

infoRMACJa o statucie podmiotu Dla podmiotu uprzednio zarejestrowanego należy podać informację o statucie stanowiącym podstawę dokonania wpisu do odpowiedniego rejestru oraz o zmianach statutu podmiotu dotychczas niezarejestrowanych.

Data sporządzenia statutu (dzień–miesiąc–rok) oraz dla podmiotu uprzednio zarejestrowanego - w przypadku zmiany statutu - numery zmienionych, dodanych, usuniętych paragrafów (innych jednostek redakcyjnych) 5 MAJA 2012 roku

infoRMACJa o CZASie, NA JAKI UTWORZONy JEST podmiot

Podmiot utworzony jest na czas:

Oznaczony, jaki ?

261

Nieoznaczony

organ sprawujący nadzór (organ samorządowy, administracji państwowej lub właściwy minister) Jeśli wniosek dotyczy związku zawodowego, pole numer 50 należy przekreślić.

Nazwa organu STAROSTA POWIATU NOWOSĄDECKIEGO

cel działania podmiotu

Cel działania - prowadzenie Szkoły Podstawowej na zasadach przewidzianych prawem, - organizowanie działalności oświatowej, kulturalnej, społecznej oraz sportowej, - tworzenie warunków dla wszechstronnego intelektualnego, duchowego, moralnego oraz fizycznego rozwoju dzieci i młodzieży,

C.d. celu działania - wspieranie i rozwijanie zdolności intelektualnych, twórczych oraz artystycznych dzieci i młodzieży, - prowadzenie kół naukowych oraz kół zainteresowań, - wspieranie i promowanie edukacji zdrowotnej, ekologicznej, historii, kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego, - upowszechnianie i wspieranie kultury fizycznej i sportu.

INFORMACJA O ZAŁĄCZNIKACH:

Jeśli podmiot posiada oddziały / terenowe jednostki organizacyjne, należy wypełnić załącznik KRS-WA „Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne”. Jeśli podmiot powstał przez połączenie lub podział innych podmiotów, należy wypełnić załącznik KRS-WH „Sposób powstania podmiotu”. W celu wpisania informacji o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego lub osób zakładających organizację lub fundatorów należy wypełnić załącznik KRS-WF „Założyciele”. W celu wpisania informacji na temat organu uprawnionego do reprezentacji podmiotu i osób wchodzących w jego skład oraz sposobu reprezentacji należy wypełnić załącznik KRS-WK „Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki”. W celu wpisania informacji na temat organu nadzoru i osób wchodzących w jego skład należy wypełnić załącznik KRS-WK „Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki”. Jeśli podmiot rejestrowy zgłasza jednocześnie wpis działalności gospodarczej do rejestru przedsiębiorców, należy wypełnić załącznik KRS-WM „Przedmiot działalności”. Jeśli razem z niniejszym wnioskiem składane są: roczne sprawozdanie finansowe, opinia biegłego rewidenta, uchwała lub postanowienie o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, należy wypełnić załącznik KRS-ZN „Sprawozdania finansowe i inne dokumenty”.

262

Lista załączonych formularzy uzupełniających

Lp. Symbol i nazwa załącznika Liczba załączników KRS-WA Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne

KRS-WH Sposób powstania podmiotu KRS-WF Założyciele 1 KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki 5 KRS-WM Przedmiot działalności 1 KRS-ZN Sprawozdania finansowe i inne dokumenty

Lista załączonych dokumentów

Lp. Nazwa załączonego dokumentu Liczba egzemplarzy

Określenie formy dokumentu: Należy wstawić znak X w odpowiednim polu. papierowa elektroniczna

1 Statut 3 X

2 Lista obecności 2 X

3 Protokół z Zebrania Założycielskiego 2 X

4 Uchwała o powołaniu Stowarzyszenia 2 X

5 Uchwała o przyjęciu statutu Stowarzyszenia 2 X

6 Uchwała o wyborze Komitetu Założycielskiego 2 X

7 Uchwała o wyborze Prezesa Zarządu Stowarzyszenia 2 X

8 Uchwała o wyborze Członków Zarządu Stowarzyszenia 2 X

9 Uchwała o wyborze Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej

2 X

10 Uchwała o wyborze Członków Komisji Rewizyjnej 2 X

11 Poświadczone notarialnie wzory podpisów członków Zarządu

1 X

12 Wniosek o wpis w rejestrze REGON 1 X

13 Zgłoszenie identyfikacyjne do Urzędu Skarbowego 1 X

14 Umowa użyczenia lokalu 1 X

15 Dowód dokonania opłaty za wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców

1 X

OSOBY SKŁADAJĄCE WNIOSEK

Imię i nazwisko Data Podpis

263

MICHAŁ KOWAL ANNA WĄS ZBIGNIEW ZACZYK

10.05.2012 r.

Miejsce na naklejenie znaczków sądowych, potwierdzenie opłaty lub potwierdzenie przelewu

Objaśnienia Wykaz rodzajów organizacji

1 Stowarzyszenie 14 Ogólnokrajowa reprezentacja zrzeszeń

transportu 2 Związek stowarzyszeń 15 Inna organizacja przedsiębiorców 3 Kółko rolnicze 16 Izba gospodarcza 4 Rolnicze zrzeszenie branżowe 17 Związek zawodowy

5 Związek rolników, kółek i organizacji rolniczych

18 Ogólnokrajowy związek międzybranżowy

6 Związek rolniczych zrzeszeń branżowych 19 Ogólnokrajowe zrzeszenie międzybranżowe

7 Związek zawodowy rolników indywidualnych

20 Związek pracodawców

8 Cech rzemieślniczy 21 Federacja lub konfederacja związków

pracodawców 9 Izba rzemieślnicza 22 Stowarzyszenie kultury fizycznej 10 Związek Rzemiosła Polskiego 23 Związek sportowy 11 Zrzeszenie handlu i usług 24 Polski związek sportowy

12 Zrzeszenie transport 25 Stowarzyszenie kultury fizycznej o zasięgu

ogólnokrajowym

13 Ogólnokrajowa reprezentacja zrzeszeń handlu i usług

26 Inna organizacja społeczna lub zawodowa

264

formularz KRS-WF Założyciele

KRS-WF ZAŁOŻYCIELE

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację podmiotu

w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji

oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Jeśli osób wchodzących w skład komitetu założycielskiego lub osób zakładających organizację

jest więcej niż pięć, informacje o pozostałych należy wpisać na kolejnych egzemplarzach

załącznika „Założyciele lub Fundatorzy”.

Dane założyciela

1. Czy osoba wchodząca w skład komitetu założycielskiego lub

zakładająca organizację jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

KOWAL

4. Pierwsze imię

MICHAŁ

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Dane założyciela

Czy osoba wchodząca w skład komitetu założycielskiego lub

zakładająca organizację jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

WĄS

4. Pierwsze imię

ANNA

5. Drugie imię Maria

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

265

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Dane założyciela

Czy osoba wchodząca w skład komitetu założycielskiego lub

zakładająca organizację jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

ZACZYK

4. Pierwsze imię

ZBIGNIEW

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Dane założyciela

1. Czy osoba wchodząca w skład komitetu założycielskiego lub

zakładająca organizację jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

4. Pierwsze imię 5. Drugie imię

6. Numer PESEL

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Dane założyciela

1. Czy osoba wchodząca w skład komitetu założycielskiego lub

zakładająca organizację jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

4. Pierwsze imię 5. Drugie imię

266

6. Numer PESEL

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Michał Kowal

Anna Wąs

Zbigniew Zaczyk

267

c) formularze KRS-WK Ograny podmiotu

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy

Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których

dotyczy wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy:

Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

ZARZĄD

infoRMACJa o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

268

Sposób reprezentacji

Do składania oświadczeń woli w imieniu Stowarzyszenia, w tym oświadczeń w zakresie praw i

obowiązków majątkowych uprawnionych jest dwóch członków zarządu działających łącznie.

Oświadczenia składane Stowarzyszeniu oraz doręczenia pism mogą być dokonywane jednemu

członkowi zarządu.

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TAK NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

ADAMOWSKI

Pierwsze imię

ADAM

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

PREZES ZARZĄDU

269

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?30)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

MIŁKO

Pierwsze imię

JANUSZ

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

CZŁONEK ZARZĄDU

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Michał Kowal

Anna Wąs

Zbigniew Zaczyk

30) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

270

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy

Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których

dotyczy wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy: Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

ZARZĄD

infoRMACJa o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

271

Sposób reprezentacji

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

NOWAK

Pierwsze imię

ADAM

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

CZŁONEK ZARZĄDU

272

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?31)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

FRANCZYKOWSKA

Pierwsze imię

ALINA

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

CZŁONEK ZARZĄDU

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Michał Kowal

Anna Wąs

Zbigniew Zaczyk

31) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

273

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy: Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

ZARZĄD

informacja o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

274

Sposób reprezentacji

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

LUDWIKOWSKA

Pierwsze imię

STEFANIA

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

CZŁONEK ZARZĄDU

275

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?32)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

Pierwsze imię

5. Drugie imię

6. Numer PESEL

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Michał Kowal

Anna Wąs

Zbigniew Zaczyk

32) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

276

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy: Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

KOMISJA REWIZYJNA infoRMACJa o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

277

Sposób reprezentacji

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TAK NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

TOKARZ

Pierwsze imię

ADAM

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?33)

TA

K

NIE

33) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

278

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

BIENIEK

Pierwsze imię KINGA

5. Drugie imię JANINA

6. Numer PESEL 1 2 4 5 6 7 9 0 0 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1) TA

K NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Michał Kowal

Anna Wąs

Zbigniew Zaczyk

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

reprezentacji.

279

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji

oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W STARYM SĄCZU

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę jest

więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika KRS-

WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie reprezentacji

należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole oznaczone

numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ nadzoru”,

w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy: Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

KOMISJA REWIZYJNA infoRMACJa o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

280

Sposób reprezentacji

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki

1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

GOLEC

Pierwsze imię

ALEKSANDER

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji

281

9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?34)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

Pierwsze imię

5. Drugie imię

6. Numer PESEL

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

34) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

282

Michał Kowal

Anna Wąs

Zbigniew Zaczyk

e)formularz KRS-WM przedmiot działalności (składa się go wyłącznie wtedy, gdy

stowarzyszenie będzie prowadzić działalność gospodarczą).

KRS-WM PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację podmiotu

w rejestrze przedsiębiorców

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma / nazwisko i imię

STOWARZYSZENIE ROZWOJU EDUKACJI W

STARYM SĄCZU

Jeśli opis rodzajów działalności nie mieści się na dwóch stronach załącznika, wówczas należy

wypełnić kolejne egzemplarze załącznika „Przedmiot działalności”.

opis PRZEDMIOTU DZIAŁALNOŚCI według polskiej klasyfikacji działalności (pkd)

Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalności

1

8

5

.

2

0 .

Z

SZKOŁY PODSTAWOWE

2

8

5 .

5

1 .

Z

POZASZKOLNE FORMY EDUKACJI SPORTOWEJ ORAZ ZAJĘĆ

SPORTOWYCH I REKREACYJNYCH

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

283

3

8

5 .

5

2 .

Z

POZASZKOLNE FORMY EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ

4

8

5 .

5

9 .

A

NAUKA JĘZYKÓW OBCYCH

5

8

5 .

6

0 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ WSPOMAGAJĄCA EDUKACJĘ

6

8

8 .

9

1 .

Z

OPIEKA DZIENNA NAD DZIEĆMI

7

9

0 .

0

4 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ OBIEKTÓW KULTURALNYCH

8

9

3 .

1

2 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ KLUBÓW SPORTOWYCH

9

9

3 .

1

3 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ OBIEKTÓW SŁUŻĄCA POPRAWIE KONDYCJI FIZYCZNEJ

Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalności

10

9

3 .

1

9 .

Z

POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA ZE SPORTEM

11

9

3 .

2

9 .

Z

POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ ROZRYWKOWA I REKREACYJNA

12

9

4 .

1

2 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI PROFESJONALNYCH

284

13

9

4 .

9

9 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ POZOSTAŁYCH ORGANIZACJI CZŁONKOWSKICH GDZIE

INDZIEJ NIE SKLASYFIKOWANA

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Michał Kowal

Anna Wąs

Zbigniew Zaczyk

285

Dokumenty związane z rejestracją fundacji, która będzie również prowadziła działalność

gospodarczą:

1) oświadczenie o sutanowieniu fundacji (akt notarialny),

2) oświadczenie fundatora wskazujące właściwego ministra nadzoru (jeżeli nie zostało ono

złożone w akcie fundacyjnym):

Stary Sącz, dnia 11 czerwca 2012 roku

OŚWIADCZENIE FUNDATORA

Działając na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o fundacjach oświadczam, że nadzór nad

Fundacją Na Rzecz Rozwoju Edukacji i Kultury sprawuje Minister Edukacji Narodowej.

Fundator

Jan Kowalski

286

3) statut

STATUT

FUNDACJI NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

Rozdział I

Postanowienia ogólne

§ 1

Fundacja pod nazwą Fundacja Na Rzecz Rozwoju Edukacji i Kultury, zwana dalej Fundacją,

ustanowiona przez Jana Kowalskiego, zwanego dalej Fundatorem, aktem notarialnym

sporządzonym przez notariusza Adama Nowaka w kancelarii notarialnej w Starym Sączu, ul.

Biała 3, w dniu 11 czerwca 2012 r., działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia

1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 ze zm.) oraz niniejszego statutu.

§ 2

Siedzibą fundacji jest miasto Stary Sącz.

§ 3

Terenem działalności Fundacji jest obszar Rzeczpospolitej Polskiej, przy czym

w zakresie niezbędnym dla właściwego realizowania celów może ona prowadzić działalność

także poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej.

§ 4

Fundacja może ustanawiać odznaki, medale honorowe i przyznawać je wraz z innymi

nagrodami i wyróżnieniami osobom fizycznym i prawnym zasłużonym dla fundacji.

Rozdział II

Cele i zasady działania Fundacji

§ 5

Celami Fundacji są:

prowadzenie Szkoły Podstawowej na zasadach przewidzianych prawem,

organizowanie działalności oświatowej, kulturalnej, społecznej oraz sportowej,

tworzenie warunków dla wszechstronnego intelektualnego, duchowego, moralnego oraz

fizycznego rozwoju dzieci i młodzieży,

wspieranie i rozwijanie zdolności intelektualnych, twórczych oraz artystycznych dzieci i

młodzieży,

prowadzenie kół naukowych oraz kół zainteresowań,

wspieranie i promowanie edukacji zdrowotnej, ekologicznej, historii, kultury, sztuki, ochrony

dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,

upowszechnianie i wspieranie kultury fizycznej i sportu.

§ 6

1. Fundacja realizuje swoje cele poprzez działalność w zakresie (według Polskiej Klasyfikacji

Działalności):

85.20.Z - szkoły podstawowe,

287

85.51.Z - pozaszkolne formy edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych,

85.52.Z - pozaszkolne formy edukacji artystycznej,

85.59.A - nauka języków obcych,

85.60.Z - działalność wspomagająca edukację,

88.91.Z - opieka dzienna nad dziećmi,

90.04.Z - działalność obiektów kulturalnych,

93.12.Z - działalność klubów sportowych,

93.13.Z - działalność obiektów służąca poprawie kondycji fizycznej,

93.19.Z - pozostała działalność związana ze sportem,

93.29. Z - pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna,

94.12.Z - działalność organizacji profesjonalnych,

94.99.Z - działalność pozostałych organizacji członkowskich gdzie indziej nie sklasyfikowana.

2. W zakresie przedmiotu działalności wskazanego w ust. 1 Fundacja może prowadzić:

odpłatną działalność pożytku publicznego, nieodpłatną działalność pożytku publicznego oraz

działalność gospodarczą, z tym zastrzeżeniem, że co do tego samego przedmiotu

działalności nie może ona prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego i

działalności gospodarczej.

Rozdział III

Majątek i dochody Fundacji

§ 7

Majątek Fundacji składa się z:

funduszu założycielskiego w kwocie 5.000 (pięć tysięcy) złotych wniesionego przez

Fundatora,

ruchomości i nieruchomości nabytych przez Fundację w toku działania,

środków finansowych nabytych przez Fundację w toku działania,

innego mienia nabytego przez Fundację w toku działania.

§ 8

Dochody Fundacji pochodzić mogą w szczególności z:

darowizn, spadków, zapisów,

aktywów pieniężnych oraz praw majątkowych,

dotacji i subwencji oraz grantów,

dochodów ze zbiórek, aukcji, loterii i imprez publicznych,

dochodów z majątku Fundacji.

§ 9

Dochody pochodzące z dotacji, subwencji, darowizn, spadków i zapisów mogą być użyte na

realizację celów Fundacji tylko z poszanowaniem woli spadkobierców lub donatorów.

W sprawach przyjęcia darowizn i dziedziczenia oświadczenia wymagane przepisami prawa

składa Zarząd Fundacji.

288

W przypadku powołania fundacji do dziedziczenia jej Zarząd składa oświadczenie o przyjęciu

spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Rozdział IV

Władze Fundacji

§ 10

Władzami fundacji są Rada Fundacji oraz Zarząd Fundacji.

Rozdział V

Rada Fundacji

§ 11

Rada Fundacji jest organem stanowiącym, kontrolnym i opiniującym Fundacji.

Rada Fundacji składa się z 5 do 7 członków.

W skład Rady Fundacji z mocy statutu wchodzi Fundator.

Członków pierwszego składu Rady powołuje Fundator. Następnych członków Rady na

miejsce osób, które przestały pełnić tę funkcję lub dla rozszerzenia składu Rady, powołuje

Rada w drodze uchwały.

Przewodniczącym Rady jest Fundator, a w razie jego śmierci lub złożenia rezygnacji osoba

wybrana przez Radę. Przewodniczący Rady kieruje pracami Rady, reprezentuje ją na

zewnątrz oraz zwołuje i przewodniczy posiedzeniom Rady.

6. Członkowie Rady Fundacji:

nie mogą być członkami Zarządu, ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we

wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa ani podległości służbowej,

nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z

oskarżenia publicznego ani przestępstwo skarbowe,

mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów

lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w

sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok

poprzedni.

§ 12

Rada Fundacji jest organem nadzoru Fundacji. Zbiera się co najmniej dwa razy w roku.

Rada Fundacji działa kolegialnie wyrażając swoją wolę w formie uchwał podejmowanych

zwykłą większością głosów. W wypadku równej liczby głosów decyduje głos

Przewodniczącego Rady.

Rada Fundacji zwoływana jest przez Przewodniczącego Rady z własnej inicjatywy albo na

wniosek Zarządu, zgłoszony na piśmie.

§ 13

289

Do zadań Rady należy:

powoływanie i odwoływanie Prezesa Zarządu i członków Zarządu Fundacji,

podejmowanie decyzji o zatrudnieniu członków Zarządu i ustalanie ich wynagrodzenia,

ocena pracy Zarządu, przyjmowanie corocznych sprawozdań lub bilansu i udzielanie

członkom Zarządu Fundacji absolutorium z wykonywanych przez nich obowiązków,

wyrażanie opinii w sprawach przedłożonych przez Zarząd Fundacji,

kontrolowanie bieżącej działalności Zarządu Fundacji,

wytyczanie głównych kierunków działalności Fundacji,

nadzór nad działalnością Fundacji,

uchwalanie Regulaminu Rady Fundacji,

opiniowanie Regulaminu Zarządu Fundacji,

reprezentowanie Fundacji w umowach i w sporach z członkami Zarządu, Rada podejmuje

uchwałę w przedmiocie wyrażenia zgody na zawarcie umowy, umowę podpisuje w imieniu

Rady jej Przewodniczący.

§ 14

Rada Fundacji w celu wykonania swych zadań jest uprawniona do:

żądania od Zarządu Fundacji przedstawienia wszelkich dokumentów dotyczących

działalności i funkcjonowania Fundacji, a w szczególności dotyczących wszelkich

zobowiązań zaciągniętych przez Zarząd Fundacji,

żądania od Zarządu Fundacji pisemnych informacji i wyjaśnień,

dokonywania rewizji majątku oraz kontroli finansowej Fundacji.

Rozdział VI

Zarząd Fundacji

§ 15

Zarząd składa się z 3 do 5 członków. Kadencja Zarządu trwa 3 lata.

Prezesa Zarządu oraz pozostałych członków zarządu powołuje i odwołuje Rada Fundacji.

Członkowie Zarządu nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo

umyślne ścigane z oskarżenie publicznego lub przestępstwo skarbowe.

Do składania oświadczeń woli w imieniu Fundacji, w tym oświadczeń w zakresie praw i

obowiązków majątkowych uprawnionych jest dwóch członków zarządu działających łącznie.

Oświadczenia składane Fundacji oraz doręczenia pism mogą być dokonywane jednemu

członkowi zarządu.

Zarząd działa kolegialnie wyrażając swoją wolę w formie uchwał podejmowanych zwykłą

większością głosów.

Zarząd Fundacji zbiera się w miarę potrzeb, lecz nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy.

Prezes zarządu zwołuje i przewodniczy posiedzeniom Zarządu.

§ 16

Do kompetencji Zarządu należy:

kierowanie działalnością Fundacji oraz reprezentowanie jej na zewnątrz,

290

podejmowanie uchwał we wszystkich sprawach niezastrzeżonych do kompetencji innych

organów Fundacji.

Rozdział VII

Zmiana Statutu

§ 17

Zmiany w statucie Fundacji dokonywane są przez Radę Fundacji. Zmiany statutu mogą

dotyczyć celów dla realizacji, których Fundacja została ustanowiona i określonych w akcie

założycielskim.

Rozdział VIII

Likwidacja Fundacji

§ 18

1. Fundacja ulega likwidacji w razie osiągnięcia celów, dla których została ustanowiona lub w

razie wyczerpania się jej środków finansowych i majątku.

2. Likwidatorów Fundacji powołuje i odwołuje Rada Fundacji.

§ 19

Środki finansowe i majątek pozostały po likwidacji Fundacji mogą zostać przeznaczone

mocą uchwały Rady Fundacji na rzecz działających w Rzeczpospolitej Polskiej fundacji o

zbliżonych celach.

291

4) uchwała o powołaniu Rady Fundacji

UCHWAŁA NR 1/2012

Z DNIA 13 CZERWCA 2012 r.

FUNDATORA FUNDACJI

NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

O POWOŁANIU RADY FUNDACJI

§ 1

Na podstawie § 11 ust. 4 statutu Fundacji Na Rzecz Rozwoju Edukacji powołuje w skład

Rady Fundacji następujące osoby:

1) Jana Kowalskiego na funkcję Przewodniczącego Rady Fundacji,

2) Czesława Nowaka na funkcję Członka Rady Fundacji,

3) Jerzego Iksińskiego na funkcję Członka Rady Fundacji,

4) Marię Kowalską na funkcję Członka Rady Fundacji,

5) Danutę Nowakowską na funkcję Członka Rady Fundacji.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Fundator

Jan Kowalski

292

5) uchwała o powołaniu Zarządu Fundacji

UCHWAŁA NR 1/2012

Z DNIA 14 CZERWCA 2012 r.

RADY FUNDACJI

NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

O POWOŁANIU ZARZĄDU FUNDACJI

§ 1

Na podstawie § 13 pkt a statutu Fundacji Na Rzecz Rozwoju Edukacji i Kultury powołujemy

w skład Zarządu Fundacji następujące osoby:

1) Piotra Tokarza na funkcję Prezesa Zarządu Fundacji,

2) Władysława Maliniaka na funkcję Członka Zarządu Fundacji,

3) Pawła Golca na funkcję Członka Zarządu Fundacji.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

§ 3 Uchwałę podjęto jednogłośnie.

Podpisy członków Komisji Rewizyjnej

293

5) wniosek o nadanie numeru REGON (w przypadku, gdy fundacja wnosi o wpis do rejestru przedsiębiroców)

6) wniosek o nadanie numeru NIP (w przypadku, gdy fundacja wnosi o wpis do rejestru przedsiębiroców)

7) umowa najmu lokalu (w przypadku, gdy fundacja wnosi o wpis do rejestru przedsiębiroców)

294

295

296

UMOWA UŻYCZENIA

zawarta w dniu ….... 2012 r. w Starym Sączu pomiędzy:

Karolem Nowakiem zam. ul. Długa 5, 33-340 Stary Sącz zwanym w dalszej treści umowy

„Użyczającym”

a

Janem Kowalskim zam. ul. Źródlana 20, 34-340 Stary Sącz, fundatorem Fundacji Na Rzecz

Rozwoju Edukacji i Kultury, która ubiega się o wpis do KRS, zwanym w dalszej treści umowy

„Biorącym do używania”

o treści następującej:

§ 1

1. Użyczający oświadcza, że jest właścicielem nieruchomości położonej przy ul. Biała 59 w

miejscowości Stary Sącz.

2. Przedmiot użyczenia stanowi zalicza się w szczególności koszty energii elektrycznej,

ogrzewania, bieżących remontów i drobnych napraw.

§ 5

Niniejsza umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony z mocą obowiązującą od dnia

…........

§ 6 Każda ze stron może rozwiązać umowę za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego.

§ 7

Po zakończeniu użyczenia Biorący do używania zwróci Użyczającemu lokal stanowiący

przedmiot niniejszej umowy w stanie nie pogorszonym.

§ 8

Uzupełnienie, zmiana, jak również wypowiedzenie niniejszej umowy wymaga formy pisemnej

pod rygorem nieważności.

§ 9

W sprawach nie uregulowanych niniejszą umową będą miały zastosowanie przepisy

Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (tekst jednolity: Dz. U.

z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.)

§ 10

Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze

stron.

Użyczający Biorący do używania

297

8) formularz KRS-W20 wniosek o rejestrację podmiotu

KRS-W20 Sygnatura akt (wypełnia sąd)

Krajowy Rejestr

Sądowy

Wniosek o rejestrację podmiotu

w Krajowym Rejestrze Sądowym35)

FUNDACJA, STOWARZYSZENIE,

INNA ORGANIZACJA SPOŁECZNA LUB ZAWODOWA

Formularz należy wypełnić w języku polskim, czytelnie, na maszynie, komputerowo lub ręcznie,

wielkimi, drukowanymi literami.

Wnioskodawca wypełnia pola jasne.

We wszystkich wypełnianych polach, w których występuje możliwość wyboru, należy wstawić X w

jednym odpowiednim kwadracie.

Wszystkie pola, w których nie będą wpisane odpowiednie informacje, należy przekreślić.

Wniosek składa się do sądu rejonowego (sądu gospodarczego) właściwego ze względu na siedzibę

podmiotu, którego wpis dotyczy. Wniosek można złożyć w biurze podawczym właściwego sądu lub

nadać w urzędzie pocztowym na adres sądu.

Wniosek złożony z naruszeniem przepisu art. 19 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym lub

nieprawidłowo wypełniony podlega zwróceniu, bez wzywania o uzupełnienie braków.

Miejsce na notatki Sądu Data wpływu (wypełnia

Sąd)

SĄD, DO KTÓREGO SKŁADANY JEST WNIOSEK

Nazwa sądu

Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie Wydział XII Gospodarczy KRS

35) Wniosek może byd użyty do uzupełnienia danych przez podmiot, który przed dniem 1 stycznia 2001 r. był wpisany w

odpowiednim

rejestrze sądowym, zgodnie z art. 10 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze

Sądowym

(Dz. U. Nr 121, poz. 770 oraz z 2000r. Nr 114, poz. 1194). Należy wówczas przekreślid tytuł wniosku i wpisad słowa

„Uzupełnienie

danych”.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

298

SIEDZIBA PODMIOTU, KTÓREGO DOTYCZY WPIS

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

NOWOSĄDECKI

Gmina

STARY SĄCZ

Miejscowość

STARY SĄCZ OKREŚLENIE REJESTRACJI

Rejestracja dotyczy:

Nowego podmiotu Podmiotu uprzednio

zarejestrowanego

(przerejestrowanie)36) Czy podmiot wnosi równocześnie o wpis do Rejestru Przedsiębiorców

(zgłoszenie działalności gospodarczej) ?

W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „TAK” należy wypełnić załącznik

„Przedmiot działalności”.

TA

K NIE

DANE WNIOSKODAWCY lub podmiotu uzupełniającego dane

Wnioskodawca: Komitet założycielski /

fundator

Podmiot, którego

dotyczy wpis

Inny wnioskodawca

Pola o numerach 9 i 10 należy wypełnić tylko wówczas, gdy w polu o numerze 8 zaznaczono

„Inny wnioskodawca”. W pozostałych przypadkach pola te należy przekreślić.

Nazwa / firma lub nazwa organu lub nazwisko

Imię

DANE adresata korespondencji

Oznaczenie adresata korespondencji Nazwa / firma lub nazwa organu lub nazwisko

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY Imię

Adres do korespondencji Ulica Nr domu Nr lokalu Miejscowość

STARY SĄCZ BIAŁA 59 8

Kod pocztowy

33-340

Poczta

STARY SĄCZ

Kraj

POLSKA

36) Dotyczy podmiotu, który przed dniem 1 stycznia 2001 r. uzyskał wpis w odpowiednim rejestrze sądowym.

299

DANE pełnomocnika procesowego

Oznaczenie pełnomocnika Nazwa / firma lub nazwisko

Imię

Adres pełnomocnika Ulica Nr domu Nr lokalu Miejscowość

Kod pocztowy

Poczta

Kraj

Wnoszę o dokonanie wpisu zgodnie z informacjami zamieszczonymi

we wniosku i na załącznikach:

dane podmiotu

Nazwa

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

Oznaczenie formy prawnej lub rodzaju organizacji

Fundacja Stowarzyszenie, inna organizacja społeczna lub

zawodowa, jaka?

W przypadku zaznaczenia odpowiedzi 2 należy wpisać odpowiedni rodzaj

organizacji zgodny z wykazem w „Objaśnieniach”

na str. 5.

dane o wcześniejszej rejestracji podmiotu

Pola o numerach od 31 do 33 dotyczą wyłącznie podmiotu uprzednio zarejestrowanego. W

przypadku zgłoszenia nowego podmiotu pola te należy przekreślić. Nazwa sądu prowadzącego rejestr

Nazwa rejestru

Numer w rejestrze

Numer identyfikacji podatkowej NIP

Numer należy wpisać tylko wówczas, gdy w polu o

numerze 7 zaznaczono odpowiedź TAK.

Numer identyfikacyjny REGON

informacja o prowadzeniu działalności gospodarczej z innymi podmiotami na podstawie umowy

SPÓŁki CYWILNEJ

300

Czy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą z innymi

podmiotami na podstawie umowy spółki cywilnej? TAK NIE

siedziba i adres podmiotu

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

NOWOSĄDECKI

Gmina

STARY SĄCZ

Miejscowość

STARY SĄCZ

Ulica Nr domu Nr lokalu BIAŁA 59 8

Kod pocztowy

33-340

Poczta

STARY SĄCZ

Adres strony internetowej

WWW.FUNDACJASTARYSACZEDUKACJA.COM.PL Adres poczty elektronicznej

FUNDACJASTARYSACZEDUKACJA@STSACZEDU.PL infoRMACJa o statucie podmiotu

Dla podmiotu uprzednio zarejestrowanego należy podać informację o statucie stanowiącym podstawę

dokonania wpisu do odpowiedniego rejestru oraz o zmianach statutu podmiotu dotychczas

niezarejestrowanych.

Data sporządzenia statutu (dzień–miesiąc–rok) oraz dla podmiotu uprzednio zarejestrowanego -

w przypadku zmiany statutu - numery zmienionych, dodanych, usuniętych paragrafów (innych

jednostek redakcyjnych)

11 CZERWCA 2012 roku

infoRMACJa o CZASie, NA JAKI UTWORZONy JEST podmiot

Podmiot utworzony jest na czas:

Oznaczony, jaki

?

Nieoznaczony

organ sprawujący nadzór (organ samorządowy, administracji państwowej lub właściwy minister)

Jeśli wniosek dotyczy związku zawodowego, pole numer 50 należy przekreślić. Nazwa organu

MINISTER EDUKACJI NARODOWEJ

cel działania podmiotu

301

Cel działania

- prowadzenie Szkoły Podstawowej na zasadach przewidzianych prawem,

- organizowanie działalności oświatowej, kulturalnej, społecznej oraz sportowej,

- tworzenie warunków dla wszechstronnego intelektualnego, duchowego, moralnego oraz

fizycznego rozwoju dzieci i młodzieży,

C.d. celu działania

- wspieranie i rozwijanie zdolności intelektualnych, twórczych oraz artystycznych dzieci i

młodzieży,

- prowadzenie kół naukowych oraz kół zainteresowań,

- wspieranie i promowanie edukacji zdrowotnej, ekologicznej, historii, kultury, sztuki, ochrony

dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,

- upowszechnianie i wspieranie kultury fizycznej i sportu.

INFORMACJA O ZAŁĄCZNIKACH:

Jeśli podmiot posiada oddziały / terenowe jednostki organizacyjne, należy wypełnić załącznik

KRS-WA „Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne”.

Jeśli podmiot powstał przez połączenie lub podział innych podmiotów, należy wypełnić załącznik

KRS-WH „Sposób powstania podmiotu”.

W celu wpisania informacji o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego lub osób

zakładających organizację lub fundatorów należy wypełnić załącznik KRS-WF „Założyciele”.

W celu wpisania informacji na temat organu uprawnionego do reprezentacji podmiotu i osób

wchodzących w jego skład oraz sposobu reprezentacji należy wypełnić załącznik KRS-WK

„Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki”.

W celu wpisania informacji na temat organu nadzoru i osób wchodzących w jego skład należy

wypełnić załącznik KRS-WK „Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania

spółki”.

Jeśli podmiot rejestrowy zgłasza jednocześnie wpis działalności gospodarczej do rejestru

przedsiębiorców, należy wypełnić załącznik KRS-WM „Przedmiot działalności”.

Jeśli razem z niniejszym wnioskiem składane są: roczne sprawozdanie finansowe, opinia

biegłego rewidenta, uchwała lub postanowienie o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego,

należy wypełnić załącznik KRS-ZN „Sprawozdania finansowe i inne dokumenty”.

302

Lista załączonych formularzy uzupełniających

Lp. Symbol i nazwa załącznika Liczba

załączników KRS-WA Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne KRS-WH Sposób powstania podmiotu KRS-WF Założyciele KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki 5 KRS-WM Przedmiot działalności 1 KRS-ZN Sprawozdania finansowe i inne dokumenty Lista załączonych dokumentów

Lp. Nazwa załączonego dokumentu Liczba

egzemplar

zy

Określenie formy

dokumentu:

Należy wstawić znak X w

odpowiednim polu.

papierowa elektroniczna 1 Oświadczenie o ustanowieniu fundacji 1 X

2 Oświadczenie wskazujące właściwego ministra nadzoru 1 X

3 Statut 4 X

4 Uchwała o powołaniu Zarządu Fundacji 1 X

5 Uchwała o powołaniu Rady Fundacji 1 X

6 Poświadczone notarialnie wzory podpisów członków

Zarządu

1 X

7 Wniosek o wpis w rejestrze REGON 1 X

8 Zgłoszenie identyfikacyjne do Urzędu Skarbowego 1 X

9 Umowa użyczenia lokalu 1 X

10 Dowód dokonana opłaty za wniosek o wpis do rejestru 1 X

11

12

13

14

15

OSOBY SKŁADAJĄCE WNIOSEK

Imię i nazwisko Data Podpis

303

JAN KOWALSKI

15.06.2012

r.

Miejsce na naklejenie znaczków sądowych, potwierdzenie opłaty lub potwierdzenie przelewu

Objaśnienia :

Wykaz rodzajów organizacji

1 Stowarzyszenie 14 Ogólnokrajowa reprezentacja zrzeszeń

transportu

2 Związek stowarzyszeń 15 Inna organizacja przedsiębiorców

3 Kółko rolnicze 16 Izba gospodarcza

4 Rolnicze zrzeszenie branżowe 17 Związek zawodowy

5 Związek rolników, kółek i organizacji

rolniczych

18 Ogólnokrajowy związek międzybranżowy

6 Związek rolniczych zrzeszeń branżowych 19 Ogólnokrajowe zrzeszenie międzybranżowe

7 Związek zawodowy rolników

indywidualnych

20 Związek pracodawców

8 Cech rzemieślniczy 21 Federacja lub konfederacja związków

pracodawców

9 Izba rzemieślnicza 22 Stowarzyszenie kultury fizycznej

10 Związek Rzemiosła Polskiego 23 Związek sportowy

11 Zrzeszenie handlu i usług 24 Polski związek sportowy

12 Zrzeszenie transportu 25 Stowarzyszenie kultury fizycznej o zasięgu

ogólnokrajowym

13 Ogólnokrajowa reprezentacja zrzeszeń

handlu i usług

26 Inna organizacja społeczna lub zawodowa

304

7) formularze KRS-WK – organy podmiotu

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy: Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

ZARZĄD

informacja o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

305

Sposób reprezentacji

Do składania oświadczeń woli w imieniu Fundacji, w tym oświadczeń w zakresie praw i

obowiązków majątkowych uprawnionych jest dwóch członków zarządu działających łącznie.

Oświadczenia składane Fundacji oraz doręczenia pism mogą być dokonywane jednemu

członkowi zarządu.

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

TOKARZ

Pierwsze imię

PIOTR

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

PREZES ZARZĄDU

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?37)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TAK NIE

37) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

306

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

MALINIAK

Pierwsze imię

WŁADYSŁAW

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

CZŁONEK ZARZĄDU

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Jan Kowalski

307

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy:

Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

ZARZĄD

informacja o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

308

Sposób reprezentacji

dane osoby wchodzącej w skład organu / wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki

1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

GOLEC

Pierwsze imię

PAWEŁ

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

CZŁONEK ZARZĄDU

309

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?38)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

dane osoby wchodzącej w skład organu / wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki

1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

Pierwsze imię

5. Drugie imię

6. Numer PESEL

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy osób składających wniosek

Jan Kowalski

38) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

310

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy: Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

Rada Fundacji

infoRMACJa o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

311

Sposób reprezentacji

dane osoby wchodzącej w skład organu / wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki

1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

KOWALSKI

Pierwsze imię

JAN

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji

312

9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?39)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

dane osoby wchodzącej w skład organu / wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki

1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

NOWAK

Pierwsze imię

CZESŁAW

5. Drugie imię MARIAN

6. Numer PESEL 0 0 0 0 1 1 2 3 6 6 6

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Jan Kowalski

39) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

313

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy:

Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

RADA FUNDACJI infoRMACJa o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

314

Sposób reprezentacji

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

IKSIŃSKI

Pierwsze imię

JERZY

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?40)

TAK NIE

40) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

315

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TAK NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

KOWALSKA

Pierwsze imię

MARIA

Drugie imię

JOANNA 6. Numer PESEL 1 2 4 5 6 7 9 0 0 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Jan Kowalski

KRS-WK ORGANY PODMIOTU / WSPÓLNICY UPRAWNIENI DO REPREZENTOWANIA

SPÓŁKI

reprezentacji.

316

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację

lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców

lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI I KULTURY

Jeśli w skład organu wchodzą więcej niż dwie osoby lub wspólników reprezentujących spółkę

jest więcej niż dwóch, informacje o nich należy wpisać na kolejnych egzemplarzach załącznika

KRS-WK. W przypadku gdy wpis dotyczy organu reprezentacji, informację o sposobie

reprezentacji należy wpisać tylko na pierwszym egzemplarzu załącznika, a na pozostałych pole

oznaczone numerem 3 należy przekreślić.

określenie organu podmiotu / wspólników uprawnionych do reprezentowania spółki, których dotyczy

wpis

Dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w celu wpisania osób wchodzących w

skład rady społecznej, należy w polu oznaczonym numerem 1 zaznaczyć kwadrat 3 „organ

nadzoru”, w polu oznaczonym numerem 2 wpisać wyrażenie „rada społeczna”.

Zgłoszenie dotyczy: Organu uprawnionego

do reprezentacji

podmiotu

Wspólników

uprawnionych do

reprezentowania

spółki

Organu nadzoru

W przypadku zaznaczenia kwadratu 2 pole oznaczone numerem 2 w części I.1 należy

przekreślić.

W przypadku zaznaczenia kwadratu 3 pole oznaczone numerem 3 w części I.2 należy

przekreślić.

Nazwa organu

RADA FUNDACJI

infoRMACJa o sposobie reprezentacji podmiotu

Informacja obejmuje:

- sposób reprezentowania podmiotu przez zarząd, jeżeli został powołany,

- sposób reprezentacji podmiotu przez prokurentów, jeśli została ustanowiona prokura,

- sposób reprezentacji spółki przez wspólników, w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna –

wskazanie osób reprezentujących osobę

prawną w spółce, której wpis dotyczy.

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

317

Sposób reprezentacji

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

NOWAKOWSKA

Pierwsze imię

DANUTA

5. Drugie imię

6. Numer PESEL 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji

318

9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?41)

TA

K

NIE

11. Data do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

Dane osoby wchodzącej w skład organu / wspÓLNIKA uprawnionego do REPREZENTowania

SPÓŁKi 1. Czy osoba, której dotyczy wpis jest osobą fizyczną?

Jeśli zaznaczono odpowiedź „TAK”, pola o numerach 7 i 8 należy

przekreślić.

TA

K

NIE

2. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy

człon nazwiska złożonego

3. Drugi człon nazwiska złożonego

Pierwsze imię

5. Drugie imię

6. Numer PESEL

7. Numer KRS 8. Numer identyfikacyjny REGON

Informacje dotyczące osoby wchodzącej w skład organu reprezentacji 9. Funkcja osoby w organie reprezentacji

10. Czy osoba wchodząca w skład organu reprezentacji jest

zawieszona ?1)

TA

K

NIE

11. Data, do jakiej osoba została zawieszona (dzień–

miesiąc–rok)1)

- -

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Jan Kowalski

41) Dotyczy podmiotów, dla których przepisy dopuszczają zawieszenie osoby wchodzącej w skład organu

reprezentacji.

319

8) formularz KRS-WM przedmiot działalności (składa się go wyłącznie wtedy, gdy

stowarzyszenie będzie prowadzić działalność gospodarczą).

KRS-WM PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI

Krajowy Rejestr

Sądowy

Załącznik do wniosku o rejestrację podmiotu

w rejestrze przedsiębiorców

DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma / nazwisko i imię

FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU EDUKACJI

I KULTURY

Jeśli opis rodzajów działalności nie mieści się na dwóch stronach załącznika, wówczas należy

wypełnić kolejne egzemplarze załącznika „Przedmiot działalności”.

opis PRZEDMIOTU DZIAŁALNOŚCI według polskiej klasyfikacji działalności (pkd)

Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalności

1

8

5

.

2

0 .

Z

SZKOŁY PODSTAWOWE

2

8

5 .

5

1 .

Z

POZASZKOLNE FORMY EDUKACJI SPORTOWEJ ORAZ ZAJĘĆ

SPORTOWYCH I REKREACYJNYCH

3

8

5 .

5

2 .

Z

POZASZKOLNE FORMY EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ

CORS

Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych

320

4

8

5 .

5

9 .

A

NAUKA JĘZYKÓW OBCYCH

5

8

5 .

6

0 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ WSPOMAGAJĄCA EDUKACJĘ

6

8

8 .

9

1 .

Z

OPIEKA DZIENNA NAD DZIEĆMI

7

9

0 .

0

4 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ OBIEKTÓW KULTURALNYCH

8

9

3 .

1

2 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ KLUBÓW SPORTOWYCH

9

9

3 .

1

3 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ OBIEKTÓW SŁUŻĄCA POPRAWIE KONDYCJI FIZYCZNEJ

Lp. Kod PKD Opis przedmiotu działalności

10

9

3 .

1

9 .

Z

POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA ZE SPORTEM

11

9

3 .

2

9 .

Z

POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ ROZRYWKOWA I REKREACYJNA

12

9

4 .

1

2 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI PROFESJONALNYCH

13

9

4 .

9

9 .

Z

DZIAŁALNOŚĆ POZOSTAŁYCH ORGANIZACJI CZŁONKOWSKICH GDZIE

INDZIEJ NIE SKLASYFIKOWANA

. .

321

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

podpisy OSóB SKŁADAJĄCych WNIOSEK

Jan Kowalski

322

Krzysztof Ledniowski, Władysław Pasoń

ROZDZIAŁ IX

PROWADZENIE SZKOŁY PRZEZ ORGANIZACJĘ POZARZĄDOWĄ

323

324

9.1. Prowadzenie szkoły przez organizację pozarządową w wyniku jej przejęcia.

rowadzenie szkoły przez organizację pozarządową w istotny sposób różni się od

prowadzenia szkoły przez jednostkę samorządu terytorialnego. Możemy wyróżnić

zasadnicze odrębności:

1) w zakresie podstawy i warunków zatrudnienia nauczycieli;

2) w zakresie wyznaczenia obwodu szkoły;

3) w zakresie korzystania z mienia przejętej szkoły;

4) brak wymogu przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora szkoły;

5) brak możliwości zlikwidowania szkoły przez podmiot ją przejmujący.

Zgodnie z ustawą Karta nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się

w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki organizacyjnej -

w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania (art. 10 uKartNau). Zatem

dwiema podstawami nawiązania stosunku pracy z nauczycielem są: umowa o pracę lub

mianowanie. Zasadniczo przepisy ustawy Karta nauczyciela dotyczą nauczycieli

zatrudnionych w szkołach publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu

terytorialnego. Nauczyciele zatrudnieni w takich szkołach korzystają z licznych uprawnień,

a do ich stosunków pracy tylko w zakresie nieuregulowanym w przepisach ustawy Karta

nauczyciela mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy (art. 91c ust. 1 uKartNau).

Sytuacja ulega diametralnej zmianie w przypadku przekazania prowadzenia szkoły

osobie fizycznej lub osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego. W takiej

sytuacji dochodzi do modyfikacji podstawy i warunków zatrudnienia. Podstawą zatrudnienia

będzie umowa o pracę, ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z kodeksu pracy,

zwłaszcza w zakresie wynagrodzenia za pracę, urlopów czy też jej modyfikacji. Należy

jednak podkreślić, że Karta nauczyciela stanowi, iż pomimo tego, ze podstawą zatrudnienia

takiego nauczyciela jest umowa o pracę, przepisy Karty znajdą zastosowanie w niezwykle

ograniczonym zakresie. Zakres ten obejmuje np.: obowiązek posiadania przez nauczyciela

odpowiedniego wykształcenia, prawo do awansu zawodowego, otrzymywania medali,

otrzymania legitymacji służbowej oraz prawo do korzystania z ochrony przewidzianej dla

funkcjonariuszy publicznych. Decyzja nauczyciela o tym, czy chce podjąć zatrudnienie w

przejętej szkole i godzi się na w/w warunki jest zależna od jego wyłącznej woli. Należy

jednak pamiętać, o konieczności złożenia przez niego stosownych oświadczeń, o których

mowa w art. 5 ust. 5m w zw. z ust. 5ouSysOśw.

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty szkołę lub placówkę publiczną zakłada się na

podstawie aktu założycielskiego, który określa jej typ, nazwę i siedzibę. Akt założycielski

szkoły publicznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny, musi oprócz w/w danych

zawierać również postanowienia dotyczące terytorialnego zasięgu jej działania, który

P

325

nazywamy obwodem szkoły (art. 58 ust. 1 i 2 uSysOśw). Obwód szkoły ustala się poprzez

określenie nazwy miejscowości należących do obwodu, bądź jak ma to miejsce w miastach

nazw ulic lub ich części. W przypadku szkoły podstawowej jej obwód stanowią również

podporządkowane organizacyjnie szkoły filialne (art. 58 ust. 2 uSysOśw).

Obwody wyznacza się jedynie w szkołach publicznych, w których realizowany jest

obowiązek szkolny. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego

w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia

gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia (art. 15 ust. 2 uSysOśw).

Zatem obwody ustala się jedynie dla publicznych szkół podstawowych i gimnazjalnych. Od

tej zasady istnieją jednak wyjątki. Nie ustala się obwodów szkołom specjalnym, szkołom

integracyjnym, szkołom dwujęzycznym, szkołom dla mniejszości narodowych i etnicznych

oraz społeczności posługujących się językiem regionalnym, szkołom sportowym, szkołom

mistrzostwa sportowego, szkołom artystycznym, szkołom w zakładach poprawczych

i schroniskach dla nieletnich oraz szkołom przy zakładach karnych i aresztach śledczych (art.

58 ust. 2a uSysOśw). Ponadto nie ustala się obwodu szkole publicznej prowadzonej przez

osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego, chyba że

osoba prowadząca wystąpi z takim wnioskiem (art. 58 ust. 2 uSysOśw). Taka sytuacja ma

miejsce zarówno w przypadku założenia szkoły przez w/w podmioty, jak również przekazania

szkoły do prowadzenia w trybie art. 5 ust. 5g uSysOśw. Należy jednak mieć na uwadze, że

gmina musi zorganizować sieć szkół publicznych (do których należą również przejęte szkoły)

w taki sposób, aby umożliwić dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego. Rada gminy ustala

plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę, a także

określa granice obwodów publicznych szkół podstawowych i gimnazjów, z wyjątkiem

specjalnych, mających siedzibę na obszarze gminy oraz z zastrzeżeniem w/w regulacji

zawartych w art. 58 ust. 2 uSysOśw, dotyczących prowadzenia szkoły przez podmioty inne

niż gmina. W przypadku publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez

inne niż gmina organy, określenie granic ich obwodów następuje w uzgodnieniu z tymi

organami (art. 17 ust. 1 i 4 uSysOśw).

Zatem w przypadku przekazywania szkół podstawowych i gimnazjów dla których

obowiązkowo ustala się obwód, kwestia jego dalszego istnienia będzie zależała od wniosku

podmiotu, któremu przekazuje się szkołę oraz wzajemnego uzgodnienia. Argumentem, który

przemawiałby za pozostawieniem obwodu jest nałożona przez ustawę powinność

zorganizowania przez gminę sieci szkół publicznych w sposób umożliwiający wszystkim

dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego. W sytuacji, gdy przejętej szkole zostanie ustalony

obwód należy w umowie określić bądź jakie będzie obejmował miejscowości bądź jakie ulice

lub ich części. Ponadto w kwestii przyjmowania uczniów do szkół będą miały zastosowanie

przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r.

w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia

z jednych typów szkół do innych (Dz. U. z 2004 r., nr 26, poz. 232 z późn. zm.).

W przypadku niewyznaczenia szkole podstawowej lub gimnazjum obwodu należy

w umowie określić warunki przyjmowania uczniów. Z całą pewnością nie będą miały

326

zastosowania przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego

2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz

przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. z 2004 r., nr 26, poz. 232 z późn.

zm.) w zakresie dotyczącym przyjmowania uczniów do szkół z wyznaczonym obwodem.

W doktrynie przyjmuje się, że przekazane szkoły podstawowe i gimnazja, które nie

mają ustalonego obwodu są zobowiązane przeprowadzać rekrutację w oparciu o zasadę

„powszechnej dostępności” (art. 7 ust. 1 pkt 2 uSysOśw). Ustawa nie definiuje co należy

rozumieć pod pojęciem „powszechnej dostępności”, pozostawiają w tym względzie dużą

swobodę. Zgodnie z art. 70 Konstytucji RP każdy ma prawo do nauki, która w szkołach

publicznych jest bezpłatna. Nie można zatem wprowadzić regulacji przewidujących

odpłatność za naukę. Kolejno w doktrynie podkreśla się, że w przejętej szkole publicznej nie

ma możliwości wprowadzenia wewnętrznych egzaminów wstępnych oraz wprowadzania

zasad rekrutacji, które prowadziłyby do dyskryminacji uczniów np.: ze względu na miejsce

zamieszkania. Postanowienia dotyczące zasad rekrutacji uczniów powinny się znaleźć

zarówno w umowie o przekazaniu do prowadzenia szkoły, jak i statucie szkoły zgodnie z art.

60 ust. 1 pkt 6 uSysOśw.

Jednym z obowiązkowych elementów umowy o przekazanie do prowadzenia szkoły

jest ustalenie warunków korzystania z mienia przejętej szkoły. Umowa o przekazaniu do

prowadzenia szkoły musi zawierać warunki korzystania z mienia przejętej szkoły. Na mienie

szkoły składają się:

1) znajdujące się w trwałym zarządzie szkoły nieruchomości, na których znajdują się w

szczególności budynek/budynki szkoły oraz boisko/boiska szkolne;

2) ruchomości i składniki majątku przekazanego szkole do prowadzenia przez nią

działalności edukacyjnej.

W związku z faktem, że mienie przekazanej szkoły nadal stanowi własność jednostki

samorządu terytorialnego umowa o przekazanie szkoły musi określać formę i warunki, w

której zostanie ono przekazane. Trzeba podkreślić, że w doktrynie przyjmuje się dwa

rozwiązania: albo w umowie o przekazanie szkoły umieszcza się wszystkie postanowienia

dotyczące korzystania z mienia na podstawie przyjętej formy przekazania np.: najem,

użyczenie albo też w tej umowie zawiera się jedynie przepisy ogólne, a szczegółowe warunki

korzystania będą określone w odrębnej umowie np.: najmu lub użyczenia zawartej przez

organ wykonawczy danej jednostki samorządu terytorialnego. Wydaje się, że obydwa

rozwiązania są prawidłowe.

W praktyce możemy wyróżnić dwie podstawowe formy korzystania z mienia przejętej

szkoły: najem bądź użyczenie. Pomiędzy nimi istnieją zasadnicze odrębności sprowadzające

się do kwestii finansowych. Najem pociąga za sobą konieczność uiszczania czynszu na

rzecz przekazującej szkołę jednostki samorządu terytorialnego, a użyczenie jest

nieodpłatne. Należy podkreślić, że niezależnie od przyjęcia, czy mienie zostaje oddane

w najem bądź użyczenie umowa o przekazanie powinna zawierać przede wszystkim zasady

327

korzystania z niego. Mogą się zatem pojawić pewne ograniczenia, które nie miałby racji bytu,

gdyby szkołę nadal prowadziła jednostka samorządu terytorialnego.

Podmiot prowadzący przekazaną szkołę nie ma obowiązku przeprowadzania

konkursu na stanowisko dyrektora szkoły (art. 36a ust. 1 w zw. z ust. 3 uSysOśw). Zatem to

od swobodnej decyzji podmiotu prowadzącego będzie zależało, kto może sprawować tą

funkcję. Należy jednak mieć na uwadze, ze kandydat na dyrektora musi spełnić wymagania

z art. 36 ust. 1 i 2 uSysOśw.

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty podmiot przejmujący szkołę nie może jej

zlikwidować. Na wniosek tego podmiotu jednostka samorządu terytorialnego, która

przekazała szkołę lub placówkę ponownie przejmuje jej prowadzenie (art. 5 ust 5k

uSysOśw). Natomiast w przypadku, gdy szkołę prowadzi jednostka samorządu terytorialnego

może ona dokonać skutecznej likwidacji szkoły, z zachowaniem wymagań przewidzianych w

ustawie o systemie oświaty.

9.2.Składniki majątkowe umożliwiające prowadzenie szkoły

Dla osoby prawnej lub fizycznej przejmującej prowadzenie szkoły istotnym jest

zapewnienie materialnej strony jej funkcjonowania. W tym celu podmiot nabywać może

składniki majątkowe, czyli mienie. Zgodnie z art. 44 KC mienie to własność i inne prawa

majątkowe. Własność dotyczy przede wszystkim rzeczy, którymi są w rozumieniu kodeksu

cywilnego przedmioty materialne.

Z uwagi na charakter prowadzonej działalności szkoła przede wszystkim

dysponować musi odpowiednią bazą lokalową. Wydaje się mało prawdopodobnym aby

budynek (lokal) w którym szkoła prowadzi swoją działalność została podmiotowi

przejmującymi oddana na własność. Nieruchomość, którą art. 46 KC definiuje jako część

powierzchni ziemskiej stanowiącą odrębny przedmiot własności, jak również budynki trwale z

gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych

stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności stanowi zwykle najcenniejszy element

mienia, również j.s.t., które przekazuje szkołę do prowadzenia.

Również z takiego powodu umowa o przekazanie wymagana przepisami uSysOśw

zawierać obligatoryjnie powinna sposób korzystania z mienia przekazywanej szkoły.

Zasadniczo, również z uwagi na mogący się w którymkolwiek momencie zmaterializować

obowiązek zwrotnego przejęcia szkoły przez j.s.t. wykluczyć należy aby „wyposażyła”

podmiot przejmujący szkołę we własność nieruchomości zabudowanej budynkiem szkoły.

W stosunku do tej nieruchomości podmiot przejmujący uzyska, należy zakładać, co

najwyżej obligacyjny tytuł oparty na umowie najmu lub użyczenia. Korzystniejszą dla osoby

przejmującej jest oczywiście druga z wymienionych umów bo z istoty swojej jest nieodpłatna.

328

Nie można za to wykluczyć nabycia wraz z przekazywaną szkołą własności ruchomości

służących do użytku szkoły, ewentualnie nabywania takich ruchomości w okresie jej

prowadzenia.

W skład mienia podmiotu przejmującego szkołę wchodzić też będą środki pieniężne,

w szczególności pochodzące z dotacji z budżetu j.s.t. oraz pozyskane przez osobę

prowadząca szkołę z innych źródeł a także wszystko to, co zostanie za te środki, również

pochodzące z dotacji nabyte.

Samo uprawnienie podmiotu prowadzącego szkołę o zapłatę dotacji, należnej na

podstawie przepisów uSysOśw będzie zbliżone do wierzytelności. Biorąc pod uwagę

charakter działalności oświatowej, do tego polegającej na prowadzeniu szkoły publicznej,

która jest bezpłatna dla świadczeniobiorców można przyjmować, że tytuł do budynku szkoły,

do stanowiącej jej wyposażenie ruchomości oraz wierzytelność o zapłatę dotacji wyczerpują

w zasadzie mienie szkoły (a ściślej podmiotu, który przejął jej prowadzenie), które w

zupełności umożliwia prowadzenie szkoły.

9.3 Odpowiedzialność za zobowiązania związane z prowadzeniem szkoły

329

Ogólną regułą obowiązującą w prawie polskim jest osobista odpowiedzialność

dłużnika za zobowiązania. Zasada ta oznacza, że tylko dłużnik odpowiada za swoje

zobowiązania, całym swoim majątkiem. Z reguły tej wynika, że za zobowiązania zaciągnięte

przez j.s.t. przed przekazaniem prowadzenia szkoły innej osobie, odpowiada j.s.t., która

zaciągnęła zobowiązanie. Zobowiązania takie nie przechodzą na osoby przejmujące

prowadzenie szkoły.

Przepisy przewidują tutaj pewien wyjątek w przypadku zobowiązań wobec

pracowników, którzy zostali przejęci przez osobę przejmującą prowadzenie szkoły. Na

zasadzie art. 23 1 § 2 KP przyjmuje się, że odpowiedzialność za te zobowiązania przechodzi

na nowego pracodawcę.

Osoba, która przejęła szkołę do prowadzenia nie odpowiada natomiast za

zobowiązania wobec pracowników, którzy w trybie art. 5 ust. 5m uSysOśw złożyli

oświadczenia o odmowie przejścia do szkoły przejmowanej przez osobę inną niż j.s.t.,

i której stosunek pracy wygasł z chwilą przejęcia szkoły. Z osobą przejmującą nie łączył tych

pracowników stosunek pracy, a zatem nie ma podstawy do przypisania osobie przejmującej

prowadzenie szkoły odpowiedzialności za te zobowiązania.

Za zobowiązania zaciągnięte przez osobę, która przejęła prowadzenie szkoły po

przejęciu szkoły odpowiada tylko ta osoba. Osoba, która przejęła prowadzenie szkoły

odpowiada nie tylko za zaciągnięte zobowiązania, czyli zobowiązania z czynności prawnych.

Osoba ta będzie ponosić odpowiedzialność także za zobowiązania powstałe na podstawie

innych zdarzeń.

Przykładowo osoba ta będzie ponosić odpowiedzialność za szkody wyrządzone

uczniom na skutek zaniedbań nauczycieli i wychowawców w zakresie nadzoru nad uczniami.

Podstawę odpowiedzialności będzie wówczas stanowił art. 415 KC, zgodnie z którym kto ze

swej winy wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Innym przykładem odpowiedzialności za zobowiązania powstałe na podstawie innych

zdarzeń będzie odpowiedzialność wobec j.s.t., od której przejęła prowadzenie szkoły za

nienależyte wykonanie umowy lub nienależyte zarządzanie powierzonym jej mieniem tej j.s.t.

Podstawę odpowiedzialności stanowił będzie w tym wypadku art. 471 KC, w myśl którego

dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego

wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest

następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności.

9.4. Nadzór nad prowadzeniem szkoły przez organizację pozarządową

330

Szkoła prowadzona przez organizację pozarządową, na podstawie jej przekazania

przez jednostkę samorządu terytorialnego podlega dwojakiemu nadzorowi. Z jednej strony

jest to nadzór pedagogiczny sprawowany przez kuratora oświaty, a z drugiej strony nadzór

ze strony jednostki samorządu terytorialnego dotyczący wykonania umowy o przekazanie.

Nadzór pedagogiczny nad szkołami publicznymi sprawuje kurator oświaty, który

wykonuje w imieniu wojewody zadania i kompetencje w zakresie oświaty na obszarze

województwa (art. 31 ust. 1 pkt. 1 uSysOśw). Kurator oświaty wykonuje swoje zadania i

kompetencje przy pomocy kuratorium oświaty. Wojewoda na wniosek kuratora oświaty może

tworzyć delegatury kuratorium oświaty. Kierownik delegatury może, z upoważnienia kuratora

oświaty, prowadzić sprawy na obszarze działania delegatury, w tym sprawować nadzór

pedagogiczny i wydawać decyzje administracyjne (art. 32 ust.1 w zw. z ust. 3 uSysOśw).

Sprawowany przez kuratora oświaty nadzór pedagogiczny polega na:

1) ocenianiu stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej

i opiekuńczej szkół, placówek i nauczycieli;

2) analizowaniu i ocenianiu efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej

i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek;

3) udzielaniu pomocy szkołom, placówkom i nauczycielom w wykonywaniu ich zadań

dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;

4) inspirowaniu nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych

i organizacyjnych (art. 33 ust. 1 uSysOśw).

W zakresie wymienionym w pkt. 1 i 2 nadzorowi podlega w szczególności:

1) zgodność zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami;

2) realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania;

3) przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz

przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących

obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki;

4) przestrzeganie statutu szkoły lub placówki;

5) przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych

prawach;

6) zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i

opieki (art. 33 ust. 2 uSysOśw).

Czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego mogą również wykonywać

nauczyciele zatrudnieni na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych w

331

kuratoriach oświaty oraz w urzędach tych organów lub podporządkowanych im jednostkach

organizacyjnych (art. 35 ust. 5 uSysOśw). W trakcie wykonywania czynności z zakresu

nadzoru pedagogicznego mają oni prawo do:

1) wstępu do szkół i placówek;

2) wglądu do prowadzonej przez szkołę lub placówkę dokumentacji dotyczącej

przebiegu nauczania, wychowania i opieki oraz organizacji pracy;

3) udziału w posiedzeniu rady pedagogicznej, po uprzednim powiadomieniu dyrektora

szkoły;

4) wstępu w charakterze obserwatora na zajęcia dydaktyczne, wychowawcze,

opiekuńcze i inne zajęcia organizowane przez szkołę lub placówkę, po uprzednim

powiadomieniu dyrektora szkoły lub placówki;

5) przeprowadzania badań służących ocenie efektywności działalności dydaktycznej,

wychowawczej oraz opiekuńczej szkół i placówek (art. 33 ust. 3 uSysOśw).

Nauczyciele, o których mowa powyżej mają również prawo do wydawania dyrektorom

szkół i placówek doraźnych zaleceń oraz zgłaszania uwag i wniosków wynikających

z przeprowadzonych czynności. Dyrektor szkoły lub placówki w ciągu 7 dni od otrzymania

zaleceń, uwag i wniosków, może zgłosić wobec nich zastrzeżenia do organu sprawującego

nadzór pedagogiczny. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń przez organ sprawujący

nadzór pedagogiczny, dyrektor szkoły lub placówki jest obowiązany powiadomić ten organ

o realizacji zaleceń, uwag i wniosków w terminie 30 dni. W razie stwierdzenia istotnych

uchybień w działalności szkoły lub placówki, organ sprawujący nadzór pedagogiczny

niezależnie od zastosowania powyższych środków zawiadamia o stwierdzanych

uchybieniach organ lub podmiot prowadzący szkołę lub placówkę. Nadto organ sprawujący

nadzór pedagogiczny może wydawać organowi lub podmiotowi prowadzącemu szkołę lub

placówkę zalecenia wynikające z czynności nadzoru (art. 33 ust. 4-8 uSysOśw).

Jeżeli szkoła lub placówka albo organ lub podmiot prowadzący prowadzi swoją

działalność z naruszeniem przepisów ustawy, organ sprawujący nadzór pedagogiczny może

polecić, w drodze decyzji, usunięcie uchybień w wyznaczonym terminie. W przypadku

stwierdzenia niedostatecznych efektów kształcenia lub wychowania w szkole lub placówce

organ sprawujący nadzór pedagogiczny poleca dyrektorowi szkoły lub placówki opracowanie

programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania. Wdrożenie

programu następuje w terminach określonych w harmonogramie, zaakceptowanych przez

organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Program musi uwzględnić uwagi i wnioski

zgłoszone przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny (art. 34 ust. 1 i 2 uSysOśw).

Konsekwencja niewykonania w/w polecenia jest niezwykle dotkliwa, bowiem w takim

przypadku jednostka samorządu terytorialnego, która przekazała szkołę jest obowiązana

332

ponownie przejąć jej prowadzenie. W takiej sytuacji umowa o przekazaniu ulega rozwiązaniu

z dniem przejęcia szkoły lub placówki przez jednostkę samorządu terytorialnego (art. 5 ust 5j

uSysOśw).

Drugim rodzajem nadzoru nad prowadzeniem szkoły jest nadzór sprawowany przez

jednostkę samorządu terytorialnego w zakresie wykonania umowy. Może on w sposób

szczególny dotyczyć kwestii związanych z rozliczeniem udzielonych dotacji oraz wykonania

innych obowiązków wynikających z umowy. W kwestii dotacji należy podkreślić, że organ

stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w drodze uchwały ustala tryb udzielania i

rozliczania dotacji oraz tryb i zakres kontroli prawidłowości ich wykorzystania (art. 80 ust. 4

usysOśw). Zatem od treści uchwały organu stanowiącego będzie zależało, jakie

konsekwencje wiążą się np.: z nieprawidłowym rozliczeniem dotacji.

Jednostka samorządu terytorialnego, w przypadku stwierdzenia naruszenia przez

podmiot prowadzący ustawy o systemie oświaty lub warunków prowadzenia szkoły

określonych w umowie ma obowiązek zwrotnego przejęcia szkoły. W przypadku stwierdzenia

w/w uchybień umowa ulega rozwiązaniu z dniem przejęcia szkoły lub placówki przez

jednostkę samorządu terytorialnego (art. 5 ust. 5j uSysOśw).

9.5. Pytania i odpowiedzi

333

Co dzieje się w sytuacji, gdy osoba prowadząca szkołę dobrowolnie zaniecha

prowadzenia działalności oświatowej?

Zgodnie z art. 5 ust 5k uSysOśw osoba prawna niebędąca jednostką samorządu

terytorialnego lub osoba fizyczna, która przejęła do prowadzenia szkołę lub placówkę

publiczną na podstawie umowy, o której mowa w ust. 5g, nie może zlikwidować tej szkoły lub

placówki; na wniosek tej osoby jednostka samorządu terytorialnego, która przekazała szkołę

lub placówkę, przejmuje jej prowadzenie w trybie określonym w umowie, o której mowa w

ust. 5g.

Jakie są podstawy nawiązania stosunku pracy z nauczycielem i co dzieje się

z warunkami zatrudnienia w momencie przekazania szkoły?

Dwiema podstawami nawiązania stosunku pracy z nauczycielem są: umowa o pracę lub

mianowanie. Powyższa regulacja dotyczy m.in.: nauczycieli zatrudnionych w szkołach

publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Nauczyciele

zatrudnieni w takich szkołach korzystają z uprawnień przyznanych im w ustawie Karta

Nauczyciela, a tylko w zakresie nieuregulowanym w przepisach tej ustawy mają

zastosowanie przepisy Kodeksu Pracy (art. 91c ust. 1 uKartNau).

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku przekazania prowadzenia szkoły osobie fizycznej lub

osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego. Dochodzi wtedy do

modyfikacji podstawy i warunków zatrudnienia. Podstawą zatrudnienia będzie umowa o

pracę, ze wszystkimi konsekwencjami jakie wynikają z Kodeksu Pracy. Należy jednak

podkreślić, że Karta nauczyciela stanowi, iż pomimo tego, ze podstawą zatrudnienia takiego

nauczyciela jest umowa o pracę, przepisy Karty znajdą zastosowanie w niezwykle

ograniczonym zakresie. Zakresie ten obejmuje np.: obowiązek posiadania odpowiedniego

wykształcenia, prawo do awansu zawodowego, otrzymywania medali, otrzymania legitymacji

służbowe oraz prawo do korzystania z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy

publicznych.

Kto nadzoruje szkołę, prowadzoną przez organizację pozarządową przejętą od

jednostki samorządu terytorialnego na podstawie umowy o przekazanie?

Szkoła prowadzona przez organizację pozarządową podlega dwojakiemu nadzorowi.

Z jednej strony mamy do czynienia z nadzorem pedagogicznym, który jest sprawowany

przez Kuratora Oświaty, a z drugiej strony nadzór odnoszący się do wykonania umowy

o przekazanie prowadzony jest przez jednostki samorządu terytorialnego.

Zbigniew Górka, Krzysztof Ledniowski

334

Rozdział X

TRYB PRZEJĘCIA SZKOŁY PRZEZ ORGANIZACJĘ POZARZĄDOWĄ

335

10.1.Przejęcie szkoły przez organizację pozarządową – charakterystyka ogólna

dniu 22 kwietnia 2009 r. zmaterializowała się możliwość przekazania przez

jednostkę samorządu terytorialnego prowadzenia szkoły publicznej innej niż

jednostka samorządu terytorialnego osobie prawnej lub osobie fizycznej. W tym

dniu weszła bowiem w życie ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie

oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 56 poz. 458). Dokonana wtedy

zmiana ustawy oświatowej wprowadziła do niej szczegółowe regulacje, zawarte w nowych

przepisach art. 5g-5r. Podstawą takiego przekazania jest przede wszystkim art. 5g, zgodnie

z którym: „jednostka samorządu terytorialnego będąca organem prowadzącym szkołę liczącą

nie więcej niż 70 (siedemdziesięciu) uczniów, na podstawie uchwały organu stanowiącego

tej jednostki oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór

pedagogiczny, może przekazać, w drodze umowy, osobie prawnej nie będącej jednostką

samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej, prowadzenie takiej szkoły”. Zacytowany

przepis zawiera wszystkie podstawowe warunki przekazania szkoły. Na wstępie podkreślić

należy, że przekazaniu podlegać może wyłącznie szkoła istniejąca, tzn. założona w dacie

podejmowania uchwały o przekazaniu. Warunkiem przekazania szkoły jest aby nie liczyła

więcej niż 70 uczniów.

Sposób zredagowania tego warunku nastręczył od razu wątpliwości na jaką datę

należy ustalić liczbę uczniów warunkującą przekazanie szkoły oraz czy do tego limitu należy

wliczyć wychowanków oddziału przedszkolnego. W tym zakresie wypowiedziało się

Ministerstwo Edukacji Narodowej w odpowiedzi na interpelację poseł Anny Ewy Nemś nr

1543. Zdaniem Ministerstwa liczbę uczniów przyjmować należy według daty podjęcia

uchwały o przekazaniu. Takie rozumienie warunku uznać należy za racjonalne i w zupełności

podzielić. Nie sposób bowiem przyjmować, aby po podjęciu uchwały dalsze działania

organizacyjne należałoby uzależniać, a ich efekty niweczyć, ewentualną zmianą liczby

uczniów. Twierdząco uważam, należy również odpowiedzieć na pytanie czy do limitu 70

uczniów wlicza się wychowanków oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole

podstawowej. Wskazuje na to przepis art. 3 pkt 11 uSysOśw, według którego ilekroć w

przepisach ustawy jest mowa o uczniach bez bliższego określenia, należy przez to rozumieć

również wychowanków.

Podmiotem przejmującym szkołę może być osoba fizyczna lub osoba prawna inna niż

jednostka samorządu terytorialnego. Osobą fizyczną mającą zdolność do przejęcia szkoły w

rozumieniu art. 5 ust. 5g jest każdy człowiek od chwili urodzenia, jednakże uwzględniając

zakres obowiązków związanych z prowadzeniem przejętej szkoły przyjąć należy, że

zdolność taką posiadają tylko osoby fizyczne obdarzone pełną zdolnością do czynności

prawnych czyli takie, które nie są niepełnoletnie ani też takie, które nie zostały

ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo. Z kręgu osób fizycznych mogących przejąć

szkołę publiczną do prowadzenia nie powinno się natomiast wykluczać cudzoziemca,

którego zdolność do czynności prawnych oceniać należy zgodnie z jego prawem ojczystym

na podst. art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.

W

336

U. nr 80 poz. 432). Osobą prawną nie będącą jednostką samorządu terytorialnego, która

może przejąć szkołę publiczną, co do zasady może być każdy podmiot, któremu

obowiązujące prawo przyznaje osobowość prawną, a zasada taka wyrażona została w art.

33 kodeksu cywilnego. Nie wyłączony został zatem z kręgu podmiotów przejmujących Skarb

Państwa. Wydaje się jednakże, że przejmowanie prowadzenia szkół przez Skarb Państwa

nie odpowiada celowi tej instytucji a rozwijanie tego zagadnienia nie jest konieczne z uwagi

na adresatów niniejszego podręcznika. Z pewnością do kręgu osób prawnych, które mogą

przejąć prowadzenie szkoły zaliczyć należy stowarzyszenia, fundacje a także spółki

kapitałowe prawa handlowego. Warunek ten spełniały będą również osoby prawne

utworzone przez samą jednostkę samorządu terytorialnego np. komunalna spółka

kapitałowa.

10.2 Przygotowanie do przejęcia szkoły przez organizację pozarządową –

konsultacje społeczne

Przekazanie szkoły jest niewątpliwie sprawą ważna dla gminy i dlatego podjęcie

inicjatywy w tym zakresie poprzedzone być może konsultacjami społecznymi

przeprowadzonymi w trybie art. 5a uSamGm. Przepis ten upoważnia do prowadzenia

konsultacji społecznych w sprawach ważnych dla gminy a w przypadkach przewidzianych

ustawą konsultacje takie mogą być obligatoryjne. Konsultacje społeczne to jedna z form

demokracji bezpośredniej. Przeprowadza się je na zasadach i w trybie, które określa

uchwała rady. Konsultacje społeczne najczęściej przybierają formę zebrań zainteresowanych

sprawą osiedli lub sołectw, które są jednostkami pomocniczymi gminy. Alternatywnie

prowadzone są badania ankietowe, albo też w konsultowanej sprawie przeprowadza się

głosowanie w podobnym do referendum trybie. Z reguły organ zarządzający konsultacje

(rada) traktuje ich wynik jako niewiążący.

337

10.3.Uchwała jednostki samorządu terytorialnego

10.3.1 Organ właściwy do podjęcia uchwały

Art. 5g uSysOśw wprost stanowi, że podstawą przekazania szkoły jest uchwała

„organu stanowiącego” przekazującej szkołę jednostki samorządu terytorialnego. Organami

takimi są odpowiednio dla gminy, powiatu i województwa rada gminy, rada powiatu i sejmik

województwa.

Ustrój i sposób działania gminy i rady gminy określa USamGm, zgodnie z którą

mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Zgodnie z tą ustawą

ilekroć mowa w niej o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz

odpowiednie terytorium. Art. 6 tej ustawy stanowi, że do zakresu działania gminy należą

wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych

podmiotów. Natomiast art. 7 określa w następujący sposób zasadniczy zakres zadań gminy:

„Art. 7. ust. 1 Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.

W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody

oraz gospodarki wodnej;

2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków

komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i

unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i

cieplną oraz gaz;

3a) działalności w zakresie telekomunikacji;

4) lokalnego transportu zbiorowego;

5) ochrony zdrowia;

6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych;

6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;

7) gminnego budownictwa mieszkaniowego;

8) edukacji publicznej;

9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i

opieki nad zabytkami;

10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych;

338

11) targowisk i hal targowych;

12) zieleni gminnej i zadrzewień;

13) cmentarzy gminnych;

14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i

przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu

przeciwpowodziowego;

15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów

administracyjnych;

16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej,

medycznej i prawnej;

17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do

działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania

aktywności obywatelskiej;

18) promocji gminy;

19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów

wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku

publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.);

20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.”

Istotnym jest, że ustawy szczególne określają, które zadania własne gminy mają

charakter obowiązkowy. USysOśw jest aktem prawnym, który w art. 104 ust. 1 obowiązkowy

charakter nadaje zadaniu zakładania i prowadzenia przez gminę przedszkoli, w tym

z oddziałami integracyjnymi, przedszkoli specjalnych oraz innych form wychowania

przedszkolnego, szkół podstawowych oraz gimnazjów, w tym z oddziałami integracyjnymi,

z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół artystycznych

oraz szkół przy zakładach karnych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 uSamGm organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest

rada gminy z tym zastrzeżeniem, że stanowienie w najistotniejszych sprawach gminy może

mieć miejsce w drodze referendum gminnego.

Na podstawie art. 18 ust. 1 do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy

pozostające w zakresie działań gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Art. 18 ust.2 tego

przepisu zastrzega do wyłącznej właściwości rady:

1) uchwalanie statutu gminy;

2) ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz

przyjmowanie sprawozdań z jego działalności;

339

3) powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu

- na wniosek wójta;

4) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz

podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego

tytułu;

5) uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;

6) uchwalanie programów gospodarczych;

7) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im

składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych

na realizację zadań przez te jednostki;

8) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w

odrębnych ustawach;

9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres

zwykłego zarządu, dotyczących:

a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania

lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o

ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana

również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony

zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu

określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady

gminy;

b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu

przez wójta;

c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów;

d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych

zaciąganych przez wójta w roku budżetowym;

e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości

przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy;

f) tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i

występowania z nich;

g) określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta;

h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych

jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek;

340

i) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w

roku budżetowym;

10) określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać

zobowiązania;

11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań administracji rządowej oraz powiatu

i województwa w drodze porozumienia;

12) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie

na ten cel odpowiedniego majątku;

13) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i

regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń

społeczności lokalnych i regionalnych;

14) podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących

drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21

marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2086, z późn.

zm.), a także wznoszenia pomników;

15) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy;

16) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i

studentów;

17) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.

Rada gminy jest organem stanowiącym gminy. Rada kontroluje działalność wójta,

gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy. Organ ten

obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego rady w miarę potrzeby, nie

rzadziej jednak niż raz na kwartał. W skład tego organu wchodzą radni w liczbie zależnej od

liczby mieszkańców gminy, np. w gminie do 20 tys. mieszkańców radnych jest 15.

10.4 Proceduralne wymogi podjęcia uchwały

Uchwała o przekazaniu szkoły jest aktem, do którego zastosowanie w przypadku

szkoły prowadzonej przez gminę ma art. 14 uSamGm, zgodnie z którym uchwały rady gminy

zapadają zwykła większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu

rady w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Na użytek niniejszego

opracowania omawianie innych niż zwykłe trybów podejmowania uchwały jest zbędne,

dlatego że od uchwały o przekazaniu szkoły zastosowanie będzie miała reguła zawarta

w art. 14. Zwykła większość głosów oznacza, że poddane pod głosowanie rozstrzygnięcie

uzyskuje większą liczbę głosów „za” niż głosów przeciwnych uchwale. Wymóg obecności co

341

najmniej połowy ustawowego składu rady to tzw. quorum. Wymóg ten należy rozumieć w ten

sposób, że w przykładowo wskazanej 15-osobowej radzie aby można było w sposób ważny

i skuteczny podjąć uchwałę w głosowaniu wziąć musi udział co najmniej 8 radnych. Warto

zauważyć, że uchwała zostanie podjęta zarówno wtedy, gdy głosy „za” odda wszystkich 8

biorących udział w głosowaniu radnych jak i wtedy, gdy za uchwałą będzie oddany 1 głos,

pod warunkiem, że pozostałych 7 biorących udział w głosowaniu radnych od głosu się

wstrzyma. Art. 20 ustawy stanowi, że rada gminy obraduje na sesjach, a do zawiadomienia

o zwołaniu sesji dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał. Ustalony przez

przewodniczącego rady w zawiadomieniu porządek obrad może być zmieniony tylko

bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. To znaczy, że aby np.

wprowadzić do porządku nieprzewidziany w zawiadomieniu punkt należy uzyskać przy 15-

osobowej radzie co najmniej 8 głosów za takim rozstrzygnięciem, nawet jeżeli tylko 8

radnych (quorum) uczestniczy w obradach. Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy rady

gminy w pozostałym zakresie określa statut gminy. Statut gminy określać może wymogi

proceduralne w zakresie przygotowania projektów uchwał jak i sposobu prowadzenia obrad

i poddawania projektów uchwał pod głosowanie, wprowadzania do tych projektów poprawek.

Z reguły statuty zawierają termin, w którym przed sesją rady radni winni otrzymać

zawiadomienie wraz z projektami uchwał, czy i w jaki sposób do projektów tych powinno

zostać dołączone pisemne uzasadnienie, podmioty posiadające inicjatywę uchwałodawczą

(kluby lub grupy radnych). Regulacje te zawarte są w statucie gminy i ich przestrzeganie jest

istotną dla ważności podejmowanych przez radę uchwał tak samo, jak bezwzględnie

obowiązujące przepisy zawarte w uSamGm.

10.5 Uchwała o przekazaniu: elementy, treść i charakter

Zasadniczy dla przekazania szkoły przepis art. 5 ust. 5g uSysOśw przesądza, że

przekazanie szkoły następuje na podstawie uchwały organu stanowiącego jednostki

samorządu terytorialnego. Przepis ten stanowi zatem podstawę prawną dla podjęcia takiej

uchwały, łącznie z odpowiednimi przepisami kompetencyjnymi wynikającymi z ustaw

ustrojowych regulujących funkcjonowanie poszczególnych jednostek samorządu

terytorialnego. W przypadku rady gminy podstawą dla jej działania będzie art. 18 ust. 2 pkt

15 uSamGmin, zgodnie z którym rada gminy stanowi w sprawach zastrzeżonych ustawami

(w tym wypadku uSysOś). Dodatkowo nie będzie błędem przywołanie w podstawie prawnej

uchwały o przekazaniu art. 7 ust. 1 pkt 8, który wymienia edukację publiczną wśród zadań

własnych gminy oraz art. 9 ust. 1, który upoważnia gminę do zawierania umów z innymi

podmiotami w celu wykonywania jej zadań.

Na treść uchwały o przekazaniu składać winno się wyrażenie woli organu jst

przekazania szkoły. Powszechnie przyjmowany jest pogląd, że uchwała, aby można było

określić czy zachowane zostaną materialnoprawne terminy prawa pracy, wskazywać

powinna dzień, w którym nastąpi przekazanie szkoły, a także wskazywać wyraźnie nowy

342

organ prowadzący tej szkoły, któremu przekazanie nastąpi. Podzielone są zdania co do tego,

czy umowa o przekazaniu (jej projekt) powinna być załącznikiem do uchwały. Postępowanie

takie byłoby zgodne z intencją MEN wyrażoną w przywołanej wyżej odpowiedzi na

interpelację, stwarza jednak problemy praktyczne, bo w takiej sytuacji za konieczną uznać

należałoby zmianę uchwały czy to w celu zmiany projektu umowy przed jej zawarciem, czy

już samej umowy po przekazaniu szkoły.

Na gruncie uSamGm zauważyć należy, że art. 18 ust. 1 tej ustawy ustanawia

domniemanie kompetencji rady gminy. Łącznie z art. 18 ust. 2 stanowi podstawę do

wyróżnienia właściwości wyłącznej i niewyłącznej rady. Wyłączność rady oznacza, że

kompetencja do załatwienia sprawy, nie może być przez radę scedowana na żaden inny

organ. Sprawa ustalenia warunków przekazania szkoły nie mieści się w katalogu spraw

zastrzeżonych do wyłącznej właściwości rady. Oznacza to, że wszystkie warunki na jakich

przekazanie nastąpi może określić sama rada w uchwale, również poprzez załączenie do

niej projektu umowy, albo też do określenia warunków umowy zobowiązać organ

wykonawczy (wójta), któremu oczywiście powinna rada powierzyć wykonanie tejże uchwały.

Podzielić należy pogląd, że uchwała w przedmiocie przekazania szkoły nie spełnia

kryteriów pozwalających na uznanie jej za akt prawa miejscowego. Nie jest bowiem aktem

wielokrotnego zastosowania, ulega wykonaniu wraz z przekazaniem szkoły, w konsekwencji

nie ma obowiązku publikowania takiej uchwały w wojewódzkim dzienniku urzędowym i nie

musi ona zawierać określonego vacatio legis i może wejść w życie z dniem podjęcia42

Istotnym aspektem uchwały o przekazaniu jest przedmiot przekazania dokonywanego na jej

podstawie.

Przekazanie szkoły do prowadzenia na podstawie art. 5 ust. 5g uSysOśw nie jest

przeniesieniem kompetencji na inny organ prowadzący. W dalszym ciągu bowiem na

przekazującej szkołę jednostce samorządu spoczywa obowiązek realizacji zadania własnego

z zakresu edukacji publicznej, który przejawia się chociażby w obowiązku zachowania

gotowości do przejęcia na powrót przekazanej szkoły z powodu np. naruszenia prawa lub

umowy o przejęciu, albo też w sytuacji, gdy działalności oświatowej zaprzestanie osoba

przejmująca czyli dojdzie do zdarzeń opisanych w art. 5 ust. 5j i 5k uSysOśw. Przywołane

przepisy nakazują jako obligatoryjny element umowy o przejęcie określenie w niej trybu

przejęcia prowadzenia szkoły publicznej przez jednostkę samorządu terytorialnego.

Przekazanie zatem szkoły na zasadzie art. 5 ust. 5g będzie miało charakter

umownego zlecenia wykonania zadania jednostki samorządu terytorialnego polegającego na

prowadzeniu wcześniej założonej przez tę jednostkę szkoły. Podjęcie w tej sprawie uchwały

42 M.Łyszczarz – „Procedura przekazania szkoły przez samorząd terytorialny”, Dyrektor Szkoły maj 2012

343

przez organ jst będzie jednym z warunków koniecznych zawarcia, a w konsekwencji

ważności, takiej umowy.

10.6 Opinia kuratora oświaty

Podstawowym warunkiem przekazania szkoły w trybie art. 5 ust. 5g uSysOśw jest

pozytywna opinia organu nadzoru pedagogicznego, którym będzie właściwy miejscowo

kurator oświaty powołany na podstawie art. 30 ust. 1 uSysOśw przez wojewodę i którego

kompetencje kształtuje art 31 tej ustawy wskazując, że kurator oświaty, w imieniu wojewody,

wykonuje zadania i kompetencje w zakresie oświaty określone w uSysOśw przepisach

odrębnych na obszarze województwa, a w szczególności:

1) sprawuje nadzór pedagogiczny nad publicznymi i niepublicznymi szkołami i placówkami

oraz placówkami doskonalenia nauczycieli, w tym nad niepublicznymi placówkami

doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym, które znajdują się na obszarze danego

województwa;

2) wydaje decyzje administracyjne w sprawach określonych w ustawie;

3) współdziała z radami oświatowymi;

344

4) wykonuje zadania organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów Kodeksu

postępowania administracyjnego:

a) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - w sprawach szkół

publicznych, zakładanych i prowadzonych przez osoby prawne i fizyczne, oraz szkół i

placówek niepublicznych,

b) w stosunku do dyrektorów szkół - w sprawach z zakresu obowiązku szkolnego i

obowiązku nauki oraz w sprawach skreślenia uczniów z listy uczniów;

6) realizuje politykę oświatową państwa, a także współdziała z organami jednostek

samorządu terytorialnego w tworzeniu i realizowaniu odpowiednio regionalnej i lokalnej

polityki oświatowej, zgodnych z polityką oświatową państwa;

7) opracowuje programy wykorzystania środków na dofinansowanie doskonalenia

nauczycieli, wyodrębnionych w budżecie wojewody, po zasięgnięciu opinii związków

zawodowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej

Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu

społecznego;

8) organizuje olimpiady, konkursy, turnieje, przeglądy oraz inne formy współzawodnictwa i

prezentacji osiągnięć uczniów szkół na obszarze województwa;

9) współdziała z okręgowymi komisjami egzaminacyjnymi;

10) bada potrzeby nauczycieli w zakresie doskonalenia oraz inicjuje i koordynuje działania

związane z doskonaleniem nauczycieli, współdziałając z organami prowadzącymi szkoły i

placówki, a także może podejmować działania wspomagające materialnie i organizacyjnie

doskonalenie nauczycieli, w szczególności promować nowatorstwo dydaktyczno-

wychowawcze;

11) wspomaga działania w zakresie organizowania egzaminów i sprawdzianów w szkołach;

12) współdziała z organami jednostek samorządu terytorialnego w zakresie kształtowania i

rozwoju bazy materialnej szkół i placówek;

13) współdziała z właściwymi organami, organizacjami i innymi podmiotami w sprawach

dotyczących warunków rozwoju dzieci i młodzieży, w tym w przeciwdziałaniu zjawiskom

patologii społecznej, a także może wspomagać działania tych podmiotów;

14) koordynuje, wspomaga i nadzoruje organizację wypoczynku dzieci i młodzieży na

obszarze województwa w okresie ferii letnich i zimowych;

15) wykonuje inne zadania określone w przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie

obronności.

345

Ustawa oSysOśw niestety milczy na temat tego, w którym momencie procedury

przekazania szkoły opinia kuratora powinna zostać wyrażona ani też jakie są kryteria

opiniowania zamiaru przekazania szkoły.

Dlatego kurator oświaty opinię w przedmiocie przekazania szkoły gminnej wydaje w

oparciu o art. 89 uSamGm, zgodnie z którym wydanie opinii przez organ od którego zależy

ważność rozstrzygnięcia organu gminy powinno nastąpić nie później niż w ciągi 14 dni od

dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu. Jeżeli organ opiniujący (kurator) nie

zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się, że przyjął je w brzmieniu

przedłożonym przez gminę, z upływem 14-dniowego terminu.

Zdaniem autorów należy przyjąć, że kurator oświaty opinię w przedmiocie

przekazania szkoły gminnej wydaje w oparciu o art. 89 uSamGm, zgodnie z którym wydanie

opinii przez organ, od którego zależy ważność rozstrzygnięcia organu gminy powinno

nastąpić nie później niż w ciągi 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego

projektu. Jeżeli organ opiniujący (kurator) nie zajmie stanowiska w sprawie rozstrzygnięcia,

uważa się, że przyjął je w brzmieniu przedłożonym przez gminę, z upływem 14-dniowego

terminu.

W świetle przywołanego powyżej przepisu do zaopiniowania przekazana może być

już podjęta uchwała. Zwrócić jednak należy uwagę na pogląd Ministerstwa Edukacji

Narodowej, które w odpowiedzi na przywołaną już interpelację nr 1543 w sprawie

przekształcenia placówek oświatowych wyraziło swoje zdanie w tej sprawie i wskazało, że

pozytywna opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny powinna zostać wyrażona

przed podjęciem przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwały w

sprawie przekazania szkoły. W tej samej odpowiedzi zawarto jeszcze dalej idącą tezę, że w

celu udokumentowania warunków i trybu przekazania szkoły organ samorządu występujący

o wyrażenie opinii przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny powinien przedstawić

również projekt umowy o przekazanie szkoły. Prowadzenie rokowań i ustalenie wszystkich

postanowień umowy przy ryzyku, że właściwy organ jst może uchwały o przekazaniu nie

podjąć, a nawet jej nie procedować, i to z przyczyn pozamerytorycznych, trudno uznać za

działanie racjonalne.

Za przyjęciem za słuszne stanowiska MEN przemawia z kolei taki argument, że

zawsze mógłby być po podjęciu uchwały o przekazaniu szkoły podnoszony przeciwko niej

argument, że w przedmiocie przekazania nie zostałaby wyrażona pozytywna opinia organu

nadzoru pedagogicznego gdyby przed jej wydaniem znał treść umowy. Może się okazać, że

właściwa wykładnia omawianych przepisów i właściwa w konsekwencji kolejność

podejmowanych w celu przekazania szkoły czynności ustalona zostanie dopiero w drodze

wykładni sądowej. Ostrożność, biorąc pod uwagę rozbieżne zdania w tym zakresie skłaniać

powinna do ubiegania się o opinię przedkładając organowi sprawującemu nadzór

pedagogiczny projekty tak uchwały, jak umowy o przekazaniu i uzyskania potwierdzenia, że

opinia nie ulega zmianie w sytuacji, gdy po podjęciu uchwały doszłoby do istotnej zmiany

postanowień umowy o przekazaniu w stosunku do projektu przedłożonego do zaopiniowania.

346

Co do kryteriów opiniowania słusznym wydaje się pogląd odwołujący się do

podobieństwa przy opiniowaniu zamierzonej likwidacji szkoły publicznej . Zgodnie z tym

poglądem pomimo braku ustawowych kryteriów opinia nie może mieć charakteru

uznaniowego, a podstawą ewentualnej negatywnej opinii jest wykazanie konkretnego

obowiązku prawnego, którego spełnienie zostało uniemożliwione w przypadku przekazania

szkoły do prowadzenia osobie fizycznej lub prawnej. Zgodnie z tym poglądem przesłanki do

opinii negatywnej muszą być bardzo wyraźne zważywszy, że przekazanie nie prowadzi do

likwidacji szkoły. Przyjmuje się również, że powodem dla negatywnej opinii nie mogą być

negatywne skutki w sferze uprawnień pracowniczych dla nauczycieli przekazywanej szkoły.

Należy również pamiętać

O zasadzie praworządności wyrażonej w art. 7 Konstytucji RP, zgodnie z którą

organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Zatem kryteria

opiniowania stosowane przez organ nie mogą abstrahować od zakresu jego kompetencji

określonego przede wszystkim w art. 31 uSysOśw.

Zawarty w przywoływanej odpowiedzi na interpelacje poselską nr 1543 pogląd, że

organ organ samorządu występujący o wyrażenie opinii przez organ sprawujący nadzór

pedagogiczny powinien przedstawić również projekt umowy wskazuje, że przedmiotem

zainteresowania kuratora są wszelkie aspekty przekazania szkoły, również organizacyjne

i materialne.

Należy także zwrócić uwagę na tworzącą się praktykę organów nadzoru

pedagogicznego. Wypełnienia luki spowodowanej lakoniczną regulacją ustawy, a w zasadzie

jej brakiem co do przedmiotu opinii, podejmuje się czasem sam organ opiniujący, jak np.

Podlaski Kurator Oświaty, który w Zarządzeniu 8/10 z 9 lutego 2010 r. określił, jakimi

kryteriami kierował się będzie wydając tego rodzaju opinie. W § 6 załącznika do tego

zarządzenia zapisano, że jego rozpoznaniu i analizie poddawana będzie zasadność

projektowanych zmian, w szczególności pod kątem racjonalizacji sieci szkół i zapewnienia

jakości edukacji lub warunków w jakich będą się uczyć uczniowie, jeżeli planowana jest ich

zmiana.

Na stronie internetowej Lubelskiego Kuratora Oświaty znajduje się z kolei informacja, że

j.s.t., która zwraca się do Kuratora Oświaty z wnioskiem o opinię w sprawie przekazania

prowadzenia szkoły publicznej osobie fizycznej lub osobie prawnej niebędącej j.s.t., winna

dołączyć do wniosku:

1) opinię rady pedagogicznej szkoły;

2) opinię rady rodziców szkoły;

3) opinie związków zawodowych działających w szkole.

Reasumując, aby uniknąć negatywnych skutków możliwych w obowiązującym stanie

prawnym różnych interpretacji warunków wyrażenia opinii, wskazanym wydaje się

wystąpienie z wnioskiem o taka opinię, który wskazywał będzie podmiot przejmujący szkołę,

347

do którego dołączone będą wymienione we wcześniejszym akapicie opinie oraz projekty tak

uchwały jak i umowy o przekazaniu szkoły do prowadzenia.

Pozytywna opinia organu nadzoru pedagogicznego jest warunkiem przekazania

szkoły. Jeżeli organ ten wyrazi opinię negatywną, to może ona być zaskarżona z powodu

niezgodności z prawem do sądu administracyjnego, w terminie 30 dni od doręczenia opinii.

Do wniesienia skargi uprawniona jest gmina, której interes prawny lub uprawnienie zostały

naruszone wadliwą opinią, podstawą skargi do sądu administracyjnego jest uchwała rady

gminy w sprawie wniesienia skargi, która wskazywać powinna pełnomocnika

reprezentującego radę w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Z punktu widzenia

wątpliwości, jakie budzą chociażby kryteria opiniowania chwały (jej projektu) przez kuratora

w razie negatywnej opinii warto skorzystać z tego środka ochrony prawnej, ponieważ nawet

jeżeli podniesione w skardze zarzuty okazałyby się chybione, to pamiętać należy, że

wojewódzki sąd administracyjny, który orzeka w takich sprawach w pierwszej instancji nie

jest związany granicami skargi tylko granicami sprawy. Oznacza to, że zaskarżając opinie w

całości spowoduje rada, że WSA badał będzie jej legalność i będzie uprawniony do jej

uchylenia, jeżeli dostrzeże nawet nie podniesione przez stronę skarżącą naruszenie

w zaskarżonej opinii prawa. Polegać ono może w szczególności na przekroczeniu

kompetencji organu opiniującego.

5. Umowa o przekazanie prowadzenia szkoły.(PROSZĘ WYKREŚLIC WSZYSKTKO

PONIZEJ AZ DO 10.7, BO ZDUBLOWANIE TRESCI!!!)

Jak wynika z art. 5g uSysOśw, przekazanie prowadzenia szkoły osobie fizycznej lub osobie

prawnej, innej niż j.s.t. następuje w drodze umowy.

Przepisy uSysOśw zawierają jednak bardzo lakoniczną regulację tej umowy. Art. 5h

uSysOśw stanowi jedynie, że umowa ta określa w szczególności:

1) w przypadku szkoły podstawowej i gimnazjum - wskazanie czy, szkole ustala się obwód, a

jeżeli szkole nie ustala się obwodu - warunki przyjmowania uczniów do szkoły;

2) tryb przejęcia szkoły lub placówki przez j.s.t. w przypadkach, o których mowa w ust. 5j i 5k

(w przypadkach obligatoryjnego przejęcia prowadzenia szkoły z powrotem przez j.s.t.)

3) warunki korzystania z mienia przejętej szkoły lub placówki;

4) tryb kontroli przestrzegania warunków umowy;

5) warunki i tryb rozwiązania umowy za wypowiedzeniem.

Przepisy ustawy nie rozstrzygają jednoznacznie jaki charakter prawny ma umowa o

przekazanie prowadzenia szkoły. Tymczasem jest to kwestia niezwykle istotna, bowiem

charakter prawny umowy przesądza jakie przepisy należy stosować do danej umowy w

sprawach w niej nieuregulowanych.

348

Zdaniem autorów umowa o przekazanie prowadzenia szkoły ma charakter czynności

cywilnoprawnej. Jest to umowa zbliżona do umowy o świadczenie usług przewidzianej w art.

750 KC. Przemawiają za tym następujące argumenty.

Po pierwsze, umowa jest pojęciem charakterystycznym dla prawa cywilnego, jest

określana jako typowy sposób kształtowania tych stosunków.

Po drugie, wiele aktów prawnych dopuszcza posługiwanie się przez administrację

publiczną formą umowy cywilnoprawnej przy realizacji zadań publicznych. Przykładowo

według art. 9 ust. 1 uSamGm w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki

organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami

pozarządowymi. Z kolei według art. 5 ust. 2 uDziałPożytPubl organy administracji publicznej

mogą zlecać organizacjom pozarządowym i innym wymienionym podmiotom realizację

zadań publicznych na warunkach określonych w ustawie. Zlecanie realizacji zadań

publicznych może mieć formy: powierzenia wykonywania zadań publicznych wraz

z udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji, lub wspierania wykonywania zadań

publicznych wraz z udzieleniem dotacji na dofinasowanie ich realizacji (art. 5 ust. 4

uDziałPożytPubl). Również art. 3 ust. 1 uGospKomun przewiduje, że j.s.t. w drodze umowy

mogą powierzać wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym,

osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej,

z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,

w trybie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym,

przepisów ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi,

przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych, przepisów

ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

i ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, albo na zasadach

ogólnych.

Po trzecie, regulacje uSysOśw wskazują, że j.s.t. przekazując prowadzenie szkoły

osobie fizycznej lub innej osobie prawnej, nie przenosi na te osoby swojego zdania własnego

w zakresie zakładania i prowadzenia szkół wraz z odpowiedzialnością publicznoprawną za

wykonanie tego zdania, lecz powierza tym osobom do wykonania samą czynność

prowadzenia szkoły. Otóż prowadzenie szkół podstawowych, z wyjątkiem szkół

podstawowych specjalnych i artystycznych stanowi zadanie własne obowiązkowe gminy (art.

104 ust. 1 uSysOśw), a więc takie, którego nie można przenieść na inny podmiot; nadto art.

5 ust. 5k uSysOśw zakazuje likwidacji szkoły, której prowadzenie j.s.t. przekazała innej

osobie prawnej, a także j.s.t. ma obowiązek ponownego przejęcia szkoły w przypadkach gdy

osoba, która przejęła szkołę do prowadzenia, zamierza zakończyć prowadzenie szkoły lub

gdy narusza ona obowiązki wynikające z przejęcia szkoły (art. 5 ust. 5j i ust. 5k uSysOśw).

Po czwarte, obligatoryjnym elementem umowy o przekazanie szkoły jest według art. 5

ust. 5h pkt 3 uSysOśw określenie warunków korzystania z mienia przejętej szkoły, które to

zagadnienia są powszechnie uważane za cywilnoprawne.

349

Po piąte, alternatywą dla cywilnoprawnego charakteru omawianej umowy jest

przyjęcie jej charakteru publicznoprawnego. Umowy i porozumienia administracyjne, to

jednak konstrukcje wywołujące duże rozbieżności doktrynalne, a tym samym duże problemy

w praktyce. Wynika to z lakoniczności regulacji tej materii. Podnosi się, że umowy

administracyjne to umowy zastępujące rozstrzygnięcie w postaci decyzji administracyjnej. Co

więcej podkreśla się, że nie są one uregulowane w przepisach polskiego prawa. Z kolei

porozumienia administracyjne polegają na przekazaniu pomiędzy organami administracji

publicznej całości kompetencji w zakresie danego zadania publicznego wraz z

odpowiedzialnością publicznoprawną za jego wykonanie. Konstrukcja umowy z art. 5 ust. 5g

uSysOśw gdyby przyznać jej charakter publicznoprawny, byłaby więc jeszcze inną instytucję

prawną.

Reasumując, zdaniem autorów umowa o przekazanie prowadzenia szkoły ma

charakter cywilnoprawny, a w konsekwencji stosuje się do niej przepisy KC.

Należy zauważyć, że w literaturze przedmiotu wyrażono także pogląd odmienny, iż

umowa ta ma charakter czynności prawnej z zakresu prawa publicznego (administracyjnego)

- nietypowego porozumienia administracyjnego.

Z uwagi na dyskusyjność omawianego zagadnienia, autorzy zalecają uregulowanie

w zawieranej umowie o przekazanie prowadzenia szkoły osobie prawnej innej niż j.s.t. jak

największej ilości zagadnień w zawieranej umowie, tak aby prawa i obowiązki stron wynikały

wprost z tej umowy.

Przepis art. 5 ust. 5g uSysOśw stanowi, że przekazać prowadzenie szkoły mogą j.s.t.

będące organami prowadzącymi tych szkół. Przepis nie zawiera żadnych ograniczeń

w zakresie rodzaju j.s.t. Należy przyjąć, że przekazanie może dotyczyć tych szkół, których

prowadzenie jest dla danej j.s.t. zadaniem własnym.

Do zadań własnych gmin należy zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli, w

tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkoli specjalnych oraz innych form wychowania

przedszkolnego (punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego), szkół

podstawowych oraz gimnazjów, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół

podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół artystycznych oraz szkół przy

zakładach karnych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich (art. 5 ust. 5

uSysOśw).

Podmiotami przejmującymi prowadzenie szkoły mogą być osoby prawne inne niż j.s.t.

oraz osoby fizyczne. Osobami prawnymi zdolnymi do przejęcia prowadzenia szkoły są m.in.

stowarzyszenia, fundacje, spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe.

Nie są uprawnione do przejęcia prowadzenia szkoły jednostki organizacyjne

nieposiadające osobowości prawnej, chociażby posiadały zdolność prawną i zdolność do

czynności prawnych, w szczególności spółki jawne, komandytowe, komandytowo akcyjne.

Nie jest też uprawniona do przejęcia prowadzenia szkoły spółka cywilna, która nie posiada

350

osobowości prawnej, zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych. Natomiast

wspólnicy spółki cywilnej są jako osoby fizyczne zdolni do przejęcia szkoły do prowadzenia.

10.7 Umowa o przekazanie prowadzenia szkoły

Jak wynika z art. 5g uSysOśw przekazanie prowadzenia szkoły osobie fizycznej lub

osobie prawnej, innej niż j.s.t. następuje w drodze umowy.

Przepisy uSysOśw zawierają jednak bardzo lakoniczną regulację tej umowy. Art. 5h

uSysOśw stanowi jedynie, że umowa ta określa w szczególności:

1) w przypadku szkoły podstawowej i gimnazjum - wskazanie czy, szkole ustala się

obwód, a jeżeli szkole nie ustala się obwodu - warunki przyjmowania uczniów do

szkoły;

2) tryb przejęcia szkoły lub placówki przez jednostkę samorządu terytorialnego w

przypadkach, o których mowa w ust. 5j i 5k (w przypadkach obligatoryjnego przejęcia

prowadzenia szkoły z powrotem przez j.s.t.);

3) warunki korzystania z mienia przejętej szkoły lub placówki;

4) tryb kontroli przestrzegania warunków umowy;

5) warunki i tryb rozwiązania umowy za wypowiedzeniem.

Przepisy ustawy nie rozstrzygają jednoznacznie jaki charakter prawny ma umowa o

przekazanie prowadzenia szkoły. Tymczasem jest to kwestia niezwykle istotna, bowiem

charakter prawny umowy przesądza jakie przepisy należy stosować do danej umowy w

sprawach w niej nieuregulowanych.

Zdaniem autorów umowa o przekazanie prowadzenia szkoły ma charakter czynności

cywilnoprawnej. Jest to umowa zbliżona do umowy o świadczenie usług przewidzianej w art.

750 KC. Przemawiają za tym następujące argumenty.

Po pierwsze, umowa jest pojęciem charakterystycznym dla prawa cywilnego, jest

określana jako typowy sposób kształtowania tych stosunków.

Po drugie, wiele aktów prawnych dopuszcza posługiwanie się przez administrację

publiczną formą umowy cywilnoprawnej przy realizacji zadań publicznych. Przykładowo

według art. 9 ust. 1 uSamGm w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki

organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami

pozarządowymi. Z kolei według art. 5 ust. 2 uDziałPożytPubl organy administracji publicznej

mogą zlecać organizacjom pozarządowym i innym wymienionym podmiotom realizację

zadań publicznych na warunkach określonych w ustawie. Zlecanie realizacji zadań

publicznych może mieć formy: powierzenia wykonywania zadań publicznych, wraz z

udzieleniem dotacji na finansowanie ich realizacji, lub wspierania wykonywania zadań

351

publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na dofinasowanie ich realizacji (art. 5 ust. 4

uDziałPożytPubl). Również art. 3 ust. 1 uGospKomun przewiduje, że jednostki samorządu

terytorialnego w drodze umowy mogą powierzać wykonywanie zadań z zakresu gospodarki

komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym

nieposiadającym osobowości prawnej, z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 27

sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, w trybie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008

r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, przepisów ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji

na roboty budowlane lub usługi, przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo

zamówień publicznych, przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku

publicznego i o wolontariacie i ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie

zbiorowym, albo na zasadach ogólnych.

Po trzecie, regulacje uSysOśw wskazują, że j.s.t. przekazując prowadzenie szkoły

osobie fizycznej lub innej osobie prawnej, nie przenosi na te osoby swojego zdania własnego

w zakresie zakładania i prowadzenia szkół wraz z odpowiedzialnością publicznoprawną ze

wykonanie tego zdania, lecz powierza tym osobom do wykonania samą czynność

prowadzenia szkoły. Otóż prowadzenie szkół podstawowych, z wyjątkiem szkół

podstawowych specjalnych i artystycznych stanowi zadanie własne obowiązkowe gminy (art.

104 ust. 1 uSysOśw), nadto art. 5 ust. 5k uSysOśw zakazuje likwidacji szkoły, której

prowadzenie j.s.t. przekazała innej osobie prawnej, a także j.s.t. ma obowiązek ponownego

przejęcia szkoły w przypadkach gdy osoba, która przejęła szkołę do prowadzenia zamierza

zakończyć prowadzenie szkoły lub gdy narusza ona obowiązki wynikające z przejęcia szkoły

(art. 5 ust. 5j i ust. 5k uSysOśw).

Po czwarte, obligatoryjnym elementem umowy o przekazanie szkoły jest według art. 5

ust. 5h pkt 3 uSysOśw jest określenie warunków korzystania z mienia przejętej szkoły, które

to zagadnienia są powszechnie uważane za cywilnoprawne.

Po piąte, alternatywą dla cywilnoprawnego charakteru omawianej umowy jest

przyjęcie jej charakteru publicznoprawnego. Umowy i porozumienia administracyjne, to

jednak konstrukcje wywołujące duże rozbieżności doktrynalne, a tym samym duże problemy

w praktyce. Wynika to z lakoniczności regulacji tej materii. Podnosi się, że umowy

administracyjne to umowy zastępujące rozstrzygnięcie w postaci decyzji administracyjnej. Co

więcej podkreśla się, że nie są one uregulowane w przepisach polskiego prawa. Z kolei

porozumienia administracyjne polegają na przekazaniu pomiędzy organami administracji

publicznej całości kompetencji w zakresie danego zadania publicznego wraz z

odpowiedzialnością publicznoprawną za jego wykonanie. Konstrukcja umowy z art. 5 ust. 5g

uSysOśw gdyby przyznać jej charakter publicznoprawny, byłaby więc jeszcze inną instytucję

prawną.

352

Reasumując, zdaniem autorów umowa o przekazanie prowadzenia szkoły ma

charakter cywilnoprawny, a w konsekwencji stosuje się do niej przepisy KC.

Należy zauważyć, że w literaturze przedmiotu wyrażono także pogląd odmienny, iż

umowa ta ma charakter czynności prawnych z zakresu prawa publicznego

(administracyjnego) - nietypowego porozumienia administracyjnego.

Z uwagi na dyskusyjność omawianego zagadnienia, autorzy zalecają uregulowanie

w zawieranej umowie o przekazanie prowadzenia szkoły osobie prawnej innej niż j.s.t. jak

największej ilości zagadnień w zawieranej umowie, tak aby prawa i obowiązki stron wynikały

wprost z tej umowy.

Przepis art. 5 ust. 5g uSysOśw stanowi, że przekazać prowadzenie szkoły mogą j.s.t.

będące organami prowadzącymi tych szkół. Przepis nie zawiera żadnych ograniczeń w

zakresie rodzaju j.s.t. Należy przyjąć, że przekazanie może dotyczyć tych szkół, których

prowadzenie jest dla danej j.s.t. zadaniem własnym.

Do zadań własnych gmin należy zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli,

w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkoli specjalnych oraz innych form wychowania

przedszkolnego (punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego), szkół

podstawowych oraz gimnazjów, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół

podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół artystycznych oraz szkół przy

353

zakładach karnych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich (art. 5 ust. 5

uSysOśw).

Do zadań własnych gmin należy zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli,

w tym z oddziałami integracyjnymi, przedszkoli specjalnych oraz innych form wychowania

przedszkolnego (punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego), szkół

podstawowych oraz gimnazjów, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół

podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół artystycznych oraz szkół przy

zakładach karnych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich (art. 5 ust. 5

uSysOśw).

Podmiotami przejmującymi prowadzenie szkoły mogą być osoby prawne inne niż j.s.t.

oraz osoby fizyczne. Osobami prawnymi zdolnymi do przejęcia prowadzenia szkoły są m.in.

stowarzyszenia, fundacje, spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe.

Nie są uprawnione do przejęcia prowadzenia szkoły jednostki organizacyjne

nieposiadające osobowości prawnej, chociażby posiadały zdolność prawną i zdolność do

czynności prawnych, w szczególności spółki jawne, komandytowe, komandytowo akcyjne.

Nie jest też uprawniona do przejęcia prowadzenia szkoły spółka cywilna, która nie posiada

osobowości prawnej, zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych.

Natomiast wspólnicy spółki cywilnej są jako osoby fizyczne zdolni do przejęcia szkoły

do prowadzenia.

10.8 Obligatoryjna treść umowy

Obligatoryjną treść umowy wyznacza przede wszystkim treść art. 5h uSysOśw:

1) w przypadku szkoły podstawowej i gimnazjum - wskazanie czy, szkole ustala się obwód, a

jeżeli szkole nie ustala się obwodu - warunki przyjmowania uczniów do szkoły;

2) tryb przejęcia szkoły lub placówki przez j.s.t. w przypadkach, o których mowa w ust. 5j i

5k (w przypadkach obligatoryjnego przejęcia prowadzenia szkoły z powrotem przez j.s.t.);

3) warunki korzystania z mienia przejętej szkoły lub placówki;

4) tryb kontroli przestrzegania warunków umowy;

5) warunki i tryb rozwiązania umowy za wypowiedzeniem.

Pierwszym niezbędnym elementem do zawarcia umowy jest oznaczenie jej stron. Ma

to kluczowe znaczenie dla określenia, kto jest podmiotem praw i obowiązków w niej

przewidzianych.

354

Stroną umowy będzie z jednej strony j.s.t. będąca organem prowadzącym szkołę, a z

drugiej strony osoba fizyczna lub osoba prawna niebędąca j.s.t.

Oznaczając osobę prawną należy pamiętać o obowiązkach informacyjnych

wynikających z przepisów uKRS i przepisów szczególnych:

Zgodnie z art. 34 uKRS podmioty wpisane do KRS są obowiązane umieszczać w

oświadczeniach pisemnych, skierowanych, w zakresie swojej działalności, do oznaczonych

osób i organów, następujące dane:

1) firmę lub nazwę;

2) oznaczenie formy prawnej wykonywanej działalności;

3) siedzibę i adres;

4) numer NIP;

5) oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywane są akta rejestrowe

podmiotu oraz numer podmiotu w KRS

W przypadku niewykonania tego obowiązku sąd rejestrowy, który stwierdzi jego

niedopełnienie, może nałożyć grzywnę w wysokości do 5 000 (pięć tysięcy) złotych na osoby

odpowiedzialne za niewykonanie tego obowiązku. Grzywna obciąża osoby odpowiedzialne

np. członków zarządu organizacji, a nie samą organizację.

W przypadku niektórych podmiotów jak np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i

spółki akcyjne obowiązki informacyjne normują przepisy szczególne.

Z kolei według art. 206 § 1 KSH pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę

w formie papierowej i elektronicznej, a także informacje na stronach internetowych spółki,

powinny zawierać:

1) firmę spółki, jej siedzibę i adres;

2) oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywana jest dokumentacja spółki

oraz numer pod którym spółka jest wpisana do rejestru;

3) numer identyfikacji podatkowej (NIP);

4) wysokość kapitału zakładowego, a dla spółki, której umowę zawarto przy

wykorzystaniu wzorca umowy, do czasu pokrycia kapitału zakładowego, także

informację, że wymagane wkłady na kapitał zakładowy nie zostały wniesione.

Podobne uregulowanie co do spółki akcyjnej wynika z art. 374 § 1 KSH. Zgodnie z

tym przepisem pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę w formie papierowej i

elektronicznej, a także informacje na stronach internetowych spółki powinny zawierać:

355

a) firmę spółki, jej siedzibę i adres;

b) oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywana jest dokumentacja spółki oraz

numer pod którym spółka jest wpisana do rejestru;

c) numer identyfikacji podatkowej (NIP);

d) wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego.

Kto, będąc członkiem zarządu spółki kapitałowej, dopuszcza do tego, że pisma

i zamówienia handlowe oraz informacje, o których mowa w art 206 § 1 i art. 374 § 1 KSH, nie

zawierają danych określonych w tych przepisach - podlega grzywnie do 5 000 (pięć tysięcy)

złotych (art. 595 KSH).

Poza określeniem stron umowy należy wskazać osoby reprezentujące strony.

Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa

jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta

samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą (art. 46 ust.

1 uSamGm). Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań

pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego

księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej (art. 46 ust. 3 uSamGm).

Oświadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj

członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd (art. 48

ust. 1 uSamPow). Zarząd może upoważnić pracowników starostwa, kierowników

powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu do składania

oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności powiatu (art. 48 ust. 2

uSamPow). Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań

majątkowych, do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu lub osoby

przez niego upoważnionej (art. 48 ust. 3 uSamPow).

Oświadczenia woli w imieniu województwa składa marszałek województwa wraz

z członkiem zarządu województwa, chyba że statut województwa stanowi inaczej (art. 57 ust.

1 uSamWoj). Sejmik województwa może udzielić marszałkowi upoważnienia do składania

jednoosobowo oświadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa (art. 57

ust. 2 uSamWoj). Czynność prawna, z której wynika zobowiązanie pieniężne, wymaga do jej

skuteczności kontrasygnaty głównego księgowego budżetu województw lub osoby przez

niego upoważnionej (art. 57 ust. 3 uSamWoj). Zarząd województwa może upoważnić

pracowników urzędu marszałkowskiego do składania oświadczeń woli związanych

z prowadzeniem bieżącej działalności województwa (art. 57 ust. 5 uSamWoj). Jednakże

zawarcie umowy o przekazanie prowadzenia szkoły nie mieści się w pojęciu „prowadzenia

bieżącej działalności województwa. Upoważnienie pracowników urzędu województwa nie

jest zatem wystarczające do zawarcia takiej umowy.

356

Z uwagi na fakt, iż umowa zawiera zobowiązanie j.s.t. do przekazywania dotacji

osobie przejmującej szkołę wymagana będzie kontrasygnata skarbnika gminy. Również

ewentualne zobowiązanie się j.s.t. do współfinansowania wydatków remontowych na

przejęte mienie uzasadnia obowiązek kontrasygnaty.

Zasady reprezentacji osób przejmujących prowadzenie szkoły przez ich organy

określają przepisy normujące ustrój tych osób oraz ich statuty.

Zgodnie z uSysOśw szkołę lub placówkę publiczną zakłada się na podstawie aktu

założycielskiego, który określa jej typ, nazwę i siedzibę. Akt założycielski szkoły publicznej,

w której realizowany jest obowiązek szkolny, musi oprócz w/w danych zawierać również

postanowienia dotyczące terytorialnego zasięgu jej działania, który nazywamy obwodem

szkoły (art. 58 ust. 1 i 2 uSysOśw). Obwód szkoły ustala się poprzez określenie nazwy

miejscowości należących do obwodu, bądź jak ma to miejsce w miastach nazw ulic lub ich

części. W przypadku szkoły podstawowej jej obwód stanowią również podporządkowane

organizacyjnie szkoły filialne (art. 58 ust. 2 uSysOśw).

Obwody wyznacza się jedynie w szkołach publicznych, w których realizowany jest

obowiązek szkolny. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego

w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat oraz trwa do ukończenia

gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia (art. 15 ust. 2 uSysOśw).

Zatem obwody ustala się jedynie dla publicznych szkół podstawowych i gimnazjalnych.

Rada gminy ustala plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów

prowadzonych przez gminę, a także określa granice obwodów publicznych szkół

podstawowych i gimnazjów. W przypadku publicznych szkół podstawowych i gimnazjów

prowadzonych przez inne niż gmina organy, określenie granic ich obwodów następuje

w uzgodnieniu z tymi organami (art. 17 ust. 1 i 4 uSysOśw).

Zasady przyjmowania uczniów do szkół publicznych, w których wyznaczony jest

obwód reguluje szczegółowo rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20

lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz

przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. z 2004 r., Nr 26, poz. 232 z późn.

zm.). Zgodnie z tym rozporządzeniem:

1) do klasy pierwszej szkoły podstawowej ogólnodostępnej prowadzonej przez gminę

lub innej należącej do sieci szkół podstawowych ustalanej przez gminę przyjmuje się:

a) z urzędu - dzieci zamieszkałe w obwodzie danej szkoły podstawowej;

b) na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) - dzieci zamieszkałe poza obwodem

danej szkoły podstawowej, w przypadku gdy szkoła dysponuje wolnymi miejscami;

2) do klasy pierwszej gimnazjum ogólnodostępnego prowadzonego przez gminę lub

innego należącego do sieci gimnazjów ustalanej przez gminę przyjmuje się:

357

a) z urzędu - absolwentów szkół podstawowych zamieszkałych w obwodzie danego

gimnazjum;

b) na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) - absolwentów szkół podstawowych

zamieszkałych poza obwodem danego gimnazjum, w przypadku gdy gimnazjum

dysponuje wolnymi miejscami.

Gdy liczba kandydatów zamieszkałych poza obwodem danego gimnazjum jest

większa niż liczba wolnych miejsc, którymi dysponuje gimnazjum, kandydatów przyjmuje się

na podstawie kryteriów zawartych w statucie gimnazjum. Dla kandydatów do oddziałów

dwujęzycznych w gimnazjach może być przeprowadzony sprawdzian uzdolnień

kierunkowych na warunkach ustalonych przez radę pedagogiczną. Laureaci konkursów

o zasięgu wojewódzkim i ponad wojewódzkim, których program obejmuje w całości lub

poszerza treści podstawy programowej co najmniej jednego przedmiotu, przyjmowani są do

wybranego gimnazjum niezależnie od kryteriów, o których pkt a i b.

Od zasady ustalania obwodu w szkole publicznej istnieją wyjątki. Nie ustala się

obwodów szkołom specjalnym, szkołom integracyjnym, szkołom dwujęzycznym, szkołom dla

mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługujących się językiem

regionalnym, szkołom sportowym, szkołom mistrzostwa sportowego, szkołom artystycznym,

szkołom w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz szkołom przy

zakładach karnych i aresztach śledczych (art. 58 ust. 2a uSysOśw).

Ponadto nie ustala się obwodu szkole publicznej prowadzonej przez osobę fizyczną

lub osobę prawną inną niż j.s.t., chyba że osoba prowadząca wystąpi z takim wnioskiem (art.

58 ust. 2 uSysOśw). Taka sytuacja ma miejsce zarówno w przypadku założenia szkoły przez

w/w podmioty, jak również przekazania szkoły do prowadzenia w trybie art. 5 ust. 5g

uSysOśw.

W konsekwencji, według art. 5 ust. 5h pkt 1 umowa o przekazanie prowadzenia

szkoły wskazuje czy szkole (podstawowej lub gimnazjum) ustala się obwód, a jeżeli szkole

nie ustala się obwodu – warunki przyjmowania uczniów do szkoły.

Powstaje w związku z tym pytanie, czy w razie przekazania prowadzenia szkoły

osobie fizycznej lub osobie prawnej innej niż j.s.t. zachodzi konieczność ustalenia obwodu

uchwałą rady gminy, skoro w takim trybie, w myśl art. 17 ust. 4 uSysOśw, ustala się obwód

dla nowo zakładanych szkół prowadzonych przez takie osoby?

Zdaniem autorów uchwała taka nie wydaje się konieczna, jeżeli szkoła po

przekazaniu ma zachować swój dotychczasowy obwód. Do chwili przekazania, szkoła

posiada bowiem obwód ustalony uchwałą rady gminy; strony przed przekazaniem

prowadzenia szkoły w umowie wyrażają wolę zachowania dotychczasowego obwodu,

a nadto po przekazaniu jest to dalej ta sama szkoła. W takiej sytuacji wystarczający będzie

zapis umowy wskazujący, że szkoła zachowuje dotychczasowy obwód. Inaczej będzie

358

natomiast w sytuacji gdy obwód szkoły ma ulec zmianie. W takiej sytuacji zapis umowy nie

będzie wystarczający i konieczne będzie podjęcie uchwały przez radę gminy.

W razie ustalenia dla szkoły obwodu warunki przyjmowania uczniów będą wynikać z

przytoczonych wyżej przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia

20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych

oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych.

Jeżeli dla szkoły nie ustala się obwodu, umowa o przekazanie powinna określać

warunki przyjmowania uczniów do szkoły.

Ogólne warunki w tym zakresie normuje art. 7 ust. 1 pkt 2 uSysOśw, który stanowi, że

rekrutacja uczniów powinna być przeprowadzona w oparciu o zasadę powszechnej

dostępności. Powszechnie przyjmuje się, że kryteria rekrutacji nie mogą mieć charakteru

dyskryminującego. Dozwolonym kryterium będzie np. kryterium kolejności zgłoszeń.

Postanowienia dotyczące zasad rekrutacji uczniów powinny się znaleźć także w

statucie przekazanej szkoły, gdyż materia ta stanowi obligatoryjny element statutu (art. 60

ust. 1 pkt 6 uSysOśw).

Jednym z obowiązkowych elementów, które musi zawierać umowa o przekazaniu

prowadzenia szkoły jest unormowanie trybu zwrotnego przejęcia prowadzenia szkoły przez

gminę, w przypadkach określonych w art. 5 ust. 5j i ust. 5k uSysOśw.

Według art. 5j uSysOśw, jeżeli osoba prawna niebędąca j.s.t. lub osoba fizyczna,

która przejęła uSysOśw. szkołę nie wykonała polecenia wydanego przez organ sprawujący

nadzór pedagogiczny w trybie art. 34, naruszyła przepisy ustawy o systemie oświaty lub

warunki prowadzenia szkoły określone w umowie o jej przekazanie, umowa ta ulega

rozwiązaniu z dniem ponownego przejęcia szkoły przez j.s.t. Polecenia organu nadzoru

pedagogicznego, o których mowa w art. 34 uSysOśw to polecenia:

1) usunięcia uchybień polegających na prowadzeniu działalności przez szkołę lub organ

prowadzący z naruszeniem przepisów ustawy (art. 34 ust. 1 uSysOśw);

2) opracowania przez dyrektora, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, programu

i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania, w razie stwierdzenia

niedostatecznych efektów kształcenia lub wychowania w szkole (art. 34 ust. 2 uSysOśw).

Z kolei w myśl art. 5 ust. 5l uSysOśw na wniosek osoby prawnej niebędącej j.s.t. lub

osoby fizycznej, która przejęła szkołę, j.s.t. powinna ponownie przejąć prowadzenie szkoły, a

tryb tego przejęcia określa umowa o przekazanie szkoły. Regulacje te wskazują, że j.s.t. ma

zapewnić funkcjonowanie szkoły publicznej, w interesie uczniów.

Szczegółowy tryb ponownego przejęcia prowadzenia szkoły przez j.s.t. powinna

określać umowa o przekazanie szkoły.

359

Samo spełnienie się przesłanek obligujących j.s.t. do przejęcia prowadzenia szkoły

nie powoduje jeszcze tego przejęcia. Przesłanki obligujące j.s.t. do przejęcia szkoły są

podstawą do rozwiązania umowy o przekazanie szkoły. Należy zatem uregulować tryb

wypowiedzenia umowy (czego i tak wymaga art. 5 ust. 5h pkt 5 uSysOśw). Rozwiązanie

umowy skutkuje utratą przez osobę, która przejęła szkołę do prowadzenia, uprawnienia do

jej prowadzenia. Organem prowadzącym szkołę staje się na powrót j.s.t. Użytego w art. 5j

zd. 2 uSysOśw zwrotu, iż umowa o przekazanie prowadzenia szkoły rozwiązuje się z chwilą

zwrotnego przejęcia nie należy rozumieć w ten sposób, że dopiero z chwilą przejęcia

dochodzi do rozwiązania umowy o przekazanie prowadzenia szkoły, bowiem to rozwiązanie

umowy o przekazanie prowadzenia szkoły skutkuje przejęciem jej przez j.s.t.

W dalszej kolejności uregulowania wymaga termin i sposób przekazania

dokumentacji szkoły, rozwiązania umowy stanowiącej tytuł prawny do korzystania przez

szkołę z mienia stanowiącego własność j.s.t., zasady rozliczeń z tytułu nakładów na to

mienie, a także zasady rozliczenia dotacji i zwrotu niewykorzystanej dotacji (jeżeli kwestii

tych nie reguluje uchwała organu stanowiącego j.s.t. wydana na podstawie art. 80 ust. 4

uSysOśw).

Umowa o przekazaniu do prowadzenia szkoły powinna zawierać warunki korzystania

z mienia przejętej szkoły. Na mienie szkoły składają się:

1) znajdujące się we władaniu szkoły nieruchomości, na których znajdują się

w szczególności budynek/budynki szkoły oraz boisko/boiska szkolne;

2) ruchomości i inne składniki mienia przekazane szkole do prowadzenia przez nią

działalności edukacyjnej.

W pierwszej kolejności należy uzgodnić tytuł prawny do mienia będącego we

władaniu szkoły. Przekazanie prowadzenia szkoły nie przenosi bowiem na osobę

przejmującą własności tego mienia, ani nie daje jej żadnego innego prawa do tego mienia.

J.s.t. może przekazać mienie na własność (np. darowizna w trybie art. 59 uGospNier) lub

tytułu obligacyjnego (w najem, czy użyczenie). Mając na uwadze okoliczność, iż przekazanie

prowadzenia szkoły nie ma charakteru definitywnego (o czym wspomniano już wyżej),

w praktyce mienie jest przekazywane osobom przejmującym prowadzenie szkoły na

zasadach obligacyjnych.

Najczęściej spotykaną w praktyce formą prawną korzystania z mienia j.s.t. przez

osobę przejmującą jest użyczenie. Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się

zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie

oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 KC). Co istotne biorący do używania, którym jest

podmiot przejmujący szkołę ponosi zwykłe koszty utrzymania mienia szkoły, do których

zaliczymy w szczególności opłaty za media (wodę, prąd, czy gaz), a także drobne remonty.

Biorący do używania jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy,

jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem

rzeczy, albo gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez

360

okoliczności powierza rzecz innej osobie, a rzecz nie byłaby uległa utracie lub uszkodzeniu,

gdyby jej używał w sposób właściwy albo gdyby ją zachował u siebie (art. 714 KC).

Z kolei najem daje prawo do używania rzeczy w zamian za czynsz (art. 659 § 1 KC).

Od najmu należy odróżnić dzierżawę, która daje prawo do używania rzeczy i pobierania z

niej pożytków w zamian za czynsz (art. 693 § 1 KC). Prawo najmu zasadniczo różni się więc

od prawa dzierżawy i wbrew potocznemu mniemaniu pojęcia te nie mogą być uważane za

tożsame.

W praktyce ukształtowały się dwa sposoby dokonywania przez strony umowy o

przekazanie prowadzenia szkoły ustaleń w przedmiocie sposobu korzystania z mienia j.s.t.

przez osobę przejmującą prowadzenie szkoły. W umowie o przekazanie prowadzenia szkoły

zamieszcza się wszystkie postanowienia dotyczące korzystania z mienia na podstawie

przyjętej formy przekazania, albo też w tej umowie zawiera się jedynie postanowienia ogólne

wskazujące na formę prawną korzystania z mienia, a szczegółowe warunki korzystania

określa się w odrębnej umowie np.: najmu czy użyczenia zwanej umową wykonawczą. Oba

sposoby są prawidłowe.

Ważnym jest aby ustalić zasady ponoszenia nakładów na mienie, w szczególności z

tytułu remontów budynków, gdyż są to spore wydatki. Budynki te stanowią nadal własność

gminy i dlatego ma ona obowiązek utrzymywać je w należytym stanie, z zastrzeżeniem

obowiązków osoby przejmującej szkołę, wynikających z najmu lub użyczenia. W praktyce

często ustala się próg kwotowy, do którego wydatki na te cele ponosi osoba przejmująca

prowadzenie szkoły, a powyżej którego wydatki te ponosi j.s.t.

Fizyczne wydanie mienia (a także dokumentacji) osobie przejmującej szkołę

następuje w praktyce na podstawie protokołu-zdawczo odbiorczego. W czynności biorą

udział przedstawiciele przekazującej j.s.t. i osoby przejmującej. Protokół powinien wymieniać

wszystkie wydawane przedmioty (dokumenty), a także określać stan techniczny tych

przedmiotów.

J.s.t. przekazująca szkołę zachowuje prawo do kontroli przestrzegania przez osobę

przejmującą prowadzenie szkoły, przepisów prawa i warunków umowy.

Sposób przeprowadzania kontroli oraz jej szczegółowy zakres określa umowa

o przekazanie. J.s.t. może wykonywać prawo kontroli w każdym czasie po uprzednim

zawiadomieniu podmiotu prowadzącego szkołę. Kontroli dokonują upoważnieni pracownicy

urzędu danej jednostki samorządu terytorialnego. Przedmiotem kontroli może być

w szczególności kwestia wypełniania postanowień zawartej umowy, wykorzystania

udzielonej dotacji oraz należytego wykonywania zadań edukacyjnych. Osobom

przeprowadzającym kontrolę należy w szczególności przyznać prawo do:

- wstępu na teren szkoły;

- dostępu do dokumentacji szkolnej;

361

- żądania wyjaśnień od pracowników szkoły.

Z przebiegu kontroli sporządza się protokół, który doręcza się kontrolowanemu

podmiotowi. Może on również zawierać wezwanie do usunięcia wykrytych uchybień wraz z

terminem do ich usunięcia. Brak reakcji na w/w wezwanie może stanowić naruszenie

przepisów uSysOśw lub warunków prowadzenia szkoły zawartych w umowie o jej

przekazaniu, co może skutkować rozwiązaniem umowy przez j.s.t. i ponownym przejęciem

szkoły przez tą jednostkę.

Jak wynika z art. 5 ust. 5h pkt. 5 uSysOśw umowa o przekazanie prowadzenia szkoły

powinna zawierać także wskazanie warunków i trybu wypowiedzenia. Zagadnieniem

dyskusyjnym jest relacja tego przepisu do przepisu art. 5 ust. 5h pkt. 2 uSysOśw

(nakazującego określić w umowie tryb obligatoryjnego zwrotnego przejęcia szkoły). Chodzi

o to czy art. 5 ust. 5h pkt. 5 uSysOśw odnosi się do sytuacji uregulowanych w art. 5 ust. 5h

pkt. 2, czy też uSysOśw dotyczy on tylko innych sytuacji? Należy przychylić się do poglądów

opowiadających się za tą pierwszą możliwością. Jak już wyjaśniono wyżej przejęcie

prowadzenia szkoły przez j.s.t. wymaga uprzedniego rozwiązania umowy, do czego

przystaje konstrukcja wypowiedzenia.

Określenie terminu wypowiedzenia pozostawiono stronom umowy. Nie ma przeszkód

aby strony ustaliły różne terminy wypowiedzenia, w zależności od przyczyny wypowiedzenia

np. jako zasadę ustaliły pewien termin, a w przypadku naruszeń umowy lub przepisów

przewidziały krótszy termin, czy nawet możliwość rozwiązania umowy ze skutkiem

natychmiastowym. Ustalając długość terminu wypowiedzenia należy mieć na uwadze

konieczność przygotowania się j.s.t. na przejęcie szkoły, w tym konieczność utworzenia

jednostki budżetowej.

Wprawdzie uSysOśw nie normuje możliwości zmiany umowy, ale dopuszczalność

takiej zmiany wynika z zasady swobody umów (art. 353(1) KC). Zmiana umowy wymaga

zgody obu stron.

Dla usunięcia wątpliwości co do treści umowy, dokonania jej ewentualnych zmian lub

uzupełnień strony mogą uzależnić ważność takich modyfikacji od zachowania formy

pisemnej. Dotyczy to także oświadczenia o wypowiedzeniu umowy.

10.9 Fakultatywna treść umowy

Obok obowiązkowych elementów umowy o przekazaniu do prowadzenia szkoły

wyróżnia się elementy nieobowiązkowe (fakultatywne), które mogą lecz nie muszą się w niej

znaleźć. Warto podkreślić, że omówione w tym podrozdziale elementy nie wynikają

z regulacji art. 5 ust. 5g uSysOśw, lecz są realizacją zasady swobody umów.

362

W praktyce często spotyka się w umowach o przekazanie prowadzenia szkoły zapisy

dotyczące sposobów finansowania szkoły. Powstaje pytanie o zasadność takiej regulacji.

Zgodnie z uFinanPubl dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania

środki z budżetu państwa, budżetu j.s.t. oraz z państwowych funduszy celowych

przeznaczone na podstawie ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub

dofinansowanie realizacji zadań publicznych (art. 126 uFinanPubl).

Dotacji dla przejętej szkoły udziela się z budżetu danej j.s.t. w wysokości równej

wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego samego typu

i rodzaju prowadzonych przez tę j.s.t., nie niższej jednak niż kwota przewidziana na jednego

ucznia szkoły danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla j.s.t. (art. 80

ust. 3 uSysOśw). Przejęta szkoła otrzymuje dotację od dnia jej przekazania osobie fizycznej

lub osobie prawnej niebędącej j.s.t. (art. 80 ust. 3h uSysOśw).

Należy podkreślić, że umowy o przekazanie prowadzenia szkoły zawierają jedynie

ogólne postanowienia mówiące, że szkoła jest finansowana poprzez udzielanie jej dotacji na

każdego ucznia. Natomiast organ stanowiący j.s.t. (rada gminy, powiatu oraz sejmik

województwa) w drodze uchwały ustala tryb udzielania i rozliczania dotacji oraz tryb i zakres

kontroli prawidłowości ich wykorzystywania, uwzględniając w szczególności podstawy

obliczania dotacji, zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji

i w rozliczeniu jej wykorzystania, oraz termin i sposób rozliczenia dotacji (art. 80 ust. 4

uSysOśw).

Zatem kwestia finansowania prowadzenia przekazanych szkół jest uregulowana

przepisami rangi ustawowej i przepisami prawa miejscowego. Normowanie tych kwestii

w umowie byłoby zatem zasadne jedynie wtedy, gdyby miało na celu uszczegółowienie

zasad określonych w uchwale organu stanowiącego j.s.t. Nie ma natomiast potrzeby

powielania w umowie regulacji zawartych w uSysOśw i uchwale organu stanowiącego j.s.t.

Zasadne jest z kolei unormowanie w umowie kwestii związanych z rozkładem

kosztów remontów mienia przekazanego do korzystania podmiotom przejmującym

prowadzenie szkoły.

Już sama istota przekazania szkoły osobie trzeciej zawiera w sobie element

wzajemnej współpracy. Umowa o przekazanie szkoły może zawierać postanowienia

dotyczące wzajemnej współpracy obu podmiotów w zakresie wypełniania zadania

edukacyjnego, jakim jest prowadzenie szkoły. Należy podkreślić, że dobra współpraca jest

podstawą prowadzenia każdej działalności. Współpraca, o której mowa w tym podrozdziale

obejmuje działania dodatkowe w stosunku do obowiązków podmiotu przejmującego szkołę

określonych w uSysOśw.

USysOśw nie precyzuje zasad wzajemnej współpracy pozostawiając w tym

względzie całkowitą swobodę dla stron, które zawierają umowę.

363

Takimi istotnymi zagadnieniami, które można by uregulować w umowie są kwestie

udzielania informacji przez osobę, która przejęła prowadzenie szkoły na temat prowadzenia

szkoły j.s.t., czy kwestie informowania j.s.t. przez osobę, która przejęła szkołę o potrzebach

remontowych w takim terminie, który umożliwiłby j.s.t. zaplanowanie wydatków remontowych

w swoim budżecie.

Kwestią negocjacji są zagadnienia związane z odpowiedzialnością za zaległe

zobowiązania wobec pracowników przejętej szkoły, a także za odprawy z tytułu rozwiązania

stosunków pracy w toku przejęcia szkoły. Szerokie wywody na ten temat zawarto w rozdziale

o prawno-pracowniczych zagadnieniach przekazania szkoły przez j.s.t.

Klauzula salwatoryjna to pojęcie, którym określa się postanowienia umowne

dwojakiego rodzaju. Wspólne jest dla nich to, że służą one utrzymaniu ważności czynności

prawnej. Problematykę nieważności czynności prawnej normują przepisy art. 58 KC.

Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna,

chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce

nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (art. 58

§ 1 KC). Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego

(art. 58 § 2 KC). Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność

pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez

postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 KC).

Mianem klauzuli salwatoryjnej określa się z jednej strony zapis, który stanowi, że

w razie nieważności części czynności prawnej strony uważają tą część za nieistotną, co

według art. 58 § 3 KC ma prowadzić do utrzymania ważności czynności w pozostałej części.

Klauzulą salwatoryjną określa się także postanowienia umowne, które idą dalej i na

wypadek nieważności danej części czynności prawnej przewidują w jej miejsce inne

postanowienia.

Dopuszczalność stosowania klauzul salwatoryjnych jest szeroko przyjmowana

w doktrynie prawa. Natomiast w orzecznictwie Sądu Najwyższego - i w konsekwencji sądów

powszechnych - przyjmuje się stanowisko raczej przeciwne dopuszczalności stosowania

takich klauzul. Mając powyższe na uwadze należy do klauzul tych podchodzić

z ostrożnością.

Klauzula prorogacyjna często występuje w umowach. Jej mocą strony umawiają się

na piśmie o poddanie sporu już wynikłego z łączącej je umowy lub sporu mogącego

wyniknąć, sądowi pierwszej instancji, który według przepisów KPC nie jest właściwy

miejscowo do rozstrzygnięcia sprawy (art. 46 § 1 KPC). Według właściwości ogólnej

powództwo wytacza się przed sądem pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma

miejsce zamieszkania. Klauzula prorogacyjna może zmienić powyższą regułę i określić, że

powództwo można wnieść do innego sądu.

364

Poprzez klauzulę prorogacyjną strony mogą również ograniczyć prawo potencjalnego

powoda do wyboru pomiędzy kilkoma sądami, które byłyby właściwe do rozstrzygnięcia

danego sporu. Zgodnie bowiem z ogólna regułą, w razie gdy do rozpoznania sądów

właściwe mogą być różne sądy wybór należy do powoda.

Załączniki są dodatkowymi dokumentami dołączanymi do umowy, które stanowią jej

integralną część. Mogą one zatem podobnie jak postanowienia umowy kształtować prawa

i obowiązki jej stron. Należy podkreślić, że nie ma żadnych ograniczeń dotyczących ilości

załączników umowy oraz ich przedmiotu. W szczególności załącznikiem do umowy

o przekazanie prowadzenia szkoły lub umowy wykonawczej może być wykaz wyposażenia

przejmowanej szkoły, które zostanie oddane do korzystania osobie przejmującej

prowadzenie szkoły. Trudno sobie zresztą wyobrazić inne rozwiązanie, biorąc pod uwagę

z jednej strony konieczność wskazania w umowie przekazywanego mienia, a z drugiej

znaczną ilość przekazywanego mienia.

Termin rozpoczęcia obowiązywania umowy zależy od woli stron. Może być to

zarówno dzień jej zawarcia (podpisania), jak również inny termin.

Zgodnie z uSysOśw j.s.t. może przekazać szkołę w każdym czasie, nawet w trakcie

roku szkolnego. Co istotne w przypadku przekazania szkoły nie będą miały zastosowania

przepisy ustawy mówiące o tym, że szkoła publiczna może być zlikwidowana jedynie

z końcem roku szkolnego (art. 59 ust 1 w zw. z art. 59 ust. 8 uSysOśw). Termin ten jest

zatem uzależniony wyłącznie od woli stron. Należy jednak pamiętać o obowiązku j.s.t.

powiadomienia w terminie 6 miesięcy przed dniem przekazania szkoły lub placówki

pracowników szkoły lub placówki oraz zakładowej organizacji związkowej o terminie

przekazania szkoły lub placówki, jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych i socjalnych

skutkach dla pracowników, a także nowych warunkach pracy i płacy (art. 5 l uSysOśw).

Mając na uwadze powyższe należy podkreślić, że zasadnym byłoby, aby umowa

weszła w życie przed dniem przekazania szkoły, którym w praktyce najczęściej jest dzień 1

września danego roku kalendarzowego (choć może to być zupełnie inny termin). Jest to

podyktowane choćby koniecznością przeprowadzenia procedury przekazania

i odpowiedniego przygotowania mienia szkoły do przejęcia jej przez nowy podmiot.

W toku wykonywania umowy o przekazanie prowadzenia szkoły może dojść do

sporów pomiędzy stronami co do wzajemnych praw i obowiązków, do rozpatrzenia których

właściwe są sądy powszechne.

Główną przyczyną sporu może być nieprzekazanie przez j.s.t. dotacji na prowadzenie

szkoły. Zagadnienie czy uprawniony do otrzymania dotacji może jej dochodzić na drodze

sądowej długo wywoływało i nadal wywołuje spory. Ostatnio szala w tym sporze przechyliła

się na korzyść zwolenników stanowiska o dopuszczalności drogi sądowej w takich sprawach.

W wyrokach z dnia 3 stycznia 2007 r. o sygn. akt IV CSK 312/06 i z dnia 4 września 2008 r.

sygn. akt IV CSK 204/08 SN uznał, że pomiędzy podmiotem zobowiązanym do udzielenia

dotacji, a podmiotem uprawnionym zachodzi stosunek prawny o cechach zbliżonych do

365

zobowiązania, a zatem sądowa droga dochodzenia roszczeń jest dopuszczalna. W

konsekwencji Sąd Najwyższy uznał za dopuszczalne dochodzenie dotacji w drodze sądowej.

W tym wyroku Sąd Najwyższy powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10

lipca 2000 roku, sygn. akt SK 12/99, z którego wynika, że mogą istnieć sytuacje, w których w

pojęciu sprawy cywilnej w rozumieniu KPC będą się mieściły również spory o roszczenia

pieniężne, które będą wynikały bezpośrednio z aktów administracyjnych.

Sprawami, dla rozstrzygnięcia których właściwy jest sąd powszechny mogą być także:

sprawy o odszkodowanie z tytułu nienależytego wywiązywania się z obowiązków

przez osobę, która przejęła szkołę, przez co wyrządziła szkodę j.s.t.;

sprawy dotyczące rozliczeń z tytułu nakładów na mienie należące do j.s.t., z którego

korzysta osoba przejmująca szkołę;

sprawy o odszkodowanie z tytułu nienależytego zarządzania tym mieniem przez

osobę przejmującą szkołę;

sprawy o wydanie przez osobę przejmującą szkołę mienia należącego do j.s.t. po

rozwiązaniu umowy o przekazanie prowadzenia szkoły.

10.10 Zaskarżalność czynności podejmowanych w trybie przejęcia szkoły przez

organizację pozarządową.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym uchwała lub zarządzenie

organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. O nieważności uchwały w całości lub w

części orzeka organ nadzoru, w przypadku uchwały o przejęciu szkoły wojewoda, w terminie

nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia. Termin do

samodzielnego przez organ nadzoru rozstrzygnięcia o nieważności uchwały uznać należy za

krótki.

Takie same reguły dla uchwał sprzecznych z prawem podjętych przez radę powiatu

określa art. 79 uSamPow. O nieważności uchwały w całości lub części organ nadzoru orzeka

w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia.

Rozstrzygnięcia wojewody w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały

zawierać winno uzasadnienie faktycznie i prawne oraz pouczenie o dopuszczalności

wniesienia skargi do sądu administracyjnego (art. 91 ust. 3 uSamGm i art. 79 ust. 3

uSamPow).

W przypadku nieistotnego naruszenia prawa wojewoda nie stwierdza nieważności

uchwały, ogranicza się tylko do wskazania, że uchwalę wydano z naruszeniem prawa (art.

91 ust. 4 uSamGm i art. 79 ust. 4 uSamPow). Wojewoda nie może stwierdzić we własnym

zakresie nieważność uchwały rady gminy lub rady powiatu po upływie 30-dniowego terminu

od jej przekazania do legalizacji. Po upływie tego terminu nieważna uchwała w dalszym

366

ciągu może być przedmiotem stwierdzenia jej nieważności ale już wyłącznie przez sąd

administracyjny.

Zaskarżyć uchwałę przede wszystkim może wojewoda z tym ograniczeniem, że nie

stwierdza się nieważności uchwały po upływie jednego roku od dnia jej podjęcia. W takim

wypadku jeżeli istnieją przesłanki stwierdzenia jej nieważności sąd administracyjny orzeka o

ich niezgodności z prawem. Uchwała, o której niezgodności z prawem orzekł sąd

administracyjny, traci moc prawną z dniem takiego orzeczenia (art. 94 uSamGm i art. 82

uSamPow). Wskazując na tezy zawarte w rozdziale 6.2.3, że uchwała o przekazaniu szkoły

nie stanowi aktu prawa miejscowego, zastosowanie do niej miały będą odpowiednio art. 94

uSamGm i art. 82 uSamPow.

Organ nadzoru (wojewoda) nie jest jedynym legitymowanym podmiotem do

wniesienia o stwierdzenie nieważności uchwały przez sąd administracyjny. Na podstawie art.

101 ust. 1 uSamGm i art. 87 ust. 1 uSamPow, każdy czyj interes prawny lub uprawnienie

zostały naruszone uchwałą o przekazaniu szkoły może po bezskutecznym wezwaniu do

usunięcia naruszenia może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

W przepisach tych legitymacja do wniesienia skargi oparta została na zasadzie

naruszenia interesu prawnego, którym jest takie naruszenie subiektywnie pojmowanego

przez skarżącego jego interesu, które obiektywnie polega na nieprzestrzeganiu przez organ

norm prawnych powszechnie obowiązujących. Interes prawny osoby wnoszącej skargę do

sądu administracyjnego może wynikać zarówno z jej uprawnień indywidualnych jak też z jej

uprawnień jako członka wspólnoty mieszkańców (tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w

wyroku z dnia 9.06.1995 r. IV SA 346/93, ONSA 1996 nr 3 poz. 125).

Legitymowanym do wniesienia skutecznej skargi na uchwałę o przekazaniu szkoły

byłby zatem członek wspólnoty samorządowej, np. rodzic, którego dzieci na skutek uchwały

o przeniesieniu doznałyby ograniczenia dostępu do szkoły publicznej, ale również

nauczyciel, członek zakładowej organizacji związkowej, z którą zaniechano konsultacji w

trybie art. 19 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych. Te przykłady pokazują, jak istotnym

jest prawidłowe i kompletne przeprowadzenie wszystkich czynności wymaganych dla

podjęcia uchwały o przekazaniu szkoły.

Zważywszy, że orzecznictwo sądowoadministracyjne dotyczące instytucji przekazania

szkoły publicznej do prowadzenia jest jeszcze skąpe ale już wskazuje na rygoryzm,

chociażby w zakresie konsultacji związkowych, czego dowodzi omawiany wyżej wyrok z dn.

13.04.2012 r. (sygn. akt III SA/Łd 158/12) wskazanym jest przede wszystkim zasięgnięcie

wszystkich omawianych w niniejszym opracowaniu opinii, aby uniknąć ryzyka negatywnej

oceny zaniechania w tym zakresie czy to w toku postępowania kontrolnego przed wojewodą,

czy też na skutek skargi wniesionej do sądu administracyjnego.

Wskazać również należy, że art. 101 uSamGm i art. 87 ust. 1 uSamPow poprzez

konieczność wykazania interesu prawnego lub uprawnienia wyłącza możliwość

samodzielnego zaskarżenia uchwały przez osoby które tego rodzaju legitymacji nie będą w

367

stanie wykazać. Należy jednak pamiętać, że brak legitymacji nie wyłącza całkowicie

możliwości wpływu osób takiej legitymacji pozbawionych na możliwość stwierdzenia

nieważności uchwały. Jeżeli bowiem naruszenie prawa byłoby na tyle wyraźne, że

skutkować mogłoby stwierdzeniem nieważności uchwały, zawsze zwrócić można na takie

naruszenie uwagę organu nadzoru (wojewody), który o ile pozwoli mu jeszcze termin, może

kierując się taką sygnalizacją, zdecydować o zaskarżeniu uchwały.

Stwierdzenie nieważności uchwały skutkuje od dnia jej podjęcia, co w przypadku

przekazania szkoły może wywołać trudne do przewidzenia konsekwencje, zważywszy że

odpadłaby podstawa prawna do prowadzenia szkoły przez organ inny niż gmina lub powiat,

podstawa do zawarcia umowy na podstawie której oddano do używania mienie szkoły.

W sprawie uchwały o przekazaniu sąd administracyjny wypowiadać się może również

na skutek skargi, którą w trybie art. 98 uSamGm lub 85 uSamPow na rozstrzygnięcie

nadzorcze wojewody wnieść może rada j.s.t., której interes prawny, uprawnienie lub

kompetencje zostały naruszone, w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia. W

tym trybie wyłącznie legitymowaną do wniesienia skargi jest właściwa rada, nawet gdyby

rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody naruszało interes prawny jakiegokolwiek innego

podmiotu, np. osoby, której skutkiem stwierdzenia nieważności uchwały przez wojewodę

udaremnia się przejęcie od jst szkoły.

10.11 Pytania i odpowiedzi.

W którym momencie powinna zostać wyrażona opinia organu sprawującego nadzór

pedagogiczny (Kuratora Oświaty) i czy musi być ona pozytywna?

Zgodnie z art. 5 ust. 5g ustawy uSysOśw pozytywna opinia organu sprawującego nadzór

pedagogiczny powinna zostać wyrażona przed podjęciem przez organ stanowiący jednostki

samorządu terytorialnego uchwały w sprawie przekazania szkoły. Uzyskanie takiej opinii jest

obligatoryjne.

W jakim terminie powinien Kurator Oświaty zająć stanowisko w sprawie przekazania

szkoły i co w sytuacji, gdy nie zajmie stanowiska w odpowiednim czasie?

Zgodnie z art. 89 uSamGm, jeżeli prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu gminy od

jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska

przez ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego

rozstrzygnięcia lub jego projektu. Jeżeli organ opiniujący (kurator) nie zajmie stanowiska w

sprawie, rozstrzygnięcie uważa się że przyjął je w brzmieniu przedłożonym przez gminę, z

upływem 14-dniowego terminu.

368

Co winna jednostka samorządu terytorialnego dołączyć do wniosku o opinię w

sprawie przekazania prowadzenia szkoły publicznej osobie fizycznej lub osobie

prawnej niebędącej j.s.t skierowanego do Kuratora Oświaty?

Jednostka samorządu terytorialnego do takiego wniosku winna dołączyć:

- opinię rady pedagogicznej szkoły (rada pedagogiczna, zgodnie z art. 40 uSysOśw, działa

w szkole lub placówce zatrudniającej co najmniej 3 nauczycieli, a jest ona kolegialnym

organem szkoły lub placówki w zakresie realizacji jej statutowych zadań dotyczących

kształcenia, wychowania i opieki);

-opinię rady rodziców;

-opinię związków zawodowych działających w szkole.

Czy opinia związków zawodowych odnośnie przekazania prowadzenia szkoły osobie

fizycznej czy osobie prawnej jest konieczna i wiążąca?

Uzyskanie opinii związków zawodowych do projektu lub założeń uchwały o przekazaniu

prowadzenia szkoły osobie fizycznej czy osobie prawnej jest konieczne, ale sama opinia nie

jest wiążąca.

Nie jest spełniony jednak obowiązek zaopiniowania wspomnianej uchwały kiedy związki

zawodowe działające w szkole zostaną tylko poinformowane o już podjętej uchwale o

przekazaniu szkoły. Ważne jest by o opinię zwrócić się przynajmniej na 30 dni przed

podjęciem uchwały w przedmiocie przekazania szkoły.

Jaką większością głosów podejmowana jest uchwała o przekazaniu szkoły?

Zgodnie z art. 14 uSamGm, uchwały rady gminy zapadają zwykła większością głosów w

obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady w głosowaniu jawnym, chyba że

ustawa stanowi inaczej. Zwykła większość głosów oznacza, że poddane pod głosowanie

rozstrzygnięcie uzyskuje większą liczbę głosów „za” niż głosów przeciwnych uchwale.

Jakie elementy obowiązkowo (obligatoryjnie) musi zawierać umowa o przekazaniu

szkoły?

Do elementów obligatoryjnych umowy, zgodnie z ustawą o systemie oświaty, zalicza się:

a) ustalenia w przedmiocie wyznaczenia obwodu;

b) ustalenia w przedmiocie warunków przyjmowania uczniów w przypadku nie wyznaczenia

obwodu;

c) ustalenia odnośnie przesłanek decydujących o powrotnym przejęciu szkoły przez

jednostkę samorządową;

d) ustalenia w przedmiocie zasad korzystania z mienia przejętej szkoły;

369

e) ustalenia co do trybu kontroli przestrzegania warunków umowy oraz warunki i sposoby

rozwiązania umowy i jej modyfikacji.

Kto po stronie osoby fizycznej lub osoby prawnej jest uprawniony do podpisywania

umowy o przekazanie szkoły?

W wypadku, gdy umowa jest podpisywana przez osobę fizyczną, może ona ją zawrzeć

samodzielnie albo ustanowić pełnomocnika, który będzie działał w jej imieniu.

Pełnomocnictwo winno zawierać zakres reprezentacji. W wypadku zaś osób prawnych

niebędących j.s.t. właściwym do ich reprezentowania będzie organ uprawniony do

reprezentacji, ale także ustanowiony pełnomocnik.

Kiedy następuje i jakie są przesłanki zwrotnego przejęcia szkoły prowadzonej przez

osobę fizyczną lub osobę prawną przez gminę?

Kwestię tą regulują przepisy art. 5j i 5k uSysOśw. Zgodnie z tymi przepisami dzieje się to:

w przypadku, gdy osoba prawna niebędąca j.s.t. lub osoba fizyczna, która przejęła szkołę nie

wykonała polecenia wydanego przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, naruszyła

przepisy ustawy o systemie oświaty lub warunki prowadzenia szkoły określone w umowie o

jej przekazanie, umowa ta ulega rozwiązaniu z dniem ponownego przejęcia szkoły przez

j.s.t., na wniosek osoby prawnej niebędącej j.s.t. lub osoby fizycznej, która przejęła szkołę

może ona ponownie zostać przejęta przez j.s.t., a tryb tego przejęcia określa umowa o

przekazanie szkoły.

Czyją własność stanowi mienie przekazanej szkoły i jakie są podstawowe formy

korzystania z mienia przejętej szkoły?

Mienie przekazanej szkoły nadal stanowi własność jednostki samorządu terytorialnego. W

umowie o przekazanie określa się formę i warunki na jakich mienie zostanie przekazane

osobie fizycznej lub osobie prawnej. W praktyce stosuje się przede wszystkim dwie formy

korzystania z mienia j.s.t. np.: najem bądź użyczenie. Istnieją między nimi różnice

sprowadzające się do kwestii finansowych (najem wiąże się z koniecznością uiszczania

czynszu na rzecz j.s.t., a użyczenie jest nieodpłatne).

Kto i w jaki sposób kontroluje przestrzegania umowy?

J.s.t. przekazująca szkołę zachowuje prawo do pełnej kontroli jej przestrzegania. W umowie

o przekazanie znajduje się szczegółowy zakres kontroli i sposobu jej dokonywania. Kontrola

może być dokonana w każdym czasie. Przedmiotem kontroli może być w szczególności

kwestia wypełniania postanowień zawartej umowy, wykorzystania udzielonej dotacji oraz

należytego wykonywania zadań edukacyjnych. Protokół z przebiegu kontroli, doręczony

kontrolowanemu podmiotowi, może także zawierać wezwanie do usunięcia wykrytych

uchybień wraz z terminem do ich usunięcia. Konsekwencją braku reakcji na w/w wezwanie

może być nawet naruszenie przepisów ustawy o systemie oświaty lub warunków

370

prowadzenia szkoły zawartych w umowie o jej przekazaniu, co będzie skutkować

rozwiązaniem umowy i ponownym jej przejęciem przez jednostkę samorządu terytorialnego.

10.12 Wzory dokumentów.

Wzór uchwały rady gminy w sprawie przekazania do prowadzenia szkoły.

Uchwała Nr …

Rady Gminy …

z dnia …

w sprawie: przekazania do prowadzenia - w drodze umowy - Szkoły Podstawowej w …..

Stowarzyszeniu ………………… w ………………………

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 8, art. 9 ust. 1 oraz 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca

1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591 z późn.

zm.) oraz art. 5 ust. 5g ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jednolity:

Dz. U. z 2004r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) - Rada Gminy …………. uchwala, co

następuje:

§ 1

Przekazuje się z dniem …………………. roku, w drodze umowy, Stowarzyszeniu

………………………… w …………….., wpisanemu do rejestru stowarzyszeń, innych

organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów

opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem: ………………………..,

prowadzenie Szkoły Podstawowej w ……………………...

§ 2

Tryb i szczegółowe warunki przekazania Szkoły Podstawowej w

…………………Stowarzyszeniu określać będzie umowa zawarta pomiędzy Gminą

………………… a Stowarzyszeniem…………………….. w …………………….

371

Ewentualnie, jeżeli do uchwały załączony zostanie projekt umowy o przekazanie.

Tryb i szczegółowe warunki przekazania Szkoły Podstawowej w

…………………Stowarzyszeniu określać będzie umowa zawarta pomiędzy Gminą

………………… a Stowarzyszeniem…………………….. w ……………………. której projekt

zawiera Załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały.

§ 3

Powiadomienia pracowników Szkoły Podstawowej w …………..oraz organizacji związkowych

działających w tej szkole, wymaganego w art. 5 ust. 5l ustawy o systemie oświaty dokona

Wójt Gminy………..

§ 4

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy …………………….

§ 5

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

372

Umowa o przekazanie prowadzenia szkoły.

Umowa o przekazanie prowadzenia szkoły

zawarta w dniu 1 sierpnia 2012 r. pomiędzy:

Gminą X, adres Urzędu Gminy - X nr 2, reprezentowaną przez Burmistrza Jana

Kowalskiego, przy kontrasygnacie Skarbnika Marka Janika, zwaną dalej Gminą,

a

Stowarzyszeniem ABC z siedzibą w X, adres X nr 534, wpisanym do rejestru stowarzyszeń,

innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych

zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 000005678,

którego akta rejestrowe prowadzi Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie,

Wydział XII Gospodarczy KRS, posiadającym NIP 7342856894 reprezentowanym przez:

Marię Nowak – Prezesa zarządu,

Annę Zielińską – Członka zarządu

o treści następującej:

§ 1

1. Gmina przekazuje Stowarzyszeniu do prowadzenia Szkołę podstawową nr 1 w X im.

Władysława Jagiełły od dnia 1 września 2012 r. na czas nieokreślony.

2. Działalność szkoły będzie finansowana przez Gminę w postaci dotacji, w oparciu o art.

80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty i przepisy wydanej na podstawie tego przepisu

uchwały nr X/179/2012 Rady Gminy X z dnia 1 maja 2012 r. w sprawie ustalenia trybu

udzielania i rozliczania dotacji oraz zakresu i trybu kontroli prawidłowości

wykorzystywania dotacji udzielanych dla szkół i przedszkoli publicznych prowadzonych

na terenie Gminy X przez osoby fizyczne lub prawne inne niż gmina.

§ 2

Stowarzyszenie zobowiązuje się prowadzić szkołę zgodnie z przepisami prawa, niniejszą

umową oraz z zachowaniem należytej staranności.

§ 3

373

Przekazana szkoła zachowuje dotychczasowy obwód, którego granice określa § 5 pkt. 5

uchwały nr X/256/2010/ Rady Gminy X z dnia 1 lipca 2010 r. w sprawie ustalenia planu sieci

publicznych szkół podstawowych i gimnazjów na terenie Gminy X.

§ 4

1. Gmina zobowiązana jest wydać Stowarzyszeniu niezbędną dokumentację dotyczącą

funkcjonowania szkoły, w szczególności organizacyjną, finansową i dotyczącą procesu

nauczania, na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego, do dnia poprzedzającego

przekazanie prowadzenia szkoły Stowarzyszeniu.

2. Gmina zobowiązana jest przekazać Stowarzyszeniu do dnia poprzedzającego

przekazanie prowadzenia szkoły, mienie będące we władaniu szkoły, na podstawie

umowy użyczenia, która zostanie zawarta przez strony oraz na podstawie protokołu-

zdawczo-odbiorczego.

§ 5

1. Gmina zobowiązuje się pokryć wszelkie zobowiązania wobec pracowników szkoły

przejętych przez Stowarzyszenie, istniejące w chwili przekazania prowadzenia szkoły

Stowarzyszeniu. Gmina odpowiada wobec Stowarzyszenia za to, że pracownicy ci nie

będą dochodzić od Stowarzyszenia tych zobowiązań.

2. Gminę obciążają wszelkie zobowiązania wobec pracowników szkoły, których stosunek

pracy ustał z chwilą przekazania szkoły Stowarzyszeniu.

3. Gminę obciążają wszelkie inne zobowiązania związane z prowadzeniem szkoły,

istniejące w chwili przekazania prowadzenia szkoły Stowarzyszeniu.

§ 6

1. Gmina może kontrolować przestrzeganie przez Stowarzyszenie przy prowadzeniu szkoły

przepisów prawa i warunków niniejszej umowy, w tym wykorzystania udzielonej dotacji.

2. Prawo kontroli przysługuje Gminie, za trzydniowym pisemnym uprzedzeniem.

3. Prawo kontroli wykonują pracownicy Urzędu Gminy posiadający upoważnienie

Burmistrza Gminy.

4. W ramach kontroli kontrolującym przysługuje prawo:

a) wstępu na teren szkoły i do wszelkich pomieszczeń szkoły;

b) wglądu do dokumentacji szkoły;

c) żądania ustnych i pisemnych wyjaśnień od pracowników szkoły.

5. Z przeprowadzonej kontroli Gmina sporządza protokół pokontrolny. Protokół ten Gmina

doręcza Stowarzyszeniu. W terminie 3 dni od doręczenia protokołu Stowarzyszenie

może wnieść do Gminy umotywowane zastrzeżenia. Gmina rozpatruje zastrzeżenia w

terminie 3 dni od doręczenia zastrzeżeń.

6. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa lub postanowień umowy, Gmina

wzywa Stowarzyszenie do usunięcia naruszeń wyznaczając w tym celu odpowiedni

termin. Nieusunięcie naruszeń w wyznaczonym terminie jest traktowane jako naruszenie

ustawy lub warunków umowy w rozumieniu art. 5j ustawy o systemie oświaty,

374

uprawniające Gminę do przejęcia prowadzenia szkoły.

§ 7

1. Każda ze stron może rozwiązać umowę za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia,

ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego.

2. Wniosek stowarzyszenia o przejęcie prowadzenia szkoły przez Gminę wymieniony

w art. 5 ust. 5k ustawy o systemie oświaty, stanowi oświadczenie o wypowiedzeniu

umowy, o którym mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu.

3. Gmina może wypowiedzieć umowę ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego

następującego po miesiącu, w którym złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu,

w przypadkach unormowanych w art. 5 ust. 5j ustawy o systemie oświaty.

4. Z dniem rozwiązania niniejszej umowy, Gmina przejmuje z powrotem prowadzenie

szkoły.

5. W terminie do dnia poprzedzającego przejęcie szkoły przez Gminę, Stowarzyszenie jest

zobowiązane wydać Gminie:

a) niezbędną dokumentację dotyczącą funkcjonowania szkoły, w szczególności

organizacyjną, finansową i dotyczącą procesu nauczania, na podstawie protokołu

zdawczo-odbiorczego;

b) całość mienia stanowiącego własność Gminy, będącego we władaniu

Stowarzyszenia, na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.

§ 8

1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy, jej uzupełnienie, rozwiązanie za porozumieniem

stron, a także jej wypowiedzenie przez którąkolwiek ze stron, wymagają formy pisemnej

pod rygorem nieważności.

2. Wszelkie spory wynikłe z niniejszej umowy będzie rozpoznawał właściwy rzeczowo sąd

miejsca siedziby Gminy.

3. W sprawach nieuregulowanych w umowie zastosowanie znajdą przepisy kodeksu

cywilnego i innych właściwych aktów prawnych.

4. Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej

ze stron.

Gmina Stowarzyszenie

375

Umowa użyczenia.

Umowa użyczenia

zawarta w dniu 30 sierpnia 2012 r. pomiędzy:

Gminą X, adres Urzędu Gminy - X nr 2, zwaną dalej „Użyczającą”, reprezentowaną przez

Burmistrza Jana Kowalskiego, przy kontrasygnacie Skarbnika Marka Janika,

a

Stowarzyszeniem ABC z siedzibą w X, adres X nr 534, wpisanym do rejestru stowarzyszeń,

innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych

zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 000005678,

którego akta rejestrowe prowadzi Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie,

Wydział XII Gospodarczy KRS, posiadającym NIP 7342856894, zwanym dalej „Biorącym”,

reprezentowanym przez:

Marię Nowak – Prezesa zarządu,

Annę Zielińska – Członka zarządu,

o treści następującej:

§ 1

Użyczająca oddaje Biorącemu do bezpłatnego używania, od dnia 1 września 2012 r. na czas

nie oznaczony:

1) nieruchomość położoną w X, stanowiącą działkę ewidencyjną nr 145, o powierzchni

0,201 ha, dla której Sąd Rejonowy w X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę

wieczystą nr 1890, zabudowaną budynkiem Szkoły podstawowej nr 1 w X im.

Władysława Jagiełły;

2) rzeczy ruchome wymienione w „Wykazie wyposażenia szkoły sporządzonym według

stanu na dzień 30 sierpnia 2012 r.”, stanowiącym załącznik do niniejszej umowy.

3)

§ 2

Wydanie przedmiotu użyczenia Biorącemu nastąpi do dnia 31 sierpnia 2012 r., na podstawie

protokołu zdawczo-odbiorczego.

§ 3

1. Biorący będzie używał przedmiotu użyczenia do prowadzenia Szkoły Podstawowej nr 1

w X im. Władysława Jagiełły.

2. Użyczająca wyraża zgodę na oddawanie przez Biorącą pomieszczeń budynku szkoły

do używania osobom trzecim, w celu uzyskania dodatkowych środków na prowadzenie

szkoły, jednakże nie może to kolidować z funkcjonowaniem szkoły.

376

3.

§ 4

1. Biorący w terminie 3 dni od wydania mu przedmiotu użyczenia złoży u dostawców

mediów, w tym internetu wnioski o zawarcie umów o dostawę mediów. Koszty dostaw

mediów ponosi w całości Biorący.

2. Biorący ponosi zwykłe koszty utrzymania przedmiotu użyczenia. Jednakże remonty

konieczne, których szacunkowy koszt przewyższa kwotę 5000 złotych będą

wykonywane przez Użyczającą, na podstawie wniosku Biorącego.

3. Biorący każdego roku w terminie do dnia 31 sierpnia, przedstawi Użyczającej plan

koniecznych remontów o szacunkowej wartości przekraczającej 5000 złotych na rok

następny. Plan ten stanowi wniosek o wykonanie remontu w rozumieniu ust.

2 zd. 2 niniejszego paragrafu.

§ 5

Użyczenie wygasa w razie rozwiązania umowy o przekazanie prowadzenia szkoły zawartej

pomiędzy stronami.

§ 6

1. Po zakończeniu użyczenia Biorący wyda przedmiot użyczenia Użyczającej, w terminie

określonym w umowie o przekazaniu prowadzenia szkoły zawartej przez strony, na

podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.

2. Biorący wyda przedmiot użyczenia w stanie niepogorszonym. Jednakże biorący nie

ponosi odpowiedzialności za zużycie będące następstwem prawidłowego używania.

§ 7

1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy, jej uzupełnienie oraz rozwiązanie za porozumieniem

stron, wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

2. Wszelkie spory wynikłe z niniejszej umowy będzie rozpoznawał właściwy rzeczowo sąd

miejsca siedziby Użyczającego.

3. W sprawach nieuregulowanych w umowie zastosowanie znajdą przepisy kodeksu

cywilnego i innych właściwych aktów prawnych.

4. Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej

ze stron.

5. Załącznik do umowy stanowi jej integralną część.

Użyczający Biorący

377

Zbigniew Górka, Krzysztof Ledniowski

ROZDZIAŁ XI

PRAWNO-PRACOWNICZE ZAGADNIENIA PRZEJECIA SZKOŁY

PRZEZ ORGANIZACJĘ POZARZĄDOWĄ

378

11.1. Status prawny pracowników dydaktycznych przed przejęciem szkoły.

Zgodnie z art. 5b uSysOśw prawa i obowiązki nauczycieli przedszkoli, szkół

i placówek określa ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r.

Nr 118, poz. 1112, z późn. zm.), zwana dalej „KN”, która do przepisów KP odsyła tylko w

sprawach z zakresu stosunku pracy w niej nieuregulowanych. Niniejszy podrozdział omawia

najbardziej istotne przepisy KN, kształtujące status prawny pracowników dydaktycznych

szkoły.

W znaczeniu potocznym nauczycielem jest osoba, która trudni się uczeniem kogoś

Definicję prawną tego pojęcia zawiera art. 3 pkt.1 KN , który stanowi, że jeżeli ustawa ta

bez bliższego określenia posługuje się pojęciem nauczyciela rozumie się przez to

nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych

w przedszkolach, szkołach i placówkach wymienionych w art. 1 ust. 1 KN (chodzi tu np.

o zakłady poprawcze, schroniska dla nieletnich, rodzinne ośrodki diagnostyczno-

konsultacyjne, czy publiczne kolegia pracowników społecznych). W art. 3 pkt. 9 uSysOśw

ustawodawca dookreślił to pojęcie stwierdzając, że nauczycielem jest również wychowawca i

inny pracownik pedagogiczny szkoły, placówki oraz zakładu kształcenia i placówki

doskonalenia nauczycieli.

Szczególny charakter pracy nauczyciela, który posiada cechy służby, uzasadnia

uregulowanie treści stosunku pracy nauczyciela w odrębnym akcie prawnym, który z jednej

strony określa szczególny katalog obowiązków nauczyciela, a z drugiej strony zapewnia

nauczycielowi katalog ponadstandardowych świadczeń i zwiększoną ochronę trwałości

stosunku pracy.

Zakres podstawowych obowiązków nauczyciela określony został w art. 6 KN. Zgodnie z

tym, przepisem nauczyciel obowiązany jest:

1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz

podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym

zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć

organizowanych przez szkołę;

2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;

3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;

4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu

Konstytucji, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;

5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą

demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

379

Uchybienia wyżej wymienionym obowiązkom, a także uchybienie godności nauczyciela

powoduje, że ponosi on odpowiedzialność dyscyplinarną (art. 75 ust. 1 KN).

Przepisy KN stanowią również o szczególnej dyspozycyjności nauczyciela, określają

specyficzne dla nauczycieli zasady nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, a także

znaczące odrębności w stosunku do ogólnych wynikających z KP regulacji czasu pracy,

wymiaru urlopu wypoczynkowego, podstawy i sposobu wyliczania wynagrodzenia za pracę.

Określają również system i tryb oceniania pracy nauczyciela, specyficzne wymagania

kwalifikacyjne dla nauczycieli oraz kwestie związane z nadawaniem nauczycielom stopni

awansu zawodowego.

Z przepisów tej ustawy wynikają również tak wyjątkowe uprawnienia jak np. prawo do

urlopu dla poratowania zdrowia, a także szczególne zasady urlopowe związane

z organizacją nauki i występowaniem takich zjawisk jak ferie.

Stopień awansu zawodowego

Na status prawny nauczyciela istotny wpływ ma posiadany przez niego stopień awansu

zawodowego. Art. 9a KN ustala następujące stopnie awansu zawodowego:

1) nauczyciel stażysta;

2) nauczyciel kontraktowy;

3) nauczyciel mianowany;

4) nauczyciel dyplomowany.

Brak stopnia awansu zawodowego skutkuje w ten sposób, że osoba zatrudniana w

charakterze nauczyciela uzyskuje stopień nauczyciela stażysty.

Warunkiem nadania kolejnego stopnia jest posiadanie odpowiedniego wykształcenia

oraz spełnienie określonych w przepisach wykonawczych do KN, wydanych na podstawie

jej art. 9 ust. 2 i 3, szczegółowych wymagań kwalifikacyjnych.

Ponadto dla nadania kolejnego stopnia w przypadku:

1) nauczyciela stażysty, konieczną jest akceptacja komisji kwalifikacyjnej po

przeprowadzonej rozmowie;

2) w przypadku nauczyciela kontraktowego, musi on zdać egzamin przed komisją

egzaminacyjną:

3) w przypadku nauczyciela mianowanego, koniecznym jest uzyskanie akceptacji

komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i

przeprowadzonej z nim rozmowie.

380

Nadanie kolejnych stopni awansu zawodowego następuje po przeprowadzeniu

odpowiednich postępowań kwalifikacyjnych lub egzaminacyjnych (art. 9b ust. 2 KN).

Nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem.

Stosunek pracy nawiązuje się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako

odrębnej jednostki organizacyjnej – w zespole szkół (art. 10 ust. 1 KN).

Podstawą nawiązania stosunku pracy z nauczycielem jest umowa o pracę,

a w przypadku nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, po spełnieniu wymaganych

prawem warunków, o których mowa dalej, mianowanie.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że czym innym jest mianowanie jako stopień

awansu zawodowego nauczyciela, a czym innym mianowanie jako podstawa nawiązania

stosunku pracy nauczyciela. Oznaczanie przez ustawodawcę dwóch różnych instytucji

prawnych „mianowaniem” prowadzi do częstych błędów w praktyce. Należy więc o tym

rozróżnieniu pamiętać.

Nauczyciela zatrudnia dyrektor szkoły na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez

nauczyciela kwalifikacjami oraz zgodnie z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu

zawodowego (art. 11 KN).

Z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje, rozpoczynającą pracę w szkole

stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony, na jeden rok

381

szkolny, w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela

kontraktowego. Na zasadach wynikających z art. 10 ust.2 KN z nauczycielem stażystą

nawiązuje się stosunek pracy na czas określony na kolejny rok szkolny.

W szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły, dopuszcza się

nawiązanie stosunku pracy z osobą legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia,

lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, o ile ta osoba zobowiąże się do

uzyskania wymaganego przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. Jeżeli

nauczyciel w ciągu pierwszego roku pracy w szkole nie zdoła uzyskać odpowiedniego

pedagogicznego przygotowania z przyczyn, które są od niego niezależne, można zawrzeć

z nim umowę o pracę na kolejny rok szkolny, a staż wymagany do ubiegania się o awans na

stopień nauczyciela kontraktowego przedłuża się do czasu uzyskania przygotowania

pedagogicznego (art. 10 ust. 3 KN).

Z nauczycielem, który uzyskał stopień nauczyciela kontraktowego stosunek pracy

nawiązywany jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 10 ust. 4 KN).

W przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa

nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w

szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami mianowanymi czy

dyplomowanymi, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas

określony (art. 10 ust. 7 KN).

Z nauczycielem mianowanym i nauczycielem dyplomowanym stosunek pracy nawiązuje

się na podstawie mianowania jeżeli spełnione są następujące, określone w art. 10 ust. 5 KN

warunki:

1) nauczyciel posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli

państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa

członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony

umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

2) nauczyciel posiada pełną zdolności do czynności prawnych i korzysta z praw

publicznych;

3) nie toczy się przeciwko nauczycielowi postępowanie karne, dyscyplinarne, ani

postępowanie o ubezwłasnowolnienie;

4) nauczyciel nie był karany za przestępstwo umyślne;

5) nauczyciel posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska;

6) istnieją w szkole warunki do zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć na

czas nieokreślony.

Stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje się z dniem określonym w akcie

mianowania, a jeżeli tego dnia nie określono - z dniem doręczenia tego aktu (art. 13 KN).

382

Mianowanie to jest o tyle nietypowe, że według art. 12 ust. 1 KN, nauczyciele zatrudnieni na

podstawie mianowania nie podlegają podporządkowaniu służbowemu określonemu w innych

przepisach prawnych dla mianowanych funkcjonariuszy państwowych.

Akt mianowania i umowa o pracę z nauczycielem powinny określać w szczególności:

a) stanowisko i miejsce pracy;

b) termin rozpoczęcia pracy;

c) wynagrodzenie lub zasady jego ustalania.

Jeżeli stosunek pracy nawiązany został na podstawie umowy o pracę, a zatrudniony

na tej podstawie nauczyciel uzyskał stopień nauczyciela mianowanego i spełnione są

warunki uprawniające do nawiązania stosunku pracy z tym nauczycielem na podstawie

mianowania, istniejący stosunek pracy na podstawie umowy o pracę przekształca się w

stosunek z mianowania. Do takiego samego przekształcenia dochodzi również, gdy w trakcie

trwania umowy o pracę zostały spełnione warunki do nawiązania stosunku pracy z

mianowania, z nauczycielem mianowanym (w sensie stopnia awansu zawodowego) lub

nauczycielem dyplomowanym.

Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy potwierdza na piśmie dyrektor szkoły.

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem.

Istotny wpływ na sposób i skutki rozwiązania stosunku pracy nauczyciela ma podobnie

jak przy nawiązywaniu stosunku pracy posiadany przez nauczyciela stopień awansu

zawodowego.

Jeżeli nauczyciel jest zatrudniony na podstawie mianowania (nauczyciele mianowani i

dyplomowani) stosunek mianowania ulega rozwiązaniu w następujących określonych w art.

23 ust 1 KN sytuacjach:

1) na wniosek nauczyciela;

2) w razie czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli okres

niezdolności przekracza 182 dni;

3) w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub

kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy;

4) w razie ukończenia przez nauczyciela 65 lat życia (jeżeli z ukończeniem 65 lat życia

nauczyciel nie nabył prawa do emerytury, dyrektor szkoły przedłuża okres

zatrudnienia, nie dłużej jednak niż o 2 lata od ukończenia przez nauczyciela 65 lat

życia;

5) w razie uzyskania negatywnej oceny pracy dokonanej zgodnie z zasadami

określonymi w art. 6a KN;

383

6) w razie cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole.

W art 23 ust. 2 KN określono, w którym momencie następuje, w zależności od przyczyn

rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem mianowanym. Ma to miejsce:

1) z końcem roku szkolnego, po uprzednim złożeniu przez nauczyciela wypowiedzenia;

2) z końcem tego miesiąca w którym upływa, okres czasowej niezdolności nauczyciela

do pracy czy też z końcem roku szkolnego, w którym nauczyciel ukończył 65 lat

życia, po uprzednim wypowiedzeniu;

3) końcem miesiąca, w którym dyrektor szkoły otrzymał ostateczne orzeczenie

o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy; .

4) z końcem roku szkolnego w którym nauczyciel ukończył 65 lat życia, po uprzednim

wypowiedzeniu;

5) z końcem tego miesiąca, w którym upływa trzymiesięczne wypowiedzenie, licząc od

otrzymania przez nauczyciela negatywnej oceny pracy;

6) z końcem tego miesiąca, w którym nastąpiło cofniecie skierowania do nauczania

religii.

Rozwiązanie stosunku pracy z zatrudnionym na podstawie mianowania nauczycielem

może także nastąpić na mocy porozumienia stron, a także w razie nieusprawiedliwionego

niezgłoszenia się nauczyciela na badanie okresowe lub kontrolne, z końcem miesiąca, w

którym dyrektor otrzymał o tym informację (art. 23 ust. 4 KN).

Przywołany w poprzednim zdaniu przepis znajdzie odpowiednie zastosowanie w

sytuacji gdy nauczyciel mianowany dwukrotnie bez usprawiedliwienia nie zgłosi się na

badanie okresowe lub kontrolne, na które został skierowany przez dyrektora szkoły.

Umowa o pracę z nauczycielem zawarta na czas nieokreślony może zostać

rozwiązana przez każdą ze stron za trzymiesięcznym wypowiedzeniem, z końcem roku

szkolnego. W każdym czasie i bez wypowiedzenia rozwiązać można taką umowę w razie

niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż rok. Zastosowanie w stosunku

do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdują również przywołane

powyżej ze względu na ich zastosowanie do nauczycieli mianowanych, przepisy art. 23 ust.

1 pkt 3-6 i ust. 2 pkt 3-6 KN.

Szczególnym przypadkiem rozwiązania z nauczycielem stosunku pracy jest całkowita

lub częściowa likwidacja szkoły. W pierwszym wypadku dyrektor szkoły rozwiązuje z

nauczycielem stosunek pracy. W sytuacji częściowej likwidacja szkoły, albo gdy następują w

niej zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmiany

planu nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze

zajęć, dyrektor może z nauczycielem rozwiązać stosunek pracy, albo na wniosek

nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny (polegający na pozostawaniu przez nauczyciela

384

w stosunku pracy bez jej świadczenia przez okres 6 miesięcy, po którym stosunek pracy

wygasa; w czasie stanu nieczynnego nauczyciel jest uprawniony tylko do wynagrodzenia

zasadniczego).

Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na

ograniczenie zatrudnienia do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć

(art. 22 ust. 2 KN).

Wygaśnięcie stosunku pracy nauczyciela.

Stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa w razie prawomocnego ukarania

w postępowaniu dyscyplinarnym karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy, lub karą

dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie

nauczycielskim w okresie trzech lat od ukarania, lub karą wydalenia z zawodu

nauczycielskiego. Taki sam skutek następuje w przypadku prawomocnego skazania

nauczyciela na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu lub

utraty pełnej zdolności do czynności prawnych, także prawomocnego skazania za

przestępstwo popełnione umyślnie, a także w razie upływu trzymiesięcznego okresu

odbywania kary pozbawienia wolności oraz gdy dochodzi do stwierdzenia, że nawiązanie

stosunku pracy nastąpiło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów albo zostało

dokonane z naruszeniem warunków dotyczących nawiązania stosunku pracy z nauczycielem

mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym (art. 26 ust. 1 KN).

Wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza dyrektor szkoły, a w stosunku do niego –

organ prowadzący szkołę (art. 26 ust. 2 KN).

Stosunek pracy nauczyciela wygasa również, gdy nowo zatrudniony nauczyciel nie

usprawiedliwi w ciągu 7 dni swojego nieprzystąpienia do pracy (art. 16 KN).

Skutek ten następuje również po upływie sześciomiesięcznego okresu pozostawania

w stanie nieczynnym, w który nauczyciel został przeniesiony na podst. art. 20 ust. 1 KN.

Wynagrodzenie nauczyciela.

Zasady wynagradzania nauczycieli regulują przepisy rozdziału 5 KN, a także

przepisy zawarte w rozporządzeniach wydanych na podstawie delegacji zawartych w art. 30

ust. 5-7b KN.

Składniki wynagrodzenia nauczycieli wymienia art. 30 KN, zgodnie z którym są to:

1) wynagrodzenie zasadnicze;

2) dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny, za warunki pracy;

3) wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;

385

4) nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń

z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych.

Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od stopnia

awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji oraz od wymiaru zajęć obowiązkowych, a

wysokość dodatków uzależniona jest od ich rodzaju, od okresu zatrudnienia, jakości

świadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć, powierzonego stanowiska

lub sprawowanej funkcji oraz trudnych lub uciążliwych warunków pracy (art. 32 ust. 2 KN).

W art 30 ust 3 KN określa się średnie wynagrodzenie nauczycieli, które odnosi się do

kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Średnie

wynagrodzenie wynosi dla:

1) nauczyciela stażysty - 100 % kwoty bazowej;

2) nauczyciela kontraktowego - 111 % kwoty bazowej;

3) nauczyciela mianowanego - 144 % kwoty bazowej;

4) nauczyciela dyplomowanego - 184 % - kwoty bazowej.

Odniesienie wynagrodzenia nauczyciela do corocznie ustalanej kwoty bazowej

gwarantuje im swego rodzaju waloryzację. Podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli

następuje nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ogłoszeniu ustawy budżetowej, z

wyrównaniem od dnia 1 stycznia danego roku (art. 30 ust. 11 KN).

W kształtowaniu zasad wynagradzania nauczycieli istotną rolę przewidział

ustawodawca dla organu prowadzącego szkołę, a będącego j.s.t, który określa na

podstawie art 30 ust. 6 KN dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w

drodze regulaminu:

1) wysokość stawek dodatków za wysługę lat, funkcyjnego, motywacyjnego i za warunki

pracy oraz szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków;

2) wysokość dodatku mieszkaniowego, zasady jego przyznawania i wypłacania;

3) szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny

ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;

4) wysokość i warunki wypłacania składników wynagrodzenia (nagród i innych

świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z

zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków), o ile nie są określone w

KN lub w odrębnych przepisach w taki sposób, aby średnie wynagrodzenia

nauczycieli, składające się ze składników wynagrodzenia, odpowiadały na obszarze

działania danej jednostki samorządu terytorialnego co najmniej średnim

wynagrodzeniom nauczycieli określonym na podst. art. 30 ust. 3 KN.

386

Wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie z góry, w pierwszym dniu

miesiąca. Jeżeli pierwszy dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy,

wynagrodzenie wypłacane jest w dniu następnym (art. 39 ust. 3 KN). Składniki

wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych

prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. Jeżeli

ostatni dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane

jest w dniu poprzedzającym ten dzień, a w wypadkach szczególnie uzasadnionych

wynagrodzenie może być wypłacone w jednym z ostatnich pięciu dni miesiąca lub w dniu

wypłaty wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 3 omawianego przepisu.

Oprócz opisanych wcześniej składników wynagrodzenia nauczyciele otrzymują

nagrodę jubileuszową (art. 47 KN) oraz wynagrodzenie roczne na zasadach i w wysokości

określonych w ustawie z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla

pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. Nr 160, poz. 1080, z późn. zm.).

Otrzymywać również mogą nagrody z tworzonego dla nich funduszu na nagrody za

osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze (art. 49 KN).

Uprawnienia urlopowe i emerytalne nauczyciela.

Wymiar urlopu wypoczynkowego nauczyciela uzależniony jest od rodzaju szkoły

w jakiej nauczyciel jest zatrudniony. Nauczycielowi w szkole, gdzie przewidziano

w organizacji ferie szkolne – urlop przysługuje w wymiarze równym okresowi ferii letnich

i zimowych. Urlop ten wykorzystuje się podczas trwania ferii letnich i zimowych.

Dla nauczycieli szkół, gdzie nie przewidziano ferii – urlop wypoczynkowy przysługuje

w wymiarze 35 dni roboczych, w okresie jaki jest ustalony w planie urlopów. W ramach

wymiaru urlopu nauczycielowi przysługuje prawo do nieprzerwanego co najmniej

czterotygodniowego urlopu.

Nauczyciel ma prawo do urlopu dla poratowania zdrowia.

Nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po

przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania

zdrowia, w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia.

Urlopu dla poratowania zdrowia udziela się w wymiarze nieprzekraczającym

jednorazowo roku, a jego łączny wymiar w okresie całego zatrudnienia nie może

przekraczać 3 lat.

Gdy nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok,

urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca

miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne

(art. 73 ust. 1 i 2 KN).

387

Wymóg siedmioletniego okresu pracy w szkole dotyczy udzielenia pierwszego urlopu

dla poratowania zdrowia. Okres ten, powinien przypadać bezpośrednio przed datą

rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia. Nauczyciel w okresie przebywania na urlopie

dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego

i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków

socjalnych.

Nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć przysługuje również

uprawnienie do płatnego urlopu dla dalszego kształcenia.

Uprawnienia emerytalne nauczyciela i członków jego rodziny wynikają z art. 86 KN.

Nauczyciel oraz członek jego rodziny mają prawo do zaopatrzenia emerytalnego

określonego w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z

uwzględnieniem przepisów KN, z tym że nauczyciel zaliczany jest do pracowników

wykonujących pracę w szczególnym charakterze.

Nauczyciel może przejść na emeryturę po rozwiązaniu na jego wniosek stosunku

pracy jeżeli wykaże się 30-to letnim okresem zatrudnienia (u wszystkich pracodawców i na

każdym stanowisku), w tym 20-to letnim w szczególnym charakterze.

Nauczycielowi, którego stosunek pracy ustał na skutek przejścia na emeryturę lub

rentę, w związku z przejściem na te świadczenia przysługuje odprawa w wysokości

dwumiesięcznego, ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym

miejscem jego pracy.

Podstawę wymiaru emerytury lub renty dla nauczyciela ustala się na zasadach

ogólnych, wynikających z przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych z tym, że do podstawy tej wlicza się również wynagrodzenie za godziny

ponadwymiarowe, dodatki, świadczenia w naturze, jeżeli z nich nie korzysta po przejściu na

emeryturę oraz wszystkie nagrody uzyskane w okresie, z którego wynagrodzenie stanowi

podstawę wymiaru emerytury lub renty.

Inne szczególne uprawnienia nauczyciela

Nauczyciel zatrudniony na terenach wiejskich i w miastach do 5000 mieszkańców ma

prawo do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której położona jest szkoła.

Nauczyciel zatrudniony na terenie wsi ma prawo otrzymać do osobistego

użytkowania działkę gruntu o powierzchni nie większej niż 0,25 ha.

Nauczyciel, który uzyskał stopień nauczyciela kontraktowego w ciągu dwóch lat od

dnia podjęcia pierwszej pracy zawodowej w życiu w szkole i posiada kwalifikacje wymagane

do zajmowania określonego stanowiska, ma prawo do jednorazowego zasiłku na

zagospodarowanie w wysokości dwumiesięcznego otrzymywanego wynagrodzenia

388

zasadniczego. Zasiłek ten wypłaca na wniosek nauczyciela szkoła stanowiąca podstawowe

miejsce zatrudnienia nauczyciela.

Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano

stosunek pracy z powodu całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły przysługuje odprawa

pieniężna w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Nauczycielowi

zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę z którym rozwiązano stosunek pracy z tych

samych przyczyn przysługuje odprawa przewidziana uZwolGrup, gdzie maksymalny jej

wymiar to trzymiesięczne wynagrodzenie.

Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano

stosunek pracy z przyczyny określonej w art. 23 ust. 1 pkt 3 KN, które to przyczyny

wskazane zostały w niniejszym podrozdziale, przyznaje się odprawę pieniężną w wysokości

jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie trwania

stosunku pracy - za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, w sumie jednak w

wysokości nieprzekraczającej sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązuje się

stosunek pracy z powodu niepodjęcia pracy w okresie dwuletniego okresu urlopu

bezpłatnego udzielonego z powodu niemożności zapewniania pracy w miejscu stałego

zamieszkania współmałżonka (art. 70 KN), również przyznaje się odprawę pieniężną w

wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie

trwania stosunku pracy - za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela,

nieprzekraczającą jednak:

1) trzymiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, jeżeli okres pracy nauczycielskiej nie

przekroczył 10 lat;

2) sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, jeżeli okres pracy

nauczycielskiej przekroczył 10 lat.

W przypadku cofnięcia skierowania do nauczania religii, nauczycielowi

zatrudnionemu na podstawie mianowania przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości

jednomiesięcznego wynagrodzenia za każdy rok pracy na stanowisku nauczyciela religii, nie

więcej jednak niż w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

389

11.2. Status prawny pracowników pozadydaktycznych przed przejęciem szkoły.

Zgodnie z art. 5d uSysOśw status prawny pracowników niebędących nauczycielami

zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki j.s.t. określają

przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr

223, poz. 1458, z późn. zm.).

Według art. 6 ust. 1 uPracSam, pracownikiem samorządowym może być osoba,

która jest obywatelem polskim, ma pełną zdolność do czynności prawnych, korzysta z pełni

praw publicznych oraz posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na

określonym stanowisku. Ponadto pracownik samorządowy powinien posiadać co najmniej

wykształcenie średnie, nie być skazanym prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne

przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe i

cieszyć się nieposzlakowaną opinią (art. 6 ust. 3 uPracSam).

Pracownik samorządowy, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na kierowniczym

stanowisku urzędniczym, winien dodatkowo posiadać co najmniej trzyletni staż pracy lub

wykazać, że wykonywał przez co najmniej 3 lata działalność gospodarczą o charakterze

zgodnym z wymaganiami na danym stanowisku. Powinien posiadać również wykształcenie

wyższe pierwszego lub drugiego stopnia w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym

(art. 6 ust. 4 uPracSam).

390

W szkołach prowadzonych przez j.s.t. w szczególności małych, raczej

nieprawdopodobnym jest zatrudnianie pracowników na stanowiskach urzędniczych. Będą to

z pewnością pracownicy obsługi i zatrudnieni na stanowiskach pomocniczych. Z tego też

powodu zbędnym jest w niniejszym poradniku omawianie zasadniczego dla urzędniczych

stanowisk sposobu nawiązywania stosunku pracy z wykorzystaniem instytucji

konkurencyjnego naboru.

Wykaz stanowisk pomocniczych i obsługi a także szczegółowe wymagania

kwalifikacyjne zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 roku w sprawie

wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50, poz. 398, z późn. zm.).

Jako podstawa zatrudnienia pracownika samorządowego w szkole prowadzonej

przez j.s.t. funkcjonuje umowa o pracę na czas nieokreślony lub czas określony.

Jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej

nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na

podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.

W sprawach nieuregulowanych w uPracSam stosuje się do pracowników

samorządowych odpowiednio przepisy KP. Dotyczy to w szczególności zasad rozwiązywania

umów o pracę.

Pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za

wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa, jednorazowa odprawa w związku z przejściem na

emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na

zasadach określonych w odrębnych przepisach (tzw. trzynastka) – art. 36 ust. 2 uPracSam.

Przepis art. 38 uPracSam określa zasady na jakich przyznawany jest dodatek za

wieloletnią pracę, czy jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę

z tytułu niezdolności do pracy. Z tytułu przejściowego zwiększenia zakresu obowiązków

pracownikowi samorządowemu może być przyznany dodatek specjalny.

Do podstawowych obowiązków pracownika samorządowego należy dbałość

o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesu

publicznego oraz indywidualnych interesów obywateli (art. 24 uPracSam).

Do obowiązków pracownika samorządowego wymienionych w tej ustawie należy

również przestrzeganie Konstytucji i innych przepisów prawa, wykonywanie zadań

sumiennie, sprawnie i bezstronnie, udzielanie informacji organom, instytucjom i osobom

fizycznym oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu jednostki, w której

pracownik jest zatrudniony, jeżeli prawo tego nie zabrania, dochowanie tajemnicy ustawowo

chronionej, zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z obywatelami,

zwierzchnikami, podwładnymi oraz współpracownikami, zachowanie się z godnością

w miejscu pracy i poza nim oraz stałe podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

391

11.3. Modyfikacja stosunku pracy w toku procesu przejęcia szkoły.

Przekazanie prowadzenia szkoły osobie fizycznej lub osobie prawnej niebędącej

j.s.t. powoduje istotne zmiany dla nauczycieli i pracowników pozadydaktycznych szkoły w

zakresie stosunków pracowniczych. Zasadniczym skutkiem bowiem takiego przekazania jest

zmiana zasad, na jakich zatrudnia się wszystkich pracowników szkoły, przede wszystkim

tych, które określają sposób ustalania i wysokość wynagrodzenia. Oczywistym celem

ustawodawcy było umożliwienie zachowania niewielkich szkół, poprzez zracjonalizowanie ich

kosztów w szczególności pracowniczych. Ta racjonalizacja odbywa się z wykorzystaniem

istniejących i funkcjonujących uregulowań w zakresie prowadzenia szkół publicznych przez

osoby fizyczne i osoby prawne nie będące j.s.t. Możliwość przekazania szkoły założonej i

prowadzonej przez j.s.t. system ten tylko uzupełnia.

Zmiany w zakresie stosunków pracy i tryb ich zmian na skutek przekazania prowadzenia

szkoły osobie fizycznej lub osobie prawnej niebędącej j.s.t. normują:

1) w stosunku do nauczycieli art. 5l -5r uSysOśw,

2) w stosunku do pracowników pozadydaktycznych art 231 KP.

Ustawa o systemie oświaty nakłada na j.s.t., po podjęciu decyzji o przekazaniu szkoły

do prowadzenia, obowiązek powiadomienia w terminie 6 miesięcy przed dniem przekazania

szkoły pracowników oraz zakładowej organizacji związkowej o terminie przekazania szkoły,

jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych i socjalnych skutkach dla pracowników oraz

nowych warunkach pracy i płacy (art. 5 ust. 5l uSysOśw).

Ustawa nie określa sposobu, w jaki należy dokonać powiadomienia

o terminie przekazania szkoły. Dla uniknięcia wątpliwości oraz w celach dowodowych

najlepiej przyjąć, że powiadomienie powinno być złożone na piśmie w sposób właściwy dla

składania oświadczeń woli. Dlatego, wszyscy adresaci tego powiadomienia powinni

otrzymać je na 6 miesięcy przed dniem przekazania szkoły w taki sposób, aby mogli się

zapoznać z jego treścią. Ma to duże znaczenie, gdyż od momentu doręczenia

powiadomienia rozpoczyna swój bieg trzymiesięczny termin na złożenie przez nauczycieli

oświadczenia o odmowie przejścia do przejmowanej szkoły, które w razie jego złożenia

skutkuje rozwiązaniem stosunku pracy.

392

Powiadomienie należy doręczyć pracownikom szkoły oraz wszystkim zakładowym

organizacjom związkowym, które działają w danej szkole. Ustawa nie rozróżnia, jakich

pracowników dotyczy powiadomienie, a zatem należy przyjąć, że są to zarówno nauczyciele,

jak i pracownicy pozadydaktyczni.

Treść powiadomienia powinna zawierać: termin przekazania szkoły, jego przyczyny,

prawne ekonomiczne i socjalne skutki dla pracowników oraz nowe warunki pracy i płacy.

Dniem przekazania szkoły jest dzień określony w uchwale organu stanowiącego j.s.t.,

na mocy, której następuje przekazanie szkoły. Będzie on wynikał również z treści umowy o

przekazaniu do prowadzenia szkoły. Najczęściej jest to dzień 1 września danego roku

kalendarzowego, choć możliwe jest przekazanie szkoły w każdym innym terminie.

Przyczyną przekazania szkoły będą w szczególności takie okoliczności obiektywne,

które mogłyby determinować nawet zmianę sieci szkół prowadzonych przez j.s.t. i likwidację

podlegającej przekazaniu do prowadzenia szkoły. Będą to przyczyny o charakterze

demograficznym i ekonomicznym tj. spadek liczby uczniów oraz wysokie koszty jej

utrzymania, których nie jest w stanie pokryć j.s.t. będąca organem prowadzącym szkołę.

Prawne, ekonomiczne i socjalne skutki dla pracowników przejmowanej szkoły będą

polegały na zmianie formy prawnej szkoły, która nie będzie już komunalną jednostką

budżetową i przejęcie jej przez nowy podmiot. Spowoduje to zmianę pracodawcy oraz

podstawy i warunków zatrudnienia, a co za tym idzie zmniejszenie wysokości

wynagrodzenia, odebranie uprawnień do dodatkowych świadczeń, w tym świadczeń

socjalnych oraz zwiększenie wymiaru godzin pracy (w przypadku nauczycieli).

Te elementy powiadomienia wskazują na jego głównie informacyjny charakter, który

ma umożliwić zainteresowanym i głównie dotkniętym skutkami przekazania poznanie

motywów takiej zmiany i odpowiednie dostosowanie się do niej, z rezygnacją z zatrudnienia

w przekazywanej szkole włącznie.

Chociaż przepis mówi o informowaniu o skutkach prawnych przekazania szkoły do

prowadzenia, celowym wydaje się zawarcie w powiadomieniu informacji o uprawnieniu

nauczyciela do odmowy przejścia do przejmowanej szkoły i skutkach takiej odmowy, które

omówione zostały dalej. Ponadto ze względu na pracowników pozadydaktycznych powinno

to powiadomienie dla nich zawierać informacje przewidziane w art. 231 § 3 KP w tym

również o możliwości rozwiązania przez nich umowy o pracę po przejęciu prowadzenia

szkoły, bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem.

Elementem powiadomienia jest również przedstawienie nowych warunków pracy

i płacy. W sytuacji w której aż do przekazania j.s.t. nie musi mieć wiedzy, jak będą

się kształtowały warunki zatrudnienia u nowego pracodawcy, jakim będzie podmiot

przejmujący szkołę, sensu tej regulacji należy dopatrywać się w konieczności powiadomienia

pracowników i organizacji związkowych o najważniejszych skutkach przekazania

w szczególności, że zmienione po przekazaniu szkoły stosunki pracy będą kształtowane na

393

podstawie umowy o pracę, a w stosunku do nauczycieli przepisy KN będą obowiązywały

jedynie w ograniczonym zakresie nieobejmującym zasad wynagradzania, dodatkowych

świadczeń czy też przywilejów.

Powiadomienie nie rodzi po stronie pracownika roszczenia o ukształtowanie jego

umowy o pracę po przejęciu na warunkach opisanych w powiadomieniu. Należy jednak mieć

na uwadze, że podanie w informacji w sposób stanowczy szczegółowych informacji o

warunkach późniejszego zatrudnienia przez podmiot przejmujący szkołę do prowadzenia

może zostać odebrane jako wiążące. Taka jasna deklaracja j.s.t. zawarta w powiadomieniu o

przyszłych warunkach, w szczególności o wysokości wynagrodzenia, może być przez

nauczyciela wskazywana jako wprowadzająca w błąd, który skutkował tym, że pracownik ten

nie skorzystał z prawa do odmowy przejścia do szkoły przejmowanej, a w konsekwencji jako

źródło roszczeń w stosunku do gminy o naprawienie szkody np. w postaci odprawy, której

przez to nie otrzymał.

Godna polecenia jest praktyka, w której wszystkie najbardziej zainteresowane strony,

tj. podmiot przejmujący szkołę do prowadzenia a także pracownicy będą współdziałać w ten

sposób, że równolegle do procedury przygotowującej szkołę do przekazania, prowadzone

będą pomiędzy nimi rokowania co do warunków pracy po przekazaniu szkoły.

Obowiązek dokonania powiadomienia spoczywa na j.s.t. Nie dokonuje jej zatem sam

dotychczasowy pracodawca (szkoła). Właściwym jest aby uchwała o przekazaniu szkoły do

prowadzenia powierzając organowi wykonawczemu wykonanie tej uchwały wskazała ten

organ jako właściwy do dokonania powiadomienia.

Czynność ta, pomimo że stanowi zapowiedź zmiany (pogorszenia) warunków

zatrudnienia, nie jest zaskarżalna do sądu pracy ani w jakimkolwiek innym trybie.

Nauczyciel może w terminie 3 miesięcy od uzyskania opisanych powyżej informacji

złożyć oświadczenie o odmowie przejścia do szkoły przejmowanej przez osobę fizyczną lub

osobę prawną niebędącą j.s.t. (art. 5 ust. 5m uSysOśw). Powyższy termin liczy się od dnia

doręczenia powiadomienia i upływa z końcem ostatniego dnia, który datą odpowiada

początkowemu dniowi terminu, a więc np.: od 30 stycznia do 30 marca. Gdyby jednak

okazało się, że dnia, który odpowiadałby początkowemu dniowi terminu nie ma w danym

miesiącu, to termin ten upływa w ostatnim dniu miesiąca np.: od 31 stycznia do 28 lutego

(art. 300 KP w zw. z art. 112 KC). Oświadczenie ma być złożone w formie pisemnej. Ustawa

nie wskazuje adresata tego oświadczenia. Skoro jest ono odpowiedzią na powiadomienie

pochodzące od j.s.t. to wydaje się, że powinno być skierowane do organu, który

powiadomienia dokonał. Autorzy uważają, za wskazane aby w powiadomieniu określić, komu

należy doręczyć ewentualne oświadczenie o odmowie przejścia. Należy pamiętać, że

oświadczenie o odmowie przejścia musi zostać doręczone przez upływem terminu do jego

złożenia, co trzeba uwzględnić jeżeli do złożenia oświadczenia wykorzystane będzie droga

pocztowa. Ustawa nie określa, jakie są konsekwencje niezłożenia oświadczenia w terminie.

W takiej sytuacji należy przyjąć, że niezłożenie oświadczenia oznacza wyrażenie zgody na

przejście do przejmowanej szkoły.

394

Złożenie przez nauczyciela oświadczenia o odmowie przejścia do przejmowanej

szkoły powoduje rozwiązanie stosunku pracy. Dokonane w ten sposób rozwiązanie

jest zrównane w skutkach z rozwiązaniem z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 KN.

Rozwiązanie stosunku pracy następuje z dniem przekazania szkoły, chyba że nauczyciel do

dnia rozwiązania stosunku pracy wyrazi zgodę na przeniesienie do innej szkoły lub placówki

prowadzonej przez daną j.s.t. (art. 5 ust. 5n uSysOśw).

Nie ulega wątpliwości, że po odmowie przejścia zbędnym jest składanie w

przedmiocie rozwiązania stosunku pracy jakiegokolwiek oświadczenia woli przez dyrektora

szkoły. Oczywistą wolą ustawodawcy jest, aby zdarzenie w postaci oświadczenia

nauczyciela o odmowie przejścia do przejmowanej szkoły powodowało rozwiązaniem

stosunku pracy z tym nauczycielem i wywoływało skutki, jaki prawo wiąże z rozwiązaniem

stosunku pracy na podstawie art. 20 ust 1 KN, tj. w szczególności uprawniało go do

sześciomiesięcznej odprawy. Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem nastąpi z dniem

przekazania szkoły, który został określony w uchwale organu stanowiącego j.s.t. oraz w

umowie o przekazanie prowadzenia szkoły.

Skutek rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem nie nastąpi po terminowym

złożeniu oświadczenia o odmowie przejścia do przejętej szkoły, jeżeli przed dniem

przekazania szkoły wyrazi ten nauczyciel zgodę na przeniesienie go do innej szkoły,

prowadzonej przez tą samą j.s.t., która przekazuje szkołę.

Takie przeniesienie może dotyczyć nauczyciela zatrudnionego na podstawie

mianowania, a więc nauczyciela mianowanego i dyplomowanego. Przeniesienia nauczyciela

dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel ma być przeniesiony, po zasięgnięciu opinii

organu nadzorującego tą szkołę i za zgodą dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest

zatrudniony (art. 18 ust 1 i ust. 4 KN). Powyższa regulacja nie dotyczy nauczycieli religii, w

przypadku których przeniesienia dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel otrzymał

skierowanie, w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony i po

zawiadomieniu organów prowadzący te szkoły (art. 18 ust. 5 KN).

Brak oświadczenia o odmowie przejścia skutkuje z mocy prawa tym, że nauczyciel

staje się stroną stosunku pracy z podmiotem przejmującym szkołę do prowadzenia, bez

konieczności składania w tym zakresie jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń woli.

Ustalenie nowych warunków pracy dla nauczycieli – proszę o podkreślenie na czarno

Z uwagi na to, że do podmiotu przejmującego nie stosuje się regulacji KN w zakresie

uprawnień pracowniczych nauczycieli, zachodzi konieczność ustalenia nowych warunków

pracy i płacy dla nauczycieli przejętej szkoły.

Osoba fizyczna lub osoba prawna niebędąca j.s.t. z dniem przejęcia szkoły

jest zobowiązana zaproponować nauczycielom nowe warunki pracy i płacy oraz wskazać

termin, nie krótszy niż 7 dni, do którego nauczyciele mają złożyć oświadczenie o przyjęciu

lub odmowie przyjęcia proponowanych im warunków (art. 5 ust. 5o uSysOśw).

395

Nauczyciele po przejęciu szkoły mogą zatem ponownie przeanalizować, czy chcą w

niej pozostać. W tym celu muszą złożyć w wyznaczonym terminie oświadczenie

o przyjęciu lub odmowie zaproponowanych warunków pracy i płacy. Oświadczenie takie

należy złożyć w formie pisemnej w taki sposób, aby osoba będąca jego adresatem mogła

się z nim zapoznać w wyznaczonym terminie. Brak złożenia oświadczenia o odmowie

przyjęcia nowy warunków pracy i płacy będzie skutkował ich przyjęciem.

Złożenie przez nauczyciela oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków

pracy i płacy powoduje rozwiązanie stosunku pracy z upływem 3 miesięcy od dnia, do

którego nauczyciel miał złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia nowy

warunków pracy i płacy (art. 5 ust. 5p uSysOśw).

Do czasu przyjęcia nowych warunków pracy i płacy albo rozwiązania stosunku pracy

z powodu odmowy ich przyjęcia, w zakresie praw i obowiązków nauczyciela stosuje się

przepisy będące podstawą dotychczasowego zatrudnienia, a więc przepisy KN wraz z jej

aktami wykonawczymi (art. 5 ust. 5r uSysOśw). Nauczyciel do chwili rozwiązania stosunku

pracy ma zatem prawo do wszystkich uposażeń, w tym dodatków do wynagrodzenia

zasadniczego, które dotychczas mu przysługiwały, jak również prawo do nabycia w tym

okresie uprawnień wynikających z przepisów regulujących jego stosunek pracy.

Zaproponowanie nowych warunków nauczycielom jest obowiązkiem osoby fizycznej

lub osoby prawnej po przejęciu szkoły. Na pytanie jakie byłyby skutki sytuacji, w której

zaniechano by tego obowiązku, należy odpowiedzieć w ten sposób, że nie niweczyłaby ta

sytuacja skutków przejścia. Po prostu do czasu skutecznej zmiany warunków, nauczyciel

zachowałby dotychczasowe uprawnienia. Nie traciłby również prawa do odmowy przyjęcia

warunków, gdy w końcu zostaną mu zaproponowane później. Nie sposób bowiem

przyjmować, że miałby ponosić ujemne skutki zaniechania pracodawcy.

Wydaje się, że proponując nowe warunki nie można pracownikowi mianowanemu lub

zatrudnionemu na podstawie umowy na czas nieokreślony zaproponować umowy

terminowej. Wniosek taki wynika choćby z ugruntowanego poglądu, że w pokrewnej instytucji

wypowiedzenia warunków pracy i płacy nie jest możliwa w tym trybie zmiana rodzaju umowy.

Dlatego w omawianej sytuacji należy przyjąć, że bezterminowe stosunki pracy powinny

zachować tę swoją cechę.

Przeszkodą dla zmiany warunków w omawianym trybie z pewnością nie będzie

usprawiedliwiona np. chorobą nieobecność w pracy, ponieważ czynność ta nie jest

wypowiedzeniem i może być pomimo takich okoliczności skutecznie dokonana.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że obowiązek proponowania nowych warunków

nałożony został na osobę fizyczną lub prawną, która przejmuje do prowadzenia szkołę.

Czynność ta niewątpliwie ma charakter kształtujący stosunki pracy. Pomimo to, nie ma jej

dokonać pracodawca nauczycieli. Pracodawcą bowiem dla nich jest sama szkoła. Przymiot

396

bycia pracodawcą powszechnie przyznaje się jej w świetle art. 39 ust. 3 uSysOśw, który

określa dyrektora szkoły jako kierownika zakładu pracy oraz art. 3 i 31, KP zgodnie, z którymi

pracodawcą jest jednostka organizacyjna choćby nie posiadała osobowości prawnej, a za

takiego pracodawcę czynności z zakresu prawa pracy dokonuje osoba zarządzająca tą

jednostką.

Obarczenie powyższym obowiązkiem osoby fizycznej lub prawnej, która przejmuje do

prowadzenia szkołę, podyktowane jest być może również tym, że adresatem propozycji

nowych warunków złożonej w omawianym trybie jest też dyrektor szkoły, sam z reguły

będący nauczycielem.

Ustalenie nowych warunków pracownikom pozadydaktycznym

Opisany powyżej tryb proponowania nowych warunków i uprawnienie do odmowy ich

przyjęcia nie ma zastosowania do pracowników pozadydaktycznych szkoły. Tych

pracowników powiadamiania się tylko o przekazaniu szkoły w trybie art. 5 ust 5l uSysOśw.

Do ich stosunków pracy będą miały zastosowanie przepisy art. 231 KP, regulujące

kwestię przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, w tym skutki takiego przejścia. Ich

stosowanie wobec braku regulacji w uSysOśw uzasadnione jest tym, że przepis dotyczy

zakładu pracy w znaczeniu przedmiotowym (zespołu składników majątkowych w tym

zwłaszcza nieruchomości i zadań), gdy zmienia się na skutek rozmaitych zdarzeń podmiot,

który tym zakładem pracy dysponuje. Ważnym skutkiem przekazania szkoły jest właśnie

oddanie do korzystania np. w drodze użyczenia mienia szkoły prowadzonej wcześniej przez

j.s.t. Drugim ważnym skutkiem jest przejęcie zadania prowadzenia szkoły. Zwrócić również

należy uwagę na to, że przejęta szkoła co prawdą organizacyjnie zawsze będzie

wyodrębnioną od organu prowadzącego, ale odpowiedzialność majątkową, w szczególności

za zobowiązania ponosił będzie prowadzący szkołę w miejsce j.s.t., tym bardziej, że

przekazanie szkoły jest równoznaczne z likwidacją jednostki budżetowej, którą do dnia

przekazania była szkoła.

Stosowanie art. 231 KP podlegało będzie jednakże pewnym modyfikacjom. Zdaniem

autorów, w sytuacji gdy na podst. art. 5 ust. 5l uSysOśw powiadamiani o skutkach przejścia

są wszyscy pracownicy szkoły, to nie ma uzasadnienia powtórne powiadamianie tylko

pracowników pozadydaktycznych w trybie art. 231 § 3 KP.

Pracownicy ci stają się pracownikami przejętej szkoły z mocy prawa. Nie potrzeba

zawierać z nimi nowej umowy. Mogą oni jednak na podst. art. 231 § 3 KP rozwiązać z nowym

pracodawcą stosunki pracy bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem w

terminie dwóch miesięcy od przejścia zakładu pracy.

Treść stosunków pracy pracowników pozadydaktycznych po przejściu szkoły

pozostanie niezmieniona. Wynika to z wywiedzionej w orzecznictwie sądów zasady, że w

sytuacji, gdy do określonej grupy pracowników przestały mieć zastosowanie określone

397

przepisy prawa pracy (w tym wypadku uPracSam), to i tak wynikające z nich warunki stały

się treścią ich indywidualnych stosunków pracy. Dlatego w celu dostosowania

indywidualnych warunków zatrudnienia do obowiązujących w organizacji przejmującej

pracowników koniecznym jest dokonanie wypowiedzenia zmieniającego.

11.4. Skutki rozwiązania stosunku pracy w wyniku przejęcia szkoły.

Skutki rozwiązania stosunku pracy w wyniku przejęcia szkoły można podzielić

na te odnoszące się do nauczycieli i pracowników pozadydaktycznych. W pierwszej

kolejności zostaną omówione skutki rozwiązania stosunku pracy nauczycieli.

Nauczycielowi, któremu z dniem przejęcia szkoły rozwiązał się stosunek pracy

przysługuje odprawa. Wysokość odprawy oraz podstawa jej przyznania są zależne od

podstawy nawiązania stosunku pracy z nauczycielem.

Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, a więc nauczycielowi

mianowanemu i dyplomowanemu przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego

wynagrodzenia zasadniczego (art. 20 ust. 2 KN). Zgodnie z ustawą KN wynagrodzenie

zasadnicze nie obejmuje:

1) dodatków: za wysługę lat, dodatku motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki

pracy;

2) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;

3) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem

świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz dodatków socjalnych

tj. dodatku mieszkaniowego i tzw. dodatku wiejskiego (art. 20 ust 2 KN w zw. z art. 30

ust. 1 KN).

Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, a więc nauczycielowi

kontraktowemu przysługują świadczenia określone w przepisach uZwolGrup (art. 20 ust. 2

KN). Takim świadczeniem będzie odprawa, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy

przyznawana w wysokości:

1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli nauczyciel był zatrudniony w danej szkole

krócej niż 2 lata;

2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli nauczyciel był zatrudniony w danej szkole

od 2 do 8 lat;

3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli nauczyciel był zatrudniony w danej szkole

ponad 8 lat.

398

UZwolGrup ogranicza jej stosowanie do pracodawców zatrudniających co najmniej 20

pracowników. Jednakże z uwagi na treść przepisu art. 20 ust. 2 KN, w którym wprost

wskazano, że przewidziane uZwolGrup uprawnienia przysługują nauczycielom, z którymi

rozwiązuje się stosunek pracy, a nie, że do nauczycieli tych stosuje się przepisy ostatnio

powołanej ustawy, należy przyjąć, że odprawa należy się niezależnie od ilości zatrudnionych

w szkole pracowników i niezależnie od ilości pracowników, których stosunki pracy ulegają

rozwiązaniu.

Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego odprawa,

o której mowa powyżej przysługuje nauczycielowi, któremu rozwiązano stosunek pracy

w trybie art. 20 ust. 1 KN nawet wtedy, gdyby niezwłocznie podjął inne zatrudnienie – zob.

wyrok SN z dnia 13 czerwca 1995 r., sygn. akt I PRN 29/95.

W praktyce może pojawić się problem, który podmiot ma wypłacić odprawę: j.s.t

przekazująca szkołę, czy też podmiot, który ją przejął. Stosunek pracy nauczyciela,

który odmawia podjęcia pracy w przejętej szkole rozwiązuje się z dniem przekazania szkoły.

Nie wstępuje on zatem w jakikolwiek stosunek prawny z podmiotem, który przejął szkołę. W

związku z powyższym nie ma podstaw do zapłaty odprawy przez podmiot przejmujący

szkołę. Odprawy powinna wypłacić j.s.t., której jednostką budżetową była przejęta szkoła.

Może to znaleźć potwierdzenie w umowie o przekazaniu prowadzenia szkoły.

Z dniem przekazania szkoły odprawa stanie się wymagalna, uprawnienie do niej

powstaje z mocy samego prawa, nie wymaga ona przyznania, co najwyżej informacji o jej

wysokości i terminie zapłaty.

Poza otrzymaniem odprawy nauczycielom nie przysługują dodatkowe świadczenia.

Mogą oni jedynie uzyskać status osoby bezrobotnej bądź podjąć zatrudnienie u innego

pracodawcy, co umożliwia im art. art. 75 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy.

Warto zwrócić również uwagę na treść świadectwa pracy, które jako podstawę

rozwiązania stosunku pracy powinno wskazywać art. 5n uSys Ośw w związku z art 20 ust. 1

KN.

Nauczycielowi, który po przejęciu szkoły, w trybie art. 5 ust. 5p złożył w wyznaczonym

terminie oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy i płacy stosunek pracy

rozwiązuje się w terminie 3 miesięcy od dnia, do którego miał złożyć oświadczenie. Do

rozwiązania stosunku pracy z takim nauczycielem stosuje się przepisy uZwGrup. Z uwagi na

konieczność zastosowania wszystkich przepisów w/w ustawy odprawa przysługująca na

podstawie art. 8 będzie się należała wówczas, gdy zostaną spełnione wszystkie przesłanki

do jej zastosowania, a w szczególności wymóg zatrudniania przez pracodawcę co najmniej

20 pracowników.

W treści świadectwa pracy w takim przypadku jako podstawę rozwiązania stosunku

pracy powinno się wskazywać art. 5 uSys Ośw w związku z przepisami uZwol.Grup.

399

Pracownikom pozadydaktycznym, którzy rozwiązali swe stosunki pracy w trybie art.

231 § 4 KP (za siedmiodniowym uprzedzeniem, w terminie 2 miesięcy od przejęcia) nie

przysługuje odprawa, o której mowa w art. 8 uZwolGrup. Wyjątkiem jest sytuacja, w której

przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść

pracownika. W takim przypadku zgodnie z uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18

czerwca 2009 r. sygn. akt III PZP 1/09 odprawa przysługuje. Sąd Najwyższy kierował się

przy podjęciu tej uchwały dyrektywą Rady 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie

zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do ochrony praw

pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw

lub zakładów, której art. 4 ust. 2 stanowi, że „jeżeli umowa o pracę lub stosunek pracy

ulegają rozwiązaniu, ponieważ przejęcie pociąga za sobą poważne zmiany warunków pracy

na niekorzyść dla pracownika, pracodawcę uważa się za odpowiedzialnego za rozwiązanie

umowy o pracę lub stosunku pracy”. Aby otrzymać odprawę należy jednak spełnić wszystkie

warunki z uZwGrup, w tym wymaganie zatrudniania przez pracodawcę co najmniej 20

pracowników.

Poza otrzymaniem odprawy w sytuacji, o której mowa powyżej pracownikom

pozadydaktycznym nie przysługują dodatkowe świadczenia. Mogą oni jedynie uzyskać

status osoby bezrobotnej bądź podjąć zatrudnienie u innego pracodawcy.

11.5. Skutki kontynuacji stosunku pracy w wyniku przejęcia szkoły.

Skutki kontynuacji stosunku pracy w wyniku przejęcia szkoły można podzielić na

dotyczące nauczycieli i pracowników pozadydaktycznych.

Treść stosunków pracy nauczycieli po przyjęciu zaproponowanych im w trybie art. 5

ust. 5o uSysOśw warunków zostanie ukształtowana na nowo. Będzie to przede wszystkim

osiągnięte w drodze porozumienia stron dokonanego na skutek przyjęcia zaproponowanych

nowych warunków pracy, które to porozumienie określi w istocie warunki łączącej strony

umowy o pracę.

Postanowienia umowne nie mogą być mniej korzystne dla tych pracowników od

przepisów KP, który będzie miał do nich zastosowanie, a także obowiązujących u

pracodawcy, który przejął szkołę do prowadzenia innych przepisów prawa pracy, a także

regulaminów czy układów zbiorowych pracy, których postanowieniami pracodawca ten może

być objęty.

W przypadku pracowników pozadydaktycznych uSysOśw nie nakłada obowiązku

zaproponowania im nowych warunków pracy i płacy. Ich sytuacja po przejęciu szkoły ulega

jednak istotnej zmianie. Pracownicy pozadydaktyczni tracą bowiem status pracowników

samorządowych nadany im przez art. 5d uSysOśw. Zmiana warunków pracy i płacy

wymagała będzie wypowiedzenia warunków pracy i płacy, lub porozumienia pracownika i

pracodawcy. Zmiana warunków pracy i płacy nie może jednak naruszać uprawnień

przyznanych pracownikom pozadydaktycznym w układzie zbiorowym pracy obowiązującym

400

dla tych pracowników przed przejęciem szkoły. Otóż w okresie jednego roku od dnia

przejęcia szkoły przez osobę fizyczną lub prawną inną niż j.s.t., do pracowników stosuje się

postanowienia układu, którym byli objęci przed przejęciem. Postanowienia tego układu

stosuje się w brzmieniu obowiązującym w dniu przejęcia. Po upływie roku nowy pracodawca

może w trybie wypowiedzenia zmieniającego lub porozumienia z pracownikiem zmienić

warunki pracy i płacy wynikające z tego układu. Nowy pracodawca może także od chwili

przejęcia stosować do tych pracowników korzystniejsze warunki niż wynikające z

dotychczasowego układu. Kwestie te normuje art. 2418 KP.

11.6. Nowa organizacja obowiązków pracodawcy i pracownika w związku z

przejęciem szkoły.

W związku z przejęciem szkoły przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą

j.s.t. wzajemne prawa i obowiązki będą wynikały zasadniczo z przepisów KP i innych

powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy.

Dla pracowników zatrudnionych w organizacji, która przejęła szkołę do prowadzenia

zawarty może zostać zakładowy układ zbiorowy pracy lub też objęci mogą oni zostać

postanowieniami ponadzakładowego układu zbiorowego pracy, na zasadach określonych w

dziale jedenastym KP.

Bardziej powszechną praktyka od zawierania układów zbiorowych pracy jest

obejmowanie pracowników postanowieniami regulaminów.

W przejętej szkole będzie przede wszystkim ustalony regulamin pracy i regulamin

wynagradzania.

Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym

prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników (art. 104 § 1 KP). Regulaminu pracy nie

wprowadza się, jeżeli w/w zakresie obowiązują u pracodacwy postanowienia układu

zbiorowego pracy lub gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników (art. 104 § 2 KP).

Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane

z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:

1) organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po

jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież

i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej;

2) systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy;

3) porę nocną;

4) termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia;

401

5) wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom;

6) rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu

odbywania przygotowania zawodowego;

7) wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym

celu niż przygotowanie zawodowe;

8) obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże

się z wykonywaną pracą;

9) przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i

obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Pracodawca ustala regulamin pracy w uzgodnieniu z zakładową organizacją

związkową (jeżeli jest ona powołana). W razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z

zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, a także w przypadku,

gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy

ustala pracodawca (art. 104² § 1 i 2 KP).

Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z

pracą ustala się w regulaminie wynagradzania (art. 77¹ KP), który jest obligatoryjny dla

pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników, nie objętych zakładowym

układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy. W regulaminie

wynagradzania pracodawca może ustalić również inne świadczenia związane z pracą i

zasady ich przyznawania (art. 77³ KP). Regulamin wynagradzania wchodzi w życie po

upływie dwóch tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u

danego pracodawcy (art. 772 § 6 KP).

11.7. Odpowiedzialność za zobowiązania pracownicze.

Dla ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za zobowiązania pracownicze np. z tytułu

zaległych wynagrodzeń, zasadnicze znaczenie ma chwila powstania tych zobowiązań.

Za zobowiązania wobec nauczycieli, którzy przeszli do szkoły przekazanej przez j.s.t.

innej osobie, powstałe przed przekazaniem szkoły, od chwili przekazania szkoły odpowiada

osoba, która przejęła prowadzenie szkoły. Podstawę prawną tej odpowiedzialności stanowią

przepisy art. 231 § 1 i 2 KP, które mają zastosowanie do procedury przekazania szkoły

wobec braku odrębnej regulacji tej materii w uSysOśw. Na gruncie powołanych przepisów

KP, powszechnie przyjmuje się, że odpowiedzialność za zobowiązania pracownicze

powstałe przed przejściem zakładu pracy na nowego pracodawcę ponosi nowy pracodawca.

Ma to wynikać z samej konstrukcji przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę – nowy

402

pracodawca staje się bowiem w miejsce starego, nową stroną dotychczasowych stosunków

pracy dla przejętych pracowników.

Jednakże należy podkreślić, że przedstawiona wykładnia art. 231 KP została

zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z dnia 4 kwietnia 2005 r. sygn.

akt SK 7/03 Trybunał uznał, że art. 231 KP w zakresie w jakim pomija

współodpowiedzialność Skarbu Państwa za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy

powstałe przed przekształceniem statio fisci Skarbu Państwa – zakładu opieki zdrowotnej w

samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w zw. z art.

64 ust. 2 Konstytucji. Zdaniem Trybunału wyrażonym w uzasadnieniu powołanego

orzeczenia, w razie przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę, za zobowiązania

pracownicze powstałe przed przejściem zakładu pracy powinien obok nowego, odpowiadać

także stary pracodawca. Również w orzecznictwie Sądu Najwyższego podejmowane są

próby obciążania odpowiedzialnością obok nowego pracodawcy, także starego pracodawcy.

Szczególnie istotna z punktu widzenia przejęcia szkoły jest wypowiedź tegoż Sądu zawarta

w wyroku z dnia 7 października 2004 r., sygn. akt II PZP 11/04, gdzie uznał on, że obok

nowego pracodawcy, za zobowiązania pracownicze odpowiada stary pracodawca, na

podstawie wnioskowania z przeciwieństwa z art. 40 § 1 KC. Wprawdzie powołany przepis

dotyczy Skarbu Państwa i jego jednostek, jednakże posiada on swój odpowiednik dotyczący

gmin, chodzi o art. 49 ust. 1 uSamGm.

403

W szczególności istotny jest argument zwolenników współodpowiedzialności starego

pracodawcy, iż przedmiotowe zobowiązania wynikają ze świadczenia pracy przez

pracowników na rzecz starego pracodawcy.

Odnosząc powyższe wywody do przekazania prowadzenia szkoły przez j.s.t., to

zasadnym wydaje się ustalenie kwestii podmiotu odpowiedzialnego za te zobowiązania,

przez j.s.t. i osobę przejmującą szkołę, w umowie o przekazanie prowadzenia szkoły.

Wszystkie powyższe uwagi są aktualne do odpowiedzialności za zobowiązania

pracownicze wobec pracowników pozadydaktycznych przejętej szkoły, powstałe przed

przejęciem.

Szczególna sytuacja powstaje, jeśli chodzi o podmiot zobowiązany do wypłaty

odpraw z tytułu rozwiązania stosunków pracy nauczycieli, którzy w trybie art. 5 ust. 5m

uSysOśw złożyli oświadczenia o odmowie przejścia do przejmowanej szkoły. Otóż stosunki

pracy tych nauczycieli uległy rozwiązaniu z chwilą przekazania prowadzenia szkoły przez

j.s.t. innej osobie. Zatem osoba przejmująca prowadzenie szkoły nie stała się pracodawcą

dla tych nauczycieli. Podmiotem zobowiązanym do wypłaty odpraw będzie zatem urząd j.s.t.,

który na zasadzie art. 12 ust. 4 pkt. 2 uFinanPubl odpowiada za zobowiązania zlikwidowanej

jednostki budżetowej, którą była uprzednio przekazana szkoła.

Za zobowiązania wobec pracowników, którzy przeszli do przejętej szkoły (nauczycieli

i pracowników pozadydaktycznych), powstałe po przekazaniu prowadzenia szkoły przez

j.s.t., odpowiada wyłącznie nowy pracodawca. Z uwagi na pewną specyfikę, w umowie

o przekazanie prowadzenia szkoły można ustalić kwestię podmiotu odpowiedzialnego za

wypłatę odpraw z tytułu rozwiązania stosunków pracy, dla pracowników, którzy odmówili

przyjęcia zaproponowanych przez nowego pracodawcę warunków pracy i płacy.

Zobowiązania z tytułu tych odpraw są bowiem ściśle związane z przekazaniem prowadzenia

szkoły przez j.s.t. innej osobie.

11.8. Pytania i odpowiedzi.

Czy nagroda jubileuszowa należy się nauczycielowi, który nabył do niej uprawnienie

w okresie pomiędzy przejęciem szkoły o złożeniem oświadczenia o przyjęciu nowych

warunków pracy i płacy ?

Do czasu złożenia przez nauczyciela oświadczenia o przyjęciu nowych warunków pracy

i płacy, w zakresie jego praw i obowiązków, a więc również prawa do nagrody jubileuszowej

stosuje się przepisy, które kształtują jego stosunek pracy przed przejęciem szkoły, a więc

przede wszystkim KN. Dlatego w tej sytuacji nauczycielowi należy się nagroda jubileuszowa.

404

Kto wykonuje czynności w zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły

niebędącego jednocześnie prezesem zarządu stowarzyszenia ?

W przypadku przejęcia szkoły przez stowarzyszenie jest ono organem prowadzącym szkołę.

Czynności w zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły niebędącego

jednocześnie prezesem stowarzyszenia wykonuje organ uprawniony do reprezentowania

stowarzyszenia, a więc zarząd zgodnie z przyjętymi w statucie zasadami reprezentacji.

Kto wykonuje czynności w zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły

będącego jednocześnie prezesem zarządu stowarzyszenia ?

W przypadku przejęcia szkoły przez stowarzyszenie jest ono organem prowadzącym szkołę.

Czynności w zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły będącego jednocześnie

prezesem stowarzyszenia wykonuje organ uprawniony do tego w statucie stowarzyszenia

(z wyłączeniem zarządu). Najczęściej takim organem będzie komisja rewizyjna, a w razie

braku odpowiedniego zapisu w statucie walne zebranie członków stowarzyszenia.

Kto reprezentuje pracodawcę w stosunku do pracowników przejętej szkoły ?

W stosunku do nauczycieli i innych pracowników zatrudnionych w szkole, również po

przejęciu do prowadzenia przez osoby fizyczne lub prawne nie będące j.s.t. czynności

pracodawcy wykonuje dyrektor szkoły. Taka funkcja dyrektora szkoły publicznej wynika

z uSysOśw bez względu na organ prowadzący szkołę.

Jakie obowiązują zasady rozwiązywania stosunku pracy z nauczycielem po

przekazaniu szkoły ?

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczyciel w szkole prowadzonej przez osobę fizyczne lub

prawne nie będącą j.s.t odbywa się na zasadach określonych w KP. W szczególności

zastosowanie będzie miał tryb wypowiedzenia określony KP oraz długość okresu

wypowiedzenia, uzależniona od stażu pracy u danego pracodawcy. Ważne jest, że do tego

stażu podlegał będzie wliczeniu okres pracy w szkole publicznej przed jej przekazaniem.

Czy po przejęciu szkoły nauczyciele będą mieli prawo do corocznej waloryzacji płac ?

Wśród uprawnień, które tracą nauczyciele na skutek przejścia do szkoły przejętej do

prowadzenia jest również uprawnienie do waloryzacji wynagrodzenia. Wynagrodzenia –

wszystkie jego składniki będzie ustalane przez pracodawcę w umowie o pracę

z uwzględnieniem obowiązujących u niego regulaminów lub układów.

Nie będą już miały zastosowania rozporządzenia płacowe ani uchwały organu stanowiącego

j.s.t.

405

Czy j.s.t. będzie miał obowiązek zatrudnić pracowników prowadzonej przez osobę

fizyczną lub prawną inną niż j.s.t., w przypadku zwrotnego przejęcia tej szkoły?

Zwrotne przejęcie szkoły spowoduje, że na podst. art. 231 KP , z mocy prawa wszyscy

zatrudnieni w szkole pracownicy staną się stronami stosunku pracy z jednostką budżetową,

którą j.s.t. utworzy w celu dalszego prowadzenia szkoły.

W takim wypadku nauczyciele nabędą uprawnienia z KN, a inni pracownicy uzyskają status

pracowników samorządowych.

Czy KN ma zastosowanie do zatrudnionych w obowiązuje w prowadzonej przez osobę

fizyczną lub prawną inną niż j.s.t.

KN w takiej szkole obowiązuje w bardzo ograniczonym zakresie. Do nauczycieli

zatrudnionych w w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zastosowanie

będą miały w szczególności przepisy KN regulujące obowiązki nauczyciela, stopnie awansu

zawodowego oraz wygaśnięcie (ale już nie rozwiązywanie) stosunku pracy.

Prawo do jakich urlopów przysługuje pracownikom szkoły prowadzonej przez osobę

fizyczną lub prawną inną niż j.s.t.

Wszystkim pracownikom przejętej szkoły, zarówno nauczycielom jak i pozadydaktycznym

przysługują urlopy wypoczynkowe udzielane w wymiarze i na zasad określonych w KP.

Nauczycielom nie przysługują szczególne, wynikające z KN uprawnienia urlopowe,

w szczególności urlop dla poratowania zdrowia.

406