Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne · Projekt edukacyjny w gimnazjum Podstawą prawną wprowadzenia do szkół gimnazjalnych projektu edukacyjnego jest:

Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne

Projektem edukacyjnym jako metodą nauczania nazywamyzaplanowane i koordynowane przez nauczyciela,a realizowane samodzielnie przez uczniów długoterminowezadanie lub cykl zadań powiązanych celem i treściąprogramu nauczania. Problematyka projektu możezawierać treści jednego lub kilku przedmiotów może takżedotyczyć problemów życia codziennego.

Według Wiliama H. Kilpatricka:

Projekt to zamierzone działanie wykonywane z całego serca w środowisku społecznym

Projekt edukacyjny w gimnazjum

Podstawą prawną wprowadzenia do szkół gimnazjalnych projektu edukacyjnego jest:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej zdnia 20 sierpnia 2010 roku, zmieniającerozporządzenie w sprawie warunków i sposobuoceniania, klasyfikowania i promowaniauczniów i słuchaczy oraz przeprowadzaniasprawdzianów i egzaminów w szkołachpublicznych.

(Dziennik Urzędowy Nr .156, poz.1046)

W rozporządzeniu znalazły się następujące zapisy:

� Uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji „obowiązkowego” projektu edukacyjnego.

� Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu, z zastosowaniem różnorodnych metod.

� Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów lub wykraczać poza te treści.


� Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką nauczyciela i obejmuje następujące działania:(1) wybranie tematu projektu edukacyjnego;(2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji;(3) wykonanie zaplanowanych działań;(4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego.

� Szczegółowe warunki realizacji projektu edukacyjnego określa dyrektor gimnazjum w porozumieniu z radą pedagogiczną.


� Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego.

� Wychowawca klasy na początku roku szkolnego, w którym uczniowie będą realizować projekt edukacyjny, informuje uczniów i ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach realizacji projektu edukacyjnego.

� Informacje o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz temat projekt edukacyjnego wpisuje się na świadectwie ukończenia gimnazjum.

� W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uniemożliwiających udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, dyrektor gimnazjum może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego.

� W przypadku, o których mowa powyżej, na świadectwie ukończenia gimnazjum w miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego wpisuje się: „zwolniony” albo „zwolniona”.

Zapisy przejściowe w rozporządzeniu

� Przepisy dotyczące realizacji obowiązkowego projektu edukacyjnego w gimnazjum stosuje się do uczniów klas w których realizuje się podstawę programową kształcenia ogólnego określoną w rozporządzeniu MEN z 23 grudnia 2008 r.

� W roku szkolnym 2010/2011 informacje o warunkach realizacji obowiązkowych projektów edukacyjnych w szkole wychowawcy przekazują uczniom i ich rodzicom w terminie do 30 listopada 2010 r.

� Szkoły dostosują swoje statuty do zmian wynikających z niniejszego rozporządzenia w terminie do dnia 30 listopada 2010 r.

Kilka słów teorii o metodzie projektów

Podstawy teoretyczne tworzyli:

� J.Piaget – rozumienie rozwoju dziecka,

� L.Wygotski – wpływ osób i języka na procesy uczenia się, pojęcie sfery najbliższego rozwoju,

� J.Brunner – konstruktywizm i społeczne konteksty rozwoju człowieka,

� J.Dewey – znaczenie metod aktywizujących i osobistego doświadczenia.

Konstruktywistyczna koncepcja procesu uczenia się

� Konstruowanie nowej wiedzy odbywa się poprzez osobistą aktywność dziecka, w trakcie której próbuje ono rozwiązać nowe zadania (problemy), drogą własnych poszukiwań oraz integracji (konfrontacji) posiadanej wiedzy i umiejętności z nowymi informacjami i wynikami swoich działań. Dochodzi wtedy do reorganizacji struktur myślowych i przechodzenia na wyższy poziom rozumowania. Nabywanie nowej wiedzy i umiejętności odbywa się najczęściej w otoczce społecznej – w interakcjach z dorosłymi i rówieśnikami.

Rys historyczny

� Metodę projektów wdrażali: W.H.Kilpatrick, J.A.Stevensoni Ch.A.McMurry na początku XX wieku w Stanach Zjednoczonych.

� W Polsce początki zainteresowania metodą datuje się na lata 30-te XX wieku. Po drugiej wojnie światowej obserwuje się renesans metody w szkołach skandynawskich, holenderskich i niemieckich. U nas metoda projektów rozwijała się wraz z eksperymentem liceum technicznego, a od lat 90-tych jest uznawana za ważną, wspierającą reformę polskiego systemu edukacji, metodę i formę nauczania. Świadczyć o tym mogą liczne pozycje książkowe poświęcone tej metodzie, jakie pojawiły się w ostatnich latach w Polsce.

ISTOTA METODY PROJEKTÓWMetoda projektów jest metodą kształcenia sprowadzającą się do tego, że zespół

uczniów, samodzielnie inicjuje, planuje, realizuje i prezentuje pewne przedsięwzięcie oraz ocenia jego wykonanie.

Grupę realizującą projekt tworzyć może zarówno kilka osób, jak i wszyscyuczniowie danej klasy, czy nawet szkoły.

Źródłem projektów mogą być treści szkolnych programów nauczania oraz problemy życia codziennego.

Punktem wyjścia jest jakaś sytuacja problemowa, jakieś zamierzenie, podjęcie jakiejś inicjatywy, wytyczenie jakiegoś celu, punktem dojścia zaś – szeroko rozumiany produkt.

Organizacja działań opiera się na uczniach odpowiedzialnych za realizację poszczególnych etapów i komponentów projektu. Nauczyciel zaś pełni rolę koordynatora i konsultanta.

Rezultaty pracy prezentowane są publicznie na forum klasy lub szkoły.

Ważnym elementem metody jest wielowymiarowe ocenianie przebiegu i efektów projektu, a także nabytych osiągnięć uczniów.

RODZAJE PROJEKTÓWI Projekty poznawczo-badawcze

– polegają na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o pewnych zagadnieniach i/lub na rozwiązaniu jakiegoś problemu

II Projekty działania lub akcji

– polegają na podjęciu jakiegoś działania w środowisku lokalnym lub w szkole

III Projekty produkcyjno-wykonawcze

- polegają na urzeczywistnianiu, wyprodukowaniu konkretnego produktu (obiektu, przedmiotu, modelu)

WALORY EDUKACYJNE METODY PROJEKTÓW

Uczniowie realizując projekty rozwijają następujące umiejętności:- współpracy w grupie,- rozwiązywania problemów w twórczy sposób,- formułowania celów,- planowania i organizowania własnej pracy,- korzystania z różnych źródeł informacji,- selekcji i przetwarzania informacji z punktu widzenia celów projektu,- integrowania wiedzy z różnych przedmiotów nauczania,- zapisywania i prezentowania zebranych materiałów,- przygotowania i praktykowania wystąpień publicznych,- formułowania i wyrażania swoich opinii,- słuchania poglądów wyrażanych przez innych,- rozwiązywania konfliktów,- stosowania technik decyzyjnych,- dokonywania samooceny swojej pracy,- samodzielnego i zespołowego uczenia się.

Fazy realizacji metody projektów

Zainicjowanie projektu

Zawarcie kontraktu

Realizacja projektu

Prezentacja projektu

Ocena, refleksje i wnioski

Wzór kontraktu� Tytuł projektu � Cele projektu (ogólne i szczegółowe)� Czas wykonania projektu (termin rozpoczęcia

i zakończenia)� Plan działań – zadania grup (tematyka szczegółowa)� Sposoby i terminy konsultacji z nauczycielem

(nauczycielami)� Zobowiązania nauczyciela (zakres pomocy)� Forma sprawozdania (raportu)� Termin, miejsce i forma prezentacji� Ocena projektu (zasady, formy, kryteria)� Inne ustalenia (np. finansowanie projektu)� Data, podpisy uczniów i nauczyciela (opiekuna projektu)

Karta projektu: DŹWIĘKI WOKÓŁ NASLp. Temat, problem, zagadnienie Zadania grup Formy

realizacjiOdpowie-dzialny

zespół/uczeń

Termin Uwagi

1 Co to są dźwięki - jak powstająi jak je słyszymy

2 Ciekawe doświadczeniaz dźwiękami

3 Muzyka – harmonia dźwięków

4 Bogactwo dźwięków przyrody

5 Infrad źwięki i ultrad źwięki –powstawanie i zastosowania

6 Hałas – zagrożenia i przeciwdziałanie

ORGANIZACJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO –UREGULOWANIE W PRAWIE WEWNĄTRZSZKOLNYM

� Konieczność uwzględnienia udziału ucznia w

realizacji projektu edukacyjnego w kryteriach oceniania zachowania ucznia gimnazjum

� Konieczność określenia przez dyrektora w porozumieniu z radą pedagogiczną szczegółowych warunków realizacji projektu edukacyjnego

Przykład I - uzupełnienia kryteriów oceny z zachowania

� Ocenę wzorową otrzymuje uczeń, który wykazał się dużą samodzielnością i innowacyjnością w realizacji projektu gimnazjalnego, wspomagał członków zespołu i wykazał się umiejętnością krytycznej samooceny i wyciągania wniosków

� Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który był aktywnym uczestnikiem zespołu realizującego projekt edukacyjny, a jego współpraca z pozostałymi członkami zespołu była rzeczowa i nacechowana życzliwością

� Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który współpracował w zespole realizującym projekt gimnazjalny, wypełniając stawiane przed nim i zespołem zadania

Przykład I - uzupełnienia kryteriów oceny z zachowania cd.

� Ocenę poprawną otrzymuje uczeń, który współpracował w zespole realizującym projekt gimnazjalny, wypełniając większość stawianych przed nim i zespołem zadania, przy czym jego działania były podejmowane na prośbę lidera zespołu lub po interwencji opiekuna projektu

� Ocenę nieodpowiednią otrzymuję uczeń, który mimo złożenia deklaracji o przystąpieniu do zespołu realizującego projekt nie wywiązywał się w terminie ze swoich obowiązków, czego konsekwencją były opóźnienia w realizacji projektu lub konieczność realizacji zadań przez innych członków zespołu

� Ocenę naganną otrzymuje uczeń, który nie uczestniczył w realizacji obowiązkowego projektu edukacyjnego

Przykład II - uzupełnienia kryteriów oceny z zachowania

� Podczas realizacji projektu gimnazjalnego czynnie uczestniczył w formułowaniu tematu projektu i aktywnie uczestniczył w kluczowych działaniach na poszczególnych etapach jego realizacji.

� Pełnił aktywną rolę podczas realizacji projektu gimnazjalnego, wspomagając członków zespołu i wykonując postawione przed nim zadania.

� Prawidłowo wypełniał swoje zadania przy realizacji projektu gimnazjalnego, reagując pozytywnie na uwagi zespołu i opiekuna projektu.

Przykład II - uzupełnienia kryteriów oceny z zachowania cd.

� Wypełniał swoje obowiązki w trakcie realizacji projektu gimnazjalnego, lecz zdarzało mu się nie wywiązać z przyjętych zadań, co było przyczyną opóźnień lub konfliktów w zespole.

� Często zaniedbywał swoje obowiązki podczas realizacji projektu gimnazjalnego lub odmawiał współpracy, co miało wpływ na przebieg przyjętego przez zespół harmonogramu pracy i wiązało się ze zwiększeniem obowiązków innych członków zespołu projektowego.

� Nie przystąpił do realizacji projektu lub nie wywiązywał się ze swoich obowiązków mimo rozmów z członkami zespołu i opiekunem projektu, a jego postawa była lekceważąca zarówno w stosunku do członków zespołu, jak i opiekuna.

Szczegółowe zasady realizacji projektu

edukacyjnego w gimnazjum - przykład

1. Uczniowie mają obowiązek realizowania projektów edukacyjnych

2. Udział ucznia w projekcie ma wpływ na ocenę zachowania zgodnie z przyjętymi kryteriami

3. Projekty edukacyjne mogą mieć charakter przedmiotowy lub międzyprzedmiotowy, a czas ich powinien wynosić od 2 tygodni do 7 miesięcy w zależności od problematyki i złożoności projektu

4. Tworzy się funkcje: koordynatora ogółu projektów w szkole i opiekunów poszczególnych projektów


edukacyjnego w gimnazjum cd.

5. Zadania szkolnego koordynatora projektów:

a) zebranie od zespołów przedmiotowych bądź poszczególnych nauczycieli propozycji tematów projektu, sporządzenie ich listy zbiorczej, jej przedstawienie dyrektorowi i radzie pedagogicznej;

b) monitorowanie stanu realizacji projektów;c) upowszechnienie informacji na temat realizowanych

projektów;d) organizowanie publicznej prezentacji projektów;e) podsumowanie realizacji projektów i przedstawienie

radzie pedagogicznej sprawozdania zbiorczego na koniec roku szkolnego.



6. Opiekun projektu w szczególności odpowiada za:

a) wskazanie tematyki realizowanych projektów z uwzględnieniem zainteresowań uczniów i treści podstawy programowej;

b) omówienie z uczniami zakresu tematycznego oraz celów projektu i koordynowanie podziału uczniów na poszczególne zespoły projektowe;

c) opracowanie karty projektu i innych dokumentów ( kontrakt dla uczniów, zasady i arkusze oceny projektu, narzędzia do ewaluacji, kryteria oceny projektu oraz instrukcja realizacji projektu) o ile taka potrzeba zachodzi;

d) prowadzenie konsultacji dla uczniów realizujących projekt;

e) monitorowanie jego realizacji;

f ) ocenę projektu we współpracy z nauczycielami, którzy wspomagali jego realizację.



7.Zadania wychowawcy klasy związane z realizacją projektu:

� a) poinformowanie uczniów i ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach realizacji projektu edukacyjnego i kryteriach oceniania;

� b) prowadzenie działań organizacyjnych, związanych z realizacją projektu przez wszystkich uczniów klasy, dotyczących w szczególności:

• wyboru tematu i grupy projektowej przez każdego ucznia klasy,• monitorowania udziału uczniów w pracach zespołu poprzez

kontakt z opiekunem zespołu,• przekazywania informacji o wynikach monitorowania

rodzicom;� c) komunikowanie się z opiekunami projektów w sprawie oceniania

zachowania;� d) dokonywanie zapisów dotyczących realizacji przez ucznia projektu

edukacyjnego w dokumentacji szkolnej (dziennik lekcyjny, arkusze ocen, świadectwa, inne ustalone przez szkołę).



8. Uczniowie mogą realizować projekty w zespołach oddziałowych, klasowych lub międzyklasowych liczących 3–6 osób

9. System podziału na poszczególne zespoły projektowe odbywa się w sposób:

a) losowy,

b) poprzez dobór samodzielny uczniów,

c) poprzez wybór nauczyciela, zgodnie z ustalonymi wcześniej kryteriami.

10. Zadania zespołu określa instrukcja realizacji danego projektu oraz kontrakt zawarty z opiekunem.

11. Przy wyborze tematyki projektu obowiązuje zasada dobrowolności, a jeden projekt może być realizowany niezależnie przez kilka zespołów uczniowskich.



12.Tematyka projektów wraz z określeniem celów, etapów realizacji, terminów planowanego zakończenia projektu oraz sposobu prezentacji efektów oraz ze wskazaniem opiekuna (opiekunów) projektu jest zgłaszana do koordynatora przez opiekuna projektu.

13. Tematyka planowanych do realizacji projektów jest przedstawiana przez koordynatora dyrektorowi gimnazjum nie później niż do 15 października danego roku.

14. Dyrektor w porozumieniu z radą pedagogiczną dopuszcza złożone projekty do realizacji, biorąc pod uwagę możliwości organizacyjne i warunki, jakimi dysponuje gimnazjum.

15. Dopuszcza się, w wyjątkowych sytuacjach, modyfikację listy projektów realizowanych w trakcie danego roku szkolnego, a także zmianę tematyki, terminów zakończenia i sposobu prezentacji efektów, a także opiekuna (opiekunów) projektu, o ile wystąpiły przyczyny, które uniemożliwiły realizację podjętego zadania. Decyzję o zmianach w pracy nad projektami podejmuje koordynator projektów po konsultacji z opiekunem danego projektu lub dyrektorem szkoły.


edukacyjnego w gimnazjum cd.16. Realizacja projektu może być dokonywana podczas zajęć lekcyjnych, o ile nie zaburza to

zasad ustalonych przez nauczyciela prowadzącego zajęcia, a także podczas zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych według ustalonego wcześniej harmonogramu.

17. Końcowa ocena udziału projektu może mieć formę opisową, może być także wyrażona stopniem szkolnym z jednego lub kilku przedmiotów. Forma i kryteria oceny są znane uczniowi od samego początku pracy nad projektem. Ocena obejmuje nie tylko efekt końcowy projektu, ale też systematyczność pracy uczniów, aktywność i twórczość w realizacji projektu na poszczególnych jego etapach.

18. Udział ucznia w projekcie ma wpływ na ocenę zachowania, zgodnie z zasadami ustalonymi w statucie szkoły.

19. Dokumentacja dotycząca projektu winna zawierać kartę projektu, arkusze samooceny, ewaluację projektu, kontrakt z uczniami, arkusz oceny projektu i inne dokumenty, które opiekun uzna za niezbędne do realizacji projektu.

19. Dokumentację przechowuje się do końca roku szkolnego, w którym uczeń kończy gimnazjum.

20. W przypadku udziału w kilku projektach uczeń może zdecydować o wyborze projektu, który będzie wpisany na świadectwie ukończenia gimnazjum w terminie do 30 maja w ostatnim roku nauki w gimnazjum

Przykłady tematów ciekawych projektów

� Dźwięki wokół nas

� Kosmos w naszym życiu

� Fizyka w medycynie

� Czego możemy nauczyć się od ptaków

� Zielona Polska

� Szkolna ostoja przyrody

� Żywioły – ogień, woda, ziemia, powietrze

� Maszyny proste na wesoło

� Cudowne właściwości nowoczesnych materiałów

� Energetyka alternatywna dla domu

� Budujemy przyrządy optyczne

� Energetyka jądrowa czy konwencjonalna

� Krótka historia papieru i jego obecne znaczenie

� Kosmiczna i ziemska pogoda

� Organizmy modyfikowane genetycznie – szanse i zagrożenia

� K-dron i inne ciekawe bryłki

� Gry, zabawy i zabawki dydaktyczne

� Fizyka w sporcie

Wykaz literatury – Metoda projektów1. Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce – K.Chałas – Nowa Era

Warszawa 20002. O metodzie projektów – M.Szymański – Wyd. Akademickie Żak – Warszawa

20003. Uczenie metodą projektów – B.D. Gołębniak – WSiP Warszawa 20024. Projekt edukacyjny. Materiały dla zespołów międzyprzedmiotowych –

J.Królikowski - CODN Warszawa 20005. Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie – E.Brudnik – Zakład Wydawniczy SFS –

Kielce 20006. Udane projekty nie tylko z matematyki - M.Mikołajczyk – Wyd. Szkolne PWN

– W-wa 20027. Integracja międzyprzedmiotowa. Program Nowa Szkoła – Pr.zbiorowa –

CODN W-wa 19998. Nauka z komputerem – Książka ucznia i poradnik nauczyciela – WSiP

Warszawa 20019. Projekty edukacyjne – Poradnik dla nauczycieli – B.Potocka, L.Nowak – SFS

Kielce 200210.Jak wdrażać metodę projektów – A.Mikina, B.Zając – Impuls Kraków 200111.Projekt edukacyjny i inne formy uczenia się we współpracy – pr.zbiorowa –

K&K Piła 2003 12.Pomysł na szkołę z klasą. Przewodnik po projektach – G.Czetwertyńska,

M.Krawczyk, K.Lewestam – CEO Warszawa 2008

Przykłady ciekawych projektów cd.Temat: Zwierzęta mojej okolicyZadaniem zespołu jest wyszukanie, oznaczenie i obserwacja gatunków

zwierząt występujących na danym obszarze.

Opracowanie powinno zawierać: mapę z naniesionymi stanowiskami obserwacyjnymi, opis obserwowanych gatunków zwierząt ich status ochronny, liczebność, zagrożenia i proponowane sposoby przeciwdziałania. Pożądana dokumentacja fotograficzna (filmowa)

Temat: Rośliny mojej okolicyZadaniem zespołu jest wyszukanie i opisanie zbiorowisk roślinnych

występujących na danym obszarze, zarówno naturalnych jak półnaturalnych oraz antropogenicznych.

Opracowanie powinno zawierać: mapę wybranego obszaru, opis występujących zbiorowisk, spis gatunków, ich status ochronny, informacje nt możliwości wykorzystania przez człowieka, zagrożenia i proponowane sposoby przeciwdziałania. Pożądana dokumentacja fotograficzna i zielnik.

Przykłady ciekawych projektów cd.Temat: Szkolna ostoja przyrodyZadaniem zespołu jest utworzenie na terenie lub w pobliżu szkoły terenu

przyrodniczego w formie np. ogrodu, parku, oczka wodnego, sadu lub rewitalizacja istniejącego terenu przyrodniczego np. parku, cmentarzyska, fragmentu lasu, zbiornika wodnego, zadrzewień śródpolnych itp. Prace mogą polegać na tworzeniu nowych lub odtworzeniu zdewastowanych terenów zielonych, adaptacji terenu do potrzeb edukacji przyrodniczo-ekologicznej. Opracowanie powinno zawierać: inwentaryzację zasobów ostoi, opis podjętych działań, dowody na poprawę środowiska przyrodniczego ostoi i jej edukacyjne wykorzystanie, popularyzację ostoi w społeczności lokalnej.

Uwaga! Ostoja nie może znajdować się na terenach już prawnie chronionych

Przykłady ciekawych projektów cd.Temat: Natura 2000 w mojej okolicyZadaniem zespołu jest zlokalizowanie i scharakteryzowanie obszaru

„naturowego” występującego w okolicy szkoły oraz opis jego funkcjonowania. Opracowanie powinno zawierać: przedstawienie stanu terenu, identyfikację zagrożeń i opis planowanych działań ochronnych, ocenę funkcjonowania terenu w świadomości lokalnej społeczności.

Pożądana jest propozycja kampanii informacyjnej popularyzującej walory wybranego terenu. Cenna dokumentacja fotograficzna lub filmowa.

Temat: Proekologiczne działania w moim regionieZadaniem zespołu jest zlokalizowanie i opisanie wybranych inwestycji pro-

ekologicznych mających na celu poprawę stanu środowiska w okolicy. Opracowanie powinno zawierać lokalizację i cel inwestycji, opis inwestycji, efekty ekologiczne inwestycji, sposób popularyzacji działań inwestycji.

Documents

Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne · Projekt edukacyjny w gimnazjum Podstawą prawną wprowadzenia do szkół gimnazjalnych projektu edukacyjnego jest: