30
Pismo Dzieci i Młodzieży SP w Zawoi Centrum Nr 8/04/2018 Kwiecień J J E E D D Y Y N N K K A A I miejsce Klaudiusza Chowaniaka w XXII Konkursie Wiedzy Ogólnej dla Gimnazjalistów ”Leonardo 2018” W numerze: Dwudzieste drugie spotkanie młodzieży gimnazjalnej z czternastu gmin należących do Stowarzyszenia Gmin Babiogórskich i jedenastu gmin słowackich zrzeszonych w Združe niu Babia Hora odbyło się 25 kwietnia podczas finału Międzynarodowego Konkursu Wie dzy Ogólnej „Leonardo 2018”. Gospodarzem tegorocznej edycji było Miasto Sucha Beskidzka, a swe podwoje dla uczestników konkursu otworzył Zamek Suski.

J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

Pismo Dzieci i Młodzieży SPw Zawoi Centrum

Nr 8/04/2018 Kwiecień

JJ EE DD YY NN KK AA

I miejsce Klaudiusza Chowaniakaw XXII Konkursie Wiedzy Ogólnej

dla Gimnazjalistów ”Leonardo 2018”

W środę 25 kwietnia odgodziny 10:00 miał miejsce etapfinałowy XXII edycji konkursu„Leonardo”. W tym roku gospo-darzem konkursu było miasto Su-cha Beskidzka, finał odbywał sięna Zamku Suskim. Wzięło w nimudział 60 gimnazjalistów - laure-atów etapów gminnych.

Konkurs rozpoczął się od

przywitania uczestników i zapro-wadzenia ich do Sali Rycerskiej .Następnie nastąpiło wyjaśnieniejego zasad i przedstawienieczłonków komisj i konkursowej .O godzinie 11 :00 rozpoczęła siętrwająca 45 minut część pisemnakonkursu.Wkrótce po części pisemnejuczestnicy mogli wziąć udziałw zwiedzaniu ekspozycji pod ty-

tułem „Najstarsze osadnictwow Dolinie Skawy”. Wystawaobejmowała eksponaty z ery pre-historycznej znalezione główniena terenie obecnego jeziora Mu-charskiego. Można było zoba-czyć między innymi: ciosymamuta, kamienne narzędzia,a także ozdoby z epoki żelaza.

W numerze:* TESTY GIMNAZJALNE 3* WYWIAD 6* NASZE SUKCESY 8* Z KART HISTORII 12* KOLOROWY DZIEŃ 14* PSYCHOLOGIA 15* HOROSKOP 16* KĄCIKARTYSTYCZNY 21* MODA I URODA 22* KUCHENNY ZAKĄTEK 23* RECENZJE 24* SZKOLNAGALERIA 25* KRÓLESTWO FIZYKI 27* KĄCIK LITERACKI 29* ROZMAITOŚCI 30

Dwudzieste drugie spotkanie młodzieży gimnazjalnej z czternastu gmin należących doStowarzyszenia Gmin Babiogórskich i jedenastu gmin słowackich zrzeszonych w Združe­niu Babia Hora odbyło się 25 kwietnia podczas finału Międzynarodowego Konkursu Wie­dzy Ogólnej „Leonardo 2018”. Gospodarzem tegorocznej edycji było Miasto SuchaBeskidzka, a swe podwoje dla uczestników konkursu otworzył Zamek Suski.

Page 2: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

2 JEDYNKA 8/4/2018Z ŻYCIA SZKOŁY

W czasie zwiedzania prze-wodniczka opisywała pracę ar-cheologów, opowiadałao poszczególnych epokach z eryprehistorycznej .

Po zakończeniu zwiedzaniafinaliści znowu udali się do SaliRycerskiej , gdzie po chwili cze-kania uczestnicy konkursu mogliobejrzeć przedstawienie z okazjirocznicy uchwalenia Konstytucji3 maja w wykonaniu uczniówSzkoły Podstawowej nr 1 im. Ja-na Pawła II w Suchej Beskidz-kiej . Przedstawienie wyróżniałosię niezwykle bogatymi strojami.Trwało około godziny, w czasiejego trwania aktorzy wielokrotnietańczyli poloneza i wygrywalipolskie pieśni patriotyczne.Po przedstawieniu nastąpiło przy-witanie zaproszonych gości, a po-tem ponowne przedstawieniekomisj i sprawdzającej i objaśnie-nie zasad etapu finałowego. Od-czytaniem nazwisk 10 finalistówrozpoczął się etap finałowy. Za-proszono ich na główną scenę.Zasady tego etapu były następu-jące: finalista wybierał spośróddwóch zestawów pytań: humani-

stycznego lub matematyczno-przyrodniczego. W każdym ze-stawie znajdowały się trzypytania z dziedziny, jaką wybrałuczestnik, jedno pytanie dotyczą-ce regionu Podbabiogórza i jednopytanie z przeciwnego zestawupytań. Zestaw humanistycznywybrały jedynie dwie osoby. Powybraniu zestawu następowałolosowanie pytań, następnie za-wodnik konkursu miał 2 minutyna zastanowienie.

Po zakończeniu tego etapunastąpiła kolejna przerwa, w cza-sie której uczniowie Szkoły Mu-

zycznej w Suchej Beskidzkiejzagrali krótki koncert. Większośćzaprezentowanych utworów po-chodziła z filmów, np. „Piraciz Karaibów”.

Po koncercie miały miej-sce przemówienia organizatorówkonkursu, następnie ogłoszonojego wyniki. Na zakończenie na-stąpiło obdarowanie laureatówkonkursu nagrodami i złożenieim gratulacj i. Główną nagrodąkonkursu była dwudniowa wy-cieczka do Zamościa i Łańcuta,zaś drobniejszymi nagrodami by-ły książki i inne drobiazgi, wśródnich znalazł się m.in. termos.Nagrody i dyplomy zostałyufundowane przez BurmistrzaMiasta Sucha Beskidzka, Babio-górski Park Narodowy, Stowa-rzyszenie Gmin Babiogórskich.

Po konkursie uczestnicy,nauczyciele i członkowie komisj iegzaminacyjnej zostali zaprosze-ni na obiad w restauracji „KasperSuski”.

Klaudiusz Chowaniak, kl. IIIa

zdjęcie: www.sucha-beskidzka.pl

Page 3: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

3 JEDYNKA 8/4/2018Z ŻYCIA SZKOŁY

TESTY GIMNAZJALNE 2018r.

W dniach 18, 1 9 i 20kwietnia w naszej szkole odbyłysię egzaminy gimnazjalne. Co-dziennie uczniowie rozpoczynaliswoje prace około godziny 9:00.

Pierwszego dnia gimnazja-liści zmierzyli się z częścią hu-manistyczną. Najpierw pisali testz historii i WOS-u, a następnie –po godzinnej przerwie – z językapolskiego. Następnego dnia mu-sieli zmierzyć się z częścią mate-matyczno-przyrodniczą. Zaczęliod egzaminu z biologii, chemii,fizyki i geografii, a po przerwietrudzili się nad zadaniami z mate-matyki. Ostatniego dnia ucznio-wie musieli poradzić sobiez językami obcymi. Większośćpisała podstawę i rozszerzeniez języka angielskiego, ale znala-zło się kilku, którzy wybrali ję-zyk niemiecki.

Według uczniów z naszejszkoły łatwa okazała się częśćmatematyczna oraz pytania z ję-

zyka polskiego i WOS-u. Dużymzaskoczeniem były pytania z bio-logii - według większości byłyone bardzo trudne. Ciężka okaza-ła się też część historyczna,w której uczniowie znaleźli dośćszczegółowe pytania. Wielu zdzi-wiła (i przeraziła) dłuższa wypo-wiedź z języka polskiego - czylicharakterystyka – której jednaktemat był dość prosty. W przy-szłym roku testy gimnazjalne bę-dą pisane po raz ostatni. Czegomożna się spodziewać? Być mo-że obniżą oni trudność egzami-nów na ostatni rok lubprzeciwnie – będą trudniejsze niżzwykle? Druga opcja jest bar-dziej możliwa z powodu dwóchroczników kończących szkołęi rekrutujących do I klas ponad-gimnazjalnych.

Alicja Pajak, kl. IIIa

Egzamin w klasie trzeciej gimnazjum obejmuje wiadomości i umiejętności określone‎w podstawie programowej kształcenia ogólnego w odniesieniu do wybranych przedmio­tów nauczanych na trzecim i wcześniejszych etapach edukacyjnych.Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie­dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego, matematyczno­przyrodniczej z za­kresu przedmiotów przyrodniczych i z zakresu matematyki, z języka obcegonowożytnego. ‎

Gimnazjalista przystępuje do egzaminu z jednego z następujących języków: angiel­skiego, ‎francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego, rosyjskiego, ukraińskiego i włoskie­go. Uczeń może wybrać tylko ten język, którego uczy się w szkole jako przedmiotuobowiązkowego. ‎

Do egzaminu z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym ma obowią­zek przystąpić każdy gimnazjalista. Egzamin na poziomie rozszerzonym jest obowiązko­wy tylko dla uczniów, którzy na egzaminie wybrali język, którego uczyli się równieżw szkole podstawowej. Mogą do niego przystąpić także pozostali gimnazjaliści, jeśli ze­chcą sprawdzić poziom swoich umiejętności językowych.

Egzamin ma formę pisemną. Przystąpienie do egzaminu jest warunkiem ukończenia‎gimnazjum, ale nie określa się minimalnego wyniku, jaki zdający powinien uzyskać, toteż‎egzaminu nie można nie zdać. ‎

Page 4: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

4 JEDYNKA 8/4/2018Z ŻYCIA SZKOŁY

ZDROWIE DLA WSZYSTKICHŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA 2018

Liczne zadania w tej spra-wie ma do osiągnięcia ŚwiatowaOrganizacja Zdrowia, która mamotywować i doradzać każdemuz nas w związku z opieką zdro-

wotną oraz podejmować odpo-wiednie decyzje sprzyjającezdrowiu. Nikt nie powinien wy-bierać między zdrowiem a po-trzebami życiowymi. Każdyz nas zasługuje na odpowiednie

traktowanie przez drugiego czło-wieka. Nie każdego stać na opła-cenie leczenia, nie oznacza tojednak, że człowiek mającymniej funduszy może być trakto-wany gorzej .

Powszechna opieka zdro-wotna polega na tym, aby ludziemogli uzyskać usługi medycznezawsze wtedy, kiedy ich potrze-bują, bez ponoszenia kosztów fi-nansowych. ŚwiatowaOrganizacja Zdrowia w tym rokuzaplanowała dużo zadań do wy-konania, służących poprawiezdrowia na całym świecie. Będąoni starać się inspirować, moty-wować i kierować wszystkimtak, aby każdy miał dostęp dopotrzebnych świadczeń.

Państwa, które inwestująw powszechną opiekę zdrowotną,inwestują tak naprawdę w ludzi,którzy otrzymują lepsze zdrowie,jakość i długość życia. Co naj-mniej połowa ludzi na świecieobecnie nie jest w stanie uzyskaćniezbędnych usług zdrowotnych.Dlatego tak ważna dla nas jestopieka „powszechna”, czyli „dlakażdego”, bez dyskryminacjii pominięcia kogokolwiek.

Myślę, że te wszystkie celeorganizacji zostaną osiągnięte jaknajszybciej , ponieważ jest tyluchorych, cierpiących, nie mogą-cych sobie pomóc ludzi, czekają-cych na jakąkolwiek pomoc.

Kinga Rusin, kl. IVa

Światowy Dzień Zdrowia jest ważny dla nas wszystkich ludzi od ponad siedemdziesięciulat. Hasło tego dnia to właśnie „Zdrowie dla wszystkich”, ponieważ każdy z nas powinienmieć możliwość dążenia do lepszego poziomu życia i zdrowia.

Page 5: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

5 JEDYNKA 8/4/2018Z ŻYCIA SZKOŁY

ZDROWIE DLA WSZYSTKICHŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA 2018

Zdrowie dla wszystkich tohasło tegorocznego ŚwiatowegoDnia Zdrowia. „Zdrowie dlawszystkich” nie jest tylko hasłemtego dnia zdrowia, ale także wi-zją poświęconą od ponad siedem-dziesięciu lat działalnościŚwiatowej Organizacji Zdrowia(WHO).„Nikt nie powinien wybieraćmiędzy śmiercią a trudnościamifinansowymi. Nikt nie powinienwybierać między lekarstwamia jedzeniem”.Co najmniej połowa ludzi naświecie nie jest obecnie w stanie

uzyskać niezbędnychusług zdrowotnych.Prawie sto milionówludzi jest zmuszonychdo życia w ubóstwie.Prawie 12% światowejpopulacji przeznacza10% swojego domo-wego budżetu na wy-datki zdrowotne dlasiebie lub innegoczłonka rodziny.

Daniel Radwan,kl. IVa

Page 6: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

6 JEDYNKA 8/04/2018POZNAJMY SIĘ, CZYLI WYWIAD Z.. .

WYWIAD Z MICHAŁEM SAŁACIAKIEM ­FINALISTĄ KONKURSU ANGLOJĘZYCZNEGO

­ Jaka była twoja reakcja na to,że dostałeś się do dalszych eta­pów konkursu?

- Byłem bardzo szczęśliwy, kiedyudało mi się dostać do finałowe-go etapu i trochę zawiedziony, żenie zostałem laureatem. Żałujęrównież, że końcowy etap był te-go samego dnia co konkurs napiosenkę anglojęzyczną.

­ Co sądzisz o poziomie trudno­ści zadań?

- Pierwsze dwa etapy były cał-kiem proste w porównaniu z eta-pem finałowym, który byłnajtrudniejszym testem z angiel-skiego, jaki pisałem w życiu.

­ Jakiego typu były pytania?Zamknięte czy może bardziejrozwinięte?

- We wszystkich etapach, pytaniabyły podzielone mniej więcej porówno - połowa zamkniętych, po-łowa otwartych.

­ Jak przebiegał konkursi przygotowania do niego?

- Przygotowanie przebiegły po-myślnie, miałem bardzo dużo za-dań do rozwiązania w domu.Sam konkurs także przebiegł do-brze. Żaden z etapów się nieopóźnił.

­ Odczuwałeś stres przed roz­poczęciem? A może traktowałeśto jako zabawę?

- Pierwsze dwa etapy były dlamnie zabawą, ale ostatni przy-sporzył mi trochę stresu. Bardzochciałem zostać laureatem, dlate-go odczuwałem zdenerwowanie.Mimo wszystko uważam, że byłoto bardziej w formie ciekawej za-bawy i nowego doświadczenia.

­ Skąd zamiłowanie do językaangielskiego?

- Od zawsze lubiłem słuchać an-gielskiej muzyki oraz grać w gryz częściowym tłumaczeniembądź jego brakiem.

­ Uważasz, że byłbyś w staniejeszcze raz wziąć udział w tegotypu wydarzeniu?

- Zdecydowanie tak. Było to nie-zwykłe doświadczenie, którechciałbym w przyszłości powtó-rzyć. Może następnym razem udami się wygrać?

­ Michale, bardzo dziękuję, żepostanowiłeś odpowiedzieć namoje pytania.

- Nie ma za co. Pozdrawiamwszystkich zarówno czytelników,redaktorów, jak i nauczycieli! Dowidzenia.

Patrycja Pena, kl. VIIa

Michał zgodził się odpowiedzieć na parę pytań związanych z konkursem. Ciekawie opo­wiedział w paru zdaniach o wydarzeniach, które na zawsze zostaną mu w pamięci.

Page 7: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

7 JEDYNKA 8/04/2018TRADYCJE I ZWYCZAJE

PRIMA APRILIS

Pochodzenie zwyczaju

Skąd wziął się ten zwario-wany zwyczaj? Podobno jego po-czątki sięgają czasów późnegośredniowiecza i nawiązują do sta-rorzymskich praktyk związanychz obchodzeniem święta Venera-lii na cześć bogini Venus. To wła-śnie 1 kwietnia oficjalniedozwolone były żarty i wygłupy;mężczyźni przebierali się w dam-skie okrycia, zakładali perukii tańczyli bądź odgrywali ko-miczne przedstawienia.

Prima aprilis na świecie

Tradycja primaapriliso-wa przetrwała do dzisiaj , jednakróżnie jest obchodzona w po-szczególnych krajach. Ogólniewszędzie panują te same zasady,to znaczy: wymyślanie żartów

i kłamstw w poszukiwaniu naiw-nych, którzy w nie uwierzą. WeFrancji i Włoszech panuje zwy-czaj przyczepiania na plecachkartek z wizerunkiem ryby tym,którzy padli ofiarą żartów. Ma tozwiązek z dawnymi obchoda-mi primaaprilisowymi, gdy ko-goś wysłano po świeżą rybęw okresie zakazu połowu ryb,czyli 1 kwietnia. Tak więc dzień1 kwietnia znany tam jest jako"Dzień kwietniowej ryby".W krajach anglojęzycznych 1kwietnia zwany jest: "DniemGłupców". Wszelkie oszustwa,kawały i żarty można uprawiaćtylko do południa.W krajach germańskich to poprostu "Dzień 1 kwietnia", a żartwykonany tego dnia nazywanyjest Aprilscherz.W Szkocji dzień prima aprilis to"Polowanie na głupca", na Li-

twie "Dzień kłamcy", w Portuga-lii "Dzień kłamstwa", a w Rosji"Dzień śmiechu". W Hiszpaniii krajach Ameryki Łacińskiej od-powiednikiem tego wesołegodnia jest Święto Młodzian-ków/Dzień Niewiniątek obcho-dzone 28 grudnia.

Prima aprilis w Polsce

W Polsce obchody prima-aprilisowe pojawiły się pod ko-niec XVI wieku. W XVII wiekuprzyjęły nieco inną formę, któraprzetrwała do dnia dzisiejszego.Zazwyczaj żarty wymyśla sięz samego rana, zanim ktoś poła-pie się, jaka jest data w kalenda-rzu. Jednak kłamliwe informacjeprzekazuje się do późnego wie-czora, choćby z uwagi na tych,których "czujność" w ciągu dniaspadła. Prima aprilis to jedynydzień w roku, w którym oszuki-wanie innych jest jak najbardziejna miejscu i wszystkie żarty na-leży traktować na luzie i z przy-mrużeniem oka.

Julia Klimasara, kl. IIa

Prima aprilis to dzień żartów obchodzony w wielu krajach 1 kwietnia. Polega na wymyśla­niu przeróżnego rodzaju dowcipów, wprowadzaniu innych w błąd, by dali się nabrać.W tym dniu dopuszczalne są kłamstwa i udzielanie nieprawdziwych informacji (równieżw mediach).

Page 8: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

8 JEDYNKA 8/04/2018NASZE SUKCESY

ANNA SMYRAK FINALISTKĄ KONKURSU„NA POLU CHWAŁY... ­ DAMY I KAWALEROWIE

VIRTUTI MILITARI I KRZYŻA WALECZNYCHW WALCE O NIEPODLEGŁOŚĆ I GRANICE

II RZECZYPOSPOLITEJ”

PRZYGOTOWANIAPrzygotowania do pierw-

szego etapu konkursu były mo-zolne. Było podanych kilkaproponowanych lektur, jednaktylko po tytule można było spo-dziewać się typów pytań. Pytaniamogły dotyczyć zarówno historiiorderu, jak i biografii poszczegól-nych odznaczonych orderem bo-haterów, czy przebiegu walko granice Rzeczpospolitej . W su-mie jednak najwięcej pytań pada-ło o poszczególne bitwy tamtegookresu.

POZNAWANIE BIOGRAFIIBOHATERA

W drugim etapie konkursupoprzeczka się podnosiła – nale-żało napisać biografię (minimum8 stron) wybranej osoby odzna-czonej Orderem Virtuti Militari.Wybrałam generała Józefa Halle-ra. Do tego etapu konkursu przy-gotowywałam się długo, czytającpamiętniki Józefa Hallera, zbie-rając materiały z bibliotek i słu-chając opowieści starszych ludzi.Muszę przyznać, że Józefa Halle-ra wybrałam za namową rodzi-ców, ale nie żałuję tego wyboru.W postaci, która była dla mnietylko „kolejnym przywódcą'', do-strzegłam wielkiego człowieka.Nie tylko zaczęłam podziwiaćgen. Hallera, ale zapałałam doniego sympatią. Był to odważny,bezprecedensowy człowiek, dlaktórego „Bóg, Wiara i Ojczyzna''były ważniejsze od sytuacji ma-terialnej , opinii innych czy pozy-cj i społecznej . Nie robiły na nimwrażenia wielkie tytuły. Ludzioceniał po ich wnętrzu, a nie sta-tusie społecznym czy pojemnościportfela. Aż do śmierci pozostałwierny swoim ideałom.

PREZENTACJA DOROBKUPRZED KOMISJĄEtap trzeci był dla mnie

największym wyzwaniem. Mu-

sieliśmy, w czasie nie dłuższymniż 15 minut przedstawić całątreść naszej pracy (moja liczyła16 stron), a później odpowie-dzieć na dwa dowolne pytaniazadane przez komisję. Trudnośćtego zadania wynikała dla mniez tego, że po przestudiowaniukażdego szczegółu życia mojegobohatera, nie umiałam obiektyw-nie oddzielić, które zdarzeniaz jego życia są bardziej lub mniejważne. Trzeci etap odbywał sięw XLI Liceum Ogólnokształcą-cym im. ks. Jana Twardowskiegow Krakowie. Myślę, że choć bar-dzo się denerwowałam, to wypa-dłam dobrze. Później komisjazadała mi dwa pytania – jednodotyczyło najbliższych współ-pracowników Hallera, a drugiedziałalności Błękitnej Armiiw Polsce. Na oba odpowiedzia-łam bez problemu. Członkowiekomisj i byli bardzo mili – spytalimnie o to, jak zbierałam materia-ły do pracy biograficznej i po-dziękowali za prezentację.

OGŁOSZENIE WYNIKÓW16 kwietnia 2018 roku na

stronie krakowskiego KuratoriumOświaty ukazały się wyniki kon-kursu. Zostałam finalistką!

Anna Smyrak, kl. IIb

Do wzięcia udziału w konkursie zachęciła mnie moja nauczycielka historii – pani UrszulaLach. Jestem jej szczerze wdzięczna za poświęcony czas i uwagę, za zdobycie materia­łów z Biblioteki Jagiellońskiej oraz za to, że wierzyła, że mi się uda.

Page 9: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

9 JEDYNKA 8/04/2018NASZE SUKCESY

WYNIKI KONKURSUKANGUR MATEMATYCZNY 2018

Tegoroczny konkurs Kan-gur Matematyczny odbył się 1 5marca 2018r.

Brało w nim udział 33uczniów SP i GM. Nagrodzenizostali:

1 . Daniel Radwan kl. 4a SP -wyróżniony2. Bartosz Bachul kl. 4a SP –wyróżniony3. Michał Kudzia kl. 5a SP –wyróżniony4. Michał Sarlej kl. 5a SP - wy-różniony5. Bartosz Smyrak kl. 5a SP –wyróżniony

Gratulujemy i życzymydalszych sukcesów!

mgr Marta Olszówka

WIELKANOCNA PARADA KAPELUSZYDnia 07.04.2018 roku

w naszej szkole odbyła się Wiel-kanocna Parada Kapeluszy.

Parada wielkanocna to wy-darzenie kulturalne w Ameryceskładające się z uroczy-stej procesj i w NiedzielęWielkanocną. Zazwyczajto impreza nieco niefor-malna i niezorganizowa-na. Osoby biorące udziałw wielkanocnej paradzieubierają się w nowei modne ubrania, szcze-gólnie zakładają damskiekapelusze i starają sięzaimponować innymswoim pięknem.

Parada w naszejplacówce polegała nastworzeniu jak najbar-dziej oryginalnego i kre-atywnego kapelusza.W paradzie wzięli udział

uczniowie od klasy czwartejszkoły podstawowej do trzeciejgimnazjum. Uczestnicy kolejnoprzedstawiali swoje nakrycia gło-wy oraz opisywali je w języku

angielskim.Uczniów oceniało jury, w składktórego wchodziły panie: Lucy-na Toka, Edyta Chowaniak orazAnna Maśnica. Pierwsze miejsce

zajęła Ania Smyrakz klasy IIbgimnazjum.Każdy uczestnik

w nagrodę dostał wiel-kanocną przekąskę, na-tomiast trzy pierwszemiejsca dostały dyplo-my oraz woreczki wy-pchane po brzegisłodyczami.

Roksana Basiura,kl. VIIa

Page 10: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

10 JEDYNKA 8/04/2018NASZE SUKCESY

STANĘLI W KONKURSOWE SZRANKI ­ CZYTALIHERBERTA I RÓŻEWICZA NA RÓŻNE

SPOSOBY– WYGRALI!!!

Liceum Ogólnokształcącenr 1 im. Marii Skłodowskiej -Curie w Suchej Beskidzkiej orazStarostwo Powiatowe w SuchejBeskidzkiej zaprosili młodzieżgimnazjalną klas II i III orazuczniów kl. VII szkół podstawo-wych do wzięcia udziału w IXedycji powiatowego konkursu„Czytanie Herberta i Różewiczana różne sposoby”.

Chęć udziału zgłosiliuczniowie klasy IIIa: Marta Pa-jąk, Julia Pietrusa i Antoni Bog-dan, którzy przygotowali się dowystępu indywidualnego oraz ja-ko grupa teatralna „Etiuda”. Spo-tkanie z niełatwą i częstonieprzystępną poezją okazało siędla nich niezwykle twórczei owocne.

Antoni Bogdan zdobyłI miejsce za recytację utworów

„Próba opisu” Zbigniewa Herber-ta i „Wyszedł z domu” TadeuszaRóżewicza. Jury doceniło takżedeklamację wiersza „Bez” Tade-usza Różewicza w wykonaniuMarty Pająk, przyznając jej IImiejsce. Największym zaskocze-niem dla nas okazał się fakt zaję-cia I miejsca w kategorii grupateatralna. Zaprezentowaliśmy„Wieczór autorski” - kompilacjętekstów Tadeusza Różewicza(„Poeta w czasie pisania”,"Przyszli, żeby zobaczyć po-etę”, „Moja poezja”, „Wie-czór autorski”) i ZbigniewaHerberta („Pan Cogito a po-eta w pewnym wieku”). Naszzespół „Etiuda” w składzie:Marta Pająk, Julia Pietrusai Antoni Bogdan rywalizowałz czterema mocnymi grupamiteatralnymi i do końca niebyło pewne, czy zdobędzie-

my jakąkolwiek nagrodę. Z tymwiększą radością i satysfakcjąprzyjęliśmy werdykt jury, któreuzasadniając swoją decyzję, pod-kreśliło swą jednomyślność w jejpodejmowaniu i bezapelacyjnośćnaszego zwycięstwa. Należyjeszcze pochwalić Julię Pietrusęza udany debiut recytatorski nadeskach suskiego klubuuczniowskiego S.Z.C.Z.U.R.W jej wykonaniu uczestnicyusłyszeli utwór „Szara strefa”Tadeusza Różewicza.

Wszystkim moim recytato-rom serdecznie dziękuję i gratu-luję znakomitych występów,jednocześnie dedykując słowaznakomitego poety KonstantegoIldefonsa Gałczyńskiego:

"Tylko ona cię zbawi,przeklęta i jedyna

i na gwiazdy wyprawi,rytm święty,

mowa inna – poezja".

K. W.

Antoni Bogdan zajął I miejsce wśród uczniów gimnazjum, II miejsce w tej samej kategoriizdobyła Marta Pająk. Największą niespodzianką okazało się I miejsce dla grupy teatralnej„Etiuda”, w skład której weszli: Marta Pająk, Julia Pietrusa i Antoni Bogdan.

Page 11: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

11 JEDYNKA 8/04/2018NASZE SUKCESY

STANĘLI W KONKURSOWE SZRANKI ­ CZYTALIHERBERTA I RÓŻEWICZA NA RÓŻNE

SPOSOBY– WYGRALI!!!

Page 12: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

12 JEDYNKA 8/04/2018Z KART HISTORII

ZAPOMNIANA KRÓLOWA ALDONA ANNA

Dla pokojuNa temat wczesnego życia

Aldony nie wiadomo zbyt wiele.Była ona córką wielkiego księciaLitwy, Giedymina oraz jego żonyJewny, choć co do tego, kim byłajej matka, nie można mieć pew-ności. Niektóre źródła podają bo-wiem informację, że Giedyminmiał jeszcze dwie żony: Widęoraz Olgę, być może więc Jewnanie była matką jego wszystkichdzieci. Wątpliwości wzbudza na-wet data jej przyjścia na świat –zakłada się, że ta litewska księż-niczka urodziła się pomiędzy1309 a 131 3 r., co jedynie trochęprzybliża jej wiek. Z tego powo-du nie ma dziś pewności, ile do-kładnie lat miała, gdy ze względuna polsko-litewskie przymie-rze zaręczono ją z najmłodszymsynem Władysława Łokietka,Kazimierzem. Młodzieniec miałpierwotnie ożenić się, co prawdaz Judytą, córką Jana Luksembur-skiego, a następnie z księżniczkąhabsburską Anną, małżeństwa te

jednak nie doszły doskutku i ojciec zdecydo-wał, że wykorzysta Ka-zimierza, by poprawićstosunki z Litwą. Niktwówczas zapewne niespodziewał się, że efek-tem będzie krótkotrwałysojusz, który miał staćsię jednak pierwszymkrokiem do zawarciaw przyszłości unii Pol-ski z tym właśnie kra-jem. Aldona przybyłado nowej ojczyzny na

pewno jako młoda dziewczyna –miała mieć ukończone dwanaścielat, inne źródła podają, że byłapiętnastolatką. Aby stać się mał-żonką polskiego księcia, musiałaprzejść gruntowną katechizację,przyjąć chrzest i zmienić wyzna-nie. Z pogańskiej Aldony nachrzcie zmieniła się więc w An-nę, gdyż takie właśnie imię przy-brała 30 kwietnia 1 325 r. Ślubmłodej pary odbył się z wielkimprzepychem w Krakowie kilkamiesięcy później , w październi-ku. Dlaczego po tak długim cza-sie? Część historyków twierdzi,że dawano jej czas na opanowa-nie języka, inni uważają, że cze-kano na oficjalną papieskądyspensę, która pozwalała naślub chrześcijańskiego królewi-cza z dziewczyną będącą jeszczedo niedawna poganką. W posaguAldona Anna wniosła swemumałżonkowi nie lada dar, gdyżprzywiozła ponad 20 tys. pol-skich jeńców dotychczas prze-trzymywanych na Litwie.

MałżeństwoPodobno Kazimierz nie był

zachwycony perspektywą ślubuz Aldoną, pomimo tego, żew żadnych źródłach nie wspomi-na się o jakichkolwiek niedostat-kach jej urody. Być może była toprzekora księcia, który nie chciałnarzuconego mu małżeństwa. Je-go opór miał być podobno takwielki, że nawet do ołtarza zostałdoprowadzony siłą! Mimo to ichmałżeństwo miało okazać sięszczęśliwe. Różnice wychowa-nia, tradycji i obyczajów, którena pogańskim dworze Giedymi-na, pomimo ciągłych jego sto-sunków z Krzyżakami, mało sięzapewne od zupełnego barba-rzyństwa różniły, zatrzeć się dałydzięki wrażliwości i młodemu,dziecięcemu niemal wiekowi Al-dony. Zachowała ona jednak dozgonu zamiłowanie do hucznychzabaw wschodnich i pstrych stro-jów, igrzysk i męskich rozrywek.Wydaje się więc, że Aldona i Ka-zimierz dobrze się ze sobą doga-dywali i darzyli uczuciem, nawetjeśli nie była to miłość. Wszystkowskazuje też na to, że zarównojako żona księcia, jak i królowabyła postacią bardzo barwnąi nieznoszącą nudy. Kochała mu-zykę, śpiew, zabawę, a także dłu-gie konne przejażdżki. Nieposiadała jednak wielkiegowpływu na swego małżonka,sprawowała raczej rolę pocieszy-cielki niż doradczyni i nie brałaudziału w podejmowaniu decyzji.

Małżeństwo Anny z Kazimierzem było polityczne, być może dlatego nieczęsto mówi sięo Aldonie, która jak mnóstwo innych kobiet została przyćmiona przez swego wybitnegomałżonka.

Page 13: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

1 3 JEDYNKA 8/04/2018Z KART HISTORII

ZAPOMNIANA KRÓLOWA ALDONA ANNA

Nielubiana poganka

Ze względu na swoje wy-znanie Aldona nie była uwielbia-na przez poddanych. Oczywiścieoficjalnie przyjęła wiarę chrześci-jańską, lecz pomimo tego w dal-szym ciągu nie był jej obcypogański obrządek. Doprowadzi-ło to m.in. do konfliktu z teścio-wą, królową JadwigąBolesławówną, która nie przepa-dała za synową od samego po-czątku. Drażniła ją nawetsłuchana przez Aldonę muzyka,gdyż miała charakter świecki, cobyło mocno krytykowane przezKościół. Poza tym żona jej synabyła dla Jadwigi zbyt głośna, a dopolityki nie wnosiła zbyt wiele,gdyż zwyczajnie się nią nie inte-resowała, co nie podobało się Ja-dwidze. Gdy w 1333 r. zmarł królWładysław Łokietek, a nowymwładcą został Kazimierz, Jadwi-ga miała nawet sprzeciwiać siękoronowaniu Aldony, wciąż uwa-żając się za prawdziwą królową.Do namaszczenia nowej wład-czyni ostatecznie doszło, lecz do-piero wtedy, gdy Kazimierznakłonił matkę do opuszczeniadworu.

Śmierć

Królowa nie nacieszyła sięswoim panowaniem zbyt długo.Po sześciu latach od koronacjizmarła i do dziś tak naprawdę niewiadomo, z jakiej przyczyny.Najprawdopodobniej powodem

była choroba, lecz mówiono, żezmarła straszną śmiercią, wręcznienaturalną – cokolwiek to mia-ło znaczyć. Sugerowano, że królKazimierz zlecił jej zabójstwolub że to Aldona sama doprowa-dziła się do grobu, pozwalającsobie na zbyt wiele podczas moc-no zakrapianych zabaw, co

świadczy jedynie o tym, że nieceniono jej wysoko. Żona Kazi-mierza Wielkiego nie przeszławięc do historii godnie tak jak onsam. Choć wyszła za mąż zawielkiego władcę, została zdys-kredytowana przez uprzedzonespołeczeństwo.

Piotr Pacyga, kl. VIa

Page 14: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

14 JEDYNKA 8/04/2018Z ŻYCIA SZKOŁY

Była godzina 7:35, gdy sięspotkaliśmy i obmyśliliśmy plannaszego wędrowania po szkole.

Postanowiliśmy więc, żezaczniemy od klas starszych czy-li: VIIa, VIIb, IIa i IIb gimnazjumoraz IIIa i IIIb gimnazjum.Uczniowie VIIb zaskoczyli nasswoim ubiorem oraz dodatkami,oczywiście w obowiązującym

w tym dniu kolorze. Poszliśmywięc dalej . Następne klasy, któreodwiedziliśmy, to I, II, III, IV, V,VI. Oni również dobrze przygo-towali się na ten dzień. Na samkoniec udaliśmy się do najmłod-szych, którzy jak zwykle nas niezawiedli. Skończyliśmy?Jeszcze nie. Teraz nadszedł czas,by wybrać najlepszą klasę, a taką

okazała się klasa, która najbar-dziej nas zaskoczyła, czyli VIIb.Serdecznie im gratulujemy! ! !

Zachęcamy wszystkich dobrania udziału w następnych ko-lorowych dniach. Do zobaczeniaza miesiąc.

mgr Katarzyna HurbolPrzemysław Wronka, I IbPaweł Bartunek, Kl. IIb

KOLOROWY DZIEŃTĘCZA ­ zjawisko optyczne i meteorologiczne, występujące w postaci charakterystyczne­go wielobarwnego łuku powstającego w wyniku rozszczepienia światła widzialnego, zwy­kle promieniowania słonecznego, załamującego się i odbijającego wewnątrz licznychkropli wody (np. deszczu lub mgły) mających kształt zbliżony do kulistego.

Page 15: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

1 5 JEDYNKA 8/04/2018

PRZEMOC W SZKOLE

Gnębienie w szkoleObrażanie, wyśmiewanie,

obgadywanie, przekazywanie(złych) nieprawidłowych infor-macji w szkołach jest corazczęściej spotykana. Jak możemyz tym walczyć i nie dać się gnę-bić przez inne osoby?

Powiedz o tym komuś…Może być to nauczyciel,

pedagog, kolega czy koleżanka,a nawet rodzic. W początkowychstadiach gnębienia ważne jest to,żebyśmy nie czuli, że jesteśmysami, a najlepiej jeżeli ta osobaod razu zareaguje, żeby ta osobanie była coraz bardziej natrętna.Jeżeli nie jesteś osobą poszko­

dowaną, to…Reaguj , gdy widzisz sytu-

acje, w których ktoś kogoś mę-czy. Nie stój bezczynnie i poprostu pomóż! Możesz uratowaćpsychikę dręczonej osoby.Nie wierz w słowa prześladow­

cy…Osoba, która gnębi ciebie

lub osoby w twoim otoczeniuchce, żebyśmy czuli się, jakby-śmy byli nikim, ale te słowa za-wsze są nieprawdziwei wymyślone na poczekaniu, dla-tego ufaj sobie i bądź silny!

Co możemy zrobić, żeby gnę­bienia w szkole było mniej?

Reaguj , to pierwsza i naj-ważniejsza reguła.Szkoła powinna wyciągać konse-kwencje z takiego zachowaniai rygorystycznie podchodzić dotakich uczniów, dlatego jako

przedstawiciele poszkodowanychosób powinniśmy dopilnować,aby już nigdy to się nie powtó-rzyło.Uczniowie powinni być oswojeniz materiałem o gnębieniu po-przez różne apele, poruszane te-maty na lekcjachwychowawczych.

Julia Pietrusa, kl. IIIa

Przemoc to nie tylko bicie,ale wszystkie sytuacje, kiedy sil-niejszy, bardziej pewny siebie lubstarszy uczeń/grupa uczniówkrzywdzi słabszego od siebie.

W szkole możesz spotkaćtrzy rodzaje przemocy:

przemoc fizyczna:bicie, kopanie, opluwanie, szar-panie, niszczenie rzeczy, zamy-kanie w pomieszczeniu,wyłudzanie pieniędzy, okradanie

przemoc słowna:przezywanie, wyśmiewanie, gro-żenie, obgadywanie, poniżanie,szantażowanie

Pamiętaj , że istnieje trzecirodzaj przemocy!

przemoc bez słów i kon­taktu fizycznego:wrogie miny i gesty, izo-

lowanie; niedopuszczanie kogośdo zabawy, rozmów itp.

Wyśmiewanie lub izolowa-nie mogą być czasem bardziejbolesne niż bicie, chociaż wieleosób nie pokazuje, że cierpi.

Sposoby na przemoc:Spróbuj ignorować to, co

mówią sprawcy, udawaj, że cię to

wcale nie obchodzi. Nie pokazuj ,że jesteś smutny lub zły.

Staraj się wyglądać napewnego siebie - chodź wypro-stowany (plecy proste, podnie-siona głowa).

Ćwicz swój głos - odpo-wiadaj pewnym i mocnym gło-sem, postaraj się patrzećsprawcom w oczy.

Jeśli ci dokuczają - najlepiejodejdź. Nie przejmuj się, co o to-bie pomyślą. Pamiętaj , im dłużejbędziesz stał i słuchał tym więk-szą zabawę będą mieli sprawcy.

Miej przygotowaną odpo-wiedź np.: "To nie jest w porząd-ku wyśmiewać się z kogoś","Możesz sobie mówić co chcesz,mnie to nie obchodzi".

Powiedz krótko i stanow-czo, że się nie zgadzasz na takietraktowanie np.: "Nie mów takdo mnie", "Nie zgadzam się","Nie nazywam się tak".

Spróbuj być dowcipny. Po-czucie humoru jest często najlep-szą "bronią" na agresję. Jeślipotrafisz śmiać się w takiej sytu-acji, sprawcy widzą, że się ni-czym nie przejmujesz.Poradź się rodziców lub kogoś

bliskiego. Opowiedz im o swoimkłopocie. Dorośli mają różne,sprytne pomysły, jak rozwiązaćtaki problem. Warto skorzystaćz ich wiedzy.

PSYCHOLOGIAW PIGUŁCE

Prawie każdy uczeń przynajmniej raz doświadczył przemocy ze strony rówieśników. Niejest to przyjemne być obgadanym, przezwanym czy oplutym. Najtrudniejsze jest jednakciągłe dokuczanie ze strony tych samych osób. Taka długotrwała przemoc nazywa sięznęcaniem.

Page 16: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

16 JEDYNKA 8/04/2018Z PRZYMRUŻENIEM OKA

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA WODNIKA

W kwietniu zodiakalne Wodnikipowinny postawić na swój szóstyzmysł i zaufać swojej intuicj i.Być może Wodnikom uda się od-kryć jakąś tajemnicę. Będzie totakże czas, w którym Wodnikibędą szukały miłego towarzy-stwa. Dla osób lubiących kiero-wać się w życiu czystymrozsądkiem, logiką i kalkulacjąbędzie to jednak trudny czas.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA RYB

Dla Ryb miesiąc kwiecień zapo-wiada się bardzo pomyślnie,a wyrokuje o tym samo Słońce.Będzie to czas spokoju, harmoniii cieszenia się odzyskaną rado-ścią życia. Ryby będą doskonaleczuły się same ze sobą i śmiało

będą kontynuowały swoją życio-wą drogę. Jeśli Ryby planują za-łożenie rodziny, zaręczyny lubślub, to będzie doskonały mo-ment na wprowadzenie planuw życie.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA BARANA

Moc, siła i witalność będą w tymmiesiącu sprzyjały Baranom. Coprawda na swojej życiowej ścież-ce Barany mogą napotkać pewnetrudności, mają one jednak w so-bie dość mądrości, siły i wytrwa-łości, by je pokonać i przekuć nasukces. Upór i konsekwencja Ba-ranów okażą się dla nich bezcen-ne.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA BYKA

Kwiecień będzie dla Byków mie-siącem pokus i zmagania ze swo-imi słabościami. Żywioł ogniapodsyci temperament Byków,

które mogą być skore do kłótnii wybuchów. Jeśli tylko uda imsię okiełznać swojego demonai skierować uwagę na jakiś pozy-tywny cel, będą miały duże szan-se na sukces.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA BLIŹNIĄT

Pojawienie się tej karty jest bar-dzo pomyślne i oznacza dla Bliź-niąt czas pełen miłościi dobrobytu. Kwiecień będzie,więc dla nich bardzo dobrymmiesiącem. To świetny moment,aby bez żalu zakończyć bez-owocne znajomości, pozbyć sięzłych wspomnień i uregulowaćzaległe sprawy. Dzięki temuBliźnięta przejdą przemianę,dzięki której zyskają pewnośćsiebie i nadzieję na przyszłość.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA RAKA

HOROSKOP NA KWIECIEŃ 2018!

Page 17: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

17 JEDYNKA 8/04/2018Z PRZYMRUŻENIEM OKA

Mocną stroną Raków będziezdrowy rozsądek. Dzięki niemunabiorą dystansu do otaczającejje rzeczywistości i będą mogłyocenić sytuację, w jakiej się znaj-dują. Dostrzegą wówczas to, cze-go szukają. Raki wiele zyskają,zachowując umiar i nie dajączmącić sobie umysłu za pomocąużywek.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA LWA

Los będzie kusił zodiakalne Lwydo podjęcia bardzo wiele obiecu-jącego ryzyka. W tym miesiącuLwy będą musiały solidnie po-pracować nad swoimi słabościa-mi, złymi nawykamii ewentualnymi nałogami. Dziękipokonaniu swoich ograniczeńi wad Lwy będą mogły osiągnąćnowy poziom rozwoju.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA PANNY

Zodiakalne Panny postawiąw kwietniu na opanowanie i sze-roko pojęty umiar. Będą praco-

wały nad sobą, swoimi emocjamii swoim życiem. Będą starały sięwykazać dużą cierpliwością wo-bec innych osób lub życiowychtrudności. Osoby walczące z na-łogami mają w tym czasie dużeszanse na zwycięstwo i pożegna-nie się z używkami.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA WAGI

Zodiakalne Wagi powinny pa-miętać, że los sprzyja odważnym,więc aby się rozwijać muszą pod-jąć ryzyko. Jeśli tylko zechcą,Wagi będą mogły rozpocząć no-wy, ważny etap w swoim życiui raz na zawsze pozbędą się sta-rych problemów. Będzie to odnich wymagało samodyscyplinyi konsekwencji, jednak przynie-sie spektakularne rezultaty.HOROSKOP MIESIĘCZNY

DLA SKORPIONA

Rydwan oznacza, że na ścieżcerozwoju osobistego osób spodznaku Skorpiona będzie się bar-dzo dużo działo. Ruch i zmiany

będą dobrze działały na Skorpio-ny, będą dla nich odświeżające,mobilizujące i przyniosą oczeki-wany postęp. To bardzo dobryczas na podróże, wyjazdy i prze-prowadzki. Choć zmiany te niosąw sobie element chaosu, to wy-rwą Skorpiony ze stagnacji i nu-dy.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA STRZELCA

Przed Strzelcami miesiąc pełenprzyjemnych doświadczeń.Strzelce mają szansę przejśćprzemianę, która da im pewnośćsiebie i otworzy przed nimi noweperspektywy.

HOROSKOP MIESIĘCZNYDLA KOZIOROŻCA

Koziorożce dążą do samopozna-nia i samodoskonalenia. Będąpilnie strzegły swoich sekretówi Koziorożcom dobrze przysłużysię ich intuicja. Być może posłu-chają też rady mądrej kobietyz większym doświadczeniemw danej dziedzinie. I.S. , kl. IIa

Page 18: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

18 JEDYNKA 8/04/2018CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE

JAK PAPIEŻE PODZIELILI EUROPĘ?

Gdy w roku 1378, po po-nad 60 latach tzw. niewoli awi-niońskiej , papież Grzegorz zmarł,odbywające się, już w Rzymie,konklawe zakłóciły zamieszki.Obradowano bowiem pod naci-skiem tłumu, który domagał sięwyboru, jeśli nie Rzymianina, tochociaż Włocha. Tak też się stałoi nowym papieżem został UrbanVI. Popadł on w konflikt z fran-cuskimi kardynałami. Nowy pa-pież nie myślał dzielić sięz kardynałami ani władzą, anipieniędzmi, jak to miało miejscew czasie rezydowania papieżyw Awinionie. Część z kardyna-łów, głównie Francuzi, rychłouciekła z Rzymu i w pół roku

później obrali papieżem Robertaz Genewy, który przybrał imięKlemensa VII.

Przyczyny

Jak jednak doszło to takiejsytuacji? Badacze podają wielepowodów. W samej Italii nie byłow tym okresie bezpiecznie. O ilena północy rządzili proniemieccywładcy, o tyle w samym Rzymieskładała się głównie z członkówopozycji antypapieskiej . Nad Ro-danem papież mógł zaś czuć siębezpiecznie, szczególnie, że nie-daleko znajdowało się KrólestwoFrancji, rządzone przez przychyl-nego mu króla. Niebagatelne zna-czenie miał też fakt, że

w początkach XIV w. ogromneznaczenie w łonie Kościoła uzy-skał francuski kler. Wszyscyawiniońscy papieże byli Francu-zami, pochodzącymi z południatego kraju – począwszy od Kle-mensa V, a na Grzegorzu XI koń-cząc. Pewne znaczenie miał teżfakt, iż bliskie położenie Francji,sprzyjało prowadzeniu politykizagranicznej , jako że to właśnietam w tym okresie biło serce eu-ropejskiej polityki. Interesującymargument stanowi też fakt, iżAwinion mógł stanowić centrumchrześcijaństwa, jako że znajdo-wał się w równych odległościachod Edynburga, Krakowa czy Li-zbony.

Między Rzymem a Awinionem

Sam papież Urban VIw opinii francuskich kardynałów,ale i nie tylko, był niegodny peł-nienia swej funkcji. Z jednejstrony podkreślano, że wybranogo w niesprzyjających warun-kach, co samo w sobie powinnouczynić wybór nieważnym,a z drugiej strony, jego działaniabyły sprzeczne z ich interesami.Urban ani myślał jednak o zrezy-gnowaniu z godności i utrzymałswoją pozycje we Włoszech.

U podstaw schizmy bez wątpienia legły próby powrotu awiniońskich papieży do Rzymu.Próby takie już na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIV w. podejmowałpapież Urban V. W połowie lat siedemdziesiątych XIV w. kolejną próbę podjął Grzegorz XI.Zachęcany do czynu m.in. przez św. Katarzynę ze Sieny, podejmował on zarówno finan­sowe, jak i dyplomatyczne działania przybliżającego jego powrót do Wiecznego Miasta.Powróciwszy w końcu w 1377 r. do Rzymu papież liczył, że tym samym dojdzie do poro­zumienia ze swoimi włoskimi poddanymi.

Page 19: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

19 JEDYNKA 8/04/2018CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE

JAK PAPIEŻE PODZIELILI EUROPĘ?

Ponadto powołał on całenowe kolegium kardynalskie, po-zbawiając zbuntowanych kardy-nałów władzy. Po udanej obronieRzymu przez wiernego Urbano-wi, Alberto di Barbiano, Francu-

skim duchownym nie pozostałonic, jak udać się do Awinionu,gdzie na ich szczęście, obranyKlemens VII uzyskał jednak po-parcie króla Francji. Decyzja mo-narchy stała się zatem swoistąkropką nad i w procesie narasta-

jącej schizmy. Podział papiestwana dwie obediencje rychło po-dzielił całą Europę. Awiniońskie-go papieża zaczęły popieraćgłównie Francja, królestwa hisz-pańskie, Neapol, Szkocja. Rzym-skiego papieża popierali zaśwładcy Polski, Węgier, Anglii,Niemiec oraz całe Włochy i Sy-cylia. Przez najbliższe dekadyjednak nie można było mówićo jakiejkolwiek polityce papieży.Papiestwo skupiło się na wza-jemnym szkodzeniu. KlemensVII chciał zbrojnie zakończyćschizmę. Jednak Karol VI nieba-wem zachorował, a Francja po-grążyła się w kryzysiedynastycznym, pogłębianym,trwającą wojną stuletnią. Jeszczew XIV w. francuscy myślicielezaczęli krytykować schizmę za-równo ze względów moralnych,jak i ekonomicznych. Sami na-stępcy Urbana i Klemensa chcielizwalczać skutki schizmy, jak i jąsamą. W latach 1394, 1404 czy1406 podczas elekcji papieskichczy to w Awinionie, czy Rzymiespisywano elekcyjne kapitulacje,zmuszające papieży do podjęciadziałań mających na celu zjedno-czenie kościoła. Nie przynosiłyone jednak skutku. Paryscy teo-lodzy zaczęli głosić pogląd, żejedynie jednoczesna abdykacjapapieża awiniońskiego i rzym-skiego może zakończyć schizmę.Dyskusje nad takim pomysłemtrwały dekady i znalazły swój fi-nał dopiero w 1409 r., podczassoboru zwołanego z inicjatywyfrancuskiej .

Page 20: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

20 JEDYNKA 8/04/2018CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE

JAK PAPIEŻE PODZIELILI EUROPĘ?

Zwrot akcji

Sobór w Pizie złożyłz urzędu ówczesnych papieżyBenedykta XIII oraz GrzegorzaXII, a na ich miejsce powołałAleksandra V, a po jego śmierci –Jana XXIII. Ten ostatni jednaknie uzyskał szerszego uznania,a jego poprzednicy nie zamierzaliłatwo ustąpić, co tylko pogłębiłoschizmę. Stan rzeczy miały zmie-nić dopiero lata 1414-1417.

Zjednoczenie

Za namową Jana XXIIIZygmunt Luksemburczyk zwołałdo Konstancji sobór, którego ce-lem było zakończenie schizmyi reforma papiestwa. Udało sięzrealizować tylko pierwsze z za-dań. Sobór jednomyślnie opowie-dział się za rezygnacją całejtrójki. Grzegorz XII dobrowolnieogłosił swoją abdykację 4 lipca1415 roku, po tym jak sobórnadał mu tytuł kardynała-biskupaśw. Kościoła Rzymskiego orazuznał legalność linii papieskiejwywodzącej się od Urbana VI.Jan XXIII liczył, że sobór opowiesię za legalnością jego wyboru,ale szybko się okazało, że dojdziedo nowej elekcji i to na warun-kach, na które się nie zgadzał. Nasoborze w Konstancji głosowanobowiem wedle podziału na nacje.Jan XXIII odmówił zatemw pewnym momencie złożeniarezygnacji i próbował uciecz Konstancji, ale ostatecznie zo-stał złapany i uwięziony, a sobór29 maja 1415 ogłosił jego rezy-

gnację. Benedykt XIII najdłużejodmawiał rezygnacji, uparcie ob-stając przy legalności swojegowyboru, ale ostatecznie 26 lipca1417 ogłoszono jego detroniza-cję, co umożliwiło przystąpieniedo wyboru nowego papieża. Pa-pieżem wybrano wtedy kardynałaOttona Colonnę, który przyjąłimię Marcina V.

Sobór ważniejszy od papieża?

Bezpośrednim następ-stwem wielkiej schizmy było po-stawienie pod znakiem zapytaniastosunku samego papieża do so-boru . Rozważania nad tym, jakainstytucja była w stanie obalićpapieży i wybrać nowych impli-kowała tezę o wyższości soborunad wikariuszem Chrystusa. So-bór w Konstancji był krokiemmilowym w rozwoju tzw. koncy-liaryzmu, bowiem w latach 1414-1418 to sobór sprawował rzeczy-wistą władzę. Instytucja ta byłamocno demokratyczna, a obradu-jący jednomyślnie uznali, że po-stanowieniom soboru muszą byćposłuszni wszyscy, nawet papie-że. W Konstancji postanowiono,że sobory powinny odbywać sięcyklicznie. Spór między zwolen-nikami koncyliaryzmu, a silnejwładzy papieskiej pozostawałjednak tylko kwestią czasu. Dokonfliktu doszło za pontyfikatunastępcy papieża Marcina, Euge-niusza IV (1431 -1447). Odbywa-jący się od 1431 r. sobórw Bazylei zaczął z roku na rokuchwalać coraz bardziej radykal-ne uchwały m.in. postanowił, żepapież to tylko urzędnik, który

może być po prostu odwołanyuchwałą soboru. Spór narastał,a niektórzy obradujący wybralinawet własnego papieża. Euge-niusz, obawiając się skutków ca-łego zamieszania, przeniósł sobórnajpierw do Ferrary, a potem,w 1439 r., do Pizy. Niebawempapieżowi udało się przegłoso-wać uchwałę, na mocy której so-bór w Bazylei uznano zanielegalny. Papież zaakceptowałuchwały z Ferrary i Pizy, co po-zwoliło mu na odbudowę rolii pozycji papiestwa.

Piotr Pacyga, kl. VIa

Page 21: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

21 JEDYNKA 8/04/2018KĄCIK ARTYSTYCZNY

SZTUKA ZIEMI

Dla stworzenia obiektuo charakterze artystycznym dzia-łania Land art stały się ingerencjąw pejzaż, przekształceniem jegofragmentu, wykorzystaniem natu-ralnych procesów (erozja, czyn-niki atmosferyczne).

Realizacje Land art poja-wiły się w sztuce w latach 60.XX wieku, a największy rozwójprzypadł na lata 70. Sztuka ziemikumulowała tendencje i zjawiskazachodzące w artystycznymświecie tych lat, takie jak przeno-

szenie nacisku z końcowego re-zultatu - dzieła na proces jegopowstawania (sztuka procesual-na), dematerializacja sztuki (kon-ceptualizm) czy też performance.Od początku Land art wypowie-dzi artystów były różne w skalii charakterze działania. Były cza-sem monumentalne realizacje,obiekty wielokilometrowe, czywymagające radykalnych pracziemnych, w innych przypadkachsubtelne, trudne nawet do znale-zienia w otwartej przestrzeni, lub

kompozycje istniejące kilkachwil niszczone np. wiatrem, czyprzypływem. Wiele dzieł tego ty-pu prezentowane było w trady-cyjnych instytucjach sztuki(galerie, muzea) w postaci doku-mentacji fotograficznej , filmo-wej , szkiców realizacyjnych,map. Wypowiedzi Land art bar-dzo różniły się. Na przykład Ri-chard Long chodził w poprzekłąki, lub piasku pustyni tak dłu-go, dopóki nie wydeptał wyraź-nie zarysowanej linii - taki teżtytuł nosiła ta praca - A Line Ma-de by Walking. W innej realizacjiwydeptywał kręgi, a w jeszczeinnej wydeptywał formę sprali.

Piotr Pacyga, kl. VIa

Land art, Sztuka ziemi – lub jeszcze inaczej Sztuka krajobrazu to działalność artystyczna,której obszarem działania, miejscem zdarzeń ­ polem współczesnej sztuki (tłem, kontek­stem czy tworzywem) stała się w końcu XX wieku przestrzeń ziemi, obszar środowiskanaturalnego.

Page 22: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

22 JEDYNKA 8/04/2018MODA I URODA

CZAS NA MODĘ!

Najmodniejsze sukienkitego sezonu!

1 . Tej wiosny, popularnością będącieszyły się przede wszystkim su-kienki koronkowe, a szczególniete rozkloszowane, które nadająlekkości sylwetce. Pięknie pre-zentują się one w wersj i pastelo-wej , ale jeśli preferujeszciemniejsze kolory, postaw naszlachetną zieleń w butelkowymodcieniu lub elegancki kobalt. Sąone doskonałą propozycją na we-sele czy przyjęcie urodzinowe.

2. Jeśli jednak koronka nie jesttwoim ulubionym wzorem, mo-żesz postawić na kwiaty, którew tym sezonie odgrywają ważnąrolę. Kwiecista sukienka jest bar-dzo dziewczęca, więc idealnienadaje się na specjalne okazje.Oprócz jasnych, pastelowych ko-lorów, modne będą kwiaty naciemnym - czarnym bądź grana-

towym - tle. Rozkloszowana su-kienka w kwiaty i czarnasukienka w kwiaty to hity tegosezonu.

3 . Ciekawym trendem są sukien-ki w stylu cold shoulder, czyli ta-kie, które odsłaniają naszeramiona. Wybór jest duży. Może-my postawić na te w stylu boho –zwiewne, całe białe, zakończonedelikatną koronką. Popularne sąrównież te przypominające dłu-gie koszule lub te we wzory:kwiaty, kratę lub grochy, którew tym sezonie powróciły do łask.

Trendy nakrycia głowy na wio­snę 2018

Tego sezonu zdecydowaniekrólować będzie beret, któryzresztą jest hitem 2018 roku. Po-pularne staną się te z woalką, alepoza nimi możesz postawić teżna klasyczny model z wełny. Ko-lejnym hitem staną się słomkowekapelusze. Według projektantówmożemy wybierać różne ich mo-dele. Modne są fasony w wielkimrondem. Kapelusze te będą do-

brze komponować się z każdąstylizacją, a w szczególnościz dżinsem. W trenach na wiosnę2018 pojawiło się również cośdla fanek sportu – czapki z dasz-kiem. Nie dość, że będą świetniesię prezentować z wieloma styli-zacjami, to na dodatek chroniąnaszą głowę przed promieniowa-niem. Oprócz kapeluszy słomia-nych popularnością będą sięrównież cieszyły meloniki i ka-pelusze kowbojskie. Modne stanąsię także daszki, które niestetynie chronią naszej głowy przedsłońcem, z pewnością jednak za-bezpieczą one nasz wzrok. Sąone wygodnymi dodatkami pod-czas uprawiania sportu. Szcze-gólnym zainteresowaniem będącieszyć się kaszkiety. Ostatnimjuż trendem modowym tego se-zonu staną się. . . turbany, którekojarzą nam się z Indiami orazAfryką. Są one jednak wykorzy-stywane do tworzenia codzien-nych stylizacji, którezaprezentowało wiele modelekna wybiegach.

Aleksandra Iciek,Alicja Pająk, kl. IIIa

Wiosna już w pełni u nas zagościła, więc grube, ciepłe płaszcze, swetry i golfy chowamyna dno naszych szaf. Jeśli jeszcze nie wymieniłeś zimowych ubrań na te bardziej wiosen­ne – koniecznie najpierw sprawdź, w co dobrze jest się zaopatrzyć.

Page 23: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

23 JEDYNKA 8/04/2018KUCHENNY ZAKĄTEK

CIASTO Z WIŚNIAMI I KRUSZONKĄMIGDAŁOWĄ

Puszyste ciasto, lekko kwaśne wiśnie i słodka kruszonka migdałowa to połączenie do­skonałe dla każdego fana słodkości!

SKŁADNIKI:

KRUSZONKAmigdały – 75 gmasło – 100 gbrązowy cukier – 125 gmąka pszenna – 125 g

CIASTOmasło – 150 gbrązowy cukier – 150 gjaja – 3 szt.mleko – 100 mlmąka pszenna – 250 gproszek do pieczenia – 1 łyżeczkacynamon mielony – ¼ łyżeczkisól – 1 szczyptatłuszcz do wysmarowania formy

DODATKOWOwiśnie ze słoika – 500 gbita śmietana

KROK 1:PRZYGOTOWUJEMY KRUSZONKĘ

Migdały drobno kroimy. Zagniatamy zmiękkim masłem, mąką i cukrem. Kruszonkęwstawiamy do lodówki.

KROK 2:PIECZEMY CIASTO

Miękkie masło, cukier i sól miksujemy, aż douzyskania kremowej konsystencji. Dodajemypojedynczo jajka i dalej miksujemy. Wsypujemymąkę, proszek do pieczenia i cynamon, dodajemymleko i ponownie krótko miksujemy. Ciastoprzekładamy do natłuszczonej tortownicy. Wiśniedobrze osączamy i rozkładamy na cieście, lekko wnie wciskając. Ciasto pieczemy w piekarnikurozgrzanym do temperatury 180°C przez 20 minut.

KROK 3:CIASTO POSYPUJEMY KRUSZONKĄ

Kruszonkę rozsypujemy na cieście ipieczemy w tej samej temperaturze przez kolejne40 minut aż do zrumienienia. Studzimy iwyjmujemy z formy. Podajemy z bitą śmietaną.

Smacznego!

Eliza Ciepły, kl. VII a

Page 24: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

24 JEDYNKA 8/04/2018WARTO PRZECZYTAĆ

Lekturę pt. „Tajemniczyogród” napisała Frances HodgsonBurnett. Książka opowiadao dziewczynce, której rodzicezmarli podczas epidemii cholery.Po ich śmierci główna bohaterkaprzeprowadza się do Anglii. Po-znając nowe otoczenie, trafiła natajemniczą furtkę do zamkniętegoogrodu, gdzie nikt nie wchodziłod 10 lat. To właśnie tam rozgry-wa się cała akcja i można powie-dzieć, że dzieją się cuda i czary.

Opowieść o tajemniczymogrodzie warto przeczytać, po-nieważ jest emocjonująco cieka-wa i wciągająca. Może uczyćzarówno dzieci, jak i dorosłychwielu rzeczy. Po przeczytaniu jejmożna zrozumieć, jak wielkiwpływ na nas mają ludzie z bli-skiego otoczenia. Mary, odkry-wając ogród, pobudziła go do

życia, można powiedzieć,że go uleczyła – tak samojak Colina, chłopca, które-go razem z Dickiem na-uczyli chodzić na nowo.Powieść dostarcza czytelni-kowi wielu wspaniałychprzeżyć.Moim zdaniem ta lekturajest warta polecenia każde-mu. Można się wzruszyć dołez i zrozumieć, co w życiujest najważniejsze.

Kinga Rusin, kl. IVa

Autorką książki „Tajemni-czy ogród” jest FrancesHodgson Burnett. Pisałaona powieści, w szczegól-

ności dla dzieci i młodzieży. Donajbardziej znanych jej utworównależą: „Mała księżniczka”, "Ma-ły lord” i „Tajemniczy ogród”.

Ta ostatnia to pozycjawciągająca i interesująca. Mawiele ciekawych zwrotów akcji.Książka w niektórych momen-tach jest śmieszna, smutna, a nie-raz straszna.Myślę, że tę książkę mogę pole-cić każdemu, kto lubi czytać.Moim zdaniem jest to powieśćobyczajowa z elementami przy-godowymi, bo główna bohaterkaprzeżywa wiele fantastycznychprzygód. Mary zmienia się powyjeździe do wuja Cravena,a dzięki mocy natury udaje się jejuzdrowić bohaterów książkii przywrócić rodzinne więzi.

Myślę, że warto poznać tęniesamowitą opowieść, dlategozachęcam wszystkich rówieśni-

ków i miłośników dobrej litera-tury do przeczytania tej książki.

Daniel Radwan, kl. IVa

Książka pt. „Tajemniczyogród” napisana przez FrancesHodgson Burnett jest lekturą bar-dzo ciekawą o tematyce obycza-jowej .

W powieści najciekawszajest przemiana Mary ze złej ka-pryśnicy w dobrą dziewczynkęa także uzdrowienie Colina. Mo-ją uwagę przyciągnęła także po-stać Dicka, ponieważ potrafił onnawiązać komunikację ze zwie-rzętami. Tajemniczy ogród spra-wia wrażenie magicznegomiejsca, które przemienia ludzizłych w dobrych, ciekawychświata. Ludzie w nim odzyskująradość życia codziennego, ciesząsię każdym kawałkiem ziemii poznają wartość przyjaźni.

Książka jest bardzo cieka-wa, pokazuje, że życie człowiekaz naturą może być przyjemnei fascynujące.

Bartosz Bachul, kl. IVa

CZY WARTO BYŁO PRZECZYTAĆ"TAJEMNICZY OGRÓD"?

Page 25: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

25 JEDYNKA 8/04/2018SZKOLNA GALERIA

W tym numerze gazetki ponownie prezentujemy prace uzdolnionej plastycznieuczennicy z klasy VIIa ­ Aleksandry Liszki.

Page 26: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

26 JEDYNKA 8/04/2018SZKOLNA GALERIA

Page 27: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

27 JEDYNKA 8/04/2018W KRÓLESTWIE FIZYKI

ZiemiaZiemia to planeta, na któ-

rej żyjemy. Zbudowana jestz metalicznego (żelaznego) ją-dra, grubego skalistego płaszczai cienkiej skalistej skorupyziemskiej . Większą część (70%)powierzchni Ziemi pokrywająwypełnione wodą oceany głę-bokości kilku kilometrów, po-nadto Ziemię otacza gazowaatmosfera złożona główniez azotu i tlenu; zasadnicza częśćatmosfery ma kilkadziesiąt ki-lometrów grubości.Ziemskie jądro jest źródłem po-la magnetycznego, które rozcią-ga się w przestrzeń kosmiczną.Pole to chroni powierzchnięZiemi przed promieniowaniemkosmicznym. O jego działaniumożemy się przekonać, obser-wując wskazania kompasu orazzorze polarne.

Ziemia wiruje wokół wła-snej osi, a jej okres obrotu wy-nosi 1 dzień. Ruch wirowyZiemi jest odpowiedzialny zanastępstwo dnia i nocy. Pozatym Ziemia krąży po orbiciewokół Słońca, a jej obieg wy-nosi 1 rok. Ziemia obiega Słoń-ce w średniej odległości1 50 mln kilometrów. OrbitąZiemi jest elipsa o małym mi-mośrodzie, niemal kołowa.

Słońce

Słońce jest gwiazdą naj-bliższą Ziemi i zarazem naj ja-śniejszym ciałem niebieskim naziemskim niebie. Ma średnicęponad 100 razy większą niżZiemia, a jego masa jest ponad300 tys. razy większa od masyZiemi. Słońce jest jedną z setekmiliardów gwiazd w naszej ga-laktyce (Drodze Mlecznej).Składa się przede wszystkim zezjonizowanego wodoru i helu.Słońce nie jest jednorodne,można wyróżnić w nim trzy ob-szary: jądro, otoczkę i atmosfe-rę. Patrząc gołym okiem naSłońce, można obserwowaćdolną część atmosfery, zwanąfotosferą. Fotosfera Słońca matemperaturę około 6000K, alepojawiają się też na niej obszaryo temperaturze 4000-5000K,które świecą nieco słabiej i wy-dają się ciemniejsze. Są onezwane plamami słonecznymi.

Księżyc

Księżyc to ciało niebie-skie będące naturalnym satelitąZiemi. Jest znacznie mniejszyod Ziemi. Ma średnicę około 4razy mniejszą niż średnica Zie-mi i 80 razy mniejszą masę. Napowierzchni Księżyca możnawyróżnić morza, czyli ciemneobszary pokryte warstwą skałbazaltowych i wyżyny (góry)-jasne obszary, które stanowiąwzniesienia. PowierzchniaKsiężyca usiana jest dużą liczbąmniejszych i większych krate-rów uderzeniowych. Księżycnie ma hydrosfery ani atmosfe-ry. Księżyc krąży w średniejodległości 384 tys. kilometrówod środka Ziemi.Obserwując z Ziemi tarczęKsiężyca, zauważamy zmianyjego oświetlenia, czyli fazy:Nów występuje, gdy Księżycznajduje się między Ziemiąa Słońcem;Pierwsza kwadra, gdy oświe-tlona jest połowa tarczy Księ-życa (prawa);Pełnia występuje, gdy Księżycznajduje się po przeciwnej stro-nie Ziemi niż Słońce;Ostatnia kwadra, gdy oświetlo-na jest połowa tarczy Księżyca(lewa).Z Księżycem związane są teżinne zjawiska astronomiczne,zwane zaćmieniami.Siła oddziaływania grawitacyj-nego Księżyca nie jest duża, alema wpływ na powierzchnięZiemi. Przejawia się zwłaszczana oceanach, przyczyniając siędo powstania pływów morskich– przypływów i odpływów wód.

mgr Elżbieta Iciek

ZIEMIA, SŁOŃCE, KSIĘŻYC

Page 28: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

28 JEDYNKA 8/04/2018SPORTOWE WIEŚCI

11 kwietnia 2018 rokuw Suchej Beskidzkiej odbyły sięfinały powiatowe piłki ręcznejdziewcząt. Tego dnia na zawo-dach zjawiły się drużyny z takichmiejscowości, jak: Toporzysko,Budzów, Sucha Beskidzka orazZawoja Centrum.Walka o pierwsze miejsce była

bardzo wyrównana. Zwycięzcyturniejów półfinałowych zagralio III miejsca, a drużyny, które

awansowały z II miejsca, zagraływ finale. Pierwszy mecz rozegra-ły dziewczęta z Suchej oraz z Za-woi. Rozgrywka zakończyła sięwynikiem 6:1 - niestety dla go-spodarzy.

Następny mecz rozegrał siępomiędzy SP Toporzysko a SPBudzów, po którym można byłowyłonić drugiego finalistę, któ-rym była drużyna z Toporzyska.Po dogrywce mecz zakończył sięwynikiem 6:5.

O III miejsce pojedynek sto-

czyłySP Za-wojai SPBu-dzów.W pewnymmomencie mogło się wyda-wać, że i tutaj będzie potrzeb-na dogrywka. Dziewczętaz Budzowa szybko jednak od-robiły straty i doprowadziły do

wyniku końcowego8:6.

Na zakończeniezawodów wręczonooprócz pucharóworaz dyplomów in-dywidualne statuet-ki. W drużyniez Zawoi Centrumuzyskała ją Aleksan-dra Iciek.

Pomimo tego, żezawodniczkom reprezentującymnaszą szkołę nieudało się osiągnąćtym razem wyż-szego wyniku,gratulujemyuczestnictwaw finałach powia-towych oraz nie-ustępliwości orazwaleczności!

Aleksandra Iciek, kl. IIIa

PIŁKA RĘCZNA

Page 29: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

Marta PająkChaosIdęCzemu świat się cofa?WalczęCzemu czuję smak porażki?KochamCzemu czuję pustkę?WyjaśniamCzemu wszystko pomieszałam?WracamCzemu nie wskazujesz drogi?Odeszłam.

Marta PająkCo czujesz?Czuje, że płaczę,A łez nie ma.

Czuję, że walczę,A rezultatów nie ma

Czuję, że jesteś obok,A jednak idę sama.

Czuję wiele,A w głowie pustkę mam.

Czuję, że mi kibicujesz,A brak mi wiary w siebie.

Czuję tyle…

Marta PająkJesteś naprawdęKiedy na mnie patrzysz,naprawdęwidzisz.Kiedy do Ciebie mówię,naprawdęsłuchasz.Kiedy milczę,naprawdęrozumiesz.Kiedy mówisz „kocham”

naprawdęczujesz.

Marta PająkWycieczkaChodź ze mną, przejdziemy się.Na górze są oczyPełne bóluPoniżej spływają łzy,(Proszę uważać, może być ślisko)Doszliśmy do uśmiechuDuży, nieszczeryuśmiech.Chcesz go takiego widzieć.Poniżej znajduje się serce.

Proszę uważać,ciągle bije.Przed nami ugięte nogi.Chyba ciało upadło.Podobała się wycieczka?Ty ją zaplanowałeś. . .

Marta PająkŻycia sensNapiszę dwa słowaZawrą one życia sens„Co powiesz?”- zapytaszOdpowiem „kocham Cię”I zrozumiesz po co żyjesz.

29 KĄCIK LITERACKI JEDYNKA 8/04/2018

CI, KTÓRZY LUBIĄ POEZJĘ!

Page 30: J E D Y N K A - ZS Zawoja Centrum...Egzamin gimnazjalny składa sięz trzech części: humanistycznej z zakresu historii i wie dzy o społeczeństwie oraz z zakresu języka polskiego,

"Jest tylko jeden sposób na uniknięcie krytyki:nic nie mów,nic nie rób,

nikim nie bądź".Arystoteles

Myśli miesiąca:

***Wykładowca zwraca się do stu-dentów:- Osoba, która odpowie na mojenastępne pytanie, ma zaliczonezajęcia i może iść do domu.Ktoś z sali rzuca w tym momen-cie długopis pod nogi prowadzą-cego.- Kto to zrobił?!- Ja. Dziękuję, do widzenia.

***Na boisku szkolnym rozmawiadwóch kolegów:- Wiesz, wczoraj rzucałem mone-

tą z postanowieniem, że jeśli wy-padnie reszka, to wezmę się donauki, a jak orzeł, to pójdę nadyskotekę.- I co, wypadł ci orzeł?- Tak, ale dopiero za piątym ra-zem.

***Ojciec do syna:- Jak tam postępy w szkole?- W porządku. Kontrakt z piątąklasą przedłużony na następnyrok.

***Podczas egzaminu jeden ze stu-dentów poprosił o otwarcie okna.Profesor zezwolił i powiedział:- Okno można otworzyć, orłów tunie ma, nie wyfruną.Po egzaminie, gdy już wszyscywychodzili profesor słyszy:- Ooo! Patrzcie, profesor też wy-chodzi drzwiami.. .

***Po klasówce z matematykirozmawiają dwaj koledzy:- Ile zrobiłeś zadań?- Ani jednego.- Ja też. Pani znowu powie, żeściągaliśmy od siebie.

***Nauczyciel na lekcji matematyki:- Maryno, skoro w jednej dłonimam 9 jabłek, a w drugiej mam 7jabłek to znaczy, że. . .?Maryna odpowiada:- To znaczy, że ma pan bardzoduże dłonie, proszę pana.

***- Puk, puk!- Kto tam?- Matematyka.- Sama?- Nie, z zagrożeniem.

Eliza Ciepły, kl. VIIa

KAWAŁ ŻARTU

30 ROZMAITOŚCI

JEDYNKAPismo Dzieci i Młodzieży SP nr 1 w Zawoi CentrumRedaktorki naczelne: Aleksandra Iciek, Alicja Pająk, Marta Pająk, Julia Pietrusa.Zespół redakcyjny: uczniowie szkoły podstawowej, gimnazjum oraz nauczyciele.Opiekun: mgr Katarzyna Wilczyńska.Adres redakcji : SP nr 1 w Zawoi Centrum, 34-222 Zawoja 2000, e-mail [email protected]ład komputerowy: mgr Katarzyna Wilczyńska,Zdjęcia: arch. ZS Centrum, ogólnodostępne zasoby internetowe

JEDYNKA 8/04/2018