Izvještaj o poslovanju preduzeća

IZVJEŠTAJ O POSLOVANJU ZA 2020. GODINU

SARAJEVO, MART 2021. GODINE

KANTONALNO JAVNO KOMUNALNO PREDUZEĆE

"VODOVOD I KANALIZACIJA" d.o.o. SARAJEVO PREDUZEĆE ZA PROIZVODNJU I DISTRIBUCIJU VODE, ODVOĐENJE I PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA

Izvještaj o poslovanju KJKP „Vodovod i kanalizacija“ d.o.o Sarajevo 2020.god.

2

SADRŽAJ

1 UVOD .......................................................................................................................................................... 5 1.1 Bitna dešavanja za preduzeće u 2020. godini ........................................................................................... 5 1.2 Posljedice pandemije COVID-19 na poslovanje KJKP “Vodovod i kanalizacija” d.o.o................................ 6 Sarajevo .................................................................................................................................................................. 6 1.3 Izvršni sažetak ............................................................................................................................................ 7 1.4 Ukratko o poslovanju Preduzeća u 2020. godini ....................................................................................... 7

2 O PREDUZEĆU ........................................................................................................................................ 8 2.1 Administrativni,institucionalni i pravni okvir poslovanja .......................................................................... 8 2.2 Unutrašnja organizacija preduzeća ........................................................................................................... 9 2.3 Glavne karakteristike javnog sistema vodosnabdijevanja ....................................................................... 11 2.4 Glavne karakteristike javnog sistema odvodnje i prečišćavanja otpadnih voda ..................................... 12

3 FINANSIJSKO POSLOVANJE ............................................................................................................. 15 3.1 Analiza bilansa uspjeha............................................................................................................................ 15 3.2 Poslovni rezultat ...................................................................................................................................... 32 3.3 Analiza bilansa stanja .............................................................................................................................. 32 3.4 Analiza izvještaja o gotovinskim tokovima .............................................................................................. 39 3.5 Pokazatelji poslovanja ............................................................................................................................. 40

4 AKTIVNOSTI POGONA „VODOVOD“ ............................................................................................. 41 4.1 Služba za proizvodnju i distribuciju vode ................................................................................................. 41 4.2 Služba za održavanje vodovodne mreže i objekata ................................................................................ 46 4.3 Služba za elektro održavanje ................................................................................................................... 48 4.4 Služba za sanitarni nadzor i kontrolu kvaliteta vode .............................................................................. 49 4.5 Služba vodomjera i dezinfekciju vode ..................................................................................................... 50 4.6 Služba za mašinsko održavanje................................................................................................................ 52

5 AKTIVNOSTI POGONA „KANALIZACIJA“ .................................................................................... 53 5.1 Služba održavanja kanalizacione mreže i objekata .................................................................................. 53 5.2 Služba za održavanje mehanizacije i vozila .............................................................................................. 55 5.3 Postrojenje za prečišćavanje otpadne vode (PPOV) – Butila ................................................................... 55

6 AKTIVNOSTI SEKTORA ZA TEHNIČKE POSLOVE I RAZVOJ ............................................... 57 6.1 Služba za projektovanje i nadzor ............................................................................................................. 57 6.2 Tehnička služba Pogona „Vodovod“ ........................................................................................................ 58 6.3 Tehnička služba Pogona „Kanalizacija“ .................................................................................................... 60

7 ODNOSI SA POTROŠAČIMA ............................................................................................................. 61 7.1 Očitavanje potrošnje vode ...................................................................................................................... 61 7.2 Isporučene (registrovane) količine vode ................................................................................................. 62 7.3 Fakturisane (prodate) količine vode ........................................................................................................ 63 7.4 Fakturisana i naplaćena potraživanja ...................................................................................................... 64 7.5 Reklamcije potrošača............................................................................................................................... 66 7.6 Cijena usluga ............................................................................................................................................ 67 7.7 Stopa tekuće naplata ............................................................................................................................... 68 7.8 Potraživanja od kupaca u periodu 2010.- 2020. godine .......................................................................... 68 7.9 Sumnjiva i sporna potraživanja................................................................................................................ 69

8 LJUDSKI RESURSI ................................................................................................................................ 70 8.1 Broj radnika ............................................................................................................................................. 70 8.2 Fluktuacija radnika................................................................................................................................... 70 8.3 Kvalifikaciona struktura radnika .............................................................................................................. 71 8.4 Lična primanja radnika ............................................................................................................................ 71 8.5 Spolna i starosna struktura radnika ........................................................................................................ 72 8.6 Korištenje radnog vremena ..................................................................................................................... 73 8.7 Oboljenja i invaliditet uposlenika ............................................................................................................ 73

9 ULAGANJA I RAZVOJ SISTEMA ....................................................................................................... 74 9.1 Subvencije Budžeta Kantona Sarajevo .................................................................................................... 74 9.2 Kapitalni transferi iz Budžeta Kantona Sarajevo ..................................................................................... 74 9.3 Sredstva iz budžeta Općina...................................................................................................................... 75


3

9.4 Krediti ...................................................................................................................................................... 77

10 OPIS GLAVNIH RIZIKA U POSLOVANJU PREDUZEĆA ....................................................... 79

11 MJERE PREDUZETE NA ZAŠTITI OKOLIŠA ........................................................................... 81 11.1 Smanjenje tereta zagađenja od urbanih/sanitarnih otpadnih voda........................................................ 81 11.2 Očuvanje vodnih resursa ......................................................................................................................... 81 11.3 Zaštita izvorišta ........................................................................................................................................ 82

12 ZAKLJUČNA RAZMATRANJA ....................................................................................................... 83

13 PRILOZI ............................................................................................................................................... 85 15.1 PRILOG 1 – BILANS USPJEHA ................................................................................................................... 85 15.2 PRILOG 2 - BILANS STANJA ...................................................................................................................... 89 15.3 PRILOG 3 – IZVJEŠTAJ O GOTOVINSKIM TOKOVIMA ............................................................................... 93 15.4 PRILOG 4 – IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU ........................................................................... 95 15.5 PRILOG 5 – BILJEŠKE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE ................................................................................... 97

SADRŽAJ TABELA: Tabela 1.Pregled finansijskih izvještaja KJKP „Vodovod I kanalizacija“d.o.o. Sarajevo ............................................................................................................. 15 Tabela 2. Pregled ukupnih prihoda preduzeća u 2016/17/18/19/20.godine ............................................................................................................................... 16 Tabela 3. Pregled poslovnih prihoda u 2016/17/18/19/20.godine .............................................................................................................................................. 16 Tabela 4. Pregled prihoda od prodaje vode i usluga odvodnje po kategorijama potrošača (u mil. KM) ................................................................................... 18 Tabela 5. Analitički pregled planiranih i ostvarenih prihoda u 2016./17/18/19/20.godini ......................................................................................................... 19 Tabela 6. Pregled ukupnih rashoda preduzeća u 2016/17/18/19/20.godine ............................................................................................................................. 21 Tabela 7. Materijalni troškovi ....................................................................................................................................................................................................... 22 Tabela 8. Troškovi plata i ostalih primanja radnika ..................................................................................................................................................................... 23 Tabela 9. Efikasnost ljudskog potencijala .................................................................................................................................................................................... 23 Tabela 10. Troškovi proizvodnih usluga ...................................................................................................................................................................................... 23 Tabela 11. Amortizacija i troškovi rezervisanja ........................................................................................................................................................................... 24 Tabela 12. Nematerijalni troškovi ................................................................................................................................................................................................ 24 Tabela 13. Pokrivenost poslovnih rashoda sa poslovnim prihodima .......................................................................................................................................... 25 Tabela 14. Analitički pregled planiranih i ostvarenih rashoda u 2016./17/18/19/20.godini ...................................................................................................... 26 Tabela 15. Poslovni rezultat u 2016/17/18/19/20. godini ............................................................................................................................................................ 32 Tabela 16. Bilans stanja na dan .................................................................................................................................................................................................. 33 Tabela 17. Stalna sredstva na dan ............................................................................................................................................................................................. 34 Tabela 18. Otpisanost stalnih sredstava na dan 31.12.2020.godine .......................................................................................................................................... 34 Tabela 19. Tekuća sredstva na dan ........................................................................................................................................................................................... 36 Tabela 20. Kapital i dugoročna rezervisanja na dan ................................................................................................................................................................... 37 Tabela 21. Pregled obaveza, rezervisanja i razgraničenja.......................................................................................................................................................... 38 Tabela 22. Dugoročna rezervisanja i razgraničenja (KM) ......................................................................................................................................... 38 Tabela 23. Pasivna vremenska razgraničenja (KM) ........................................................................................................................................... 39 Tabela 24. Izvještaj o gotovinskim tokovima ............................................................................................................................................................................... 39 Tabela 25. Pokazatelji poslovanja ............................................................................................................................................................................................... 40 Tabela 26. Zahvatanje vode ........................................................................................................................................................................................................ 42 Tabela 27. Trend kretanja gubitaka vode u periodu 2016.-2020. godina ................................................................................................................................... 44 Tabela 28. Održavanje vodovodne mreže ................................................................................................................................................................................... 46 Tabela 29. Aktivnosti službe za elektro održavanja .................................................................................................................................................................... 48 Tabela 30. Aktivnosti Službe za sanitarnu zaštitu i kontrolu voda .............................................................................................................................................. 49 Tabela 31. Ispitivanje i kalibraciju vodomjera .............................................................................................................................................................................. 51 Tabela 32. Daljinski prenos očitanja ............................................................................................................................................................................................ 51 Tabela 33. Zamjena i opravka vodomjera ................................................................................................................................................................................... 51 Tabela 34. Održavanje sistema za dezinfekciju vode ................................................................................................................................................................. 52 Tabela 35. Aktivnosti Službe za mašinsko održavanje ............................................................................................................................................................... 52 Tabela 36. Snimanje kanalizacione mreže kamerom .................................................................................................................................................................. 53 Tabela 37. Čišćenje kanalizacione mreže i hitne intervencije ..................................................................................................................................................... 54 Tabela 38. Održavanje kanalskih objekata .................................................................................................................................................................................. 54 Tabela 39. Opravka i rekonstrukcija kanalske mreže .................................................................................................................................................................. 54 Tabela 40. Aktivnosti na pružanju eksternih usluga .................................................................................................................................................................... 54 Tabela 41. Radionica za remont specijalnih vozila...................................................................................................................................................................... 55 Tabela 42. Tehnička priprema ..................................................................................................................................................................................................... 55 Tabela 43. Aktivnosti na postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda BUTILA-1 ....................................................................................................................... 55 Tabela 44. Aktivnosti na postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda BUTILA-2 ....................................................................................................................... 56 Tabela 45. Projektovanje i nadzor ............................................................................................................................................................................................... 57 Tabela 46. Vodovodna mreža i priključci ..................................................................................................................................................................................... 58 Tabela 47. Plan i katastar ............................................................................................................................................................................................................ 59 Tabela 48. Nadzor........................................................................................................................................................................................................................ 60 Tabela 49. Saglasnosti i priključci ................................................................................................................................................................................................ 60 Tabela 50.Plan i katastar ............................................................................................................................................................................................................. 60 Tabela 51.Nadzor......................................................................................................................................................................................................................... 61 Tabela 52. Pregled isporučenih (registrovanih) količina vode u 2016/17/18/19./20.godine ....................................................................................................... 62 Tabela 53. Isporučene (registrovane) količine vode, po kategorijama potrošača u 2016/17/18/19./20.godine ......................................................................... 62 Tabela 54. Fakturisane (prodate količine vode u 2016/17/18/19./20.godine .............................................................................................................................. 63


4

Tabela 55. Fakturisane (prodate) količine vode, po kategorijama potrošača u 2016/17/18/19./20.godine ............................................................................... 63 Tabela 56. Nefakturisane količine vode u 2016/17/18/19./20.godine ......................................................................................................................................... 63 Tabela 57. Fakturisana potraživanje od prodaje vode i usluga odvodnje (sa PDV i PVN) u 2016/17/18/19/20.godini .............................................................. 64 Tabela 58.Naplaćena potraživanje od prodaje vode i usluga odvodnje (sa PDV i PVN) u 2016/17/18/19/20.godini ................................................................ 65 Tabela 59. Naplata “starih računa” i izdatih računa u 2020. godini ............................................................................................................................................. 66 Tabela 60. Ostvareni rezultati Odjela za kontrolu i nadzor u 2019/2020. godini......................................................................................................................... 66 Tabela 61. Reklamacije potrošača u 2020. godini....................................................................................................................................................................... 66 Tabela 62. Struktura cijene usluge vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda – DOMAĆINSTVA ...................................................................................... 67 Tabela 63. Struktura cijene usluge vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda po 1 m3 -INSTITUCIJE ............................................................................... 67 Tabela 64. Struktura cijene usluge vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda po 1 m3 - OSTALI KORISNICI ................................................................... 67 Tabela 65. Stopa tekuće naplate po kategorijama u 2018./2019./2020. godini .......................................................................................................................... 68 Tabela 66. Nenaplaćena potraživanja po računima izdatim u 2020.godini ................................................................................................................................ 68 Tabela 67. Realizacija sudskih sporova po tužbama za neplaćanje vode i odvodnje ................................................................................................................ 69 Tabela 68. Prosječan broj radnika prema stanju na kraju mjeseca ............................................................................................................................................ 70 Tabela 69. Fluktuacija radnika u 2020. godini-1 Tabela 70. Fluktuacija radnika u 2020. godini-2 ................................................................... 70 Tabela 71. Kvalifikaciona struktura radnika u 2016/17/18/19/20.godine ................................................................................................................................... 71 Tabela 72. Prosječna neto plata po kvalifikacijama radnika i za preduzeće u petogodišnjem periodu 2016-2020. godina (u KM)........................................... 72 Tabela 73. Prosječna osnovna plata na nivou preduzeća za petogodišnji period 2016-2020. godina ..................................................................................... 72 Tabela 74. Starosna i spolna struktura radnika decembar 2020 godine ..................................................................................................................................... 72 Tabela 75. Trend starosne dobi radnika u petogodišnjem periodu ............................................................................................................................................. 73 Tabela 76. Korištenje radnog vremena........................................................................................................................................................................................ 73 Tabela 77. Subvencije javnim preduzećima iz Budžeta Kantona Sarajevo ................................................................................................................................ 74 Tabela 78. Kapitalni transferi iz Budžeta Kantona Sarajevo ....................................................................................................................................................... 74 Tabela 79. Nabavka stalnih sredstava......................................................................................................................................................................................... 74 Tabela 80. Glavni rizici u poslovanju preduzeća ......................................................................................................................................................................... 79

SADRŽAJ SLIKA: Slika 1. Transport dehidriranog mulja na privremene deponije na Butilima .................................................................................................... 14 Slika 2.Trend kretanja prihoda u periodu 2016.-2020. godina ........................................................................................................................ 17 Slika 3. Prihodi od prodaje vode i odvodnje po kategorijama potrošača u periodu 2016.-2020. godina ......................................................... 18 Slika 4.Trend kretanja poslovnih prihoda i rashoda u periodu 2016. -2020. godina u mil. KM ...................................................................... 25 Slika 5. Struktura sredstava preduzeća na dan 31.12.2016/17/18/19/20. god. .............................................................................................. 33 Slika 6. Struktura izvora sredstava preduzeća na dan 31.12.2016/17/18/19/20. godine ................................................................................ 37 Slika 7. Ukupno zahvaćene količine vode u periodu 2011.-2020. godina u mil. m3 .......................................................................................... 42 Slika 8. Vodni bilans ......................................................................................................................................................................................... 43 Slika 9.Trend kretanja ukupnih gubitka vode u periodu 2016.-2020. Godina ................................................................................................. 44 Slika 10. Broj popravljenih kvarova godišnje (Služba za održavanje vodovodne mreže i objekata) ................................................................ 47 Slika 11. U noći 25. jula 2020. godine došlo je do pucanja veze, ...................................................................................................................... 47 Slika 12. Dužina rekonstruisane-položene vodovodne mreže po godinama od strane našeg Preduzeća ......................................................... 48 Slika 13. Broj novih priključaka i broj rekonstruisanih priključaka (kod rekonstrukcije vodovodne mreže) ...................................................... 48 Slika 14. Proces verifikacije vodomjera u Labaratoriji ..................................................................................................................................... 50 Slika 15 Lokalitet Hotonj IV, izrada kanalizacionih priključaka - 24.12.2020. .................................................................................................. 54 Slika 16. Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda -Butila .......................................................................................................................... 55 Slika 17. Fakturisane i nefakturisane količine vode u periodu 2016. – 2020. godine ....................................................................................... 64 Slika 18. Fakturisana i naplaćena potraživanja od vode i odvodnje u periodu 2016-2020.god. ..................................................................... 65 Slika 19. Trend kretanja potraživanja od kupaca od 2010. do 2020.godine.................................................................................................... 69 Slika 20. Trend kretanja broja radnika u periodu 2016.-2020.godine ............................................................................................................. 70 Slika 21. Kvalifikaciona struktura radnika........................................................................................................................................................ 71 Slika 22. Spolna struktura radnika ................................................................................................................................................................... 72 SADRŽAJ OKVIRA:

Okvir 1. .............................................................................................................................................................................................................. 5 Okvir 2 ............................................................................................................................................................................................................. 22 Okvir 3 ............................................................................................................................................................................................................. 44 Okvir 4 ............................................................................................................................................................................................................. 50 Okvir 5. ............................................................................................................................................................................................................ 53 Okvir 6 ............................................................................................................................................................................................................. 82

VER%201__PRIJEDLOG_IZVJESTAJ%20O%20POSLOVANJU%20ZA%202020.doc#_Toc65843070





5

Okvir 1.

Pri dostizanju ciljeva integralnog upravljanja vodnim resursima potrebno je poznavati važne kriterije koji uzimaju u obzir socijalne, ekonomske i prirodne uslove: 𝐄𝐤o𝐧𝐨𝐦𝐬𝐤𝐚 𝐞𝐟𝐢𝐤𝐚𝐬𝐧𝐨𝐬𝐭 𝐤𝐨𝐫𝐢�̌�𝐭𝐞𝐧𝐣𝐚 𝐯𝐨𝐝𝐞. Voda treba biti korištena sa maksimalnom efikasnošću, zbog sve veće oskudice vodnih i finansijskih resursa, ranjivosti vodnih resursa i sve većih potreba za vodom. 𝐏𝐫𝐚𝐯𝐢�̌�𝐧𝐨𝐬𝐭 𝐮 𝐫𝐚𝐬𝐩𝐨𝐥𝐚𝐠𝐚𝐧𝐣𝐮 𝐯𝐨𝐝𝐨𝐦. Pristup dovoljnim količinama vode dobrog kvaliteta je osnovno ljudsko pravo koje mora biti univerzalno prepoznato. 𝐎𝐤𝐨𝐥𝐢�̌�𝐧𝐚 𝐨𝐝𝐫�̌�𝐢𝐯𝐨𝐬𝐭. Današnje korištenje vodnih resursa mora se odvijati na način da se ne ugrozi njihovo korištenje od strane budućih generacija. Izvor: Facebook stranica kampanje “Svaka kap i kilovat su važni”; www.efikasnost vodovoda.com

1 UVOD

1.1 Bitna dešavanja za preduzeće u 2020. godini 2020. godina definitivno će ostati u pamćenju po proglašenju pandemije korona virusa (COVID 19) koju je Svjetska zdravstvena organizacija (WHO) zvanično proglasila 11.03.2020. godine. Pojava korona virusa, ozbiljno je uzdrmala svjetsku ekonomiju, a posebno ostavlja katastrofalne posljedice po ekonomije zemalja sa niskim BDP-om kao što je BiH. Vlada Federacije BiH je Odluku o proglašenju nesreće uzrokovane pojavom korona virusa (COVID-19) na području Federacije BiH donijela 16.3.2020. godine. Donesene su mjere i odluke koje su trebale ublažiti posljedice pojave korona virusa i odnose se na zaštitu zdravlja radnika i očuvanje likvidnosti preduzeća. Poslodavcima je upućen poziv da skrate radno vrijeme, otkažu službena putovanja, ali i na druge načine reorganiziraju rad kako bi se smanjio broj radnika koji u isto vrijeme borave na radnom mjestu. Nosioci vlasti suočili se s potpuno novim rizikom, a umjesto preuzimanja i upravljanja tim rizikom, pribjegli su mjerama opreznosti, i to prvenstveno putem obustavljanja („stanke“) skoro svih privrednih aktivnosti. Danas, kada se „ugašena“ privreda počela privikavati na novonastale okolnosti, sve više se preispituje esencijalna potreba takvih odluka, izlazeći iz uskih okvira gledanja isključivo na sigurnost. Kao posljedica smanjene ekonomske aktivnosti na globalnom nivou te donošenja restriktivnih mjera za sprečavanje širenja oboljenja COVID-19 stopa nezaposlenosti u cijelom svijetu, pa tako i u Bosni i Hercegovini, naglo je porasla. U prvih pet mjeseci 2020. godine jasno je da se potrošnja privrede i građana u našoj zemlji drastično smanjila. Smanjenje potrošnje je posljedica velikog broja građana koji su ostali bez posla, kao i velikog broja građana kojima su smanjene plaće te nemogućnosti za potrošnju zbog zatvaranja poslovanja većine privrednih djelatnosti u skladu s odlukama organa vlasti u BiH. Skraćeno radno vrijeme i otpuštanja zaposlenih, uz ostale uslove, doveli su do smanjenja potrošnje domaćinstava i povećanja ekonomske nesigurnosti kod onih koji nemaju pristup programima socijalne pomoći.


6

Procjenjuje se da je u FBiH bez posla ostalo oko 43.200 radnika1. Zbog pandemije korona virusa, zatvorene su mnoge zanatske radnje, mala i srednja preduzeća. Među radnicima koji su ostali bez posla veliki je broj onih koji su imali ugovor na određeno vrijeme i kojima poslodavci u vrijeme pandemije nisu produžili ugovore o radu, (predsjednik Saveza samostalnih sindikata BiH Mevludin Bektić). Panika i neizvjesnost zbog COVIDA-19, je u konačnici dovelo do ekonomske krize za koju niko trenutno ne može reći koliko će dugo trajati. Kako bi se privreda u Bosni i Hercegovini što prije oporavila, jedan od važnih faktora je održati potrošnju na što većem nivou. Jedan od bitnih elemenata održavanja potrošnje svakako je javna potrošnja lokalnih zajednica, zbog čega ne smije doći do zastoja u ulaganjima i potrošnji, a prije svega u infrastrukturnim projektima za koje su već ranije osigurana finansijska sredstva.

1.2 Posljedice pandemije COVID-19 na poslovanje KJKP “Vodovod i kanalizacija” d.o.o. Sarajevo Na osnovu člana 41. Statuta KJKP “Vodovod i kanalizacija” d.o.o. Sarajevo i Operativne procedure OP-05-05,“Upravljanje i informisanje u incidentnim situacijama”, dana 13.03.2020. godine, direktor preduzeća, donio je Odluku o formiranju Operativnog štaba za incidentne situacije. Kako se dnevno mijenjala situacija u vezi corona virusa, tako su se Odluke Štaba za incidentne situacije prilagođavale novonastaloj situaciji, a sve u cilju zaštite korisnika naših usluga i radnika preduzeća od virusa COVID-19. Korisnici su obaviješteni (u prvim mjesecima pandemije), da neće biti isključivanja potrošača iz sistema vodosnabdjevanja usljed neplaćanja računa za isporučenu vodu i odvodnju otpadnih voda. Međutim, imajući u vidu važnost „Vodovoda i kanalizacije“ kao javnog preduzeća od izuzetnog značaja, posebno u uslovima pandemije, upućen je poziv svim korisnicima koji to mogu i kojima to ne predstavlja opterećenje u datom momentu, da redovno izmiruju svoje obaveze, kako bi pomogli održavanju sistema, redovnim popravkama i prevenciji redukcije vode, usljed izostanka sredstava za normalan rad. U aprilu 2020. godine Uprava Preduzeća predlaže Program sanacije finansijskog poslovanja čiji je cilj vezan za inicijativu i nastojanje organa upravljanja Preduzeća da se nakon situacije uzrokovane pojavom i širenjem virusa COVID-19 te dovođenja preduzeća u stanje trenutne nelikvidnosti preduzmu mjere koje će u što kraćem roku rezultirati stabilnim finansijskim poslovanjem u periodu 01.04.-30.06.2020. godine. Program sanacije poslovanja odnosi se na Preduzeća kao cjelinu, jer trenutni pad naplate potraživanja može ostaviti negativne posljedice na cjelokupnu oblast vodosnabdijevanja i odvodnje koja je u nadležnosti Preduzeća. Prioritetan zadatak je dovođenje Preduzeća u stanje likvidnosti poslovanja i eliminacije uzroka trenutne financijske nelikvidnosti kako bi Preduzeće u ovim trenucima stanja nesreće obavljalo svoju osnovnu dužnost vodosnabdjevanja potrošača u Kantonu Sarajevo. Ponuđene mjere imale su prvenstveno cilj finansijsku konsolidaciju Preduzeća u aprilu, maju i junu, kao i uspostavu normalnog načina obezbjeđenja obrtnih sredstava za izmirenje kratkoročnih obaveza. Situacija sa naplatom potraživanja po osnovu ispostavljenih računa za isporučenu vodu i odvodnju otpadnih voda naročito nije bila zadovoljavajuća u martu, aprilu i maju 2020. godine. ViK je svakodnevno informisao resorno ministarsvo o stanju vodosnabdijevanja, kvaliteti vode za piće, broju popravljenih kvarova na vodovodnoj mreži, funkcionisanju kanalizacionog sistema, aktivnostima na Postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda na Butilama, obavješenjima koja su upućene korisnicima naših usluga.

1 Izvor: Friedrich-Ebert-Stiftung - Ekonomija u postpandemijskom vremenu; Ajdin Kahrović Sarajevo, septembar 2020; http://library.fes.de/pdf-files/bueros/sarajevo/16514.pdf

http://library.fes.de/pdf-files/bueros/sarajevo/16514.pdf

http://library.fes.de/pdf-files/bueros/sarajevo/16514.pdf


7

1.3 Izvršni sažetak

Cilj izvještaja o poslovanju preduzeća je da se obezbjede relevantne, tačne i pouzdane informacije svima onima koji su zainteresovani za podatke o finansijskom stanju, aktivnostima i kvalitetu pruženih usluga od strane preduzeća. Izvještaj je sastavljen iz 12 poglavlja i daje prikaz poslovanja obezbjeđujući detaljan pregled za svaki segment poslovanja prikazan i kroz tabelarne i grafičke prikaze.

1.4 Ukratko o poslovanju Preduzeća u 2020. godini

Hidrološka situacija bila je zadovoljavajuća, sva izvorišta su bila u funkciji. Jedini ispadi iz sistema su bili usljed zamućenja kraških vrela ili kvara na hidromašinskoj/elektro opremi, te instalacije nove opreme i popravke kvarova. Međutim ti ispadi nisu uticali na uredno vodosnabdijevanje.

U 2020. godini ukupno zahvaćene količine vode iznose 84,2 miliona m3 i u odnosu na prethodnu godinu manje su za 1% ili cca. 1,0 milion m3.

Neoprihodovane količine vode (NRW) u 2020. godini iznosi 59,7 miliona m3 ili 71,4% (u 2019. godini – 71,0%). od proizvedene vode.

U 2020.godini preduzeće je ostvarilo ukupne prihode u iznosu od cca. 51,0 milion KM i manji su za cca. 4 miliona KM ili 7% u odnosu na 2019. godinu. Osnovni razlog smanjenja ukupnih prihoda jeste pandemija COVID 19 i ograničavajuće mjere rada pravnih lica i institucija. U 2020. godini su za ove kategorije potrošača bili manji prihodi u isporuci vode i odvodnji otpadnih voda za cca 2 miliona KM. Također jedan od razloga smanjenja prihoda jesu manje dotacije iz Budžeta KS u odnosu na 2019. godinu, a posebno dio koji se odnosi na nabavku stalnih sredstava.

Ukupni rashodi preduzeća ostvareni u 2020. godini iznosili su cca. 65,3 miliona KM i manji su u odnosu na rashode ostvarene prošle godine za 1% ili cca. 0,9 miliona KM. U 2020. godini bilo je smanjenje električne energije proizvodne za 3% ili cca. 223.000 KM u odnosu na 2019 godinu. Troškovi plata i ostalih ličnih primanja u 2020. g. su iznosili 24,3 miliona KM. U odnosu na prethodnu godinu ovi troškovi su se smanjili za 0,9 miliona KM ili 4%.

Preduzeće je proteklu poslovnu godinu završilo sa gubitkom od 14,3 miliona KM, što predstavlja povećanje gubitka u poslovanju preduzeća za 27%, odnosno 3,0 miliona KM u odnosu na 2019. godinu. Osnovni razlog povećanog gubitka jesu manji ukupni prihodi.

Ukupne obaveze prema dobavljačima na kraju 2020 godine iznose 5.673.390 KM i manje su za cca 635.000 KM odnosno 11 % u odnosu na kraj 2019 godine kada su iznosile 6.308.840. Ovdje posebno ističemo činjenicu da je Preduzeće uspjelo smanjiti svoje obaveze i pored manje naplate potraživanja po osnovu isporučene vode i odvodne otpadnih voda uzrokovane pandemijom COVID 19. U 2020 godini su bila manja potraživanja u iznosu od cca 3,3 miliona KM u odnosu na 2019 godinu.

Pokrivenost poslovnih rashoda sa poslovnim prihodima je 80%.

Prema knjigovodstvenoj evidenciji Preduzeće je na dan 31.12.2020. godine raspolagalo stalnim sredstvima sadašnje vrijednosti 823,4 miliona KM.

Otpisanost građevinskih objekata je 71%, opreme 89%, a mehanizacije i vozila 82%.

Tekuća sredstva na dan 31.12.2020. su iznosila cca. 17,9 miliona KM i veća su za 0,8 miliona KM ili 5% u odnosu na stanje na dan 31.12.2019. godine.


8

U bilansu stanja na dan 31.12.2020. godine, kapital je iznosio cca. 713,8 miliona KM.

Ukupne kratkoročne obaveze na dan 31.12.2020. godine iznosile su cca 11,9 miliona KM. U odnosu na 31.12.2019. kratkoročne obaveze su manje za 1%.

Stopa tekuće naplate, po računima za vodu i odvodnju izdatim u 2020. godini, a naplaćenim do 15.01.2021. godine, iznosi 85% i ista je kao i prethodne godine.

Cijena kojom se pokrivaju svi opravdani troškovi poslovanja iznosi 2,27 KM/m3 što je za 41% više od ostvarene cijene. Nedostajući poslovni prihod od prodaje vode i odvodnje, a kojim bi se pokrili poslovni rashodi iznosi cca. 16,0 miliona KM.

Na dan 31.12. 2020. godine preduzeće je imalo 874 radnika.

Prosječno isplaćena neto plata u 2020. godini iznosila je 1.213 KM i približno je ista kao što je bila u 2019. godini (1.217 KM).

Službe Pogona “Vodovod” su u 2020. izvršile:

Polaganje i izmještanje cjevovoda (interno i eksterno) i u 2020. godini u odnosu na isti period 2019. godine ostvareno je više 118% , a godišnji plan je prebačen za 323%;

izradu 199 nova priključaka na vodovdnu mrežu;

opravku 2.768 kvarova (na cjevovodima, ventilima, hidrantima, priključcima);

cca. 1.925 pregleda i opravki na elektroinstalacijama;

16.965 kontrola bakteriološkog i hemiskog kvaliteta vode;

zamjenu 6.265 vodomjera i popravku ukupno 5.849 vodomjera;

2.232 preventivnih pregleda instalirane hidromašinske i hidromehaničke opreme na bunarima, pumpnim stanicama, vodozahvatima i filterskim postrojenjima na Izvorištu Bačevo, Sokolovići, Stupu, kao i 52 remonta bunarskih i centrifugalnih pumpnih agregata, te 80 demontaža i montaža bunarskih i centrifugalnih pumpnih agregata.

Službe Pogona “Kanalizacija” su u 2020. izvršile:

pročepljenje 1.634 kanala;

čišćenje 48.290 m kanala specijalnim vozilom;

čišćenje 8.816 slivnika i 48,5 m3 bazena;

crpanje 196 septičke jame;

izradu 1.853 kanalizaciona priključaka;

285,25m opravke i intervencija na kanalskoj mreži;

372 m rekonstrukcija postojećih i izgradnje novih kanalizacionih kanala;

43.203.354 m3 je prečišćeno otpadne vode i ispušteno u rijeku Bosnu.

2 O PREDUZEĆU

2.1 Administrativni,institucionalni i pravni okvir poslovanja Komunalna preduzeća dužna su, prema Zakonu o komunalnim djelatnostima, osigurati trajno i kvalitetno obavljanje komunalnih usluga, kao jedno od osnovnih načela svog poslovanja, a u cilju ostvarenja održivog razvoja. S tim u vezi, važno je također osigurati održavanje komunalnih objekata i uređaja u stanju funkcionalne sposobnosti te osigurati javnost rada.

Preduzeće je u sadašnjem obliku organizovano Odlukom o usklađivanju statusa Kantonalnog javnog komunalnog preduzeća „Vodovod i kanalizacija“d.o.o. Sarajevo sa Zakonom o javnim preduzećima Federacije Bosne i Hercegovine usvojenom 2005. godine na Skupštini Kantona Sarajevo (Službeni list Kantona


9

Sarajevo, br. 30/05).

U skladu sa Odlukom, preduzećem upravljaju:

Skupština (predsjednik i 2 člana),

Nadzorni odbor (predsjednik i 2 člana),

Uprava (direktor i 4 izvršna direktora). Preduzeće upravlja imovinom koja je u cjelosti u vlasništvu Kantona Sarajevo (Član 4 Odluke). Unutrašnja organizacija i sistematizacija radnih mjesta bliže su određeni Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta. Osnovni zakoni koji uređuju odnose između Kantona Sarajevo kao vlasnika Kantonalnog javnog komunalnog preduzeća „Vodovod i kanalizacija“ d.o.o. Sarajevo i samog preduzeća su:

Zakon o komunalnim djelatnostima;

Zakon o javnim preduzećima Federacije Bosne i Hercegovine. Glavna djelatnost preduzeća „Vodovod i kanalizacija“ d.o.o. Sarajevo je snabdijevaje pitkom vodom (uključuje zahvatanje, prečišćavanje vode do stepena zdravstvene ispravnosti i distribuciju putem sistema javnog vodosnabdijevanja), te odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda (uključuje skupljanje otpadnih voda, odvodnju, prečišćavanje i ispuštanje u prijemnik putem sistema javne odvodnje) i održavanje kišnih slivnika na području Kantona Sarajeva. Djelatnost preduzeća se obavlja na području općina: Stari Grad, Centar, Novo Sarajevo, Novi Grad, Ilidža, Vogošća i olimpijskih planina Bjelašnica i Igman (općina Trnovo).

2.2 Unutrašnja organizacija preduzeća

Tehnološki proces, organizaciono se odvija u dva pogona: pogon „Vodovod“ zadužen za vodovodni sistem i pogon „Kanalizacija“ zadužen za prikupljanje, odvodnju i prečišćavanje otpadnih voda. Administrativno-stručni poslovi su jedinstveni za cijelo preduzeće i organizovani u Odjelima pri Kabinetu direktora, u sektoru „Ekonomsko-pravnih poslova“ i „Sektoru za razvoj i investicije“. U okviru pogona i sektora funkcionišu službe i odjeljenja kao niži organizacioni oblici. (Slika 1.)


10

Slika 1. Organizaciona struktura preduzeća


11

2.3 Glavne karakteristike javnog sistema vodosnabdijevanja

Kantonalno javno komunalno preduzeće „Vodovod i kanalizacija“ d.o.o. Sarajevo (KJKP VIK) koje je u vlasništvu Kantona Sarajevo pruža usluge javnog snabdijevanja pitkom vodom za oko 400.000 stanovnika, te poslovnim i javnim klijentima. Vodovodni sistem se većim dijelom prostire na području općina Stari Grad, Centar, Novi Grad, Novo Sarajevo, Ilidža, Vogošća, te manjim dijelom na području općina Hadžići i Trnovo (zona vodosnabdijevanja objekata na Igmanu i Bjelašnici). S obzirom na kompleksnost sistema, te konfiguraciju terena, formirano je 57 zona vodosnabdijevanja.

Vodosnabdijevanje Kantona Sarajevo je kombinacija gravitacionog (cca. 10%) i pumpnog sistema (cca. 90%). Voda se zahvata iz bunara, sa gravitacionih kraških vrela i preko postrojenja za prečišćavanje vode otvorenih tokova. Sistem je baziran na principu prepumpavanja, koristeći rezervoare i pumpne stanice sa svom pratećom elektro i hidromehaničkom opremom.

Izvorišta

Glavni izvori vode su podzemne akumulacije na lokaciji Sarajevsko polje koje je najveće izvorište u Bosni i Hercegovini i sa kojeg se vodom snabdijeva gotovo pola miliona stanovnika. To je najveći i najvažniji resurs iz kojeg se vrši vodosnabdijevanje grada, odnosno Kantona Sarajevo. U izvorištima Sokolovići, Bačevo, Konaci, Stup crpi se preko 74% ukupno potrebnih količina vode za piće, odnosno preko 2,2 m3/s vode.

Vodosnabdijevanje uključuje i otvorene izvore vode. Sistem uzima vodu iz tri otvorena bazena: jedan lociran u rijeci Vogošći, drugi u rijeci Mošćanici, a treći u rijeci Bosni. Voda zahvaćena iz ovih rijeka mora se tretirati prije pumpanja u sistem za vodosnabdijevanje. U 2020. godini odgovarajućim tretmanom otvorenih tokova vode zahvatalo se do 15,2% od ukupnih količina zahvaćene vode. Također se vrši i kupovina vode sa tri izvorišta: Jahorinski sistem, Peračko vrelo i Tilava u iznosu od 3,4% od ukupnih količina vode. U 2020. godini sa planinskih izvorišta zahvatalo se 8,3% od ukupno zahvaćenih količina vode. Vodovodni sistem se sastoji od bunarskih postrojenja (45 bunara), 8 gravitacionih vrela i 3 postrojenja za prečišćavanje vode otvorenih tokova. Trenutno je na prostoru Bačeva 37 bunara, Sokolović kolonije 5 bunara i Stupa 3 bunara.2

Vodovodna mreža

Vodovodnu mrežu čini cca 1.164,2 km vodovodnih cijevi, raznih profila i materijala, te cca 206,3 km priključnih cijevi. Dužina glavnih transportnih cjevovoda iznosi 97,8 km,3 sa cijevima čiji su profili u rasponu od 100 do 1.000 mm. Pod transportne cjevovode svrstavaju se glavni dovodi sa izvorišta kao i spojni transportni cjevovodi između dva rezervoara. Starost transportnih cjevovoda također je u velikom rasponu. Najstariji dio mreže je svakako u općini Stari Grad. Rezervoari su raspoređeni na cijelom području grada i snabdijevaju vodom određenu zonu. Distribucioni sistem uključuje mrežu cjevovoda koja raspoređuje vodu iz distribucionih rezervoara. Voda se većinom distribuira gravitacijom, izuzev nekih manjih područja gdje je neophodno pumpanje. Zastupljenost materijala kod distributivnih cjevovoda je raznolika - čelik, liveno željezo, azbest cement, PVC, daktil. KJKP ViK raspolaže vlastitom radio mrežom, a u funkciji je telemetrijski sistem koji omogućava daljinski nadzor i upravljanje skoro svih izvorišta i pumpnih stanica.

GIS

GIS je uspostavljen 2006. godine. GIS baza sadrži podatke o vodovodnoj mreži i objektima, kvarovima na vodovodnoj mreži, ulaznim količinama vode u zone snabdijevanja, ulicama, kanalizacionoj mreži kao i lokaciji vodomjernih mjesta. Podaci se pravovremeno ažuriraju primjenom web aplikacija ili

2 Podaci o sistemu vodosnabdijevanja preuzeti iz GIS baze podataka na dan 27.01.2021. 3 Podaci o sistemu vodosnabdijevanja preuzeti iz GIS baze podataka na dan 27.01.2021.


12

softevera koji imaju direktnu komunikaciju sa bazom, te koriste za različite analize po zadanim kriterijima, izradu tematskih karti i slično.

Gubici u mreži

Gubici vode unutar sistema vodosnabdijevanja su izrazito visoki i iznose preko 71,4 %. Gubici nastaju iz više razloga: starost i dosta loše stanje infrastrukture (vodovodne mreže i vodnih objekata), kompleksnost sistema koja je uslovljena konfiguracijom terena i lokacijom izvorišta sa kojih se voda transportuje, visoki pritisci, bespravna gradnja, ilegalni priključci i sl. Ipak, starost vodovodne mreže ima najveći utjecaj na nivo gubitaka u vodovodnom sistemu.

Rezervoari

U okviru centralnog vodovodnog sistema postoji 634 rezervoara ukupne zapremine cca. 101.380 m3. Rezervoar Mojmilo je najveći sa zapreminom od 20.000 m3 i snabdijeva značajno područje unutar grada. Rezervoari su većinom u funkciji izravnanja dnevne neravnomjernosti u potrošnji vode, održavanja pritiska u vodovodnoj mreži i održanja rezervi za potrebe gašenja požara. Starost rezervoara je u rasponu od 1-100 godina.

Pumpne stanice

U okviru vodovodnog sistema postoji 30 pumpnih stanica, sa više od 80 instaliranih pumpnih agregata, koji potiskuju vodu prema rezervoarima, uključujući i 12 hidrofleks postrojenja sa 48 pumpnih agregata, kao prelazna rješenja, za napajanje vrhova pojedinih zona. Kapaciteti pumpi su u rasponu od 5 do 300 l/s, sa visinama pumpanja od 20 m do 900 m. Opšte stanje pumpnih stanica nije zadovoljavajuće, zbog zastarjelosti hidromašinske i elektro opreme na postrojenjima. 5 Snabdijevanje vodom se u velikoj mjeri postiže korištenjem pumpi zbog neravnomjerne topografije i velikih razlika u visini između lokacija. Količina pumpane vode je u 2020., u prosjeku, bila 2.423,4 l/s, što je 91% od ukupne zahvaćene količina vode, a sistemom gravitacije se u prosjeku dobivalo 240,5 l/s ili 9% od ukupno zahvaćene količine.

Higijenska ispravnost vode

Za održavanje kvaliteta pitke vode primarna dezinfekcija se vrši gasnim hlorom. U sistemu je 15 hlornih stanica, sa instalisanom savremenom opremom. Svaka hlorna stanica posjeduje dvije nezavisne linije za doziranje hlora, sa mogućnošću brzog prelaska sa jedne na drugu liniju hlorinacije. U sklopu sistema nalazi se i labaratorija za kontolu kvaliteta vode gdje se vrši kontrola kvaliteta vode u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenoj ispravnosti vode za piće.

Održavanje sistema snabdijevanja vodom

Sistem vodosnabdijevanja kojim upravlja Preduzeće je veoma složen, sa brojnom infrastrukturom i zahtijeva velika sredstva za održavanje. Kako u cijenu vode nije uključena amortizacija sredstava, to se ovaj sistem ne održava u potrebnom obimu. Posljedice toga su veliki gubici vode.

2.4 Glavne karakteristike javnog sistema odvodnje i prečišćavanja otpadnih voda

Prikupljanje i odvodnja otpadnih voda Nivo pokrivenosti područja KS javnim sistemom vodosnabdijevanja je znatno veći od nivoa pokrivenosti javnim sistemom prikupljanja i odvodnje otpadnih voda. Centralni sistem za prikupljanje i odvođenje otpadnih voda (kanalizacioni sistem) je poprilično star, a neki dijelovi su stari i preko 100 godina. KJKP ViK je odgovoran za rad i održavanje centralnog sistema za prikupljanje i odvodnju

4 Podaci o sistemu vodosnabdijevanja preuzeti iz GIS baze podataka na dan 27.01.2021. 5 Podaci o sistemu vodosnabdijevanja preuzeti iz GIS baze podataka na dan 22.01.2020.


13

otpadnih voda. Pokriva područje općina Stari Grad Sarajevo, Centar Sarajevo, Novo Sarajevo, Novi Grad Sarajevo, Ilidža i dio Vogošće. Centralni kanalizacioni sistem je projektovan kao separatni, s tim da su kroz uže gradsko jezgro fekalni kolektori dimenzionirani tako da mogu primiti i dio oborinskih voda sa područja iz sistema mješovite kanalizacije. Na primarnim fekalnim kolektorima je predviđena izgradnja kišnih preliva koji imaju za cilj rasterećenje fekalnih kanala od veće količine oborinskih voda. Pošto je u međuvremenu uglavnom izgrađivana kanalizacija fekalnog tipa, na koju su nelagalno priključene i oborinske vode, pogoršalo se stanje funkcionalnosti sveukupne kanalizacione mreže. Mješoviti sistem je u početku građen da opslužuje područje starog dijela grada Sarajeva, ali se na novoizgrađenim područjima gradio separatni sistem. Može se reći da funkcionišu istovremeno 3 različita kanalizaciona sistema: mješoviti, separatni i nepotpuni separatni sistem. U užem području grada Sarajeva, u pogledu pokrivenosti kanalizacionom mrežom, je neujednačena pokrivenost pojedinih naselja i općina. Prema procjenama, postojeći sistem pokriva oko 80% stanovništva. Samo u centralnim područjima općina djelimično je riješena odvodnja otpadnih voda separatnom kanalizacijom, a u padinskim dijelovima sa individualnom stambenom izgradnjom oborinske vode zajedno sa fekalnim uključene su u fekalnu javnu kanalizaciju koja nizvodno preopterećuje glavne kolektore i izaziva probleme u funkcionisanju sistema.6

Na području Kantona Sarajevo pod kontrolom preduzeća je cca 1428,57 km kanalizacione mreže, 46.000 kanalizacionih šahtova i 10.313 slivnika.

Dužina glavnih kolektora iznosi oko 55 km. Kolektori transportuju otpadnu vodu iz kanalizacionog sistema centralnog dijela Sarajeva ka postrojenju za postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda ( u daljem tekstu PPOV) u Butilama. Hadžićki kolektor, a koji dolazi na PPOV u Butilama, nije sastavni dio centralnog kanalizacionog sistema. Stanovništvo koje živi u područjima bez kanalizacionog sistema, svoje otpadne vode uglavnom ispušta u septičke jame.

Prečišćavanje otpadnih voda Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda izgrađeno je u Butilama, Općina Novi Grad na površini od 413.752 m². Sanacijom i modernizacijom Postrojenja omogućeno je prečišćavanje otpadnih voda Kantona Sarajevo i kontrolisano ispuštanje prečišćenih voda u recipijent rijeku Bosnu u tačno propisanom obimu i propisanog kvaliteta, a sve u skladu sa aktuelnom Uredbom o uslovima ispuštanja otpadnih voda u okoliš i sisteme javne kanalizacije.

Okolinska je dozvola je izdata dana 28.01.2020. godine od strane Federalnog ministarstvo okoliša i

turizma i ista važi 5 godina, a dana 25.12.2020.godine, nakon tri godine od završetka radova na projektu izgradnje Postrojenja za tretman otpadnih voda na Butilama, koji je koštao 57 mil. KM, KJKP “ViK” je dobilo upotrebnu dozvolu od strane Federalnog ministarstva prostornog uređenja. Postrojenje je dimenzionirano za biološko opterećenje od 600.000 ES (ekvivalentnih stanovnika) u I fazi rekonstrukcije sa mogućnošću naknadnog proširenja i unapređenja u II fazi. Postrojenje je funkcionalno podijeljeno na tri dijela: - prečišćavanje otpadne vode, - tretman i obrada mulja, - iskorištenje energije (biogas). Kvalitet prečišćene otpadne vode (efluenta) se svakodnevno analizirao u internom laboratoriju PPOV, a fizičko-hemijski parametri prečišćene otpadne vode tokom cijele godine su bili u skladu sa zakonskim propisima. Aktuelna zakonska regulativa koja definiše ovu oblast je Uredba o uslovima

6 Izvještaj o stanju okoliša u Kantonu Sarajevo, novembar 2016.

7Podaci o sistemu vodosnabdijevanja preuzeti iz GIS baze podataka na dan 27.01.2021.


14

ispuštanja otpadnih voda u okoliš i sisteme javne kanalizacije (Sl. novine Federacije BIH, broj 101/15), odnosno Uredba o dopuni Uredbe o uslovima ispuštanja otpadnih voda u okoliš i sisteme javne kanalizacije (Sl. novine FBIH, broj 1/16). Na postrojenju se dnevno proizvede 10-15 tona dehidriranog mulja čije deponovanje predstavlja veliki problem. Proizvedeni mulj se trenutno skladišti u privremene lagune/deponije unutar lokacije PPOV, a kapacitet jedne lagune je 12.000 m3. Potrebno je hitno izgraditi dodatne deponije zbog limitiranosti kapaciteta u postojećim. Troškovi dispozicije mulja pregledom dostupne naučne literature predstavljaju cca 50 % troškova rada PPOV. Pitanje mulja je vrlo ozbiljno pitanje koje je neohodno urgentno rješavati. Prema trenutnim procjenama dehidrirani mulj će se moći skladištiti na privremenim

deponijama do kraja prvog kvartala 2021. godine. 8

Vodovod i Kanalizacija d.o.o. Sarajevo nije dugoročno riješila pitanje finasiranja rada PPOV Butila. Vlada Kantona Sarajevo je budžetom za 2020. godinu planirala 1.000.000,00 KM za rad PPOV Butila, dok se ostala sredstva za rad i održavanje finasniraju iz budžeta Vodovoda i Kanalizacije d.o.o. Sarajevo. Usluga prečišćavanja otpadnih voda Kantona Sarajevo na PPOV Butila se još uvijek ne naplaćuje.

Slika 1. Transport dehidriranog mulja na privremene deponije na Butilima

Problem na postrojenju pored finansiranja i zbrinjavanja mulja, jeste nedostatak neophodanog broja zaposlenika sa određenim znanjima i vještinama za održavanje i upravljanje cjelokupnim sistemom, jer odgovornost za rukovođenjem postrojenjem je izuzetno velika i nosi sa sobom određene rizike. Na ovaj način se dovodi u pitanje maksimalno iskorištavanje zaposlenika koji ne mogu odgovoriti svim izazovima kako strukovno tako i tehnički, te obezbjediti nadzor i upravljanje nad svim tehničko-tehnološkim cjelinama PPOV. Pitanje sigurnosti i bezbjednosti svih zaposlenika, kao i ispravno rukovođenje opremom i uređajima se svodi na minimum što može imati nesagledive posljedice za menadžment preduzeća.

.

8 Godišnji izvještaj o radu PPOV Butila za 2020. Godinu


15

3 FINANSIJSKO POSLOVANJE

U Tabeli 1. prikazan je sažetak bilansa uspjeha (Prilog br.1), bilansa stanja (Prilog br.2), i gotovinskih tokova (Prilog br. 3) za 2016/17/18/19/20.godinu.

Tabela 1.Pregled finansijskih izvještaja KJKP „Vodovod I kanalizacija“d.o.o. Sarajevo

BILANS USPJEHA

OPIS I-XII 2016.g. I-XII 2017.g. I-XII 2018.g. I-XII 2019.g. I-XII 2020.g.

Poslovni prihodi 43.546.494 46.017.270 47.408.629 50.495.959 47.390.708

Poslovni rashodi 56.765.500 59.586.996 61.791.623 60.593.494 59.410.295

Dobit/Gubitak od poslovnih aktivnosti -13.219.006 -13.569.726 -14.382.995 -10.097.535 -12.019.587

Dobit/Gubitak od finansijskih aktivnosti 91.998 313.399 686.558 287.732 306.817

Gubitak redovne aktivnosti -13.127.009 -13.256.327 -13.696.437 -9.809.803 -11.712.771

Dobit/Gubitak po osnovu ostalih prihoda i rashoda -2.821.649 -3.609.941 -366.164 -1.043.912 -2.489.787

Prihodi iz ranijih perioda 0 0 0 0 0

Rashodi iz ranijih perioda 0 61.903 581.615 361.465 53.860

Gubitak neprekinutog poslovanja prije poreza -15.948.658 -16.928.171 -14.644.215 -11.215.180 -14.256.418

BILANS STANJA

OPIS 31.12.2016. 31.12.2017. 31.12.2018. 31.12.2019. 31.12.2020.

Stalna sredstva i dugoročni plasmani 874.965.286 861.288.303 849.460.238 833.474.048 823.382.055

Tekuća sredstva 18.505.138 26.435.246 16.303.253 17.059.875 17.869.459

Poslovna aktiva 893.470.424 887.723.549 865.763.491 850.533.923 841.251.514

Kapital 768.592.526 751.664.355 739.244.170 728.028.991 713.772.573

Dugoročna rezervisanja 103.551.185 104.078.183 105.469.549 104.485.264 103.078.251

Dugoročne obaveze 0 0 0 0 8.565.590

Kratkoročne obaveze 16.889.837 19.969.895 11.955.225 12.060.704 11.913.569

Pasivna vremenska razgraničenja 4.436.876 12.011.116 9.094.546 5.958.964 3.921.531

Poslovna pasiva 893.470.424 887.723.549 865.763.491 850.533.922 841.251.514

GOTOVINSKI TOKOVI

OPIS I-XII 2016.g. I-XII 2017.g. I-XII 2018.g. I-XII 2019.g. I-XII 2020.g.

UKUPNI PRILIVI GOTOVINE 5.192.614 11.801.375 0 2.891.878 3.501.717

UKUPNI ODLIVI GOTOVINE 2.818.108 3.094.632 8.740.166 4.119.332 2.709.648

NETO PRILIV GOTOVINE 2.374.506 8.706.743 0 0 792.069

NETO ODLIVI GOTOVINE 0 0 8.740.166 1.227.454 0

Gotovina na početku izvještajnog perioda 157.487 2.531.993 11.238.736 2.498.570 1.271.116

Gotovina na kraju izvještajnog perioda 2.531.993 11.238.736 2.498.570 1.271.116 2.063.185

Bilans uspjeha prikazuje poslovni rezultat preduzeća u 2020. godini. Preduzeće je poslovnu 2020. godinu završilo sa gubitkom od cca. 14,3 miliona KM koji je veći za 27%, odnosno 3,0 miliona KM u odnosu na gubitak u 2019. godini. Bilans stanja daje trenutnu sliku veličine i strukture sredstava i njihovih izvora. Aktiva prikazuje sredstva, odnosno imovinu – materijalnu konstituciju, a pasiva izvore sredstava, odnosno kapital- finansijsku konstituciju preduzeća. Detaljnija analiza ovih izvještaja data je u nastavku teksta.

3.1 Analiza bilansa uspjeha

Bilans uspeha je finansijski izvještaj u kome se prikazuju prihodi i rashodi sa ciljem utvrđivanja rezultata

poslovanja (ostvarenje dobiti ili gubitka) u određenom vremenskom periodu. U Izvještaju su dati pokazatelji

preduzeća u peridu 2016.-2020. godina.


16

3.1.1 Prihodi U 2020.godini preduzeće je ostvarilo ukupne prihode u iznosu od cca. 51,0 milion KM. Tabela 2. Pregled ukupnih prihoda preduzeća u 2016/17/18/19/20.godine

OPIS Ostvareno

2016. Ostvareno

2017. Ostvareno

2018. Ostvareno

2019. Ostvareno

2020 PLAN 2020.

Indeks

1 2 3 4 5 6 7 6/2 6/3 6/4 6/5 6/7

Poslovni prihodi 43.546.494 46.017.270 47.408.629 50.495.959 47.390.708 49.982.000 109 103 100 94 95 Prihodi od prodaje vode i usluga odvodnje 38.726.624 39.441.783 39.646.739 40.041.517 38.391.596 41.325.000 99 97 97 96 93 Prihodi od pruženih usluga 2.550.148 2.700.263 3.837.804 3.573.713 4.827.413 4.417.000 189 179 126 135

109

Prihodi od upotrebe vlastith usluga za investicije 103.248 0 17.862

Ostali poslovni prihodi 2.166.474 3.875.224 3.906.224 6.880.729 4.171.699 4.240.000 193 108 107 61 98

Finansijski prihodi 448.750 660.844 755.381 796.811 664.500 856.000 148 101 88 83 78

Ostali prihodi 3.798.797 4.233.228 4.268.903 3.668.584 2.966.196 4.317.200 78 70 69 81 69

UKUPNI PRIHODI 47.794.041 50.911.341 52.432.913 54.961.355 51.021.404 55.155.200 107 100 97 93 93

Strukturu ukupnih prihoda čine poslovni prihodi, finansijski prihodi i ostali prihodi. Posmatrajući ukupne prihode uočavamo trend rasta u periodu 2016.-2019. godine u prosjeku za 4%. U 2020. godini ukupni prihodi su se smanjili za cca. 4 miliona KM ili 7% u odnosu na 2019. godinu. Na smanjenje ukupnih prihoda u 2020. godini prvenstveno je uticala proglašena pandemija COVID-19, usljed smanjenja privrednih aktivnosti pravnih subjekata, te ograničenja kretanja fizičkih lica tokom mjeseca marta, aprila i maja. U odnosu na plan 2020. godine ukupni prihodi su ostvareni za 7% manje nego što su planirani. 3.1.1.1 Poslovni prihodi U poslovne prihode spadaju prihodi ostvareni od prodaje usluga vodosnabdijevanja i usluga odvodnje otpadnih voda, te pružanja raznih usluga iz domena osnovne djelatnosti i u strukturi prihoda preduzeća čine najveći dio. Tabela 3. Pregled poslovnih prihoda u 2016/17/18/19/20.godine

OPIS Ostvareno

2016. Ostvareno

2017. Ostvareno

2018. Ostvareno

2019. Ostvareno

2020 PLAN 2020.

Indeks

1 2 3 4 5 6 7 6/2 6/3 6/4 6/5 6/7

Prihodi od prodaje vode i usluga odvodnje 38.726.624 39.441.783 39.646.739 40.041.517 38.391.596 41.325.000 99 97 97 96 93

Prihodi od pruženih usluga 2.550.148 2.700.263 3.837.804 3.573.713 4.827.413 4.417.000 189 179 126 135 109 Prihodi od upotrebe vlastith usluga za investicije 103.248 17.862

Ostali poslovni prihodi 2.166.474 3.875.224 3.906.224 6.880.729 4.171.699 4.240.000 193 108 107 61 98

Poslovni prihodi 43.546.494 46.017.270 47.408.629 50.495.959 47.390.708 49.982.000 109 103 100 94 95

Ostvareni poslovni prihod u 2020. godini iznose 47,4 miliona KM i manji su za cca. 3,1 milion KM (6%) u odnosu na 2019. godinu. U odnosu na plan 2020. godine poslovni prihodi su ostvareni 95%. Ukoliko posmatramo samo prihode od prodaje vode i usluga odvodnje, smanjenje tih prihoda u 2020. godini u odnosu na 2019. godinu je iznosilo cca. 1,6 miliona KM (4%). Činjenica je da su se i prihodi od prodaje vode i usluga odvodnje tokom perioda 2016-2019. u prosjeku povećavali za 1%, a onda je u 2020. godine došlo do smanjenja fakturisanih količina vode za 0,6 miliona m3, što je bilo ispod nivoa fakturisanih količina u 2016. godini U odnosu na plan 2020. godine ostvareni prihodi od prodaje vode i usluga odvodnje su ostvareni 93%.


17

Slika 2.Trend kretanja prihoda u periodu 2016.-2020. godina

Ostali poslovni prihodi u 2020. godine su iznosili cca. 4,2 miliona KM , a čine ih:

Prihod od ministarstva komunalne privrede-vodomjeri,nabavka opreme 1.007.515 KM

Prihod od Kantona - rekonstrukcije vodov. i kanal. mreže 551.217 KM

Prihod od ministarstva Kantona za PDV-učešće za kredit EBRD-a 854.701 KM

Ostali prihodi od zakupa 25.010 KM

Prihodi od donacija- obračun amortizacije 1.588.753 KM

Prihod od doniranog materijala Kantona 23.162 KM

Prihod od JU Zavod za zapošljavanje KS za javne radove 116.695 KM

Prihodi ZZO Kantona Sarajevo 4.645 KM


18

Tabela 4. Pregled prihoda od prodaje vode i usluga odvodnje po kategorijama potrošača (u mil. KM)

OPIS 2016. 2017. 2018. 2019. 2020. PLAN 2020

1 2 3 4 5 6 7

Prihodi od prodaje vode 23,9 24,4 24,5 24,7 23,5 25,6

pravnim licima 6,9 7,6 7,9 8,1 7,1 8,7

institucijama 1,3 1,0 1,1 1,2 0,9 1,2

domaćinstavima 15,7 15,8 15,5 15,4 15,6 15,7

Prihodi od prodaje usluga odvodnje otpadnih voda 9,8 10,1 10,1 10,2 9,8 10,5

pravnim licima 3,1 3,3 3,5 3,6 3,1 3,7

institucijama 0,6 0,4 0,5 0,5 0,4 0,5

domaćinstvima 6,7 6,8 6,6 6,6 6,7 6,7

Prihodi od vode i odvodnje - FIKSNI DIO 4,4 4,5 4,5 4,6 4,6 4,7

pravna lica 0,9 0,9 0,9 0,9 1,0 1,0

institucije 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1

domaćinstva 3,5 3,6 3,6 3,7 3,7 3,7

UKUPNO 38,7 39,4 39,6 40,0 38,4 41,3

pravna lica 10,8 11,8 12,3 12,7 11,1 13,4

institucije 1,9 1,5 1,6 1,7 1,3 1,7

domaćinstva 26,0 26,1 25,8 25,7 26,0 26,2

Slika 3. Prihodi od prodaje vode i odvodnje po kategorijama potrošača u periodu 2016.-2020. godina

Analizom prodaje usluga po pojedinim kategorijama potrošača ustanovljeno je da su se prihod od prodaje vode i usluga odvodnje kod kategorije potrošača:

„Pravna lica“ (ostali korisnici) u 2020. smanjili za cca.1,5 miliona KM ili 12% u odnosu na 2019. godinu,

„ Institucije“ smanjili za cca. 0,4 miliona KM ili 24% u odnosu na 2019. godinu.

„Domaćinstava“ povećali za cca 0,3 miliona KM ili 1%, u odnosu na 2019. U odnosu na plan 2020. godine ostvareni prihodi od prodaje vode i usluga odvodnje su manji kod svih kategorija potrošača i to:

kod „Pravnih lica“ (ostalih korisnika) za 17%

kod „Institucija“ za 24%

kod „Domaćinstava“ za 1%


19

3.1.1.2 Finansijski prihodi Ovi prihodi u 2020. godini iznose cca. 664.500 KM. U odnosu na prethodnu godinu ukupni finansijski prihodi su manji za cca. 0,2 miliona KM. Ove prihode najvećim dijelom čine zatezne kamate po osnovu ispostavljenih računa za vodu i odvodnju u iznosu od cca. 513.000 KM. Smanjenje prihoda od zateznih kamata po osnovu ispostavljenih računa za vodu i odvodnju u 2020. godini u odnosu na prethodnu iznosi cca. 80.000 KM ili 13%. U odnosu na plan prihodi od zateznih kamata po osnovu ispostavljenih računa za vodu i odvodnju su manji za cca. 137.000 KM ili 21%. 3.1.1.3 Ostali prihodi U 2020. godini ostali prihodi su iznosili cca. 3,0 miliona KM. Najveću stavku ovih prihoda čine prihodi po osnovu naplaćenih otpisanih potraživanja („utužena voda“) u iznosu od cca. 2.9 miliona KM. U odnosu na prethodnu godinu prihodi po osnovu naplaćenih otpisanih potraživanja su manji za cca. 0,2 miliona KM. 3.1.2 Analitički pregled prihoda preduzeća U slijedećoj tabeli dat je detaljan pregled planiranih i ostvarenih poslovnih, finansijskih i ostalih prihoda. Tabela 5. Analitički pregled planiranih i ostvarenih prihoda u 2016./17/18/19/20.godini Kont

o Opis

Ostvareno 2016

Ostvareno 2017

Ostvareno 2018

Ostvareno 2019

Ostvareno 2020

Plan 2020. Indeks

1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

6010 Prihodi od prodaje vode pravnim licima 6.890.134 7.554.151 7.876.936 8.145.333 7.066.966 8.726.200 87 81

60100 Prihodi od prodaje vode institucijama 1.331.851 1.028.604 1.079.256 1.160.190 875.236

1.159.500 75 75

6011 Prihodi od otpadnih voda pravnih lica 2.956.745 3.243.500 3.376.688 3.483.242 3.011.249 3.638.800 86 83

60110 Prihodi od otpadnih voda institucijama 569.167 439.575 461.221 495.808 374.033

496.500 75 75

6012 Prihodi od prodaje vode domaćinstavima I kućnim savjetima 15.695.868 15.777.353 15.523.479 15.406.052 15.586.704

15.734.900 101 99

6013 Prihodi od otpadnih voda domaćinstvima I kućnim savjetima 6.724.048 6.758.483 6.649.933 6.599.385 6.675.779

6.744.900 101 99

6014 Prihodi od vode sa 0% PDV 294 124 11

6015 Prihodi od otpadne vode sa 0% PDV 102.362 105.012 88.832 97.788 98.544 100.000 101 99

60151

Prihodi od prodaje vode sa nultom stopom PDV-a, Tužilaštvo BIH 4.811

6.000

60152

Prihodi od otpadnih voda sa nultom stopom PDV-a, Tužilaštvo BIH 2.075

3.000

60153

Prihod od vode i odvodnje-fiksni dio-Tužilaštvo BIH 360

600

6016 Prihodi od vode po zaokruženjima 2.797 2.999 3.033 3.093 3.623 3.200 117 113

6017 Prihodi od vode i odvodnje - fiksni dio - privreda 876.706 906.358 921.388 940.360 957.528

960.000 102 100

60170

Prihodi od vode i odvodnje - fiksni dio - institucije 47.964 47.480 48.504 50.176 50.944

50.400 102 101

6018 Prihodi od vode i odvodnje - fiksni dio - domaćinstva 3.528.160 3.577.616 3.616.966 3.652.366 3.690.510

3.700.000 101 100

6019 Prihodi od vode i odvodnje - fiksni dio - bez PDV 528 528 492 480 480

1.000 100 48

60 Prihodi od prodaje vode i odvodnje 38.726.624 39.441.783 39.646.739 40.041.517 38.391.596 41.325.000 96 93

6110 Prihodi od usluga Pogona vodovod - pravna lica 277.576 146.318 216.856 263.246 204.162

350.000 78 58

6111 Prihodi od usluga Pogona kanalizacija - pravna lica 645.543 379.628 355.388 334.381 316.059

400.000 95 79

61110 Prihod od kantona za čišćenje slivnika 134.142 128.205 128.205 153.249 234.510

300.000 153 78

61111

Prihod od KS za održavanje postrojenja Trnovo 143.242 113.633 32.051

61112

Prihod od sredstava Kantona i Fonda za okoliš iz ranijih godina

23.373

61113

Prihod od izrade projektne dokumentacije 60.863 11.320

61114 Prihod od neovlaštenog korištenja vode 22.802 234.296 1.750.049 1.177.157

1.250.000 67 94


20

Konto

Opis Ostvareno

2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno

2020 Plan 2020. Indeks

1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

6112 Prihodi od usluga Pogon vodovoda - fizička lica 215.524 223.113 149.651 144.155 129.454

160.000 90 81

61120 Prihod od priključaka za vodu 143.311 94.875 627.116 140.416 1.204.778

200.000 858 602

61121 Prihod od priključaka za kanalizaciju 269.074 256.685 477.966 430.978 537.331

350.000 125 154

61122

Prihod od izrade vodovodne i kanalizacione mreže po sporazumu 110.289 432.052 1.224.889 211.022 906.343

1.250.000 430 73

6113 Prihodi od usluga Pogona kanalizacija - fizička lica 87.569 88.034 94.180 95.745 75.091

100.000 78 75

61130

Prihod od izdavanja potvrda, izvoda projekata 11.240 31.848 30.024 29.824 21.602

35.000 72 62

6114 Prihodi od usluga sa nultom % PDV 6.401 7.946 8.498 8.963 7.920 10.000 88 79

6116 Prihodi od prefakturisanih računa 496.889 682.455 241.605 6.516 9.282 5.000 142 186

6117 Prihod od telefonskih usluga radnika 7.815 6.538 5.758 5.170 3.724 7.000 72 53

6119 Prihodi od tenderske dokumentacije 1.535 1.895

61 Prihodi od pruženih usluga na domaćem tržištu 2.550.148 2.700.263 3.837.804 3.573.713 4.827.413 4.417.000 135 109

62 Prihodi od upotrebe vlastith usluga za investicije 103.248 17.862

6502 Prihod od dotacija - Projekat otpadne vode 25.235 65.965

6503 Prihod od Kantona - BAGS 305.028

6504 Prihod od doniranog zemljišta - PS i rezervoar Vranjak 3.392

6505

Prihod od ministarstva komunalne privrede-voda (Tilava), materijal, NRW projekat 128.205 1.199.157 1.837.001 1.143.276 1.007.515

1.300.000 88 78

6506 Prihod od dotacija ministarstva vanjske trgovine 854.701

6507 Prihod od Kantonalnog ministarstva za postrojenje Butile 74.445 854.701

1.000.000

6508 Prihod od doznačenih sredstava Civilne zaštite 80.330

6509 Prihod od Kantona - rekonstrukcije vodov. i kanal. mreže 551.217

65091

Prihod od ministarstva Kantona za PDV-učešće za kredit EBRD-a 854.701

6511 Ostali prihodi od zakupa 24.073 25.034 23.010 25.010 25.010 25.000 100 100

6520 Prihodi od donacija- obračun amortizacije 1.608.871 1.668.407 1.806.970 1.785.804 1.588.753

1.900.000 89 84

6521 Prihod od doniranog materijala Kantona 24.975 21.746 33.254 15.259 23.162 15.000 152 154

6522 Prihod od donacije-konsultantske usluge PPG 145.709

6523 Prihod od min.kom. privrede-od stalnih sredstava 1.364.572

6524 Prihod od Kantona-doznačeno 2017.god.-za nabavljeni materijal 1.546.398

6590 Prihod od JU Zavoda za zapošljavanje KS-pripravnici 20.400

6592 Prihod od JU Zavod za zapošljavanje KS za javne radove 46.294 19.614 51.214 116.695

6593 Prihod po presuda suda 400 200

6594 Prihodi ZZO Kantona Sarajevo- 4.645

65 Ostali poslovni prihodi 2.166.474 3.875.224 3.906.224 6.880.729 4.171.699 4.240.000 61 98

UKUPNI POSLOVNI PRIHODI 43.546.494 46.017.270 47.408.629 50.495.959 47.390.708 49.982.000 94 95

6610 Prihodi od kamata 929 1.059 1.968 390 265 1.000 68 26

6611 Prihodi od kamata iz dužničko povjerilačkih odnosa 13.407 2.239 6.298 6.378 1.573

10.000 25 16

6612 Prihodi od zatezne kamate, računi vode - pravna lica 150.924 183.672 185.704 136.171 107.085

150.000 79 71

66121

Prihodi od zatezne kamate,računi vode-široka potrošnja 188.045 323.521 386.698 456.773 406.378

500.000 89 81

6691 Prihodi od naplate štete od osiguravajaćueg društva 3.243 5.889 5.337 11.549 2.831

15.000 25 19

6692 Prihodi od troškova spora 67.193 120.195 168.924 185.550 139.846 180.000 75 78

6693 Prihod iz ranijih godina 25.010 24.270 452


21

Konto

Opis Ostvareno

2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno


1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

6694 Prihodi od štete na vozilima od osiguranja 6.524

66 Finansijski prihodi 448.750 660.844 755.381 796.811 664.500 856.000 83 78

6750 Prihod od prodaje otpadaka 39.040 1.316 51.719 31.883 8.813 200.000 28 4

6761 Viškovi sirovina i materijala 2.541 146.289 31.369 507

6762 Viškovi novčanih sredstava 640

6770 Naplaćena otpisana potraživanja od pravnih lica 531.465 1.061.984 665.182 305.485 271.886

600.000 89 45

6771 Naplaćena otpisana potraživanja- kućni savjeti 1.418.090 1.417.866 1.389.157 1.348.174 1.514.968

1.400.000 112 108

6772 Naplaćena otpisana potraživanja - građani 1.693.629 1.649.081 1.407.234 1.435.217 1.109.308

1.500.000 77 74

6773 Naplaćena otpisana potraživanja - usluge 16.575 13.380 17.290 15.555 36.189

15.000 233 241

6775 Naplačena otpisana potraživanja -Fehrić 32.128 9.000 9.000 1.000 1.200

67901 Prihod od otpisa obaveza 14.658 14.933

6791 Prihod od ukinutih rezervisanja za sudske sporove i sporove radnika 53.043 78.001 578.222 499.823 9.408

600.000

6792 Ostali prihodi 168 60 4.172 80 185 1.000 232 18

67 Ostali prihodi 3.798.797 4.233.228 4.268.903 3.668.584 2.966.196 4.317.200 81 69

UKUPNI PRIHODI 47.794.041 50.911.341 52.432.913 54.961.355 51.021.404 55.155.200 93 93

3.1.3 Rashodi Ukupni rashodi preduzeća ostvareni u 2020. godini iznosili su 65,3 miliona KM i manji su u odnosu na rashode ostvarene prošle godine za 1% ili cca. 0,9 miliona KM, a u odnosu na 2016. godinu veći su za 2% ili 1,5 miliona KM. Najveći uticaj na smanjenje ukupnih rashoda u 2020. godini u onosu na prethodnu godinu imali su „Poslovni rashodi“ na kojima su knjiženi rashodi nastali iz obavljanja osnovne djelatnosti preduzeća. Ovi rashodi su smanjeni za 1,2 miliona KM ili 2% u odnosu na prethodnu godinu. Struktura ukupnih rashoda data je u Tabeli 6.: Tabela 6. Pregled ukupnih rashoda preduzeća u 2016/17/18/19/20.godine

OPIS Ostvareno

2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno

2020 PLAN 2020

Indeks

1 2 3 4 5 6 7 6/2 6/3 6/4 6/5 6/7

Poslovni rashodi 56.765.500 59.586.996 61.791.623 60.593.494 59.410.295 60.919.000 105 100 96 98 98

Finansijski rashodi 356.753 347.445 68.823 509.079 357.684 21.000 100 103 520 70

Ostali rashodi 6.620.446 7.843.169 4.635.066 4.712.497 5.455.983 4.103.500 82 70 118 116

133

Rashodi iz ranijih perioda

61.903 581.615 361.465 53.860 944.000 87 9 15 6

UKUPNO RASHODI 63.742.699 67.839.513 67.077.127 66.176.535 65.277.822 65.987.500 102 96 97 99 99

3.1.3.1 Poslovni rashodi Poslovni rashodi su rashodi koji u preduzeću nastaju iz operativnih aktivnosti odnosno pružanjem usluga vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda. Čine ih troškovi sadržani u prodatim uslugama i robama, te ostali troškovi perioda. U Bilansu uspjeha za 2020. godinu preduzeće je iskazalo poslovne rashode u iznosu od 59,4 miliona KM.

Poslovne rashode čine slijedeći troškovi:


22

Materijalni troškovi Tabela 7. Materijalni troškovi

KONTO P O Z I C I J A

Ostvareno 2016

Ostvareno 2017

Ostvareno 2018

Ostvareno 2019

Ostvareno 2020

Plan 2020 Povećanje /smanjenje

1 2 3 4 5 6 7 8 (7-6)/6 (7-8)/8

51 Materijalni troškovi 11.201.909 12.170.567 12.280.135 11.876.292 11.614.348 12.047.000 -2% -4%

511 Utrošene sirovine i materijal 1.625.686 2.168.343 2.626.961 2.137.610 2.286.506 2.468.000 7% -7%

512 Utrošena električna energija 9.046.509 9.352.164 8.817.435 8.837.220 8.621.627 8.790.000 -2% -2%

512 Utrošena ostala energija (plin) i gorivo 408.764 490.826 704.375 619.506 444.179 539.000 -28% -18%

513 Utrošeni rezervni dijelovi 23.989 76.815 29.190 100.004 154.151 80.000 54% 93%

514 Otpis sitnog inventara, ambalaže i autoguma 96.962 82.420 102.175 181.952 107.885 170.000 -41% -37%

Materijalne troškove čine utrošene sirovine i materijal, sitni inventar, utrošena energija, utrošeni rezervni dijelovi, utrošeni materijal i dijelovi za tekuće i investicijsko održavanje objekata i opreme i ostali materijalni troškovi. U 2020. godini iznose cca. 11,6 miliona KM i čine 20% ukupnih poslovnih rashoda preduzeća. U odnosu na 2019. godinu ovi troškovi su manji za cca. 0,3 miliona KM ili 2%. U okviru materijalnih troškova na kontu 511 - "Utrošene sirovine i materijal" troškovi za materijal za hemijska sredstva, vodovodni materijal, građevinski materijal, elektro materijal, materijal za održavanje vozila i materijal za održavanje pumpi iznose cca. 2,3 milion KM i ovi troškovi su veći za 7% u odnosu na ostvarene troškove u prethodnoj godini. Na povećanje ovih troškova utjecalo je povećanje utroška vodovodnog materijala (cca. 102.000 KM), kanalizacionog materijala (cca. 32.000 KM), zatim troškovi održavanja pumpi (cca. 93.000 KM). Također je došlo do povećanja „Utrošenih rezervnih dijelova“ na kontu 5130 za cca. 54.000 ili 54% u odnosu na prethodnu godinu. U okviru materijalnih troškova, najveći iznos predstavljaju troškovi električne energije (8,6 miliona KM). U 2020. godini troškovi električne energije (proizvodna i režijska) su činili 74% svih materijalnih troškova (15% ukupnih poslovnih rashoda), i u odnosu na 2019. godinu ovi troškovi su smanjeni za 2% ili cca. 0,2 miliona KM (uključujući potrošnju el. energije postrojenja za tretman otpadnih voda). U 2020. godini bilo je smanjenje električne energije proizvodne za 3% ili cca. 223.000 KM u odnosu na 2019. godinu. Navedeno smanjenje potrošnje električne energije je posljedica smanjenja gubitaka u mreži odnosno smanjenja pumpanja ukupnih količina vode u sistemu vodovoda, kao i optimizacijom sistema proizvodnje i distribucije vode. Ostvareni materijalni troškovi u odnosu na planirane manji su za 4%. Okvir 2

Električna energija je značajan faktor za pružanje usluga vodosnabdijevanja, ali istovremeno i značajan operativni trošak: -za vodovode Evropske unije 5%-30% -za vodovode zemalja u razvoju 40% i više. Ono što je dobra vijest jeste da je trošak za električnu energiju trošak sa najvećom mogućnosti kontrole u vodovodima, a za njegovu kontrolu javlja se potreba za pronalaskom održivih strategija. Te strategije podrazumijevaju implementaciju mjera energetske efikasnosti i korištenje obnovljivih izvora energije.

Izvor:Facebook stranica kampanje “Svaka kap i kilovat su važni; www.efikasnostvodovoda.com


23

Troškovi plata i ostalih primanja radnika Tabela 8. Troškovi plata i ostalih primanja radnika

KONTO P O Z I C I J A Ostvareno

2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno

2020 Plan 2020

Povećanje /smanjenje

1 2 3 4 5 6 7 8 (7-6)/6 (7-8)/8

52 Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja 22.602.615 23.629.575 25.512.970 25.224.993 24.279.463 24.950.000 -4% -3%

5200 do 5205 Troškovi plaća 10.299.429 11.138.258 12.030.691 11.557.211 11.089.722 11.615.000 -4% -5%

5206,521 Doprinosi iz PIO, zdravstvo i nezaposlene iz i na plaće 7.181.005 7.803.475 8.411.060 8.184.604 7.886.254 8.250.000 -4% -4%

521 Troškovi naknada plaća 1.560.603 1.764.586 1.861.374 1.943.212 1.945.227 1.975.000 0% -2%

523 Troškovi službenih putovanja zaposlenih 16.338 7.535 9.989 6.219 2.083 11.000 -67% -81%

524 Troškovi ostalih primanja, naknada i materijalnih prava zaposlenih 3.462.595 2.815.701 3.093.138 3.099.934 3.107.272 3.052.000 0% 2%

527 Troškovi naknada članovima odbora, komisija i sl. 37.488 49.884 50.063 53.909 35.974 47.000 -33% -23%

529 Troškovi naknada ostalim fizičkim licima 45.157 50.137 56.656 379.904 212.932 0 -44%

Troškovi plata i ostalih ličnih primanja u 2020. g. su iznosili 24,3 miliona KM. U odnosu na prethodnu godinu ovi

troškovi su se smanjili za 0,9 miliona KM ili 4%, a čine 41% ukupnih poslovnih rashoda preduzeća. Razlog

smanjenja troškova za plate jeste u prirodnom odlivu radnika (20 radnika otišlo u penziju; 7 radnika umrlo) i sa

određenim brojem radnika koji radi na određeno vrijeme raskinut je Ugovor o radu.

U odnosu na plan za 2020. godine ovi troškovi su ostvareni u procentu od 97% od planiranih.

Tabela 9. Efikasnost ljudskog potencijala

2016. god 2017. god 2018. god 2019. god 2020. god

Prosječan broj radnika 878 885 949 941 893

Poslovni prihod 43.546.494 46.017.270 47.408.629 50.495.959 47.390.708

Troškovi plata i ostalih ličnih primanja 22.602.615 23.629.575 25.512.970 25.224.993 24.279.463

Poslovni prihod po radniku 49.597 51.997 49.956 53.662 53.069 Troškovi plata i ostalih ličnih primanja po jednom radniku 25.743 26.700 26.884 26.807 27.189

Index efikasnosti radnika 1,93 1,95 1,86 2,00 1,95

Učešće troškova radnika po radniku u poslovnom prihodu po radniku 52% 51% 54% 50% 51%

Troškovi proizvodnih usluga Tabela 10. Troškovi proizvodnih usluga KONTO

P O Z I C I J A Ostvareno

2016. Ostvareno

2017. Ostvareno

2018. Ostvareno

2019. Ostvareno

2020 Plan 2020


1 2 3 4 5 6 7 8 (7-6)/6 (7-8)/8

53 Troškovi proizvodnih usluga 2.148.641 2.170.436 2.349.069 1.115.555 1.491.219 1.451.500 34% 3%

531 Troškovi transportnih usluga 150.910 190.886 193.609 35.500 45.237 32.500 27% 39%

532 Troškovi usluga održavanja 304.702 414.174 462.430 489.016 484.439 384.000 -1% 26% 533 Troškovi zakupa 3.511 3.491 8.648 9.795 16.731 10.000 71% 67% 535 Troškovi reklame 15.950 0

539 Troškovi ostalih usluga 1.673.568 1.561.885 1.684.382 581.244 944.812 1.025.000 63% -8%

Na kontima grupe 53 - prikazani su troškovi proizvodnih usluga u koje spadaju troškovi transportnih usluga,

usluga održavanja i zaštite, troškovi zakupnina, reklamiranja i troškovi ostalih proizvodnih usluga. U 2020. godini

ovi troškovi su iznosili 1,5 milion KM i čine 2% od ukupnih poslovnih rashoda.

Ovi troškovi su veći za 0,4 miliona KM ili 34% u odnosu na prethodnu godinu.


24

U okviru ovih troškova najveću stavku predstavlja kupovina vode sa izvorišta Jahorina, Peračko vrelo i Tilava, a

iznosila je ukupno cca. 0,9 miliona KM. Troškovi kupovine vode veći su za 0,4 miliona KM ili 63% u odnosu na

2019. godinu.

Amortizacija i troškovi rezervisanja Tabela 11. Amortizacija i troškovi rezervisanja KONTO

P O Z I C I J A Ostvareno

2016. Ostvareno

2017. Ostvareno

2018. Ostvareno

2019. Ostvareno

2020 Plan 2020


1 2 3 4 5 6 7 8 (7-6)/6 (7-8)/8

54 Amortizacija i troškovi rezervisanja 18.455.997 19.291.392 19.170.897 19.148.480 18.723.165 19.241.000 -2% -3%

540 Amortizacija 18.455.997 18.507.551 18.854.457 18.895.440 18.723.165 19.241.000 -1% -3% 548 Troskovi rezervisanja za sudske

sporove i stetne ugovore 0 783.841 316.440 253.039 0 0 -100%

Obračunata amortizacija i troškovi rezervisanja za 2020. godinu iznose cca. 18,7 miliona KM što je za 2% manje nego što su bili prethodne godine. Učešće ovih troškova u ukupnim rashodima preduzeća je 32%, a u poslovnim rashodima je 40%. Od ukupno evidentiranih troškova amortizacije na troškove amortizacije:

građevinskih objekata i mreže odnosi se 17.024.038 KM (91%),

postrojenja i opreme 703.448 KM (4%),

alata, pogonskog i kancelarijskog namješta 361.962 KM (2%)

transportnih sredstava 523.696 KM (3%). Amortizacija opterećuje troškove poslovanja, i nije uključena u cijene usluga, i ne može se koristiti za ulaganje u rekonstrukcije i zamjene u cilju osiguranja kvalitetnijeg poslovanja.

Nematerijalni troškovi Tabela 12. Nematerijalni troškovi

KONTO P O Z I C I J A Ostvareno

2016. Ostvareno

2017. Ostvareno

2018. Ostvareno

2019. Ostvareno

2020 Plan 2020


1 2 3 4 5 6 7 8 (7-6)/6 (7-8)/8

55 Nematerijalni troškovi 2.356.337 2.325.025 2.478.551 3.228.174 3.302.100 3.228.500 2% 2% 550 Troškovi neproizvodnih usluga 411.788 427.239 543.639 656.273 715.434 679.500 9% 5% 551 Troškovi reprezentacije 10.533 15.168 10.380 14.549 1.801 7.500 -88% -76% 552 Troškovi premija osiguranja 104.327 90.319 144.468 165.661 136.991 192.000 -17% -29% 553 Troškovi platnog prometa 11.932 11.573 13.683 19.338 19.361 19.000 0% 2% 554 Trošovi poštanskih i

telekomunikacionih usluga 759.369 766.719 789.948 881.769 1.222.383 1.029.000 39% 19% 555 Troškovi poreza, naknada, taksi i

dr. dažbina na teret pravnog lica 883.964 853.805 837.627 1.341.232 1.039.875 1.158.500 -22% -10% 556 Troškovi članskih doprinosa i sl.

obaveza 4.721 10.666 15.028 15.457 10.956 16.000 -29% -32% 559 Ostali nematerijalni troškovi 169.702 149.536 123.778 133.896 155.299 127.000 16% 22%

U „Nematerijalne troškove“ spadaju troškovi raznih neproizvodnih usluga, reprezentacije, premije osiguranja, platnog prometa, poštanskih i telekomunikacionih usluga i ostalih nematerijalni troškovi, kao i troškovi poreza, naknada, taksi, članskih doprinosa i drugih propisanih dažbina ili davanja koje padaju na teret preduzeća. Ovi troškovi čine 6% ukupnih poslovnih rashoda preduzeća. Nematerijalni troškovi su iznosili cca. 3,3 miliona KM u 2020. godini i veći su u odnosu na ostvarene troškove prethodne godine za 2% ili za cca. 74.000 KM. Na povećanje nematerijalnih troškova najviše su utjecali „Troškovi isporuke računa putem pošte“ – sa povećanjem u odnosu 2019. godinu za cca. 329.000 KM ili 49%. Razlog ovog povećanja jeste povećani broj računa koji se isporučuju putem pošte. Na povećanje nematerijalnih troškova također su utjecali i troškovi:

opravki ulica - asfaltiranje prokopa- povećanje za cca. 104.000 KM ili 28%;


25

fizičko-hemijske analize otpadnih voda u 2019. iznosili 11.854 KM, a u 2020. godini 43.900 KM.

U odnosu na plan za 2020. godinu ovi troškovi su ostvareni u procentu od 102% od planiranih. Tabela 13. Pokrivenost poslovnih rashoda sa poslovnim prihodima

OPIS Ostvareno

2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno

2020 PLAN 2020

Poslovni rashodi 56.765.500 59.586.996 61.791.623 60.593.494 59.410.295 60.919.000

Poslovni prihod 43.546.494 46.017.270 47.408.629 50.495.959 47.390.708 49.982.000

Pokrivenost pos. rashoda sa pos. prihodima 77% 77% 77% 83% 80% 82%

Slika 4.Trend kretanja poslovnih prihoda i rashoda u periodu 2016. -2020. godina u mil. KM

3.1.3.2 Finansijski rashodi Ukupni finansijski rashodi u 2020. godini iznose 305.735 KM i odnose se uglavnom na troškove zatezne kamate za PDV-zapisnik Uprave za ind.oporezivanje (283.046 KM). Ostalo su rashodi od zateznih kamata (13.633 KM) i rashodi od kamata po kreditima banaka (9.065 KM). 3.1.3.3 Ostali rashodi Ukupni ostali rashodi iznose cca. 5,5 miliona KM. Najveći dio se odnosi na rashode po osnovu ispravke vrijednosti i otpisanih nenaplaćenih potraživanja. Samo utužena potraživanja za vodu i usluge čine 4,8 miliona KM, a čine ih:

Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-pravna lica 131.488 KM

Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-kućni savjeti 2.275.296 KM

Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-građani 1.400.587 KM

Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-usluge 1.009.717 KM

Ukupno 4.817.089 KM


26

3.1.4 Analitički pregled rashoda preduzeća U slijedećoj tabeli dat je detaljan pregled planiranih i ostvarenih poslovnih, finansijskih i ostalih rashoda. Tabela 14. Analitički pregled planiranih i ostvarenih rashoda u 2016./17/18/19/20.godini

Konto Opis Ostvareno

2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno


1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

5110 Utrošeni kancelarijski materijal 62.013 54.661 59.149 57.205 41.856 50.000 73 84

51101 Utrošeni obrasci računa za vodu 49.879 48.750 40.503 17.044 2.152 21.000 13 10

5111 Utrošeni kanalizacioni materijal 284.896 325.331 333.668 298.811 330.616 350.000 111 94

51112 Utrošene sirovine I materijal-ostali materijal 15.834 17.761 22.362 29.529 15.308 35000 52 44

51113 Utrošene sirovine i materijal- blagajna 52 209 292 44 1.239 1000

124

51114 Troškovi materijala -PIT 7.508 2.679

51115 Troškovi materijala i zaštitnih sredstava za COVID-19 1.039 12.450 1000

5112 Utrošeni materijal za higijenu 22.599 20.258 19.303 21.296 22.529 20.000 106 113

5113 Utrošeni materijal za hemijska sredstva 189.599 232.764 330.968 313.052 301.847 350.000 96 86

5114 Utrošeni vodovodni materijal 623.035 1.040.420 1.146.552 870.495 972.779 900.000 112 108

5115 Utrošeni građevinski materijal 78.916 101.260 167.100 122.967 96.397 150.000 78 64

5116 Utrošeni elektro materijal 28.454 18.359 10.000

5117 Utrošeni materijal za održavanje vozila 89.029 102.852 148.710 126.249 108.664 115.000 86 94

5118 Utrošeni materijal za održavanje pumpi 150.618 181.483 326.792 264.620 357.507 450.000 135 79

5119 Utrošeni materijal nabavljen sredstvima Kantona 23.253 21.556 31.563 15.259 23.162 15.000 152 154

5120 Utrošena el. energije -proizvodna 8.929.408 9.260.365 8.731.724 8.750.963 8.528.355 8.700.000 97 98

5121 Utrošena el. energije -režijska 117.101 91.799 85.710 86.256 93.272 90.000 108 104

51211 Utrošena električna energija-postrojenje Trnovo

5122 Troškovi goriva I maziva (skladište) 21.404 13.205 24.310 20.058 13.176 20.000 66 66

5123 Troškovi goriva za putnička vozila 81.973 87.706 92.603 82.131 79.718 80.000 97 100

5124 Troškovi goriva za teretna vozila i mašine 201.563 219.468 325.809 338.803 248.903 300.000 73 83

5125 Troškovi plina 93.638 159.763 252.680 168.888 91.511 130.000 54 70

5126 Troškovi centralnog grijanja 10.185 10.684 8.973 9.625 10.871 9.000 113 121

5130 Utrošeni rezervni dijelovi 23.989 76.815 29.190 100.004 154.151 80.000 154 193

5140 Otpis sitnog inventara u upotrebi 70.497 54.821 79.966 147.537 88.530 140.000 60 63

5141 Otpis auto guma 26.464 27.598 22.209 34.415 19.355 30.000 56 65

51 Materijalni troškovi 11.201.909 12.170.567 12.280.135 11.876.292 11.614.348 12.047.000 98 96

5200 Neto plate iz tekućeg rada 8.555.363 9.310.075 10.109.703 9.814.404 9.420.332 9.800.000 96 96

5201 Plate za rad na državne praznike 62.665 61.587 66.532 59.777 58.002 60.000 97 97

5202 Plate za rad duži od punog radnog vremena 107.172 194.992 302.339 153.680 72.329 170.000 47 43

5203 Plate za noćni rad 204.038 203.510 194.825 183.360 180.298 200.000 98 90

5204 Plate za minuli rad 1.333.411 1.327.778 1.321.607 1.304.412 1.293.481 1.350.000 99 96

5205 Plate iz osnova stimulacije 36.780 40.318 35.686 41.579 65.280 35.000 157 187

5206 Doprinosi za PIO, zdravstvo i nezaposlene iz plaća 5.364.124 5.829.101 6.282.960 6.113.801 5.890.936 6.150.000 96 96

5207 Doprinosi za PIO, zdravstvo i nezaposlene na plaće 1.816.881 1.974.373 2.128.099 2.070.804 1.995.317 2.100.000 96 95

5210 Troškovi naknada plata za godišnji odmor 1.078.436 1.205.704 1.249.381 1.307.990 1.222.236 1.400.000 93 87

5211 Troškovi naknada plata za vrijeme praznika 178.108 186.045 198.465 194.545 154.652 200.000 79 77

5212 Troškovi naknada plata za plaćeno odsustvo 70.784 82.422 98.656 92.633 146.963 110.000 159 134

5213 Troškovi naknada plata za vrijeme bolovanja do 42 dana 164.422 251.918 259.038 275.627 352.383 200.000 128 176

5214 Troškovi naknade plaća za bolovanje preko 42 dana 68.853 38.497 55.834 72.417 68.993 65.000 95 106

5230 Troškovi dnevnica za službena 625 350 588 100 225 1.000 225 23


27


2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno


1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

putovanja u zemlji

5231 Troškovi prevoza na službenom putu u zemlji 244 500

5232 Troškovi smještaja na službenim putovanjima u zemlji 1.000

5233 Dnevnice za službena putovanja u inostranstvu 8.600 2.150 6.920 3.840 1.320 5.000 34 26

5234 Troškovi prevoza na služ. putu u inostranstvu 3.880 2.584 1.460 1.224 93 1.000 8 9

5235 Troškovi smještaja na službenom putu u inostranstvu 2.662 1.872 298 910 375 500 41 75

5236 Ostali troškovi službenih putovanja u inostranstvu(prevoz,reprezentaci 572 579 278 1.000

5238 Ostali troškovi službenih putovanja 201 145 70 1.000 48 7

5240 Troškovi toplog obroka zaposlenih 2.393.956 1.646.129 1.825.877 1.834.858 1.832.667 1.800.000 100 102

5241 Troškovi prevoza na posao i sa posla 590.941 615.154 664.346 645.662 627.287 650.000 97 97

5242 Troškovi regresa za godišnji odmor 353.200 356.800 385.600 418.500 438.980 400.000 105 110

5243 Troškovi za otpremnine prilikom odlaska u penziju 45.880 83.992 75.523 68.672 78.364 70.000 114 112

5245 Troškovi u slučaju teže bolesti 36.263 57.903 73.865 63.230 76.491 65.000 121 118

5246 Pomoć naknade troškova sahrane u slučaju smrti 34.246 47.896 63.344 54.292 50.292 50.000 93 101

5247 Kotizacija za seminare, savjetovanja, simpozije 4.603 2.890 2.085 7.151 2.791 8.000 39 35

5248 Naknade za stručno usavršavanje I osposobljavanje 3.507 4.938 2.500 7.568 400 9.000 5 4

5270 Troškovi naknada članovima Skupštine društva 6.679 14.321 14.724 14.090 10.582 13.000 75 81

5271 Troškovi naknade članovima Nadzornog odbora 16.111 15.513 14.724 15.395 14.537 14.000 94 104

5272 Troškovi naknade članovima Odbora za reviziju 10.802 14.321 14.724 15.395 9.270 14.000 60 66

5273 Troškovi naknada direktora interne revizije 3.896 5.728 5.890 6.158 1.585 6.000 26 26

5275 Troškovi ostalih naknada-komisija 2.871

5290 Troškovi po osnovu povremenih i privremenih poslova 45.157 50.137 56.656 379.904 212.932 56

52 Troškovi plaća i ostalih primanja zaposlenih 22.602.615 23.629.575 25.512.970 25.224.993 24.279.463 24.950.000 96 97

5310 Troškovi transportnih usluga tuđim kamionom i bagerom 148.652 70.224 18.310 13.777 15.470 10.000 112 155

5311 Troškovi špediterskih usluga i carinskih taksi 2.259 773

5312 Troškovi transporta novca 1.498 10.264 19.003 25.020 20.000 132 125

5313 Troškovi iznajmljivanja opreme i radnika 118.391 60.155

5314 Usluge najma i održavanja BDS sistema 89.842

5315 Usluge najma vozila-renta car 8.786

5317 Usluge Bihamk-a (prevoz hav. vozila i vozila u kvaru) 512 2.720 3.292 2.500 121 132

5318 Usluge nadzora i održavanja sistema tehničke zaštite 5.740 1.455

5320

Troškovi održavanja građevinskih objekata - vodovodne i kanalizacione mreže 14.578 72.520 53.801 72.063 65.835 35.000 91 188

5321 Troškovi održavanja opreme 156.990 183.139 246.916 252.666 278.663 200.000 110 139

53211 Troškovi održavanja i iznajmljivanja opreme-PIT-a 21.246

5322 Troškovi održavanja transportnih sredstava 59.358 72.349 85.398 94.660 77.938 80.000 82 97

5323 Troškovi održavanja putničkih automobila 914 10.511 16.474 6.588 5.876 10.000 89 59

5324 Troškovi održavanja pumpi za vodu 300 2.230 390 5.888 6.311 1.000 107 631

5325 Troškovi pregleda I ovjere vodomjera 46.018 28.786 24.600 36.349 10.573 30.000 29 35

53251 Troškovi standardizacijskih dokumenata 1.496 2.000


28


2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno


1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

53252 Troškovi kalibracije laboratorijske opreme na PPOV Bitile 2.078

5326 Usluge održavanja i uređenja okoliša 6.991

5327 Usluge održavanja hardvera i softvera za vodomjere 11.800

5328 Troškovi održavanja centralnog grijanja 4.756 12.368 4.140 5.000

83

5329 Usluge satelitskog pračenja vozila 14.743 11.646 20.987 20.802 33.024 21.000 159 157

5330 Troškovi održavanja zajedničkih dijelova zgrada 2.891 2.891 2.285 2.738 3.211 3.500 117 92

5331 Troškovi zakupa za poslovni prostor 620 600 6.364 7.058 6.680 6.500 95 103

5333 TTroškovi zasnivanja prava služnosti 6840 5350 Troškovi reklame 10.000

5351 Troš.usluge kreiranja i provedbe komunkacijske strategije 5.950

5390 Potrošnja vode sa izvorišta Jahorina 969.095 893.435 905.645 304.878 588.359 600.000 193 98

5391 Potrošnja vode sa Peračkog vrela 692.615 486.954 526.474 254.878 339.284 400.000 133 85

5392 Troškovi priključka struje I opravke kablova 11.858 20.064 11.048 4.949 2.640 5.000 53 53

5393 Potrošnja vode naselje Novakovići (Tilava) 161.432 241.214 16.539 14.529 20.000 88 73

53 Troškovi proizvodnih usluga 2.148.641 2.170.436 2.349.069 1.115.555 1.491.219 1.451.500 134 103

5400 Amortizacija nematerijalnih stalnih sredstava 72.910 107.217 212.396 72.033 110.020 80.000 153 138

5401 Amortizacija vodovodne mreže 5.944.502 5.935.308 5.874.563 5.831.085 5.750.340 6.000.000 99 96

5402 Amortizacija građ. Objekata vodovoda (rez.,pumpne st.,bunari) 3.057.555 3.054.281 3.058.878 3.063.855 2.998.556 3.120.000 98 96

54020 Amortizacija građ.objekata-građevinski objekat Pofalići 9.082 9.082 9.082 9.082 9.082 10.000 100 91

54021 Amort. građ.objekata-uređaja i opreme za preč. otpadnih voda-Butile 216.053 216.053 216.053 216.053 216.053 218.000 100 99

5403 Amortizacija kanalizacione mreže 7.797.690 7.835.149 7.839.267 7.846.964 7.849.156 7.990.000 100 98

5404 Amortizacija upravnih zgrada 200.850 200.850 200.850 200.850 200.850 203.000 100 99

5405 Amortizacija pumpi i ostale opreme za primarnu proizvodnju 500.609 463.505 532.913 510.666 489.670 540.000 96 91

5406 Amortizacija ostale opreme (računari, kopir aparati) 157.095 102.882 115.993 147.895 213.778 145.000 145 147

5407 Amortizacija alata, pogonskog i kancela. Namještaja 171.772 178.944 246.023 332.195 361.962 320.000 109 113

5408 Amortizacija transportnih sredstava 327.879 404.278 548.439 664.761 523.696 615.000 79 85

548 Troskovi rezervisanja za sudske sporove i stetne ugovore 783.841 316.440 253.039

54 Amortizacija do visine porezno priznatih rashoda 18.455.997 19.291.392 19.170.897 19.148.480 18.723.165 19.241.000 98 97

5500 Troškovi zdravstvene usluge- sistematski pregledi radnika 22.214 20.143 7.961 15.348 9.473 17.000 62 56

5501 Troškovi advokatskih usluga 7.524 10.161 12.168 9.450 7.423 10.000 79 74

55010 Troškovi usluge vještačenja 2.550 2.625 1.060 753 55011 Troškovi održavanja zelenih površina 166 668 3.312 379 2.072 55012 Troškovi prevođenja 1.180 210 55013 Troškovi konsultantskih usluga 145.709 150.000

55014 Troškovi izrade elaborata tehničkog prijema PPOV Butile 5.995 48.250 805

55015 Troškovi raznih mjerenja na PPOV Butila-buke,plinova i dr. 1.040

5502 Troškovi odvoza smeća 35.393 31.339 42.782 43.476 39.212 40.000 90 98

55021 Troškovi odvoza opasnog otpada 6.908 5503 Troškovi revizorskih usluga 10.246 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 100 100

5504 Troškovi dezinfekcije i deratizacije 40.116 20.200 8.560 24.803 28.669 30.000 116 96

5505 Troškovi analize vode 2.310 392 14.709 1.000

55051 Troškovi fizičko-hemijske analize otpadnih voda 5.410 11.854 43.900 6.000 370 732

55052 Troškovi reagenasa za laboratoriju 7.616 9.000

5506 Troškovi opravki ulica - asfaltiranje prokopa 279.377 323.421 444.028 375.862 479.596 400.000 128 120


29


2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno


1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

5507 Troškovi naknade opštinama za prokope ulica 10

5508 Troškovi provjere kvaliteta - ISO 9001 12.327 5.576 4.502 4.374 4.404 5.000 101 88

5509 Troškovi hemijskog čišćenja 1.875 1.924 1.337 1.004 108 1.500 11 7

55091 Usluge čišćenja poslovnog prostora po ugovoru 18.918

5510 Troškovi reprezentacije 10.477 7.869 7.880 11.847 1.801 5.000 15 36

5511 Troškovi reprezentacije u poklonima 390 202 5512 Troškovi nabavke cvijeća 56 5514 Troškovi smještaja 1.187

5515 Troškovi reprezentacije-gosti iz Države Turske 5.722

5516 Troškovi reprezentacije kotizacija- komunalijada

2.500 2.500 2.500

5520 Troškovi osiguranja vozila 27.527 35.017 47.139 48.602 44.408 50.000 91 89

5521 Troškovi osiguranja od opće odgovornosti 53.381 36.147 66.520 66.500 65.000 60.000 98 108

5522 Troškovi osiguranja radnika 19.674 17.475 27.145 26.013 24.758 25.000 95 99

5523 Troškovi osiguranja imovine 65 65 65 1.000 0 0

5524 Troškovi ostalih osiguranja 3.680 1.680 3.600 24.480 2.825 20.000 12 14

Troškovi osiguranja Postrojenja za tretman otpadnih voda Butila od požara, poplava, udara groma I drugih elementarnih nesreća 36.000

5530 Troškovi bankovne provizije Unicredit banka 4.172 3.523 3.856 4.817 5.818 5.000 121 116

5531 Troškovi bankovne provizije Raiffeeisen banka 1.315 1.656 4.190 4.132 1.148 5.000 28 23

5532 Troškovi bankovnih usluga - garancije i konverzija 1.200 482 6.388 3.676 5.000 58 74

5533 Troškovi bankovnih usluga -naknada za obradu kredita 1.750

5534 Troškovi bankovne provizije - Intesa Sanpaolo banka 365 683 553 342 304 1.000 89 30

5535 Troškovi bankovne provizije -Vakufska banka 2.320 1.538 4.558 1.710 119 2.000 7 6

5536 Troškovi bankarske provizije -Sparkasse bank 94 174 526 288 297 1.000 103 30

5537 Troškovi bankovne provizije -Union banka 17 18

5538 Usluge preuzimanja pazara-Raiffeisen bank 700 3.500

5539 Troškovi bankovne provizije-BBI-a banke 1.660 7.716 1.000

55390 Troškovi bankovne provizije Sberbank d.d. 214

55391 Troškovi bankovne provizije ZiraatBank BH d.d. 67

5540 Troškovi telefonskih usluga 76.916 79.205 76.024 66.867 62.838 65.000 94 97

5541 Troškovi usluga mobitela 17.771 25.168 37.573 36.349 29.555 32.000 81 92

5542 Troškovi usluga interneta 21.753 19.567 37.696 66.859 83.715 60.000 125 140

5543 Troškovi isporuke računa putem pošte 618.589 620.082 611.801 674.887 1.003.943 840.000 149 120

55431 Poštanske usluge - prenos podataka 13.326 12.376 13.264 13.290 23.232 12.000 175 194

5544 Ostali troškovi poštanskih usluga 8.971 7.104 13.591 22.955 19.099 19.000 83 101

5546 Troškovi usluga mobitela za daljinsko očitanje vode 2.043 3.217 564 1.000

5551 Troškovi poreza na vozila 1.700 3.700 2.690 2.100 2.160 2.500 103 86

5552 Troškovi administrativne takse 7.951 6.293 14.890 15.008 8.280 16.000 55 52

5553 Troškovi sudskih taksi 13.945 4.657 8.490 24.139 34.520 10.000 143 345

5554 Posebna nanada za zaštitu od prirodnih i drugih nesreća 56.541 61.428 65.907 65.324 62.486 66.000 96 95

5555 Naknada za vode - opća vodna naknada 56.541 61.428 65.907 65.324 62.486 66.000 96 95

5556 Troškovi posebne vodne naknade za 706.750 675.710 638.091 587.465 576.146 600.000 98 96


30


2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno


1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

zahvaćenu vodu

5557 Naknada za šume 33.456 35.638 36.703 38.473 35.715 33.000 93 108

5558 Takse za istaknutu firmu 4.950 4.950 4.950 3.400 3.400 5.000 100 68

55592 Troškovi naknadno utvrđenih poreza -PDV 2.130 540.000 254.682 360.000 47 71

5560

Troškovi članarine udruženju poslodavaca komunalne privrede u FBiH 4.337 9.712 13.132 14.511 10.776 14.000 74 77

5561 Troškovi članarine Vanjskotrgovinskoj komori BiH 384 954 1.896 946 180 2.000 19 9

55901 Troškovi uplate kotizacije 0 55904 Troškovi oglašavanja 6.852 3.536 4.453 13.190 2.996 10.000 23 30

55905 Troškovi oglasa javnih nabavki 16.126 13.721 20.830 25.680 15.510 25.000 60 62

55907 Troškovi stručne literature 1.187 592 1.282 1.190 2.762 1.000 232 276

55908 Troškovi baždarenja boca za hlor 18.150 8.100 12.450 10.784 6.173 12.000 57 51

55909 Troškovi dnevne štampe 2.365 273 793 130 680 1.000 523 68

5591 Ostali razni troškovi 56 36 1.000 65 4

55910

Troškovi fotokopiranja, prepisa, izrade naljepnica, RTV I korištenja KAT 16.729 9.704 11.885 19.593 11.176 13.000 57 86

55911 Troškovi tehničkog pregleda i registracije vozila 41.710 48.091 50.201 47.110 46.467 50.000 99 93

55913 Troškovi naknada za dozvolu u radiokomunikacijama 8.840 8.840 8.925 8.260 8.280 10.000 100 83

55916 Naknade za studentski servis 9.408 8.643 5.690

55918 Troškovi korištenja cestovnog zemljišta 3.460 20 3.120 5.520 2.134 1.000 39 213

55919 Ostali razni troškovi 4.961 4.407 4.150 2.383 13.466 3.000 565 449

55920 Troškovi iznajmljivanja printera za printanje računa za potrošače 5.440 3.231

55921 Troškovi fizičke zaštite radnika -prinudno isključenje vode 3.856

55922 Troškovi izrade studije za smanjenje gubitka vode 37.169

55930 Sudski i peateći troškovi 19.376

55934 Materijalna šteta po presudi-Dedović Kimeta 2.658

55935 Materijalna šteta po presudi-Dedović Uzeir 4.286

55936 Materijalna šteta po presudi - Hajrija Mravović 36.639

5594 Troškovi projekta za izdavanja vodne dozvole 3.000 1.000

5596 Troškovi deminiranja 6.737

5599 Troškovi projekta elektroinstalacije jake i slabe struje biogasa 5.750

55 Nematerijalni troškovi 2.356.337 2.325.025 2.478.551 3.228.174 3.302.100 3.229.500 102 102

UKUPNI POSLOVNI RASHODI 56.765.500 59.586.996 61.791.623 60.593.494 59.410.295 60.919.000 98 98

5610 Rashodi od zateznih kamata iz dužničko-povjerilačkih odnosa 329.437 340.818 68.823 20.122 13.633 20.000 68 68

5612 Zatezne kamate za PDV-zapisnik Uprave za ind.oporezivanje 283.046

5613 Kamate po izmjenjenoj PDV prijavi 4.798

5614 Rashodi od kamata po kreditima banaka 22.518 6.627 9.056 1.000

5616 Rashodi za kamatu i naknadu EBRD-a 51.948

5690 Troškovi provizije po kreditu EBRD-a 488.958

56 Finansijski rashodi 356.753 347.445 68.823 509.079 357.684 21.000 70 1.703

5700 Gubici od prodaje i rashodovanja stalnih sredstava 19.210 11.035 1.613 966 313 1000 32 31

5701 Gubici od zamijenjene vodovodne mreže 34.420 64.909

5780 Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-pravna lica 1.804.992 751.265 860.799 131.488 500.000 15 26


31


2016 Ostvareno

2017 Ostvareno

2018 Ostvareno

2019 Ostvareno


1 2 3 4 5 6 7 8 7/6 7/8

5781 Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-kućni savjeti 2.601.935 4.181.580 2.365.639 1.121.518 2.275.296 1.400.000 203 163

5782 Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-građani 1.918.363 2.494.130 1.432.937 678.076 1.400.587 1.356.000 207 103

5783 Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-usluge 9.814 27.786 14.211 1.380.395 1.009.717 1.000 73

5785 Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-pravna lica 836

5786 Otpis potraživanja iz ranijih godina-široka potrošnja 182.109 237.012 291.034 227.540 166.428 250.000 73 67

5787 Otpis potraživanja iz ranijih godina-pravna lica 62.909 55.088 95.571 112.503 314.632 120.000 280 262

5788 Otpis potraživanja iz ranijih godina-usluge 900 222 747 426 1000 0 0

5789 Rashodi po osnovu ispravke vrijednosti-Mujezinović i Fahrić 38

57891 Rashodi po osnovu utuženih potraživanja-mobiteli 926

5790 Novčane kazne za privredne prestupe i prekršaje preduzeća 2.000 7.350 11.700 26.403 10.961 25000 42 44

57901 Novčane kazne za privredne prestupe i prekršaje za zaposlenike 100 3.365 2.257 1.450 3000 64 48

57902 Porezi i doprinosi na novčane kazne radnika 747 1.235 1500

5791 Naknadno utvrđeni ostali troškovi iz ranijih godina 4.796 6.147 1.425 20.645 12 25000

5792 Otpis potraživanja iz ranijih godina 179 5794 Troškovi sudskih i drugih sporova 12.295 19.289 92.513 50.697 31.458 65.000 62 48

5795 Naknade štete trećim licima 1.123 5.941 38.506 14.899 9.871 5000 66 197

5797 Troškovi kamate po tužbi radnika 10.968 285.022 149.229 102.666 350000 69 29

57 Ostali rashodi i gubici 6.620.446 7.843.169 4.635.066 4.712.497 5.455.983 4.103.500 116 133

5911 Razlika refundacije bolovanja preko 42 dana 4.230 6.370 5.000 151 127

5912 Rashodi po osnovu neto plaća iz prethodnih godina-presuda 19.935 337.602 133.579 19.370 400.000 15 5

5913 Rashodi po osnovu poreza iz prethodnih godina-presuda 4.874 30.426 28.911 35.000

5914 Rashodi po osnovu doprinosa iz prethodnih godina-presuda 29.429 159.197 159.540 23.944 400.000 15 6

5915 Rashodi po osnovu regresa i otpremnine iz preth. godina-presuda 7.665 51.896 32.553 4.176 100.000 13 4

5916 Rashodi vodnih naknada po tužbama 2.493 2.653 4.000 0 0

59 Rashodi iz ranijih perioda 0 61.903 581.615 361.465 53.860 944.000 15 6

UKUPNO RASHODI 63.742.699 67.839.513 67.077.127 66.176.535 65.277.822 65.987.500 99 99


32

3.2 Poslovni rezultat Tabela 15. Poslovni rezultat u 2016/17/18/19/20. godini

KONTO OPIS 2016 2017 2018 2019 2020 PLAN 2020

Poslovni prihodi 43.546.494 46.017.270 47.408.629 50.495.959 47.390.708 49.982.000

60 Prihodi od prodaje vode i usluga odvodnje 38.726.624 39.441.783 39.646.739 40.041.517 38.391.596 41.325.000

61 Prihodi od pruženih usluga na domaćem tržištu 2.550.148 2.700.263 3.837.804 3.573.713 4.827.413 4.417.000

62 Prihodi od upotrebe vlastith usluga za investicije 103.248 0 17.862 0 0 0

65 Ostali poslovni prihodi 2.166.474 3.875.224 3.906.224 6.880.729 4.171.699 4.240.000

Poslovni rashodi 56.765.500 59.586.996 61.791.623 60.593.494 59.410.295 60.919.000

51 Materijalni troškovi 11.201.909 12.170.567 12.280.135 11.876.292 11.614.348 12.047.000

52 Troškovi plaća i ostalih ličnih primanja 22.602.615 23.629.575 25.512.970 25.224.993 24.279.463 24.950.000

53 Troškovi proizvodnih usluga 2.148.641 2.170.436 2.349.069 1.115.555 1.491.219 1.451.500 540 do

542 Amortizacija 18.455.997 18.507.551 18.854.457 18.895.440 18.723.165 19.241.000 543 do

549 Troškovi rezervisanja

783.841 316.440 253.039

55 Nematerijalni troškovi 2.356.337 2.325.025 2.478.551 3.228.174 3.302.100 3.229.500

Dobit/Gubitak od poslovnih aktivnosti -13.219.006 -13.569.726 -14.382.995 -10.097.535 -12.019.587 -10.937.000

66 Finansijski prihodi 448.750 660.844 755.381 796.811 664.500 856.000

56 Finansijski rashodi 356.753 347.445 68.823 509.079 357.684 21.000

Dobit/Gubitak od finansijskih aktivnosti 91.998 313.399 686.558 287.732 306.817 835.000

Gubitak redovne aktivnosti -13.127.009 -13.256.327 -13.696.437 -9.809.803 -11.712.771 -10.102.000

67 Ostali prihodi i dobici 3.798.797 4.233.228 4.268.903 3.668.584 2.966.196 4.317.200

57 Ostali rashodi u gubici 6.620.446 7.843.169 4.635.066 4.712.497 5.455.983 4.103.500

Dobit/Gubitak po osnovu ostalih prihoda i rashoda -2.821.649 -3.609.941 -366.164 -1.043.912 -2.489.787 213.700

590, 591 Rashodi iz ranijih perioda 0 61.903 581.615 361.465 53.860 944.000

Gubitak neprekinutog poslovanja prije poreza -15.948.658 -16.928.171 -14.644.215 -11.215.180 -14.256.418 -10.832.300

Preduzeće je proteklu poslovnu godinu završilo sa gubitkom od 14,3 miliona KM. Povećanje gubitka u poslovanju Preduzeća za 27%, odnosno 3,0 miliona KM, je prije svega rezultat smanjenja poslovnih prihoda u 2020. godini u odnosu na 2019. godinu za 3,1 milion KM ili 6%. Naime u 2020. godini na smanjenje poslovnih prihoda prvenstveno je uticalo smanjenje „Prihoda od prodaje usluga vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda za 1,6 miliona (4%) i smanjenje „Ostalih poslovnih prihoda“(na kojima se knjiže uglavnom dotacije iz KS) za 2,7 miliona KM (39%). Povećanju gubitka također je uticalo i povećanje „Ostalih rashoda“ na kojima su knjiženi rashodi po osnovu utuženih potraživanja u iznosu od 4,8 miliona KM (prethodne godine 4,0 miliona KM).

3.3 Analiza bilansa stanja

Bilans stanja predstavlja pregled statičkih kategorija imovine (aktive-sredstva), te kapitala i obveza (pasive-izvore sredstava) na određeni dan. U aktivi je dat presjek stanja svih sredstava kojima preduzeće raspolaže i to posebno dugoročne i kratkoročne imovine, a u pasivi je vidljivo stanje svih izvora sredstava, kako vlastitih tako i tuđih. Pregled bilansa stanja na dan 31.12. 2016/2017/2018/2019/20.godine dat je u Tabeli 16.


33

Tabela 16. Bilans stanja na dan

OPIS 31.12.2016. 31.12.2017. 31.12.2018. 31.12.2019. 31.12.2020. Povećanje/smanjenje

1 2 3 4 5 6 (6-2)/2 (6-3)/3 (6-4)/4 (6-5)/5

Stalna sredstva i dugoročni plasmani 874.965.286 861.288.303 849.460.238 833.474.048 823.382.055 -6% -4% -3% -1% Tekuća sredstva 18.505.138 26.435.247 16.303.253 17.059.875 17.869.459 -3% -32% 10% 5%

Poslovna aktiva 893.470.424 887.723.549 865.763.491 850.533.923 841.251.514 -6% -5% -3% -1%

Kapital 768.592.526 751.674.355 739.244.170 728.028.991 713.772.573 -7% -5% -3% -2% Dugoročna rezervisanja 103.551.185 104.078.183 105.469.549 104.485.264 103.078.251 0% -1% -2% -1% Dugoročne obaveze 8.565.590 Kratkoročne obaveze 16.889.837 19.969.895 11.955.225 12.060.704 11.913.569 -29% -40% 0% -1% Pasivna vremenska razgraničenja 4.436.876 12.011.116 9.094.546 5.958.964 3.921.531 -12% -67% -57% -34%

Poslovna pasiva 893.470.424 887.733.549 865.763.491 850.533.923 841.251.514 -6% -5% -3% -1%

3.3.1 Sredstva preduzeća (aktiva) Sredstva preduzeća čine stalna i tekuća sredstva. Sredstva preduzeća su resurs kojim upravlja Preduzeće kao rezultat prošlih događanja i od kojeg se očekuje priliv budućih ekonomskih koristi u preduzeće. Najzastupljeniji dio aktive vodovodnog preduzeća su stalna sredstva (dugotrajna imovina), kao najkvalitetniji dio imovine koju Preduzeće koristi za dugoročne poslove, što znači za trajnije poslovanje tokom više godina, a u namjeri da donosi ekonomsku korist. Čine ih zemljišta, vodovodni i kanalizacioni objekti, zgrade, razna oprema i uređaji, transportna sredstva, materijalna sredstva u pripremi i drugo. Tekuća sredstva (kratkotrajna imovina) sastoji se od zaliha, potraživanja, financijske imovine te novca na računu i u blagajni.

Slika 5. Struktura sredstava preduzeća na dan 31.12.2016/17/18/19/20. god.

3.3.1.1 Stalna sredstva

Prema knjigovodstvenoj evidenciji preduzeće je u ovom izvještajnom periodu raspolagalo stalnim sredstvima slijedeće vrijednosti:


34

Tabela 17. Stalna sredstva na dan

OPIS 31.12.2016. 31.12.2017. 31.12.2018. 31.12.2019. 31.12.2020. Horizontalna analiza

(povećanje/smanjenje) 1 2 3 4 5 6 (6-2)/2 (6-3)/3 (6-4)/4 (6-5)/5

STALNA SREDSTVA I DUGOROČNI PLASMANI 874.965.286 861.288.303 849.460.238 833.474.048 823.382.055 -6% -4% -3% -1%

Nematerijalna sredstva 116.451 428.105 231.298 252.473 221.711 90% -48% -4% -12%

Koncesije, patenti, licence i druga prava 103.512 413.675 211.513 237.106 210.761 104% -49% 0% -11%

Ostala nematerijalna sredstva 12.939 14.430 19.785 15.367 10.949 -15% -24% -45% -29%

Nekretnine, postrojenja i oprema 874.742.904 860.767.143 849.147.547 833.158.742 823.107.242 -6% -4% -3% -1%

Zemljište 21.049.675 21.049.675 21.049.675 21.049.675 21.049.675 0% 0% 0% 0%

Građevinski objekti 578.439.990 562.039.464 547.427.208 531.636.477 514.837.574 -11% -8% -6% -3%

Postrojenja i oprema 4.203.593 5.428.041 8.661.851 8.871.687 7.680.195 83% 41% -11% -13% Avansi i nekretnine, postrojenja i oprema u pripremi 271.049.647 272.249.963 272.008.814 271.600.903 279.539.798 3% 3% 3% 3%

Ostala (specifična) stalna materijalna sredstva 8.373 8.373 8.373 8.373 8.373 0% 0% 0% 0%

Dugoročni finansijski plasmani 97.559 84.682 73.020 54.460 44.730 -54% -47% -39% -18%

Dugoročni krediti dati u zemlji 97.444 84.567 72.905 54.345 44.615 -54% -47% -39% -18% Finansijska sredstva raspoloživa za prodaju 115 115 115 115 115 0% 0% 0% 0%

Najveći dio stalnih sredstava čine građevinski objekti, postrojenja i oprema. Ukupna stalna sredstva su otpisana u procentu od 71%.9 Tabela 18. Otpisanost stalnih sredstava na dan 31.12.2020.godine

Konto Stalna sredstva Nabavna vrijednost (Bruto vrijednost )

KM

Ispravka vrijednosti u KM

Sadašnja vrijednost (Neto vrijednost ) KM

% otpisa stalnog sredstva

011 Licence 1.041.336 830.574 210.761 80%

014 Softver 535.999 525.049 10.949 98%

021 Građevinski objekti 1.768.205.317 1.253.367.743 514.837.574 71%

022 Postrojenja i oprema (mašine) 29.449.735 26.210.066 3.239.668 89%

023 Alati,pogonski i kancelarijski namještaj 7.156.281 4.818.630 2.337.651 67%

024 Transportna sredstva 11.683.134 9.580.258 2.102.876 82%

Ukupno 1.816.494.467 1.293.976.698 522.517.769 71%

U građevinske objekte najvećim dijelom spada vodovodna i kanalizaciona mreža, te rezervoari, pumpne stanice i elektro postrojenja. Na dan 31.12. 2020. godine vrijednost građevinskih objekata iznosila je cca. 514,8 miliona KM, a stopa otpisanosti 71% a pojedinačno otpisanost je bila kako slijedi:

021 - Građevinski objekti 71%

upravne zgrade 61%

čelične konstrukcije za prelaz cijevi preko riijeka 96%

prilazni putevi za pumpne stanice i bunare 100%

kaptaže 100%

bunari 53%

rezervoari 73%

pumpne stanice 54%

filteri 69%

vodovodna mreža 82%

kanalizaciona mreža 63%

filtacioni vodovodni kanali 57%

barake 100%

betonska skloništa 67%

građ.objekti energ.postrojenja 86%

9 Stepen istrošenosti osnovnih sredstava- predstavlja procentualno izražen odnos otpisane i nabavne vrednosti osnovnih sredstava, a ostatak do 100% ukazuje na

stepen preostale upotrebljivosti.


35

podzemni kablovi za telemetriju 100%

telemetrijska oprema 84%

U opremu spadaju postrojenja i razne mašine, alati i pogonski i kancelarijski namještaj, kao i vozila i njihova vrijednost na dan 31.12.2020. godine iznosila je cca 7,7 miliona KM. Otpisanost postrojenja i mašina je bila 89%, a pojedinačno otpisanost opreme, alata, namještaja i transportnih sredstava bila je kako slijedi:

023-ALATI,POGONSKI I KANCELARIJSKI NAMJEŠTAJ 67%

univerzalni i ostali alati 99%

mjerni i kontrolni uređaji - Vodomjeri 59%

ostali mjerni instrumenti 80%

pogonski i skladišni namještaj 98%

kancelarijski namještaj 98%

police u Toplanama 100%

audio i video aparati 87%

ostalo 99%

024-TRANSPORTNA SREDSTVA 82%

putnički automobili 89%

dostavna vozila 40%

teretna i vozna vozila 86%

mehanizacija-građevinske mašine 79%

3.3.1.2 Tekuća sredstva Tekuća sredstva na dan 31.12.2020.godine su iznosila cca. 17,9 miliona KM, a čine ih vrijednost materijala u skladištu, kratkoročnih potraživanja, novčana sredstva na računu i blagajni i aktivna vremenska razgraničenja. Tekuća sredstva čine 2% sredstava (aktive) i 31.12.2020. godine bila su veća za 5% u odnosu na 31.12.2019. godine. (Tabela 19.)

022 - Postrojenja i oprema (mašine) 89%

postrojenja za primarnu proizvodnju -pumpe 87%

ostala oprema za primarnu proizvodnju 91%

Oprema za prečišćavanje-Butila 13%

računarska oprema PC štam. 79%

kopir aparati 84%

telefonska i telef. Oprema 86%

mobiteli 57%

radio stanice 80%

ostala uredska oprema 77%

oprema za grijanje i klima 95%

protupožarna oprema 97%

telefonske itel. Centrale 59%

laboratorijska oprema 83%

oprema za građ. 93%

ostala postrojenja i oprema 92%


36

Tabela 19. Tekuća sredstva na dan

OPIS 31.12.2016. 31.12.2017. 31.12.2018. 31.12.2019. 31.12.2020. Horizontalna analiza


TEKUĆA SREDSTVA 18.505.138 26.435.247 16.303.253 17.059.875 17.869.459 -3% -32% 10% 5%

Zalihe i sredstva namijenjena prodaji 2.545.018 3.039.408 3.674.661 4.001.917 3.701.858 45% 22% 1% -7%

Sirovine, materijal, rezervni dijelovi i sitan inventar 2.544.680 2.820.531 3.100.776 3.268.965 2.965.666 17% 5% -4% -9%

Dati avansi 338 218.877 573.885 732.952 736.192

236% 28% 0%

Gotovina 2.531.993 11.238.736 2.498.570 1.271.116 2.063.185 -19% -82% -17% 62%

Gotovina 2.531.993 11.238.736 2.498.570 1.271.116 2.063.185 -19% -82% -17% 62%

Kratkoročna potraživanja 9.879.861 7.529.044 7.948.350 8.712.875 9.332.411 -6% 24% 17% 7%

Kupci u zemlji 9.626.555 7.003.829 7.170.758 7.535.501 7.805.697 -19% 11% 9% 4%

Druga kratkoročna potraživanja 253.306 525.215 777.591 1.177.374 1.526.714 503% 191% 96% 30%

Kratkoročni finansijski plasmani 17.210 15.039 12.380 10.592 10.302 -40% -31% -17% -3%

Potraživanja za PDV 175.081 288.194 157.620 211.367 258.295 48% -10% 64% 22% Aktivna vremenska razgraničenja 3.355.975 4.324.825 2.011.673 2.852.008 2.503.408 -25% -42% 24% -12%

Sirovine, materijal, rezervni dijelovi i sitan inventar

Zalihe sirovina, materijala, rezervnih dijelova i sitanog inventara i dati avansi u okviru tekućih sredstava čine značajnu stavku i iznose 3,7 miliona KM, a manja su u odnosu na dan 31.12.2019. godine za cca. 0,3 miliona KM ili 7%. Gotovina

Na dan 31.12.2020. godine novčana sredstva su iznosila cca. 2,1 milion KM i veća su za 62% u odnosu na 31.12.2019. godine. Kratkoročna potraživanja

Slijedeća stavka u okviru tekućih sredstava su kratkoročna potraživanja koju čine potraživanja od kupaca i druga potraživanja i čine 52% ukupnih tekućih sredstava. Na dan 31.12.2020. godine iznosila su 9,3 miliona KM, a povećana su u odnosu na prošlu godinu za 0,6 miliona KM (7%). Potraživanja od kupaca jedan su od važnijih elemenata poslovanja, jer stanje i naplata potraživanja utječe na likvidnost, visinu ukupnog prihoda, vrijednost imovine i sa svim tim zajedno i na financijski rezultat. Potraživanja od kupaca na dan 31.12.2020. godine, a nastala u 2020. godini, su iznosila cca. 7,8 miliona KM i veća su za 4% ili za cca. 0,3 miliona KM u odnosu na 31.12.2019. godinu. Potraživanja od kupaca čine sljedeće stavke:

- Kupci za vodu - pravna lica 2.669.929 KM

- Kupci za vodu - široka potrošnja 4.505.849 KM

- Kupci za usluge 629.919 KM

Ukupno 7.805.697 KM

3.3.2 Izvori sredstava (pasiva) U ovom dijelu bilansa najvažniji je kapital kao osnovni izvor sredstava, a također su prezentirane ukupne obaveze preduzeća. Da bi bilans bio uravnotežen, potrebno je da aktiva i pasiva imaju istu vrijednost. Iz toga proizlazi da izvori sredstava (vlastiti i tuđi) moraju odgovarati imovini preduzeća.


37

Slika 6. Struktura izvora sredstava preduzeća na dan 31.12.2016/17/18/19/20. godine

3.3.2.1 Kapital U ukupnoj pasivi u bilansu stanja na dan 31.12. 2020. godine kapital je iznosio cca. 713,8 miliona KM (Prilog br.4). Tabela 20. Kapital i dugoročna rezervisanja na dan

P O Z I C I J A 31.12.2016. 31.12.2017. 31.12.2018. 31.12.2019. 31.12.2020. Horizontalna analiza


KAPITAL 768.592.526 751.674.355 739.254.170 728.028.991 713.772.573 -7% -5% -3% -2%

Osnovni kapital 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 0% 0% 0% 0%

Rezerve 784.531.184 768.592.526 753.888.385 739.234.171 739.234.171 -6% -4% -2% 0%

Gubitak do visine kapitala 15.948.658 16.928.171 14.644.215 11.215.180 25.471.598 60% 50% 74% 127%

Gubitak ranijih godina 0 11.215.180 Gubitak izvještajne godine 15.948.658 16.928.171 14.644.215 11.215.180 14.256.418 -11% -16% -3% 27%

Osnovni kapital iskazan u iznosu registrovanom kod nadležnog suda predstavlja 100% udio državnog vlasništva i iznosi 10.000 KM. Najveća stavka u kapitalu nalazi se na kontu 32 – „Rezerve“, u iznosu od 739,2 miliona KM, a rezultat je usuglašavanja knjigovodstvenog stanja na dan donošenja odluke o usklađivanju statusa preduzeća sa Zakonom o javnim preduzećima u Federaciji BiH iz 2005.godine. Skupština Preduzeća je na sjednici održanoj 30.06.2020. godine donijela Zaključak (br. IR-04/20) u kojem se naglašava da Skupština preduzeća nije razmatrala donošenje odluke o prijedlogu pokrića gubitka u poslovanju preduzeća za period 01.01.-31.12.2019. godine (u iznosu od 11.215.180 KM), uzimajući u obzir da je Nadzorni odbor KJKP “Vodovod i kanalizacije” d.o.o Sarajevo propustio da se izjasni o istom, odnosno nije razmatrao navedenu tačku dnevnog reda. Gubitak iskazan u iznosu od 14.256.418 KM, odnosi se na gubitak izvještajne godine.


38

3.3.2.2 Obaveze, rezervisanja i razgraničenja

Ukupne obaveze, rezervisanja i razgraničenja na dan 31.12.2020. godine iznosile su ukupno cca. 127.5 miliona KM (Tabela 21).

Tabela 21. Pregled obaveza, rezervisanja i razgraničenja

P O Z I C I J A 31.12.2016. 31.12.2017. 31.12.2018. 31.12.2019. 31.12.2020. Horizontalna analiza


DUGOROČNA REZERVISANJA 103.551.185 104.078.183 105.469.549 104.485.264 103.078.251 0% -1% -2% -1%

Dugoročna rezervisanja za troškove i rizike 2.071.902 2.777.743 2.515.961 2.269.177 2.172.578 5% -22% -14% -4%

Dugoročna razgraničenja 101.479.283 101.300.440 102.953.588 102.216.087 100.905.673 -1% 0% -2% -1%

DUGOROČNE OBAVEZE 8.565.590 KRATKOROČNE OBAVEZE 16.889.837 19.969.895 11.955.225 12.060.704 11.913.569 -29% -40% 0% -1%

Kratkoročne finansijske obaveze 302.000 0 0 0 1.500.000 397%

Obaveze iz poslovanja 11.635.787 14.097.983 9.476.845 8.799.780 7.880.543 -32% -44% -17% -10%

Primljeni avansi, depoziti i kaucije 3.284.282 4.041.441 1.527.179 2.231.558 1.880.195 -43% -53% 23% -16%

Dobavljači u zemlji 8.342.621 9.739.063 7.660.734 6.308.840 5.673.390 -32% -42% -26% -10% Ostale obaveze iz

poslovanja 8.884 317.479 288.932 259.382 326.958 3580% 3% 13% 26%

Obaveze po osnovu plaća, naknada i ostalih primanja zaposlenih (157 do 159) 1.853.168 1.955.707 2.051.230 2.109.608 1.980.222 7% 1% -3% -6%

Obaveze po osnovu plaća i naknada plaća 1.709.248 1.801.565 1.888.445 1.939.994 1.804.605 6% 0% -4% -7% Obaveze po osnovu naknada plaća koje se refundiraju 9.051 13.307 11.979 169.614 9.076 0% -32% -24% -95% Obaveze za ostala primanja zaposlenih 134.869 140.835 150.807 0 166.541 23% 18% 10%

Druge obaveze 3.513 4.793 4.251 500.109 4.193 19% -13% -1% -99%

Obaveze za PDV 541.856 1.358.900 99.117 330.697 221.670 -59% -84% 124% -33% Obaveze za ostale poreze i druge dažbine 2.553.513 2.552.512 323.782 320.510 326.941 -87% -87% 1% 2%

PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA 4.436.876 12.011.116 9.094.546 5.958.964 3.921.531 -12% -67% -57% -34%

Dugoročna rezervisanja i razgraničenja Dugoročna rezervisanja i razgraničenja na dan 31.12.2020. godine iznose cca. 103,1 milion KM, a u okviru njih najveći dio predstavljaju dugoročna razgraničenja u iznosu od cca. 100,9 miliona KM i ta se razgraničenja odnose najvećim dijelom na neamortizovanu vrijednost stalnih sredstava koja su finansirana iz doniranih sredstava Kantona Sarajevo, općina i drugih donatora (Tabela 22). Tabela 22. Dugoročna rezervisanja i razgraničenja (KM)

Rezervisanja po započetim sudskim sporovima radnika 1.995.217

Rezervisanja po započetim sudskim sporovima-štete 177.361

Dugoročna rezervisanja za troškove i rizike 2.172.578

Odloženi prihodi od donacija-stalna sredstva 44.079.714

Odloženi prihod - Kanton (Svjetska banka) 9.065.824

Odloženi prihodi -nabavljeni materijal Kanton 311.616

Odloženi prihod-sredstva 2007. Butile 581.411

Odloženi prihod - Butile - Svjetska banka 46.764.573

Odloženo prihod - projekat Sarajevsko polje -Svjetska banka 102.534

Dugoročna razgraničenja 100.905.673

Ukupno 103.078.251


39

3.3.2.3 Kratkoročne obaveze Na dan 31.12 2020. godine kratkoročne obaveze iznose cca. 11,9 miliona KM. Najvećim dijelom ih čine obaveze prema dobavljačima koje na dan 31.12 2020. godine iznose cca. 5,7 KM i manje su za 10 % odnosno 0,6 miliona KM u odnosu na 2019. godinu kada su iznosili cca. 6,3 miliona KM. Druge obaveze se odnose na obaveze po osnovu plata i naknada radnicima za decembar 2020. godine (cca. 2,0 milion KM), te druge obaveze u iznosu od cca. 0,6 miliona KM u koje prvenstveno spadaju obaveze za PDV, te za poreze i druge dažbine (naknade za šume, PVN). 3.3.2.4 Pasivna vremenska razgraničenja Pasivna vremenska razgraničenja troškova koriste se u slučaju kad su troškovi zaista realizirani u određenom razdoblju, ali za koje nije primljena faktura u tom razdoblju. Na dan 31.12. 2020. godine pasivna vremenska razgraničenja iznose cca. 3,9 miliona KM, a najvećim dijelom ga čine doznačena sredstva od Kantona u 2020. godini za opravku vodovodne infrastrukture u 2020. godini i izdate i primljene avansne fakture. U odnosu na prethodnu godinu pasivna vremenska razgraničenja su manja za cca 2,0 miliona KM (34%). (Tabela 23). Tabela 23. Pasivna vremenska razgraničenja (KM)

Odloženi prihodi po osnovu donacije-stalna sredstva 1.229.786

Odloženi prihodi po osnovu donacije-Kanton(Svjetska banka) 358.967

Ostala PVR - Izdate avansne fakture 1.603.616

Ostala PVR - Primljene avansne fakture 729.162

Ukupno 3.921.531

3.4 Analiza izvještaja o gotovinskim tokovima Izvještaj o protoku gotovine prikazuje prilive i odlive gotovine kao rezultat: poslovnih, ulagačkih i finansijskih aktivnosti preduzeća. Konačno stanje novčanih sredstava na računu i blagajni na dan 31.12. 2020. godine je iznosilo cca. 2,1 milion KM. Tabela 24. Izvještaj o gotovinskim tokovima

O P I S 01.01.-

31.12.2016. 01.01.-

31.12.2017. 01.01.-

31.12.2018. 01.01.-

31.12.2019. 01.01.-

31.12.2020.

Neto gubitak za period -15.948.658 -16.928.171 -14.644.215 -11.215.180 -14.256.418

Amortizacija i gubici (dobici) od otuđenja sredstava 18.475.207 18.553.007 18.856.070 18.961.315 18.723.478

Povećanje (smanjenje) gotovine iz poslovnih aktivnosti 2.666.065 10.176.539 -4.595.991 -4.854.257 -2.377.945

Neto gotovinski tok iz poslovnih aktivnosti 5.192.614 11.801.375 -384.136 2.891.878 2.089.115

I. Prilivi gotovine iz ulagačkih aktivnosti 17.715 15.047 14.322 20.348 10.020

II. Odlivi gotovine iz ulagačkih aktivnosti 2.437.823 2.807.679 8.370.352 4.139.680 2.719.668

Neto priliv gotovine iz ulagačkih aktivnosti 0 0 0 0 0

Neto odlivi gotovine iz ulagačkih aktivnosti 2.420.108 2.792.632 8.356.030 4.119.332 2.709.648

I. Priliv gotovine iz finansijskih aktivnosti 302.000 0 0 0 1.500.000

II. Odlivi gotovine iz finansijskih aktivnosti 700.000 302.000 0 0 87.398

Neto priliv gotovine iz finansijskih aktivnosti 0 0 0 0 1.412.602

Neto odliv gotovine iz finansijskih aktivnosti 398.000 302.000 0 0 0

UKUPNI PRILIVI GOTOVINE 5.192.614 11.801.375 0 2.891.878 3.501.717

UKUPNI ODLIVI GOTOVINE 2.818.108 3.094.632 8.740.166 4.119.332 2.709.648

NETO PRILIV GOTOVINE 2.374.506 8.706.743 0 0 792.069

NETO ODLIVI GOTOVINE 0 0 8.740.166 1.227.454 0

Gotovina na početku izvještajnog perioda 157.487 2.531.993 11.238.736 2.498.570 1.271.116

Gotovina na kraju izvještajnog perioda 2.531.993 11.238.736 2.498.570 1.271.116 2.063.185


40

3.5 Pokazatelji poslovanja Tabela 25. Pokazatelji poslovanja

POKAZATELJI POSLOVANJA 2016 2017 2018 2019 2020

koef./stopa koef./stopa koef./stopa koef./stopa koef./stopa

(Pokazatelj profitabilnosti) Neto marža dobiti (gubitka) =

neto dobit (gubitak) prihod od prodaje

-0,366 -0,333 -0,279 -0,204 -0,279

Koeficijent ekonomičnosti ukupnog poslovanja =

ukupan prihod ukupan rashod

0,683 0,750 0,782 0,831 0,782

Stopa ekonomičnosti prodaje = prihod od prodaje ukupni rashodi

64,0% 62,1% 64,8% 65,9% 66,2%

Koeficijent ubrzane likvidnosti novac+potraživanja

kratkoročne obaveze 0,735 0,940 0,874 0,828 0,957

Koeficijent tekuće likvidnosti tekuća sredstva

kratkoročne obaveze 1,10 1,32 1,36 1,41 1,50

Koeficijent finansijske stabilnosti stalna sredstva

kapital + dugoročne obaveze

1,138 1,146 1,149 1,145 1,140

Stopa zaduženosti = ukupne obaveze ukupna imovina

14,0% 15,3% 13,6% 13,7% 14,7%

Stopa vlastitog finansiranja = glavnica (kapital) ukupna imovina

86,0% 84,7% 85,4% 85,6% 84,8%

Trajanje naplate potraživanja u danima 365

koef.obrta potr. 91 62 62 69 74

Pokazatelji profitabilnosti Pokazatelj koji pokazuju profitabilnost u odnosu prema prodaji. Pokazatelji profitabilnosti su odnosi koji povezuju dobit/gubitak s prihodima iz prodaje, a ukupno posmatrani pokazuju ukupnu efikasnost poslovanja preduzeća. U 2020.godini, za svakih 100 KM ukupnog prihoda, preduzeće ostvari 27,9 KM gubitka. Ovaj pokazatelj je povećan u 2020. godini u odnosu na prošlu godinu za 37%. Pokazatelji ekonomičnosti Mjere odnos prihoda i rashoda i pokazuju koliko se prihoda ostvari po jedinici rashoda. Ukoliko je vrijednost pokazatelja ekonomičnosti manja od 1, to znači da preduzeće posluje s gubitkom (neekonomično).

Pokazatelj ekonomičnosti ukupnog poslovanja U 2020.godini, preduzeće je ostvarivalo 78,2 KM ukupnog prihoda za svakih 100 KM ukupnih rashoda. Ovaj pokazatelj je smanjen u odnosu na prošlu godinu za 5,9%. Pokazatelj ekonomičnosti prodaje U 2020.godini, preduzeće je ostvarilo 66,2 KM prihoda od prodaje za svakih 100 KM ukupnih rashoda. Ovaj pokazatelj je povećan u odnosu na prošlu godinu za 0,5%. Pokazatelji likvidnosti Koeficijent ubrzane likvidnosti (acid-test, quick ratio) pokazuje sposobnost preduzeća da u vrlo kratkom roku osigura određenu količinu gotovine za izmirenje kratkoročnih obaveza, a utvrđuje se iz odnosa novca + potraživanja i kratkoročnih obaveza. Poželjnim se smatra odnos 1:1. Na dan 31.12.2020. godine preduzeće je imalo 95,7 KM novčanih sredstava i potraživanja za plaćanje svakih 100 KM kratkoročni obaveza. Ovaj pokazatelj je povećan u odnosu na prošlu godinu za 15,5%. Koeficijent tekuće likvidnosti (current ratio) - pokazuje u kolikoj su mjeri kratkoročnim (tekućim) sredstvima pokrivene kratkoročne obaveze. Poželjnim se smatra odnos tekuća sredstva prema tekućim obavezama 2:1. U opštem slučaju, visoka vrijednost ovog omjera ukazuje na neefikasnu upotrebu kapitala, dok suviše mala vrijednost ukazuje na nelikvidnost preduzeća. Na dan 31.12.2020. godine preduzeće je imalo 150 KM tekućih sredstava za plaćanje svakih 100 KM kratkoročnih obaveza. Ovaj pokazatelj je povećan u odnosu na prošlu godinu za 6%.


41

Koeficijent financijske stabilnosti uvijek treba biti manji od 1, jer ako je veći od 1 znači da je dugoročna imovina finansirana iz kratkoročnih obaveza, tj. da postoji deficit radnog kapitala (radni kapital=kratkoročna sredstva-kratkoročne obaveze). Na dan 31.12. 2020. godine preduzeće je sa 113,9 KM vlasničkog kapitala i dugoročnih obaveza finansiralo svakih 100 KM stalnih sredstava (dugoročne imovine). Ovaj pokazatelj je smanjen u odnosu na prošlu godinu za 0,4%. Pokazatelji zaduženosti Koeficijent zaduženosti (eng. debt ratio, leverage ratio, indebtedness coefficient) pokazuje do koje mjere preduzeće koristi zaduživanje kao oblik financiranja, odnosno koji je postotak imovine nabavljen zaduživanjem. Što je veći odnos duga i imovine, veći je financijski rizik. U pravilu bi vrijednost koeficijenta zaduženosti trebala biti 50% ili manja. Na dan 31.12.2020. godine, ukupna imovina finansirana je iz tuđih sredstava sa 14,7%. Ovaj pokazatelj je povećan u odnosu na prošlu godinu za 7,2%. Trajanje naplate potraživanja u danima Ovaj pokazatelj daje informaciju kada će potraživanje od kupaca stvarno biti naplaćena. U 2020. godini broj dana za naplatu potraživanja od kupaca iznosi 74 i veći je za 5 dana u odnosu na prošlu godinu.

4 AKTIVNOSTI POGONA „VODOVOD“

U ovom poglavlju daje se pregled ključnih aktivnosti i pokazatelja, segmentirano po djelatnostima i

poslovnim procesima.

4.1 Služba za proizvodnju i distribuciju vode Glavna izvorišta se nalazi na jugozapadnom i zapadnom dijelu Kantona Sarajevo, područje općine Ilidža uz rijeke Bosnu i Željeznicu, gdje je većina izvorišta podzemnog tipa, a distribucija vode u sistem se vrši pumpanjem. Ova zona izvorišta se naziva zona Sarajevsko polje i obuhvata bunarske zahvate vode u Konacima, Bačevu, Sokolović koloniji i Stupu. U sistem se distribuira voda i sa planinskih i brdskih izvorišta gravitacijski. Najveća količina vode se zahvata sa Vrela Mošćanice. Voda se na filtersko postrojenje Mošćanica dovodi sa Vrela Crnil. Kada su u pitanju zahvati sa otvorenih vodotoka, sa filterskih postrojenja Mošćanica, Bosna i Vogošća nakon prečišćavanja, voda se pumpanjem transportuje u sistem. Kupovina vode se ostvaruje sa Peračkog i Jahorinskog vrela, te Tilave. Ukupno proizvedena voda u 2020. godini u količini od 84,2 miliona m3 i dobila se:

Planinski izvori 7.012.080 8,3%

Podzemna akumulacija 61.588.241 73,1%

Otvoreni tokovi 12.810.910 15,2%

Kupljena voda 282.8371 3,4%

Ukupno proizvedena 84.239.602 100,0%

Transportni sistem je najvećim dijelom pumpni zbog neujednačene topografije i velike razlike u visinskim kotama. Ukupno zahvaćena voda pumpanjem iznosi prosječno 91 %, a gravitacijom 9 %. Za period od dvanaest mjeseci (365/366 dana) u 2020. godini pumpnim sistemom proizvedeno je manje u prosjeku -70,6 l/s, gravitacijom više u prosjeku za 31,1 l/s.


42

U odnosu na 2019. godinu sa planinskih izvorišta zahvaćeno je za 0,6% manje vode, iz podzemnih akumulacija zahvaćeno je 1,3% manje vode, iz otvorenih tokova zahvaćeno je 0,5% više vode i kupljeno je za 1,4% više vode. U 2020. godini ukupno zahvaćene količine vode (84,2 miliona m3) u odnosu na prethodnu godinu manje su za 1% ili cca. 1,0 milion m3. U odnosu na planirane količine, zhvaćena količina vode je u 2020. godini veća za 5% ili cca. 4,2 miliona m3.

Tabela 26. Zahvatanje vode

Proizvodnja vode Ostvareno 2019 Ostvareno 2020 Plan za 2020.g

l/s m3 l/s m3 l/s m3

Pumpni sistem:

Bačevo-Mojmilo (bunari) 937,3 29.558.356 885,5 28.002.498 830,0 26.246.592

Bačevo-A.Most (bunari) 414,2 13.062.505 418,0 13.218.990 380,0 12.016.512

BI-1(R-5) 51,3 1.617.751 37,4 1.181.972 47,0 1.486.253

Konaci-R.Bačevo(bunari) 247,0 7.789.505 242,4 7.664.286 220,0 6.956.928

Hrasnica 35,7 1.124.768 45,3 1.432.214 35,0 1.106.784

Stup (bunari) 87,8 2.770.023 82,4 2.606.847 80,0 2.529.792

Sokolovići-R.Mojmilo 274,1 8.644.949 281,9 8.913.648 250,0 7.905.600

FP Vogosća (V. zahvat) 33,2 1.045.559 46,2 1.462.337 40,0 1.264.896

Peračko vrelo- FP Vogošća 18,4 580.973 2,7 85.935 40,0 1.264.896

FP Mosćanica 16,8 529.796 7,3 230.178 20,0 632.448

FP Bosna-R.Bačevo-R.Blažuj 363,8 11.472.935 358,9 11.348.573 355,0 11.225.952

Vrelo Bosne 14,4 454.536 15,4 486.990 9,0 284.602

Ukupno pumpni sistem : 2.494,0 78.651.656 2.423,4 76.634.468 2306,0 72.921.255

Gravitacija:

Peračko vrelo - R.V. Gornja 31,1 980.300 40,8 1.291.200 40,0 1.264.896

Vrelo Mošćanica 77,6 2.446.219 81,8 2.585.327 70,0 2.213.568

Vrelo Kovačići 61,3 1.931.858 53,9 1.704.763 57,0 1.802.477

dolaz Jahorinskih vrela 21,9 690.177 47,7 1.508.613 40,0 1.264.896

Mala vrela 16,5 519.436 15,4 486.673 15,9 502.796

Tilava Kotorac 1,0 32.496 0,9 28.558 1,0 31.622

Tilava Hrasno 0,0 0 0,0 0 0,0 0

Ukupno gravitacija: 209,4 6.600.486 240,5 7.605.134 223,9 7.080.255

Ukupno: P.S.+ Gravitacija 2.703,4 85.252.142 2.664 84.239.602 2.529,9 80.001.510

Pumpni sistem % 92% 91% 91%

Gravitacija % 8% 9% 9%

Posmatrajući količine proizvedene vode u posljednjih 10 godina vidno je kontinuirano povećanje u godinama do 2016. godine, a zatim dolazi do pada ukupno zahvaćenih/proizvedenih količina vode što se nastavilo i u 2020. godini.

Slika 7. Ukupno zahvaćene količine vode u periodu 2011.-2020. godina u mil. m3


43

4.1.1 Gubici ( neoprihodovane količine vode) Gubici vode podrazumijevaju količinu vode koja je zahvaćena i unijeta u sistem, ali nije isporučena korisniku i ne donosi prihod. Postoje razne vrste gubitaka vode i postoje različiti uzroci i faktori koji utječu na količinu vode koja se izgubi iz vodovodnog sistema. Ukupni gubici vode u vodovodnom sistemu se sastoje od:

stvarnih (fizičkih) i prividnih (administrativnih) gubitaka.

Vodni bilans i gubici vode u ovom izvještaju su prikazani po standardnoj IWA (International Water Association) metodologiji (pristup od vrha ka dnu). IWA metodologija omogućila je i ponudila primjenu indikatora koji su presudni za donošenje pravilnih odluka. Posebno značajni su indikatori pri čijem izračunu se uzima u obzir specifičnost sistema, a koriste se za praćenje gubitaka te poređenje sa drugim sistemima. To su prije svega, tehnički indikator stvarnih gubitaka (TIRL), neizbježni godišnji stvarni gubici (UARL) i infrastrukturni indeks isticanja (ILI). Svjetska banka je dala smjernice radi praćenja stanja gubitaka iskazane preko infrastrukturnog indeksa isticanja – ILI i to za zemlje u razvoju i za razvijene zemlje i to je osnovna klasifikacija koja se koristi. Izrada bilansa vodosnabdijevanja 'odozgo prema dole' za cijeli sistem ukazuje na postojanje izrazito velikih gubitaka vode, odnosno vrijednost infrastrukturnog indeksa isticanja - ILI za sarajevski vodovodni sistem je izrazito velika. Razlog ovakvog stanja je prije svega činjenica stalnog-višegodišnjeg disbalansa između ukupno proizvedenih i isporučenih količina vode. Vrijednost za ILI u periodu januar- decembar 2020. godine iznosi 26 (u 2019. godini također iznosi 26; 2018. godine ILI iznosio 29,4). Mnogo bolji uvid u smanjenje gubitaka imamo preko ovih indikatora nego posmatrajući samo procentualne vrijednost za neoprihodovanu vodu. Neoprihodovane količine vode (NRW) u 2020. godini iznosi 59,7 miliona m3 ili 71,4% (u 2019. godini – 71,0%). od proizvedene vode, što znači da u 2020. godini nemamo smanjenja gubitaka već održavanje dostignutih vrijednosti iz 2019 godine.

Ukupne gubitke po IWA metodologiji čine:

stvarni gubici (fizički gubici) koji u 2020. godini iznose 62,5%. Stvarni gubici podrazumijevaju vodu koja je fizički izgubljena u sistemu i oni čine veliki udio u ukupnim gubicima vode. Uzroci koji dovode do ovih gubitaka, u većini slučajeva su neispravne instalacije, stare cijevi i spojevi, pritisak u cijevima (visok ili slab) i dr.

prividni (administrativni) gubici koji u 2020. godini iznose 8,9%. Prividni gubici vode nisu posljedica nekontrolisanog isticanja vode iz sistema, nego nekontrolisanog i neovlaštenog korištenja vode (krađa vode, odnosno nelegalni priključci, pogrešno mjerenje i obračunavanje potrošnje, itd.).

Oprihodovane količine vode u 2020. godini iznosile su cca. 23,9 mil. m3 ili 28,6% od proizvedene vode i odnose se na fakturisanu naplaćenu i nenaplaćenu potrošnju.

% PV

100

% PV % PV

28,6% 71,4%

% PV m3/god % PV m3/god % PV m3/god % PV m3/god

24,3% 20.337.525 4,3% 3.588.975 62,5% 52.242.700 8,9% 7.421.800

Fakturisana -

naplaćena voda

Fakturisana -

nenaplaćena voda

stopa naplate 85%

PROIZVEDENA VODA

m3/god

83.591.000

Fakturisana voda - oprihodovana

vodaNeoprihodovana voda

m3/god m3/god

59.664.50023.926.500

Tehnički gubici Administrativni gubici

Slika 8. Vodni bilans


44

Tabela 27. Trend kretanja gubitaka vode u periodu 2016.-2020. godina

2016. 2017. 2018. 2019. 2020.

Stvarni gubici (isticanja na mreži) 67,0% 65,5% 64,6% 61,3% 62,5%

Administrativni gubici od prizvedene vode 8,5% 8,9% 8,8% 9,2% 8,9%

Ukupni gubici (neoprihodovana voda) 75,5% 74,5% 73,4% 70,5% 71,4%

Slika 9.Trend kretanja ukupnih gubitka vode u periodu 2016.-2020. Godina

Kao što je već spomenuto, u 2020 godini trend značajnih smanjenja zahvaćenih količina vode se nije nastavio. Takvo stanje je posljedica vremenskog perioda i uslova za obavljanje poslova na smanjenju gubitaka, koji su znatno izmjenjeni u odnosu na 2019 godinu. A tiče se prije svega broja uposlenih na realizaciji planiranih mjera kao i planiranog budžeta ali i pandemije korona virusa. Na kraju 2020. godine imamo vrijednost za NRW približno istu kao i u 2019. Uzrok tome jeste da i pored minimalnog smanjenja zahvaćenih količina na godišnjem nivou imamo značajno smanjenje evidentiranih količina vode te samim tim i vrijednost NRW nije manja u odnosu na 2019.10 Okvir 3

Dostupna istraživanja ukazuju kako i najbolji sistemi vodosnabdijevanja ne mogu u potpunosti eliminisati pojavu gubitaka vode, ali se adekvatnim aktivnostima gubici vode mogu svesti na ekonomski prihvatljiv nivo. Smanjenju gubitaka vode treba težiti svako vodovodno preduzeće, jer to vodi do bolje ekonomske i ekološke efikasnosti, što u konačnici znači i bolje usluge za građane/ke. Smanjenje gubitaka vode u sistemu je dugoročan cilj, koji se postiže implementacijom brojnih mjera i adekvatnih aktivnosti. Otkrivanje kvarova najvažnija je aktivnost koja doprinosi smanjenju gubitaka. Izvor:Facebook stranica kampanje “Svaka kap i kilovat su važni; www.efikasnostvodovoda.com

10 Vodni bilans sarajevskog vodovodnog sistema za period januar-decembar 2020; Služba za proizvodnju i distribuciju vode; Odjeljenje za vodni bilans i tehničku

pripremu, NRW Tim; Sarajevo, januar 2021


45

4.1.2 Projekat smanjenja neprihodovane vode (NRW) u Kantonu Sarajevo11 Aktivnosti koje Preduzeće preduzima na smanjenju neoprihodovane vode su:

• otkrivanje mjesta kvara i otklanjanje kvara i curenja vode; • baždarenje i zamjena vodomjera; • uspostavljanje, ažuriranje i provjere baze podataka o potrošačima i kontrola tačnosti obračuna potrošnje i uspostavljanje sistema za rukovanje podacima o potrošnji i naplati vode; • pronalaženje i ukidanje nelegalne potrošnje vode.

U periodu 01.01.2020.-24.08.2020. lokalni savjetnik (konsultant), NRW tim i Uprava preduzeća implementirali su aktivnosti koje su ocijenjene kao prioritetne za smanjenje NRW u Kantonu Sarajevo.

Iako se u toku implementacije NRW projekta pojavio problem kadrovskog popunjavanja NRW tima i tehničkog osposobljavanja, ostvareni su značajni rezultati u implementaciji projekta.

Zaključuje se da je nakon 2 mjeseca provedbe kontinuiranih aktivnosti na smanjenju NRW u DMA 8 ostvaren odličan rezultat koji se vidi u smanjenju noćnog minimalnog dotoka u zonu za cca 21 l/s, kao i u smanjenju srednjeg dnevnog dotoka u zonu, takođe za cca 19 l/s.

Također, zaključuje se da je i u mjesecu junu 2020. godine nastavljeno smanjenje ukupno zahvaćenih količina vode. U mjesecu junu 2020. godine u sistem se distribuiralo 75 l/s manje nego u mjesecu junu 2019. godine.

Stvoreni su uslovi da KS sigurno neće imati redukciju vode u 2020. godini.

Osim navedenih izrazito pozitivnih rezultata važno je istaći da je u prvih 7 mjeseci 2020. godine urađeno i sljedeće:

- Izvršena je analiza stanja vodomjera s aspekta poštivanja rokova za verifikaciju istih, a sve u skladu s važećim zakonima BiH. Paralelno za analizom stanja vodomjera s aspekta ispravnosti verifikacije napravljen je Plan zamjene vodomjera po prioritetima.

- izvršena je provjera ispravnosti svih „važnih“ zatvarača u sistemu. Pod „važnim“ zatvaračima se podrazumjevaju zatvarači čija je ispravnost neophodna za funkcionalno upravljanje sistemom i provođenje aktivnosti „step testinga“.

- Izrađena je projektna dokumentacija za nove 24 DMA čime bi cijeli sistem vodosnabdijevanja Kantona Sarajevo bio obuhvaćen DMA.

- Ostvareni su odlični rezultati u otkrivanju krađe vode i drugih manipulacija,

Posebno je važno istaći da se gotovo čitavo vrijeme radi u izrazito otežanim uslovima koje je prouzrokovala situacija nastala sa koronavirusom (COVID – 19), gdje je osnovna zadaća Uprave i NRW tima da se sačuva zdravlje zaposlenika i održi sistem u funkciji.

Na kraju, lokalni savjetnik (konsultant) zaključuje da su se i pored svih problema na koje se naišlo pri implementaciji planiranih aktivnosti (nedostatak kadrovskih i tehničkih kapaciteta te rad u ograničenim uslovima uslijed nastanka pandemije s koronavirusom COVID – 19) postigli odlični rezultati u implementaciji NRW projekta.

Još je važno istaći da su planirane aktivnosti u proteklom periodu implementirane u kontinuitetu i da bi se iste trebale nastaviti implementirati u skladu sa izrađenim Planom kako bi se nastavio pozitivan trend provođenja NRW aktivnosti i ostvarili još značajniji rezultati.

11

Iz izvještaja “Smanjenje neprihodovane vode (NRW) u Kantonu Sarajevo“, konsultantske usluge, Konačan izvještaj 09.01.2020. - 24.08.2020, str.14


46

4.2 Služba za održavanje vodovodne mreže i objekata Tabela 28. Održavanje vodovodne mreže

R.br. Naziv aktivnosti Jedinica

mjere Ostvareno u

2019. god Ostvareno u

2020. god Plan za 2020.

god

Index

20/19 20/pl

A.

1. Opravka uličnih ventila kom. 155 130 170 84 76

2. Opravka zatvarača kom. 309 173 330 56 52

3. Opravka hidranata kom. 81 39 90 48 43

4. Opravka cjevovoda kom. 1329 1174 1300 88 90

5. Opravka dijela priključka kom. 1357 1252 1220 92 103

6. Ostali radovi kom. 128 71 125 55 57

7. Razni zastoji kom. 23 15 40 65 38

8. Pogrešno detektovani kvarovi kom. 470 358 260 76 138

U K U P N O (A): kom. 3852 3212 3535 83 91

B.

9. Blindovanje priključaka kom. 86 69 90 80 77

10. Podizanje kapa kom. 231 138 290 60 48

11. Pročepljenje instalacija kom. 17 10 25 59 40

12. Opravka u šahtu kom. 20 15 30 75 50

13. Vezanje cjevovoda kom. 21 10 25 48 40

14. Radovi po zahtjevu (OB-09-117) kom. 19 12 30 63 40

15. Sanacija prokopa u vlastitoj režiji kom. 282 251 300 89 84

16. Isključenja potrošaća radi duga kom. 110 5 200 5 3

17. Uključenja potrošaća po izmirenju duga kom. 44 6 200 14 3

U K U P N O (B): kom. 830 516 1190 62 43

C.

16. RAD ZA TREĆA LICA:

- Izrada novih priključaka na vodovdnu mrežu

kom. 213 199 220 93 90

- Rad po narudžbi kom. 168 143 70 85 204

- Vezanje cjevovoda kom. 172 223 130 130 172

- Rekonstrukcija priključaka kod novopoloženih cjevovoda

kom. 589 967 500 164 193

U K U P N O (C): kom. 1142 1532 920 134 167

U K U P N O (A+B+C): kom. 5824 5260 5645 90 93

D.

17. Polaganje cjevovoda – interno m 1053 164 300 16 55

18. Izmještanje cjevovoda – interno m 6 30 20

19. Polaganje cjevovoda – eksterno m 933 3918 500 420 784

20. Izmještanje cjevovoda – eksterno m 16 273 200 1706 137

U K U P N O (D): m 2002 4361 1030 218 423

U prva dva mjeseca 2020.g. aktivnosti na opravkama kvarova odvijale se se planiranom dinamikom. U mjesecu martu krizni štab FBiH proglašava stanje pandemije virusa Covid-19 što je uslovilo da se rad službe organizuje u skladu sa novonastalom situacijom. U početku je organizovan rad sa 6 grupa, a krajem mjeseca sa četiri grupe na terenu koje su radile isključivo na opravkama hitnih kvarova. Popuštanjem mjera kriznog štaba i organizovanjem rada Službe u punom kapacitetu pojačan je intezitet radova na opravkama kvarova što je posebno bilo izraženo u mjesecima junu (101 % ostvarenje mjerljivog cilja), julu (113%), augustu (100 %) i septembru (104 %). U mjesecu oktobru (12.10.) dolazi do isteka ugovora na određeno vrijeme uposlenicima na poziciji NK radnika i KV bagerista kao i velikog broja korištenja godišnjih odmora uposlenicima kojima je rad na određeno vrijeme isticao početkom decembra. To ponovo dovodi do manjeg broja grupa na terenu i manje realizacije planiranih aktivnosti na opravkama kvarova. Osim gore navedenih razloga na planirane aktivnosti na opravkama kvarova uticao je i veliki obim radova na eksternoj realizaciji gdje je došlo do značajnog prebačaja u odnosu na planirano za 2020.g.


47

4.2.1 Kvarovi na vodovodnoj mreži Na slici 10. dat je pregled ukupnog broja popravljenih kvarova na godišnjem nivou. Za period januar-decembar u 2020. godini popravljeno je ukupno 2839 kvarova, dok je za isti period 2019. godini popravljeno 3359 kvarova. Najveći broj kvarova je u velikim zonama kao što su Mojmilo Hrasno, Kobilja glava i Igman, mada kada se uzme u obzir dužina mreže najčešća pojava kvarova je u zonama Hambina Carina, Pogledine, Hrid i Hrasnica.

.

4.2.2 Rekonstrukcija mreže Na prikazanim dijagramima Slika 12. i Slika 13. dat je prikaz rekonstruisane mreže od strane našeg preduzeća (bez dužina cjevovoda koji su rekonstruisali eksterni izvođači) kao i broj novih priključaka i rekonstruisanih prilikom polaganja cjevovoda. Ipak, rekonstrukcije cjevovoda u zadnjih nekoliko godina su i dalje u nedovoljnom obimu. Svjetski standardi nalažu da je neophodno zamijeniti minimalno 1-2% vodovodne mreže godišnje, što preneseno na naš sistem znači 12-24 km godišnje. U normalnim okolnostima planovi obnove vodovodne mreže bi trebalo da se finansiraju sredstvima obezbjeđenim naplatom od potrošača, međutim kako cijena u primjeni nije dovoljna za pokrivanje ovih troškova nerealno je očekivati da će Preduzeće biti u mogućnosti finansirati ovako obimne, a neophodne radove na godišnjem nivou. S tim u vezi Osnivač Preduzeća treba planirati finasiranje radova na rekonstrukciji vodovodne mreže u budžetu za tekuću godinu, jer cijena u primjeni ne sadrži troškove amortizacije. Rekonstrukcije cjevovoda se rade uglavnom samo iz sredstava Općina i vodnih naknada, što nije dovoljno. Aktuelan je i EBRD kredit čija namjena je sanacija vodovodnog sistema, i to prva tranša od 10 mil. eura. Iz tih sredstava izvršena je rekonstrukcija dionica Hasana Bibera, Dumače, Lepenička, potis PS Alipašin most - Centar. 12

12 KJKP „Vodovod i kanalizacija“ Sarajevo; Vodni bilans sarajevskog vodovodnog sistema za period januar-decembar 2020; Odjeljenje za vodni bilans i

tehničku pripremu, NRW Tim; Sarajevo, januar 2021

Slika 10. Broj popravljenih kvarova godišnje (Služba za održavanje vodovodne mreže i objekata)

Slika 11. U noći 25. jula 2020. godine došlo je do pucanja veze, odnosno kvara na fazonskom komadu, u objektu Rezervoar “Vogošća”.


48

Slika 12. Dužina rekonstruisane-položene vodovodne mreže po godinama od strane našeg Preduzeća

Slika 13. Broj novih priključaka i broj rekonstruisanih priključaka (kod rekonstrukcije vodovodne mreže)

Ipak, kada su u pitanju rekonstrukcije cjevovoda može se reći da je 2020. godina jedna od boljih godina u nizu zadnjih 5 godina. Odvijali su se radovi u okviru EBRD projekta, ali isto tako niz rekonstrukcija koje su Općine finansirale. Za očekivati je da će se pozitivan efekat ovih radova sigurno odraziti na zahvaćane količine vode u mjesecima koji slijede, te da će biti značajna smanjenja, s obzirom da se u 2021. godini očekuje veći intezitet radova.

4.3 Služba za elektro održavanje Ova služba ima prioritetni zadatak da održava u ispravnom stanju elektro opremu, uređaje i električne instalacije, koje postoje na tehnološkim objektima pogona Vodovod (pumpne stanice, filter postrojenja, rezervoari). Tabela 29. Aktivnosti službe za elektro održavanja


mjere

Ostvareno u 2019. god.


Plan za 2020 god.

Index

20/19 20/pl

1. Preventivni pregled elektroenergetske, mjernoregulacione i opreme za grijanja i ventilaciju na pumpnim stanicama

kom 532 533 540 100 99

2. Preventivni pregled elektroenergetske, mjernoregulacione i opreme za grijanja i ventilaciju na bunarima

kom 495 400 440 81 91

3. Preventivni pregled elektroenergetske, mjernoregulacione i opreme za grijanja i ventilaciju na rezervoarima

kom 291 294 430 101 68


49


mjere



Plan za 2020 god.

Index

20/19 20/pl

4. Preventivni pregled elektroenergetske, mjernoregulacione i opreme za grijanja i ventilaciju na filterskim postrojenjima

kom 82 81 62 99 131

5. Demontaža i montaža bunarskih crpnih agregata kom 31 14 24 45 58

6. Demontaža i montaža centrifugalnih crpnih agregata kom 51 34 35 67 97

7. Popravka NN elektroenergetske opreme na tehnološkim objektima Vodovoda

kom 342 244 510 71 48

8. Popravka kućnih instalacija (rasvjeta, prekidači, utičnice ..) u poslovnim prostorima Pogona Vodovod

kom 261 183 276 70 66

9. Popravka mjernoregulacione i signalne opreme na tehnološkim objektima Vodovoda

kom 142 49 276 35 18

10 Popravka opreme za grijanje i ventilaciju u poslovnim prostorima Pogona Vodovod

kom 46 47 130 102 36

11. Intervencije na telemetrijskom sistemu u saradnji sa Tenderski dobavljačem za usluge

kom 17 6 20 35 30

12. Intervencije na trafo stanicama u saradnji sa Tend. dobavljačem za usluge

kom 7 12 18 171 67

13. Preventivni pregled trafo stanica u saradnji sa tenderskim dobavljačem usluga

kom 18 7 40 39 18

14. Izrada novih kućnih instalacija kom 9 12 10 133 120

15. Montaža i povezivanje nove elektroenergetske opreme na tehnološkim objektima Vodovoda

kom 26 6 10 23 60

16. Montaža i povezivanje nove mjernoregulacione i signalne opreme na tehnološkim objektima Vodovoda

kom 0 1 3

33

17. Montaža i povezivanje nove opreme za grijanje, ventilaciju i rasvjetu u poslovnim prostorima pogona Vodovod

kom 8 2 25 25 8

U K U P N O kom 2358 1925 2849 82 68

4.4 Služba za sanitarni nadzor i kontrolu kvaliteta vode KJKP „ViK“ d.o.o. Sarajevo u okviru svojih nadležnosti, a u skladu sa članom 17 Pravilnika o zdravstvenoj ispravnosti vode za piće (Službeni glasnik BiH 40/10), ima uspostavljen sistem samokontrole putem kojeg vrši redovnu provjeru kvaliteta vode na izvorištu i u sistemu javnog vodosnabdijevanja. Definisanje broja uzoraka vode i parametra kvaliteta vode koji će se analizirati u laboratorijama u KJKP „ViK“ d.o.o. Sarajevo u okviru sistema samokontrole je vršeno na osnovu zahtjeva Pravilnika o zdravstvenoj ispravnosti vode za piće (Službeni glasnik BiH 40/10, 30/12 i 62/17) i to tako da se uz raspoložive materijalne i kadrovske mogućnosti dobije optimalan broj podataka o kvalitetu vode. Laboratorija za kontrolu kvaliteta vode je okviru priprema za akreditaciju laboratorije po standardu ISO 17025 uspješno završila treći planirani ciklus učešća u provjerama osposobljenosti laboratorije, međunarodnim međulaboratorijskim provjerama, koje je organizovala kompanija Sigma-Aldrich RTC iz SAD u saradnji sa akreditovanom laboratorijom iz Njemačke. Naše laboratorije za fizičko-hemijske i mikrobiološke analize u prvom ciklusu je potvrdila tačnost i pouzdanost rezultata analiza za 24 parametra i drugom ciklusu 9 i u trećem ciklusu 14 parametara, što ukupno čini 47 parametara, čime je zaokruženo uspješno učešće u provjerama osposobljenosti za 2020. god. Na ovaj način je potvrđena stručnost osoblja, tačnost i pouzdanost metoda rada i tačnost i pouzdanost instrumenata i druge korištene opreme. Tabela 30. Aktivnosti Službe za sanitarnu zaštitu i kontrolu voda

R.b. Aktivnost Jedinica Ostvareno

2019 god. Ostvareno 2020 god.

Plan 2020.god.

Indeks

mjere 20/19 20/pl.

1. Uzimanje uzoraka vode iz primarne i sekundarne mreže

broj kont.

9.404 9.177 9.300 98 99

2. Kontrola hemijskog kvaliteta vode broj kont.

9.363 9.068 9.250 97 98

3. Kontrola bakteriološkog kvaliteta vode broj kont.

8.651 7.897 8.800 91 90

4. Kontrola rezidualnog klora u distributivnom sistemu

broj kont.

12.759 11.639 12.000 91 97

5. Reklamacije - primjedbe potrošača na kvalitet vode

broj kont.

67 40 55 60 73


50

R.b. Aktivnost Jedinica Ostvareno

2019 god. Ostvareno 2020 god.

Plan 2020.god.

Indeks

mjere 20/19 20/pl.

6. Provjera ispravnosti vode u cjevovodima, rezervoarima, cisternama i unutrašnjim instalacijama radi izdavanja atesta

broj kont.

229 312 200 136 156

7. Sanitarno-higijenska kontrola priključaka i kućnih instalacija

broj kont.

32 22 40 69 55

8. Sanitarno-higijenska kontrola kod otklanjanja kvarova na mreži

broj kont.

3.245 3.096 3.000 95 103

9. Sanitarno-higijenska kontrola vodnih objekata broj kont.

206 312 200 151 156

Realizacija stavki „Uzimanje uzoraka vode iz primarne i sekundarne mreže“, „Kontrola hemijskog kvaliteta vode“, „Kontrola bakteriološkog kvaliteta vode“, „Kontrola rezidualnog hlora“, „Sanitarno- higijenska kontrola priključaka i kućnih instalacija“ je nešto manja u odnosu na plan 2020. godine. Uzrok manje realizacije jeste pandemija nastala uslijed COVID 19. U mjesecima kada smo imali prvi val pandemije (mart-maj) i drugi val pandemije (oktobar-novembar) realizacija plana poslovanja 2020. godine je smanjena zbog smanjenog broja uposlenika zbog izolcije kao i preraspodjele uposlenika. Realizacija stavke "Reklamacije-primjedbe potrošača na kvalitet vode je također manja u odnosu na prosjek prethodnih godina što ide u prilog KJKP"VIK" jer je povećano povjerenje građanja u pružanju naših usluga.

4.5 Služba vodomjera i dezinfekciju vode U Odjeljenju opravke i izmjene vodomjera svakodnevno se obavljaju aktivnosti opravke kvarova, montaže/demontaže vodomjera, izmjene vodomjera, montaže vodomjerne garniture, otklanjanje začepljenja, te izmiještanja vodomjernih garnitura. Angažovane su neophodne monterske ekipe. Težište rada ovog odjeljenja je stavljeno na otklanjanje kvarova u vodomjernom mjestu i realizaciji eksternih naloga. Laboratorija za ispitivanje i inspekciju vodomjera u okviru KJKP „Vodovod i kanalizacija“ d.o.o Sarajevo je prva akreditovana laboratorija u Bosni i Hercegovini za ispitivanje i inspekciju vodomjera nominalnog protoka Qn 10 m3/h. Okvir 4

Slika 14. Proces verifikacije vodomjera u Labaratoriji

U Odjeljenju daljinskog očitanja svakodnevno se obavljaju aktivnosti tehničkih prijema, kontrole i programiranja vodomjera sa data loggerima, te kontrole u skladu sa reklamacijama potrošača. Uporedo sa tim aktivnostima, prati se potrošnja vode po korisnicima gdje se uočavaju devijacije curenja na instalacijama poslije vodomjera, preventivno se djeluje ili se primjećuju moguće manipulativne radnje, te se korektivno djeluje. Uslijed povećanog obima posla, formirane su dvije mobilne terenske ekipe, kako bi mogli u realnom vremenu odgovoriti na sve zahtjeve unutar firme i na zahtjeve naših potrošača. Ulaganjam u ljudske potencijele, te permanentnom edukacijom i tehničkim osposobljavanjem, spremno se odgovara konstantnom povećanju broja korisnika daljinskog očitanja u Kantonu.

𝐙𝐚𝐬 ̌𝐭𝐨 𝐬𝐮 𝐯𝐨𝐝𝐨𝐦𝐣𝐞𝐫𝐢 𝐯𝐚𝐳 ̌𝐧𝐢? Vodomjeri su uređaji koji mjere, bilježe i prikazuju zapreminu vode koja prolazi kroz mjerni pretvarač u uslovima mjerenja. Precizno mjerenje protoka je način da vodovodna preduzeća ostvare prihod kojim će da pokriju troškove, pravično naplate uslugu vodosnabdijevanja svakom korisniku/ci, kontroliraju gubitke u sistemu te spriječe nepotrebno rasipanje vode.



51

Održavanje sistema za dezinfekciju vode podrazumjeva održavanje instalisanih postrojenja za dezinfekciju vode gasnim i tečnim hlorom i održavanje instalisanih sistema za doziranje hemikalija (dozir pumpi) na tehnološkim objektima Pogona vodovod. Tabela 31. Ispitivanje i kalibraciju vodomjera

R.b. Aktivnost Ostvareno u


2020. god Plan 2020.

Indeks

20/19 20/pl

1 Verifikacija vodomjera ø 15 mm 1075 324 1200 30 27





6 Ukupno kalibracija vodomjera profila odø 15-ø 40mm

8.290 5.944 14.664 72 41

7 Prva verifikacija 600

8 Prvi pregled vodomjera 600

9 Održavanje laboratorijski opreme 240 272 240 113 113

Tabela 32. Daljinski prenos očitanja



2020. god Plan 2020.

Indeks

20/19 20/pl

1 Tehnički prijem vodomjera u objektima kolektivnog stanovanja-starogradnja

13 186 12 1431 1550

2 Tehnički prijem vodomjera u objektima kolektivnog stanovanja-novogradnja

2127 1261 2160 59 58

3 Održavanje postojeće opreme za daljinsko očitanje

4444 2381 5040 54 47

4 Kontrola i programiranje vodomjera sa data loger-om

4052 1639 3960 40 41

5 Prijem i obrada reklamacija-ispravnost elektronike

366 433 480 118 90

Tabela 33. Zamjena i opravka vodomjera



2020. god Plan 2020.

Indeks

20/19 20/pl

1 Zamijenjeno vodomjera ø15mm 737 363 1200 49 30





6 Ukupno zamijena vodomjera od ø15mm do ø40mm

7.516 6.211 14.664 83 42






12 Ukupno zamijena vodomjera od ø 50mm do ø 150mm

208 54 336 26 16

13 Ukupno zamijena vodomjera od ø 15mm do ø 150mm

7.724 6.265 15.000 81 42

14 Opravka vodomjera ф 15mm 842 371 1200 44 31

15 Opravka vodomjera ф 20 mm 6103 5371 12216 88 44




19 Ukupno opravke vodomjera od 15mm-40mm

7.700 5.849 14.664 76 40





52



2020. god Plan 2020.

Indeks

20/19 20/pl


24 Opravka vodomjera ф 150mm 0 0 4

0

25 Ukupno opravke vodomjera 50mm-150mm 168 0 336 0 0

26 Ukupno opravka vodomjera 15mm-150mm 7.868 5.849 15.000 74 39

27 Montaža vodomjera 184 87 240 47 36

28 Demontaža vodomjera 238 97 240 41 40

29 Opravka kvara 2737 3321 3600 121 92

30 Blindiranje na vodomjernom mjestu 41 11 40 27 28

31 Montaža vodomjera i mjerne garniture 425 404 420 95 96

32 Rekonstrukcija mjerne garniture 8 16 10 200 160

Tabela 34. Održavanje sistema za dezinfekciju vode



2020. god Plan 2020.

Indeks

20/19 20/pl

1 Zamjena boca gasnog hlora na tehnološkim objektima

610 530 624 87 85

2 Kontrola hlornih stanica 52 52 52 100 100

3 Transport natrijum hipoklorita po tehnološkim objektima

269 190 240 71 79

4 Preventivno održavanje sistema za doziranje hemikalija

156 119 156 76 76

Za period januar-decembar 2020. godine zamjenjeno je ukupno 6265 vodomjera (u 2019. zamjenjeno je 7724 vodomjera). U odnosu na plan 2020. godine ostvarenje je samo 42%. Ovaj broj zamjenjenih vodomjera na godišnjem nivou nije dovoljan da bi se sustigao broj neophodnih za zamjenu u zakonskom roku. U 2020. godini popravljeno je 5849 vodomjera od 50 do 150 mm promjera. U odnosu na plan ostvarenje je 39%. Plan za izmjenom vodomjera u iznosu od 15 000 kom (raznih profila) sa trenutno raspoloživim ljudskim i materijalnim kapacitetima nije realan i nije ostvariv. U prethodnoj godni tri uposlenika su otišli u penziju, a niko nije uposlen na njihova radna mjesta. Dva uposlenika su teže oboljela, sa dužim periodima bolovanja. Svakako, ukupne aktivnosti službe su bile limitirane i djelovanjem u skladu sa preprukama kriznog štaba o prevenciji širenja korona virusa.

4.6 Služba za mašinsko održavanje Osnovni zadatak Službe za mašinsko održavanje je održavanje pogonske spremnosti Pogona Vodovod. Služba za mašinsko održavanje vrši preventivno mašinsko održavanja mašinskih postrojenja, hidromehaničke opreme, mjerno-regulacione opreme, kontrolno mjerne opreme kroz preventivne preglede i interventno održavanje. Tabela 35. Aktivnosti Službe za mašinsko održavanje

R.b.

Aktivnost Jedinica mjere

Ostvareno

2019. god

Ostvareno

2020. god

Plan za 2020 god.

Index

20/19 20/pl

1.

Preventivni pregledi instalirane hidromašinske i hidromehaničke opreme na bunarima,pumpnim stanicama,vodozahvatima i filterskim postrojenjima na Izvorištu Bačevo

kom 603 604 600 100 101

2. Preventivni pregledi instalirane hidromašinske i hidromehaničke opreme na bunarima na Izvorištu Sokolovići

kom 98 122 120 124 102

3. Preventivni pregledi instalirane hidromašinske i hidromehaničke opreme na bunarima i na pumpnoj stanici na

kom 99 86 80 87 108


53

R.b.

Aktivnost Jedinica mjere

Ostvareno

2019. god

Ostvareno

2020. god

Plan za 2020 god.

Index

20/19 20/pl

Izvorištu Stup

4. Preventivni pregled instalirane hidromašinske i hidromehaničke opreme na pumpnim stanicama ,hirofleks postrojenjima i filterskim postrojenjima

kom 1627 1420 1400 87 101

5 Servis mašinske opreme (pumpni agregati,vodovodne armature,KMI oprema)

kom 445 420 400 94 105

6 Remont bunarskih pumpnih agregata kom 28 24 24 86 100

7 Remont centrifugalnih pumpnih agregata kom 30 28 26 93 108

8 Demontaža i montaža bunarskih pumpnih agregata kom 30 30 30 100 100

9 Demontaža i montaža centrifugalnih pumpnih agregata kom 28 50 48 179 104

10 Izrada i popravka građevinske bravarije sa montažom kom 292 248 240 85 103

11 Popravka građevinske limarije sa montažom kom 72 54 60 75 90

12 Izrada i dorada fazonskih komada , reparacija vodovodnih armatura i regulacione opreme

kom 204 120 120 59 100

13 Montaža armatura, fazonskih komada i mjerne opreme. kom 92 64 60 70 107

14 Opravka i izrada sredstava rada kom 254 252 260 99 97

15 Izrada dijelova na tokarskom stroju kom 486 508 520 105 98

UKUPNO: kom 4388 4030 3988 92 101

Okvir 5.

5 AKTIVNOSTI POGONA „KANALIZACIJA“

5.1 Služba održavanja kanalizacione mreže i objekata Služba za održavanje kanalizacione mreže i objekata obavlja sve zadatke i aktivnosti na kanalizacionoj mreži kako bi obezbijedila i omogućila normalno funkcionisanje iste odnosno prihvat i evakuaciji otpadnih voda (fekalne i oborinske) iz naselja i njen transport mrežom kolektora do postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. Služba za održavanje kanalizacione mreže sastoji se iz tri organizacione jedinice koje su angažovane na poslovima tehničke pripreme, održavanju kanalizacione mreže, objekata i hitne intevencije i opravci, rekonstrukciji i izgradnji kanalizacione mreže. Tabela 36. Snimanje kanalizacione mreže kamerom

R.b. Aktivnost Jedinica

mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1. Snimanje kanalizacione mreže kamerom m 4.100 5.763 6.000 141 96

Plan snimanja kamerom nije ispunjen zbog kvara na kameri. Od sredine sedmog mjeseca na raspolaganju je samo ručna kamera za snimanje priključaka.

Uloga i značaj frekventnih regulatora u procesu ostvarivanja energetske efikasnosti u vodovodima:

Udio troškova za utrošenu električnu energiju u ukupnim troškovima radnog ciklusa jedne pumpe iznosi maksimalno 90%.

Energetski najefikasniji sistem regulacije protoka odvija se putem kontrole broja obrtaja pumpi.

Vremenski period u kojem se kroz uštedu u potrošnji električne energije otplati investicija ugradnje frekventnih regulatora na pumpe srednjih i većih snaga iznosi do 2 godine.

Najveće uštede u potrošnji električne energije, koje se mogu ostvariti regulacijom protoka promjenom brzine obrtaja pumpe pomoću frekventnog regulatora, kreću se do 70%.



54

Tabela 37. Čišćenje kanalizacione mreže i hitne intervencije


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1 Čišćenje kanala specijalnim vozilom m 51430 48290 45500 94 106

2 Mašinsko pročepljenje kanala preko Ǿ 200 mm

kom 417 463 600 111 77

3 Mašinsko pročepljenje kanala do Ø200 mm kom 1429 1171 1600 82 73

4 Pročepljenje kanala priručnim sredstvom kom 8 10 10 125 100

5 Ručno čiščenje šahtova (kante ) kom 1714 1265 1500 74 84

6 Ispitivanje kanala specijalnim vozilom sat 279 331 200 119 166

7 Sapiranje prokopa posle intervencije na mreži kom 459 376 200 82 188

Planirano mašinsko pročepljenje kanala profila preko 200 mm nije ostvareno zbog umanjenog broja zahtijeva za pročepljenje iz razloga povećanog čišćenja kanala specijalnim vozilom. Tabela 38. Održavanje kanalskih objekata


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1. Mašinsko čiščenje slivnika kom 8072 6624 8000 82 83

2. Čišćenje i pročepljenje slivnika kom 1629 1345 1700 83 79

3. Čiščenje koritastih slivnika m 830 847 200 102 424

4. Ručno čiščenje bazena m3 181 48,5 80 27 61

5. Crpanje septičkih jama kom 90 196 300 218 65

6. Ručno čiščenje slivnika kom 730 503 200 69 252

7. Čiščenje preliva h 49 71 150 145 47

8 Crpanje podruma/separatora/ tura 742 776 250 105 310

Odstupanje od plana čišćenja i pročepljavanja slivnika uzrokovala je pandemija Covid 19, nedostatak radne snage i kvarovi na vozilima, te je ostvarenje u 2020. godini ukupno 7962 sata. Tabela 39. Opravka i rekonstrukcija kanalske mreže


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1 Opravke i intervencije na kanalskoj mreži m' 368,4 285,25 380 77 75

2 Opravke i intervencije na kanalskim objektima kom 99 86 90 87 96

Odstupanje od plana kod opravki i intervencija na kanalskoj mreži i objektima uzrokovala je pandemija Covid 19, nedostatak radne snage i kvarovi na vozilima i mehanizaciji. Izgradnja kanalizacije se preko tendera dodjeljuje privatnim firmama, a naša firma izvodi priključke. Tabela 40. Aktivnosti na pružanju eksternih usluga


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1 Rekonstrukcija postojećih i izgradnja novih kanalizacionih kanala m

619,50 371,50 700,00 60 53

2 Izrada kanalizacionih priključaka m 1285,70 1853,45 1300,00 144 143

Izrada kanalizacionih priključaka je značajno premašila plan zbog realizacije projekata izgradnje i rekonstrukcije ulične kanalizacione mreže drugih izvođača.

Slika 15 Lokalitet Hotonj IV, izrada kanalizacionih priključaka - 24.12.2020.


55

5.2 Služba za održavanje mehanizacije i vozila Služba za održavanje mehanizacije i vozila, obavlja redovne i vanredne poslove na održavanju voznog parka u ispravnom stanju. Vozni park se sastoji od 155 voznih jedinica i to: 42 komada putničkih vozila, 66 komada teretnih vozila, 16 vozila sa specijalnom nadogradnjom, 19 radnih vozila, 4 priključna teretna vozila i 8 priključnih radnih vozila. Tabela 41. Radionica za remont specijalnih vozila


mjere

Ostvareno u 2019

Ostvareno u 2020

Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1 Autmehaničarske usluge kom 1450 1158 1200 80 97

2 Autoelektričarske usluge kom 428 348 300 81 116

3 Bravarske usluge kom 71 8 100 11 8

4 Limarske usluge kom 75 26 80 35 33

5 Intervencije na vozilima i građ. mašinama po gradilištima kom 188 289 220 154 131

6 Pranje, podmazivanje kom 1.785 1.523 1500 85 102

7 Preventivni-mjesečni pregledi vozila i građ. mašina kom 100 97 70 97 139

8 Vulkanizerske usluge Kom 6 5 0 83

Tabela 42. Tehnička priprema


mjere

Ostvareno u 2019

Ostvareno u 2020

Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1 Dnevni tehnički pregledi (vozila i građevinske mehanizacije) kom 17.525 15.905 18.000 91 88

2 Izdavanje i ovjera putnih naloga (sa kontrolom i prijemom završenih putanih naloga) kom

17.525 15.905 18.000

91 88

3 Tromjesečni i šestomjesečni tehnički pregledi (priprema i slanje vozila i građevinske mehanizacije) kom

91 80 172 88 47

4 Godišnja registracija vozila kom 122 114 104 93 110

5 Kontrola tahograf traka (jednodnevne tahograf trake) kom 17.525 15.905 18.000 91 88

6 Obračun putnih naloga (pređeni kilometri, sati rada, utrošeno gorivo, utrošeno mazivo) kom

17.525 15.905 18.000 91 88

7 Trebovanje materijala i otvaranje radnih naloga kom 1046 1084 1.625 104 67

8 Kontrola potrošnje goriva i maziva (očitanje mjernih uređaja, prosječna potrošnja, izrada izvještaja) kom

17.525 15.905 18.000 91 88

5.3 Postrojenje za prečišćavanje otpadne vode (PPOV) – Butila

Slika 16. Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda -Butila

Tabela 43. Aktivnosti na postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda BUTILA-1


mjere

Ostvareno u 2019

Ostvareno u 2020

Plan 2020. Index

20/19 20/pl

1. Upravljanje i nadzor na PPOV Butila sati 17.332 15 16.788 0 0

2. Preventivni pregled elektro opreme na svim objektima PPOV Butila

sati 4.125 4.450 4.700 108 95


56


mjere

Ostvareno u 2019

Ostvareno u 2020

Plan 2020. Index

20/19 20/pl

3. Preventivno održavanje elektro opreme sati 2.352 2.490 2.600 106 96

4. Interventno održavanje elektro opreme sati 1.954 2.150 2.200 110 98

5. Održavanje elektro instalacija na svim objektima PPOV Butila sati 670 740 770 110 96

6. Održavanje industrijske elektronike sati 670 850 900 127 94

7. Održavanje VN postrojenja i transformatora (u saradnji sa tenderskim dobavljačem )

sati 100 100 100 100 100

8. Održavanje mjerno regulacione opreme (u saradnji sa tenderskim dobavljačem )

kom. 103 95 100 92 95

9. Održavanje vanjske rasvjete kom. 32 32 32 100 100

10. Održavanje kogeneracijskog postrojenja sati 300 155 365 52 42

11. Održavanje kotlovnice – tri kotla Tip: kotao UT-L4, toplinske snage 1000 KW, redovan pregled, opravka

sati 1.950 1.980 2.140

102 93

12. Održavanje NETZSCH opreme, redovan pregled, provjera nivoa ulja, istrošenosti dijelova, zamjena itd:

sati 3.650 3.870 3.745 106 103

13.

Održavanje ventilacije-klima komora – kalolifera, redovan pregled, kontrola istrošenosti remenova, ispravnosti elektronike, kontrola temperature i zamjena istrošenosti dijelova:

sati 2.650 3.000 3.029 113 99

14. Održavanje elektro zatvarača. sati 1.146 1.150 1.200 100 96

15. Održavanje kranskih dizalica, redovan pregled, podmazivanje i zamjena istrošenih i oštećenih dijelova:

sati 970 1.150 1.250 119 92

16. Održavanje Willo miksera i pumpi, kontrola rada, kontrola ulja u mikserima, zamjena oštećenih dijelova:

sati 3.375 3.675 3.487 109 105

17. Održavanje Robuschi kompresora, redovna kontrola, provjera nivoa ulja, provjera stanja remenova i drugih sklopova u kompesorskoj stanici kao i njihova zamjena:

sati 1.950 1.950 2.000 100 98

18. Održavanje mostova, redovan pregled, podmazivanje svih sklopova, kontrola nivoa ulja u reduktorima:

sati 3.270 3.150 3.313 96 95

19. Održavanje grubih i finih rešetki, redovan pregled, zamjena istrošenih i oštećenih dijelova, podmazivanje svih sklopova, kontrola nivoa ulja itd:

sati 2.110 2.400 2.407 114 100

20. Interventno održavanje sati 2.970 3.245 3.107 109 104

21. Održavanje četiri mapro kompresora: sati 1.050 1.070 1.070 102 100

22. Vanjsko uređenje i održavanje kompleksa sati 4.616 2.476 3.656 54 68

23. Administrartivni poslovi sati 1.704 1.736 1.792 102 97

24. Poslovi transporta sati 3.712 3.096 3.524 83 88

Ukupno sati 66.373 59.073 64.275 89 92

Stavka 10.(Tabela 43.) - Održavanje kogeneracijskog postrojenja Kogeneracijsko postrojenje na PPOV Butila radi svakodnevno i proizvodi el. i toplotnu energiju. Dana 06.06.2020. godine došlo je do kvara na motoru usljed nekvalitetnog biogasa koje koristi kao pogonsko gorivo. Kada je postrojenje u funkciji mora se održavati na dnevnoj osnovi, a sve prema uputama iz tehničke dokumentacije proizvođača opreme. Obzirom da nije radilo od početka mjeseca juna 2020. godine to i radni sati održavanja su znatno manji u odnosu na planirane za 2020. godinu. Tabela 44. Aktivnosti na postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda BUTILA-2


mjere

Ostvareno u 2019

Ostvareno u 2020

Plan 2020. Index

20/19 20/pl

1. Prečišćavanje otpadne vode m3 48.813.930 43.203.354 50.150.000 89 86

2. Proizvodnja bioplina m3 568.284 959.454 840.000 169 114

3. Proizvodnja el. energije – CHP postrojenje kWh 204.813 430.360 900.000 210 48

4. Demontaža i montaža remen kaiševa na pužnim pumpama kom. 30 20 20 67 100

5. Intervencije na WILO mikserima kom. 125 161 168 129 96

6. Intervencije na Mapro kompresorima kom. 80 70 75 88 93

7. Intervencije na Robuschi kompresorima kom. 7 14 15 200 93

8. Intervencije na ventilaciji i klima komorama kom. 105 100 102 95 98

9 Laboratorijske analize otpadne vode kom. 10.010 8.800 9.500 88 93


57

Stavka 1.(Tabela 44.) - Prečišćavanje otpadne vode Razlog manje količine prikupljene i prerađene otpadne vode u 2020. godini u odnosu na 2019. godinu leži u činjenici da količine otpadne vode u dotoku na PPOV nisu konstantne jer je broj priključaka separatne kanalizacije koji odvajaju oborinsku od sirove kanalizacione vode u porastu. Također od septembra mjeseca u funkciji je samo jedna pužna pumpa od četiri predviđene u Pumpnoj stanici sirove vode A211 zbog čega je limitiran dotok otpadne vode na dnevnih cca 105.000 m3 umjesto cca 130.000 m3. Stavka 2. .(Tabela 44.) - Proizvodnja bioplina U 2020. godinu je po prvi put od kako je PPOV Butila rekonstruisano, produkcija plina se odvijala kontinuirano, obzirom da je spremnik biogasa saniran krajem 2019. godine, te je zbog toga produkcija plina u odnosu na prethodne godine u okvirima planiranih vrijednosti. Stavka 3. .(Tabela 44.) - Proizvodnja el.energije - CHP postrojenje Dana 06.06.2020. godine došlo je do kvara na motoru usljed nekvalitetnog biogasa koje koristi kao pogonsko gorivo, te je zbog toga se pojavilo značajno odstupanje od planiranih vrijednosti proizvodnje el.energije za 2020. godinu. Stavka 9. .(Tabela 44.) - Laboratorijske analize otpadne vode Laboratorijske analize otpadne vode su u 2020. godini nisu imale trend ispunjena plana za 2020. godinu. Razlog što je od ukupnog planiranog broja 9.500 analiza ostvareno 8.800 tj. 93% od plana, jeste situacija izazvana COVID-19 pandemijom kada je Krizni štab preduzeća, na osnovu preporuka Federalnog kriznog štaba, donio odluku o preraspodjeli radnog vremena u III, IV i V mjesecu 2020. godine, čime je smanjen broj radnih sati a samim tim i broj laboratorijskih analiza.

6 AKTIVNOSTI SEKTORA ZA TEHNIČKE POSLOVE I RA ZVOJ

6.1 Služba za projektovanje i nadzor U okviru Sektora za tehničke poslove i razvoj je Služba za projektovanje i nadzor koja obavlja poslove projektovanja, prije svega, hidrotehničkih objekata i nadzora na izvođenju investicionih objekata. U okviru projektovanja, Služba pruža projektne usluge u oblasti komunalne hidrotehnike, a na nivou idejnih rješenja (programi radova), idejnih i glavnih projekata. Pored izrade projektnih rješenja, u okviru službe vrše se i revizije projekata, a po potrebi i obrada tender dokumentacije u sklopu investicionih radova. Poslovi nadzora su uglavnom na izvođenju cjevovoda, a prema potrebi i na drugim objektima, koji se izvode za potrebe sarajevskog vodovodnog sistema. Tabela 45. Projektovanje i nadzor


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

1. PROJEKTOVANJE VODOVODA

1.1. Izrada glavnih projekata vodovoda prema inicijativi - zahtjevu Tehničke službe "ViK"-a ili stručnih kantonalnih ili općinskih službi

m1 23.801 7.053 14.000 30 50

2. PROJEKTOVANJE KANALIZACIJE

2.1. Izrada glavnih projekata kanalizacije prema inicijativi - zahtjevu Tehničke službe "ViK"-a ili stručnih kantonalnih ili općinskih službi

m1 866 8.635 2.000 997 432

3. POSLOVI NADZORA

3.1.

Nadzor nad izvođenjem vodovodne mreže, a prema incijativi (zahtjevu) Tehničke službe "ViK"-a, stručnih kantonalnih i općinskih službi, kao i drugih eksternih zahtjeva.

m1 10.040 10.868 10.000 108 109

3.2. Nadzor na izgradnji kanalizacione mreže prema incijativi (zahtjevu) Tehničke službe „ViK“-a, kantonalnih i općinskih službi, kao i drugih eksternih zahtjeva.

m1 11.974 15.965 10.000 133 160

3.3. Nadzor nad izvođenjem karakterističnih objekata vodovodnog sistema rezervoara, pumpnih stanica i slično, na zahtjev različitih subjekata.

kom 2 4 2 200 200

4. OSTALI RADOVI


58


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

Index

20/19 20/pl

4.1 Izrada tender dokumentacije za projekte izvođenja. komplet

TD 6 3 6 50 50

4.2 Učešće u radu komisije za reviziju investiciono-tehničke dokumentacije koje su urađene u drugim projektnim kućama.

projekat 4 4 4 100 100

4.3 Potrebne aktivnosti za dobijanje potrebnih saglasnosti i odobrenja za realizaciju vlastitih i zajedničkih projekata izgradnje i rekonstrukcije vodovodne i kanalizacione mreže

komplet postupak

55 35 35 64 100

4.4 Izrada projektnih zadataka prema eksternim zahtjevima kom 3 10 2 333 500

4.5 Pružanje konsultantskih usluga prema eksternim zahtjevima

kom 2 2

S obzirom da je došlo do izvjesnog zastoja u projektovanju dionica za EBRD imamo učinak od 50% u projektovanju vodovoda, ali je zato bilo znatno više posla na projektovanju kanalizacije. Pored toga ovdje nije uračunata izrada idejnih rješenja za MZ Blažuj na Ilidži (cca 16 600 m cjevovoda + rezervoar sa hidroflex postrojenjem + pumpna stanica), te za Poturoviće i Ljubinu (cca 8 500 m cjevovoda + rezervoar + pumpna stanica, u dvije varijante), zatim, izmještanje vodozahvata za F.P. u Vogošći, kao i neka tehnička rješenja koja su urađena. (Tabela 45, tačka 2.)

Kao što se može vidjeti u Tabeli 45. tačka 3. u poslovima nadzora je premašen plan u svim segmentima. Učinak u učešću izrade tenderske dokumentacije je 50%, u ostalim radovima indeksi su uglavnom na nivou planiranih, s tim da je u izradi projektnih zadataka znatno premašeno planirano. Osim toga vršene su aktivnosti na obezbjeđenju vodnih akata i izrada potrebnih Elaborata za objekte vodovodnog i kanalizacionog sistema. (Tabela 45, tačka 4.)

6.2 Tehnička služba Pogona „Vodovod“ Tehničku službu Vodovoda čine je odjeljenja:

Vodovodna mreža i priključci

Plan i katastar

Nadzor Poslovi koji se obavljaju su vezani za vodovodnu mrežu, kvalitet vodosnabdjevanja, polaganje cjevovoda, rekonstrukciju cjevovoda, izradu priključaka, geodetsko snimanje cjevovoda i priključaka, stalni nadzor na vodovodnoj mreži u svrhu kontrole snabdjevenosti vodom potrošača. Tabela 46. Vodovodna mreža i priključci

R.b. Aktivnost Jedinica mjere

Ostvareno u 2019

Ostvareno u 2020

Plan 2020 Index

20/19 20/pl

1. Izdavanje Načelne saglasnosti za vodovodnu mrežu kom 1322 1077 1150 81 94

1.1. Terenski uviđaj radi davanja saglasnosti kom 63 34 60 54 57

2.

Primanje, protokolisanje pošte i djelimična obrada:

-za Tehničku službu Vodovoda kom 5.159 4.284 4450 83 96

-Za Tehničku službu Kanalizacije kom 2.427 2.047 2150 84 95

Ukupno kom 7.586 6.331 6600 83 96

3.

Izlazak na teren za obradu (DU;PI)

1.Novih priključaka kom 248 260 260 105 100

2.Rekonstrukcija priključaka kom 19 13 15 68 87

3.Sporednih mjerila kom 270 196 380 73 52

4.Razdvajanja kom 154 68 140 44 49

5.Ostalo kom 188 99 105 53 94

Ukupno kom 879 636 900 72 71

3.1.

Izrada predmjera i predračuna za:

1.Nove priključke kom 200 167 190 84 88

2.Rekonstrukcije priključaka kom 10 9 10 90 90

3.Ostalo-razdvajanja kom 538 386 365 72 106


59

R.b. Aktivnost Jedinica mjere

Ostvareno u 2019

Ostvareno u 2020

Plan 2020 Index

20/19 20/pl

Ukupno kom 748 562 565 75 99

3.2.

Otvaranje Radnih naloga za izradu:


2.Rekonstrukciju priključaka kom 10 9 10 90 90

3.Ostalo+razdvajanja kom 528 511 365 97 140

Ukupno kom 738 649 565 88 115

3.3.

Registracija


2.Rekonstrukcija priključaka kom 0 0 10

3.Sporednih mjerila kom 1.352 1.044 1280 77 82

4.Razdvajanja kom 65 71 120 109 59

5.Ostalo kom 180 162 90 90 180

Ukupno kom 1.816 1.494 1700 82 88

4.

Pregled i ovjera projektne dokumentacije i izdavanje saglasnosti na iste

-za objekte do 100 m² kom 61 69 52 113 133

-za objekte od 100m² do 500 m² kom 224 123 160 55 77

-za objekte od 500m² do 2000 m² kom 58 70 40 121 175

'-za objekte preko 2000 m² kom 50

Ukupno kom 346 262 302 76 87

4.1. Pregled i ovjera projektne dokumentacije uslovljenog cjevovoda i izdavanje saglasnosti na iste

kom 77 30 68 39 44

5. Pregled i ovjera Regulacionih planova i izdavanje saglasnosti na iste

kom 24 12 20 50 60

6. Izrada tehničkih rješenja za rekonstrukciju i polaganje nove vodovodne mreže

km 35 6 4 17 169

7. Saradnja sa institucijama u Kantonu, projektantima i izvođačima radova na vodovodnoj mreži.

kom 350 386 350 110 110

Tabela 47. Plan i katastar


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020

Index

20/19 20/pl

1. Snim.vodovodne mreže za kartone- interni katastar km 23,42 8,26 15 35 55

2. Usaglašavanje stvarnog stanja položaja cjevovoda u odnosu na stanje na kartonu

kom 1040 947 1040 91 91

3. Snimanje urađenih veza novopoloženog cjevovoda kom 103 116 130 113 89

4. Snimanje cjevovoda za stalni kataster za ZIK sa mreže državnog premjera

km 3,31 4,4 12 133 37

5. Izrada elaborata - za cjevovode km 2,54 5,74 12 226 48

- za priključke > 1" kom 28 43 100 154 43

6.

Rad za Projektni biro - ukupno

- rekognosciranje km 5,85 0,65 3 11 22

-snimanje za uzdužni profil km 5,85 0,65 3 11 22

7. Precrtavanje dotrajalih kartona na nove kartone svih razmjera kom 31 17 20 55 85

8. Snimanje , obrada i postavljanje tablica kom 903 866 900 96 96

9 Ažuriranje listova detalja u ZIK-u ažuriranje geodetskih podloga kom 190 190 190 100 100

10 Ažuriranje listova detalja u ZIK-u preuzimanje nove vodovodne mreže

kom 190 190 190 100 100

11 Saradnja sa ostalim službama (kopiranje večih formata i dr.) kom 135 129 135 96 96

12. Rad na iskolčenju trase cjevovoda za potrebe Izvođača km 8,2 5,4 4 66 135

13. Obiljžavanje trase cjevovoda za potrebe Izvođača km 8,7 5,8 9 67 64

14. Rad sa Pravnom službom radi rješavanja imovinsko - pravnih odnosa kom 4 13 9 325 144

15 Snimanje položaja signalnih kablova m 75 0 160

16 Snimanje šahtova na bespravnim cjevovodima kom 0 0 3

17 Unošenje u GIS novopoloženih cjevovoda,usaglašavanje cjevovoda sa stvarnim stanjem/ispravka ranije unešenog i GIS/

km 31,86 25 28 78 89


60

Tabela 48. Nadzor


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020

Index

20/19 20/pl

1 Redovan obilazak terena u svrhu kontrole snabdjevenosti terena vodom

kom 5.340 4.955 5.900 93 84

2 Uočeni kvarovi na terenu kom 1.161 1.051 1.080 91 97

3 Nadzor na opravci grešaka kom 4.758 3.839 3.800 81 101

4 Praćenje rada drugih Izvođača pri izgradnji komunalne infrastrukture

kom 37 37 30 100 123

5 Kontrola po dojavi ili zahtjevu stranke kom 68 68 210 100 32

6 Saradnja sa inspekcijskim organima kom 47 45 360 96 13

6.3 Tehnička služba Pogona „Kanalizacija“ Poslovi koji se obavljaju u Službi odnose se na problematiku odvodnje otpadnih voda sa područja Kantona Sarajevo, a obuhvataju: - kontrolu funkcionisanja kanalskog sistema, - vršenje nadzora nad održavanjem ( čišćenjem i opravkom ) i investicionom izgradnjom kanalizacione mreže i objekata, - izrada planske dokumentacije - kontrola projektne dokumentacije za izgradnju nove kanalizacione mreže, - obavljanje poslova geodetskog snimanja mreže za potrebe ažuriranja katastra podzemnih instalacija. Tabela 49. Saglasnosti i priključci

R.b Naziv aktivnosti Jedinica

mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

god.

Index

20/19 20/pl

1. Izdavanje načelne saglasnosti na kanalizacionu mrežu kom 1209 1063 1146 88 93

2. Terenski uviđaj radi izdavanja saglasnosti kom 29 20 29 69 69

3.

Terenski uviđaj :

kom 222

- uzimanje podataka za izradu predmjera 156 148 105

o-davanje uputstva i kontrola istog 74 63 117

4.

Izrada predmjera za:

kom 124

- priključak 85 89 96

- ulična mreža 20 11 182

5. Predaja predmeta na izvođenje kom 86 124 89 144 139

6. Izrada sporazuma - ulična mreža kom 12 20 9 167 222

7. Izrada ugovora za izvođenje priključka kom 114 160 89 140 180

8. Pribavljanje odobrenja za izvođenje priključka i razni dopisi kom 342 384 200 112 192

9.

Pregled i ovjera projektne dokumentacije i izdavanje saglasnosti na istu

kom 714 464 715 65 65

- za objekte do 100m²

- za objekte od 100-500m²

- za objekte preko 500-2000m²

- za objekte preko 2000m²

- dopisi

10. Pregled i ovjera projektne dokumentacije, uslovljene kanalizacione mreže i izdavanje saglasnosti na istu

kom 33 38 32 115 119

11. Pregled i ovjera Regulacionih planova i izdavanje saglasnosti na iste

kom 30 17 20 57 85

12. Saradnja sa institucijama u Kantonu, projektantima i izvođačima radova na kanalizacionoj mreži

kom 335 524 285 156 184

Tabela 50.Plan i katastar


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

god.

Index

20/19 20/pl

1. Snimanje kanalizacione mrže za stalni katastar za ZIK sa mreže državnog premjera

km 6,1 4,66 5 76 93

2. Izrada elaborata:


61


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

god.

Index

20/19 20/pl

- ulične kanale km 5,15 3,76 2 176 227

- za priključke kom 2,6 6,3 2 242 315

3

Rad za projektni biro

1. rekognosciranje km 3,4 6,53 3 192 218

2. iskolčavanje km 3,2 5,17 3 162 172

3. snimanje za uzdužni profil km 3,3 5 3 152 167

3 Preuzimanje nove kanalizacione mreže i ažuriranje na GIS km 32,56 24,638 30 76 82

4 Iskolčavanje trase kanalizacione mreže za potrebe izvođača(externo/interno)

km 12,7 4,23 15 33 28

Tabela 51.Nadzor


mjere Ostvareno

u 2019 Ostvareno

u 2020 Plan 2020.

god.

Index

20/19 20/pl

1. Prijem informacija kom 1314 1362 1400 104 97

2. Terenski uviđaj po prijavi kom 762 877 756 115 116

3. Otvoreni radni nalozi kom 802 795 791 99 101

4.

Opravka kvarova

-izrada predmjera i predračuna kom 67 50 134

-predato predmeta u rad kom 41 40 103

5. Nadzor na otklanjanju kvarova, ispitivanju kanala i dr.- interno

kom 325 201 200 62 101

6. Saradnja sa inspekcijskim organima i izrada dopisa kom 192 273 150 142 182

U 2020. godini, registruje se povećan obim poslova Tehničke službe kanalizacije, na svim poslovima, kako na prijemu većeg broja zahtjeva za saglasnost, priključenje, ovjeri projekata, snimanju i ucrtavanju u GIS, tako i u dijelu zahtjeva za intervencijama terenskog nadzora na kanalizacionoj mreži. Generalna problematika nedovoljnog ulaganja u izgradnju i rekonstrukciju kanalizacione mreže, svakim danom postaje sve veće opterećenje za ekipe koje održavaju istu. Najveći problem su na starim betonskim mješovitim kanalima, posebno u centralnom i starom dijelu grada.

7 ODNOSI SA POTROŠAČIMA

7.1 Očitavanje potrošnje vode Odjeljenje za obračun utroška vode je organizaciona jedinica u okviru Službe naplate u kojoj se obavljaju poslovi očitanje vodomjera. Područje koje se snabdijeva vodom je podijeljeno u 20 sektora za očitanje, sa 788 očitačkih hodova. Ukupan broj vodomjera za očitanje (glavni +sporedni) se povećava iz godine u godinu. U mjesecu decembru 2020. godine bilo je registrovano za očitanje ukupno 106.764 vodomjera, dok je u decembru 2019. godine ukupan broj vodomjera za očitanje iznosio 105.058, što je više za 1706 vodomjera ili 1,62%. Očitavanje vodomjera se vrši mjesečno. Za mjesec mart i april usljed pandemije, smanjen je procenat očitanja: u martu očitano 67%, u aprilu očitano svega 7% od ukupnog broja vodomjera za očitanje. Dok u mjesecu maju procenat očitanja raste na 90% (za mjesece mart i april vršeno je paušalno fakturisanje količina vode, i vjerovatno je podcijenjena potrošnja, dok je očitanjem u maju 'izravnata' potrošnja za posljednja tri mjeseca). U mjesecu junu procenat očitanja od ukupnog broja vodomjernih mjesta iznosi 91,5%, a u mjesecu julu također 91,6%, u avgustu 90,8%, septembar 90,7%, oktobar 91,2%, novembar 81,1% i decembar 84,6%.13

13 Vodni bilans sarajevskog vodovodnog sistema za period januar-decembar 2020; Služba za proizvodnju i distribuciju vode; Odjeljenje za vodni bilans i tehničku pripremu, NRW Tim; Sarajevo, januar 2021


62

Broj neočitanih vodomjera u prosjeku iznosi 8% na mjesečnom nivou zato što očitači vodomjera često nemaju mogućnosti pristupa vodomjernom mjestu (vodomjerna okna u zaključanim dvorištima, na šahtovima postavljeni katanci ili građevinski materijal, voda u šahtu, nasilno ponašanje vlasnika objekata i sl.). U 2020. godini u prosjeku je mjesečno ispručivano cca.170.000 računa, i to:

Pravnim licima 14.432 računa

Institucijama 1.063 računa

Domaćinstvima- Potrošači u zgradama 94.421 računa

Domaćinstvima – Privatne kuće 59.748 računa

7.2 Isporučene (registrovane) količine vode Isporučene (registrovane) količine vode su količine vode izmjerene na mjernim instrumentima registrovanih potrošača. Za period januar- decembar 2020. godine ukupno isporučene količine vode (fakturisane i nefakturisane) kod potrošača iznose 24,5 miliona m3 što je manje u odnosu na isti period prošle godine za cca. 846.000 m3 (3%), i čak su manje nego što su bile isporučene količine u 2016. godini. Kao što se može vidjeti iz Tabele br.52 drastično smanjenje se desilo u mjesecu martu i aprilu kada je proglašena pandemija COVID-19 i kada je mjerama Kriznog štaba FBiH zatvorena većina privrednih subjekata i komercijalnih potrošača, a zatim i u mjesecu junu kada je krenuo drugi val pandemije korona virusa. Tabela 52. Pregled isporučenih (registrovanih) količina vode u 2016/17/18/19./20.godine

Mjesec Isporučena (registrovana) voda (m3)

Indeks 2016. 2017. 2018. 2019. 2020

1 2 3 4 5 6 6/5 6/4 6/3 6/2

Januar 2.060.326 2.027.711 2.129.104 2.044.698 2.064.063 101 97 102 100

Februar 1.804.989 2.016.388 1.930.952 1.978.432 1.987.752 100 103 99 110

Mart 1.947.738 1.955.978 1.898.938 2.193.452 1.974.883 90 104 101 101

April 2.093.220 2.203.662 2.002.698 1.924.981 1.765.959 92 88 80 84

Maj 2.048.142 2.046.139 2.271.481 2.223.084 2.347.724 106 103 115 115

Jun 2.063.780 2.246.041 2.194.320 2.165.465 1.898.873 88 87 85 92

Jul 2.359.887 2.258.372 1.936.704 2.168.317 2.215.278 102 114 98 94

August 1.926.791 2.296.105 2.463.356 2.471.647 2.248.376 91 91 98 117

Septembar 2.436.226 2.368.145 2.222.499 2.056.286 2.036.106 99 92 86 84

Oktobar 1.961.813 1.861.886 1.939.631 2.046.127 2.184.557 107 113 117 111

Novembar 1.970.650 1.969.763 2.242.279 2.089.519 1.905.274 91 85 97 97

Decembar 1.975.792 2.017.891 1.987.539 1.973.698 1.860.390 94 94 92 94

Ukupno 24.649.354 25.268.081 25.219.501 25.335.706 24.489.235 97 97 97 99

Smanjenje registrovanih količina vode zabilježeno je kod kategorija potrošača „Domaćinstva – sa zajedničkim vodomjerom“ za 1% i kod kategorije potrošača „Ostali korisnici“ za 16%. Tabela 53. Isporučene (registrovane) količine vode, po kategorijama potrošača u 2016/17/18/19./20.godine

Kategorija potrošača Isporučena voda (registrovana) u m3

Indeks 2016 2017 2018 2019 2020

1 2 3 4 5 6 6/5 6/4 6/3 6/2

Domaćinstva - sa vlastitim vodomjerom 9.058.888 9.228.415 8.879.190 8.907.171 9.119.042 102 103 99 101 Domaćinstva - sa zajedničkim vodomjerom 10.635.187 10.592.820 10.872.017 10.625.913 10.501.873 99 97 99 99

Ostali korisnici 4.955.279 5.446.846 5.468.294 5.802.622 4.868.320 84 89 89 98

Ukupno 24.649.354 25.268.081 25.219.501 25.335.706 24.489.235 97 97 97 99


63

7.3 Fakturisane (prodate) količine vode Jedan od problema sa kojim se suočava Preduzeće jeste pad fakturisane količine vode, koja se distribuira u sistem za vodosnabdijevanje. Preduzeće ulaže maksimalne napore u cilju povećanja fakturisane realizacije i naplaćene količine vode kroz: redovna očitavanja vodomjera potrošačima naročito onih koji nisu dostupni u zimskom periodu, putem zamjene neispravnih vodomjera, otkrivanja nelegalne potrošnje, ažuriranjem baze podataka o potrošačima, kao i kroz kontrolu potrošača na terenu. Evidentno je da za fakturisane količine vode bilježimo značajno smanjenje što je u 2020. godini posljedica smanjenog očitanja zbog epidemije korona virusa. Pad prodate količine vode u 2020. godini ima direktan uticaj na ostvarene prihode i likvidnost ViK-a. Fakturisane količine vode do 2020. godine bile su u mjesečnom prosjeku od 1,9 mili.m3 do 2,1 mil. m3. Do tada bio je evidentan rast fakturisanih količina vode. U 2020. godini prosječane mjesečne fakturisane količine iznosile su 1,7 miliona m3. Ukupno fakturisane količine vode kod potrošača u 2020. godini iznose 23,9 miliona m3 i manje su u odnosu na prošlu godinu za cca. 578.000 m3 (2%) (Tabela 54.).

Tabela 54. Fakturisane (prodate količine vode u 2016/17/18/19./20.godine

Mjesec Fakturisane količine vode (m3)

Indeks 2016. 2017 2018 2019 2020

1 2 3 4 5 6 6/5 6/4 6/3 6/2

Januar 2.025.479 2.002.651 2.064.200 2.029.659 2.043.183 101 99 102 101

Februar 1.781.490 1.938.703 1.894.588 1.907.520 1.920.003 101 101 99 108

Mart 1.919.953 1.910.322 1.843.204 1.931.984 1.936.153 100 105 101 101

April 2.015.919 2.021.865 1.959.780 1.849.978 1.759.313 95 90 87 87

Maj 2.004.009 1.997.720 2.191.733 2.163.698 2.266.276 105 103 113 113

Juni 2.012.039 2.072.441 2.103.764 2.110.655 1.836.102 87 87 89 91

Jul 2.300.846 2.222.196 1.915.578 2.130.738 2.155.043 101 113 97 94

August 1.908.631 2.198.701 2.275.263 2.400.029 2.198.040 92 97 100 115

Septembar 2.358.014 2.291.031 2.166.054 1.999.141 1.995.796 100 92 87 85

Oktobar 1.917.850 1.819.990 1.887.710 2.002.579 2.128.767 106 113 117 111

Novembar 1.899.775 1.948.099 2.188.622 2.047.059 1.868.448 91 85 96 98

Decembar 1.935.592 1.954.442 1.946.383 1.931.060 1.819.358 94 93 93 94

Ukupno 24.079.597 24.378.161 24.436.879 24.504.100 23.926.482 98 98 98 99

Posmatrano po kategorijama potrošača, manje je fakturisano kategoriji „Domaćinstva - zajednički vodomjer“ za 1% i “Ostali korisnici” za 14%. U odnosu na prošlu godinu, dolazi do povećanja fakturisanih količina kod kategorije „Domaćinstva - vlastiti vodomjeri“ za 2%(Tabela 55.).

Tabela 55. Fakturisane (prodate) količine vode, po kategorijama potrošača u 2016/17/18/19./20.godine

KATEGORIJA POTROŠAČA

FAKTURISANO u m3 Indeks

2016 2017 2018 2019 2020 1 2 3 4 5 6 6/5 6/4 6/3 6/2

Domaćinstva - vlastiti vodomjer 9.055.858 9.224.436 8.867.776 8.904.006 9.111.498 102 103 99 101

Domaćinstva - zajednički vodomjer 10.540.442 10.471.311 10.621.220 10.465.576 10.409.603 99 98 99 99

Ostali korisnici 4.483.297 4.682.414 4.947.883 5.134.518 4.405.381 86 89 94 98

Ukupno 24.079.597 24.378.161 24.436.879 24.504.100 23.926.482 98 98 98 99

Ostvarene količine prodate vode u 2020. godini (23.926.482 m3) nisu bile u skladu sa planiranim količinama prodaje vode (25.010.000 m3). Osnovni razlog je pandemija COVID-19. Tabela 56. Nefakturisane količine vode u 2016/17/18/19./20.godine

Mjesec Nefakturisane količine vode (m3)

indeks razlika 2016. 2017 2018 2019 2020

1 2 3 4 5 6 6/5 6-5

Ukupno jan-dec 569.739 835.779 782.622 831.606 562.753 68 -268.853

Nefakturisane količine vode odnose se i na:

Potrošenu vodu za potrebe KJKP ViK (potrošnja na objektima ViK-a, ispiranje cjevovoda i sl.)


64

Količine vode koje je komisija preduzeća, nakon reklamacije potrošača, prihvatila kao opravdane reklamacije

Količine vode izmjerene na kontrolnim vodomjerima preduzeća, koji se postavljaju na početku bespravnih cjevovoda, kako bi se imao uvid u ukupne količine potrošene vode na tim cjevovodima (tzv „glavni vodomjer“ ili OBN vodomjeri). Fakturisanje potrošačima se vrši prema stvarnoj potrošnji izmjerenoj na njihovim vodomjerima, a po potrebi iznos se koriguje i za izračunatu razliku na glavnom i zbiru sporednih vodomjera. Kako se vrši očitanje glavnog i svih sporednih vodomjera, to se na kraju očitanje na glavnom vodomjeru stornira, tj. ono se ne fakturiše. Ukupno nefakturisane količine vode u 2020. godini iznose 562.753 m3 i manje su za cca.269.000 m3 (32%) u odnosu na prethodnu godinu. Posmatrano po komponentama, povećanje nefakturisanih količina se odnosi najviše na kategoriju 'Neobračunata potrošnja po osnovu:iznos=0 m3' (476.673 m3). Radi se o razlici potrošnje između glavnog i svih sporednih vodomjera, i najvećim dijelom to se odnosi na OBN vodomjere. Pretpostavljeni uzrok za povećanje kod ove kategorije je neočitanje glavnih OBN vodomjera. Količina nefakturisane vode ima u jednom dijelu ekvivalent prihoda koji ViK neće ostvariti u određenom periodu, već samo opterećuje operativne i ostale troškove preduzeća.

Slika 17. Fakturisane i nefakturisane količine vode u periodu 2016. – 2020. godine

7.4 Fakturisana i naplaćena potraživanja Fakturisana potraživanja od prodaje vode i usluga odvodnje (sa PDV i PVN) u 2020. godini iznosila su cca. 46,6 miliona KM i za cca. 2,0 miliona KM (4%) su manja nego u 2019. godini (Tabela 57.). To je prvenstveno rezultat proglašene pandemije virusa COVID-19 i smanjenja aktivnosti institucija i privrednih subjekata u Kantonu Sarajevo. Tabela 57. Fakturisana potraživanje od prodaje vode i usluga odvodnje (sa PDV i PVN) u 2016/17/18/19/20.godini

Mjesec Fakturisana potraživanja od vode i odvodnje u KM (sa PDV i PVN)

Indeks 2016. 2017 2018 2019 2020

1 2 3 4 5 6 6/5 6/4 6/3 6/2

Januar 3.919.835 3.880.711 4.077.952 4.011.901 4.065.995 101 100 105 104

Februar 3.460.780 3.834.206 3.753.952 3.786.551 3.877.990 102 103 101 112

Mart 3.696.818 3.778.577 3.613.360 3.863.293 3.816.856 99 106 101 103

April 3.910.807 3.974.834 3.865.742 3.715.297 3.338.530 90 86 84 85

Maj 3.896.165 3.885.976 4.264.795 4.244.495 4.142.290 98 97 107 106

Jun 3.960.133 4.076.862 4.118.979 4.095.493 3.512.437 86 85 86 89

Jul 4.414.647 4.343.890 3.797.558 4.260.046 4.270.541 100 112 98 97

August 3.727.424 4.317.485 4.541.093 4.766.369 4.258.120 89 94 99 114

Septembar 4.633.485 4.474.537 4.201.772 3.996.328 3.899.835 98 93 87 84


65

Mjesec Fakturisana potraživanja od vode i odvodnje u KM (sa PDV i PVN)

Indeks 2016. 2017 2018 2019 2020

1 2 3 4 5 6 6/5 6/4 6/3 6/2

Oktobar 3.726.796 3.563.043 3.713.089 3.946.004 4.177.526 106 113 117 112

Novembar 3.675.256 3.825.946 4.362.433 4.083.708 3.649.000 89 84 95 99

Decembar 3.800.740 3.881.466 3.820.744 3.846.774 3.572.361 93 93 92 94

Ukupno 46.822.886 47.837.533 48.131.469 48.616.259 46.581.481 96 97 97 99

Naplaćena potraživanja (sa PDV i PVN) podrazumijevaju naplatu svih računa bez obzira u kojoj su godini izdati (dakle i naplatu tzv. „starih računa“). Ukupno naplaćena potraživanja u 2020. godini iznose cca. 44,7 miliona KM. U odnosu na 2019. godinu naplaćena potraživanja su manja za cca. 3,3 miliona (7%). Ukoliko uporedimo sa 2016. godinom, u 2020. godini su naplaćena potraživanja bila veća samo za 1% ili cca. 0,4 miliona KM. Tabela 58. i Slika 18. Tabela 58.Naplaćena potraživanje od prodaje vode i usluga odvodnje (sa PDV i PVN) u 2016/17/18/19/20.godini

Mjesec Naplaćena potraživanja od vode i odvodnje u KM (sa PDV i PVN)

Indeks 2016. 2017 2018 2019 2020

1 2 3 4 5 6 6/5 6/4 6/3 6/2

Januar 3.315.007 3.133.904 3.700.986 3.766.171 3.845.048 102 104 123 116

Februar 3.475.002 3.768.634 3.736.638 3.704.724 3.822.513 103 102 101 110

Mart 3.486.552 3.893.597 3.640.718 3.751.327 2.980.170 79 82 77 85

April 3.478.380 3.527.095 3.781.696 3.898.357 3.230.569 83 85 92 93

Maj 3.554.310 3.762.186 3.865.763 3.961.107 3.132.302 79 81 83 88

Jun 3.547.102 3.808.977 3.793.869 3.532.516 4.007.956 113 106 105 113

Jul 3.686.201 3.803.869 4.013.759 4.342.820 3.779.846 87 94 99 103

August 4.286.788 4.402.789 4.224.260 4.094.259 3.801.067 93 90 86 89

Septembar 3.680.002 3.986.611 4.044.140 4.568.276 4.117.408 90 102 103 112

Oktobar 4.174.574 4.365.597 4.430.590 4.112.814 3.988.643 97 90 91 96

Novembar 3.672.594 4.330.530 3.898.316 3.981.999 3.722.122 93 95 86 101

Decembar 3.990.479 3.975.220 3.989.023 4.317.779 4.279.837 99 107 108 107

Ukupno 44.346.991 46.759.009 47.119.758 48.032.149 44.707.481 93 95 96 101

Slika 18. Fakturisana i naplaćena potraživanja od vode i odvodnje u periodu 2016-2020.god.

Da se naplati potraživanja za vodu i odvodnju poklanja izuzetna pažnja, te da postoje uredne evidencije o ovome, vidljivo je iz pregleda naplaćenih računa po starosti.(Tabela 59.)


66

Tabela 59. Naplata “starih računa” i izdatih računa u 2020. godini

Uplate 2020.g. Domaćinstva

- vlastiti vodomjer

Domaćinstva - zajednički vodomjer

Ostali korisnici

Ukupno

Uplate do 31.12.2020. po računima izdatim do 31.12.2018.godine 705.543 1.286.441 309.865 2.301.849

Uplate do 31.12.2020. po računima izdatim do 31.12.2019.godine 1.026.750 1.681.880 1.857.766 4.566.396

Uplate do 31.12.2020. po računima izdatim do 31.12.2020. godine 12.610.314 13.184.163 12.013.972 37.808.450

Ukupne uplate "starih" i novih računa do 31.12.2020. 14.342.608 16.152.484 14.181.603 44.676.695

Do 31.12.2020. po osnovu izdatih računa u periodu I-XII 2020. naplaćeno je cca.37,8 miliona KM, a po osnovu starih potraživanja naplaćeno je 6,9 miliona KM (u 2019. naplata starih potraživanja iznosila je 7,9 milion KM.) Služba naplate u svojim redovnim aktivnostima, ali i putem posebno oformljenih mobilnih timova vrši stalne kontrole potrošača na terenu u cilju prikupljanja i ažuriranja svih relevantnih podataka o korisnicima usluga. U neposrednoj komunikaciji sa korisnicima usluga, u svakoj prilici se informišu i upozoravaju o posljedicama neplaćanja za izvršenu komunalnu uslugu. Odjel za kontrolu i nadzor, putem Tima za kontrolu i nadzor vodovodne i kanalizacione mreže vrši kontrolu nelegalne potrošnje i bespravnih korisnika naših usluga. I u ovom segmentu rada Preduzeće je bilo ometeno uvođenjem mjera Kriznog štaba FBIH i KS, na način da se naši kontrolori nisu mogli slobodno kretati i kontrolisati legalnost korištenja infrastrukture za vodosnabdijevanje, tako da su i rezultati slabiji. Ostvareni rezultati Odjela za kontrolu i nadzor (dio koji se odnosi na aktivnosti Tima za kontrolu vodovodne I kanalizacione mreže) su dati u narednoj tabeli: Tabela 60. Ostvareni rezultati Odjela za kontrolu i nadzor u 2019/2020. godini

2019 2020 2019 2020 2019 2020

Opis Jed. mj. privreda domaćinstva ukupno

Kontrolisano broj

potrošača 1.714 1.945 4.238 6.377 5.952 8.322

Utvrđeno nelagalno korištenje komunalne vodne usluge

broj potrošača

760 169 260 400 1.020 569

Ukupno je izdato faktura za novčanu naknadu po pitanju nelegalnog korištenja vode

broj

663.466 355.506

Ukupno je naplaćeno po osnovu nelegalne potrošnje vode

KM 94.537 68.148 192.549 172.503 287.086 240.651

Potpisano Ugovora o izmirenju naknade za neovlašteno korištenje komunalne vodne usluge

broj

217 199

Vrijednost potpisanih ugovora KM

362.072 213.522

Iznos naplaćenih sredstava po osnovu ugovora KM

169.252 116.412

Ukupno obračunatih faktura po pitanju odvodnje za privredne subjekte koji imaju vlastiti vodozahvat

KM

1.181.824 680.000

Ukupno naplaćenih faktura po pitanju odvodnje za privredne subjekte koji imaju vlastiti vodozahvat

KM

0 0

Ukupno je izdato faktura i profaktura u iznosu KM

2.869.596 1.434.772

7.5 Reklamcije potrošača U okviru Službe naplate djeluje „Centar za potrošače“. najveći broj reklamacija se odnosi na ispostavljene račune za vodu i odvodnju. Tabela 61. Reklamacije potrošača u 2020. godini

2020 god. Ukupan broj reklamacija na ispostavljene račune

Opravdano Neopravdano Nezavršeno

Reklamacije zaprimljene i obrađene na šalterima za reklamacije i informacije u „Centru

za potrošače” 3523 1458 608 1467

% 100% 41% 17% 42%


67

7.6 Cijena usluga Cijene vode i odvodnje, koje KJKP „Vodovod i kanalizacija“ Sarajevo primjenjuje od 01.12.2013. godine: Tabela 62. Struktura cijene usluge vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda – DOMAĆINSTVA

VARIJABILNI DIO U STRUKTURI CIJENE

Potrošeni m3 vode

≤ 5 m3 > 5 m3 ≤ 30 m3 > 30m3

Usluga snabdijevanja pitkom vodom (KM/m3) 0,70 0,84 1,17

Usluga odvodnje otpadnih voda (KM/m3) 0,30 0,36 0,50

PDV 0,17 0,20 0,28

Svega 1,17 1,40 1,95

PVN za korištenje voda (KM/m3) 0,01

PVN za zaštitu voda (KM/m3) 0,04

Svega 0,05

FIKSNI DIO U STRUKTURI CIJENE

Fiksni dio (KM/mjes.) 2,00

PDV 0,34

Svega 2,34

Tabela 63. Struktura cijene usluge vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda po 1 m3 -INSTITUCIJE


Usluga snabdijevanja pitkom vodom (KM/m3) 1,17

Usluga odvodnje otpadnih voda (KM/m3) 0,50

PDV 0,28

Svega 1,95


PVN za zaštitu voda (KM/m3) 0,04

Svega 0,05


Fiksni dio (KM/mjes.) 4,00

PDV 0,68

Svega 4,68

Tabela 64. Struktura cijene usluge vodosnabdijevanja i odvodnje otpadnih voda po 1 m3 - OSTALI KORISNICI


Usluga snabdijevanja pitkom vodom (KM/m3) 2,18

Usluga odvodnje otpadnih voda (KM/m3) 0,94

PDV 0,53

Svega 3,65


PVN za zaštitu voda-zagađivači (KM/m3) veliki srednji mali

0,20 0,10 0,04

Svega 0,21 0,11 0,05


Fiksni dio (KM/mjes.)

profil vodomjera

do 40mm 50-100mm 150 mm i više

4,00 20,00 40,00

PDV 0,68 3,40 6,80

Svega 4,68 23,40 46,80

Prosječna ostvarena cijena vode i odvodnje u 2020. godini iznosi 1,60 KM/m3 vode, a izračunata je na osnovu podatka o fakturisanom prihodu od vode i odvodnje i fakturisanim m3 vode. Cijena kojom se pokrivaju svi opravdani troškovi poslovanja iznosi 2,27 KM/m3 što je za 41% više od ostvarene cijene. Nedostajući poslovni prihod od prodaje vode i odvodnje, a kojim bi se pokrili poslovni rashodi iznosi cca. 16,0 miliona KM.


68

7.7 Stopa tekuće naplata Efikasnost naplate utiče na likvidnost preduzeća i sposobnost ViK-a da blagovremeno izmiruje dospjele obaveze. Tekuća naplata stavlja u odnos novčane prilive koji proističu iz naplate usluga i vrijednost fakturisane realizacije. U 2020. godini stopa tekuće naplate za vodu i odvodnju, uzeta na dan 15.01.2021.godine iznosi 85%. Tabela 65. Stopa tekuće naplate po kategorijama u 2018./2019./2020. godini

2020 % tekuće naplate za period po

računima izdatim za period

Stopa tekuće naplate po tipu potrošača I-XII

OKS- tekuća naplata na dan 15.01.2021. 82%

Privatne kuće - tekuća naplata na dan 15.01.2021. 88%

Privreda - tekuća naplata na dan 15.01.2021. 85%

Prosječan stopa tekuće naplate na dan 15.01.2021. 85%




Iz Tabele 65. se vidi da se prosječna stopa tekuće naplate zadnjih godina povećavala za 1%. U 2020. godini stopa naplate je ostala na istom nivou kao u 2019. godini zbog ograničenih mogućnosti naplate svojih usluga u godini kada je proglašena pandemija COVID-19. Isključivanje potrošača u toku 2020. godine iz snabdijevanja vodom kao najefikasnije mjere nije se sprovodilo u mjesecima kada je primjenjivan „lock down“, u periodu od marta do septembra 2020. godine, što je također utjcalo na smanjenje naplate potraživanja. Ali bez obzira na „lock down“ uz račune su se redovno slale potrošačima naših usluga opomene zbog neplaćenih računa. Platežna moć naših korisnika zbog mnogobrojnih otkaza usljed zatvaranja preduzeća u godini pandemije, se još više smanjila što je također uticalo na naplatu potraživanja naših usluga.

7.8 Potraživanja od kupaca u periodu 2010.- 2020. godine Iznosi potraživanja predstavljaju problem sa kojim se Preduzeće konstantno suočava. Rast potraživanja je u najvećoj mjeri rezultat neizmirenih obaveza potrošača iz kategorije domaćinstava, kao najbrojnije kategorije korisnika. Preduzeće nije uspjelo u cjelosti naplatiti usluge koje su pružene i u 2020. godini što je rezultiralo rastom ukupnih potraživanja Preduzeća. Preduzeće takođe ima veliki iznos potraživanja od potrošača iz kategorije privrede. Ukupna potraživanja od kupaca na dan 31.12.2020. godine iznose cca. 67,1 milion KM. U ovom iznosu je sadržan i dio potraživanja od cca 19,3 miliona KM nastalih neposredno nakon rata, za koje se pretpostavlja da se neće nikada naplatiti, jer se dijelom radi o zbirnim računima, koji glase na „kućne savjete“, te se kao takvi nisu mogli utužiti (cca 3,7 miliona KM), kao i o stanarima koji su privremeno stanovali u stambenim zgradama, te napustili mjesto stanovanja i nije ih moguće pronaći (cca 15,6 miliona KM).

Tabela 66. Nenaplaćena potraživanja po računima izdatim u 2020.godini

Opis Iznos KM

Saldo nenaplaćenih potraživanja na dan 31.12 .2019. 65.765.281

Privreda 306.823

Domaćinstva 1.050.191

Saldo nenaplaćenih potraživanja na dan 31.12.2020. 67.122.294


69

Slika 19. Trend kretanja potraživanja od kupaca od 2010. do 2020.godine

7.9 Sumnjiva i sporna potraživanja Korisnici usluga koji redovno ne izmiruju svoje obaveze se utužuju. Tokom 2020. godine putem nadležnog suda u Sarajevu utuženo je nenaplaćenih potraživanja za vodu i odvođenje otpadnih voda u iznosu od cca. 3,8 miliona KM i to prema kategoriji “Domaćinstva” cca. 3,7 miliona KM i prema kategoriji „Ostali korisnici“ cca. 0,1 milion KM. U periodu od 1996. do 2020. godine podneseno je tužbi u vrijednosti od cca. 123,4 miliona KM. Od toga naplaćeno je cca. 65,0 miliona KM (53%). Ukupno nenaplaćeni iznos po osnovu utuženja potrošača za period od 1996.-2020. godine iznosi cca. 58,5 miliona KM. Tabela 67. Realizacija sudskih sporova po tužbama za neplaćanje vode i odvodnje

Godina

Iznos ( KM) Naplaćeno od utuženog

(KM) Naplaćeno od

utuženog % Utuženo "Ostali korisnici"

Utuženo "Domaćinstva"

Utuženo ukupno

2020 131.488 3.675.883 3.807.372 2.932.001 -

1996. - 31.12.2020. 19.636.986 103.751.069 123.388.055 64.918.311 53%

Prema Pravilniku o naplati potraživanja za vodu, odvođenje i prečišćavanje otpadnih voda KJKP “Vodovod i kanalizacija“ d.o.o Sarajevo utuženje korisnika usluge se vrši u sljedećim periodima: a) korisnici usluge iz kategorije “ domaćinstva “ :

svi neplaćeni računi za period 01.01.-30.06. utužuju se u mjesecu decembru tekuće godine

svi neplaćeni računi za period 01.07.-31.12. tekuće godine, utužuju u mjesecu junu naredne godine. b) svi ostali korisnici

svi neplaćeni računi izdati u period 01.01.-31.12.tekuće godine ,utužuju se u mjesecu novembru naredne godine.

Uprava preduzeća može po potrebi donijeti odluku kojom će utvrditi i druge periode utuženja. Takva odluka (broj 09-08/19) je donesena od strane Nadzornog odbora 08.11.2019.godine.


70

8 LJUDSKI RESURSI

8.1 Broj radnika Prosječan broj radnika u 2020. godini, izračunat na bazi stanja na kraju mjeseca, iznosi 893. Na dan 31.12. 2020. godine preduzeće je imalo 874 radnika. Prosječan broj radnika na bazi ukalkulisanih sati rada za 2020 godinu je 912 radnika (prošle godine iznosio je 944).Ovi pokazatelji su izračunati na osnovu podataka o isplaćenim platama radnika. Na osnovu prikazanih podataka u sljedećoj tabeli, evidentan je rast broja radnika u periodu od 2016. do 2018. godini, a prosječan broj radnika u 2019. i 2020. godini se smanjivao za 3% u odnosu na 2018., odnosno 2019. godinu. Tabela 68. Prosječan broj radnika prema stanju na kraju mjeseca

Prosječan broj uposlenika na bazi stanja krajem mjeseca

2016 2017 2018 2019 2020

KJKP "ViK" 878 885 949 916 893

Trend kretanja broja radnika 0% 1% 7% -3% -3%

Slika 20. Trend kretanja broja radnika u periodu 2016.-2020.godine

8.2 Fluktuacija radnika Tabela 69. Fluktuacija radnika u 2020. godini-1 Tabela 70. Fluktuacija radnika u 2020. godini-2

Mjesec Priliv

radnika (1)

Odliv radnika

(2) Stanje (3)=(PS*)+(1)-(2)

Stanje na početku 2020. godine 821

Januar 1 1 821 Februar 29 5 845 Mart 67 2 910 April 0 2 908 Maj 17 2 923 Juni 1 1 923 Juli 1 4 920 August 0 2 918 Septembar 0 7 911 Oktobar 0 31 880 Novembar 0 0 880 Decembar 60 66 874

UKUPNO 176 123 874

*početno stanje

Stanje 01.01.2020. 821

PRILIV RADNIKA

na neodređeno 1

na određeno 175

Pripravnici 0

ukupno 176

ODLIV RADNIKA

Penzionisani 20

Umrli 7

Otkazi

otkaz zapolenim na određeno vrijeme

0

otkaz zapolenim na neodređeno vrijeme

92

Sporazumni raskid 3

Istek Ugovora 0

Neplaćeno odsustvo 1

Promjena statusa

prešli u određeno 0

pripravnik 0

ukupno 123

Stanje 31.12.2020. 874


71

8.3 Kvalifikaciona struktura radnika Prosječan broj radnika prema stanju na kraju mjeseca prema kvalifikacionoj strukturi je sljedeći: Tabela 71. Kvalifikaciona struktura radnika u 2016/17/18/19/20.godine

Kvalifikacija 2016.g. 2017. 2018. 2019. 2020. % indeks

2020 20/19

VSS Visoka stručna sprema 98 101 113 111 106 12% 95

VIŠ Viša stručna sprema 37 32 16 19 19 2% 100

VKV Visoko kvalifikovani radnik 184 202 210 212 188 21% 89

SSS Srednja stručna sprema 194 211 242 245 238 27% 97

KV Kvalifikovani radnik 270 235 252 239 233 26% 97

PK Polu kvalifikovani radnik 53 35 32 31 30 3% 97

NK Nekvalifikovani radnik 42 69 85 59 80 9% 136

Svega 878 885 949 916 893 100% 97

Slika 21. Kvalifikaciona struktura radnika

Kao što se vidi iz Tabele 71. i Slike 21. najveći broj uposlenika su radnici sa srednjom stručnom spremom (SSS) i ima ih 238 (27%).

8.4 Lična primanja radnika Preduzeće je u 2020. godini vršilo isplatu plata zaposlenicima po koeficijentima složenosti poslova svakog

zaposlenika iz važećeg Pravilnika o platama. Osnovna neto plata svakog zaposlenika, prije oporezivanja, bila je

proizvod satnice prije oporezivanja od 2,31 KM, odgovarajućeg koeficijenta složenosti poslova koje zaposlenik

obavlja i broja izrađenih sati za normalne uslove i rezultate rada. Apsolutna i indeksna odstupanja uporednih

podataka iz 2019. i 2020. godine po kvalifikacionim spremama rezultat su različitih činjenica kao što su: izmjene

ličnih odbitaka i poreznih podsticaja kod pojedinih zaposlenika zbog izmijenjenog broja izdržavanih članova

porodice, povećanje neto plaća po osnovu većih stopa minulog rada u 2020. godini u odnosu na 2019. godinu

kod dugogodišnjih zaposlenika preduzeća, manje neto plaće po osnovu manjih stopa minulog rada kod

novouposlenih koji su zamijenili penzionisane zaposlenike i slično.

Prosječno isplaćena neto plata u 2020. godini iznosila je 1.213 KM i približno je ista kao što je bila u 2019 godini

(1.217 KM).


72

Tabela 72. Prosječna neto plata po kvalifikacijama radnika i za preduzeće u petogodišnjem periodu 2016-2020. godina (u KM)

Kvalifikacija 2016. 2017. 2018. 2019. 2020. % '20/'19

VSS Visoka stručna sprema 1.699 1.716 1.736 1.748 1.758 101%

VIS Viša stručna sprema 1.436 1.542 1.559 1.562 1.545 99%

VKV Visoko kvalifikovani radnik 1.242 1.312 1.318 1.295 1.305 101%

SSS Srednja stručna sprema 1.055 1.172 1.170 1.150 1.162 101%

KV Kvalifikovani radnik 1.004 1.077 1.098 1.065 1.080 101%

PKV Polu kvalifikovani radnik 795 891 922 926 934 101%

NKV Nekvalifikovani radnik 698 879 911 828 884 107%

PROSJEČNA neto PLATA U KJKP "ViK" 1.134 1.216 1.225 1.217 1.213 100%

Ako se iz prosječne plate izuzme dio za minuli rad, prekovremeni rad, noćni rad, rad na praznik i po osnovu stimulacije, onda je prosječna osnovna plata na nivou preduzeća za 2020. godinu iznosila 1041 KM.

Tabela 73. Prosječna osnovna plata na nivou preduzeća za petogodišnji period 2016-2020. godina

KJKP "ViK" d.o.o. Sarajevo

Prosječna osnovna plata (u KM)

2016. 2017. 2018. 2019. 2020.

951 1033 1043 1041 1041

Isplata naknade za ishranu u 2020. godini vršena je u skladu sa članom 14. tačka 2. podtačka b) Pravilnika o

primjeni Zakona o porezu na dohodak, na osnovu čega se zaposlenicima po danu prisustva na poslu vršio

obračun i isplata naknade za ishranu u toku rada (topli obrok) u visini od 1% od prosječne neto plaće isplaćene u

Federaciji BiH, prema posljednjim objavljenim podacima Federalnog zavoda za statistiku.

Regres za korištenje godišnjeg odmora za 2020. godinu isplaćen je u jednakom iznosu za sve zaposlenike, u

visini 450 KM, što predstavlja iznos od 50 % prosječne neto plade u Federaciji BiH u prethodna tri mjeseca

prema posljednjim objavljenim podacima Federalnog zavoda za statistiku.14

Naknada troškova prevoza na posao i sa posla isplaćivana je u gotovini u visini stvarne cijene karte u gradskom

i javnom saobraćaju u skladu sa Pravilnikom o radu (član 101.).

8.5 Spolna i starosna struktura radnika

Slika 22. Spolna struktura radnika

14 Odluka o isplati regresa za 2020. god. br. 318/20

Tabela 74. Starosna i spolna struktura radnika decembar 2020 godine

Starost Ukupno Žene Muškarci

od 19 do 24 godine 13 0 13

od 25 do 29 godina 26 3 23

od 30 do 34 godine 62 4 58

od 35 do 39 godina 81 13 68

od 40 do 44 godine 107 17 90

od 45 do 49 godina 165 31 134

od 50 do 54 godine 168 22 146

od 55 do 59 godina 182 33 149

od 60 do 64 godine 103 24 79

Ukupno 907 147 760


73

Tabela 75. Trend starosne dobi radnika u petogodišnjem periodu

Starosna dob radnika

od 20 do 40 godina od 40 do 65 godina

2015 26% 74%

2016 29% 71%

2017 32% 68%

2018 36% 64%

2019 23% 77%

2020 20% 80%

Starosna struktura radnika je nepovoljna, a prosječna starost radnika od 49,1 godina (u 2019. je bila 47,3 godina). Starost uposlenika se povećava, smanjuju im se radne sposobnosti, a ne dolaze novi ljudi na koje bi se prenijela, specifična znanja i vještine koja su potrebna za obavljanje poslova. U OJ „Pogon kanalizacija“ i „Pogon Vodovod“ stalno je prisutan nedostatak potrebnih nekvalifikovanih radnika što je za zadovoljavajuće obavljanje radnih zadataka postao otežavajući faktor.

8.6 Korištenje radnog vremena U 2020. godini u odnosu na 2019. godinu, bile su veće isplate radnicima po osnovu tzv. „redovnog rada“ za 25%. „Ostali rad“ u 2020. godini (bolovanja, noćni rad, prekovremeni rad i rad na praznike, kao i stimulacije) smanjen je ukupno za 19% u odnosu na 2019. godinu. Na ovo smanjenje je najviše uticalo smanjenje u kategoriji „prekovremeni rad“ - za 55%. Zanimljiv podatak je da je kategorija bolovanja bila manja u 2020. godini nego u 2019. godini bez obzira na pandemiju COVID-19. Tabela 76. Korištenje radnog vremena

Opis 2016 2017 2018 2019 2020 Indeks 1 2 3 4 5 6 6/5 6/2

Redovan rad 11.214.486 11.412.458 10.109.751 9.767.429 12.199.463 125 109

Ostali rad: 555.530 643.681 1.004.058 893.568 724.416 81 130

Prekovremeni rad 87.625 49.332 302.339 153.680 68.455 45 78

Bolovanje 164.422 359.110 406.878 455.758 352.383 77 214

Rad na praznik 62.665 37.190 66.532 59.776 58.002 97 93

Noćni rad 204.038 150.550 194.825 183.360 180.298 98 88

Radni učinak (stimulacija) 36.780 47.499 33.484 40.994 65.280 159 177

UKUPNO 11.770.016 12.056.139 11.113.809 10.660.997 12.923.880 121 110

8.7 Oboljenja i invaliditet uposlenika Na osnovu podataka kadrovske službe KJKP „ViK“ za 2020. godinu može se konstatovati da je ukupan broj invalida II kategorije 85 ili 10%, ( izračunat na bazi stanja broja radnika na kraju mjeseca). Ovako veliki broj radnika sa umanjenom radnom sposobnošću u velikoj mjeri otežava normalan proces rada zbog korištenja bolovanja i čestog izostajanja s posla.


74

9 ULAGANJA I RAZVOJ SISTEMA

9.1 Subvencije Budžeta Kantona Sarajevo U Budžetu Kantona Sarajevo - Ministarstvo komunalne privrede i infrastrukture za 2020. godinu su planirana finansijska sredstva za KJKP “Vodovod I kanalizacija” u iznosu od 3.501.000 KM. U periodu 01.01.-31.12.2020. u Preduzeće je doznačen iznos od 2.575.400 KM. Od ukupno planiranih sredstava subvencije u 2020. godini preduzeću je doznačeno ukupno 274.400 KM prema pozicijama prikazanim u donjoj tabeli. Tabela 77. Subvencije javnim preduzećima iz Budžeta Kantona Sarajevo

Sub analitika Opis Budžet KS za 2020

godinu

Izmjene i dopune Budžeta KS za 2020

godinu

Doznačeno u "ViK" do 31.12.2020

godine

WAO006 Čiščenje uličnih slivnika, ulaznih građevina i kanala za atmosferske vode

300.000 - 274.400

WAO023 Sufinasiranje održavanja prečistača Butila 1.000.000 - 0

WAO029 Subvencioniranje troškova iz segmenta zajedničke komunalne potrošnje izvor 50

- 1.000.000

(Butila-EU pomoć) 0

9.2 Kapitalni transferi iz Budžeta Kantona Sarajevo U 2020. godini Budžetom Kantona Sarajevo planirana su i doznačena sredstva kapitalnog transfera kako je prikazano u sljedećoj tabeli: Tabela 78. Kapitalni transferi iz Budžeta Kantona Sarajevo

Sub analitika

Opis Budžet KS za 2020 godinu

Izmjene i dopune

Budžeta KS za 2020 godinu

Doznačeno u "ViK" do

31.12.2020 godine

Kapitalni transferi neprofitnim organizacijama 1.650.232 1.000.000 1.000.000

WAU050 Projekat sanacije vod.sistema putem ViK-a - vlastito učešće za kredit EBRD - plaćanje PDV-a 1.650.232 1.000.000 1.000.000

Kapitalni transferi javnim preduzećima 1.301.000 1.501.000 1.301.000

WAU023 Rekonstrukcija vodovodne mreže putem KJKP VIK 1.000 - 0

WAU072 Smanjenje gubitaka na vodovodnoj mreži 1.300.000 1.501.000 1.301.000

UKUPNO: 2.951.232 2.501.000 2.301.000

9.2.1 Nabavka stalnih sredstava iz sredstava doznačenih iz Budžeta KS i iz vlastitih sredstava

U 2020. godini izvršila se nabavka sljedećih stalnih sredstava iz sredstava doznačenih iz Budžeta Kantona Sarajevo i iz vlastitih sredstava (iznosi su u KM bez PDV-a):

Tabela 79. Nabavka stalnih sredstava

Opis Vlastita sredstva Dotacije iz Budžeta KS

Vodomjeri 109.874,13 51.351,67

Kancelarijski namještaj 26.286,07

Računarska oprema 32.176,00

Alati i pogonska oprema 148.019,92 30.219,20

Licence 79.257,00

Ukupno 395.613,12 81.570,87

Sveukupno 477.183,99


75

9.3 Sredstva iz budžeta Općina U izvještajnom periodu Uprava Preduzeća je obavila sastanke sa predstavnicima lokalnih zajednica u Kantonu Sarajevo. Zajednički zaključak je da se saradnja VIK-a i opština podigne na puno veći nivo i zajednička koordinacija po pitanju realizacije projekata u narednom periodu. Kao rezultat novog pristupa u rješavanju problema potpisani su sljedeći sporazumi za rekontrukciju vodovodne i kanalizacione mreže: Općina Stari Grad – KJKP ViK Sporazum naš broj 402/20 od 20.08.2020. godine na iznos od 14.094,92 KM. Predmet Sporazuma: Realizacija projekta rekonstrukcija kanalizacione mreže u ulici Bakije sokak“ Izvođač radova: „ViK“ Općina Stari Grad – KJKP ViK Sporazum naš broj 300/20 od 19.06.2020. godine na iznos od 42.740,89 KM. (sa PDV) Predmet Sporazuma: Rekonstrukcija cjevovoda DN 100mm u dužini cca 250 m u ulici Hasana Kaimije Izvođač radova: po izboru Općine; ViK će izvoditi montažne radove Općina Stari Grad – KJKP ViK Sporazum naš broj 220/20 od 06.05.2020. godine na iznos od 25.000 KM. (sa PDV) Predmet Sporazuma: Izgradnja hidrofleks stanice u rezervoaru Boguševac i rješavanje vodosnabdijevanja dijela ulice Bostarići Izvođač radova: ViK Općina Centar – KJKP ViK Sporazum naš broj 233/20 od 12.05.2020. godine na iznos od 71.516,63 KM (sa PDV) Predmet Sporazuma: rekonstrukcija kanalizacione mreže u ulici Mali Soukbunar Izvođač radova: KJKP ViK Investitor: Općina Centar Općina Centar – KJKP ViK Ugovor naš broj 633/20 od 31.12.2020.. godine na iznos 50.000 KM (sa PDV) Predmet Ugovora: izrada pumpne stanice Gornji Kromolj Izvođač radova: KJKP ViK Investotor: Općina Centar Općina Centar – KJKP ViK Ugovor naš broj 549/20 od 12.11.2020.. godine na iznos 32.252,36 KM (sa PDV) Predmet Ugovora: polaganje PHD cijevi DN2“ i DN6/4“, izrada priključaka kao i veza priključaka 100/2“, nabavka i ugradnja hidrofleks postrojenja u naselju Poljine Izvođač radova: KJKP ViK Investotor: Općina Centar Općina Vogošća –KJKP ViK Sporazum naš broj 258/20 od 29.05..2020. godine na iznos od 234.941,19 KM ( sa PDV) Predmet Sporazuma: izrada kanalizacionih priključaka na području Općine Vogošća, naselje Hotonj IV Izvođač radova: KJKP ViK Investitor: Općina Vogošća Općina Novi Grad –KJKP ViK Sporazum naš broj 494/20 od 12.10.2020. godine na iznos od 40.000 KM Predmet Sporazuma: izvođenje radova hitne intervencije na vodovodnoj i kanalizacionoj mreži na području Općine Novi Grad Izvođač radova: KJKP ViK


76

Investitor: Općina Novi Grad Općina Novi Grad –KJKP ViK Sporazum naš broj 103/20 od 13.03.2020. godine na iznos od 50.000 KM Predmet Sporazuma: Rekonstrukcija postojećeg cjevovoda i izmještanje potisnog cjevovoda DN500 i distributivnog cjevovoda DN400 u dijelu ulice Bulevar Meše Selimovića, vezano za način rekonstrukcije pješačke i biciklističke staze u dijelu ulice Bulevar Meše Selimovića, nakon rekonstrukcije postojećeg cjevovda i izmještanja potisnog cjevovoda na navedenoj trasi. Izvođač radova: KJKP ViK Investitor: Općina Novi Grad Općina Novi Grad –KJKP ViK Sporazum naš broj 350/20 od 13.07.2020. godine na iznos od 67.518,44 KM Predmet Sporazuma: Izmještanje vodovodnih instalacija DN150 i DN100 u dijelovima ulica Brezanska, Safeta Ahmetspahića i dijelu ulice Asima Čamdžića (cca 54 metra). Izvođač radova: KJKP ViK Investitor: Općina Novi Grad Općina Novo Sarajevo–KJKP ViK Ugovor naš broj 449/19 od 24.12.2019. godine na iznos 156.047,25 KM Predmet Ugovora: radovi na rekonstrukciji – sanaciji vodovodne mreže u ulici Muhameda ef. Pnadže : Izvođač radova: KJKP ViK Investotor: Općina Novo Sarajevo Anex Ugovora br. 449/2019; naš broj 606/20 od 22.12.2020. godine na iznos od 162.310,64 KM (sa PDV) Predmet Sporazuma: izvođenje radova hitne intervencije na vodovodnoj i kanalizacionoj mreži na području Općine Novi Grad Izvođač radova: KJKP ViK Investitor: Općina Novi Grad Općina Novo Sarajevo–KJKP ViK Ugovor naš broj 361/20 na dan 17.07.2020. godine na iznos 28.941,42 KM (sa PDV) Predmet Ugovora: Izgradnja vodovodne mreže u dijelu ulica Ruđera Boškovića - Humska Izvođač radova: po izboru Općine Investotor: Općina Novo Sarajevo shodno Sporazumu o sufinansiranju projekata iz Budžeta KS za 2020. godinu od namjenskih sredstava – vodne naknade Općina Ilidža – KJKP ViK Sporazum naš broj 405/20 od 20.08.2020. godine na iznos 17.718,48 KM Predmet Sporazuma: Izmještanje vodovodnih instalacija DN150 i DN100 mm u dijelovima ulica Dr. Halid Bega Hrasnice i Put Famosa u dužini cca 110 metara. Izvođač raova: KJKP ViK Investotor: Općina Ilidža Općina Ilidža – KJKP ViK Sporazum naš broj 362/20 od 17.07.2020. godine na iznos 27.680,51 KM Predmet Sporazuma: Izmještanje vodovodnih instalacija DN400 i DN200 mm u dijelovima ulica Dr. Halid Bega Hrasnice i Put Famosa u dužini cca 80 metara, vezano za izgradnju kružnog toka na saobraćajnici Ilidža-Hrasnica sa tramvajskim pojasom. Izvođač raova: KJKP ViK Investotor: Općina Ilidža


77

9.4 Krediti

9.4.1 Evropska banka za rekonstrukciju i razvoj (EBRD) U cilju sanacije sistema za vodosnabdijevanje izrađen je projektni prijedlog za projekat „Sanacija vodovodnog sistema Kantona Sarajevo“, a koji je u skladu sa Strateškim opredjeljenjem Kantona Sarajevo 2017-2020.godina. Projekat Sanacija vodovodnog sistema, planira se realizirati iz sredstava kredita Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD-a). Planirano je da se realizacija kredita odvija u tri tranše, a radi se o ukupnim sredstvima od 25,0 miliona Eura. U decembru 2019. godine počela je rekonstrukcija tri pumpne stanice - Bačevo, Alipašin Most i Centar – čime je otpočela i realizacija kredita Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) za rekonstrukciju vodovodne mreže u Kantonu Sarajevo. Aktivnosti koje su se odvijale do 31.12.2020 godine na projektu koji se finansira iz kreditnih sredstava Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) su:

17.06.2020. potpisan ugovor za rekonstrukciju distributivnog cjevovoda LOT 1 sa izvođačem radova Mibral d.o.o. Sarajevo u vrijednosti od 1.110.004,74 EUR bez PDV-a.

22.09.2020.god. potpisan je ugovor za rekonstrukciju potisnog cjevovoda LOT 2 sa izvođačem radova Mibral d.o.o. Sarajevo. U vrijednosti radova od 1.361.639,47 EUR bez PDV-a.

Rekonstrukcija pumpnih stanica

- Montaža kranskih staza za sve pumpne stanice završena. Postavljeni kranovi ispitani i dobivene su upotrebne dozvole.

- Izvršena narudžba opreme za hidro - mašinski dio radova, isporuka se očekuje krajem septembra dio opreme dok će se sva oprema isporučiti sredinom novembra 2020.

- Isporučeni su pumpni agregati na skladište izvođača radova: 1. 23.03.2020. KSB pumpe poz. 3.A.1.2.09, 3.A.1.2.05, 3.A.1.2.10 i 3.A.1.2.06. PS Centar – pravac

Crni Vrh 2 komada i pravac Bjelave 3 komada. 2. 27.04.2020. KSB pumpe poz. 11, 12 i 13 PS Bačevo – pravac Mojmilo 3 komada. 3. 20.05.2020. KSB pumpe poz. 16; PS Alipašin Most – pravac Centar 3 komada. 4. 27.05.2020. KSB pumpe poz. 10 - PS Bačevo pravac Alipasin Most, 2 komada i poz. 3.A.1.2.01 i

3.A.1.2.02. - PS Centar pravac Podhrastovi, 3 komada. 5. 13.08.2020. KSB pumpe poz. 13 i 14 – PS Alipašin most 2 komada. - Mašinski i ručni iskop kablovskih rovova, i polaganje SN kablova u iste sa svim pratećim

elementima – završeni radovi (ugovoren je iskop od 6.1 km kablovskog rova, odnosno položeno cca 25 km SN kablovskih veza).

- Polaganje PEHD cijevi za provlačenje optičkih kablova i uvezivanje svih bunarskih postrojenja na komandni podcentar Bačevo - izvršenih radova je cca 97 % (ugovoreno je 6.1 km).

- Izgradnja nove bunarske trafostanice – TS Bunar 18 je završena u toku je tehnički prijem objekta. - Izvršeni su građevinski radovi na izgradnji nove trafostanice br.3 (TS 3) uz PS Bačevo. - Izvršena je izgradnja svih niskonaponskih ormara (3 sekcije) preko kojih će se napajati pumpni

agregati u PS Bačevo. Isti su pregladani i testirani kod Izvođača radova u proizvodnoj hali. U narednom periodu slijedi njihova montaža.

- Unutar PS Bačevo montirano je srednjenaponsko postrojenja, kao i ugradnja kablovskih nosača za polaganje novih srednjenaponskih i niskonaponskih kablova i pušteni u rad.

- Metodologija izmjene srednjenaponskih veza na Izvorištu Bačevo je usaglašena između Investitora, Izvođača, Nadzora i Elektrodistribucije. Desna strana napajanja izvorišta (od Velik Aleje prema PS Bačevo) srednjenaponske mreže je puštena pod napon. Izvršena je rekonstrukcija svih bunarskih postrojenja (srednjenaponske opreme na bunarskim posrtojenja) izuzev zamjene transformatora na bunaru MB 2. Sa ljeve strane urađena je rekonstrukcija bunareva MB 3, MB 5, MB 6 i MB 7. te će se u narednom periodu nastaviti sa radovima na zamjeni srednjenaponske opreme na preostalih 5 bunarskih postrojenja (bunari MB 8, MB 11, MB 10, AB 1 i AB 3).


78

- Izvršena je izgradnja svih niskonaponskih ormara preko kojih će se napajati pumpni agregati u PS A.Most, PS Centar. Isti su pregladani kod Izvođača radova u proizvodnoj hali. U narednom periodu slijedi njihova montaža.

- U PS A. Most završeni su građevinski radovi na izgradnji nove trafostanice (TS3). - U PS Centar Elektrodistribucija je izvršila zamjenu dijela SN kablova kojim se napaja ova pumpna

stanica, što također spada pod radove ove rekonstrukcije. Završeni su građevinski radovi unutar pumpne stanice, kao i priprema prostora za smještanje niskonaponskih ormara i srednjenaponskog bloka.

- Većina opreme i materijala koja je predviđena za ugradnju na pumpnim stanicama, kao i šahtovima, odobrena je od strane PIU tima i već nabavljena. PS Centar:

- Zamjena srednjenaponske (SN) opreme, transformatora i SN postrojenja, te puštanje istih u rad. Radovi na ovim postrojenjima završeni,

- Postavljanje dijela PNK nosača u cijevnoj galeriji, - Montaža novih niskonaponskih (NN) ormara, puštanje istih pod napon kao i priprema za spajanje

novih pumpi preko novih NN ormara, - Montaža novog telemetrijskog ormara. - PS A.Most: - Montaža novih niskonaponskih (NN) ormara, - Postavljanje dijela PNK nosača u cijevnoj galeriji. - Izvorište Bačevo: - Zamjena srednjenaponske (SN) opreme, transformatora i SN postrojenja, te puštanje istih u rad na

svim bunarskim postrojenjima kao i postrojenju Filter Bosna. Radovi na ovim postrojenjima završeni,

- Puštanje nove TS Bunar 18 u rad. Završena procedura tehničkog prijema i izdata dozvola za upotrebu,

- Puštanje novog transformatora TR 3 u sklopu TS Bačeo, čime su obezbijeđeni uslovi za rekonstrukciju na postoječim transformatorima TR1 i TR2 TS Bačevo,

- Montirano i pušteno u rad novo SN postrojenje u PS Bačevo, - Montaža novih niskonaponskih (NN) ormara, - Postavljanje PNK nosača u cijevnoj galeriji, - Izrada NN prostorije u mašinskoj hali – radovi u toku. - Za sve objekte Izvođač radova je dobio neophodne podatke za izradu SCADA sistema. Izrada

istog je u toku. - Regulacioni šahtovi: Baruthana, Grličića Brdo: - Obezbijeđeni uslovi Izvođaču radova za izradu istih (dozvole, saglasnosti…).

Rekonstrukcija vodovodne mreže – lot 1 i lot 2

- 19.06.2020.godine izvršena je primopredaja dokumentacije između Investitora, Nadzora i Izvođača radova,

- 23.06.2020.godine sa predstavnicima nadzora i izvođača obišli su se lokaliteti Dumače i Hasana Bibera i time izvođač radova uveden u posao.

- Na lokalitetu Dumača izvedeni su predviđeni radovi. Ostalo je ukidanje tri priključka u ulici Barica. Izvođač radova je potrebno da se vrati na ovaj lokalitet i završi radove.

- Radovi na polaganju cjevovoda DN 400 mm u dužini cca 430 m u ulici Hasana Bibera su završeni, novopoloženi cjevovod uvezan i pušten u sistem vodosnabdijevanja.

- Radovi u ulici Lepenička su utoku. Položeno je 98% cjevovoda DN 150 mm, 70% cjevovoda DN 100 te oko 50% prebačeno je kućnih priključaka. Obzirom da prema projektnoj dokumentaciji se nemogu svi priključci prebaciti na novopoloženu mrežu izvršeno je doprojektvanje te predmjer dostavljen izvođaču radova kako bi isti dali svoju ponudu.

- Na dionicama u okviru LOT-a 2 izvode se radovi na dionici Veterina - Šentada (rekonstrukcija potisnog cjevovoda DN 500 mm) izvedeno 90% radova.

- 19.06.2020.godine izvršena je primopredaja dokumentacije između Investitora, Nadzora i Izvođača radova,


79

- 23.062020.godine sa predstavnicima nadzora i izvođača obišli su se lokaliteti Dumače i Hasana Bibera i time izvođač radova uveden u posao.

- Na lokalitetu Dumača izvedeni su radovi na polaganju i uvezivanju 1100 m cjevovoda DN 200 mm. Trenutno se izvode radovi na preostalim dionicama.

- Radovi na polaganju cjevovoda DN 400 mm u dužini cca 430 m u ulici Hasana Bibera su završeni, novopoloženi cjevovod uvezan i pušten u sistem vodosnabdijevanja.

- Upućeni su zahtjevi za odobrenja u nadležnim institucijama za lokalitet Lepenička cesta. Po dobivanju odobrenja za prokop i odobrenja za izmjenu režima saobraćaja započeće se radovi na rekonstrukciji cjevovoda profila DN 150 i DN 100 mm u dužini cca 1600 m.

10 Opis glavnih rizika u poslovanju preduzeća U ovoj tački Izvještaja prikazani su najznačajniji rizici i pretpostavke koje su identificirani u internom dokumentu „Strategija rizika za 2020“, a koji mogu imati značajan utjecaj na ostvarivanje ciljeva i rezultata poslovanja preduzeća. Procjena uticaja rizika na ostvarenje ciljeva preduzeća se ocjenjuje prema značaju uticaja ocjenama od 1-9. U ovom izvještaju ćemo navesti samo rizike sa „jako značajnim uticajem“ koji su ocjenjeni sa ocjenom 9. Tabela 80. Glavni rizici u poslovanju preduzeća

Faktori koji utiču na rizik Aktivnosti za smanjenje rizika

1 Rizik neprimjenjivanja ekonomske cijene vode

Nedostatak finansijskih sredstava za izmirenje operativnih troškova zbog neekonomske cijene vode;

Nedefinisanje mjera Osnivača za finansiranje računa socijalno ugroženih kategorija stanovništva.

Neusklađenost načina formiranja cijena ili nadoknade razlike u cijeni za vodovodne i kanalizacione usluge suprotno odredbama člana 22. Zakona o komunalnim djelatnostima

Nekonomska cijena vode i ne primjena člana 22. Zakona o komunalnim djelatnostima, dovodi do neizmirivanja troškova poslovanja;

Pokrenuti incijativu prema resornom ministarstvu za izradu plana subvencioniranja socijalno ugrožene kategorije stanovništva.

2 Rizik pojave incidentnog zagađenja vodovodnog sistema

Prodor terenskih voda u distributivni sistem usljed kvara na cjevovodu;

Neispunjavanje sanitarno-tehničkih uslova na vodnim objektima;

Korištenje dvojnog snabdijevanja (iz javnog vodovoda i lokalnog vodovoda);

Radovi na distributivnom sistemu;

Angažman nadležnih inspekcija;

Nedozvoljene aktivnosti u zonama sanitarne zaštite izvorišta;

Zastoj u doziranju hlora na objektima Pogona vodovod.

Efikasnije opravke kvarova uz poduzimanje odgovarajućih sanitarno-tehničkih mjera zaštite;

Vršiti sanitarno-higijensku kontrolu objekata i poduzimati korektivne i preventivne mjere;

Poduzeti zakonske mjere za ukidanje dvojnog snabdjevanja I bespravnih radova na cjevovodima;

Nadležnim inspekcijama i ministarstvima skretati pažnju na najvažnije rizike;

Obezbjediti zaštitu i kontrolu vodozaštitnih zona

Redovno održavanje uređaja i instalacija za hlorinaciju.

3 Rizik od nemogućnosti finansiranja

Nemogućnost izvršavanja obaveza prema dobavljačima, zaposlenicima i dr. obaveza dovodi do rizika likvidnosti;

Otežana naplata potraživanja zbog neplaćanja računa od strane korisnika.

Nedostatak finansijskih sredstava za izmirivanje obaveza;

Neekonomska cijena usluga.

4 Rizik nepoštivanja važećih zakonskih propisa Zakona o komunalnoj djelatnosti i Uredbe od strane Općina i


80


uposlenika

Rizik samoinicativnog priključenja na javni vodovodni i kanalizacioni sistem bez provedene zakonske procedure i izdavanja građevinskih dozvola.

Rizik neblagovremenog izdavanja građevinskih dozvola, urbanističkih saglasnosti i odobrenja za rad od nadležnih organa;

Nedovoljna koordinacija i usaglašenost evidencija saglasnosti između KJKP VIK i nadležnih institucija za izdavanje saglasnosti;

Rizik bespravno izgrađenih objekata;

Rizik nedostatka elaborata od strane izvođača radova.

Rizik malog broja priključaka u odnosu na broj izdatih saglasnosti;

Rizik izvođenja vodovodnih priključaka prije adekvatne odvodnje otpadnih voda

Pojačana kontrola na terenu

Odgovorno ponašanje svih učesnika u procesu

Inoviranje postojećih procedura u -Preduzeću kojima će se detaljnije odrediti obaveze i odgovornosti.

Kažnjavanje nedozvoljenih radnji urađenih mimo zakonskih procedura

Poboljštati saradnju Tehničkih službi preduzeća

Poboljšati saradnju sa nadležnim inspekcijskih organa na suzbijanju nelegalnih radnji

5 Rizik izgradnje i priključ. sistema vodosnabdijev. bez izgrađenog kanalizacionog sistema ili propisno izgrađene

septičke jame

Rizik izgradnje kanalizacionog sistema, na prostorima na kojima nema izgrađenog kanalizacionog sistema, niti propisno izgrađene septičke jame može uticati na sanitarno-higijenski aspekt koji ugrožava vodosnabdijevanje i izaziva ostale negativne efekte po okolinu;

Rizik nezakonitog ugovaranja izvođenja priključaka između investitora i izvođača radova pa time i bespravnog priključenja.

Rizik predaje geodetskih elaborata sa netačnim parametrima u Katastar podzemnih instalacija.

Pojačati kontrolu na terenu;

Izmjena zakona o katastru podzemnih instalacija

6 Rizik nedovoljnog broja podataka o kvalitetu vode na kraškim vrelima potrebnih za pravovremeno poduzimanje

preventivnih i korektivnih akcija

Nagla zamućenja kraških vrela nakon padavina;

Nedostatak opreme za monitoring kvaliteta vode na kraškim vrelima;

Neredovno praćenje mutnoće i rezidualnog hlora na objektima vodovoda;

Neispravnost opreme za monitoring kvaliteta vode na objektima vodovoda.

Planirati i nabaviti opremu potrebnu za monitoring fizičko-hemijskih parametara kvaliteta vode na pojedinim vrelima;

Redovno servisirati i održavati opremu za monitoring na tehnološkim objektima Pogona vodovod.

7 Rizik neadekvatnog transporta gasnog hlora

Transport boca se vrši sa improvizovanim vozilom-kamionom, bez adekvatne zaštite za prevoz opasnih materija – hlor.

Potrebno je hitno nabaviti specijalno vozilo za transport i izvršiti obuku vozača koji će upravljati ovim vozilom.

8 Rizik likvidnosti

Nemogućnost blagovremene naplate potraživanja može dovesti do rizika likvidnosti i neispunjenja odredbi Zakona finansijskom poslovanju koji je stupio na snagu 01.01.2017 god., a kojim je preduzeće nelikvidno ako kasni više od 60 dana u izvršenju jedne ili više kratkoročnih novčanih obaveza, čiji iznos prelazi 20% iznosa njegovih kratkoročnih obaveza

Obaveze za tužbe od strane zaposlenika za novčane nadoknade razlika po Kolektivnom

Ekonomska cijena usluga.


81


ugovoru; Visoki troškovi električne energije, te visoki

troškovi održavanja i nabavke zastarjele opreme;

Nemogućnost dodatnog zaduživanja; Nedostatak finansijskih sredstava za izmirivanje obaveza

9 Rizik nesolventnosti

Nemogućnost obezbjeđenja finansijskih sredstava za izmirenje dospjelih obaveza;

Neadekvatnost neto radnog kapitala u bilansu;

Blokada računa ( aktiviranjem datih mjenica i tužbama zaposlenika po kolektivnom ugovoru).

Ekonomska cijena usluga.

11 MJERE PREDUZETE NA ZAŠTITI OKOLIŠA

U skladu sa član 40. stav 1. Zakona o računovodstvu godišnji izvještaj o poslovanju preduzeća treba da sadrži i opis mjera preduzetih na zaštiti okoliša). Na zaštiti okoliša, prvenstveno zaštiti vodnih resursa, preduzeto je slijedeće:

11.1 Smanjenje tereta zagađenja od urbanih/sanitarnih otpadnih voda

Bosna i Hercegovina je trenutno na putu ka Evropskoj uniji. Kao dio procesa pristupanja, moraće da se pridržava ekoloških zahtjeva EU uključujući dostupnost postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda za sva naselja sa populacijskim ekvivalentom od 10.000. Budući da su se zbog nefunkcionisanja postrojenja za tretman otpadnih voda u Butilima sve otpadne vode Sarajeva odvodile u Miljacku, a zatim u rijeku Bosnu i dalje, obnova postrojenja se nametnula kao najveći prioritet u poslijeratnom periodu. Obnova Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda na Butilama završena je u novembru 2016. godine, a pušteno je u rad 22.05.2017.godine Sanacijom i modernizacijom Postrojenja omogućeno je prečišćavanje otpadnih voda Kantona Sarajevo i kontrolisano ispuštanje prečišćenih voda u recipijent rijeku Bosnu u tačno propisanom obimu i propisanog kvaliteta. Kvalitet prečišćene otpadne vode (efluenta) se svakodnevno analizirao u internom laboratoriju PPOV, a fizičko-hemijski parametri prečišćene otpadne vode tokom cijele godine su bili u skladu sa zakonskim propisima. Aktuelna zakonska regulativa koja definiše ovu oblast je Uredba o uslovima ispuštanja otpadnih voda u okoliš i sisteme javne kanalizacije (Sl. novine Federacije BIH, broj 101/15), odnosno Uredba o dopuni Uredbe o uslovima ispuštanja otpadnih voda u okoliš i sisteme javne kanalizacije (Sl. novine FBIH, broj 1/16).

11.2 Očuvanje vodnih resursa

Projekat „Sanacija vodovodnog sistema“

Cjena usluga vodosnabdjevanja je dugo godina na nivou kojim se ostvaruje prihod maksimalno do visine troškova enregenata, plata zaposlenih i troškova za nabavku materijala za interventno održavanje. Dakle, naplatom usluga se ne obezbjeđuju sredstava potrebna za zamjenu dotrajalih dijelova cjevovoda i ostale opreme.


82

Kao jedan od centralnih ciljeva razvoja Kantona, navedeno je, da Sarajevo, između ostalog, treba da postane ambijent ugodnog življenja i unosnog poslovanja. Ovako globalno definirani ciljevi podrazumjevaju čitavu paletu sektora u kojima treba poduzeti aktivnosti kako bi se oni realizovali. Jedan od njih je i sektor vodosnabdjevanja. U cilju sanacije sistema za vodosnabdijevanje izrađen je projektni prijedlog za projekat „Sanacija vodovodnog sistema Kantona Sarajevo“, a koji je u skladu sa Strateškim opredjeljenjem Kantona Sarajevo 2017-2020.godina. Projekt obuhvata rekonstrukciju dotrajalih cjevovoda na kojima su registrirani gubici vode, što će rezultirati povećanjem sigurnosti vodosnabdijevanja i smanjenjem gubitaka vode na mreži. Projekat Sanacija vodovodnog sistema, se realizira iz sredstava kredita Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD-a). Planirano je da se realizacija kredita odvija u tri tranše, a radi se o ukupnim sredstvima od 25,0 miliona Eura. Opći cilj projekta je stvaranje mogućnosti za očuvanje vodnih resursa i energije za buduće

generacije

Okvir 6

U 𝐁𝐢𝐇 velike količine pitke vode trenutno se gube u vodoopskrbnim sistemima zbog stare vodoopskrbne mreže, neodržavane vodoopskrbne infrastrukture, ali i brojnih nelegalnih priključaka.

Gubici vode u mreži kod pojedinih vodovoda u BiH iznosili su čak 𝟕𝟎%. 𝐆𝐮𝐛𝐢𝐜𝐢 𝐯𝐨𝐝𝐞 𝐬𝐞 𝐦𝐨𝐠𝐮 𝐢 𝐭𝐫𝐞𝐛𝐚𝐣𝐮 𝐳𝐧𝐚�̌�𝐚𝐣𝐧𝐨 𝐬𝐦𝐚𝐧𝐣𝐢𝐭𝐢, kako bi se osigurala redovita vodoopskrba građana, smanjili troškovi vodovodnih poduzeća vezani za gubitke vode i sačuvala voda kao jedan od najvrijednijih prirodnih resursa. Izvor:Facebook stranica kampanje “Svaka kap i kilovat su važni; www.efikasnostvodovoda.com

11.3 Zaštita izvorišta

Sva izvorišta u vodovodnom sistemu KS su bez usvojene Odluke o zonama sanitarne zaštite i zaštitni mjerama koji su u skladu sa Pravilnikom o načinu utvrđivanja uslova za određivanje zona sanitarne zaštite i zaštitnih mjera za izvorišta vode za javno vodosnabdijevanje stanovništva („Službene novine FBiH“, br. 88/12). Posljednje urađene Odluke o zonama sanitarne zaštite i zaštitnim mjerama su zastarjele, a urađene su 1987. godine na osnovu Zakona o vodama iz 1975. godine. Nužno je ažuriranje i zamjena ove Odluke iz 1987. godine u skladu sa trenutnim potrebama i izmijenjenu situaciju na terenu. Od aprila 2014. godine pa do danas u KS iznalaze se rješenja za prevazilaženje problema u donošenju nove Odluke o zaštiti izvorišta vode za piće u „Sarajevskom polju”. Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva (FMPVŠ) dalo je preporuku da Odluku o zaštiti izvorišta u Sarajevskom polju donese KS, zbog nemogućnosti usvajanja ovog propisa kako je to definisano članom 68. stav 5. Zakona o vodama FBiH, a koji utvrđuje način donošenja Odluke u slučaju kad izvorišne zone prelaze entitetske granice kao što je to slučaj vezan za izvorište Sarajevsko polje. Ovaj član predviđa da se odluka donosi sporazumno sa drugim entitetom, odnosno odluku donosi Vlada FBiH sporazumno sa Vladom RS-a. U Zakonu o vodama u RS-u15 Odluku donose nadležna ministarstva entiteta. Ključni problem je neusaglašenost entitetskih zakona o vodama u situacijama kada se zaštitne zone izvorišta vode za piće protežu na području dva entiteta. Trenutno je u proceduri donošenja Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o vodama u FBiH, u kojem će se utvrditi rješenje za ovakve slučajeve. U oktobru 2016. godine Skupština KS je donijela Zakon o izmjeni i dopuni Zakona o vodama KS16 kojim utvrđuje nadležnost za

15

Zakon o vodama ("Sl. glasnik RS" broj 50/06 od 31.05.2006. i 92/09 od 16.10.2009.g.); Zakon o izmjeni Zakona o vodama ("Sl. glasnik RS" broj 121/12 od 25.12.2012.god. )

16 Zakon o izmjeni i dopuni Zakona o vodama KS (“Sl. novine KS”, br. 43/16)


83

donošenje Privremene odluke o zaštiti izvorišta vode od značaja za buduće snabdijevanje vodom za piće za područje KS, do donošenja Odluke o zaštiti izvorišta u skladu sa članom 68. stav 5. Osnovnog zakona. Privremene mjere zaštite izvorišta voda biće definisane u Odluci i Elaboratu o zaštiti izvorišta. Također, stupanjem na snagu Privremene odluke o zaštiti izvorišta prestaje da važi Odluka o zaštiti izvorišta za piće u Sarajevskom polju („Službene novine Grada Sarajeva“, br. 2/87), za to izvorište, a koju su donijeli organi Grada i općina prije stupanja na snagu izmjene i dopune ovog Zakona. Na osnovu Odluke br. 02-05-10130-23/17 od 16.03.2017.godine Vlade Kantona Sarajevo, formirana je Komisija za izradu Nacrta privremene odluke o zaštiti izvorišta vode za piće „Sarajevsko polje”, čija realizacija

još uvijek nije završena. KJKP „Vodovod i kanalizacija“ je pokrenulo inicijativu za donošenje Odluka:

o zaštiti izvorišta vode za piće – Vrelo Hrasnica (veza – dopis KJKP „ViK“ upućen Općini Ilidža 06.02.2015.god.)

o zaštiti izvorišta vode za piće – Vrelo Crnil

o zaštiti izvorišta vode za piće – Vrelo Kovačići

o zaštiti izvorišta vode za piće – Vrelo Mošćanica

o zaštiti izvorišta vode za piće – Vrelo Sedrenik

o zaštiti izvorišta vode za piće – Vrelo Uroševo

o zaštiti izvorišta vode za piće – Vrelo Vode

12 ZAKLJUČNA RAZMATRANJ A

Postoje alternativni izvori energije. Za vodu nema alternative." GS UN, Međunarodni održivi razvoj,2005

1. Preduzeće je u skladu sa raspoloživim količinama vode vršilo redovno snabdjevanje vodom svih

potrošača. Isporučena voda je zadovoljavala sve higijensko-sanitarne uslove. U oblasti odvodnje otpadnih voda nije bilo ekscesnih situacija.

2. U 2020. godini poslovni prihodi su iznosili 80 % poslovnih rashoda. Ovakav odnos prihoda i rashoda pravi velike poteškoće u održanju likvidnosti preduzeća i nemogućnost obnavljanja sredstava rada.

3. S obzirom da je proračunati koeficijent likvidnosti manji od 1 smatra se da je preduzeće nelikvidno. Posljedica ovoga je nemogućnost blagovremenog izmirenja dospjelih obaveza. Ipak, maksimalnim korištenjem unutrašnjih rezervi, optimizacijom troškova u svim segmentima rada, povećanim aktivnostima na naplati već utuženih potraživanja, postignuto je da su obaveze preduzeća prema dobavljačima značajno smanjene u odnosu na predhodnu godinu što se može smatrati uspjehom.

4. I ostali pokazatelji poslovanja kao što su koeficijent profitabilnosti, ekonomičnosti i finansijske stabilnosti govore o neprofitabilnom i neekonomičnom poslovanju u 2020. godini.

5. I u ovoj godini preduzeće je ostvarivalo prihode od pružanja svojih usluga po neekonomskim cijenama, a koje su usvojene prije 7 godina.

6. Mada je angažiranjem svih raspoloživih sredstava postignuta dosta dobra tekuća naplata, ne postoji mogućnost efikasne naplate potraživanja od korisnika usluga iz ranijih perioda te su akumulirana potraživanja od 1996. godine dostigla iznos od 67,1 milion KM. Neefikasnosti naplate ovih potraživanja doprinosi i spor rad sudova na kojima se nalazi veliki broj utuženih neplatiša.

7. Poslovna godina se završila sa gubitkom u poslovanju. Gubici se u pravilu bilježe veći niz godina. Razlog ovome je također poslovanje sa neekonomskom cijenom u koju nisu uključeni troškovi amortizacije.

8. Neostvarivanje dovoljnih prihoda uzrokuje nedostatak sredstava za održavanje, obnovu i zanavljanje sredstava rada, postrojenja, vozila itd.

9. Veliki procenat neoprihodovane vode predstavlja prijetnju razvoju i unapređenju preduzeća u cilju efikasnijeg i boljeg rada i pružanju kvalitetnije usluge korisnicima.

10. Nepovoljna je starosna i stručna struktura zaposlenih kao i njihova zdravstvena sposobnost. Dijelom i zbog otežanih uslova rada preko 10% zaposlenika ima umanjenu radnu sposobnost, što u organizaciji


84

poslova predstavlja veliku teškoću. Bez obzira na slabiji doprinos radu starijih i bolesnih radnika preduzeće mora voditi računa o socijalnom stanju svojih radnika.

11. U 2020. godini nastavljene su aktivnosti započete u 2019. godini vezane za korištenja sredstava kredita EBRD-a.

v.d. Direktor Aida Pendek, dipl.ing.građ.


85

13 PRILOZI

15.1 PRILOG 1 – BILANS USPJEHA


86


87


88


89

15.2 PRILOG 2 - BILANS STANJA


90


91


92


93

15.3 PRILOG 3 – IZVJEŠTAJ O GOTOVINSKIM TOKOVIMA


94


95

15.4 PRILOG 4 – IZVJEŠTAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU


96


97

15.5 PRILOG 5 – BILJEŠKE UZ FINANSIJSKE IZVJEŠTAJE


98


99


100


101


102

Documents

Izvještaj o poslovanju preduzeća