ISPITIVANJE DVE ORALNE REHIDRACIONE SOLUCIJE U … · 2004-12-17 · po~etka (dan 1) do kraja ogleda ... turgor ko`e, a kod jednog od njih i tonus bulbusa, uz smanjenje telesne mase

UDK 619:616.34-002:615.246.8:636.4

ISPITIVANJE DVE ORALNE REHIDRACIONE SOLUCIJE U

TRETMANU PRASADI SA AKUTNIM GASTROENTERITISOM*

INVESTIGATIONS OF TWO ORAL REHYDRATION SOLUTIONS IN

TREATMENT OF PIGLETS WITH ACUTE GASTROENTERITIS

Tamara Vukavi}, R. Do{en, Jasna Li~ina**

Osnovni poreme}aj kod akutnog gastroenteritisa jeste pore-me}aj transportovanja vode i elektrolita, razli~itog stepena. Cilj ispiti-vanja bio je da se oceni efikasnost dve oralne rehidracione solucije(ORS) u tretmanu akutnog gastroenteritisa kod prasadi na sisi.

Pedeset prasadi, 20 sa akutnim gastroenteritisom i 30 zdravihkontrola u uzrastu od deset dana, odabrano je metodom slu~ajnogizbora pri pojavi proliva, za jedan od dva ORS tretmana (ORS-1 i ORS-2). Prasad koja imaju proliv dobila su probiotik per os prvoga dana iantibiotik parenteralno, do prestanka proliva. Sva prasad su klini~kipra}ena od 1. do 6. dana ispitivanja. Uzorci fecesa za bakteriolo{kukulturu uzorkovani su prvog dana.

Klini~ki znaci hidracije bili su bolji, kao i razlika u telesnoj masiprasadi koja su imala proliv pod ORS-2 tretmanom koja je bila signifi-kantno ve}a (p=0,036) u pore|enju sa razlikom kod prasadi pod ORS-1 tremanom. Sva prasad koja su imala proliv, {estog dana su imala nor-malno formiran feces. E. coli je izolovana iz fecesa 48 prasadi.

Prasad sa akutnim gastroenteritisom tretirana ORS, koja ima vi{iosmolaritet i sadrì umesto citrata, bikarbonate u ve}oj koncentraciji,uz manje kalijuma, vi{e natrijuma i vi{e hlora, imala su bolje stanje hi-dracije, uz signifikantno ve}u razliku u telesnoj masi, a njihova kon-trolna grupa nesignifikantno, u odnosu na prasad tretiranu oralnom re-hidracionom solucijom druga~ijeg sastava.

Klju~ne re~i: prasad na sisi, akutni gastroenteritis, proliv

105

ORIGINALAN RAD – ORIGINAL PAPER

* Rad primljen za {tampu 28. 11. 2003. godine** Dr Tamara Vukavi}, profesor, Institut za zdravstvenu za{titu dece i omladine, Novi Sad; mr

Radoslav Do{en, istraìva~ saradnik, dr vet. med. Jasna Li~ina, istraìva~ pripravnik, Nau~niinstitut za veterinarstvo „Novi Sad”, Novi Sad

Akutni gastroenteritis je ~est uzrok uginu}a prasadi na sisi i moè daprouzrokuje velike ekonomske gubitke na farmama, naro~ito u periodu odgojaprasadi pre zalu~enja Š1, 2, 3, 4¹. U okviru ukupnog mortaliteta prasadi prezalu~enja, koji iznosi 15 do 20 posto, akutni gastroenteritis je naj~e{}i uzrok ugi-nu}a Š1, 5, 6¹.

Poreme}aj transportovanja vode i elektrolita u gastrointestinalnomtraktu ~ini patolo{ko-fiziolo{ku osnovu akutnog gastroenteritisa. Ovaj poreme}ajmoè da bude razli~itog intenziteta, od blagog do te{kog, a nekada i sa fatalnimishodom. Zbog toga je logi~no da osnov tretmana akutnog gastroenteritisa budenadoknada vode i elektrolita, bez obzira da li je neka druga terapija uklju~ena iline. Cilj ovog ispitivanja bio je da se proceni efikasnost dva preparata za oralnurehidraciju (ORS) u tretmanu akutnog gastroenteritisa kod prasadi na sisi.

Ispitivanjem je obuhva}eno ukupno 50 prasadi-meleza (landras x ve-lika bela svinja), u uzrastu od deset dana. Oprasilo ih je 8 zdravih krma~a (petprvopraskinja, tri vi{epraskinje), bez indukcije pra{enja. U ogled su uklju~enaprasad prvopraskinja, zato {to se akutni gastroenteritis mnogo ~e{}e javlja kodnjihove prasadi nego kod prasadi starijih krma~a. Prasad prvopraskinja su kodro|enja manje telesne mase i sporije napreduju nego prasad starijih krma~a.Posle pra{enja, krma~ama je aplikovan oksitetraciklin i.m radi prevencije postpar-talnih infekcija. Metodom slu~ajnog izbora odabirana su prasad na sisi koja suuklju~ena u ispitivanje dve oralne rehidracione solucije koje se koriste za rehidra-ciju dece sa akutnim prolivom (tabela 1). Za svaku ORS, formirana je po jedna ek-sperimentalna grupa (prasad na sisi sa prolivom): ORS-1 i ORS-2 i po jedna kon-trolna grupa (prasad na sisi bez proliva): ORS-1K i ORS-2K. Sva prasad su obeORS pila slobodno po volji, bez ograni~enja, tokom celog trajanja ispitivanja.

Prvog dana sva prasad su primila i po jednu tabletu probiotika (Lacto-bacillus Reuteri, per os). Osim ovoga, prasad sa prolivom (eksperimentalne grupeORS-1 i ORS-2) le~ena su i antibioticima (kombinacija cefalosporin-neomicin-penicilin, kao rutinska terapija na farmi na kojoj je ispitivanje obavljeno), sve doprestanka proliva.

Ispitivanje je planirano tako da se svako prase individualno prati odpo~etka (dan 1) do kraja ogleda (dan 6). Svakodnevno je obavljen klini~ki pre-gled, sa posebnim osvrtom na registrovanje izgleda fecesa i stepen dehidracijekod prasadi koja imaju proliv (procena boje koè, tonusa koè i o~nih jabu~ica,suvo}a dlake, pospanost, nestabilan hod i nesposobnost ustajanja). Prasadi je iz-merena telesna masa prvog i {estog dana ispitivanja. Feces za bakteriolo{ki pre-gled uzorkovan je prvog dana samo od prasadi koja imaju proliv.

106

Vet. glasnik 58 (1 - 2) 105 - 112 (2004) Tamara Vukavi} i sar: Ispitivanje dve oralnerehidracione solucije u tretmanu prasadi sa akutnim gastroenteritisom

Uvod / Introduction

Materijal i metode rada / Materials and methods

Tabela 1. Sastav dve ORS koje se koriste u tretmanu akutnog gastroenteritisa

ORS - 1 ORS - 2

Natrijum (mmol/L) / 60 65

Kalijum mmol/L) / 25 20

Hlor (mmol/L) / 55 60

Glikoza (mmol/L) / 111 111

Citrat (mmol/L) / 10 –

Bikarbonati (mmol/L) / – 25

Osmolaritet (mOsm/L) / 261 281

Statisti~ka analiza je ra|ena kori{}enjem t-testa i ekzaktnog testaverovatno}e po Fisheru.

Prvog dana ispitivanja nije ustanovljena bitna razlika u telesnoj masiizme|u prasadi u grupi ORS-1 i ORS-2 (p=0,14), ORS-1K i ORS-2K (p=0,618),ORS-1 i ORS-1K (p–0,22), ORS-2 i ORS-2K (p–0.818). Prose~an prirast u telesnojmasi prasadi od prvog do {estog dana bilo je zna~ajan u obe eksperimentalne iobe kontrolne grupe. Me|utim, kod dva praseta iz ORS-1 i dva praseta iz ORS-1Kgrupe, do{lo je do pada u telesnoj masi (-0,19 i -0,72 kg; -0,41 i -0,49, po re-dosledu navo|enja).

[estog dana ispitivanja nije na|ena signifikantna razlika u telesnojmasi izme|u prasadi u ORS-1 i ORS-1K (p=0,095), ORS-2 i ORS-2K (p–0,199) iliORS-1K i ORS-2K (p–0,199). Ali tada, na kraju ispitivanja, prasad iz grupe ORS-2imala su zna~ajno ve}u telesnu masu nego prasad iz grupe ORS-1 (p=0,036) (ta-bela 2). Klini~ki podaci o konzistenciji fecesa, tonusu koè i bulbusa prikazani su utabeli 3.

[estog dana ispitivanja, u grupi ORS-1, dva praseta su pokazalaznake dehidracije u odsustvu proliva – kod dva praseta je konstatovan smanjenturgor koè, a kod jednog od njih i tonus bulbusa, uz smanjenje telesne mase.Druga dva praseta u istoj grupi imala su nestabilan hod, a jedno prase je bilo po-spano. Ukupan broj bakterija/g fecesa uzetog od sisan~adi koja su imala proliv,kretao se od 0,12 do 5,0012 (X±SD, 2,39±1,8212; medijana 3,112). E. coli je bilaprisutna u 48 od 50 uzoraka fecesa. Drugi sojevi, navedeni po redosledu u~esta-losti, bili su: Staphylococcus sp, Enterococcus sp, Enterobacter sp. i Bacillus sp;Proteus mirabilis, Corynebacterium sp; E. coli heamolytica i Clostridium sp. Poten-cijalno patogeniji sojevi (Staphylococcus sp, Corynebacterium sp. i E. coli heamo-lytica) izolovani su iz fecesa prasadi eksperimentalne grupe koja su tretirana saORS-2.

107


Rezultati ispitivanja / Results

Tabela 2. Telesna masa (kg) na po~etku i na kraju ispitivanja u eksperimentalnim (ORS-1,ORS-2) i kontrolnim (ORS-1K, ORS-2K) grupama na ORS tretmanu, X±SD (rasponi),

medijana i p (*) vrednosti

�

Grupa / Dan 1 / Dan 6 / Napredovanje /dan 1-6 /

ORS-1(n=10)

2.53±0.61 *1

(1.85-3.90)2.39

2.99±0.77 *1

(1.43-4.00)2.95

0.47±0.58(- 0.72-1.36)

0.59

ORS-1K(n=19)

2.80±0.39 *2

(2.10-3.70)2.75

3.52±0.78 *2

(1.71-5.00)3.65

0.75±0.65(- 0.49-2.00)

0.70

ORS-2(n=10)

2.84±0.51*3

(2.05-3.62)2.95

3.74±0.55 *3

(3.12-4.76)3.49

0.90±0.56(0.12-1.86)

0.88

ORS-2K(n=11)

2.89±0.51*4

(2.30-3.70)2.90

3.82±0.46 *4

(2.84-4.44)3.85

0.93±0.39(0.37-1.82)

0.93

*1 0.015, *2 6.29E-05, *3 0.0003 *4 7.22E-06

Tabela 3. Klini~ki pregled prasadi sa akutnim gastroenteritisom (n=20) i kontrola (n=30),pre i posle tretmana sa ORS /

Simptomi /

G r u p e /

ORS-1 ORS-1K ORS-2 ORS-2K

dan 1. / dan 6. / dan 1. / dan 6. / dan 1. / dan 6. / dan 1. / dan 6. /

Feces /

normalan / – 10 19 19 - 10 11 11

ka{ast / 2 – – – 7 – – –

te~an / 8 – – – 3 – – –

Tonuskoè /

normalan / 5 8 10 10 3 10 10 10

snièn / 5 2 – – 7 – – –

Tonusbulbusa /

normalan / 7 9 19 19 10 10 11 11

snièn / 3 1 – – – – – –

108


Osnovna razlika u sastavu dva preparata za oralnu rehidraciju ko-ri{}ena u tretmanu sisan~adi sa akutnim gastroenteritsom, bila je ve}a osmolal-nost (281:261 mOsmol/L) i ve}i alkalni sadràj (bikarbonat 25 mmol/L) ORS-2.âk i ako se ve}i nivo bikarbonata koriguje za ve}i sadràj u hloru, ORS-2 jo{ uvekima dvostruko ve}i sadràj alkalija od ORS-1.

Odnos glikoza:natrijum u oba rastvora ORS-1 (1,85) i ORS-2 (1,71) uokviru je preporu~enog odnosa za optimalnu apsorpciju natrijuma i vode Š7¹ uiznosu 1,5 do 2. Sadràj glikoze od 111 mmol/L, ne samo da je dobar dodatni iz-vor energije tokom akutnog oboljenja, nego omogu}uje i pobolj{anu apsorpcijuvode i olak{anu apsorpciju natrijuma Š8, 9¹. Iako je, teoretski, ve}a osmolarnostORS-2 mogla da izazove izvesno povla~enje vode u crevni lumen, verovatno da tonije bio slu~aj, jer je napredovanje prasadi sa akutnim gastroenteritisom u ek-sperimentalnoj ORS-2 grupi bilo bolje nego u eksperimentalnoj grupi ORS-1.Prasad u okviru kontrolne grupe ORS-2K tako|e su bolje napredovala, iako nezna~ajno. Odnos broja fecesa te~ne i ka{aste konzistencije u dve eksperimen-talne grupe (8:2 u ORS-1 i 3:7 u ORS-2) bio je obrnut, na {tetu ORS-1. I telesnamasa prasadi u toj grupi bila je manja, iako ne zna~ajno. Ovo ukazuje na negati-van uticaj po~etno lo{ijeg statusa prasadi iz ORS-1 grupe na njihov kasniji klini~kistatus (znaci dehidracije kod dva praseta, sa gubitkom telesne mase kod jednogpraseta, {estog dana ispitivanja). Znatno bolje napredovanje prasadi u grupiORS-2 moglo bi se pripisati njihovom povoljnijem statusu prvog dana ispitivanja.Me|utim, napredovanje prasadi u kontrolnoj grupi kojoj se davao ORS-2(0,93±0,39 kg) bilo je tako|e bolje nego napredovanje prasadi u kontrolnoj grupiprasadi koja su dobijala ORS-1 (0,75±0,65 kg), iako ne zna~ajno (tabela 2).Tako|e, potencijalno vi{e patogeni sojevi (Staphylococcus sp, Corynebacteriumsp. i E. coli heamolytica), koji su mogli da izazovu ozbiljniji tok proliva, iskultivisanisu samo iz fecesa prasadi koja su primala ORS-2. Sve ovo upu}uje na mogu}nostda je faktor koji je doprineo razlici u napredovanju izme|u dve eksperimentalne(signifikantna) i kontrolne grupe (nesignifikantna), druga~iji sastav oralne rehidra-cione solucije koje su kori{}ene, a ne razlike u po~etnom klini~kom statusuprasadi, uklju~uju}i ~ak i „teìnu” proliva. ORS-2 sadrì vi{e bikarbonata koji sumogli da u~ine crevni sadràj alkalnijim, {to favorizuje ve}i rast patogenih bak-terija. Isto tako, ORS-2 ima vi{i osmolalitet koji je mogao da dovede do izvesnogpovla~enja vode iz cirkulacije u crevni lumen, sa konsekutivninim smanjenjemkonzistencije fecesa. Sa druge strane, vi{e hlora u ORS-2 moglo je da ima negati-van uticaj na rast bakterija. Da li je ovo poslednje imalo pozitivni uticaj i na ve}erazlike u telesnoj masi u eksperimentalnoj i kontrolnoj grupi prasadi koja su po-jena ORS-2 (tabela 2), zahteva verifikaciju u ispitivanju ve}eg obima. Bakterijeizolovane iz fecesa prasadi sa akutnim gastroenteritisom bile su uglavnom poten-cijalno patogeni sojevi (E. coli, Staphylococcus sp.), mada tako|e i potencijalnonepatogeni sojevi (Enterococcus sp. i Enterobacter sp.). Hemoloti~na E. coli i

109


Diskusija / Discussion

Clostridium sp. izolovane su iz po jednog fecesa. Kada se ovi rezultati uporede sarezultatima dobijenim pri izbijanju proliva kod novoro|ene prasadi u jednom ra-nijem ispitivanju Š10¹, vidi se da je ukupan broj bakterija u fecesu prasadi iz tog is-pitivanja bio mnogo ve}i nego kod prasadi stare 10 dana u okviru ovog ispitivanja,u kome je samo iz jednog uzorka fecesa izolovan potencijalno patogeni soj Clos-tridium sp.

1. Na osnovu klini~kih pokazatelja dehidracije, prasad eksperimen-talne grupe sa akutnim gastroenteritisom, koja su pojena ORS koja ima vi{i osmo-lalitet i sadrì, umesto citrata, bikarbonate u vi{oj koncentraciji, uz manje kalijuma,vi{e natrijuma i vi{e hlora, u 6. danu su imala bolju hidraciju od prasadi pojenedrugom solucijom.

2. Osim toga, prasad iz iste grupe, imala su signifikantno ve}u, a nji-hove kontrole nesignifikantno ve}u razliku u telesnoj masi na kraju ispitivanja, uodnosu na prasad tretiranu ORS, druga~ijeg sastava.

Mogu}a povoljna uloga male razlike u koncentraciji hlora predmet jedaljeg ispitivanja.

Istraìvanja su deo projekta 4331 koje finansira MNTR.

1. Alexander J. T. L.: Neonatal diarrhoea in pigs. Gyles C.L, Wallingford V.U,eds In: Escherichia coli in domestic animals and humans. CAB International: 151-70, 1994.- 2. Biehl L. G., Hoefling D. C.: Diagnosis and treatment of diarrhoea in 7 to 14-day-old pigs.J Am Vet Assoc; 188, 1144-46, 1986. - 3. Niewold T. A. et al.: A review of porcine pathophysi-ology: a different approach to disease. Vet Quart, 22, 209-12, 2000. - 4. Svensmark B. et al.:Epidemiological studies of piglet diarrhoea in intensively managed Danish sow heards.Acta Vet Scand, 30, 63-70, 1989. - 5. Cutler R. S. et al.: Preweaning Mortality. In: Straw B. Eet al., eds. Diseases of swine, 8th ed, ISUP Ames, Iowa, 985-992, 1999. - 6. Morin M. et al.:Neonatal diarrhoea of pigs in Quebec: Infectious causes of significant outbreaks. Can JComp Med, 47, 11-15, 1983. - 7. Michael J. G.: Studies of oral rehydration solutions in ani-mal models. Clin Therapeut,12, 5-61,1990. - 8. Saunders D. R., Sillery J. K.: Absorption ofcarbohydrate–electrolyte solutions in rat duodeno-jejunum. Implications for the composi-tion of oral electrolyte solutions in man. Dig Dis Sci, 30, 154-60,1985. - 9.Vukavi} Tamara etal.: Gut flora in pigs. Part II. Predominant faecal bacteria in newborn pigs with diarrhoea bef-ore and after 48h of the treatment. Proc Nat Sci (Matica Srpska), 90, 35-40, 1996.

110


Zaklju~ak / Conclusion

Literatura / References

INVESTIGATIONS OF TWO ORAL REHYDRATION SOLUTIONS IN TREATMENT OFPIGLETS WITH ACUTE GASTROENTERITIS

Tamara Vukavi}, R. Do{en, Jasna Li~ina

The basic disorder in acute gastroenteritis is the disrupted transport of waterand electrolytes, to a different degree. The objective of these investigations was to evaluatethe efficacy of two oral rehydration solutions (ORS) in the treatment of acute gastroenteritisin suckling piglets. Fifty piglets, 20 with acute gastroenteritis and 30 healthy controls aged10 days were chosen at random upon the incidence of diarrhea, for one of two ORS treat-ments (ORS-1 and ORS-2). The piglets with diarrhea were administered a probiotic per oson the first day and an antibiotic parenterally, until the diarrhea disappeared. All the pigletswere followed clinically from days 1-6 of the investigations. Faeces samples were taken forbacteriological culture on the first day. Clinical signs of hydration were better, as well as thedifference in body mass of piglets with diarrhea under the ORS-2 treatment, which was sig-nificantly higher (p=0.036) in comparison with the difference in piglets under the ORS-1treatment. All piglets with diarrhea had normally formed faeces on the sixth day. Escheri-chia coli was isolated from faeces of 48 piglets. Piglets with acute gastroenteritis, treatedwith ORS with a higher osmolarity and which contained instead of citrate, bicarbonates inhigher concentrations, with less potassium, more sodium and more chlorine, had a betterstate of hydration, with a significantly bigger difference in body mass, and the results oftheir control group were not significantly different against those of piglets treated with ORSof a different composition.

Key words: Suckling piglets, acute gastroenteritis, diarrhea.

ISPÀTANIE DVUH ORALÃNÀH REGIDRACIONNÀH SOLÁCIY V LEÊNIIPOROSÂT S OSTRÀM GASTROÕNTERITOM

Tamara Vukavi~, R. Do{en, Âsna Li~ina

Osnovnoe rasstroystvo u ostrogo gastoÌnterita, transporta vodì iÌlektrolita, razli~noy stepeni. CelÝ ispìtaniÔ bìla ocenitÝ ÌffektivnostÝdvuh oralÝnnìh regidracionnìh solÓciy (ORS) v le~enii ostrogo gastroÌnteritau porosÔt na podsose.

PÔtÝdesÔt porosÔt, 20 s ostrìm gastroÌnteritom i 30 zdorovìh, kon-trolÝ vozrasta desÔtÝ dney, otobrano metodom slu~aynogo vìbora pri Ôvleniiponosa, dlÔ odnogo iz dvuh ORS le~eniÔ (ORS-1 i ORS-2). PorosÔta s ponosom

polu~ili probiotik per os pervogo dnÔ i antibiotik paranteralÝno, do prek-raçeniÔ ponosa. Vse porosÔta klini~eski sleènì ot 1-6 dney ispìtaniÔ. Obra-z~iki pomëta dlÔ bakteriologi~eskoy kulÝturì obraz~ikovanì pervogo dnÔ.

Klini~eskie znaki gidracii bìli lu~{e, slovno i raznica v massetela porosÔt s ponosom pod ORS-2 le~eniem, kotoraÔ bìla signifikantno bolÝ{e(r=0,036) v sravnenii s raznicey u porosÔt pod ORS-1 le~eniem. Vse porosÔta s

111


RUSSKIY

ENGLISH

ponosom, {estogo dnÔ imeli normalÝno formirovannìy pomët. E. coli izolirovanaiz pomëta 48 porosÔt.

PorosÔta s ostrìm gastroÌnteritom, le~ennìe s ORS, imeÓçaÔ vì-s{iy osmoralitet i soderìt vmesto citratov, bikarbonatì v bôlÝ{ey koncentra-cii, s menÝ{e kaliÔ, bôlÝ{e natriÔ i bôlÝ{e hlora, imeli bolee horo{ee so-stoÔnie gidracii, s signifikantno bôlÝ{ey raznicey v masse tela, a ih kon-trolÝnaÔ gruppa nesignifakantno, v otno{enii porosÔt, le~ennìe s ORS drugogosostava.

KlÓ~evìe slova: porosÔta na podsose, ostrìy gastroÌnterit, ponos

112


Documents

ISPITIVANJE DVE ORALNE REHIDRACIONE SOLUCIJE U … · 2004-12-17 · po~etka (dan 1) do kraja ogleda ... turgor ko`e, a kod jednog od njih i tonus bulbusa, uz smanjenje telesne mase