Investeer in vrede, niet in oorlog

9 miljard

euro

investeerin vredeniet in oorlog

2 Investeren In vrede, nIet In oorlog

Inhoudstafel Het defensiebeleid van de belgiscHe regering ........................................................................................... 4De keuze voor een interventiebeleid in het kader van de navo ............................................................................................4De NAVO of de VN: een offensief bondgenootschap of een multilaterale vredesstrategie? .............................................. 5L’otan comme alliance impérialiste ........................................................................................................................................7

OOrlOg vOeren in naam van de vrede? Het vOOrbeeld van Het midden-OOsten .................................. 8De geostrategische inzet van het Midden-Oosten ................................................................................................................ 8De rampzalige gevolgen van 25 jaar inmenging in het Midden-Oosten .............................................................................. 9Saoedi-Arabië en Israël, realiteiten en symbolen van de hypocrisie van de westerse regeringen .................................... 12IS en de vluchtelingencrisis, de tikkende tijdbom van hun oorlogen .................................................................................. 13

de aankOOp van gevecHtsvliegtuigen en de vOOrtzetting van Het OOrlOgsbeleid ..........................14De nucleaire capaciteit: weerspiegeling van een agressief, gevaarlijk en illegaal beleid .................................................. 16

de gevecHtsvliegtuigen: een antidemOcratiscHe, antisOciale en milieuOnvriendelijke keuze .....18Een antidemocratische keuze .............................................................................................................................................. 18De kloof tussen de bevolking en de traditionele politieke leiders is compleet ................................................................... 19Een antisociale en milieuonvriendelijke keuze .................................................................................................................... 19Het valse argument van de economische voordelen en de schepping van tewerkstelling ............................................... 20

vOOr een vredesbeleid: investeren in diplOmatie, niet in OOrlOgstuig .............................................. 22“Niet bombarderen” betekent niet “niets doen”. Het voorbeeld van het Midden-Oosten. ............................................... 23#geengevechtsvliegtuigen: de afwijzing van hun militaristisch beleid als eerste stap...................................................... 25

Wat is die visie? Waarom die keuze? Welke belangen gaan erachter schuil? Waarom is die keuze contraproductief voor de huidige uitdagingen op internationaal vlak? En tot slot: welke argumenten kunnen we er tegenover stellen? Dat zijn de vragen waarop we in deze brochure willen antwoorden en waarmee we het debat willen openen.

Onlangs kondigde de Belgische regering aan 9,2 miljard euro te willen investeren in defensie, voornamelijk in de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen. Een harde en erg controversiële keuze die een weerspiegeling is van een bepaalde visie over de internationale uitdagingen en de rol van België daarin.

3Investeren In vrede, nIet In oorlog


de keuze voor een InterventIebeleId In het kader van de navo

Volgens minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) blijft de deelname aan buitenlandse missies de belang-rijkste taak van het leger. Het buitenland- en defensie-beleid wordt dan ook vooral uitgewerkt in functie van de Belgisch verbintenissen in de NAVO (de Noord-Atlanti-sche Verdragsorganisatie, zie verder). Volgens het rege-ringsakkoord hebben wij “nood aan een sterke NAVO- alliantie” en zal België “zich binnen de NAVO dus blijven opstellen als een geloofwaardige partner en er ook voor pleiten dat de NAVO blijft inspelen op nieuwe uitdagin-gen”. Dit in schril contrast met wat de Verenigde Naties wordt voorgespiegeld, namelijk dat het Belgische en-gagement beperkt zal blijven tot “enkel bijdragen aan operaties waarin de VN met tekorten kampt”.1 Die visie van de regering blijkt ook uit het aantal verwijzingen naar beide organisaties in het regeringsakkoord: in het hoofdstuk over Defensie en Internationale betrekkingen wordt de VN slechts negen keer vernoemd, de NAVO daarentegen twintig keer, meer dan twee keer zoveel dus.

het defensIebeleId van de belgIsche regerIng

Steven Vandeput, Belgisch minister van Defensie bron: www.vandeput.belgium.be


werd de VN opgericht op basis van geweldloosheid, niet-inmenging, collectieve veiligheid en bevordering van de democratische en sociale rechten. In 111 artikelen garandeert het Handvest van de Verenigde Naties on-der andere de vreedzame oplossing van internationale conflicten op basis van het internationaal recht en de soevereiniteit van de naties, tegen buitenlandse militaire interventies en de willekeur van de grote machten die de wereld op de rand van de afgrond hadden gebracht met de Tweede Wereldoorlog. Vandaag hebben 193 lid-staten van de VN het Handvest ondertekend.

DE NAVO: EEN OffENSIEf MILItAIr bONDgENOOtScHAp VAN DE wEStErSE rEgErINgEN

“De voornaamste doelstelling is het garanderen van de veiligheid en vrijheid van de bondgenoten met behulp van politieke en militaire middelen.” Dat zijn de eerste regels van het NAVO-verdrag, dat de “militaire doelstelling” van het bondgenootschap met-een zijn ware karakter verleent. De NAVO werd parallel met de VN opgericht in 1949 door de Verenigde Staten, Canada en meerdere Europese landen, waaronder Bel-gië. Vandaag telt de NAVO achtentwintig leden. Het ob-jectief van de NAVO verschilt volledig van dat van de VN en is er zelfs aan tegengesteld.

de navo of de vn: een offensIef bondgenootschap of een multIlaterale vredesstrategIe? Heel wat mensen kennen niet goed het onderscheid tussen de VN en de NAVO. Nochtans gaat het om twee fundamenteel verschillende organisaties.

DE VErENIgDE NAtIES: EEN MuLtILAtErAAL VrEDESINItIAtIEf

“Wij, de volken van de Verenigde Naties, vastbeslo-ten komende geslachten te behoeden voor de gesel van de oorlog, die tweemaal in ons leven onnoemelijk leed over de mensheid heeft gebracht, en opnieuw ons vertrouwen te bevestigen in de fundamentele rechten van de mens, in de waardigheid en de waarde van de menselijke persoon, in gelijke rechten voor mannen en vrouwen, alsmede voor grote en kleine naties, (…) heb-ben besloten onze inspanningen te verenigen om deze doelstellingen te verwezenlijken.”Dat zijn de eerste regels van het dertig pagina’s tellende document dat eenenvijftig stichtende landen hebben opgesteld ter gelegenheid van de oprichting van de VN op 26 juni 1945, aan het einde van de Tweede Wereld-oorlog.

Na het failliet van de Volkenbond (de internationale organisatie die in 1919, na de Eerste Wereldoorlog, was opgericht door het Verdrag van Versailles om de vrede in Europa te bewaren), die werd bestuurd door de grote koloniale machten, en in het kader van het nieuwe machtsevenwicht met het socialistische blok,

Facebookpagina Verenigde Naties


Hoewel de USSR in 1991 ophield te bestaan, is de NAVO zich blijven ontwikkelen. In plaats van zich strikt te be-perken tot de verdediging van de eigen grenzen kun-nen de NAVO-lidstaten sinds de jaren vijftig tientallen invasies en agressies op hun naam schrijven (van de Koreaanse oorlog tot de oorlog in Libië). In naam van de verdediging van haar strategische belangen wordt de NAVO dus ingezet als een offensief bondgenootschap dat zich de rol van “gendarm van de wereld” aanmeet. Ze rechtvaardigt haar beleid van militaire interventies met het argument van de verdediging van de lidstaten. Meestal gaan die interventies in tegen de principes van het internationaal recht en het Handvest van de Ver-enigde Naties.

Het eerste officiële objectief van de NAVO “in naam van de vrede” was de bestrijding van het communisme en de USSR, die almaar meer invloed verwierven in Oost-Europa. De rest van de agenda (meer officieus maar nog altijd onder de dekmantel van “het behoud van de vrede, de vrijheid en de democratie”) bestond uit het be-houd van de invloedszones en de bescherming van de belangen van de lidstaten door de onafhankelijkheid in te perken van de opkomende landen die hadden beslo-ten de controle over hun natuurlijke rijkdommen en hun economie door hun vroegere kolonisators en de VS in vraag te stellen. Tot slot moest de NAVO de veiligheid verzekeren van de westerse landen tegen “de binnen-landse vijand”, te beginnen met de sociale bewegingen en de communistische organisaties.

Facebookpagina van de NAVO


die rechtstreekse en militaire onderdrukking door de imperialisti-sche landen via kolonisatie mag dan zo goed als2 verdwenen zijn, de grote ondernemingen hebben meer dan ooit grondstoffen, marktaandelen en afzetmogelijkheden nodig in de ontwikkelings-landen. en nog altijd doen ze een beroep op hun thuisland om hen te verdedigen, via de immense economische bezittingen van de imperialistische landen in de derde Wereld, via rechtstreekse of onrechtstreekse corruptie van de lokale politieke leiders of via diplomatieke, economische of militaire druk. dat noemen we neo-kolonialisme. de inmenging van de imperialistische landen dient dus om de politieke en economische controle in een of andere regio van de wereld te grijpen, te behouden of te versterken.

de beroemde amerikaanse conservatieve journalist thomas fried-man beschreef schitterend wat het imperialisme in actie echt be-tekent: “de onzichtbare hand die het marktmechanisme aanstuurt kan niet functioneren zonder een verborgen vuist. mcdonald’s kan niet succesvol zijn zonder mcdonnell douglas, de ontwerper van de f-15. en de verborgen vuist die de wereld veilig maakt voor de technologieën van silicon valley heet het amerikaanse leger:

de landmacht, de luchtmacht, de zeemacht en het marinecorps”.3

de navo, als politiek en militair bondgenootschap van de belangrijkste westerse landen, met als doel

het behoud van de invloedszones en de verdediging van de belan-gen van haar leden, is het machtigste en agressiefste imperialisti-sche bondgenootschap.

DE NAVO ALS IMpErIALIStIScH bONDgENOOtScHAp

het imperialisme is een bijzonder economisch ontwikkelingssta-dium in de geschiedenis van de kapitalistische landen. het wordt gekenmerkt door een bepaalde graad van ontwikkeling waarin de grote industriële ondernemingen en banken zodanig groot worden dat zij (zo goed als) al hun concurrenten opslorpen en uitgroeien tot monopolies die het overgrote deel van een markt onder slechts enkele spelers verdelen. het industrieel en bancair kapitalisme smelten samen tot wat we “het financierskapitaal” noemen. die monopolies zijn vandaag de dag terug te vinden in talrijke eco-nomische sectoren: de petroleumgiganten en energiereuzen, de grote wapenondernemingen en bouwbedrijven, de mcdonalds en monsanto’s, de grote automerken enzovoort.

op het einde van de 19e eeuw zijn de nationale grenzen voor die monopolies te eng geworden en zijn ze beginnen te investeren in de nog niet-geïndustrialiseerde landen om ze uit te buiten. de markt ligt er als het ware voor het rapen en met de nieuwe afzet-mogelijkheden kunnen ze hun winstmarges verhogen. om hun wil op te leggen, vaak ten koste van de lokale bevolking die zich niet zomaar bij de nieuwe situatie wil neerleggen, steunen die monopo-lies op de militaire capaciteit van hun thuisland.

In de loop van de 20e eeuw hebben de grote imperialisti-sche machten de wereld opgedeeld in invloedszones waar hun monopolies de grondstoffen uitbaten, hun producten maken en afzetten. het is de strijd tussen de grootmachten voor die invloedszones die heeft geleid tot de twee wereldoorlogen. de bevrijdingsstrijd van de gekoloniseerde landen na de tweede Wereldoorlog verplichtte de imperialistische machten evenwel hun voormalige kolonies een zekere vorm van onafhankelijkheid te verlenen. een onafhankelijkheid die overigens door het handvest van de verenigde naties wordt erkend.


Het is dan ook geen toeval dat de VS in 2004 op de proppen komt met een plan voor een “nieuw Midden-Oosten”. Het doel: de uitbreiding van de Ame-rikaanse controle over de regio via politieke en economische hervormingen, en het behoud van het leiderschap over Eu-ropa en de opkomende landen. De VS hoopt, in geval van een open conflict, de olie- en gasbe-voorrading van China en India te kunnen afsnijden. Het voornaamste obstakel voor de totale overheersing van het Midden-Oosten is de relatieve politieke en economi-sche onafhankelijkheid van sommige landen, onder an-dere Irak en Syrië. Wesley Clark, voormalig Amerikaans generaal en commandant van de NAVO, vertelt hoe hij in 2001 al op een geheime nota van de Amerikaanse overheid stuitte waarin werd verwezen naar de betrok-ken landen: “De nota beschrijft de manier waarop wij deze zeven landen op vijf jaar tijd zullen vernietigen, te beginnen met Irak, vervolgens Syrië, Libanon, Libië, So-malië, Soedan en uiteindelijk Iran.”5 De problemen bij de bezetting van Irak en Afghanistan hebben de zaken wat op de lange baan geschoven. Ook de Arabische lente en de economische crisis verhinderen dat de VS de to-tale controle krijgt zoals gepland. Maar ondertussen is Soedan wel in twee gesplitst, werden Irak en Libië be-dolven onder een bommentapijt en werd Iran jarenlang het slachtoffer van een embargo dat heel de economie heeft ontwricht.

Geen enkele regio ter wereld illustreert beter het beleid van de lidstaten van de NAVO en de achterliggende in-zet dan het Midden-Oosten en de omliggende landen.

de geostrategIsche Inzet van het mIdden-oostenOp het einde van de Koude Oorlog formuleert de Ame-rikaanse Defense Planning Guidance de strategische doelstelling van de VS aldus: “De opkomst beletten van een nieuwe rivaal die een even grote bedreiging zou betekenen als de vroegere Sovjet-Unie”.4 Het document heeft gediend als leidraad voor het buitenlands beleid van voormalig president George W. Bush. Zijn opvolger Barack Obama heeft hierin geen enkele fundamentele wijziging aangebracht. Voor hem moet de VS de “primus inter pares” blijven, de eerste onder zijn gelijken.

Door hun economische groei zouden India en China een centrale rol kunnen spelen op internationaal vlak. Ook al hebben ze nog lang niet dezelfde militaire macht als de VS, toch zou hun politieke en economische onafhanke-lijkheid op termijn een bedreiging kunnen vormen voor de Amerikaanse positie op de internationale scène. Chi-na is in enkele tientallen jaren uitgegroeid tot de tweede economie van de wereld en vertegenwoordigt 20 % van de wereldbevolking. De zwakte van beide landen ligt in de grote hoeveelheden olie en gas die ze moeten in-voeren, vooral uit het Midden-Oosten. Daar bevinden zich immers meer dan de helft van de wereldvoorraad olie en meer dan 40 % van de gasreserves.

oorlog voeren In naam van de vrede? het voorbeeld van het mIdden-oosten


de VN in maar in naam van de strijd tegen het terro-risme en de zogenoemde “zoektocht naar massaver-nietigingswapens”, die Irak, volgens Washington, zou hebben verkocht aan de terroristische organisatie die verantwoordelijk was voor de aanslagen van 11 sep-tember 2001: Al Qaida. Hoewel tientallen experts ge-durende jaren naar massavernietigingswapens hebben gezocht, heeft de VS nooit ook maar één bewijs ervan op tafel kunnen leggen. Vandaag weten we allemaal dat er niets van aan was.

Helaas te laat. De ontbinding van de sociale structuur heeft in Irak geleid tot de volledige onderdrukking van vrouwenrechten, zowel in de feiten als in de wet. 2,75 miljoen Irakezen zijn het land uitgevlucht en nog eens 2,5 miljoen zijn binnenlandse vluchtelingen, vreemde-lingen in eigen land. Grote delen van het land zijn eco-logisch onleefbaar geworden. Hele regio’s zijn besmet met verarmd uranium of vervuild met andere stoffen voor militair gebruik. Het lage waterpeil van meren en rivieren heeft al catastrofes veroorzaakt doordat de afwezigheid van riolering en zuiveringssystemen het water ondrink-baar heeft gemaakt voor mens en dier. De eengemaakte staat is compleet uiteengereten, de etnische en religi-euze spanningen tussen Soennieten, Sjiieten en Koer-

de rampzalIge gevolgen van 25 jaar InmengIng In het mIdden-oosten In januari 1991 valt een internationale coalitie van 29 lan-den (waaronder België) Irak aan, na de inval van Sadam Hoessein in Koeweit. De VS test er haar strategie van massale vernietiging om voor eens en voor altijd komaf te maken met de Irakese staat, tot dan een van de meest geïndustrialiseerde en sociaal ontwikkelde Arabische staat. Sinds de nationalisering van de olie-industrie in 1972 vormt dat land een bedreiging voor de Amerikaanse belangen. Op 43 dagen tijd worden maar liefst 265.000 bommen gedropt en wordt Irak omgetoverd in een woestenij met niets anders dan puinhopen en tiendui-zenden doden (toen al in meerderheid burgers).6 Daarop volgt een totaal embargo dat pas in mei 2003, met de val van Sadam Hoessein, zal opgeheven worden. Een col-lectieve afstraffing die het Irakese volk duur te staan zal komen. De economische wurging van het land, dat tot dan 70 % van zijn voedingsmiddelen invoerde, kost op 12 jaar tijd het leven aan 1,8 miljoen Irakezen, waaronder, volgens de Iraakse minister van Gezondheidszorg, meer dan 700.000 kinderen van minder dan vijf jaar oud.

Maar Irak houdt stand en bouwt na de Golfoorlog gelei-delijk zijn infrastructuur en zijn industrie weer op. Eind 2000 weigert Sadam Hoessein nog langer olie te ver-kopen in dollars (ten voordele van de euro). Die beslis-sing wordt het land fataal. Analist Richard Benson van City Bank7 noemt het “de laatste nagel aan de doodskist van Saddam Hoessein”. Voor de VS, die zijn economi-sche heerschappij alsmaar meer bedreigd ziet, is het een onaanvaardbare opgestoken middelvinger.

In 2003 zetten 200.000 Amerikaanse en Britse solda-ten illegaal voet aan wal in Irak, tegen de resoluties van

Irak, foto Solidair


Syrië kreeg niet alleen af te rekenen met de zeer reële ontevredenheid van een groot deel van de bevolking, daarnaast is het land sinds 2011 ook het slachtoffer ge-worden van de inmenging van de grootmachten. De verantwoordelijkheid van het Westen in het Syrische conflict is zelfs zeer groot. Het Westen heeft materiële en militaire hulp verstrekt.12 Uit door Wikileaks13 gelekte rapporten blijkt hoe verregaand de westerse inmen-ging al vanaf 2011 was, met de aanwezigheid van Ame-rikaanse, Franse, Engelse, Jordaanse of Turkse “special forces”, die op het terrein verkenningsmissies uitvoerden en oppositiegroepen opleidden. De VS maar ook Frank-rijk14hebben toegegeven dat ze jihadistische milities heb-ben gesteund (en nog altijd onrechtstreeks steunen) om het regime te destabiliseren. Het ging dan onder andere om het Front Al-Nusra (de Syrische tak van Al-Qaida, waarvan een deel sindsdien is opgegaan in IS).15

In 2015 hebben de VS meer dan 23.000 bommen ge-dropt op het Midden-Oosten. Of al die bombardementen doeltreffend waren, kunnen zelfs Amerikaanse ambte-naren moeilijk bewijzen. In datzelfde jaar verklaarde de Amerikaanse regering dat ze 25.000 strijders van IS had gedood. Het communiqué kondigde trots aan dat de ter-roristische groep begin 2016 nog maar 31.000 strijders

den werden aangewakkerd opdat de Amerikanen een betere greep zouden hebben op de situatie. Het geweld neemt steeds toe. Vijfentwintig jaar na de eerste invasie blijft er van de Iraakse staat niets over. Het land is een ruïne. Al die spanningen zijn de ideale voedingsbodem voor de ontwikkeling van terroristische groeperingen. Een journalist schreef onlangs in de New York Times: “De vader van Islamitische Staat is Saoedi-Arabië en zijn ideologische industrie, de moeder is de invasie in Irak.”8.

Hetzelfde scenario in Afghanistan. Daar is het levensni-veau van de bevolking dramatisch gedaald. Op dit ogen-blik staat Afghanistan op de 175e plaats (op 178 landen) op de Human Development Index (die naast de rijkdom van het land ook de levenskwaliteit van de inwoners be-rekent, onder andere de toegang tot gezondheidszorg, tot een gezond leven, tot onderwijs of cultuur).

In Libië is de situatie zo mogelijk nog wanhopiger. Het regime van Khadafi werd in 2011 omvergeworpen met de militaire hulp van Frankrijk en Italië, maar ook van Bel-gië (dankzij de unanieme goedkeuring van alle partijen in het federaal parlement)9. Als blijk van deelname aan de stabilisering leverde ons land de alliantie 4 jachtbom-menwerpers van het type F-16.10 Vier jaar later zijn zo’n 400.000 mensen op de vlucht, rondzwervend in de Li-bische chaos, gijzelaars in een burgeroorlog tussen isla-misten (waaronder IS), liberalen, tribale clans en etnische stammen, die tienduizenden slachtoffers heeft gemaakt. De interventie van de internationale coalitie in 2011 “om de situatie te herstellen” heeft volgens waarnemers tus-sen de tien- en vijftigduizend slachtoffers gemaakt. Van-daag is ook Libië niet meer dan een puinhoop, opge-deeld tussen clans, etnische en religieuze stammen. Een land waar de terroristische groepen goed gedijen, in de eerste plaats IS. Een hooggeplaatste ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Defensie noemt Libië van-daag “een vrijhaven voor jihadisten”11 en pleit voor… een nieuwe interventie! Conflictlanden: Libië, Syrië, Irak, Palestina, Afghanistan


nistan of embargo tegen Iran. Al deze moordende inter-venties werden rechtstreeks uitgevoerd door de NAVO of zijn belangrijkste leden in naam van de “democratie” en de “strijd tegen het terrorisme”, terwijl het in werke-lijkheid gaat om de verdediging van de eigen belangen. Omdat het verzet heviger was dan voorzien, hebben ze hun toevlucht moeten nemen tot de strategie van de chaos. Niemand kan vandaag nog de gevolgen van dit beleid ontkennen: het is een catastrofe voor de lokale bevolking en de vrede. Dit beleid heeft niet alleen een vruchtbare voedingsbodem gecreëerd voor de opkomst van bewegingen zoals IS, maar het is ook de materiële basis van de ongelooflijke vluchtelingencrisis waarmee we vandaag worden geconfronteerd.

telt. Maar volgens officiële Amerikaanse bronnen had IS begin 2015 al 30.000 strijders...16 En de Taliban, die 1.000 Amerikaanse bommen over zich heen kregen in 2015, hebben nog nooit zo’n groot gebied gecontroleerd in Afghanistan sinds… 2001, het jaar van de Amerikaanse invasie. Die bombardementen, zoals het recente drama van de vernietiging van het burgerziekenhuis in Kunduz, zijn vaak meer een bron van instabiliteit dan van stabili-teit. Ondanks de minimalisering van het aantal burger-slachtoffers loopt het op in de duizenden.

Hulp aan en bewapening van de Syrische rebellengroe-peringen ( jihadisten inbegrepen) tegen Assad, interven-tie in Libië om Khadafi omver te werpen, vijfentwintig jaar interventie en embargo tegen Irak, interventie in Afgha-

Bronnen: Estimate based upon Combined Forces Air Com-

ponent Commander 2010-2015 Airpower Statistics; Informa-

tion requested from CJTF-Operation Inherent Resolve Pu-

blic Affairs Office, Januari 7, 2016; New America Foundation

(NAF); Long War Journal (LWJ); The Bureau of Investigative

Journalism (TBIJ)15


SAOEDI-ArAbIë EN ISrAëL, rEALItEItEN EN SyMbOLEN VAN DE HypOcrISIE VAN DE wEStErSE rEgErINgEN

de westerse regeringen hebben altijd de mond vol van “democratie” en “mensenrechten” wanneer het gaat om de rechtvaardiging van hun interventies tegen het syrië van assad of het Irak van saddam hoessein, terwijl ze al tientallen jaren evengoed het saoedische en Israëlische regime steunen. maar hier doet het er niet toe dat het gaat om twee regimes met een reactionaire ideologie (sommige waarnemers noemen saoedi-arabië een “geslaagd Is”). het doet er niet toe dat de saoedische overheid geweld gebruikt tegen de eigen bevolking, of de joodse staat tegen het palestijnse volk. het doet er niet toe dat Israël een koloniale staat is die de apart-heid hoog in zijn vaandel draagt en systematisch elke resolutie van de vn naast zich neerlegt. het doet er niet toe dat de financiële en logistieke steun van saoedi-arabië naar salafisti-sche jihadistische groepen gaat. het recentste voorbeeld is de investering van de onderneming ers in de ant-werpse haven. enkele saoedische bankiers willen via de saoedische onderne-ming energy recovery systems (ers) meerdere miljarden investeren voor de bouw van een fabriek voor de recyclage van afval op de site van het delwaide-dok. een miljardenaanbod dat door de meerderheid in het antwerpse stadsbe-stuur op applaus werd onthaald. maar… de bankiers in kwestie zijn enerzijds de familie al Issa maar anderzijds niemand minder dan saleh kamel, een bankier van wie de fbI heeft bevestigd dat hij een mooie plaats bekleedt op de beruchte golden chain, een lijst van twintig steenrijke (saoedische) financiers van al-Qaida. bovendien had ossama bin laden zelf 50 miljoen dollar geïnvesteerd in de shamal bank, eigendom van saleh kamel. zo zie je maar hoe zowel de europese als de amerikaanse regeringen door-gedreven economische en militaire banden onderhouden met die landen. hier wordt met geen woord meer gerept over “democratie” of “mensenrechten”. het enige wat telt zijn de strategische bondgenootschappen en de economische belangen. de navo heeft in de regio nood aan trouwe bondgenoten en Israël en saoedi-arabië zijn perfect voor die rol. .

Didier Reynders, minister van Buitenlandse Zaken, in Saudi-Arabië bron: didierreynders.be


streeks of onrechtstreeks financiële en militaire hulp kre-gen van Saoedi-Arabië en de VS19. heeft IS de controle gekregen over hele regio’s in Libië, Syrië en Irak met gigantische oliereserves en dus geld, heel veel geld. Het geweld van de jihadisten tegen de burgerbevolking, de massamoorden en de reactionaire en brutale ideo-logie waarmee ze die gebieden besturen, zwengelt de vluchtelingenstroom van miljoenen families verder aan, vooral uit Syrië en Irak.

Ze zijn op de vlucht voor de bombardementen en de instabiliteit die veroorzaakt zijn door het beleid van de NAVO van de voorbije twintig jaar. De elementaire con-clusie die onze regeringen hieruit zouden moeten trek-ken om een einde te maken aan de vluchtelingencrisis en te vechten voor vrede is de stopzetting van de oor-log en de interventie, de stopzetting van de steun aan Saoedi-Arabië en via dat land aan de terroristen. Maar dat is lang niet het geval.

Is en de vluchtelIngen-crIsIs, de tIkkende tIjdbom van hun oorlogen De chaos in het Midden-Oosten en omgeving als ge-volg van de permanente oorlog en de extreme sociale miserie heeft de grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog op gang gebracht. Het aantal Sy-riërs dat in eigen land of in het buitenland op de vlucht is voor de oorlog bedroeg in 2015 11,3 miljoen op een to-tale bevolking van 23 miljoen inwoners. Dat is 49 % van de bevolking.17 De meerderheid van die vluchtelingen heeft onderdak gevonden in Turkije, Libanon en Jorda-nië, maar een deel is ook naar Europa afgezakt. 90 % van de vluchtelingen die stranden op de Griekse kust heeft de Syrische, Afghaanse of Irakese nationaliteit.18

De chaos in het Midden-Oosten heeft ook de terroris-tische groep in het leven geroepen die onderhand be-roemd is geworden onder de naam Islamitische Staat van Irak en de Levant (of gewoon het letterwoord IS) en die snel andere gewapende jihadistentakken inlijfde. Met de hulp van verschillende groeperingen die recht-

bron: foto Solidaire

Er is niet genoeg geld om Afghaanse vluchtelingen op te vangen, we hebben het nodig om hen thuis te bombardere


de rIchtlIjnen van de navo uItvoeren

In feite is dit plan niets meer en niets minder dan de uit-voering van de richtlijnen van de NAVO, goedgekeurd op de top van Wales in september 2014: “de dalende tendens van de defensiebegrotingen omkeren”21. De Amerikaanse ambassadrice in België Denise Campbell herinnerde ons onlangs nog aan die richtlijnen in een Open brief in De Standaard22.Het gaat er inderdaad om een antwoord te bieden op de huidige uitdagingen, zo-als ze door de leiders van de NAVO zijn bepaald. In De Standaard van 10 februari staat: “ De Amerikaanse mi-litaire almacht kalft af. Rusland en China zijn misschien nog geen rivalen voor de dominantie van de wereld, maar zijn wel in staat de Amerikanen uit hun invloeds-sfeer te weren. Op deze uitdaging zoekt Obama’s laat-ste defensiebudget [dat ook stijgt] een antwoord.”23 De volgende dag lezen we in Le Soir dat “de ministers van Defensie van het Atlantisch Bondgenootschap, gedu-rende twee dagen in vergadering bijeen in de zetel van de organisatie in Brussel, hebben woensdag besloten een ‘versterkte geavanceerde aanwezigheid’ van de NAVO in Oost-Europa te organiseren. Dit is een nieuwe stap vooruit in de versterking van de Alliantie ten opzich-te van Rusland.”24 Ook België moet dus investeren om zijn rol te kunnen spelen in de offensieve alliantie onder leiding van de VS. En doordat het vanwege zijn zwakke demografie geen duizenden soldaten de wereld kan in-sturen, is de aankoop van gevechtsvliegtuigen, drones of fregatten van strategisch belang. Dit ter ondersteu-

het plan vandeput: een InvesterIng van 9,2 mIljard euroIn januari 2016 stelt minister van Defensie Steven Van-deput (N-VA) in naam van de regering zijn strategisch plan voor Defensie voor20. Het voorziet in een inves-tering van 9,2 miljard euro tussen nu en 2030 voor onder andere 34 nieuwe gevechtsvliegtuigen, 2 fre-gatten, 6 mijnenjagers en 6 drones. Hij voorziet ook nieuwe investeringen in antiraketdefensie, met name voor de aankoop van Patriotraketten, alsook de ont-wikkeling van de capaciteit voor de bevoorrading met brandstof in volle vlucht. Eén enkele batterij Patriots met zes lanceerinstallaties (met zo’n 170 militairen om de raketten paraat te houden) wordt volgens minister Vandeput zelf geschat op 588 miljoen euro. Het hele budget komt neer op 1.953 euro per Belgisch huishou-den.

de aankoop van gevechtsvlIegtuIgen en de voortzettIng van het oorlogsbeleId

Kerstakkoord voor het strategisch defensie-plan, bron: Redwasp Korneel


alle landen van de Maghreb, de landen van Oost-Europa die geen lid zijn van de EU, en het Nabije en het Midden-Oosten te laten overvliegen. En dan laten we nog de be-schikbare interventiecapaciteit in Centraal-Afrika, die tij-dens het debat in de parlementaire commissie Defensie werd bevestigd, buiten beschouwing . Het is overigens met het oog op een uitgestrekte interventiezone dat de minister ook de capaciteit wil verwerven om vliegtuigen tijdens de vlucht te bevoorraden met brandstof om nog grotere zones te kunnen bestrijken.

besluIt: er moeten mIljarden uItgegeven Worden aan nIeuWe gevechtsvlIegtuIgen Om die missies uit te voeren zijn volgens de minister onze huidige gevechtsvliegtuigen van het type F-16 te verouderd. Hij wil ze dan ook tussen 2024 en 2028 uit dienst nemen en heel de Belgische luchtvloot ver-nieuwen. De 34 gevechtsvliegtuigen zouden het groot-ste deel van het voorziene budget opslokken. De prijs van die tuigen hangt af van het gekozen model maar zou minstens 5 miljard euro bedragen. Daarbij komen

ning van de ontplooiing van de VS met zijn 800 militaire basissen in het buitenland (dat is 95 % van alle buiten-landse militaire basissen ter wereld) en hun honderddui-zenden soldaten die er gelegerd zijn, klaar om overal waar de Amerikaanse belangen in het gedrang zijn, tus-sen te komen25. Op de ontmoeting van de ministers van Defensie van de EU op 5 februari 2016 in Amsterdam loofde secretaris-generaal van de NAVO Jens Stolten-berg “het plan van de VS om zijn militaire aanwezigheid in Europa substantieel op te drijven door de financiering ervan te verviervoudigen”. De VS kunnen zo “meer troe-pen handhaven in het oostelijke deel van de Alliantie, er op voorhand zware bewapening stationneren, meer ma-noeuvres uitvoeren en er meer infrastructuur bouwen”. Op die manier wordt volgens Jens Stoltenberg “de sa-menwerking tussen de EU en de NAVO versterkt”26.

allesbehalve “defensIeve” InvesterIngen… Als het enkel om defensie zou gaan, zouden we geen nieuwe vliegtuigen nodig hebben (en zeker geen 34 voor ons kleine België). De Europese landen beschik-ken immers samen over bijna 2.000 gevechtsvliegtui-gen. Een miljardeninvestering in nieuwe tuigen is dus voor niets nodig. Maar het punt is nu net dat de bedoel-de vliegtuigen niet zullen dienen om enkel en alleen het Belgische luchtruim te verdedigen. De mogelijke inter-ventiezone voor Belgische vliegtuigen strekt zich vol-gens minister Vandeput veel verder uit dan de Maas of de grenzen van de Ardennen of zelfs van Europa. Zoals de minister ze beschrijft, gaat het om een interventiezo-ne die drie keer zo groot is als het Europese continent. Ze reikt van west naar oost van Kaapverdië tot aan de Russische grens, en van noord naar zuid van de Noord-poolcirkel tot aan het zuiden van de Sahara. De minister van Defensie overweegt zo de vliegtuigen maar liefst

F-35, bron: wikipedia


het zIjn de komende generatIes dIe de gevolgen zullen dragen Het gaat dus zelfs niet om een eenmalige investering. Het is een keuze voor massale militaire investeringen op lange termijn die België engageren tot minstens 2030. Ze zullen dus drukken op de toekomstige generaties. Zij zullen opdraaien voor de keuze van de huidige rege-ring, een keuze die en passant ook hun toekomst hypo-thekeert. België zou in dit kader tussen nu en 2030 zijn investeringen in de militaire begroting vervijfvoudigen. Dat wil zeggen: van 5 % jaarlijkse militaire investeringen naar 25 %. Een veel radicalere keuze dan elders, zelfs in het merendeel van de andere landen van de NAVO.

nog de jaarlijkse onderhoudskosten. Ondanks de hoge marktprijs – ongeveer 283 miljoen euro per jaar gedu-rende 30 jaar (de levensduur van zo’n vliegtuig), of 8,5 miljard euro enkel en alleen voor het onderhoud – zou-den de Belgische leiders toch de voorkeur geven aan het Amerikaanse type F-35. Waarom? In het kader van de NAVO moet de nucleaire capaciteit van de Belgische vliegtuigen op peil blijven. Dat wil zeggen de vliegtuigen moeten kunnen uitgerust worden met de Amerikaanse kernbommen die illegaal opgeslagen liggen in Kleine-Brogel. De F-35 is dan zo goed als de enige optie27.

DE NucLEAIrE cApAcItEIt: wEErSpIEgELINg VAN EEN AgrESSIEf, gEVAArLIjk EN ILLEgAAL bELEID

de aankoop van bommenwerpers met nucleaire capaciteit heeft voor de verdediging van het belgische luchtruim niet de minste zin (laat het ons in elk geval hopen voor de belgische bevolking en de aangren-zende landen). Integendeel, het spreekt voor zich dat zulke vliegtuigen zullen ingezet worden in het kader van een oorlogsbeleid van interventie en intimidatie. al tientallen jaren liggen er op de limburgse site van kleine-brogel een twintigtal amerikaanse kernwapens opgeslagen. ze worden bewaakt door amerikaanse soldaten29. die wapens, waarvan de belgische overheid overigens het bestaan ontkent, is een flagrante schending van het non-proliferatieverdrag dat de lidstaten van de vn goedkeurden om de toekomst van de mensheid te waarborgen door zonder dralen te evolueren naar de volledige afschaffing van kernwapens. Ware het niet dat die wapens deel uitmaken van een strategie van… de navo om druk uit te oefenen op zijn tegenstanders. ook op dit punt trekt de belgische regering de kaart van de navo en de oorlog, tegen de vn en de vrede.


het Pentagon er veelvuldig gebruik van maakt (onder andere in Jemen en in Somalië). En onderzoek spreekt in dit verband van “een sleutelperiode in de evolutie van de oorlog met drones”, die in feite een nieuw “beleid voor moord” is31. Hoewel er zo goed als geen enkele controle op het gebruik is, worden ze meer en meer in-gezet en hebben ze al honderden (en waarschijnlijk nog veel meer) gekwetsten gemaakt onder de burgerbevol-king. De drones die België wil aankopen zijn low altitude drones. Minister Vandeput preciseert overigens zelf in een interview op RTL dat België “ooit de stap [zal] zetten [naar bewapende drones] (…) wanneer de technologie meer op punt staat.”32

de gevaarlIjke evolutIe van de oorlog met drones Naast de gevechtsvliegtuigen gaat België ook investe-ren in fregatten en in de aankoop van 6 spionagedrones (de zogezegde “verkennings”-drones) voor het eigen luchtruim en dat van andere landen. In eerste instantie “hebben wij vandaag geen bewapende, maar wel be-wapenbare drones op het oog”, zo zegt de minister30. Enerzijds zijn er drones voor verkenningsopdrachten − “non-violent” drones − die geen bommen kunnen ver-voeren (high altitude drones genoemd) en die beter de bestudeerde luchtruimen kunnen observeren en foto-graferen. Anderzijds zijn er drones die kunnen uitgerust worden met bommen (low altitude drones), die nauw-keuriger kunnen bombarderen. Die laatste drones krij-gen almaar meer kritiek, meer bepaald in de VS, waar


een antIdemocratIsche keuze Toen voormalig minister van Defensie De Crem (CD&V) in maart 2014 voor het eerst op de proppen kwam met de vervanging van de gevechtsvliegtuigen, heeft Uni-versiteit Antwerpen een studie gemaakt over de draag-kracht van dat voorstel bij de kiezers. Daaruit blijkt dat bijna 50 % van de Belgen zich uitspreekt tegen de aan-koop van gevechtsvliegtuigen en de vervanging van de F-16 vloot en dat slechts 25 % de aankoop genegen is, dat is dus 1 Belg op 4. Met andere woorden: 75 % van de Belgische bevolking is die vervanging niet gunstig ge-zind. De studie preciseert verder dat bij de N-VA-kiezers 57 % tegen de aankoop is33. Dat doet uiteraard vragen rijzen over het democratisch gehalte van die aankoop. En dan hebben we het nog niet gehad over het feit dat er tussen maart 2014 en begin 2016 zo goed als geen enkel publiek document is verschenen dat een echte controle op het werk en de plannen van de regering ter zake mogelijk maakt. Ondanks herhaalde vragen in het parlement weigert minister Vandeput nog altijd licht te laten schijnen op het militair-industriële complex, op het bestaan van de banden met de diverse wapenlobby’s in de onderhandelingen.

de gevechtsvlIegtuIgen: een antIdemocratIsche, antIsocIale en mIlIeuonvrIendelIjke keuze

Slechts 25% van de Belgen staat achter de vervanging van de F-16’s. bron: vredesactie vzw


een antIsocIale en mIlIeuonvrIendelIjke keuze De keuze voor de gevechtsvliegtuigen hypothekeert onze toekomst, het gaat immers om een keuze voor een militaristisch beleid dat de wereldvrede bedreigt, zoals bijvoorbeeld nu in het Midden-Oosten. Maar het is even-zeer een antisociale en milieuonvriendelijke maatregel.

Voorzitter van de N-VA Bart de Wever verklaarde in ja-nuari 2016 dat er volgens hem “enkel nog geld te rapen valt in de sociale zekerheid”37, meteen een oproep om het drastische besparingsbeleid dat de federale rege-ring van bij haar aantreden invoerde, verder te zetten. Enkele dagen ervoor had zijn minister van Defensie Van-deput (ook van N-VA dus) dit nog flagrant tegengespro-ken. In een land waar 1 op 7 mensen in armoede leeft, waar de jeugdwerkloosheid 25 % bedraagt en er een

DE kLOOf tuSSEN DE bEVOLkINg EN DE trADItIONELE pOLItIEkE LEIDErS IS cOMpLEEt

“met uitzondering van de pvda zeggen de politieke partijen grosso modo allemaal hetzelfde: de kwestie van de vernieu-wing van de f-16 is een kwestie van geloofwaardigheid van belgië op de internationale scène”. dat is de conclusie van een enquête door de nationale coördinatie voor vrede en demo-cratie (cnapd) bij de franstalige partijen naar aanleiding van de verkiezingen van mei 201434.

uiteraard zullen sommige partijen, die er zich maar al te goed van bewust zijn dat dit een onpopulaire maatregel is, van gedacht veranderen zodra ze in de oppositie zitten. de n-va bijvoorbeeld, die zich in 2011 van op de oppositiebanken verzette tegen de vervanging van de f-16 door de f-35 en dat “budgettaire zelfmoord” noemde35. vandaag zijn er talrijke oppositiepartijen, zowel aan franstalige als aan vlaamse kant, die het plan van de meerderheid bekritiseren vanwege de budgettaire kost of de wil om de nucleaire capaciteit in stand te houden. maar hun kritiek gaat niet over de grondkwestie.

tijdens het recente debat in de kamer over het strategisch plan van defensie heeft geen enkele partij behalve de pvda de strategische visie van de regering fundamenteel in vraag gesteld, noch de impliciete keuze voor de navo en de gevol-gen in termen van buitenlandse interventies. over dit punt is de leidende klasse het volmondig eens terwijl er in de samenle-ving maar weinig democratisch debat is. Integendeel, meerdere partijen, waaronder cdh en de ps, staan erop dat de belgische interventiecapaciteit in afrika absoluut behouden blijft, het gaat immers om “onze traditionele politieke invloedszone”. de socialisten eisten zelfs een meer consequente verhoging van de begroting voor het leger36. deze unanimiteit komt uiteraard concreet tot uiting in de afwezigheid van oppositie van de kant van alle traditionele partijen tegen de militaire interventies in afghanistan, libië of Irak.

persbericht van N-VA, 2011


HEt VALSE ArguMENt VAN DE EcONOMIScHE VOOrDELENEN DE ScHEppINg VAN tEwErkStELLINg

vaak wijst de regering op de te verwachten “economische voordelen en schepping van banen” om die investeringen te rechtvaardigen. het is een vals argument dat gehanteerd wordt door al wie het interventiebeleid wil verdedigen.

ten eerste: als die politieke leiders zich echt om de tewerkstelling zouden bekommeren, zouden ze beter rechtstreeks miljarden injecteren in de sociale noden en het milieu. er is nog meer dan genoeg te doen in het onderwijs, de gezondheidszorg, het openbaar vervoer, de isolering van gebouwen of de omschakeling naar hernieuwbare energie. zo zou het geld ten minste nuttig gebruikt worden. zelfs voor het leger betekent de keuze om te investeren in gevechtsvliegtuigen en snelle interventiecapaciteit aan de zijde van de navo-bondgenoten een beleid van desinvestering op personeelsvlak: de minister van defensie stelt voor tussen nu en 2030 ongeveer 7.000 banen te schrappen in het leger en het dus uit te dunnen van 32.000 naar 25.000 voltijdse krachten.

ten tweede: wat betreft de f-35 vliegtuigen (die de meeste kans maken) geeft de onderdirecteur van de bouwconstructeur zelf toe “dat er voor een markt als de belgische geen economische voordelen te halen zijn”, wat werd bevestigd door denis ducarme, fractieleider voor de mr in de kamer38. de reden is dat geen enkele belgische onderneming meewerkt aan de ontwikkeling van de f-35 gevechtsvliegtuigen, in tegenstelling tot nederland en in tegenstelling tot de voormalige ontwikkeling van de f-16 vliegtuigen.

In het algemeen is het tot slot belangrijk een onderscheid te maken tussen de return on investment voor de ondernemingen en die voor de samenleving. vaak stijgen de winsten van de ondernemingen en dus ook de dividenden voor de aandeelhouders zonder dat de samenleving in zijn geheel of de werkers in het bijzonder er baat bij hebben.

schreeuwend tekort is aan woningen, is een keuze om meer dan 9 miljard te investeren in vliegtuigen, drones, Patriotraketten en oorlogsfregatten volslagen absurd. Diezelfde partijen willen enerzijds 9,2 miljard investeren in de oorlog en hebben anderzijds besloten 800 miljoen te besparen in het Vlaamse onderwijs, wat overigens in het Nederlandstalig hoger onderwijs leidt tot een stij-ging van het schoolgeld met 40 %. Hieruit blijkt duidelijk dat het wel degelijk gaat om keuzes en prioriteiten en dat die allebei bijzonder asociaal zijn.

Betoging van de Nederlandstalige studenten, oktober 2014, foto: Solidaire


Tot slot is het ook een milieuonvriendelijke keuze. Net als voor het sociale luik zou ook de ecologische om-schakeling meer gediend zijn met die miljardeninveste-ring dan de oorlog. Maar de regering bespaart liever 3 miljard in de NMBS terwijl de transportsector in België verantwoordelijk is voor 22 % van de uitstoot, een cijfer dat overigens blijft stijgen. Of ze beslist de kerncentra-les langer open te houden in plaats van te investeren in hernieuwbare energie. Ook hier gaat het dus om een maatschappijkeuze.

Een meer rechtstreeks voorbeeld was de klimaattop van Parijs in december 2015 (COP21). De landen van de NAVO eisten daar dat bij de berekening van de nood-zakelijke daling van de uitstoot de vervuiling door de oorlog niet zou meegerekend worden. Maar: een kwart van de vliegtuigkerosine ter wereld wordt verbrand door gevechtsvliegtuigen, en de militaire manoeuvres en de werking en instandhouding van de (talrijke) militaire ba-sissen worden niet opgenomen in de berekening van de uitstoot van de verschillende landen39. Even zoveel politieke keuzes die we moeten aanklagen, want onze toekomst staat op het spel.

Het burgerplatform “Pas d’avions de chasse” (“Geen ge-vechtsvliegtuigen”) heeft zo berekend wat het geld voor één zo’n vliegtuig zou opbrengen als we het zouden in-vesteren in de sociale noden en het milieu: we zouden er bijvoorbeeld een ziekenhuis of 47 lagere scholen mee kunnen bouwen. Elk vliegtuig slorpt ook de investering op die nodig is voor de opvang van 11.609 vluchtelingen. En in de plaats van één gevechtsvliegtuig aan te kopen dat kan uitgerust worden met kernkoppen, zouden 75 windmolens kunnen geproduceerd, 1.314 sociale wonin-gen kunnen opgetrokken of 12.145 speelpleinen aange-legd worden.

campagne #geengevechtsvliegtuigen #pasdavionsdechasse


het Belgische leger zich kunnen specialiseren in vredes-initiatieven zoals ontwapening, iets wat al gebeurde met de medewerking aan het verbod op clusterbommen of landmijnen. Ook andere kleine landen zoals Noorwegen en Zwitserland doen dat. Zij bemiddelen bijvoorbeeld bij conflicten of werken mee aan internationale humanitaire hulp.

Geen Belgische deelname aan militaire interventies in het buitenland. Vredesmissies mogen enkel door-gaan in het kader van een multilateraal vredesakkoord en mits goedkeuring van het betrokken land. Ze moe-ten het internationaal recht en het Handvest van de Verenigde Naties respecteren en er mag geen enkele band zijn met de NAVO. Ook moeten ze voorafgegaan worden door een democratisch debat en volledig trans-parant zijn.

Uiteraard moeten we ook aandringen op een gans ander beleid op wereldvlak. Er is nauwelijks 35 miljard dollar nodig om de honger in de wereld uit te roeien terwijl de militaire uitgaven van alle regeringen ter we-reld in 2014 samen opliepen tot 1.700 miljard dollar. Dat is gewoon onaanvaardbaar. Afghanistan is een goed voorbeeld: de oorlog daar heeft de geallieerden tot op vandaag 600 miljard dollar gekost.

Tot slot − en niet onmiddellijk verbonden met Defensie − moet België ook meer investeren in ontwikkelings-samenwerking. In 2014 had onze regering daar het zeer kleine budget van 0,45 % van het bbp voor over. Tussen

Albert Einstein zei het al: “Steeds hetzelfde doen en an-dere resultaten verwachten, dat is de definitie van de waanzin.” Wie vrede wil, moet ijveren voor een gans an-der beleid. Onze regeringen weten dat zelf maar al te goed, maar er zijn teveel belangen in het spel. En dus gaan ze stug door. In dit laatste deel willen we enkele grote lijnen schetsen voor een gans ander beleid voor Defensie en Buitenlandse Betrekkingen.

Een ander beleid voeren betekent in de eerste plaats uit de NAVO treden en het NAVO-kader in vraag stel-len. België moet zijn eigen visie en vredesstrategie kun-nen uitwerken en dat budget van meer dan 9,2 miljard euro investeren in initiatieven die de vrede versterken. In plaats van deel te nemen aan militaire interventies zou

voor een vredesbeleId: Investeren In dIplomatIe, nIet In oorlogstuIg


“nIet bombarderen” betekent nIet “nIets doen”. het voorbeeld van het mIdden-oosten

Velen vragen zich af wat we dan concreet kunnen doen als we niet meer militair tussenkomen in het Midden-Oosten. Ook al is de situatie daar zeer complex en een snelle en gemakkelijke oplossing onmogelijk, toch kan er heel wat gedaan worden als we maar echt een einde willen maken aan de oorlog. .

ISLAMItIScHE StAAt DrOOgLEggEN (I) DOOr DE OLIEkrAAN DIcHt tE DrAAIEN

Eerst en vooral moeten het Westen en België IS doeltref-fend bestrijden. De jihadisten hebben in Irak de controle over uitgestrekte petroleumvelden, die dagelijks tiental-len duizenden vaten olie produceren. Die olie voeren ze uit, ook naar Europa, en dat brengt hun naar schatting

2010 en 2013 bespaarde de regering Di Rupo 30 % in de begroting van ontwikkelingssamenwerking. De huidige regering gaat op dezelfde weg verder: minister Alexan-der De Croo (Open VLD) heeft nieuwe besparingen aan-gekondigd, gaande van 150 miljoen euro in 2015 tot 279 miljoen euro in 2019. Met die keuze zal België zijn ver-plichtingen bij de internationale instellingen niet kunnen nakomen, wat al bleek tijdens de recente ebolacrisis in Afrika. In plaats van constant dit budget te verlagen zouden we beter tegemoet komen aan de vraag van de VN en daadwerkelijk 0,7 % van het bbp aan ontwikke-lingssamenwerking toekennen. De armoede, de onder-ontwikkeling en de opwarming van de aarde, allemaal veroorzaakt door de plundering en de verdediging van de economische belangen van het Noorden, zijn de belangrijkste oorzaken van de oorlog. Het kan niet ont-kend worden dat we met meer investering in ontwikke-lingssamenwerking zouden kunnen meewerken aan de bestrijding van die structurele oorzaken van de oorlog.

Militiare uitgaven wereldwijd: VS, Europa en de rest van de wereld, 1988-2014in miljarden dollars, prijs en wisselkoers van 2011

de rest van de wereldVerenigde StatenEuropese unie

stat

istisc

he o

nder

brek

ing


ter wereld voor een bedrag van 6,4 miljard dollar. De Saoedische invoer is gestegen met 54 % en zal nog-maals toenemen met 52 % in 2015 naar 9,8 miljard dol-lar. In 2015 [besteedde] Saoedi-Arabië één dollar op ze-ven aan de aankoop van wapens.”42 Het is evident dat Saoedi-Arabië die wapens niet alleen gebruikt in eigen land maar dat ze vrij circuleren in het Midden-Oosten. Er moet een boycot van de wapenexport naar Saoedi-Arabië komen en meer bepaald op Europees niveau, zodat de Saoedi’s niet gewoon wisselen van leverancier tussen België, Frankrijk of andere Europese landen die wapens produceren43.

EEN DIpLOMAtIEkE OpLOSSINg IN EEN MuLtILAtErALE cONtExt

Om tot slot de vrede op te leggen moeten we het agres-sieve kader van de NAVO verlaten en de VN als legitiem orgaan haar rol laten spelen. Alleen zo kan er een einde komen aan de oorlogen in het Midden-Oosten en zo is het ook in het verleden gebeurd. Het is in die context, met een collectieve visie waarbij de verschillende acto-ren aan tafel gaan zitten om te praten en een compromis te vinden, dat een reëel vredesbeleid een kans zal krij-gen. Een goed voorbeeld is een van de langste conflic-ten in de geschiedenis van het Midden-Oosten: de bur-geroorlog in Libanon (1975-1990). Gewapende politieke, religieuze en etnische groepen stonden elkaar naar het leven, met of zonder de steun van buitenlandse “spon-sors”. Hoe diep de kloof ook was tussen de strijdende partijen, het is het (overigens erg discutabel) akkoord van Taïf dat na 15 jaar strijd en 150.000 doden een einde heeft gemaakt aan de burgeroorlog.

Ook vandaag geven velen toe dat een regionale vredes-conferentie de enige weg uit het conflict is. Na vier jaar oorlog in Syrië hebben alle partijen bloed aan hun han-den. Liters bloed. Niettemin zal met alle actoren moeten

een miljoen euro per dag op om hun activiteiten te finan-cieren40. Dát moeten we aanpakken. België moet om te beginnen een audit uitvoeren om de herkomst van onze olie na te gaan en elk vat dat uit door IS gecontroleerd gebied komt, weigeren. Het gaat hier om bijna 50 % van de inkomsten van deze terroristische organisatie. Om de vrede af te dwingen moet IS langs alle kanten droog-gelegd worden.

ISLAMItIScHE StAAt DrOOgLEggEN (II) Op HEt VLAk VAN zIjN fINANcIEëN EN wApENS

Een tweede aspect van de financiering van IS is de Sa-oedische ondersteuning met wapens en liquide midde-len. Dat land steunt gewapende en gewelddadige groe-pen in heel het Midden-Oosten. Een onderzoeksrapport van het Europese parlement stelt in 2013 dat “Saoedi-Arabië meer dan 10 miljard dollar heeft geïnvesteerd in de verspreiding van zijn wahhabistische agenda [ul-traconservatieve religieuze soennitische strekking] via liefdadigheidsorganisaties”. “Veiligheidsexperts van de Europese Unie schatten dat 15 tot 20 % van dat geld werd afgeleid naar Al-Qaida en andere gewelddadige jihadistische groeperingen”, zo blijkt een jaar later uit een rapport van de Britse krant The Independent. Sa-oedi-Arabië mag vandaag dan al pretenderen zich te verzetten tegen IS, het blijft terzelfder tijd een reeks ter-roristische groepen in Syrië41 ondersteunen, waaronder recent nog Al-Nusra.

Saoedi-Arabië importeert ook elk jaar voor honderden miljoenen euro’s wapens. Agence France-Presse sig-naleert dat “Saoedi-Arabië India voorbijgestoken heeft en in 2014 uitgegroeid is tot de grootste invoerder van militaire uitrusting ter wereld, in een markt die opnieuw een recordniveau bereikt dankzij de spanningen in het Midden-Oosten. (…) Riyad [de hoofdstad van Saoedi-Arabië] is voortaan de grootste aankoper van wapens


gepraat worden om tot vrede te komen. Zelfs met die-genen die men het meest misprijst. De VN werkt ove-rigens al maandenlang aan tal van initiatieven. Om tot een regionaal vredesinitiatief te komen zal de VN heel haar gewicht in de schaal moeten leggen. Het doel van zo’n conferentie kan enkel het volledige herstel van de Syrische en Irakese soevereiniteit zijn. Op basis van de principes van het Handvest44 zal de VN volledig haar rol kunnen spelen. Dat zal alvast heel wat zinvoller zijn dan nog meer olie op het vuur te gooien zoals nu gebeurt.

#geengevechtsvlIegtuIgen: de afWIjzIng van hun mIlItarIstIsch beleId als eerste stap

De afwijzing van het plan Vandeput en de aankoop van gevechtsvliegtuigen is de eerste stap. Het is een aankoop met grote gevolgen en de regering moet een beslissing nemen tussen nu en 2018-2019. Het is een keuze die per-fect het beleid van de NAVO en onze regeringen samen-vat. Daarom moeten we alles in het werk stellen om die aankoop te verhinderen.

De vredesbeweging heeft in 2014 het initiatief genomen voor een groot nationaal platform tegen de aan-koop van de gevechts-vliegtuigen45. Meer dan 100 verenigingen uit diverse sectoren, vak-bonden, politieke groe-peringen of middenvel-dorganisaties hebben zich achter die nationale eis geschaard. Onder-tussen hebben tien-duizenden mensen de petitie ondertekend en staan er heel wat acties en betogingen op stapel.

De inzet? Niet alleen de aankoop van die vliegtuigen ver-hinderen maar ook een brede vredesbeweging op gang brengen die in staat is in de komende jaren massaal te mobiliseren en de mensen te verenigen rond een anti-imperialistisch standpunt. Daar willen wij met Comac aan meewerken.


1 regeringsakkoord, oktober 2014.

2 met uitzondering van bijvoorbeeld palestina, de franse overzeese gebieden, puerto rico enzovoort.

3 new York times, 28 maart 1999.

4 patrick e. tyler, « u.s. strategy plan calls for Insuring no rivals develop a one-superpower World », the new York times, 8 maart 1992.

5 Wesley clark, « democracy now ! » (interview, 2007), Youtube, http://www.youtube.com/watch?v=bsl3jqorkdu.

6 « ces guerres qu’on dit humanitaires », manière de voir, n°120, december-januari 2011, https://www.monde-diplomatique.fr/mav/120/a/46973

7 “Irak, 25 oorlog, bezetting, dood en vernietiging”, dirk adriaensens, januari 2016, http://solidair.org/artikels/irak-25-jaar-oorlog-bezetting-dood-en-vernietiging

8 « l’arabie saoudite, un daesh qui a réussi », kamel daoud, november 2015, http://www.nytimes.com/2015/11/21/opinion/larabie-saoudite-un-daesh-qui-a-reussi.html

9 « la belgique unanime pour intervenir en libye », la libre, mars 2011, http://www.lalibre.be/actu/international/la-belgique-unanime-pour-intervenir-en-libye-51b8cfcce4b0de6db9c06fe7

10 “hoe de belgische tussenkomst in libië vluchtelingencrisis verergerde”, marc botenga, april 2015, http:// http://solidair.org/artikels/hoe-de-belgische-tussenkomst-libie-vluchtelingencrisis-verergerde

11 « Intervenir en libye : pourquoi, où et comment ? », bfmtv, februari 2016, http://www.bfmtv.com/international/intervenir-en-libye-pourquoi-ou-et-comment-948250.html

12 zie het artikel “syrië: opstand of interventie?”, marxistische studies nr. 104, oktober 2013, http://www.marx.be/fr/content/syrie-r%c3%a9volte-ou-intervention

13 « Insight — military Intervention in syria, post Withdrawal status of forces » (7-12-2011), Wikileaks, 6 maart 2012, https://wikileaks.org/gifiles/docs/1671459_insight-military-intervention-in-syria-post-withdrawal.html

14 « alain marsaud, « l’État français a facilité les actions d’al-nosra, la majorité refuse toute enquête », mediapart, december 2015, https://blogs.mediapart.fr/danyves/blog/211215/exclusif-alain-marsaud-l-etat-francais-facilite-les-actions-d-al-nosra-la-majorite-refuse-toute-enquete

15 “Westerse oorlogszucht en moslimextremisme”, moro d., marxistische studies, 110 april 2015, pp. 66-67.- voor de financiering van de moedjahedin en de afghaanse en saoedische jihadisten vóór 2001, zie: http://www.lemonde.fr/idees/article/2011/09/09/ben-laden-secret-de-famille-de-l-amerique_1569567_3232.html. voor de franse steun aan de syrische rebellen zie de publieke verklaringen van de franse minister van buitenlandse zaken laurent fabius: « al nosra fait du bon boulot », le figaro, december 2014, http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2014/12/10/97001-20141210fIlWWW00263-des-syriens-demandent-reparation-a-fabius.php

op 15 februari 2012 riep ook guy verhofdstadt in la libre belgique op om “de organisaties in syrië die vechten tegen het regime materieel en technisch te ondersteunen”.

16 « u.s. dropped 23,144 bombs on muslim-majority countries in 2015 », alternet, januari 2016 http://www.alternet.org/news-amp-politics/us-dropped-23144-bombs-muslim-majority-countries-2015 et « how many bombs did the united states drop in 2015? », micach zenko, januari 2016, http://blogs.cfr.org/zenko/2016/01/07/how-many-bombs-did-the-united-states-drop-in-2015/

17 « le nombre de migrants et de réfugiés a explosé au XXIe siècle dans le monde », le monde, september 2015, http://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2015/09/03/le-nombre-de-migrants-et-refugies-a-explose-au-xxie-siecle-dans-le-monde_4744977_4355770.html

18 unhcr ( januari 2016)

19 « u.s relies heavily on saudi money to support syrian rebels », nY times, januari 2016, http://www.nytimes.com/2016/01/24/world/middleeast/us-relies-heavily-on-saudi-money-to-support-syrian-rebels.html?_r=1, « argent de l’État islamique : comment daesh empoche 3 millions de dollars par jour », huffington post, september 2014, http://www.huffingtonpost.fr/2014/09/25/etat-islamique-argent-financement-dollars-daech_n_5869012.html en “Westerse oorlogszucht en islamextremisme”, moro d., in marxistische studies, p. 66

20 « ce que prévoit le plan vandeput pour l’armée belge », belga, januari 2016, http://www.7sur7.be/7s7/fr/1502/belgique/article/detail/2583609/2016/01/13/ce-que-prevoit-le-plan-vandeput-pour-l-armee-belge.dhtml

21 « déclaration du sommet du pays de galles », otan, september 2014, http://www.nato.int/cps/fr/natohq/official_texts_112964.htm

22 « les usa prient la belgique de réinvestir son armée », la libre, 30 septembre 2015, http://www.lalibre.be/actu/belgique/les-usa-prient-la-belgique-de-reinvestir-dans-son-armee-560c1fa73570b0f19f058941

23 de standaard, 10 februari 2016

24 le soir, 11 februari 2016

25 « the united states probably has more foreign military bases than any other people, nation, or empire in history », david vine, the nation, september 2015, http://www.thenation.com/article/the-united-states-probably-has-more-foreign-military-bases-than-any-other-people-natio

26 bannière usa sur l’europe », manilo dinucci, centre de recherche sur la mondialisation, februari 2016, http://www.mondialisation.ca/banniere-usa-sur-leurope/5506713

27 zie het debat in de commissie op 13 januari 2016 http://www.lachambre.be/doc/ccra/pdf/54/ac305.pdf

28 « la belgique quasi contrainte d’acheter le f-35 si elle garde sa tâche nucléaire », rtbf, 19 april 2015, http://www.rtbf.be/info/belgique/detail_la-belgique-quasi-contrainte-d-acheter-le-f-35-si-elle-conserve-sa-mission-nucleaire?id=8959864

29 « des armes nucléaires à kleine-brogel », belga, 29 januari 2014, http://www.dhnet.be/actu/belgique/des-armes-nucleaires-a-kleine-brogel-52e8d9763570e5b8eee9f0e2

30 zie het debat in de commissie op 13 januari 2016 http://www.lachambre.be/doc/ccra/pdf/54/ac305.pdf


31 « la guerre (secrète) des drones selon obama », rtbf, 19 octobre 2015, http://www.rtbf.be/info/monde/detail_la-guerre-secrete-des-drones-selon-obama?id=9112633

32 jt rtl, 20/08/2015. http://www.rtl.be/videos/video/546038.aspx

33 « opinies over de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen voor defensie », vlaams vrede Instituut, 2014, http://www.vlaamsvredesinstituut.eu/sites/vlaamsvredesinstituut.eu/files/files/factsheet_opiniepeiling_f16_def.pdf

34 « la politique de paix commence chez nous », cnapd, 2014 http://www.cnapd.be/la-politique-de-paix-commence-chez840.html en « succession des f-16, un seul parti francophone, le ptb, ferme la porte », rtbf, 5 mei 2014, http://www.rtbf.be/info/belgique/detail_succession-des-f-16-un-seul-parti-francophone-le-ptb-ferme-la-porte?id=8262154. de volledige antwoorden van de partijen zijn terug te vinden op http://www.cnapd.be/Img/file/r%c3%a9ponses%20partis%20gdams.pdf et ici http://agirpourlapaix.be/remplacement-des-f-16-6-milliards-jetes-en-lair/

35 « n-va vraagt hoorzittingen over perperdure vervanging f-16 door f-35 », communiqué n-va, 19 oktober 2011, http://www.n-va.be/persbericht/n-va-vraagt-hoorzittingen-over-peperdure-vervanging-f-16-door-f-35

36 commissie voor de landsverdediging in de kamer, 13 januari 2016 http://www.lachambre.be/doc/ccra/pdf/54/ac305.pdf en voor de ps zie la libre, « le ps réclame une hausse du budget de l’armée », 13 januari 2016.

37 de tijd, 9 januari 2016 of http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20160109_02058137

38 « d. ducarme (mr) : « le remplacement des f-16 devra soutenir l’emploi » », rtbf, 26 augustus 2014, http://www.rtbf.be/info/belgique/detail_d-ducarme-mr-le-remplacement-des-f-16-devra-soutenir-l-emploi?id=8340776

39 ben cramer, “cop21, entre guerre et paix”, in alerte otan, n° 59-4, 13.11.2015.coralie mampaey, “l’impact des activités militaires sur l’environnement: le parent pauvre de la cop21”, in www.cnapd.be, 16/12/2015.

40 analyse van het centre d’analyse du terrorisme, opgenomen in le figaro http://www.lefigaro.fr/economie/le-scan-eco/decryptage/2015/11/26/29002-20151126artfIg00009-comment-daech-organise-son-lucratif-marche-petrolier.php

41 zie ook: http://ptb.be/articles/questions-et-reponses-sur-l-arabie-saoudite-et-la-lutte-contre-le-terrorisme

42 « l’arabie saoudite premier importateur mondial d’armes », afp, 08 maart 2015, http://tempsreel.nouvelobs.com/monde/20150308.afp1034/l-arabie-saoudite-premier-importateur-mondial-d-armes.html

43 zie: http://ptb.be/articles/il-faut-arreter-les-exportations-d-armes-vers-l-arabie-saoudite

44 meer bepaald artikel 2.4: “In hun internationale betrekkingen onthouden alle leden zich van bedreiging met of het gebruik van geweld tegen de territoriale integriteit of de politieke onafhankelijkheid van een staat, en van elke andere handelwijze die onverenigbaar is met de doelstellingen van de verenigde naties.” http://www.unric.org/nl/handvest

45 de lijst van ondertekenaars is te vinden op http://www.pasdavionsdechasse.be/

Verantwoordelijke uitgeVer: Roel Vandepol, Lemonnierlaan 171, 1000 Brusselrealisatie: Robin Bruyère, Anouk Vandevoorde en Charlie Le Paige

wOrD LID VAN cOMAcComac, de studentenbeweging van de PVDA, heeft als ambitie om alle jongeren te verzamelen die willen strijden tegen de onrechtvaardigheid en opkomen voor vrede. De nood aan alternatieven wordt steeds groter, maar ze kunnen alleen opkomen door een zo groot mogelijke mobilisatie. Samen, is alles mogelijk. Wil jij je engageren om de zaken te veranderen? Word dan lid van Comac!

[email protected] comac @comac_belgium www.chengetheworld.be

Documents

Investeer in vrede, niet in oorlog