34
INTENSIEVE THERAPIE EENHEID (A3 + C3) Versie oktober 2015 INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN EN STUDENTEN Versie januari 2010 GERIATRIE 3 Introductiebrochure voor nieuwe verpleegkundigen en studenten versie oktober 2015

INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

1

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

INTENSIEVE THERAPIE EENHEID (A3 + C3)

Versie oktober 2015

INTRODUCTIEBROCHURE VOORNIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN EN STUDENTEN

Versie januari 2010

GERIATRIE 3

Introductiebrochure voor nieuwe verpleegkundigen en studenten

versie oktober 2015

Page 2: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

2

GERIATRIE 3

WelkomHet team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen opdat jij je zo snel mogelijk thuis voelt in onze groep.

Deze brochure biedt je een eerste kennismaking met onze afdeling. Op de volgende pagina’s vind jeeen overzicht van de gebruiken, modaliteiten en afspraken zodat je je op een vlotte en aangename manier kan inwerken op onze dienst.

Uiteraard staan niet alle details in deze brochure. Als je nog vragen hebt of meer informatie wenst, kan je altijd terecht bij een collega. Geef ons gerust een seintje, want jouw opvang en begeleiding behoren tot ons takenpakket en zijn ook onze verantwoordelijkheid.

We wensen je alvast veel werkgenot en veel succes!

Voornaamste stelregel:als je twijfelt, vraag dan hulp!

Dit doe je beter te vroeg dan te laat!

Page 3: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

3

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Inhoudstafel1. Voorstelling van de afdeling p. 4

1.1. Locatie p. 4

1.2. Plaats binnen de organisatie p. 5

1.3. Multidisciplinair team p. 6

1.4. Specialismen p. 7

1.5. Afdelingsopdrachten p. 18

2. Een dag op de afdeling p. 20

3. Procedures & protocollen p. 23

3.1. Medisch-verpleegkundige technieken p. 23

3.2. Klinische paden p. 28

3.3. Administratieve-organisatorische procedures p. 28

4. Patiëntenvoorlichting p. 29

Jessa Patiëntgericht! p. 30

5. Communicatie p. 31

5.1. Telefonie p. 31

5.2. ICT p. 31

5.3. Mondelinge communicatie p. 31

5.4. Schriftelijke communicatie p. 32

6. Personeelsinformatie p. 33

6.1. Ziekenhuisbreed p. 33

6.2. Dienstspecifiek p. 33

6.3. Teambuilding p. 33

Page 4: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

4

GERIATRIE 3

1. VOORSTELLING VAN DE AFDELING

1.1. Locatie

Onze afdeling bevindt zich vooraan op de benedenverdieping.

De kamers met de oranje deurstijlen zijn de patiëntenkamers van Geriatrie 3. Dit deel van de afdeling beschikt over een mooie oefenzaal. De kamers zijn als volgt verdeeld:

• 5 individuele kamers

• 5 tweepersoonskamers

De kamers met de groene deurstijlen zijn de patiëntenkamers van Geriatrie 2. Deze kamers zijn als volgt verdeeld:

• 4 individuele kamers

• 2 tweepersoonskamers

De Kine/ergo ruimte bevindt zich op de afdeling Geriatrie 6.

Centraal op de afdeling bevindt zich de verpleegdesk met daarachter het verpleegstation en het bu-reel van de ergotherapeut. Links van de verpleegdesk bevindt zich het doktersbureel. Tegenover de verpleegdesk ligt het bureel van de hoofdverpleegkundige. Rechts van de verpleegdesk liggen ach-tereenvolgens: de keuken, de badkamer met toilet voor personeel, de utility en de voorraadkamer met het leeg vol systeem.

Grondplan

Page 5: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

5

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

1.2. Plaats binnen de organisatie

De afdeling Geriatrie 3 maakt deel uit van de zorgcluster Geriatrie.

Deze zorgcluster bestaat verder uit de volgende diensten:

• Liaison psychogeriatrie

• Liaison geriatrie (campus Virga Jesse en campus Salvator)

• Dagziekenhuis geriatrie (campus Virga Jesse en campus Salvator)

• Consultatie geriatrie

• Geriatrie 1 (campus Virga Jesse)

• Geriatrie 2

• Geriatrie 4

• Geriatrie 5

• Geriatrie 6

• Psychogeriatrie

Management

Medisch manager

Dr. Guido Claes

Zorgmanager

Anita Jans

Page 6: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

6

GERIATRIE 3

1.3. Het multidisciplinair team

Artsen

dr. Marie-Louise van Leeuwen, geriater

Verpleegkundig team

Annelies De Vuyst hoofdverpleegkundige

Team verpleegkundigen & zorgkundigen

Andere medewerkers

• Ergotherapeuten

• Kinesitherapeuten

• Sociaal Werkers

• Logopediste

• Dietiste

• Pastoraal medewerkster

• Secretariaatsmedewerkers

Page 7: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

7

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Referentiepersonen• Stagementoren: Linda, Bianca, Ilse, Elke, Sabina & Daisy

• Referentieverpleegkundige MVG: Daisy

• Referentieverpleegkundige CPR en rampen:

• Referentieverpleegkundige palliatieve zorgen en pijn: Ilse, Bianca

• Referentieverpleegkundige incontinentie: Bianca en Liesbet

• Referentieverpleegkundige ziekenhuishygiëne: Linda, Daisy en Sokena

• Referentieverpleegkundige patiëntveiligheid: Kristof

• Referentieverpleegkundige diabetes: Liesbet en Sokena

• Referentieverpleegkundige wondzorg: Liesbet en Elke

• Ergocoach: Sokena

• Referentieverpleegkundige van hartfalen: Daisy

1.4. Specialismen

Geriatrie

Op de geriatrische afdelingen worden zowel mannen als vrouwen opgenomen voor observatie, be-handeling en revalidatie met als doelstelling deze bejaarde patiënt zo snel als mogelijk en zo optimaal mogelijk terug te laten functioneren in zijn thuismilieu.

Add life to yearsMaximale kwaliteit van leven bewaren, zo lang mogelijk zelfstandig blijven, liefst in de eigen omge-ving. De geriatrische patiënt wordt op de dienst, hetzij rechtstreeks van buiten uit (via spoed, huis-arts,...), hetzij na een eerste behandeling op een andere dienst, opgenomen. De geriatrische zorg is uitgegroeid tot een echte specialiteit binnen de zorgverlening. Geriatrische zorg betekent naast diag-nosestelling ook evaluatie van de functionele mogelijkheden en revalidatie.

Wie is de geriatrische patiënt?•Verminderde homeostase: de verminderde reservecapaciteit en de afname van de functionele

mogelijkheden verhogen de kwetsbaarheid van de bejaarde op zowel somatisch als psychosociaal vlak.

•Multiple, chronische pathologie: de multi-morbiditeit bij de geriatrische patiënten bestaat hoofd-zakelijk uit chronische aandoeningen. Dergelijke aandoeningen maken een volledig herstel onmo-gelijk.

•Bedreigde validiteit: de chronische aandoeningen kunnen de kans op invaliditeit verhogen.

•Risico op polyfarmacie: de kans is reëel dat ouderen omwille van hun chronische aandoeningen verschillende medicamenten moeten nemen.

•Gewijzigde presentatie en gewijzigd verloop van de pathologie: het klachtenpatroon verandert, het wordt meestal vager en armer. De veranderde presentatie houdt ook het risico in dat de aandoe-ning miskend wordt en dat de behandeling (te) laat gestart wordt.

•Somato-psychosociale verwevenheid: de interactie tussen lichaam en geest is bij bejaarden zeer opvallend, somatische aandoeningen hebben in deze groep van patiënten vaker psychische en so-ciale gevolgen. De vermenging van somatische problemen met stoornissen en moeilijkheden op andere gebieden is een essentieel kenmerk van geriatrische patiënten.

Page 8: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

8

GERIATRIE 3

De geriatrische patiënten zijn eigenlijk een zeer heterogene groep. Sommige reeds zeer oude patiën-ten zijn biologisch nog zeer fi t. Anderzijds kunnen patiënten met minder hoge leeftijd zeer hulpbe-hoevend zijn. Een hoogbejaarde patiënt met bv. een myocard-infarct met ritmestoomissen, maar die geen andere grote problemen heeft en nog zeer vitaal is, blijft een patiënt voor een orgaanspecialist bv. de cardioloog, de orthopedist,... tenminste als de huisarts dit nodig vindt en de patiënt verwijst. De geriatrische patiënt is in principe een hoogbejaarde (vierde leeftijd) > 75 jaar. Het is een patiënt die gekenmerkt is door zijn multi-pathologie. Hij heeft veel aandoeningen tegelijk. Ouderen zijn frequent aangetast door verschillende chronische ziekten (COPD, artrose, diabetes, hart- en vaataandoenin-gen,....). 30% van de 65-plussers heeft 1 chronische aandoening, bij de 80- plussers heeft 40% te maken met 2 of meer chronische aandoeningen.

Het zijn voornamelijk deze chronische aandoeningen die de validiteit van de bejaarde bedreigen. De morbiditeit bij ouderen kan men als volgt samenvatten:

• arthrose en reuma: 50%

• hoge bloeddruk: 40%

• verminderd gehoor: 39%

• orthopedische stoomissen: 17%

• hartziekten: 13%

• verminderd zicht: 14%

• urine-incontinentie: 15 tot 30%

• depressie: 12 tot 15%

• gangproblemen en vallen

• gestoorde beweeglijkheid

De jongvolwassene heeft meestal slechts één aandoening. Aan universiteiten wordt onderwezen dat de diagnose erin bestaat alle symptomen te herleiden tot een ziektebeeld. Bij de geriatrische hoog-bejaarde is het het omgekeerde: meestal komen ze tot veel diagnosen, alhoewel er slechts schaarse, eerder atypische en weinig uitgesproken symptomen zijn. Er is vaak veel ongekende pathologie. Medi-sche problemen blijven onbekend voor de arts. Het niet stellen van een diagnose kan snel de toestand van de hoogbejaarde verder verslechteren en nieuwe verwikkelingen uitlokken. Deze hoogbejaarde heeft geen neiging tot genezing en opstaan, doch een spontane neiging tot inactiviteit en bedle-gerigheid, wat opnieuw veel pathologie kan veroorzaken, zowel op somatisch als op psychisch vlak. Tenslotte is bij de hoogbejaarde het belang van de begeleidende sociale problematiek kenschetsend. Er is vaak een belangrijke verwevenheid van medische problemen met psychosociale elementen: ver-wardheidproblemen, problemen van depressie en regressie.

ConclusieDe zorg voor bejaarden vergt een eigen model, omdat men met deze kenmerken van pathologie moet rekening houden. Typisch voor een geriatrische afdeling is dat men zich niet louter zal beperken tot een medische diagnosestelling, maar ook veel aandacht zal hebben voor de ADL- activiteit van de patiënt. De ADL- score volgens Katz is hier een belangrijk instrument. Ook instrumentele activiteiten van het dagelijkse leven worden getest: telefoneren, winkelen, eten bereiden, onderhoud woning, was doen, gebruik van vervoermiddelen, verantwoordelijkheid vaar inname van medicatie, bekwaam-heid vaar eigen fi nancieel beheer. Andere belangrijke op de afdelingen gebruikte meetschalen zijn: Norton score (decubituspreventie), mms (mini mental state = geheugentest), de geriatrische depres-sieschaal, mna (voedings evaluatie), Stratify score (valpreventie): zie bijlagen),..

Vriendelijke en professionele zorg met respect voor iedereen is ons

belangrijkste uitgangspunt!

Page 9: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

9

GERIATRIE 3GERIATRIE 3

De vergrijzing/de verzilvering van de bevolking

Stijging van de levensverwachting1960 man 67 jaar

vrouw 74 jaar1999 man 76 jaar

vrouw 81 jaarElk jaar stijgt de gemiddelde levensverwachting met een drietal maanden.Stijging van de levensverwachting1988 aandeel 60+ 19%2020 aandeel 60+ 30%2040 aandeel 60+ 34,5%Het gevolg van de gestegen levensverwachting en de verminderde nataliteit zorgt dus voor een belangrijke toename van het aandeel ouderen in onze samenleving.Veroudering binnen de de groep ouderenBinnen de groep ouderen neemt het aantal hoogbejaarden toe.1999 aantal 80-plussers 400.0002030 aantal 80-plussers 1.000.0001999 aantal 100-jarigen 8002020 aantal 100-jarigen 4.000 tot 5.000Geslachtsverdeling: verhouding mannen/vrouwen• Bij de 50–jarigen is deze balans nagenoeg in evenwicht: 5/10 man en 5/10 vrouw

• Bij de 65–plussers is de verhouding: 4/10 man en 6/10 vrouw

• Bij de 85–plussers is de verhouding: 1/3 man en 2/3 vrouwWeerslag van de veroudering op de gezondheid • De veroudering op zich betekent een inkrimping van de functionele reserves met ongeveer 1%

per jaar en dit vanaf de leeftijd van 30 jaar. Deze inkrimping is evenwel voor iedereen verschil-lend.

• Toename van het aantal chronische aandoeningen op oudere leeftijd/met toename van de leef-tijd neemt de kans op ziekte toe.

Weerslag van de veroudering op de gezondheidTussen 1990 en 2010 zien we een sterke toename van:Hartinfart + 39%Dementie +39%Gewrichtsslijtage (artrose) +39%Beroerte +35%Diabetes +32%Chronische longaandoeningen +23%

Page 10: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

10

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Invaliditeit en zorgbehoevendheid

De actieve levensverwachting (het gemiddeld aantal jaren vrij van invaliditeit) neemt minder toe dan de globale levensverwachting en dit ingevolge de behandeling van acute dodelijke ziekten.

• De levensverwachting bij de man van 65 jaar bedraagt 14 jaar. Van deze 14 jaar is de actieve levensverwachting 6 jaar, de overige 8 jaar is levensduur met beperkingen

• De levensverwachting bij de vrouw van 65 jaar bedraagt 18.4 jaar. Van deze 18.4 jaar bedraagt de actieve levensverwachting 13.5 jaar, de levensduur met beperkingen 5 jaar.

Zelfredzaamheid bij de 80- plussers 80- 84 jaar 3/4 zelfredzaam85-89 jaar 6/10 zelfredzaam90 en + 4/10 zelfredzaam• Bijna 1 op 5 van de 80-plussers verblijft in een woon- en zorgcentrum.

• Zowat 1 op 7 van de 80-plussers geniet systematisch thuisverpleging. Gezondheidsindicatoren in Vlaanderen• Op jongere leeftijd is kanker de eerste doodsoorzaak gevolgd door hartziekten

• Bij de 75-plussers zijn hart- en vaatziekten de eerste doodsoorzaak gevolgd door kanker, long-ziekten, dementie en andere.

Prognose bij dementie• Bij de 85-plussers is 1 op 3 mensen dement.

• Momenteel is 1% van de bevolking dement. Men voorziet dat dit de komende 30 jaar zal stijgen tot 2% van de bevolking.

• Wereldwijd lijden meer dan 24 miljoen mensen aan dementie.

• Elke 20 jaar verdubbelt het aantal nieuwe gevallen van mensen met dementie.

• In 2040 lijden 81,1 miljoen mensen aan dementie.

• In België zijn er naar schatting 163 000 mensen met dementie. 2/3 van hen woont thuis.

• Ouderdom is het grootste risico om dementie te ontwikkelen, maar jongdementie bestaat ook:

- < 1% van de 60-jarigen dementeert

- 5 à 10% van de 65-plussers dementeert

- 20% van de 80-plussers dementeert

- België: totaal 163 000 personen met dementie waarvan 3 000-11 000 mensen met jong-dementie (< 65 jaar)

Page 11: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

11

GERIATRIE 3GERIATRIE 3

Frailty of kwetsbare ouderenOngeveer 40-50% van ouderen (75+) die opgenomen worden in het ziekenhuis zijn in meer of min-dere mate kwetsbaar. Voor kwetsbare ouderen kan een opname in het ziekenhuis de reden zijn dat zij uit hun evenwicht raken met:

• een hoger risico om complicaties te krijgen

• verlies van autonomie

• afhankelijk van zorg te worden

• langer opgenomen te blijven

• wellicht niet meer naar huis terug te kunnen

• overlijden

De kans is groot dat de patiënt niet op het gezondheidsniveau en/of functioneringsniveau van voor de opname terug komt. Daarom wordt fragiliteit opgevat als een geheel van kenmerken dat een ge-riatrische patiënt predisponeert tot functionele achteruitgang (capaciteitsverlies) en het risico ver-hoogt op het optreden van geriatrische ziektebeelden. In deze optiek geeft fragiliteit aan dat men met deze risicofactoren moet rekening houden om een ongunstig verloop te vermijden. Bovendien geeft een beschrijving van de patiënt volgens zijn fragiliteit, meteen ook zijn profiel aan bij opname in het ziekenhuis of woon- en zorgcentrum.

Geriatrische ziektebeelden • Instabiliteit en vallen

• Acute verwardheid

• Incontinentie

• Ondervoeding

• Infecties

• Immobilisatie

Meest voorkomende ziekten in de geriatrie

Cardiovasculaire aandoeningen

• Hoge bloeddruk

• Oedeem

• Hartdecompensatie

• Longoedeem

• COPD

• Gangreen

• Trombose van onderste ledematen met gevaar voor longembolie,...

Infectieziekten: urinaire en respiratoire infecties

• Bij een respiratoire infectie vermindert de zuurstofuitwisseling + de verminderde mobiliteit van het diafragma + slechte drainage van de bronchen t.g.v. weinig efficiënte hoest. Pneumoniegevaar.

• Koorts is dikwijls de oorzaak van een ernstige dehydratatie.

• Met de leeftijd is het dorstgevoel gestoord. De bejaarde kan sterven van dorst naast een glas water. Door dehydratatie en cerebrale hypoxie is de bejaarde dikwijls verward.

Page 12: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

12

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Neurologische aandoeningen: (C.V.A. / T.I.A, metastasen, dementie . . .)

Sub-comateuze toestand met of zonder motorische stoornissen, die aanleiding geeft tot volledige immobilisatie; gaat dikwijls gepaard met een verminderde sensibiliteit. De kans op ontstaan van de-cubitus is groot temeer daar de bejaarde overigens meestal vermagert, anemisch is en een gestoorde circulatie heeft.

Valpartijen en de gevolgen ervan

• Door de osteoporase treden er veel fracturen op. Door de immobilisatie treden spieratrofie en os-teoporose zeer snel op. Tijdens de revalidatie verdwijnen ze echter slechts zeer langzaam.

• Zoals reeds hoger vermeld is kenmerkend voor hoogbejaarde zieke mensen dat de ziekte zich pre-senteert met atypische symptomen: de ziekte verschijnt op een andere manier, door vagere klach-ten of door algemene symptomen als niet meer kunnen eten, algemene verzwakking, minder mobiel zijn, . . .

• Eveneens kenmerkend is het snellere verlies aan zelfredzaamheid bij de zieke bejaarde en een nei-ging tot blijvende invaliditeit.

• Verzorgingsprobleem

• Plaatsingsprobleem

• Bovendien is er de somato-psychosociale verwevenheid hetgeen wil zeggen dat lichamelijke ziekten vaker psychische en sociale gevolgen hebben, bv. acute verwardheid, agitatie, dementie en depres-sie + de onmogelijkheid om zich nog langer in zijn vertrouwde omgeving te handhaven. Psychische aandoeningen kunnen zich anderzijds voordoen als lichamelijke ziekte.

• De verwikkelingen t.g.v. bedlegerigheid: flebitis, embolie, dehydratatie, doorligwonden, osteopo-rose, spieratrofie kunnen samen voorkomen bij eenzelfde patiënt.

• Deze slechte toestand kan verergerd worden door een urinaire infectie (t.g.v. een blaassonde, t.g.v. aanwezigheid van stenen, t.g.v. de kaliumstoornissen door de osteoporose), contracturen.

• Ook treden er soms digestieve moeilijkheden op: anorexia, refluxoesophagitis, diarree, braken en vooral constipatie met faecale impactie zijn vrijwel steeds aanwezig.

• Verder mogen we niet vergeten dat de patiënt zich soms nutteloos en totaal afhankelijk voelt. Hij heeft nog weinig gebieden waar zijn aandacht naar uitgaat, vermits zijn gezichtsveld extreem be-perkt is. Op dat moment wordt zijn bed zijn enige “ik”. Hij vlucht erin weg en verbreekt alle contac-ten met de buitenwereld. Soms gaat hij echter meer en meer eisen van zijn omgeving en doet hij geen enkele inspanning meer.

Grote problemen die op de dienst geriatrie voorkomen(geriatric giants of geriatrische reuzen genoemd)

• Verwardheid

• Vallen

• Gestoorde slaap

• Verminderde inspanningscapaciteit

• Langdurige imobilisatie

• Voedingsproblemen

• Incontinentie

Page 13: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

13

GERIATRIE 3GERIATRIE 3

Specifiekekenmerkenvaneendienstgeriatrie

Een dienst geriatrie is een afdeling waar de ganse werking zowel op medisch, verpleegkundig als op paramedisch gebied bestendig gericht is op de toepassing van een actieve behandeling die moet toe-laten de patiënten met een optimaal hersteld fysisch, psychisch en sociaal potentieel zo snel mogelijk te ontslaan.

• De dienst wordt geleid door een internist-geriater.

• Bij de opname van de patiënt wordt begonnen met de samenstelling van een gedetailleerd dossier per patiënt.

• In samenspraak met de sociaal werker wordt vanaf de opname een evaluatie gemaakt van alle mo-gelijkheden en van de vereisten voor een terugkeer naar huis of naar een thuisvervangend milieu.

• Wekelijkse teamvergadering maandagnamiddag van 13u30 tot 15u00, met arts, hoofdverpleegkun-dige, verpleegkundige, student, diëtist, medisch secretaresse, kinesist, sociaal werker, logopedist en ergotherapeut. Het verslag van die vergadering wordt opgenomen in het elektronisch dossier.

• In de dienst zal een gunstig psychologisch klimaat geschapen worden dat afgestemd is op de be-hoeften van de geriatrische patiënten.

• Kine- en ergotherapie gebeuren zoveel mogelijk in groepsverband.

De arts, verpleegkundigen en paramedici krijgen een aanbod van verschillende problemen, dat zo groot is dat men inventief moet aangelegd zijn om de bomen in het bos nog te kunnen zien. Het zou fout zijn alles tegelijk te willen behandelen. De deskundigheid van de geriater bestaat er dan in aI-leen deze aandoeningen te behandelen die op dat ogenblik actueel zijn. Het is evenwel belangrijk an-dere aandoeningen, die nu niet actueel zijn, goed in het oog te houden. Elk van die aandoeningen kan immers plots actueel worden en op dat ogenblik al de andere diagnosen op de achtergrond duwen. Hier blijkt onmiddellijk het groot belang van een goed waterdicht systeem, waarbij alle waarnemin-gen elkaar aanvullen en waarbij als basis de grootst mogelijke samenwerking ligt bij de behandeling en verzorging van de geriatrische patiënt.

Vergelijking dienst geriatrie en andere medische diensten

Andere medische specialiteiten Geriatrische

Meestal geplande behandeling of onderzoek. 80 % bereikt ons via spoedgevallenDiagnosestelling, behandeling en revalidatie vol-gen mekaar op

Diagnosestelling, behandeling en revalidatie ver-lopen simultaan.

Zorgverlening is goed op te delen in toilet, ver-band en begeleiding.

24u op 24u – continu!!! Aandacht schenken aan de gehele situatie van de patiënt.

Zo vlug mogelijk genzen van de kwaal. Naast medisch-verpleegkundige problemen ook oog hebben voor bijhorende sociale en psychi-sche problemen.

Geaardheid van de patiënt.De patiënt weet zijn klachten goed te formule-ren, is coöperatief, komt op voor zijn rechten.

Wij moeten trachten de problemen te ontdek-ken! De geriatrische patiënt gaat veel klachten of symptomen minimaliseren. Een groot deel van de patiënten doet geen sociale activiteiten meer, komt in een isolement terecht.

Page 14: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

14

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Meest voorkomende onderzoeken

Radiologie

• Röntgen o.z.: bv. RX thorax, skelet,…

• CT scanning (computertomografie, bv. schedel)

• NMR-scan (nucleaire magnetische resonantie)

• Echografie (bovenbuik, onderbuik, . . .)

Endoscopie

• Rectoscopie/sigmoidoscopie

• Coloscopie

• Gastroscopie

• Ercp

Puncties

• Sternumpunctie/ beenmergpunctie: opsporen van oorzaak van anemie

• Pleurapunctie: meestal evacuerend, pijnverlichtend

• Ascitespuntie: idem

Neurologische aandoeningen: (C.V.A. / T.I.A, metastasen, dementie,...)

• Door de osteoporose treden er veel fracturen op. Door de immobilisatie treden spieratrofie en os-teoporose zeer snel op. Tijdens de revalidatie verdwijnen ze echter slechts zeer langzaam.

• Zoals reeds hoger vermeld is kenmerkend voor hoogbejaarde zieke mensen dat de ziekte zich presenteert met atypische symptomen: de ziekte verschijnt op een andere manier, door vagere klachten of door algemene symptomen als niet meer kunnen eten, algemene verzwakking, minder mobiel zijn, . . .

• Eveneens kenmerkend is het snellere verlies aan zelfredzaamheid bij de zieke bejaarde en een neiging tot blijvende invaliditeit.

Verzorgingsprobleem

Plaatsingsprobleem

EKG

EEG

Labo

• Urine

• Bloed

• Stoelgang

• Sputum

• Wondvocht

• Screening op MRSA

• Hemoculturen

Page 15: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

15

GERIATRIE 3GERIATRIE 3

Meest voorkomende therapie

Medicatie

Medicatie is de belangrijkste therapie op deze afdeling. Heel wat bejaarden gebruiken niet alleen heel veel medicamenten, de mogelijke gevolgen en interacties, de problemen met toediening en klaarzetten, enz. maken van het hele medicatiegebeuren een bijzonder aandachtspunt. In de medi-catiekast vind je een overzicht van afspraken en procedures die betrekking hebben op dit gebeuren en die jij je best spoedig eigen maakt.

Op het vlak van medicatie dragen we als verpleegkundige een belangrijke verantwoordelijkheid. Ken-nis van medicatie, kennis van toediening, kennis van nevenwerkingen, begrippen als therapietrouw, zelfmedicatie, voorlichting en opvoeding,… zijn uitermate belangrijk.

• Geneesmiddelen bij cardio-vasculaire aandoeningen

- Cardiotonica (Cordarone, Lanoxin)

- Hypertensiva (Adalat, Amlor)

- Diuretica (Lasix, Aldactone )

- Anticoagulantia (Fraxiparine )

• Geneesmiddelen bij infecties

- Antibiotica (Augmentin)

- Antipyretica (Aspegic )

- Mucolytica (Lysomucil)

• Geneesmiddelen bij COPD

- Bronchodilatatoren (Ventolin, Berotec, Atrovent) vooral toediening via aërosol

• Geneesmiddelen bij neurologische aandoeningen

- Bloedverdunners (Marcoumar, Sintrom)

- Anti-depressiva (Trazolan)

- Neuroleptica (Haldol)

- Slaapmedicatie (Dominal, Stilnoct)

• Geneesmiddelen bij opstipatie

- Laxativa (Dulcolax, Agarol, Movicol)

• Geneesmiddelen bij diabetes

- Orale anti- diabetica (Glucophage, Diamicron)

- Insuline

• Geneesmiddelen bij traumata

- Vitaminepreparaten

- Ijzerpreparaten

- Kaliumpreparaten

• Geneesmiddelen voor het spijsverteringsstelsel

- Maagbeschermers (Zantac , Motilium)

Page 16: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

16

GERIATRIE 3

Zuurstoftherapie- ademhalingsondersteuning

• Toediening van 02 via neusbril of masker

• Rechtzittende houding

• Ademhalingskine & ademhalingsondersteuning

PalIiatieve zorg

De geneeskunde heeft met recht steeds haar hoofdaandacht geschonken aan de verlenging van het leven. In de geriatrie blijft de verlenging van het leven ook belangrijk, doch secundair aan de kwali-teit van het leven: add life to years not years to life.

In sommige gevallen zal dus bv. een operatief risico genomen worden met als bedoeling de kwaliteit van het leven van de patiënt te verbeteren.

In een ander geval zal juist om dezelfde reden een heelkundige ingreep niet gebeuren.

• Pijnbestrijding

• Kortademigheid aanpakken

• Psychische begeleiding door palliatief support team

• Comfortzorg

Sociaal assistent

• Vanaf de opname wordt er door de sociaal assistent/verpleegkundige onderzocht wat de mogelijk-heden en vereisten zijn voor een terugkeer naar huis of naar een thuisvervangend milieu.

• Het aangeboden pakket kan zeer verscheiden zijn: organisatie van thuisverpleging, warme maal-tijden, poetsdienst, personenalarmsysteem (P.A.S.), organiseren van overleg met de thuisgezond-heidswerkers (S.I.T.), mee zoeken naar plaatsvervangend milieu,. . . .

• Ontslagmanagement en externe liaison

Kinesitherapie

• Mobilisatie in bed: passieve en actieve oefentherapie

• Transfers: van bed naar stoel en omgekeerd

• Gangrevalidatie met/zonder hulpmiddelen

• Ademkine

• Testings

Logopedie

• Slikstoornissen

• Spraakstoornissen

Diëtiste

• Advies voeding

• Advies diëten

• Advies bijvoeding en vervangvoeding

Belangrijkste uitgangspunt: de juiste patiënt krijgt het juiste medicament in de juiste dosering

op de juiste wijze op het juiste tijdstip.

Page 17: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

17

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Ergotherapie

• ADL-training: algemene dagelijkse levensverrichtingen (ochtendtoilet, eetsituaties, transfers).

• Functionele training: motorische functietraining en training aan neuropsychologische dysfuncties (uitvalsverschijnselen, neglect).

• R.O.T.: realiteitsoriëntatie training; dit betekent terugbrengen in de dagelijkse realiteit door aan-dacht en interesse op te wekken voor dagelijkse dingen, personen, gebeurtenissen (krant, T.V., klok, datum, . . . ).

• Activiteitenbegeleiding: belangrijk doel is de reactivatie van de patiënt, een zinvolle tijdsbeste-ding; het kan een ondersteuning zijn voor het behandelingsplan (positief gedragsveranderend ef-fect) en het leefklimaat op de afdeling bevorderen, gezelschapsspelen, kook- en bakactiviteiten.

• Thuisbegeleiding: voorbereiding vanuit het beschermd milieu (ziekenhuis) naar de thuissituatie; bv. info geven over hulpmiddelen, eventueel huisbezoek.

• AMPS (assement of motor and process skills): functionele test waarbij men kan vaststellen wel-ke motorische en welke procesvaardigheden het dagelijks functioneren positief of negatief beïn-vloeden. Doelstelling: functioneel niveau van de patiënt vaststellen, richtlijnen voor (ergo) therapie bepalen, adviseren voor ontslag.

•Positionering van de patiënt: bv. bij CVA met hemiplegie.

•Testings

Kine-ergotraject

Wanneer een ‘oudere’ ziek wordt, wordt zijn zelfstandig functioneren bedreigd. De behandeling van de oudere bestaat niet alleen uit het ‘genezen’ van de ziekte. Tevens is het noodzakelijk om het zelfstandig functioneren te onderhouden. Revalidatie is dus onontbeerlijk. Deze revalidatie gebeurt door een samenwerking tussen de ergotherapeut en de kinesitherapeut.

De ergotherapeut richt zich vooral op arm/handfunctietraining, cognitieve revalidatie, functionele training zoals oefenen van transfers, uitproberen van hulpmiddelen,...

De kinesisten streven vooral maximale zelfstandigheid en reactivatie na. Tevens evalueren zij het evenwicht, en zoeken ze mee naar het geschikte loophulpmiddel.

Page 18: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

18

GERIATRIE 3

1.5. Afdelingsopdrachten

Er wordt gewerkt volgens het model van geïntegreerde verpleging, dus met patiëntentoewijzing. In ons team heeft ieder teamlid zijn eigen takenpakket en verantwoordelijkheden. Elke ochtend wordt er een werkplanning opgemaakt. Per team is er een verantwoordelijke verpleegkundige en een waar-nemende verpleegkundige of zorgkundige.

Taken van de teamverantwoordelijke• De teamverantwoordelijke coördineert en stuurt de waarnemend verpleegkundige aan.

• Hij/zij is aanspreekpunt van de familie.

• Hij/zij is eindverantwoordelijk voor de directe patiëntenzorg van zijn/haar kamers.

Dagelijksebestaffing• 3 verpleegkundigen, 1 ergotherapeut en 2 verpleegkundigen in namiddag

• 1 nachtdienst (krijgt ’s nachts wel hulp bij het verschonen van en het geven van wisselhouding bij de patiënten)

• 1 hoofdverpleegkundige

• Aangevuld met enkele studenten (wisselend aantal)

Bijkomende opdrachtenNaast de patiëntentoewijzing worden er nog enkele bijkomende opdrachten toegewezen m.b.t. orde van de dienstlokalen:

• Verbandkamer

- Kuisen, desinfecteren en aanvullen van de verbandwagen

- Kuisen van de medicatiewagen

• Badkamers/berging

- Opruimen van deze lokalen

- Reinigen van toiletstoelen

- Aanvullen van incontinentiematerialen

- Afhaken van volle linnenzakken en vuilniszakken

- Opruimen linnenkarren.

- Reiniging, ontsmetting en opruim van bedpannen, waskommen, urinalen, bloemvazen,…

- Er is een bedpanspoeler voorzien op de afdeling: materialen worden steeds met het zwaar pro-gramma behandeld (kwestie van goede hygiëne). Er is voldoende materiaal voorzien zodat je na het plaatsen van het vuil materiaal in de spoeler onmiddellijk proper materiaal kan meenemen.

Page 19: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

19

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Bijkomende taken nachtverpleegkundige • Briefingsbladeren van de 2 teams verzamelen, vastnieten en in de map briefing plaatsen

• Medicatie toedienen zo nodig

• Labo’s klaarzetten per team op medicatiekar

• Briefingsblad eventueel aanpassen

- Nieuwe patiënten: reden van opname

- CBT-code die aangepast is veranderen

- Labo’s aankruisen

- Glycemie’s aankruisen

- Andere items eventueel aanpassen

- Onderzoeken noteren

- Aandachtspunten noteren (bv. nood aan slaapmedicatie)

- Diarree

- Koorts

• Ingevuld briefingsblad per team afdrukken.

• Verpleegdossier invullen

• Enkel het nachtverslag in het verpleegdossier is juridisch relevant!!!

Page 20: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

20

GERIATRIE 3

Uur Taken07u0007u15

• Overdracht nachtdienst naar vroegdienst• Bespreking van het uit te voeren werk tussen verantwoordelijke verpleegkundige,

waarnemende verpleegkundige, student,...• Bloedafname, glycemies• Toedienen van de “NUCHTER”medicatie• Controle bloeddruk, temperatuur en pols• Ochtendtoilet en verzorging/baden (bij voorkeur bij patiënten die het ontbijt in de zetel

nuttigen)• Invullen van de verpleegdossiers

08u30 • Uitdelen van het ontbijt• UItdelen van de ochtendmedicatie: de verantwoordelijke verpleegkundigen kijken de

medicatie na onmiddellijk voor de toediening aan de patiënt09u15 • Verantwoordelijke verpleegkundigen briefen aan de arts (en hoofdverpleegkundige) of

toeren met de arts • Afdekken van het ontbijt, fris water• Ochtendtoilet en verzorging/baden (overige patiënten)• Patiënten naar het kine/ergotraject brengen• Voorbereiding op onderzoeken• Beddenzorg• Ontbijt serveren aan patiënten die terugkomen van onderzoeken• Opruim kamers

11u00 • Spoelruimte en bergruimten opruimen, aanvullen van karren en verbandwagens• Uitvoeren van niet-omschreven taken die de goede werking van de dienst ten goede komen

11u30 • Glycemies• Eerste groep neemt middagpauze

12u00 • Bedeling van het middagmaal• Uitdelen van de middagmedicatie: de verantwoordelijke verpleegkundigen kijken de

medicatie na onmiddellijk voor de toediening aan de patiënt• Helpen bij het eten geven/bijvoedingen• Afdekken• Patiënten naar het toilet brengen of verschonen• Patiënten goed installeren voor hun middagrust, wisselhouding geven en positioneren• Bedeling fris water

12u45 • De tweede groep van verpleegkundigen gaat eten (bij voorkeur verpleegkundigen die tot 15u30 werken) met de resterende studenten

• Briefing aan de late dienst • Patiënten naar het kine/ergotraject brengen

14u30 • Uitdelen van koffie• Divere taken: overleg referentieverpleegkundigen, bijscholingen,...• Ontslagen van patiënten begeleiden (administratie, kamers opruimen,...)• Toeren

2. EEN DAG OP DE AFDELING GERIATRIE 3

Page 21: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

21

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Uur Taken15u00 • Start verzorging per team (de vroege helpt de late nog met de meest hulpbehoevende

patiënten)• Controle bloeddruk, temperatuur, pols• Patiënten naar het toilet brengen of verschonen• Patiënten goed installeren voor hun avondeten, wisselhouding en positioneren• Invullen van de verpleegdossiers

17u00 • Uitdelen van het avondeten• Uitdelen van de avondmedicatie (17u00): de verantwoordelijke verpleegkundigen kij-

ken de medicatie na onmiddellijk voor de toediening aan de patiënt18u00 • Verzorgingsronde met afdekken, installeren van patiënten, naar toilet helpen: bij deze

verzorgingsronde toeren alle verpleegkundigen samen, gelet op de zwaarte van deze ronde waarbij heel wat patiënten opteren om in bed te gaan. Het is dan ook de enige uitzondering op de regel, in al de andere zorgrondes toert elkeen apart (met eigen team) binnen zijn groep van toegewezen patiënten

• Bedeling fris water• Invullen van de verpleegdossiers• Administratie• Medicatie afhalen in de apotheek

19u00 • Verpleegkundigen eten op de afdeling20u00 • Einde bezoek

• Patiënten installeren voor de nacht• Naar toilet helpen• Nazicht en distributie van de slaapmedicatie• Administratie• Orde van de afdeling

21u45 • Briefing naar de nachtdienst

22u00 • Begroeten van de aanwezige patiënten.• Oproepen beantwoorden.• Medicatie klaarzetten.

01u00 Toeren:• Verzorging van die patiënten • Wisselhouding• Controle incontinentie• Controle perfusies

03u00 • Toeren : zie hoger

06u00 • Koffie zetten.• Nodige medicatie geven en controle perfusies.• Nachtverslag schrijven en verpleegdossiers invullen.• Eventuele toediening van medicatie volgens het voorgeschreven uur bv. Antibiotica van

07u0007u00 • Overdracht naar dagdienst

Page 22: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

22

GERIATRIE 3

PatiëntenoverdrachtGebeurt minstens 3 x per dag mondeling en schriftelijk, aan de hand van een map waarin de aan-dachtspunten van alle aanwezige patiënten worden genoteerd.

• tussen 07u00-07u15: de nachtdienst aan de vroegdienst

• rond 14u00: de vroegdienst naar de avonddienst

• tussen 21u45-22u00: de avonddienst aan de nachtdienst

BezoekurenOp onze afdeling gelden de algemene bezoekuren van het ziekenhuis.

Van 14u00 tot 20u00 zijn bezoekers doorlopend welkom op deze afdeling. Familieleden die wensen aanwezig te zijn om hun familielid een handje toe te steken tijdens bijvoorbeeld de maaltijd,... zijn ook buiten deze uren welkom zolang de aanwezigheid niet storend is voor de medepatiënten of voor de goede werking van de afdeling.

Page 23: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

23

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

3. PROCEDURES & PROTOCOLLEN

3.1. Meest voorkomende medisch-verpleegkundige technieken

• B1 Parametercontrole

• B2 Bloedstalen en hemoculturen nemen

• B1 Hygiënische verzorging

• B2 Intraveneuze perfusies en –transfusies

• B2 Infuustherapie via diverse wegen in functie van de toe te dienen vloeistoffen

• B2 Parenterale voeding

• B2 Urinestaal nemen

• B2 Toedienen van lavementen (bv. laxavit)

• B2 Nemen van glycemie d.m.v. de glucometer

• B2 Aspireren bij ademhalingsmoeilijkheden

• B2 Isolatie

Extra aandachtspunten

Mobilisatie

Er wordt elke dag beroep gedaan op iedereen om:

• De immobilisatie en de gevolgen ervan vanaf de eerste dag te bestrijden. Dit is teamwerk, want het is een zware taak van arts, verpleegkundigen, fysiotherapeuten en ergotherapeuten.

• De patiënt een zo hoog mogelijke graad van zelfstandigheid terug te geven of te laten behouden, voor wat betreft de activiteiten van het dagelijkse leven (A.D.L.) bv. zich voeden, kleden, hygiëni-sche zorgen,...

• Verder is het soms de bedoeling om een plaatsing voor te bereiden, hetzij naar een rusthuis, hetzij naar een rust- en verzorgingstehuis. Hierbij wordt beroep gedaan op de sociale dienst van het zie-kenhuis.

De specifieke deskundigheid van de verpleegkundige werkzaam op een afdeling geriatrie bestaat er dus in de FUNCTIONALITEIT van de patiënt te bewaken en te stimuleren. Vooral de A.D.L.-functies (wassen, kleden, mobiliteit, continentie, voeding, . . .) zijn hier belangrijk, maar ook het psychisch en sociaal welzijn van de patiënt mag je zeker niet uit het oog verliezen.

Voorbeelden

• Kan hij niet aan tafel eten in plaats van in bed?

• Kan hij niet in de dagzaal gaan eten in plaats van op de kamer?

• Kan die blaassonde niet uitblijven?

• Moeten we hier nog wel een luier gebruiken?

• Kan deze patiënt niet langer opblijven en eventueel wat T.V. kijken?

• Kan deze patiënt niet stappen tot op het toilet in plaats van de toiletstoel te krijgen op de kamer?

Page 24: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

24

GERIATRIE 3

Je kan zo de soms lange weg naar het voor de patiënt hoogst bereikbare niveau van functioneren met kleine stapjes afleggen. Jij hebt dan samen met de patiënt een concreet en bereikbaar doel voor ogen en dit verhoogt de motivatie. Deze aandacht voor de functionaliteit is een doorlopende opdracht. Het is een houding van je, een ingesteldheid die steeds aanwezig moet zijn.

Voorbeelden

• Een patiënt niet met de rolzetel aan tafel rijden om te eten, maar enkele pasjes laten doen.

• Tijdens het geven ven een bedbad een gesprek beginnen en de patiënt oriënteren in tijd, ruimte,. . . Hem vragen zijn gezicht zelf af te drogen. Hem vragen zelf zijn arm of been op te tillen.

Dit kost inderdaad tijd en moeite en vraagt zoveel motivatie. Daarom is het nodig om van routine-verzorging af te stappen. Het blindelings doorracen tegen de tijd en het tijdig klaar zijn met werk als enige doelstelling is op geriatrie niet op zijn plaats. Je moet je bij iedere patiënt opnieuw afvragen wat nu voor hem/haar echt belangrijk is (of wat de patiënt vooral belangrijk vindt), en dan daaraan voldoende aandacht schenken, eventueel ten koste van andere minder belangrijke zaken, bv. opruim in de spoelruimte, kuisen van verbandwagen, e.d. . Deze kunnen ook gebeuren tijdens de namiddag.

Dergelijke benadering van de patiënt geeft aan de dagelijkse basisverpleging een extra dimensie, is voor de patiënt van kapitaal belang en schenkt jezelf veel voldoening. Zo zien we bijvoorbeeld dat bepaalde verpleegkundigen alles gedaan krijgen van de patiënt, andere stoten steeds weer op verzet. Heel vaak heeft dit te maken met de manier van omgaan met die bejaarde.

Controle diurese

• Controle vochtbalans, patiënt veel laten drinken, stimuleren tot drinken.

• Controle urine (helderheid, kleur, geur,...)

• Het intermittent sonderen en bijhouden van plaslijsten bij patiënten met retentie

• Controle urinedebiet bij patiënt met verblijfsonde:

- verblijfkatheters worden om de 14 dagen vervangen: datum van vervanging en dikte van de sonde zijn aangegeven in het zorgenschema

- urinecollector vervangen: dit gebeurt enkel aansluitend op het vervangen van de verblijfsonde (desnoods bij erg vuile urinezak).

• Ledigen van de urinecollector:

- niet steriele handschoenen aandoen

- na het ledigen het kraantje ontsmetten met joodalcool

• Gebruik van beenzakje

• Suprapubisch sonde

• Bladderscan

Page 25: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

25

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Hygiënische zorgen

A. Bedbad

• Uitgangspunt:

- Maximaal stimuleren van de patiënt tot zelfzorg.

- Veel water en weinig zeep gebruiken (zeep droogt de toch al droge bejaarde huid nog meer uit hetgeen resulteert in jeuk en irritatie).

- Goed drogen, vooral in de huidplooien.

• Alle bedden op de afdeling zijn elektrische hoog-laagbedden, met onrusthekkens, Het is dan ook de bedoeling om de hoogte van het bed aan te passen in functie van de activiteit. Bij verlaten van de kamer het bed op de laagste stand en dit in het kader van valpreventie.

• Bedbaren:

- Bij elke verzorging naar beneden. Denk aan de veiligheid van de patiënt: dus terugplaatsen indien nodig.

B. Toilet aan de lavabo

• Maximaal stimuleren tot zelfzorg

• Hulp bieden waar nodig

C. Dagkleding

Dagkleding kunnen aantrekken betekent voor de patiënt een eerste stap richting ontslag, het geeft mensen ook een beter gevoel en een beter zelfbeeld. Het is dus van belang om er voor te zorgen dat patiënten die revalideren of herstellen en die geen grote onderzoeken meer moeten ondergaan dagkledij kunnen dragen.

D. Afwerking

• Mondtoilet

• Haarverzorging

• Gehoorprothese correct aanbrengen

• Bril (kuisen + meegeven naar dagzaal)

• Eventuele ontharing (kin, bovenlip bij vrouwen)

• Voldoende warm kleden (kamerjas bij het verlaten van de kamer)

• Patiënt installeren in rolzetel met zuiver overtrek en naar dagzaal brengen

• Patiënt drinken aanbieden

Page 26: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

26

GERIATRIE 3

Wondverzorging

• Afspraken in verband met de verzorging van de patiënt: al de gegevens zoals het verzorgen van wonden, het insmeren met zalf e.d. vind je terug in het individuele verpleegdossier, meer bepaald in het zorgenschema.

• Via individuele volgbladen per wonde wordt de evolutie in samenspraak met de arts en de wond-zorgspecialiste gevolgd.

• Gebruik van wondclassificatiesysteem (rood, geel, zwart).

Incontinentiezorgen

• Aandacht voor mictie of defaecatie op de wc-stoel, voor of na hygiënische zorgen.

• Patiënten die minder beweging hebben, die minder drinken, die veel pijnstillers nemen riskeren faecale impactie. Stoelgangpatroon noteren is daarom van groot belang.

• Het volgend incontinentiemateriaal is op de afdeling ter beschikking gesteld van de patiënt:

- onderleggers 50 x 70

- inlegluiers + netbroekje

- nachtluiers

• Al dit materiaal is zeer duur en wordt derhalve zeer individueel en doordacht gebruikt.

• Teneinde de juiste maat van luier te kennen is het belangrijk om bij de patiënt de buikomtrek te meten. Aan de hand hiervan kan je bepalen welk luier je best gebruikt. Voor meer info kan je steeds terecht bij Bianca en Liesbet, referentieverpleegkundigen incozorg.

• Geen onderleggers gebruiken om patiënten proper te maken of om de grond te kuisen, maar wel celstofdoekjes. Deze doekjes mogen evenwel niet in het toilet of de spoelbak terecht komen. Geen pampers in de vuilzakken op de kamer of tussenruimte. In de kleerkast vind je de individuele fiche voor het gebruik van incontinentiemateriaal overdag en ‘s nachts. Deze fiche dient men aan te passen aan de eventueel veranderde behoeften van de patiënt. Reinigen van de stuit kan steeds gebeuren met spuitbus MENALIND.

Decubituspreventie

• Bij bedlegerige patiënten zorgen voor zwevende hielen d.w.z. een kussen onder de kuiten zodat de hielen de matras niet raken. Eventueel gebruik maken van een dekenboog (ook om spitvoeten te voorkomen).

• Wisselhouding: in het zorgenschema wordt dit aangeduid met qx. Dit komt erop neer dat de patiënt alle x- uur van houding veranderd wordt. Bij bepaalde patiënten het draaischema hanteren (zie verpleegorders). Speciale antidecubitus kussens in de zetel (repose).

• Speciale antidecubitus matras: enkel bedekken met laken en molton (geen steeklaken).

• Decubituspreventie is hoe dan ook minder kostelijk, minder ingrijpend en minder tijdrovend dan ver-zorging van decubitus. Bovendien is decubitus in sommige gevallen een belangrijke beroepsfout.

• Matrassen, kussens, e.d. zijn slechts hulpmiddelen en vervangen nooit onze bijzondere aandacht voor het probleem noch de wisselhouding.

• Ook aanpassing en bijsturing van voeding zijn in deze essentieel. Cubitan is aangewezen als bijvoe-ding bij patiënten met doorligwonden.

• Elke vaststelling van decubitus wordt doorgegeven aan de wondzorgspecialiste. Hiervoor is er een speciaal aangifteformulier voorzien op intranet.

Page 27: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

27

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Valpreventie

• Vallen is een belangrijk probleem op iedere geriatrische afdeling.

• Om aan gerichte preventie te kunnen doen is een heel project uitgewerkt met de nodige afspraken en preventieve maatregelen. Ieders bijdrage is hier belangrijk. Wat deze preventie inhoudt, vind je terug in de brochure ‘Valpreventie’ en op de poster.

• Bij elke opname vindt er een screening van het valrisico plaats (zie anamneseblad).

• Elke valpartij wordt geregistreerd en doorgegeven aan de stafmedewerker patiëntveiligheid via het registratieformulier op intranet. Zo nodig zal er een aangifte gebeuren aan de verzekering en dit kan via de ombudsdienst.

• Patiënten met slecht schoeisel: patiënt en familie adviseren of doorverwijzen naar kinesist en ergo-therapeut voor meer informatie.

Voeding

Vocht –en voedselinname zijn van groot belang bij geriatrische patiënten. Stimuleer de patiënt dage-lijks om te drinken en/of zelf te drinken.

• De patiënt in eerst instantie comfortabel installeren, dus:

- Het tafeltje op de goede hoogte

- Kussen achter de rug.

- Goede rechtzittende houding.

- De voeding voorbereiden:

- boterhammen smeren

- potjes openmaken

- vlees snijden

- Wat ze zelf kunnen, laatje ze ook zelf doen (zelfredzaamheid stimuleren)

- De bel en het drinken binnen handbereik zetten.

- Denk er ook aan om de tandprothese aan te doen.

• Screenen van voedingsproblemen (NRS) en toedienen van bijvoeding en vervangvoeding. Elke ver-pleegkundige zal deze screening uitvoeren bij de toegewezen patienten en dit zo vlug als mogelijk na de opname. De screening herhalen tijdens het verblijf kan een waardemeter zijn voor de geboden maatregelen.

• Inschakelen van de diëtiste waar nodig.

• De patiënt heeft een ruime keuze in het voedingsaanbod. Het is mee onze verantwoordelijkheid er op toe te zien dat de patiënt ook maximaal gebruik kan maken van dit aanbod. Individuele zorg is hier van groot belang. De nodige info omtrent soorten bijvoedingen en vervangvoedingen zijn beschikbaar.

• Patienten die sondevoeding behoeven: er is een aangepast schema aangepast aan de behoeften van de geriatrische patiënt en dit betreffende soort voeding, hoeveelheid, inloopsnelheid, gebruik van voedingspomp.

Page 28: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

28

GERIATRIE 3

• Heb oog voor wat de patiënt soms achterhoudt van voeding, al dan niet in zijn koelkast.

• Tandarts contacteren indien er gebitsproblemen zijn die goede voeding belemmeren.

• Stimuleren van de gezamenlijke maaltijd op de dagzaal: ‘Zien eten, doet eten’. Bovendien is het sociaal contact erg belangrijk.

• Inschakelen van de logopediste bij slikproblematiek

• Teuttassen worden niet meer gebruikt

Dienstspecifiekeafspraken

• Bedden

- De bedden worden verzuiverd indien nodig.

- De bedden worden ook dagelijks opengelegd.

• Washandjes en handdoeken

- Dagelijks 1 washandje en 1 handdoek gebruiken en deze dagelijks in de was deponeren.

- Geen natte washandjes in de kast leggen, laat deze eerst drogen op de badkamer op de voor-ziene handvaten.

- We gebruiken ook vaak badolie in het water. Dit is een goed alternatief voor zeep.

• Bedpan/WC-stoel

- De WC-stoelen bevinden zich op de badkamer op de kamer. Wanneer de WC-pot in de bedpan-spoeler wordt geplaatst, wordt er onmiddellijk een nieuwe op de kamer voorzien.

3.2. Klinische padenMomenteel wordt er (nog) geen gebruik gemaakt van klinische paden op de geriatrische afdeling.

3.3. Meest voorkomende administratieve-organisatorische procedures

ZiekenhuisbreedVoor heel wat onderzoeken en behandelingen bestaan er procedures en voorschriften die elkeen geacht wordt te volgen. De beschrijving van deze procedures kan je terugvinden op JessaZorgnet. De uitvoering van de procedures is essentieel in het kader van verantwoordelijkheid, aansprakelijkheid en patiëntveiligheid. Wanneer er ooit zaken mis lopen, zal men getoetst worden op het al dan niet navolgen van de voorgeschreven procedure.

• Opname- en ontslagprocedure

• Isolatie van besmette patiënten

• Identificatiearmbandje

• Decubituspreventie

• Administratieve afhandeling van onderzoeksaanvragen

• Meldingen van incidenten of bijna-incidenten

DienstspecifiekVoor de afdeling zelf bestaan er een aantal staande orders. Ze zijn door de artsen uitgeschreven en dienen gebruikt te worden als het omschreven probleem zich voordoet. Deze orders moeten strikt worden nageleefd. De orders zijn terug te vinden op JessaZorgnet/zorgcluster geriatrie. Het gaat over de orders: koorts, hypertensie, slaapproblemen, braken,...

Page 29: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

29

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

4. PATIENTENVOORLICHTING

Er zijn diverse patiëntenbrochures ter inzage en ter beschikking voor onze patiënten.

• Welkom op de afdeling

• Acute verwardheid

• Omgaan met mensen met dementie

• Valpreventie

• Slikproblemen: adviezen voor de familie

• Incontinentie

• Isolatiemaatregelen

Een goed geïnformeerde patiënt is een gemotiveerde patiënt!

Page 30: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

30

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

10 standaarden

In het Jessa Ziekenhuis volstaat patiëntvriendelijkheid niet. We streven bewust naar patiëntgericht-heid. Dat betekent dat je niet enkel passief vriendelijk bent, maar oplossingsgericht en proactief handelt. Door het overtreffen van de verwachtingen van je patiënt zorg je ervoor dat hij niet enkel te-vreden maar ook loyaal is. Als werkinstrument gebruiken we 10 standaarden die aangeven op welke manier je het verschil kan maken in je omgang met patiënten.

1. Zie de mens achter de patiënt: geef de patiënt het gevoel dat hij gezien en gehoord wordt.

2. Toon de mens achter de medewerker: zorg voor een menselijke connectie.

3. Geef informatie in de juiste dosis: doseren en herhalen is de boodschap.

4. Bouw samen aan het zorgverhaal: betrek je patiënt actief bij het proces.

5. Maak er een familieverhaal van: verlies de familie niet uit het oog.

6. Respecteer de privacy: gun de patiënt zijn veilige plek.

7. Maak wederzijdse afspraken: stel je grenzen.

8. Trek als team aan één koord: laat de patiënt voelen dat hij in veilige handen is.

9. Vergeet het eilandgevoel: ga in dialoog met andere diensten.

10. Vertrouw op de expertise van anderen: bundel de krachten met experts buiten de eigen muren.

Meer informatie vind je op Jessanet!

Page 31: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

31

GERIATRIE 3GERIATRIE 3

5. COMMUNICATIE

5.1. Telefonie

Alle telefoonnummers, DECTnummers en e-mailadressen zijn gemakkelijk opzoekbaar via Jessanet, zoekfunctie ‘Wie is Wie’.

Verpleegeenheid

Tel: 011 33 94 30

E-mail: [email protected]

Hoofdverpleegkundige

Tel: 011 33 94 31

E-mail: [email protected]

NoodnummersBrand 9999M.U.G. 9600

Alarm bij acute agressie 5555

5.2. ICT

• De introductie van informaticatoepassingen is sterk merkbaar op de afdeling. We beschikken over een aantal vaste pc’s en laptops. Deze geven toegang tot: beddenbeheer, elektronisch beheer van medicatie, elektronisch patiëntendossier, Ultragenda, Intranet en dienstgebonden programma’s.

• De pc’s worden enkel gebruikt voor professionele doeleinden.

• Iedere medewerker werkt met zijn/haar eigen login (code gebruiker en paswoord).

5.3. Mondelinge communicatie

BriefingIeder dag om 9u00 is er een briefing met arts, teamverantwoordelijken per team en hoofdverpleeg-kundige.

TeamoverlegIedere dinsdag om 11u30 is er teamvergadering met arts, kinesist, ergotherapeute, hoofdverpleeg-kundige en van elk team de verantwoordelijke (of bij afwezigheid de waarnemend verpleegkundige).

Dienstvergadering

De hoofdverpleegkundige organiseert minstens vier keer per jaar een dienstvergadering voor het verpleegkundig team. Twee tot drie mensen zorgen voor de dienstverzekering.

Page 32: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

32

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

5.4. Schriftelijke communicatie

Checklistbriefing

Goede briefing is de hoeksteen van goede patiëntenzorg, duidelijke en volledige briefing zorgt mee voor continuïteit van zorg. Onderstaande punten kunnen aan bod komen tijdens de briefingsmomen-ten en helpen je structuur te brengen in deze overdracht.

Aandachtspunten

• Patient

• Kamer

• Reden van opname, bv. onhoudbare thuissituatie: gevallen, koots

• Geplande ontslagdatum

• Bestemming na ontslag (thuis/rusthuis/revalidatie)

• Cognitie

- verwardheid

- wegloopgedrag

- roepgedrag

- agressie

Page 33: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

33

GERIATRIE 3GERIATRIE 3

6. PERSONEELSINFORMATIE

6.1. Ziekenhuisbreed

Op Jessanet vind je:

• algemene personeelsinformatie (ziektemelding,

verlof, uurrooster verzekering,...)

• informatie over de evaluatieprocedure

• informatie over de vormingsprocedure

• stappenplan per dienst

Een groot deel van deze informatie vind je ook in de infomap die je ontvangt bij je aanwerving.

6.2.Dienstspecifiek

UurroosterVroegdienst 07u00 - 15u06 (voltijds)

Namiddagdienst 13u54 - 22u00 (voltijds)Nachtdienst 21u45 - 07u15

Hoofdverpleegkundige 08u30-16u30

• Het uurrooster is opgebouwd volgens de regels van het gezond roosteren. Dit betekent dat wie ruilt ook maximaal rekening houdt met de vermelde regels. Bovendien is het erg belangrijk in het kader van collegialiteit en fair play dat je, indien je ruilt, aanbiedt aan de ander om dit terug te werken.

• Overuren worden onmiddellijk op de lijst geschreven.

• Wijzigingen op de dienstlijst gebeuren steeds in overleg (schriftelijk bij wijziging na goedkeuring normrooster).

• De aanwezigheid van de kladlijst maakt het mogelijk om bij de planning van privé-activiteiten reke-ning te houden met zijn/haar avonddiensten, weekends en nachtdiensten.

• Voor schoolvakanties gelden er specifieke afspraken.

• Kerstmis en Nieuwjaar worden gewerkt volgens een beurtrol.

• Onthou steeds dat datgene wat je extra vraagt, door je collega moet worden bijgewerkt.

Page 34: INTRODUCTIEBROCHURE VOOR NIEUWE VERPLEEGKUNDIGEN … · 2018-02-07 · 2 GERIATRIE 3 Welkom Het team van de afdeling Geriatrie 3 heet je van harte welkom. Wij zullen ons best doen

34

GERIATRIE 3 GERIATRIE 3

Ziekte

Bij ziekte dien je ten laatste 1 uur voor het aanvangsuur te verwittigen. Neem telefonisch contact op met de dienst en/of de hoofdverpleegkundige. Je moet steeds je hoofdverpleegkundige verwittigen (bv. je belt om 06u00 met je collega van de nacht dat je afwezig zal zijn. Er wordt dan van je verwacht dat je vóór 14u00 contact neemt met je hoofdverpleegkundige om de afwezigheidsduur door te ge-ven nadat je bij een arts bent geweest).

Vorming

Regelmatig worden er bijscholingen gegeven die dienstspecifiek zijn. Net zoals op de dienstvergade-ringen wordt een maximale aanwezigheid verwacht.

Op de dienst hebben we referentieverpleegkundigen. Ze zullen je graag helpen bij vragen over be-paalde deelgebieden.

Daarnaast kan je steeds terecht bij onze hoofdverpleegkundige. Geef zelf eerlijk aan of je meer of andere begeleiding nodig acht.

6.3. Teambuilding

• Barbecue of etentje

• Kerstfeestje, al dan niet alternatief

• ...

Derisicoanalyseenwerkpostfichevindjeoponzewebsite:http://www.werkenbijjessa.be/stage---jobstudent/stage-in-het-jessa-ziekenhuis.

Heel wat concrete verwachtingen, afspraken, procedures,... vind je in verslagen van dienst-vergaderingen, in het infoblad Intern, in het personeelsblad dat je regelmatig krijgt, op Jes-sanet. Het is aan jou om je deze info eigen te maken.

We rekenen echt op jou om onze missie: ‘‘Vriendelijke en professionele zorg met respect voor iedereen“ te helpen realiseren. We willen vooral met een positieve ingesteldheid dagdage-lijks onze ouderenzorg gestalte geven.

Wij willen met zijn allen je helpen om je weldra thuis te voelen in ons team. We willen vooral samen met jou een bijdrage leveren aan goede patiëntenzorg om alzo te komen tot meer arbeidsvreugde en teamspirit.

Welkom op deze dienst!

Annelies