10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

INOVATIVNI POSTUPCI U

PREPOZNAVANJU, TERAPIJI I

LEČENJU BOLA U PEDIJATRIJI

Autor: Olivera Milosavljev Pantelić, nastavnik zdravstvene

nege

Medicinska škola „Nadežda Petrović“ Zemun

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Bol kod novoroĎenčadi

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• „Novorođenče ima sve anatomske

i funkcionalne komponente kojima

oseća bolne stimulacije.“

(Nejm, 1987)

• Novorođenčad imaju povećan osećaj

za bol upravo zbog nedovoljno

razvijenog nervnog sistema.

Mirno

dete

Uplakano

dete

Dete koje

trpi bol

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Uzroci

zapostavljenosti bola

od strane osoblja i

roditelja

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

bol je potisnut u treći plan!!!

Ne postoji verbalna komunikacija

neonatusa i prematurusa

Ne mogu da nas svesno podsećaju

da bol traje

Zanemarujemo bol zato

što mislimo da ga ne

osećaju

Brinemo o njihovim

vitalnim

parametrima i okupirani

smo njihovim praćenjem

Imamo strah od prevremene

smrti novorođenčeta zbog

male telesne mase, fizičke

slabosti i početne

neadaptiranosti na

spoljašnji svet

Trudimo se da

zadovoljimo

sve fiziološke potrebe

od kojih zavisi

njihov život

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

Ponašanje • Plač

• Izraz lica

• Grubi motorni pokreti

• Mlitavost i smanjena

pokretljivost

• Grimase

• Rigiditet tela

• Stezanje ruku

• Crvenilo lica

• Fleksija ekstremiteta

• Tenzija mišića

• Nesanica

• Iritabilnost

• Smanjeni periodi

budnosti

• Upolje ukočene ruke

Fiziološki/

Autonomni

odgovori • Izmenjena srčana

radnja

• Povišen TA

• Promene u

respiracijama

• Promene u boji

• Smanjenje saturacije

kiseonika

• Znojenje dlanova

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Posledica nelečenog bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Nefarmakološka prevencija bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

Sprovodi je udruženi tim: majka,

medicinske sestre, lekari i

porodica. • Ugodna okolina (zvuk, svetlo)

• Prepovijanje i ljuljanje

• Nenutritivno sisanje

• Dojenje

• Kontakt koža na kožu, usta na šake

• Oralna saharoza

• Pozicioniranje

• Distrakcija

• Organizacija nege – minimalne

manipulacije

• Najtreniranije osoblje

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Velika deca

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• Hladne i tople obloge na mesto bola

• Muzika

• Imaging

• Terapija igrom

• Masaža

• Ohrabrenje podrške roditelj,

sveštenik

• Fizikalna terapija

• Unapred pripremiti dete na bolne

procedure

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Inovativni pristup u prepoznavanju bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• U studiji koja je sprovedena u

Delhiju učestvovalo je 30

novorođenčadi u Jedinici

intenzivne neonatalne nege.

• Cilj ove studije je bio da prikaže

na koji način se bol kod

novorođenčadi tokom izvođenja

različitih procedura tokom dnevne

rutinske nege može proceniti na

osnovu praćenja bolnih tačaka na licu

primenom kompjuterskog softvera.

2

2

1 1

5

5

6 6 7

7

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Inovativni pristup u prepoznavanju bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

Analiza izraza lica pruža validne, visoko osetljive i specifične

informacije o prirodi i intenzitetu bola čime se omogućava

efikasna komunikacija između novorođenčadi i zdravstvenih

radnika.

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Inovativni pristup u prepoznavanju bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• Softver kodira tačke koje su dobijene tokom izvođenja

određenih bolnih procedura na licu i upoređuje ih sa

ekspresijom lica tokom mirovanja novorođenčeta.

• Na licu se identifikuje 66 tačaka od kojih su glavne: oči, obrve,

nos, usne i brada.

• 6 zdravstvenih radnika, stručnjaka za rad sa novorođenčadima,

proveravalo je preciznost softvera na osnovu poređenja slika

ekspresije lica novorođenčeta u miru i pri izvođenju bolne

intervencije.

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Inovativni pristup u prepoznavanju bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

Spuštene obrve

Sklopljene oči

Izdignuti obrazi

Povučeni krajevi usana

Podignuta gornja usna

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Inovativni pristup u prepoznavanju bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Praktična primena softvera

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• Pomoć novorođenčetu i majci.

• Majka će imati na svom mobilnom telefonu program za praćenje

bola svog novorođenčeta kroz pomenute koordinate na licu.

• Taj program će biti preko centralnog sistema u vezi sa lekarom.

• Saradnjom između majke i medicinskog radnika biće pružena

brza, efikasna i precizna pomoć za kupiranje bola

novorođenčetu.

• Ovom tehnikom biće prevenirane sve već navedene

komplikacije dugotrajnog neprepoznatog i nezbrinutog bola.

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Praktična primena softvera

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

Majka će koristiti mobilni telefon, jer:

• Najbolje oseća svoje dete

• Ima najjači motiv

• Novorođenče joj je pod okom 24 časa

• Mobilni telefon je jedini predmet koji može uneti u boks kod

svog novorođenčeta

• Ima najveći komfor u praćenju: pri ishrani, dok spava, obavlja

fiziološke potrebe, kupa ga i vrši toaletu i higijenu

Majka uvek pravovremeno uočava bol i daje najpouzdanije

podatke

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Softver za prepoznavanje bola

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

Prednosti:

• Detekcija bola bez prisustva zdravstvenih radnika

• Omogućava detekciju bola kod novorođenčadi

• Laka za upotrebu, nije bolna

Nedostaci:

• Detektuje prisustvo bola, ali ne i intenzitet

• Ovom metodom ne detektuju se sve tačke na licu

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Pojam bola kroz proces zdravstvene nege

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• 1950. godine je bol kao simptom praćen u 3 smene naših

kolega.

• 70-ih godina prošlog veka u SAD je sproveden proces

zdravstvene nege gde se među svim potrebama pacijenata prati

postojanje bola.

• 80-ih godina prošlog veka na KBC "Bežanijska Kosa" sprovodi

se po prvi put proces zdravstvene nege koji sadrži sestrinsku

dijagnozu IZMENJENA UDOBNOST, PRIJATNOST- BOL

koja se evidentira u svim smenama.

• Uskoro sve klinike u Beogradu koriste sličnu dokumentaciju

pri praćenju ovog parametra.

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Rezultati ankete

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• 35 učenika treće godine, obrazovnog profila medicinska sestra

– vaspitač.

• Opisati karakteristike bola značajne za sprovođenje

zdravstvene nege kod novorođenčeta ili malog deteta.

• Bol se ne obrađuje kao individualna nastavna jedinica, već je

inkorporiran kroz druge nastavne jedinice.

• Učenici do sada znaju o bolu veoma malo na osnovu ličnog

iskustva, iskustva najbliže okoline i kroz lekcije u pedijatriji.

• Zajedničke reči su: plače, mršti se, ne jede, ne spava, muka

mu je, povraća, onesvešćuje se.

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Rezultati ankete

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Predlog mera

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• Priznavanje bola kao petog vitalnog parametra.

• Proslediti predlog društvu anesteziologa, srpskom lekarskom

društvu, ministarstvu zdravlja, prosvete...

• Uspostaviti saradnju sa Medicinskim fakultetima, visokim

strukovnim školama i srednjim medicinskim školama o

uvođenju bola u nastavni plan i program.

• Planiranje nove nastavne jedinice u okviru predmeta

Zdravstvena nega II.

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Zaključak

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• Bol kod prevremeno rođene dece, novorođenčadi i male dece

se neće više zanemarivati i potcenjivati u smislu intenziteta.

• Majke će aktivno učestvovati u praćenju bola svog deteta i biti

deo tima za saradnju što će podići njihovu ulogu i učiniti je

najglavnijom.

• Nove tehnologije će nam omogućiti lakše, brže, sigurnije i

preciznije praćenje bola kod dece sa neverbalnom

komunikacijom.

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

Zaključak

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

• Bol će biti predložen kao peti vitalni parametar u medicini

uopšte što će obezbediti sigurno praćenje kod pacijenata svih

uzrasta i dalje napredovanje u izučavanju ovog fenomena.

• U medicinskom školama četvorogodišnjeg obrazovanja će biti

predloženo izučavanje bola kroz gradivo u drugoj godini u

predmetu Zdravstvena nega 2 iza vitalnih znakova TA, P, T,

RES.

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"

10-12. oktobar 2019, Hotel Royal, Banja Koviljača, Srbija

I Međunarodni simpozijum Udruženja zdravstvenih profesionalaca Srbije

"Bol kao medicinski, biološki, psihološki, sociološki i kulturološki fenomen"