16

Chapter

3　1

Kaugalian at kagawian ng mga Hapon sa araw-araw na pamumuhay

Mahalaga na maintindihan ninyong mabuti ang kaugalian at kagawian ng mga Hapon upang komportableng makapamuhay dito.Narito ang maikling diskripsyon ng kaugalian/kagawiang Hapon para sa inyong kaalaman.

(1) Pagbating Hapon“Ohayougozaimasu” Magandang umaga“Konnichiwa” Magandang tanghali/hapon“Konbanwa” Magandang gabi

(2) Araw-araw na Asal (Ingay・Pagluluto)Magkakalapit/magkadikit ang mga bahay dito sa Japan lalo sa sa siyudad. Partikular na ang mga pader/dingding ng mga apartment ay maninipis kaya tumatagos ang ingay/tunog sa paligid. Mangyari lamang na bigyan ng konsiderasyon ang mga kapitbahay at hinaan/bawasan ang ingay. Natural lamang na magkakaiba tayo ng kaugalian at kagawian ng pamumuhay, sana man lamang na ang pagkakaibang ito ay hindi masyadong makakaapekto sa pamumuhay.Kapag kayo ay nagluto lalo na ng pagkaing maamoy, mangyari lamang na mag-ingat na hindi umalingasaw ang matindi/mabahong amoy sa paligid

(3) Paggamit ng mobile phone sa publikong lugarIwasang makipag-usap sa telepono kapag nasa bus, train o elevator, at i-set ang mobile phone sa silent manner mode o i-off.

Impormasyon sa araw-araw na pamumuhay

17

(4) Kaugalian na paghubad ng sapatosLaging hubarin ang sapatos kapag pumapasok ng bahay. Maari din minsan na magsuot ng tsinelas- panloob, subalit kailangan din itong hubarin kapag papasok ng tatami-mat na kwarto.

(5) Pagbubukod ng basuraAng basura ng tahanan ay kailangang ipagbukod sa maaring i-recycle(gamit na papel, bote, lata, PET bottle, food trays), burnable(nasusunog), unburnable(hindi nasusunog), at malalaking basura at kokolektahin. Ang araw ng pagkolekta ng basura ay naiiba ayon sa lugar.Dahil lagi na lamang nagiging usapin ang pagkokolekta ng basura,mangyari lamang na basahin ang pamphlet na may pamagat na “Paano ang pagtapon ng basura” (English, Chinese, Korean and Tagalog).

(6) Asosasyon ng residente・Asosasyon ng pookSa bawat pook sa karamihang parte ng Japan, may mga organisasyon na tinatawag na asosasyon ng residente o asosasyon ng pook. Ito ay mga boluntaryong grupo na layunin ang magkakaroon ng magandang samahan ang mga residente sa pamamagitan ng paglilinis, mga aktibidad ng pagsasanay sa pag-iwas sa sakuna at krimen, dagdag sa mga lokal na piyesta. Mangyari lamang na huwag mag-atubiling sumali sa mga grupong ito para sa mas ikakabuti ng komunidad.

18

(7) Bagong Taon at Bon FestivalJanuary 1, Bagong Taon. Karamihan sa mamamayan ay walang pasok hanggang January 3 at tradisyon na dito na ipagdiwang ang Bagong Taon na magkakasama ang pamilya. Dahil dito, sarado ang mga tindahan at ospital hanggang January 3.Kaugalian din dito na magpalitan ng New Year’s card bilang pagbati sa Bagong Taon. Nabibili ang mga post cards na ito sa mga convenience stores, supermarkets, post offices at iba pang lugar. Pinapadala ang mga cards na ito na may mensahe ng pagbati sa Bagong Taon at ganundin ang mensahe ng pagpapasalamat, sa post office at matatanggap sa mismong January 1 ng mga pamilya, kaibigan at mga taong nais naming pasasalamatan.Karamihan din sa mamamayan ay walang pasok mula August 13~15 dahil sa Bon Festival.Ang festival na ito ay isang memorial na pagdiriwang para sa mga ninuno.Isang tore ang itatayo sa gitna ng mga parke o templo, at magsasayawan ang mga tao palibot sa tore sa tunog ng tradisyonal na musika. Ito ay makapagdulot sa inyo ng magandang pagkakataong makihalubilo sa mga residente ng inyong komunidad.

　2 Kagamitan (elektrisidad, gas at tubig)

(1) Elektrisidad① Paggamit

I-on ang switch ng breaker. Kapag naka-on na ang power, sulatan ang aplikasyon para sa paggamit ng elektrisidad at ipadala sa Tokyo Electric Power Company.

② PagbabayadMay tatlong paraan ng pagbayad ng buwanan: automatic na ibabawas sa inyong banko o postal saving account, credit card, at sa pagbayad sa bill slip na matatanggap.Sumangguni sa: Tokyo Power Electric Company Customer Center☎0120-995-001Mon.~Sat. (maliban sa national holidays) 9:00a.m.~5:00p.m.

(2) Gas① Paggamit

Bago magsimulang magamit ang gas, may empleyado mula sa kompanya ng gas na pupunta sa inyo upang buksan ang gas valve ninyo. Mangyari lamang na tumawag sa Tokyo Gas Company 1 linggo bago nyo nais na magamit ang gas. Para makapagpadala ang kompanya ng empleyado na magbubukas ng valve ng libre.

② PagbabayadMay tatlong paraan ng pagbayad ng buwanan:automatic na ibabawas sa

19

inyong banko o postal saving account, credit card, at sa pagbayad sa bill slip na matatanggap.

③ Kapag may gas leak1 Buksan ang mga bintana.2 Isara ang gas valves.3 At isara ang main gas line meter.Gas information phone No.☎0570-00-2299Sakaling hindi kayo makagamit ng PHS or IP phone, o di maka-connect sa Navi-Dial, tumawag sa ☎03-6735-8899Sumangguni sa:Tokyo Gas Customer Center ☎0570-00-2211Sakaling hindi kayo makagamit ng PHS or IP phone, o di maka-connect sa Navi-Dial, tumawag sa ☎03-5722-0111 (gamit ang inyong mobile phone)Mon.~Sat. (maliban sa national holidays) 9:00a.m.~7:00p.m.Sun. at national holidays 9:00a.m.~5:00p.m.Kapag hindi kayo marunong magsalita ng hapon, maghanap ng taong makapagsasalita ng hapon para sa inyo.

(3) Tubig① Paggamit

Tumawag sa customer center 3 o 4 na araw bago nyo nais simulang gamitin ang tubig. Sulatan ang aplikasyon para sa paggamit ng tubig at ipadala sa Waterworks Bureau.

② PagbabayadAng pagbabayad ay tuwing 2 buwan:automatic na ibabawas sa inyong banko o postal saving account, credit card, at sa pagbayad sa bill slip na matatanggap.Sumangguni sa: Tokyo Metropolitan Waterworks Bureau Customer Center☎03-5326-1100 (Paglilipat・Kontrata)☎03-5326-1101 (Pagbabayad・Pag-repair・Atbp.)EnglishMon.~Sat. (maliban sa national holidays) 8:30a.m.~8:00p.m.※ 24-hour serbisyo para sa emergency, kasama na ang water leaks.

Tumawag sa: Ota branch office ☎03-5767-6451

(4) Telepono① Para sa kontrata ng landline phone (NTT) (kailangan ng iyong I.D)

Dial Oras ng tanggapan

landline phone ☎116 9:00a.m.~5:00p.m.(Araw-araw maliban sa araw ng pagtatapos ng taon at pagsisimula ng taon)

cellphone ☎0120-116-000

Tumawag lamang sa malapit na mobile phone shop kapag nais makagamit ng mobile phone.

②Pagda-dial○ International calls※ 010 (international call ID No.)+Country No.+Area code No. + telephone No.Kapag gamit nyo ay mobile phone sa pagtawag, i-dial muna ang mobile phone company’s ID number bago 010. Tumawag sa kompanya para sa detalye.

○ Domestic calls Area Code No.+tel. No., Example) 03-1234-5678

Tokyo area code No.

20

(5) InternetPaano magpakabit ng internetKumontak sa provider o electric shop para sa detalye.Tignan sa ibaba ang chart sa pasunod na paraan mula aplikasyon hanggang maipakabit at magamit.

　3 Impormasyon ukol sa Kaligtasan at Trapiko

(1) Batas TrapikoSundin ang mga signal lights at signboards.Ang mga naglalakad (pedestrians)ay sa bandang kanan at ang mga sasakyan at bisikleta ay sa kaliwa.Pangunahing prayoridad ang kaligtasan ng pedestrians sa sidewalk.① Pedestrians

○ Maglakad sa daanan o sidewalk kung may nakalaan sa daan. Kung hindi man, maglakad sa kanan parte ng daan.

○ Huminto at mag-check muna kung ligtas ba lalo pag hindi masyadong nakikita ang daanan.

　

② Bisikleta○ Palaging nasa kaliwang banda kapag nagbibisikleta. (Ipinagbabawal

ang pagbibisikleta sa bandang kanan.)Maaari lang kayong magbibisikleta sa sidewalk kapag:

・Mayroong “OK lang na magbisikleta” na road sign na nakalagay;・Mas mababa sa 13 yrs.old, 70 yrs.old pataas, taong may kapansanan;・ May hinding maiwasang bagay-bagay katulad ng road work(ginagawa

ang daan).○ Ipinagbabawal din ang pagbibisikleta kapag lasing, may kaangkas,may

hawak na payong o ibang bagay sa kamay, pagmamaneho sa iisang kamay lang at magkahilerang nagbibisikleta. Sundin ang lahat ng batas trapiko kapag nagbibisikleta: Mag-iilaw sa gabi, sundin ang signal lights, at huminto saglit para siguraduhin ang kaligtasan.

※ Iparehistro ang inyong bisikleta upang makaiwas sa pagnanakaw o iba pang krimen. Maipapayo na kumuha ng TS insurance ng inyong bisikleta.

PaalalaKapag nag-apply pareho ng landline at internet, mas mababa ang babayaran. Kumontak sa inyong electric shop para sa detalye

Pagkakabit

Simula ng paggamit

Aplikasyon Kontrata

21

③ Illegal na pagparada ng bisikletaAng illegal na pagparada ng bisikleta ay maaring maging sanhi ng aksidente at trapiko. Gayundin, maari itong balakid kapag may emergency. Mangyari lamang na gumamit ng bicycle parking lot.Ipinagbabawal ng ordinansya ang pagparada ng bisikleta sa tabi o paligid ng kahit saang istasyon ng train o subway. Mangyari lamang na tignan ang warning sideboard.Kapag ipinarada nyo ang bisikleta o motor-bike sa illegal na lugar, makokompiska ito. Ang mga nakompiskang bisikleta ay dadalhin sa stockyard at magmumulta kayo pagkuha nyo ng inyong nakompiskang bisikleta o motorbike.¥3,000 sa bawat bisikleta ¥5,000 sa bawat motorbike

(2) Pampublikong transportasyon① Sa pagsakay ng railway train o subway(paraan ng pagbili nt ticket)

Makakasakay kayo ng tren gamit ang:○ Ordinary ticket: Bumili ng ticket sa automatic vending machine na

nakalaan sa may station gate.○ Commuter pass: Mas konbiniyente kapag gumamit ng pampublikong

transportasyon. Ang mga commuter pass ay nasa 1-buwan, 3-buwan at 6-buwan na kapupunan.Sa commuter pass makakasakay kayo sa mas murang pamasahe.

○ Libretang ticket: Makakakuha kayo ng 11 tickets sa halagang pang-10 tickets lamang. Limitado ang pagkuha nito.

② Pag gamit ng busKapag umakyat ng bus sa harapang pinto, magbabayad na kaagad.Kapag umakyat ng bus sa gitna o likurang pinto, kumuha ng fare slip sa slip issuing machine. Sa inyong pagbaba. i-check ang numero sa inyong fare slip sa listahan ng pamasahe na nakatala sa ibabaw ng upuan ng driver at ilagay ang inyong pamasahe sa toll box na nasa gilid ng upuan ng driver. Ang mga Bus ay hindi humihinto sa lahat ng bus stop. Humihinto lang ito kapag may sasakay o bababang pasahero. Kung kaya pag inanunsyo na ang inyong destinasyon, mangyari lamang na pindutin ang button bilang

22

signal sa driver na gusto nyo ng bumaba. ③ Pag gamit ng IC card pass

Mayroong mga IC card passes tulad ng Suica at PASMO.I-touch lang sa automatic gate sensor ang Suica o PASMO, at makakadaan na kayo sa gate. Ang mga cards na ito ay kadalasang ginagamit sa pampublikong transportasyon tulad ng JR, private railways, subways at mga bus. Ang Suica ay nabibili mula sa JR East Japan at ang PASMO naman ay mula sa mga private railways, subways at mga bus companies.Kapag mababa na ang inyong balance, i-recharge ang card upang patuloy na magagamit. Kailangang mag-deposito ng ¥500 sa pagbili ng Suica o PASMO card, at ito ay ibabalik sa inyo kapag ititigil nyo na ang paggamit nito at isinauli nyo na ang card.Sa karagdagang detalye, kumontak lamang sa:Suica http://www.jreast.co.jp/suica/index.htmlPASMO http://www.pasmo.co.jp/index.html

④ Pag gamit ng TaxiMay pulang sign na “Bakante” sa harapang bintana ng taxi kapag hindi ito okupado. Itaas lang ang kamay para huminto ito. May (sakayan) taxi stand sa malapit sa halos lahat ng station at pumila lamang para sa pagsakay ng taxi.Makikita sa metro na nakalagay sa gilid ng upuan ng driver ang pamasahe.May dagdag sa pamasahe kapag kayo ay sumakay pag hatinggabi o madaling araw.

(3) Pag nagmamaneho ng automobile o motorbikeKinakailangan ng driver’s license kapag kayo ay magmaneho ng kotse (sasakyan) o motorbike dito.

① International driver’s licenseMakakapagmaneho kayo dito kapag mayroon kayong valid international driver’s license na isyu ng kahit anong bansa na miyembro ng Geneva Treaty.

② Pagpapalit para sa Japanese driver’s licenseKapag kayo ay may overseas driver’s license at maabot ninyo ang 2 kakailanganin nakasulat sa ibaba, maari nyong mapapalitan ito ng Japanese driver’s license sa driver’s license center.・ Balido ang inyong driver’s license・ Mapatunayan ninyo na tumira kayo ng 3 buwan o mahigit pa sa bansa na

kinuhanan ninyo ng license.

23

Para sa karagdagang detalye, kumontak lamang sa:Driver’s License Center ☎03-5463-6000（Automatic na pagsagot sa English）Samezu Driver’s License Test Center 1-12-5 Higashi-oi Shinagawa-ku ☎03-3474-1374

　4 Iba pang impormasyon ukol sa pang

araw-araw na pamumuhay

(1) Pagbubukod ng basura Environmental Sanitation Management Division ☎03-5744-1628

① Kailangang ipagbukod ang basura sa bahay na maaaring i-recycle(papel na gamit na, bote, lata, PET bottles, food trays), burnable (nasusunog), hindi nasusunog (unburnable), at malalaking basura at kokolektahin.Ang araw ng pagkolekta ng basura ay naiiba ayon sa lugar.Para sa karagdagang detalye, mangyari lamang na basahin ang pamphlet na may pamagat na “Paano ang pagbubukod at pagtapon ng recyclable na basura” (English, Chinese, Korean and Tagalog).

② Aplikasyon para sa pagpakolekta ng bulky o malalaking bagay na itatapon.Mag-apply sa Ota Bulky Refuse Reception Center para sa pagpakolekta ng malalaking bagay na may sukat na 30cm o mahigit pa. Kabilang na dito ang mga kasangkapan (furnitures) at elektrikal na appliances. May bayad ang pagpapakolekta. Ito ang chart sa pasunod na paraan sa pagpakolekta ng malalaking bagay.

③ Pag-recycle ng mga elektrikal na appliances na gamit sa bahay.Home Electrical Appliances Recycle Reception Center☎03-5296-7200 (Pagtatanggap: Mon.~Sat. 8:00a.m.~5:00p.m.)Obligado ayon sa batas na i-recycle ang mga air conditioners, TV sets, washing machines, dryers, refrigerators at freezers. Magtanong sa salesperson na inyong pagbibilhan ng bagong appliance ukol sa pag-recycle ng inyong lumang appliance. Kapag hindi kayo nakakita ng recycling shop, kumontak lamang sa Home Electrical Appliances Reception Center para sa pag- recycle.

Ota City Bulky Refuse Reception Center ☎03-5465-5300http://sodai.tokyokankyo.or.jp/Pagtanggap:Araw-araw 8:00a.m.~7:00p.m.: maliban sa December 29~January 3 at araw ng maintenance.

Ikabit ang ticket sa bagay na ipapakolekta at ilagay sa nakatalagang lugar, hindi sa tapunan ng basura,ng 8a.m. sa araw ng pagkolekta.

Nabibili ang ticket sa mga supermarkets at convenience stores.

①Aplikasyon

② bumili ng ticket para sa pagpakolekta

③pagtatapon ng mga bagay

24

(2) Postal na serbisyo①Oras ng pagbukas ng Post offices (mail business)

Weekdays 9:00a.m.~5:00p.m.(May natatanging post offices na bukas kahit Sat., Sun. at hatinggabi.)

②Mail boxKapag kayo ay magpapadala ng postcard o sulat para sa domestic o international na destinasyon, lagyan ng selyo at ihulog ang postcard o sulat sa pulang mailbox.Makakapagpadala din kayo ng mail (koreyo) sa post office.

③ Postal na bayaranTignan ang ehemplo sa ibaba.Para sa karagdagan detalye, kumontak lamang sa malapit na post office.

Mail Ordinary domesti Ordinary international

Postcard ¥52 ¥70

SulatStandard-size 125g ¥82(Express ¥362)

Standard-size 1st region 25g ¥90Standard-size 2nd region 25g ¥110Standard-size 3rd region 25g ¥130

(3) Paggamit ng bankoNag-iiba ang mga serbisyo ayon sa pinansyal na institusyon. Para sa karagdagang detalye, kumontak lamang sa pinansyal na institusyong nais gamitin.① Deposits at savings accounts

Kapag kayo ay nagbukas ng savings account, i-isyuhan kayo ng passbook at ATM card. Ipasok lang ang inyong card sa ATM, at makakapag-deposit at withdraw na kayo sa inyong account. Kinakailangan na i-register ninyo ang inyong personal na identification No. sa banko upang makakuha ng ATM card.

② International remittance (halimbawa)○ Pag-remit sa account ng padadalhan

May dalawang uri ng remittance: bayaran ng cash ang halaga ng ire-remit at ang charges, at ang pag-remit mula sa account ng magpapadala patungo sa account ng padadalhan.

・Remittance patungo sa account ng padadalhan　Cash⇒ account ng padadalhan・Remittance sa pagitan ng mga accounts　Account⇒Account

○ Remittance patungo sa address ng tatanggapAng magpapadala ay magbabayad ng cash at ang tatanggap ay bibigyan ng exchange deed. Maaari syang tumanggap ng cash kapalit ng deed sa local post offices overseas.

・Cash⇒Exchange deed⇒CashAng mga serbisyong nakalaan ay naiiba ayon sa destinasyon(overseas).(Hinihingi na mag-presenta ng mga ID ang mga magbubukas ng account o mag-reremit. Para sa karagdagang impormasyon, kumontak lamang sa pinansyal na institusyon.)

(4) Pabahay① Pampublikong pabahay

Ang munisipalidad ay naglalaan ng publikong pabahay. Dahil ang pagkaka-angkop, mga kinakailangan at panahon ng pag-apply ay naiiba ayon sa uri ng pabahay, mangyari lamang na kumontak sa mga sumusunod para sa detalye.

25

Uri Sumangguni sa

City housing・Resident house Housing Division. ☎03-5744-1344 (7F)

Tokyo Metropolitan housing

Reception Center, Tokyo Metropolitan Housing Corporation ☎03-3498-8894Telephone Service, Tokyo Metropolitan Housing Corporation ☎03-6418-5571

Corporate housing Tokyo Metropolitan Housing Corporation ☎03-3409-2244

UR HousingRental Housing Collection Reception, UR Urban Organization Sales Headquarters ☎03-3347-4375

② Pribadong paupahang bahayDahil limitado ang bilang ng pampublikong pabahay, malaki ang pangangailangan ng pribadong pabahay. Makipagkontrata sa may-pabahay sa pamamagitan ng real estate agency para makakuha ng mauupahan at magbayad ng buwanang renta.

【Pasunod na paraan sa paghahanap at paglipat ng bahay】(may gabay sa iba’t ibang linggwahe na matatagpuan sa mics Ota)○ Paghahanap ng mauupahan

[Paraan ng paghanap]・Maghanap sa internet.・ Bumisita sa real estate agency na malapit sa lugar na inyong nais

tirahan. ※ Kumontak sa mics Ota kapag kayo ay mahirapang maghanap.

○ Kontrata[Mga babayaran sa panahon ng pakipag-kontrata]Kinakailangan ninyong magbayad ng halagang katumbas ng 5~6na buwan na upa sa panahon ng pakipagkontrata para sa mgasumusunod :

・ Security deposit:Ibibigay ito sa landlord sa panahon ng pakipagkontrata.Ito ay laan para sa hindi nabayarang renta at mga pagpapa-repair.Maibabalik sa inyo ang halagang matitira pagkatapos ng kontrata.

・ Key money:Ibibigay ito sa landlord sa panahon ng pakipagkontrata dagdag sa deposit. Ito ay hindi maibabalik sa inyo matapos man ang kontrata.

・ Commissions: Halagang ibabayad sa real estate agency.[Garantor]Hinihingi na magsama kayo ng garantor kapag kayo ay uupa ng pribadong pabahay dito sa Japan. Kapag wala kayong makuhang garantor, maaari din kayong gumamit ng rental guarantee company.

○ PaglilipatSa paglilipat, kailangan ninyong pagtuunan ng pansin ang mga bagay-bagay sa pabahay, dagdag pa sa pagsunod sa kontrata:

・ Pagtatapon ng basura sa nakatalagang lugar ng nakatalagang araw.・ Sa pagluluto, ingatan lamang na huwag lumabas ang mabahong amoy

sa inyong bahay at umabot hanggang kapitbahay.・ Kailangan na ang naka-kontratang tao lamang ang tumira sa bahay.

Hindi maaaring tumira ang ibang tao na wala sa napagkasunduang kontrata.

・ Huwag kumuha ng kapalit na uupa hangga’t walang paunang permiso ng landlord.

・ Mag-iingat na makagawa ng ingay.