immb mayis filmmmm - İş Makinaları Mühendisleri Birliği · 2018-09-26 · ‹ﬁ MAK‹NALARI MÜHEND‹SLER‹ B‹RL‹⁄‹ • MAYIS 2007 ‹ﬂ Makinalar› Mühendisleri

‹fi MAK‹NALARI MÜHEND‹SLER‹ B‹RL‹⁄‹ • MAYIS 2007

‹fl Makinalar› Mühendisleri Birli¤i Dergisi

‹fl Makinalar› Mühendisleri Birli¤i yay›n organ›d›r.Üç ayda bir yay›nlan›r.

ISSN 1306-6943

2007 May›s Say›: 18

‹MMB Ad›na SahibiMuzaffer KÖYLÜ

Sorumlu Yaz› ‹flleri MüdürüBayram Ali KÖSA

Yay›n KomisyonuMuzaffer KÖYLÜDuran KARAÇAYBayram Ali KÖSAMurtaza BURGAZ

‹smail UYARMüslüm AYDIN

Mustafa S‹LPAGARFaik SOYLUErdinç FIRAT‹lyas TEK‹N

Yaz›flma AdresiCevat Dündar Caddesi Kavac›kl› ‹fl Merkezi No: 15/37

Ostim / ANKARA

Tel: 0.312 385 78 94 • Faks: 0.312 385 78 95

www.ismakinalari.orge-posta: [email protected]

e-posta: [email protected] e-posta: [email protected]

Grup e-posta üyelik adresi:[email protected]

Bask›Pelin Ofset

Mithatpafla Caddesi No: 62/4 K›z›lay / ANKARATel: 0.312 418 70 93 • Faks: 0.312 418 10 46

e-post: [email protected]

Bu dergi üyelerine ilgili kurum ve kurulufllaraücretsiz olarak da¤›t›l›r.

Yay›nlanan yaz›lardaki sorumluluk yazarlar›na,ilanlardaki sorumluluk ilan veren kurum ve kiflilere aittir.

Yay›nlanan yaz›lara ücret ödenmez.Yay›nlanmayan yaz›lar geri iade edilmez.

Önsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Hidrolik Akümülatörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

‹MMB Dergilerinde Yay›nlanm›fl Yaz›lar Fihristi . . . . 9

Delici Makinalarda Vidal› Kompresör Ünitesi . . . . . . 15

Hayat›n 40 Alt›n Kural› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Trafikte Güvenlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Etkinliklerimiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Uydu Teknolojisi ile ‹fl Makinas› Takip Sistemi . . . 37

Petkim, Yeni At›k Yakma Tesisini Devreye Ald› . . 39

Lastik Tiplerinin Akaryak›t Tüketimine Etkisi . . . . . . 43

Elektrik ‹fl Kazalar›n› Oluflturan Etkenler . . . . . . . . . . . . 48

Komatsu Yedek Parça Sistemati¤i . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Üyemiz Metin Ali ERCOfiKUN’u Kaybettik . . . . . . . . 58

fiantiye Anlar›nda Hofl Bir Kesit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Haberler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

G›dalar ve Sa¤l›¤›m›z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Yat›r›m› Yeni Olmasa Bile En Az 10 ‹flçi

Çal›flt›rana Teflvik ‹mkan› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

i ç i n d e k i l e r

4 ‹fi MAK‹NALARI MÜHEND‹SLER‹ B‹RL‹⁄‹ • MAYIS 2007

‹MMB NED‹R ?

‹MMB; ‹fl makinalar› konusunda uz-manlaflm›fl makina mühendisleri ta-raf›ndan 1998 y›l› A¤ustos ay›ndak u r u l d u .

Farkl› sektör’lerden (inflaat firmalar›,ifl makinas› üreticileri, ifl makinas›temsilcileri ve servis gibi) gelen pro-fesyonel’lerin ortak amaçla topland›-¤› bir dernektir.

‹MMB’N‹N AMACI NED‹R ?

‹MMB’nin amac›; ço¤unlu¤u ithalürünler olan ifl makinalar›’n›n tan›n-mas›n›, ulusal servetimiz olan buüretim makinalar›’n›n iyi iflletilmesinive ekonomik ömürlerinin verimli birflekilde sürdürülmesini sa¤lamakt›r.

Amac›m›z; verimlili¤i sa¤layacak bil-gi kaynaklar›na en k›sa sürede ulafl-mak, bu kaynaklara ihtiyaç duyacaknitelikli insan potansiyelinin güç bir-li¤ini oluflturmakt›r. Bu bilgilerin tek-nik alt kadrolara ulaflt›r›lmas›yla daen yayg›n flekilde paylafl›m›n› sa¤la-m a k t › r .

‹MMB Üyelerine her y›l düzenli semi-nerler vermek suretiyle, üyelerininbilgi düzeyinin yükseltilmesini sa¤la-maktad›r. Bu seminerler ayn› za-manda sektördeki insanlar›n bir ara-ya gelerek tan›flmalar›n› sa¤lamak-tad›r ki bu da geliflimi ivmelendir-m e k t e d i r .

‹MMB’ nin internet ortam›ndaki grupmail’inde üyeler ihtiyaçlar›n› grubaduyurmak suretiyle yard›mlaflmay›s ü r d ü r m e k t e d i r .

Derne¤in her üç ayda yay›nlad›¤›‹MMB dergisi ilgili kurumlar, flirketlerve bireylere ücretsiz olarak gönderil-m e k t e d i r .

E⁄‹T‹M ‹HT‹YACINDA DE⁄‹fi‹M

Sanayimizin her kesiminde nitelikli iflgücü ihtiyac› gide-rek artmaktad›r.

Sadece; arsaya,binaya, makinalara yat›r›m yapmak,üretimin temel unsuru insan› ihmal etmek, üretimin sürdü-rülmesine imkan vermemektedir.

Geliflen toplum yap›s›, insan ihtiyaçlar›n›n de¤iflmesi veüretim yap›s›n›n de¤iflmesi, de¤iflenlerin senkronizasyo-nunu zorunlu k›lmaktad›r. Bu da belirli bir e¤itimi ve etkinbir çabay› gerektirmektedir.

Gerek meslek sahibi olmayanlar›n; meslek edindirilme-si ve gerekse; e¤itim sistemimizin üretim sistemine haz›r-l›kl› hale getirilmesi çal›flmalar›n›n son iki y›ld›r yo¤unlafl-t›¤›n› görüyoruz.Bu çal›flmalar büyük ölçüde bilgilendirme,bir araya gelme, karfl›l›kl› fikir paylafl›m› fleklinde sürmek-te olup, somutlaflm›fl proje say›s› oldukça azd›r.

Bunun nedenleri ise;

• Bilgilenme ve bilgilendirme süreçlerinin uzamas› (karfl›-l›kl› yavafl tav›r)

• Bunu h›zland›racak kaynaklar›n yetersizli¤i (yetersiz is-tihdam)

• Kararl› tav›r sergilenmemektedir (y›lg›nl›k, yorgunluk).

Bu tutum sektördeki iflletmelerin ekonomik kay›plarau¤ramas›na, yat›r›m hedeflerini geciktirmelerine, rekabetgücünün zay›flamas›na sebep olmaktad›r ki; bu, ülke eko-nomisinin geliflimine önemli engeldir.

Bu tavr› de¤ifltirecek sektör firmalar›n›n kararl› tutumu-dur.

Gelece¤imizi haz›rlamak istiyorsak, bu alanda etkin ol-mam›z gerekiyor.

‹MBB‹fl Makinalar› Mühendisleri Birli¤i

ÖNSÖZ

5‹fi MAK‹NALARI MÜHEND‹SLER‹ B‹RL‹⁄‹ • MAYIS 2007

1. G‹R‹fiHidrolik akümülatörler genel olarak bas›nç

alt›ndaki ak›flkan›n belirli bir hacimde toplan-mas›n› ve gerekti¤inde hidrolik devrenin buak›flkanla beslenmesini sa¤larlar.

Bunun yan›nda hidrolik akümülatörler hidro-lik devrede afla¤›daki fonksiyonlar› gerçeklefl-tirmek için de kullan›labilir.• Ak›flkan depolay›c›• Acil emniyet ünitesi• Ya¤ s›z›nt›lar›n›n karfl›lanmas›• Hacimsel dengesizli¤in giderilmesi• Bas›nç dalgalanmalar›n›n sönümlenmesi• fiok absorbesi

2. H‹DRO-PNÖMAT‹K AKÜMÜLATÖRÇEfi‹TLER‹

Hidrolik akümülatörler 2 özelli¤e göre s›n›f-land›r›rlar. fiekil-1

• Enerji tafl›y›c›• Ay›r›c› elementli

Mekanik tiplerde (yani a¤›r›l›kl› veya yaylayüklenmifl) bas›nç enerjisinin depolanmas›, po-tansiyel enerjideki de¤ifliklikle yap›lmaktad›r.Buna karfl›l›k gaz yüklü akümülatörlerde de¤ifl-tirilen, gaz›n iç enerjisidir. Bu akümülatörlerinay›r›c› elementli ve ay›r›c› elementsiz tiplerimevcut olup, genellikle ay›r›c› element tipinegöre s›n›fland›r›l›rlar.

A¤›rl›kl› ve yayl› akümülatörlerin endüstriyeluygulamalarda kullan›m› çok s›n›rl›d›r. Gazlar›ns›k›flt›r›labilme özelli¤inden yararlan›larak ak›fl-kan›n bas›nç alt›nda depoland›¤› gaz bas›nçl›akümülatörlerin endüstride çok genifl bir kulla-n›m alan› vard›r. Nötr özelli¤e sahip azot gaz›n›nkullan›ld›¤› gazl› akümülatörler pistonlu, balonlu,ve diyaframl› olarak üç ayr› modele ay›r›l›lar.

2.1. Pistonlu akümülatörlerPistonlu akümülatörler genellikle genifl ve

büyük boflaltma miktarlar› için kullan›ma uy-gundur. Gaz ve ak›flkan bölümleri serbest hare-ket edebilen bir piston ile birbirinden ayr›l›r. Sii-lindir içinde hareket eden pistonun bölümleraras›ndaki s›zd›rmazl›¤›, s›zd›rmazl›k elemanlar›ile sa¤lan›r.

fiekil 1: Hidrolik akümülatörlerin s›n›fland›r›lmas›

fiekil 2: Pistonlu tip hidro-pnömatik akümülatör kesiti veçal›flma aral›¤›

1- Gaz vanas› 5- Piston2- Civata tesbit segman› 6- Silindir 3- Kapak 7- D›fl s›zd›rmazl›k4- S›zd›rmazl›k sistemi 8- Ak›fl ba¤lant›s›

H‹DROL‹K AKÜMÜLATÖRLER


2.2. Balonlu akümülatörlerBalonlu akümülatörler mutlak s›zd›rmazl›k,

çal›flmaya çabuk bafllayabilme ve düflük aletliçal›flabilme özelliklerinden dolay› di¤erlerindenayr›l›rlar. Burada azot ve ak›flkan elastik bir ba-lon bile birbirinden ayr›lm›flt›r.

2.3. Diyaframl› akümülatörlerfiok darbelerinin sönümlenmesi, titreflimle-

rin giderilmesi ve ön uyar› devreleri için küçükhacimli diyaframl› akümülatörler kullan›l›r. Ge-nellikle gaz taraf›na do¤ru kavisli ve küresel ya-p›daki diyafram iki bölümü birbirinden ay›r›r.

3.1. Hesaplama FormüllerHidrolik ak›flkan›n içeri girifl veya ç›k›fl›, akü-

mülatör üzerindeki gaz›n hal de¤iflimi ile direktolarak ilgilidir. Hidrolik ak›flkan ilk önce gaz ileifl de¤iflimine ikinci olarakta s›cakl›k çevre s›-cakl›¤›na eflit de¤ilse gaz ile çevre aras›ndaki ›s›transferine neden olur.

p. V°=Sabit p = Gaz bas›nc›V = Gaz hacmi

Hal de¤iflimleri genel olarak 3 durumda in-celenmektedir.

1- S›zd›rmaz kab 7- Kelepçe somun2- Balon 8- Ara bofllu¤u sa¤layan halka segman

3- Yar›k bilezik 9- Bas›nç kab›4- S›zd›rmazl›k makas› 10- Tesbit somunu

5- Hava boflaltma vidas› 11- Gaz vanas›6- Ak›fl vanas›

1- Gaz ventili2- Bas›nç kab›

3- Diyagram4- Ventil pleyti

5- Ak›flkan ba¤lant›s›

3. H‹DRO-PNÖMAT‹K AKÜMÜLATÖRÜND‹ZAYNI

Hidro-pnömatik akümülatör dizayn›nda enönemli faktörler bas›nç, s›cakl›k ve hacim para-metreleridir.

Bas›nçlarPo - Dolum bas›nc›P1 - Minimum iflletme bas›nc› (Bu bas›nç nor-mal olarak Po dolum bas›nc›ndan %10 dahayüksektir)P2 – Max. ‹flletme bas›nc›Po/P2 – iflletme flartlar› için müsaade edilebilirmax. Bas›nç oran›

NOT: Bas›nçlarda mutlak bas›nç de¤eri al›nma-l›d›r.

S›cakl›klarTi – De¤iflik durumlarda gaz s›cakl›klar› (‹=0,1,2)Ti di¤erleri °C olarak al›nmal›d›r.

HacimlerVo – Dolum bas›nc›ndaki etkin hacim V1 – Minimum iflletme bas›nc›ndaki hacimV2 – Max. ‹flletme bas›nc›ndaki hacmiV – Ulafl›bilen çal›flma hacmi

fiekil 3: Balonlu tip hidro-pnömatik akümülatör kesiti veçal›flma aral›¤›

Tablo-1: Hidro-pnömatik akümülatör için uygulamakoflullar› pm: Ortalama çal›flma bas›nc›

fiekil 4: Diyaframl› tip hidro-pnömatik akümülatörkesiti ve çal›flma aral›¤›


a - Hacim de¤iflimi yok ise hal de¤iflimi izokoriktir.

b- Çevre ile ›s› de¤iflimi dikkate al›nd›¤›nda s›-cakl›k de¤iflmiyor ise hal de¤iflimi izotermaldir.

p. V = p1.V1 = Sabit

c- Gaz ile hidrolik ak›flkan aras›nda ifl al›fl veri-fli varsa halde¤iflimi adiyabatiktir.

Bir akümülatör ›s› de¤iflimi almaks›z›n fonk-siyon görmedi¤inden hal de¤iflimi izotermal ileadiyabatik hal de¤iflimi aras›nda yer al›r. Bu tiphal de¤iflimde politropik hal de¤iflimi olarak ad-land›r›l›r.

n = Adiyabatik indeks. Azot için n = 1,4 al›-nabilir. Hidrolik akü dizayn›nda boflalma ve dol-ma zaman›na göre afla¤›daki de¤erlerden halde¤iflimi tespit edilebilir.

Çevrim zaman› < 1 dak. g Adiyabatik hal de¤iflimi

Çevrim zaman› = 1-3 dak. g Politropik hal de¤iflimi

Çevrim zaman› > 3 dak. g ‹zotermal hal de¤iflimi

3.2. ‹deal gazdan sapmalar.Bir önceki bölümde anlat›lan denklemler sa-

dece ideal gazlara uygulanabilir. Pratik gazlarörne¤in: Azot, özellikle yüksek bas›nçlarda ide-al gaz kanunlar›na uymaz Gerçek gaz için p,T veV de¤erlerinin denklemlerle bulunabilmesi, çokhesaplama zaman› gerektirdi¤inden düzeltmede¤erlerinin kullan›lmas› tavsiye edilir. Sonuçolarak, izotermal hal de¤iflimindeki hacim

V gerçek = Ci . V ideal

Adiyabatik hal de¤iflimindeki hacim

V gerçek = Ca . V ideal

Ci ve Ca de¤erleri diyagram 1. ve 2.’den p2/p1

bas›nç oranlar› ve Max. ‹flletme bas›nc› p2’yegöre tayin edilirler.

Diyagram 1: Hal de¤iflimine ait diyagram

Tablo 2: Akümülatör dazayn› için temel önlemler

PT

P1

T1

= = sabit


Gaz dolum bas›nc› hesab›: Po=0,9 P1 =0,9.101= 91 bar

Gerekli gaz hacmi hesab›:Azot gaz› kulland›¤›m›z› farz edelim.

Diyagram 3 den düzeltme faktörü hesa-planmas›:

17,4 Lt efektif gaz hacmi olan 20 Lt’lik ba-lonlu tip akümülatör seçilir.

20°C’de dolum bas›nc›n›n hesaplanmas›:

45°C’de 91 bar gaz dolum bas›nc› elde edil-mesi için akümülatör 20°C’de 83.8 bar’da dol-durulmal›d›r.

Alafl›ml› malzemeden oluflmufl özel balonluakümülatörler A320 Aiebus’lar›n hidrolik frenkanat sistemlerinde kullan›lmakta olup, pom-paya destek sa¤lama ve titreflim sönümlemeiflini sa¤lamaktad›r. Bütün yap› (Çelik/Sentetikfiber) di¤er çelik gövde ile karfl›laflt›r›ld›¤›ndaa¤›rl›k yar› yar›ya azalmaktad›r.

Düzeltme faktörü C1 bas›nç oran› p2/p1

Diyagram 2: ‹zotermal hat de¤iflimi için P1/P2 bas›nçoran› ve C, düzeltme faktörü aras›ndaki iliflki

Düzeltme faktörü Ca bas›nç oran› p2/p1

Diyagram 3: Adyabitik halde¤iflimi için P1/P2 bas›nçoran› ve C, düzeltme faktörü aras›ndaki iliflki

HYDAC balonlu tip akümülatör

Derleyen: B. Ali KÖSAMakina Mühendisi

4. UYGULAMABir plastik enjeksiyon makinas›nda 2.5 sn.

de 5 lt. ak›flkan ihtiyac› vard›r. Max. ‹flletme ba-s›nc› 200 bar, min. iflletme bas›nc› 100 bar›n al-t›na düflmeyecektir. Dolum zaman› 8 sn. ve ifl-letme s›cakl›¤› 45°C verilmifltir. Gerçek bir gazkullanarak 22°C s›cakl›kta doldurulmufl bir akü-mülatör hesaplay›n›z.

Çözüm-Yüksek h›z proseslerinde oldu¤u gi-bi boflaltma zaman› 1 dakikadan az oldu¤u içinhal de¤iflimi adyabitik al›nabilir.


‹MMB DERG‹LER‹NDE YAYINLANMIfi YAZILAR F‹HR‹ST‹‹MMB ‹fl Makinalar› Birli¤i Tarihçesi ve Amaçlar› 1. Say›

fiantiyelerde genel iflletmecilik konular›Makina ekipman yönetiminin temel 10 kural›Uzun süre yatan makinalarda ilk çal›flt›rma (Çal›flt›rmadan önce)Uzun süre bekletilecek makinalarda korunma yöntemi

1. ve 2. Say›16. Say›6. Say›12. Say›

‹fl sa¤l›¤› ve güvenli¤i (Genel)fiantiyelerde ifl emniyetiBak›m, onar›m ifllerinde al›nacak güvenlik önlemleriMalzeme kald›rma, iletme, tafl›nma ve depolanmas›nda al›nacak güvenlik önlemleriA¤›r ve tehlikeli ifller yönetmeli¤i‹fl sa¤l›¤› ve güvenli¤i uzmanl›¤›Bas›nçl› kaplar ile yap›lan çal›flmalarda güvenlik önlemleriKiflisel koruyucu donan›mlarYol tünellerinde güvenlik ekipmanlar›

1. Say›3. ve 4. Say›6. Say›7. Say›8. Say›10. Say›11. Say›13. ve 14. Say›15. Say›

HidrolikCETOP Nedir?Hidrolik silindirlerde ifl kaçakHidrolik k›r›c›lar›n seçimi ve çal›flma prensibiHidrolik k›r›c›lar›n s›n›fland›r›lmas›Rexroth AIOV Hidrolik pompalarHidrolik sistemlerde diflli pompalar›n iflletmeye al›nmas›Paletli pompalar ve devresinde ar›zac›l›kHidrolik sistemlerde gürültü ve önlemleriHidrolik sistemlerde ya¤ filtreleri

1. Say›1. Say›2. Say›3. Say›9. Say›15. Say›16. Say›16. Say›17. Say›

Turbocharger’in yap›s› ve çal›flma prensibiTurbocharger ar›za tablosu

1. Say›15. Say›

Türkiye’de ifl makinalar› park› hakk›nda 2. Say›

Aç›k maden iflletmecili¤inde makina uygulamalar› 2, 3. ve 4. Say›

Asfalt ve yolAsfalt plentlerAsfalt Emisyonlar›Polimer modifiye bitümAgrega stoklama tekni¤iBitümlü s›cak kar›fl›m (BSK) s›k›flt›rma ve çözüm önerileriBSK ve agregaLastik tekerlekli silindirlerde s›k›flt›rma tekni¤i

2. ve 3. Say›4. ve 5. Say›8 Say›11 Say›15 Say›

7. Say›

K›r›c›larÇeneli k›r›c›larla ilgili genel bilgilerPrimer darbeli k›r›c›larYurtd›fl› projeler için k›rma eleme tesisi tasar›m›Mobil k›rma, eleme ekipmanlar›

3. ve 4. Say›8. Say›12. Say›14. Say›

Dizel motorlarda motorin (genel bilgiler)Dizel motorlarda yanma ve yanma at›klar›Setan Say›s›Yak›t›n so¤ukta ak›fl performans›Dizel yak›t katk›lar›Dizel motorlarda egzost emisyon k›s›tlamalar› ve kontrolu stratejisi ve teknolojilerifiantiyelerde dizel yak›t stoklama, da¤›t›m, kullanma ile ilgili sorunlar ve çözümler

1, 7, 8. ve 10. Say›6. Say›6. Say›9. Say›11. Say›12. Say›12. ve 13. Say›

Biyodizel (genel bilgi)Biyo yak›t nedir? Bio dizel konusunda ülkemizde geliflmeler

10. Say›12. Say›


Çivili lastik kullanman›n asfalt ve insan sa¤l›¤›na zararlar› 5. Say›

Paletli MakinalardaYürüyüfl tak›m›n›n ömrünü etkileyen nedenlerYürüyüfl makaralar›nda afl›nma

6,7,8,9. ve 10. Say›11. Say›

Lastiklerin ömrünü etkileyen 176 faktörLastiklerin depolanmas›

6. Say›9. Say›

Dizel motorlar›nda teknolojik geliflmelerYeni nesil motorlarda yak›t sistemiCummins dizel motorlarda yak›t sistemiÇevre dostu yeflil otomobillerCaterpillar HEUI yak›t sistemiAB otomobillere %18 emisyon s›n›r› getiriyor

6. Say›8. Say›11. Say›14. Say›17. Say›17. Say›

Haz›r beton tesisleriBeton tesislerinde çimento nakli ve depolama ekipmanlar›Haz›r beton tesisleri otomasyonuBeton tesislerinde helezon konveyörlerPüskürtme beton uygulamalar›Püskürtme beton ve uygulamas› üzerine görüfller

7. Say›8. Say›8. Say›9. Say›9. Say›10. ve 11. Say›

Otonuzun güvenli¤i için neler yapabilirsiniz?

At›k madeni ya¤larKullan›lm›fl motor ya¤lar› ve yok edilmesiA¤›r hizmet motor yaglar›nda son geliflmelerK›zg›n ya¤ ve ya¤ sistemleri hakk›nda genel bilgiler

9. Say›14. Say›10. Say›10. Say›

K›fl flartlar› için sürüfl tavsiyeleri 9. Say›

Koruyucu tamir ve bak›m kaynaklar› (Kaynak) 10. Say›

Kayaç delme ifl makinalar› 11,12,13. ve 14 Say›

CE iflareti 11. ve 13. Say›

ABS (kilitlenmeyen fren sistemi) 12. Say›

‹fl makinalar›nda hava filtrelerini bak›m›nda dikkat edilecek hususlar 11. Say›

Vibrasyon 12. ve 13. Say›

Bilgisayar destekli makina takip program› 13. ve 14. Say›

Mobil vinç iflletme bilgileri 13. Say›

Tünel kazma makinalar› (TBM) 13, 14. ve 15. Say›

Otomobillerde kullan›lan ekipman k›saltmalar› 14. Say›

Kule vinçlerde besleme elektrik enerjisi ve topraklama baglant›s› 15. Say›

Bak›m ve çevre 15. Say›

‹fl makinalar› elektrigi 15. ve 16. Say›

‹fl kazalar› 15, 16. ve 17. Say›

K›fl flantlar›nda makina çal›flt›rma 16. ve 17. Say›

LNG tesislerinin iflletmesi talimatlar› 16. Say›

Vidal› kompresörler 17. Say›

Çelik halatlar ve teller 17. Say›

Caterpillar yedek parça sistemati¤i 17. Say›

EnerjiEnerji tasarrufu sa¤laman›n en basit uygulamalar›Titreflimler elektri¤e dünüflüyorNükleer yak›t çevrimi

17. Say›17. Say›17. Say›


Zemin delme makinalar›nda kompresörlermakinan›n ana unitelerinden biridir. Tijin ucun-daki matkab›n deldi¤i delik dibindeki partiküllerbas›nçl› hava ile d›flar› at›l›r. Havan›n yetersiz ol-mas› kesici tak›m›n kesti¤i malzemenin d›flar›at›lamamas›na, bu da kesici tak›m›n çabuk y›p-ranmas›na ve delme h›z›n›n düflmesine sebepolur. Makinan›n sahip oldu¤u yüksek saatlikmaliyet nedeniyle genel ifl ak›fl›n› aksat›r ve ifl-letme giderini yükseltir.

Endüstriyel uygulamalarda hava kompresör-leri genelde (1.500 d/d) elektrik motorlar› devrineefl bir devirde dönerken; delicilerde konstruktifaç›dan daha az yer kaplamalar› istendi¤indenkompresörler 6000 devir/dak h›zlara ulaflmakta-d›r. Bu yüksek devirlerde kompresöre giren ha-van›n ve ya¤›n temizli¤i (iyi filtre edilmifl olmas›)çok önemlidir. Hava ile kompresöre girebilecektoz zerreleri ya¤ ile birleflererek macunlafl›r. Vidayataklamas›n› sa¤layan rulmanlara zarar verir.Burada ya¤; sürtünmeyi azaltma, muhtemel par-tikülleri filtreye tafl›ma ve sistemi so¤utma göre-vi yapmaktad›r. Filtrelerin kaliteli olmas›, periyo-dik de¤iflimi önemlidir. Makinan›n›zda hasarlan-m›fl kompresörün yerine yenisini takman›z gerek-ti¤inde kompresör seçiminde ve iflletilmesindeçok dikkatli olmak gerekir.

KOMPRESÖR KAPL‹NLER‹Kompresör kaplinleri özel kaplinlerdir. Bu

kaplinlerin montaj›nda üreticinin tavsiyelerineuyulmas› gerekir. Kaplin hasarlanmalar› dikkat-le incelenmeli, nedenleri araflt›r›lmal›d›r. Aksitaktirde çok büyük hasarlar oluflabilir.

Kaplin Hasar Nedenleri• Kompresörde afl›r› hararet, buna ba¤l› olarak ye-tersiz ya¤lanma, rulmanlar›n yanmas›, da¤›lmas›.• Dizel motorda devir gezintisi• Civatalar›n çözülmezli¤in sa¤lanmamas›• Eksenden kac›k ba¤lant›

Bak›m için sökülünce kompresör rulmanlar›7500-10000 saat aral›¤›nda mutlaka de¤ifltiril-melidir. Kompresör yan kapaklar›nda sürütnmeve afl›nma izleri varsa kapaklar tafllanarak rul-

manlar orjinal rulmanlar›yla ayn› kalitede olarakde¤ifltirilmelidir.

Kompresör keçeleri özeldir. Tekni¤ine uy-gun monte edilmelidir. Rulman yüklemeleri ka-talog de¤erlerine uygun yap›lmal›d›r. Kompara-törle ölçüm yap›lmal›d›r.

Afla¤›da bir kaya delme makinas›nda kulla-n›lan vidal› kompresörle ilgili teknik bilgileri vebaz› faydal› bilgileri bulacaks›n›z.

Kompresör Teknik Bilgileri Tip : Ya¤ so¤utmal›, tek kademeli vidal› tipkompresör (asimetrik rotorlu, kay›c›l› kontrollü)Max çevre s›cakl›¤› : 40 - 45˚C (Kompresörünçal›flaca¤› d›fl ortam s›cakl›¤›)

Kompresör Ya¤ KapasitesiToplam kapasite : 23 lt (depo, hortumlar, so¤u-tucu dahil)Doldurma kapasitesi : 14 ltÇ›k›fl havas› termal ikaz s›cakl›k de¤eri : 118˚CÇ›k›fl kapasitesi : 6,6 m3/minMaksimum ç›k›fl bas›nc› : 10 barRulmanlar : Bilyal› (misketli) tipVida çap› : 102 mmÇal›flma devri : 6.000 d/d (Dizel Motor:2100 d/d)

Kompresör ana komponentleri1. Gövde 2. Vidalar3. Tip Rotar4. Girifl kapa¤›5. Ç›k›fl kapa¤›6. fiaft keçesi7. Rulman yata¤›

DEL‹C‹ MAK‹NALARDA (ROCK DR‹LL)V‹DALI KOMPRESÖR ÜN‹TES‹


S›k›flt›rma PrensibiRotorun kanatlar› girifl kanal›ndan geçerken havay› içeri çeker. Rotorun dönmesiyle beraber ha-

va girifl kanal›ndan ayr›l›r ve kanatlar aras›nda hareket eder. Yap›s› itibariyle rotorlar aras› bölge(havan›n bulundu¤u) giderek daralmaya bafllar. Böylece bas›nc› giderek artan hava ç›k›fl kanal›n-dan ya¤/hava deposuna gider.

HAVA S‹STEM‹N‹N DEVRE fiEMASI


Sistem Elemanlar›n›n Tan›m›1. Kompresör havas› ön ay›r›c›s› (kompresör ha-

va filtresi)2. Toz At›c› : Ön hava filtresinde ayr›lan toz bir

hortum ile eksoz kanal›ndan d›flar›ya at›l›r(ejektör).

3. Kompresör hava filtresi : Ön ay›r›c›dan geçendaha küçük parçac›klar bu filtrede tutulur. Bufiltre d›fl ve iç olmak üzere iki kademelidir.

4. Kompresör hava filtresi kirlilik göstergesi :Hava filtresindeki t›kan›kl›k, havan›n kirli ol-mas› durumunda bu gösterge k›rm›z› olur. Fil-trelerin de¤ifltirilmesi gerekir.

5. Vidal› tip kompresör6. Girifl valfi : Kompresör çal›fl›nca bu valf aç›l›r.

Ayn› zamanda kompresör yüksüzlefl-tirmevalfi gibi çal›fl›r. Hava emifli ç›k›fltan az oldu-¤unda valf kapan›r.

7. Bas›nç regülatörü : Yay›n tansiyonu ayarlana-rak ç›k›fl bas›nc› 3-10 bar aras›nda ayarlana-bilir.

8. Boflaltma valfi : Kompresör durdu¤unda buvalf havay› otomatik olarak d›flar›ya atar(ya¤/hava deposundan)

9. Ya¤/hava deposu10. Ya¤ seperatörü : Ç›k›fl havas›ndaki kar›fl›m

halindeki ya¤› ayr›flt›r›r.11. En düflük bas›nç valfi : Kompresör çal›fl›rken

tankta en az 3 bar bas›nç olmas›n› sa¤lar. Buda sistemde kompresör hava üretmedi¤inde,ya¤lamay› sa¤lar.

12. Emniyet valfi : Depo bas›nc› 11,7 bar› geçer-se havay› d›flar›ya sevk eder.

13. Termostat : Ya¤ s›cakl›¤› 450’yi afl›nca kapa-n›r, ya¤ so¤utucuya yönlenir.

14. Ya¤ so¤utucu : Hidrolik ve kompresör ya¤la-r› için birleflik iki ünite halinde so¤utma kanal-lar› vard›r. Fan ve pervane yard›m›yla so¤ut-ma ifllemi yap›l›r.

15. Ya¤ filtresi : Kompresör ya¤›n› filtreler, kom-presöre giden ya¤› temizler. 3,5 barda by-pass olur.

16. Filtre (pislik tutucu) : K›s›c›n›n (Orifisin) kirlilik-lerle t›kanmas›n› engeller.

17. Orifis (K›s›tlay›c›) : Kompresör gidifline gidenya¤› k›s›tlamaya yarar.

18. Tek yönlü valf : Kompresör ya¤lama ya¤›n›ngeri dönmesini, kompresörün ya¤s›z kalmas›-n› önler.

19. Ya¤ seperatörü bas›nç kontrol sivici : Sepera-törün her iki taraf›ndaki bas›nc› kontrol eder.

20. Ya¤ seperatörü uyar› lambas› : Seperatörünher iki taraf› aras›ndaki bas›nç fark› yükselirsebu lamba yanar.

21. S›cakl›k göstergesi : Kompresör ç›k›fl s›cakl›-¤›n› gösterir.

22. Tek yönlü valf 23. 3 yollu (konumlu) valf : Kompresör tank›na ve

hidrolik tank›na ya¤ doldurma konumlar›n› se-çer.

24. Doldurma pompas› : Kompresör ve hidrolikya¤ depolar›n› doldurmak için kullan›l›r.

KOMPRESÖR DEVRES‹N‹N ÇALIfiMAPRENS‹B‹

GenelFig 3’te komponentleri gösterilen kompresör

ünitelerinin oldu¤u yerde bas›nçl› hava üretilir.Hava emifl miktar›na göre bas›nç regülatörü,

girifl valfinin konumunu ayarlar. Bu da giren ha-van›n debisini ayarlar.

Kompresör - Hava DevresiToz at›c›, hava ön ay›r›c›s›nda ayr›lan tozlar›

d›flar› atar.Hava filtresinden geçen hava kompresörün

üstündeki girifl valfinden geçerek kompresöregirer. Bu havan›n bas›nc› ayarlanabilir. Kom-presör çal›fl›nca girifl valfi aç›l›r.

S›k›flt›r›lm›fl hava ya¤ kar›fl›m› hava/ya¤ tan-k›na girer. Burada hava/ya¤ ayr›flt›rmas› olur.Ya¤dan ayr›flt›r›lm›fl temiz, kuru hava üfleme,flhank ya¤lama, di¤er pnömatik ifllemlerde kul-lan›lmak üzere ç›k›fl hatt›ndan ç›kar.

Kompresör Ya¤› DevresiKompresör çal›fl›rken minimum bas›nç valfi

tankta en az 3 bar kalmas›n› sa¤lar. Bu bas›nçya¤›n havadan ayr›larak tanka dönmesini sa¤-lar. Ya¤ sirkülasyonu depo ile kompresör ara-s›ndaki bas›nç fark› sayesinde gerçekleflir.

Depo alt›ndaki ba¤lant› ile ya¤ termostatado¤ru gider.

• 45˚C alt›ndaki so¤uk ya¤ termostat valf içindenkompresöre gider.

• 45-48˚C aras› ya¤›n bir k›sm› so¤utucu içindenkompresöre do¤ru gider.

• 48˚C’nin üstündeki ya¤, termostat›n komplekapanmas› sebebiyle so¤utucu içinden so¤u-yarak kompresöre gider.

Ya¤ so¤utucusundan geçen ya¤ dönüfl fil-tresine do¤ru akar. Filtrede by-pass valfi bu-lunmktad›r. (Filtre t›kal› iken ya¤› by-pass eder).By-pass valfi açma bas›nc› 3,5 bard›r. Ayr›cafiltre t›kal› iken k›rm›z› uyar› yanar. (Bas›nç fark›2,5 bardan yüksek ise yanar)


Filtreden ç›kan ya¤ rotorlar› ya¤lamak üzerekompresöre gider. Bu döngü s›ras›nda ya¤ ro-torlar› rulmanlar› ve ya¤ keçesini ya¤lar.

S›k›flt›rmadan sonra bas›nçl› hava ya¤/havadeposuna girer. Burada ya¤›n ço¤unlu¤u hava-dan ayr›l›r. Süzülen ya¤ tanktaki bas›nç vas›ta-s›yla kompresör girifline do¤ru hareket eder. Buhatta bir süzgeç ve aritis vard›r. Bu süzgeç s›ks›k temizlenmelidir.

Kompresör regülasyon sistemi

Bafllamadan ÖnceKompresör durdurulmufl, depoda bas›nç bulun-

mamaktad›r. Bas›nç regülatörü (7), boflaltma valfi (8)kapal›d›r. Ayn› zamanda girifl valfi de (6) kapal›d›r.

B a fl l a m a : Kompresör ilk çal›flt›¤›nda 6.2. nu-mara ile iflaretlenmifl valfi (supab›) afla¤› çekerek(emifl yaparak) taze havan›n yolunu açar.

kompresör üzerindeki emifl supab›n›n üzerinegelerek, supab› kapat›r. Kompresör art›k tazehava emmez. 7 numaral› valf 7 barda aç›lmayabafllar ve 8 barda 6.2. numaral› valf tamamenkapan›r, kompresör hava üretmez.

Hava Üretimi: 6.2 ile iflaretli hava valfi tamaç›ld›¤›nda kompresör hava üretmeye bafllar.Hava bas›nc› 3 bara ulaflt›¤›nda 11 numaral›valf aç›larak hava tüpe dolmaya bafllar. Bas›nç7 bara ulaflt›¤›nda 7 numaral› valfin yay bas›n-c›n› yenerek bas›nçl› hava 6.2 ile iflaretlenmifl

Ç›k›fl Kontrolü: Bas›nçl› havan›n kompre-sör ç›k›fl›ndan daha az sarfedilmesi durumun-da, artan bas›nç 7.1. nolu valfi açmaya bafllar.Buradan geçen bas›nçl› hava 6.1. nolu emmesupab›n› kapamaya bafllar.

Rölanti: Bas›nçl› hava gereksinimi olmad›-¤›nda hava/ya¤ tank› içindeki hava maksimumbas›nca ulafl›r. Bu durumda girifl valfi tamamenkapal›d›r.


Durdurma:Kompresör durduruldu¤unda durumu 6 nu-

maral› valf kapan›r, kompresör emifline havagirifli önlenir. 8 Numaral› valfin içindeki bilyaveya konik hareket ederek tahliyeyi açar hava-y› d›flar› boflalt›r. Tüpteki hava iyice azal›ncayakadar 8 ve 18 numaral› valfler aç›k konumdak a l › r .

PNÖMAT‹K DEVRE D‹YAGRAMIHava devresi diyagram› ve komponentleriKaya delicide bulunan vidal› tip hava kompresörü afla¤›daki amaçlar için kullan›l›r :

• Delik temizli¤i için üfleme• Toz tutucu için puls halindeki temizlik havas› için• Delici flhank ya¤lama sistemi için• Toz toplay›c› ç›k›fl portunun kapat›lmas› için• Otomatik devir ayarlamak için

5. Kompresör6. Girifl valfi7. Bas›nç regülatörü8. Boflaltma valfi9. Ya¤ / hava tank›12. Emniyet valfi16. Filtre17. Orifis18. Tek yönlü valf19. Ya¤ seperatör sivici2 0 . Ya¤ seperatör göstergesi21. Kompresör s›cakl›k

göstergesi26. Hava ç›k›fl ba¤lant›s› ve

valfi27. Motor devri otomatik

ayar valfi29. Motor devri otomatik

ayar valfi seçicisi31. Üfleme valfi32. Su ayr›flt›r›c›33. Ya¤lay›c›34. Su boflaltma tapas›35. Da¤›t›c›36. fieffaf cam gösterge38. Bas›nç sivici39. Kapatma silindiri41. Manyetik valf42. Toz tutucu filtreler44. Kaya delici tabanca


Toz toplay›c› temizlik üflemeleriÜfleme valfi (31) kapand›¤›nda, bas›nç ka-

patma silindirine etki eder.Böylece toz toplay›-c›lar› ç›k›fl portu kapan›r.Ayn› zamanda bas›nç,bas›nç sivicine etki eder.Bu siviç manyetik valftaraf›ndan kontrol edilen zaman rölesini açar.Böylece ya¤/hava tank›ndan bir üfleme havas›ç›karak toz toplay›c› filtreleri temizler.

Üfleme ve fihank Ya¤lamaKompresör taraf›ndan üretilen bas›nçl› hava

afla¤›daki ifllemlerde kullan›l›r :

• Zeminin tij-matkap çifti ile delinmesi esnas›n-da parçalar›n delikten at›lmas› için üfleme• fihank ya¤lama sistemi için, aral›kl› uygulananya¤la kar›fl›k hava, tabancaya kirin girmesini deengeller.

Ya¤/hava deposundan ç›kan kuru hava üfle-me valfine gider. Havan›n bir k›sm› su ay›r›c›s›-na gider. Ya¤lay›c›dan otomatik boflaltma ile suat›l›r.

UYARI !Is› fark›ndan dolay› bir miktar su ya¤lay›-

c›da kal›r.Bu su günlük olarak mutlaka bo-flalt›lmal›d›r.E¤er su ay›r›c›s›na yok ise; herdelik delmeden önce ya¤lay›c›da biriken suboflalt›lmal›d›r.

Ya¤lay›c›ya giren hava bas›nç oluflturur vebir miktar ya¤ ile beraber distribütöre, ordanfleffaf camdan ya¤la kar›fl›k hava tabancan›nucuna gider, ya¤lamay› yapar.

Ya¤lama ya¤›n›n miktar› bir valf ile ayarlan›r.Do¤ru ya¤lama için miktar 0,2 lt/saat’tir.Bu miktar ya¤ tipine ve çevre s›cakl›¤›nagöre ayarlanmal›d›r.

UYARILAR !Uzun hortum varsa ya¤da kay›plar olabilir.

Bu ayar› bir süre geçtikten sonra bu kayb›nbir önemi yoktur. Ya¤›n ak›fl› fleffaf cam gös-tergeden kontrol edilebilir.

fihank ya¤lamas› KES‹NL‹KLE KOMPLEKAPATILMAMALIDIR !!!

fihank ya¤lamak için mutlaka rock-drillözel ya¤lar› kullan›lmal›d›r.

Ya¤lay›c› Devresi Diyagram› ve Komponentleri

9. Ya¤ / hava tank›12. Emniyet valfi31. Üfleme valfi32. Su ayr›flt›r›c›33. Ya¤lay›c›33.1 Ya¤lama ya¤› hortumu33.2 Kapak33.3 Ya¤ seviye çubu¤u33.4 Tel süzgeç33.5 Bas›nç göstergesi34. Su boflaltma tapas›35. Da¤›t›c›35.1 Nozzle parças›35.2 Nozzle çemberi36. fieffaf cam gösterge37. Ya¤ regülasyon valfi45. Kaya delici tabanca

KOMPRESÖRLERDE ARIZALAR VE NEDENLER‹KOMPRESÖR HARARET SEBEB‹• Yetersiz ya¤ seviyesi • Ya¤ viskositesi yüksektir• So¤utma radyatörü kanallar› (petekleri) kirlidir• So¤utucu kirlidir (iç yüzey)• Kompresör ya¤ filtresi kirlidir ve Ya¤ filtresi t›-kanm›flt›r• Düflük hava bas›nc› vard›r• Kompresör ya¤› özelli¤ini kaybetmifltir• Termostat ar›zal›d›r• Ortam s›cakl›¤› afl›r› yükselmifl olabilir


• Ya¤ seperatörü deforme olmufltur• Radyatör so¤utma fan motoru ar›zal› olup,fan yavafl dönüyor olabilir.• Ya¤ so¤utma sistemi hidrolik pompas›n›n ba-s›nç emniyet valfi yanl›fl ayarlanm›fl, kaç›r›yorveya bozuk olabilir.• So¤utma sistemi hid pompas› hasarlanm›flolabilir• So¤utma sistemi hidrolik motoru hasarlanm›flolabilir• Minimum bas›nç valfi aç›k kalm›fl, hasarlan-m›fl olabilir

AfiIRI YA⁄ TÜKET‹M‹N‹N NEDENLER‹• Ya¤ geri dönüfl hatt›ndaki Orifis t›kanm›flt›r• Ya¤ miktar› çok fazlad›r• Ya¤ kaça¤› olabilir• Ya¤ seperatör filtresi veya Oringi hasarlan-m›flt›r• Çal›flma s›cakl›¤› afl›r› yükselmefltir

YETERS‹Z HAVA ÜRET‹M‹• Girifl valfi diafram› delinmifl, kaç›r›yor olabilir.• Girifl valfi havay› kaç›r›yor olabilir, kompresöryüksüz halde olabilir.• Toz topla›c› selenoid valfi kapanm›yor veyahasarlanm›fl olabilir.• 3 yollu kontrol valfi çal›flma konumunda tak›l›kalm›fl olabilir. (Bu durumda girifl valfi aç›lmaz,kompresör hava üretmez.)• Regülasyon valfi spool oringi hasarlanm›flolabilir• Ya¤ seperatörü t›kanm›fl olabilir• Girifl hava filtresi t›kanm›fl olabilir.

AfiIRI YÜKSEK HAVA BASINCI• 1mm’lik orifis (regülasyon valfi spoolundaki)bloke olmufl olabilir.• Bas›nç regülasyon valfi diyafram› parçalan-m›fl olabilir.

Derleyen : Murat COfiGUN / Mak. Müh.

1 . Ucuz araba kullan ama, alabilce¤in en güzel evi al.2 . Adam gibi üç f›kra ö¤ren3 . Sevinçlerini sak›n erteleme.4 . Eflini çok iyi seç. Çünkü bu seçim mutlulu¤unun

veya bedbahtl›¤›n›n %90’n›n› oliflturur.5 . Her gün 30 dakika yürüyüfl yap.6 . Her yemekten önce flükret.7 . Bir arkadafl›n›n s›rr›n› aç›klamadan önce iki kere

d ü fl ü n .8 . Maafl çekini imzalayan kiflileri asla elefltirme.9 . Kaybedecek fleyleri olmayan insanlardan kork.1 0 .Gözününün önünde hep güzel fleyler bulundur.1 1 .Çocuklar›n, adet kelimesini duyduklar›nda seni

hat›rlayacak flekilde yafla.1 2 .Dinine ait kitab› tam anlam›yla okumak için

kendine bir y›l süre tan›.1 3 .Kendini ve baflkalar›n› affetmesini bil.1 4 .‹lkyard›m› ögren.1 5 .Biri seni kucaklad›¤›nda ilk b›rakan sen olma.1 6 .Her gün alt› bardak suyunu içmeyi unutma.1 7 .Seni seven insanlar› koru.1 8 .Zorda olsa ailenle tatil yapmak için her fleyi dene.1 9 .Kendine yaap›lmas›n› istemedi¤in hiçbir fleyi

baflkalar›na yapma.2 0 .Baflar›ya, iç huzura kavufltu¤un, sagl›kl› oldu¤un

ve sevildi¤in zaman› de¤erlendir.2 1 .Baflar›l› ve iyi bir evlili¤in iki fleye ba¤l› oldu¤unu

unutma. 1) Do¤ru insan› bulma.- 2) Do¤ru insano l m a k .

2 2 .Ebeveynlerin, eflini ve çocuklar›n› elefltirme iste-

di¤in zaman dilini ›s›r.2 3 .Sevimsiz olmayacak flekilde ayr› fikirde olmay›

ö ¤ r e n .2 4 .Cesaretli ol, hayat›na geri bakt›¤›nda yapt›klar›n

için de¤il yapmad›klar›n için üzüleceksin.2 5 .Çok mükemmel buldu¤un bir fikri baflkas›n›n

engellemesine izin verme.2 6 .Keyifsizliklerini aç›¤a vurma.2 7 .Nas›l bir duygu oldu¤unu ö¤renmek için 24 saat

kimseyi ve bir fleyi elefltirme.2 8 .Evlili¤ini güzellefltirmek için her gün bir fleyler yap.2 9 .‹yilik dolu bir sözü ve iyili¤in etkisini asla

k ü ç ü m s e m e .3 0 .Çocuklar›n hakk›nda baflkalar›na iyi bir fleyler

söylerken, b›rak onlarda duysun.3 1 .Güç, sahip oldu¤un mallarla ilgili de¤ildir.

U n u t m a .3 2 .Çocuklar›n› anlamaya çal›fl, yarg›lamaya de¤il.3 3 .Kalem ve not defterini daima yan›nda tafl›.3 4 .Zaman ve kelimeri bofl yere harcama. ‹kiside çok

d e ¤ e r l i3 5 .‹nsanlar›n yapt›klar› olumsuz fleyleri de¤il, ileride

yapacaklar›n› düflün.3 6 .Senden az ya da çok paras› olanlarla, paran

hakk›nda konuflma.3 7 .Bir fleyi elde etmek çok çaba sarf ettiysen, tad›n›

ç›karmak için zaman ay›r.3 8 .Birisinin kahraman› ol.3 9 .Neyi ve kimi destekledi¤ini insanlara söyle.4 0 .Sadece aflk için evlen.

HAYATIN 40 ALTIN KURALI


H›z, trafik kazalar›ndaki sürücü kusurlar›ndan en önemlisidir. H›z artt›kça araç güvenli¤i azal›r vearaçta oluflabilecek ani problemlerde kontrol zorlafl›r. Bu durumda karfl›lafl›labilecek ani ve olum-suz sat›h koflullar›n›n etkileri de do¤al olarak daha tehlikeli hale gelir.

Seyir halindeyken karar vermeyi etkileyecek baz› de¤erler afla¤›da verilmifltir.

TRAF‹KTE GÜVENL‹K

Mete ORER / ‹nflaat Yüksek MühendisiInstitute of Transportation Engineers (ABD) Üyesi


ETK‹NL‹K 1

31.01.2007Karayollar› Ankara Akköprü E¤itim ve ‹malat

tesisleri Yönetim Kurulumuzca ziyaret edildi.Ankara Varl›k Mahallesinde bulunan TCK Kara-yollar› Akköprü çal›sanlar›n›n makina imalat vee¤itim konusunda uzun y›llara dayanan deneyi-mi var. Karayollar›, burada kendi ihtiyac› olan,üretimi ekonomiye katk› sa¤layacak makina veekipmanlar› üretmektedir. Bu tesiste kendiaraçlar›n›n lastik kaplamalar›n› da yapmaktad›r.

Tesis içinde önemli say›da e¤itim atölyesibulunmaktad›r. Makina iflletme, kullan›m, ba-k›m ve onar›mla ilgili elemanlar›n›n e¤itimi sa¤-lanmaktad›r. Ayr›ca kuruma yeni kat›lm›fl per-sonelin e¤itimi 6 ay süren bir kurs süresiylesa¤lanmaktad›r. Türkiye’de ifl makinalar› sektö-rüne önemli katk›s› olan bu makina temel kur-sunun önemli kurumsal ö¤reticisidir.

Yönetim Kurulu üyelerimizin Akköprü Tesis-lerinde yönetici, mühendis ve e¤itimcilerle yap-t›¤› görüflmeler; ifl makinalar› sektöründe büyü-yen e¤itimli insan aç›¤›n›n e¤itime verilecekönemle giderilebilece¤idir.

ETK‹NL‹K 2

27 MAYIS 2007 Tarihinde Ritchie Bros Auc-tioners Firmas› Derne¤imiz üyelerine “2. EL ‹fi-MAK‹NALARI” konulu seminer verdi.

‹fl makinalar› dünya ticaretinde önemli biryer tutmaktad›r, baz› ülkeler bu konuda merkezhaline gelmifltir. Ritchie Bros firmas› y›lda üçmilyar dolar ciro 200,000’in üzerinde makinasat›fl›na ulaflm›flt›r.

Uluslararas› müzayedelere kat›l›m flartlar› vemakinalar›n rayiç de¤erlerinin nas›l belirlendi¤ianlat›ld›¤› seminerde Firman›n web sayfas›n›n(www.rbauction.com) önemli bir bilgi kayna¤›oldu¤u ifade edilmifltir.

Kat›l›mc›lar›n ilgiyle izledi¤i ve çok say›dasoruyla oldukça renkli geçen seminerde; çeflit-li müzayedelerden görüntüler izlenilmifltir.

Bu seminer nedeniyle Ritchie Bros Firmas›-na ve Firman›n Türkiye sorumlusu Derne¤imizüyesi Sn. Barbaros GÜÇ’e teflekkür ederiz.

ETK‹NL‹KLER‹M‹Z


lerin masa bafl›nda elde edilmesi önemli ka-zançlar sa¤lamaktad›r. (Bu konuyla ilgili özetbilgiyi dergimizin 37. sayfas›nda bulabilirsiniz)

Bu seminer nedeniyle Enka Pazarlama ‹hra-cat ve ‹thalat A.fi.’nin Ankara Bölge Müdürü AliKara, Makina sat›fl direktörü Yrd. Bülent Erdem,Servis Müdürü Recep Tümür, Ankara BölgesiStfl. Müdürü Cem Özbülbül ve eme¤i geçentüm Enka Pazarlama ‹hracat ve ‹thalat A.fi. ça-l›flanlar›na ve seminerin sunumunu gerçekleflti-ren Enka Pazarlama ‹hracat ve ‹thalat A.fi. e¤i-tim müdürü ‹brahim KAYNAK’a teflekkür ederiz.

ETK‹NL‹K 5

GAZ‹ ÜN‹VERS‹TES‹’NDE ‹fi MAK‹NALARITan›t›m Seminerleri

‹fl makinalar›n›, makina mühendisi adaylar›-na tan›tmak amac›yla MMO-‹MMB ve Sektörfirmalar›n iflbirli¤i ile Gazi Üniversitesi MakinaBölümünde seminerler bafllatt›k.

16.03.2007 Tarihinde Gazi Üniversitesi Mü-hendislik Fakültesinde ilk sunum gerçekleflti.Sunumun aç›l›fl konuflmas›n› Makina BölümBaflkan› Sn. Bedri Tunç yapt›.

ETK‹NL‹K 4

27 Mart 2007 Tarihinde Enka Pazarlama ‹h-racat ve ‹thalat A.fi. Derne¤imiz üyelerine;• ‹fl makinalar›n›n uydu internet arac›l›¤› ile taki-bi ve sistemin avantajlar›,• Hollanda da yap›lan 23 ton s›n›f› excavatörle-rin yar›flmas›n›n sonuçlar› ve de¤erlendirmeyeesas al›nan teknik verileri,• 23 ton s›n›f› Zaxis serisi excavatörlerde kulla-n›lan 4 silindirli dizel motorun teknik özellikleriniiçeren bir seminer verdi.

Hitachi Firmas› kullan›c›lara makina çal›flmasaati, motor ve hidrolik ya¤ s›cakl›klar›, yak›tsarfiyat›, servis saatleri makina kullan›m› ile ilgi-li pek çok bilgiye internetten ulaflma imkan›sa¤lamaktad›r. Makinalarla ilgili bu önemli bilgi-

Soldan sa¤a: fienol Duygu, Muzaffer Köylü, H. Tahsin Güven, Mehmet Büyükk›rcal›

ETK‹NL‹K 3

06 Mart 2007 Tar ih i nde Baflkent TV tar af › nd a nd üz e nl enen ‘Sektörler konufluyor' a dl› tel ev i z-yon progr am ›na ORS ‹AD Yön etim Kur ulu Baflk a-n› fienol Duygu, Bor usan Mak ina Ank ara Bölg eMüd. Hasan Tahsin Güven, Hidr omek Ltd. fiti.P az a rl ama Müd. Mehmet Büy ü kk › rc al› ve ‹MMBYön. Kurl. Baflk. Muz a ffer KÖYLÜ kat › ld › .

Yaklas›k 1,5 saat süren aç›k oturumda sek-törün sorunlar› ve çözüm yollar› konusunda ka-t›l›mc›lar görüfllerini bildirdi. Ekonomik olarakönemli bir büyüklü¤e ulaflan ifl makinalar› sek-törünün kamoyuna anlat›lmas›, tan›t›lmas›n›nönemli yararlar getirece¤ine inan›yoruz.

Bu program nedeniyle Baflkent TV’ye ve ka-t›l›mc›lara teflekkür ederiz.


TCK Mak. Müh. Sn. Halil Olkan ifl makinala-r›n›n tarihcesi konulu sunumunda, makinalaraneden ihtiyaç duyuldu¤u, geçmiflten günümü-ze ifl makinalar›nda de¤iflim ve geliflim anlat›ld›.

23.03.2007 Tarihinde Hidroser Ltd. fiti.“Temel Hidrolik” konulu bir seminer sundu.Sunumu Mak. Müh. Sn. Oktay Sa¤lam yapt›.Hidroli¤in temel bilgilerinin anlat›ld›¤› seminer;temin edilen hidrolik parçalar›n tan›t›lmas› veifl makinalar›nda bulundu¤u yerler ö¤rencilerea n l a t › l d › .

30.03.2007 Tarihinde Borusan Makina “Do-zer, greyder, excavator ve yükleyicileri gençmakina muhendisi adaylara anlatt›. BorusanMakinadan Erhan Öktem’in sundu¤u seminer-de; makinalar›n tan›mlar›, ifllevleri ve bölümlerianlat›ld›.

50-60 civar›nda ö¤rencinin düzenli kat›ld›¤›bu seminerler; ö¤rencileri okul öncesi ifl yafla-m›yla tan›flt›rmaktad›r. ‹lgiyle izlenen seminerlergelecek haftalarda da sürecektir. Katk› sa¤la-yan tüm kurum ve kurulufllara teflekkür ederiz.

TCK Mak. Müh. Sn. Halil OLKAN’›n sunumu Hidroser Ltd. fiti. Sn. Oktay SA⁄LAM’›n sunumu

Borusan Makina’dan Sn. Erhan ÖKTEM’in sunumu G.Ü. Mak. Bölüm Bflk. Sn. Bedri TUNÇ aç›l›flkonuflmas›n› yapt›.

Hem k›zd›m, hem güldüm halime.Sonra dedim ki,Söz ver kendine!Denizleri seviyorsan,Dalgalar› da seveceksin.

Sevilme istiyorsan,Önce sevmeyi bileceksinUçmay› seviyorsandüflmeyi de bileceksinKorkarak yafl›yorsan,Yanl›zca; hayat› seyredeceksin...

NIETZSCHE

Diesel Center

45. SOKAK NO:21 OST‹M /ANKARA TEL: +90.312 385 75 15 - 16 FAX: +90.312 354 80 15 e-mail:[email protected]

Yeni dizel teknolojisinde, bizimle yolculuk...40 senedir do¤ru çözümler üretmenin gururuyla,

Türkiye’deki bütündizel yak›t sistemleri ile

turbolar›n test ve servisli¤iniyapabilecek

teknik ekipman vebilgiye sahip

TEK KURULUfi


Yeni nesil ifl makinalar›nda kullan›lmayabafllanan uydu teknolojisini makina sahibi içinsa¤lanm›fl olan online iflletme arac› olarak ta-n›mlayabiliriz. Bu uygulama üst düzeyde tek-noloji kullan›larak ifl makinalar›nda devrim sa-y›labilecek bir yenilik olarak karfl›m›za ç›kmak-tad›r. Makina sahibine ve servis eleman›nabenzersiz kolayl›k ve yararlar sa¤lamaktad›r.Bu yeni teknoloji ile uydu ve internet üzerindenmakinan›n konumunu, çal›flma bilgilerini ofisi-nizdeki bilgisayar›n›zdan görme imkan› tan›-m a k t a d › r .

Bu sistemin çal›flma fleklini k›saca flöyleözetleyebiliriz. Her makina üzerinde bulunanveri depolama modülünden al›nan bilgiler yinemakina üzerindeki uydu haberleflme terminalisayesinde uydu üzerinden bu bilgileri üretici fir-man›n›n ana bilgi merkezine aktarmaktad›r.Makina sahibi ve distribütör firma internet üze-rinden güvenli bir flekilde bu bilgilere eriflebil-mektedir. Bu iletiflim zinciri kesintisiz olarak de-vam etmektedir.

Bu sistem:

• ‹fl planlamas›na imkan verir,

• Makinan›n bak›m›na yard›mc› olur (planl›bak›m),

• Herhangi bir ar›za durumunda, sistemdenelde edilen bilgilerle ar›za tesbitine yard›mc›olur, zamandan tasarruf edilmesini sa¤lar.

‹nternetten makina sahibinin veya yetkiliservisin eriflebilece¤i bilgiler flunlard›r:

• Makinan›n konumunun tespiti: Co¤rafi bilgisistemi ile makinan›n seri no’su ile birlikteçal›flt›¤› yer bilgisine ulaflabilmektedir. Haritaüzerinde zoom yap›larak makinan›n bulundu¤uyer tam olarak tespit edilebilmektedir.

• Afla¤›da seçilmifl bir makina modelindenTürkiyede bulundu¤u yerler görülmektedir.Birbirine yak›n olan makinalar tek iflaretlegörülmesine ra¤men uydudan ayr›nt›l› taramaile her makina ayr› ayr› görülebilir.

Bu programda :

• Makinan›n periyodik bak›mlar›n›n takibi,

• Makinan›n bak›m tarihçesi ve tavsiye edilenbak›m zamanlar›,

• Per iy odik bak › ml ar›n kimin tar af › ndan yap › ld ›¤ ›( s e rvis veya müflt eri) gör ül eb i lm e kt edir.

• Bu özellik makinan›n bak›m iflletmesini do¤ruve etkili k›lmaktad›r.

UYDU TEKNOLOJ‹S‹ ‹LE ‹fi MAK‹NASI TAK‹P VESERV‹S B‹LG‹LER‹


Bu sistemle:

• Makinada meydana gelmifl olan ar›zalar vear›za kodlar›,

• Makinan›n çal›flt›¤› ve çal›flmad›¤› zamanlar,

• S›cakl›k, bas›nç gibi ölçümlerin uzun zamanl›grafikleri,

• Yak›t tüketim de¤erleri görülebilmektedir.

Afla¤›daki grafikte makinan›n çal›flmad›¤›,çal›flt›¤› süreler, kulenin dönüfl süreleri, maki-nan›n yürüyüfl süresi, motorun çal›flma süresi,makinada hidrolik k›r›c› veya yard›mc› ataflma-n›n çal›flma süreleri görünmektedir.

Yukar›daki grafikte makinan›n Temmuz2006 – Mart 2007 dönemindeki hidrolik ya¤ s›-cakl›¤› görülmektedir. Bu de¤erlerde olabilecekmuhtemel sapmalar makinan›n sa¤l›k verilerikonusunda önemli bilgiler aktaracakt›r.

Sonuç: ‹fl makinalar›n›n önemli verilerini ma-sa bafl›nda bilgisayardan elde edilmesi, ifllet-mecilik aç›s›ndan son derece önemlidir. Eldeedilen bilgiler iflinizi planlaman›z›, ar›za tesbitin-de kolayl›k sa¤lamas›n›, operatörün denetlen-mesine (makinan›n kullan›m›nda yeterli bilgiyesahip olup olmad›¤›n›, ifl süreçlerini do¤ru kul-lan›p kullanmad›¤›n›) makina iflletirken sürprizgeliflmelerden uzak olman›z› sa¤lar. ‹fl gücükayb› yedek parça kayb› gibi kay›plar›n›z›nazalt›lmas›nda ciddi katk› sa¤lar.

Recep T‹MURMakina Mühendisi


Petkim iki büyük yat›r›m›, PETK‹M Kat›-S›v›At›k Yakma Tesisi ile Kombine Çevrim ve BirleflikIs› Güç Santralini devreye ald›. Bu yat›r›mlar ilePetkim bir yandan verimlili¤i artt›r›rken, bir yan-dan da sosyal sorumlulu¤unu yerine getirmifltir.

Petkim taraf›ndan yap›lan aç›klamada, ger-çeklefltirdikleri teknolojik ve çevreye yönelikyat›r›mlar ile Türkiye kimya sanayi’nin ve özel-likle ege bölgesinin acil ihtiyac› olan tehlikeliat›klar›n yok edilmesi amac›yla 25 milyon dolarharcamayla kurulan at›k yakma tesisinin 17.500ton/y›l kapasiteli oldu¤u ve yaklafl›k 10.000ton/y›l kapasitesinin Türk sanayicisinin emrinetahsis edilece¤i bildirildi.

Kat›-s›v› at›k yakma ünitesinde yanabilir ni-telikteki tehlikeli at›klardan at›k ya¤, ar›tma ça-muru, at›k çamur ve kat› hidrokarbonlar ile çöp-ler yak›larak bertaraf edilmektedir.Tesiste tamkapasite çal›fl›ld›¤›nda y›lda 6 bin 800 ton kat›at›k, 8 bin 560 ton ar›tma çamuru ve 2 bin 720ton at›k ya¤ bertaraf edilebiliyor. Tesiste yakmayöntemi olarak, bu tip at›klar›n bertaraf edilebil-mesi için dünya genelinde kullan›lan en yayg›nve modern bir teknoloji uygulan›yor.

Petkim’deki yakma tesisinin faaliyete geç-mesinden sonra, sanayicilerin at›klar›n› ortadankald›rmak için ‹zmite gitmesine gerek kalmaya-cakt›r.

At›k yakma tesisinde at›klar›n yak›lmas› so-nucunda elde edilen buhar, Petkim’in di¤er fab-rikalar›ndaki buhar ihtiyac›nda kullan›lacakt›r.

Petkim böyle bir tesisi kuran ilk ve tek sana-yi kurulufludur. Türkiye kimya sanayicileri der-ne¤i de, her f›rsatta Türkiye’nin bu tür tesislereolan ihtiyac›n› dile getirmekte ve yeni tesisleriçin giriflimde bulunmaktad›r.

‹kinci tesis olan Kombine Çevrim ve BirleflikIs› Güç Santrali için 88 milyon$ yat›r›m harcama-s› yap›lm›flt›r. Do¤al gaz dönüflümü yat›r›m›ylabir yandan fuel oil’e göre daha ekonomik ve da-ha çevre dostu enerji kayna¤›na kavuflurken, di-¤er yandan da 54 MW ilave enerji üretim kapa-sitesine ulafl›lm›flt›r. Ayr›ca Petkim’in enerji mali-yetlerinde yaklafl›k %30 verimlilik yarat›lm›flt›r.

Tesislerin aç›l›fl töreninde, tehlikeli at›klar›nbertaraf edilmesi konusunda bilgi veren Çevre veOrman Bakan› Osman Pepe Türkiye’de imalatsanayiince y›lda 20 milyon tonun üzerinde at›küretildi¤ini, bu miktar›n yaklafl›k 1.2 milyon tonu-nun tehlikeli at›k oldu¤unu bu miktar›n yüzde8’inin geri kazan›ld›¤›n›, yüzde 47’sinin bertarafedildi¤ini, yüzde 45’inin ise sat›ld›¤›n› veya hibeedildi¤ini belirtti. Pepe, imalat sanayi taraf›ndanüretilen 1.2 milyon ton tehlikeli at›¤›n yüzde83’ünün, yüzde 27’sinin metal sanayi, yüzde24’ünün kimya ve kimyasal ürünler sanayi, yüzde22’sinin g›da ve içecek sanayi, yüzde 10’unun dakömür üretimi ve petrol rafinerisi sanayi taraf›n-dan üretildi¤ini kaydetti. Pepe, sanayi tesislerininyo¤un oldu¤u Marmara, Ege ve Akdeniz bölgele-rinin, sanayi at›klar›n›n da yo¤unlaflt›¤› bölgeleroldu¤unu, bu yüzden de Petkim’in At›k YakmaTesisisi’nin devreye girmesinin çok önemli oldu-¤unu” söyledi. Ayr›ca at›k yakma tesislerinin Tür-kiye’nin 7 bölgesinde de kurulmas› için çal›fl›ld›-¤›n› ve bunlar›n bir k›sm›n›n arazi tahsisinin ger-çeklefltirildi¤ini bir k›sm›n›n da ÇED sürecinin ta-mamlanmak üzere oldu¤unu ve 2008 y›l›nda ku-rulmufl olacaklar›n› aç›klad›.

Sosyal sorumluluk çerçevesinde Petkim’insahip oldu¤u imkanlar› ülke ekonomisinin hiz-metine sunmaya devam edece¤i aç›kland›.

Petkim’in Türkiyedeki kat› at›k sorunununçözümüne örnek teflkil etmesi dile¤iyle…

PETK‹M, TÜRK‹YE’N‹N EN MODERN ATIK YAKMA TES‹S‹N‹ VE KOMB‹NE ÇEVR‹M VE B‹RLEfi‹K

ISI GÜÇ SANTRAL‹N‹ DEVREYE ALDI


Kamyonla tafl›mada iflletme maliyetinin en önemli girdilerinden biri lastik sarfiyat›d›r. Daha uzunömürlü lastik kullanarak verimi artt›rmak, maliyeti düflürmek mümkündür.

Do¤ru lastik seçimi:Lasti¤in çal›flaca¤› yol flartlar›( yolun fiziki koflullar›, mesafesi, dönüfl yar›çaplar› gibi), tafl›nan

yükün miktar›, günlük çal›flma saati, çal›flma ortam› s›cakl›¤›. Tespit edilecek bu de¤erlerle lasti¤inçal›flaca¤› ortam›n TKPH(saatteki yap›lan iflin ton-kilometre olarak ifadesi) veya TMPH(mil cinsindehesaplanan de¤er) de¤eri hesaplan›r. Seçilecek lasti¤in üretici firma taraf›ndan verilen teorik TKPHde¤eri hesaplanan fiili TKPH de¤erinden büyük olmal›d›r.

Çal›flma yolunun gidifl dönüfl mesafesi ve d›fl ortam s›cakl›¤› göz önüne al›narak ›s›ya karfl›direnci tespit edilmelidir.

Çal›flma yolunun yükleme ve boflaltma mahallerinin bak›ml› olmas› veya zeminin durumu gözönüne al›narak kesmeye karfl› direnci tespit edilmelidir.

Çal›flt›¤› ortamdaki malzemenin cinsi ve hava koflullar› göz önüne al›narak desen seçimiyap›lmal›d›r.

Lasti¤in dönme direnci göz önüne al›narak (do¤rudan yak›t tüketimini etkileyen faktör) marka veimalat flekli seçimi yap›l›r(Radyal, Bias-çapraz katl›).

ARKADAN BOfiALTMALI KAMYONLARDA LAST‹K T‹PLER‹N‹N AKARYAKIT TÜKET‹M‹NE ETK‹S‹

VE KARfiILATIRMALI TÜKET‹M TEST‹


Do¤ru lastik kullan›m›:

Uygun fliflirme bas›nc›. Tüm lastiklerin, so¤uk ve s›cak halde iken peryodik olarak havabas›nç ölçümleri yap›lmal›d›r. Bir araçta kullan›lan tüm lastiklerin hava bas›nc› de¤erleri ayn›

olmal›d›r. Bu de¤er, lastik üreticisinin önerdi¤i büyüklükte olmal›d›r. Uygun yük. Akslar ve lastiklere gelen yük de¤erleri katalog de¤erlerini aflmamal›d›r. Yükleme

uygun boyuttaki yükleyicilerle düzgün flekilde yap›lmal›d›r.Uygun h›z. Çal›flma h›z›, kamyon üreticisinin ve lastik üreticisinin önerdi¤i, lastik seçim

abaklar›nda belirtilen de¤erleri aflmamal›d›r.Afl›r› h›z. S›rt hareket frekans›n› artt›r›r, ani fren s›kl›¤›n› artt›r›r, yol üzerindeki engellerle s›kça

çarp›flma yaflanarak lastik hasarlar›na sebep olur.

Do¤ru Bak›m:


Yol bak›m›. Yetersiz yol bak›m› sonucunda lastik hasarlar› artar. Afl›r› afl›nma ve kesiklerinoluflmas› nedeniyle lastik ömrü azal›r.

Araç bak›m›. Lastiklerin kullan›ld›¤› araçlar›n bak›ms›z olmas› neticesinde mekanik ayarlar›n›nbozuk olmas›, ya¤ kaçaklar›n›n olmas›(lastiklere ya¤ bulaflmas› neticesi kauçu¤un etkilenmesi)lastik ömrünü do¤rudan etkilemektedir.

Lasti¤in uygun depolanmas› ve tafl›nmas›. Lastiklerin aç›k havada( ozon ve günefl ›fl›nlar›nado¤ruda maruz kalmalar›) depolanmas› ve uygun olmayan araçlarla tafl›nmas›(topuklar›n veyayanaklar›n zedelenmesi) lastik ömrünü etkiler.

Yukar›daki teknik kriterleri göz önüne al›narak bilinçli lastik seçimi yap›lmal›d›r. Ayr›ca, yap›lanlastik seçimlerinde, iflin ekonomik boyutuna bak›lmas› gerekir.

‹stenen kriterlere uygun olarak radyal ve bias(çapraz katl›) lastikler çeflitli üretici firmalartaraf›ndan üretilmektedir.

Radyal lastik, edinme bedeli çapraz katl› lastiklere göre daha fazla, ancak çal›flma ömrü dahauzun bir lastik türüdür. Ayr›ca dönme direncinin düflük olmas› nedeniyle akaryak›t tüketimini olum-lu etkilemektedir.

Radyal lastiklerin bu özelli¤i iflletme flartlar›nda, çapraz katl› lastikle karfl›laflt›rmal› olarak testedilmifltir.

Afla¤›da bu testin yap›l›fl›n› ve sonucunu görece¤iz.

(B‹AS) ÇAPRAZ KATLI LAST‹KLERLE RADYAL LAST‹KLER‹N MUKAYESE TEST‹


TEST HAZIRLIKLARIMakine ve lastik seçimi

Toplam çal›flma saatleri birbirine çok yak›n,performanslar› iyi olan iki kamyon seçildi.

Çal›flma saatleri ve kilometreleri not edildi.1 nolu kamyona çapraz katl› 6 adet lastik

tak›ld›.2 nolu kamyona radyal 6 adet lastik tak›ld›.Tak›lan lastiklerin difl derinli¤i ölçüldü ve

çal›flma saatleri tespit edildi.Kullan›lan her iki tip lasti¤in yak›n çal›flma

saatinde ve afl›nma seviyesinde olmas›nadikkat edildi.

Tak›lan lastiklerin so¤uk lastik bas›nçlar›ölçüldü. Her iki tip lastik üreticisinin istedi¤ikatalog de¤erlerinde lastik havalar› ayarland›.

Kamyonlar, ayn› yükleme yerinde ayn› yük-leyiciyle yüklendiler. Ayn› yol güzergah›n› kul-land›lar. Ayn› döküm sahas›na boflaltma yapt›lar.

Test öncesi yap›lan ölçümlerZemini kavrayan çevresel yüzeyin (rolling

circomference) ölçülmesiHer lastik tipi için zemini kavrayan çevresel

yüzey farkl›l›k gösteriri. Bu farkl›l›k km saatini etk-iler. Bu etki her iki tip lastik içinde ölçülmüfltür.

Kamyon dolu ve bofl iken ön tekerlerin 10turda katetti¤i uzunluk ölçülerek ikisinin ortala-mas› al›nm›flt›r.

Radyal Lastik:Kamyon bofl 10 tur : 77,30 mtKamyon dolu 10 tur : 77,40 mt

Bir turdaki ortalama

Çapraz katl› lastik:Kamyon bofl 10 tur : 76.56 mtKamyon dolu 10 tur : 74.40 mt

Bir turdaki ortalama

Radyal lastiklerin zemini kavrayan çevreselyüzeyi çapraz katl› lastiklerden daha uzundur.Radyal lasti¤in 1 turda ald›¤› fazla mesafe oran›:

TEST ÇALIfiMASILastik göbe¤ine tak›lan ölçüm aleti

(Hubodometers) kullan›lm›flt›r. Her iki kamyonunön sol tekerlerine tak›lm›flt›r. Bu alet araçlar›nkattetikleri mesafeleri kesin olarak saptamak-tad›r. Ve sadece yedek ölçü olarak tak›lm›flt›r.Normalde araçlar›n km ölçümlerinin do¤ruolmas› halinde bu aletler kullan›lmamaktad›r.

Test süresince her iki kamyonunda sürücüsüd e ¤ i fl m e m i fl t i r .

Test iki aflamal› yap›lm›flt›r.Birinci aflamada 7 vardiya (bir vardiya 8 saat)

sürmüfltür. Daha sonra kamyonlar›n lastikleri bir-biriyle de¤ifltirilmifltir. (1 no’ya radyal lastik, 2no’ya çapraz lastikler tak›ld›). De¤ifliklik yap›l›rkenlastik konumlar› de¤ifltirilmemifltir (söküldü¤üpozisyonda tak›lm›flt›r).

‹kinci aflama 5 vardiya sürmüfltür.

Test bafllarken test s›ras›nda her vardiyabafl›nda ve test bitiminde kamyonlar›n akaryak›tdepolar› tam doldurularak:• ‹kmal yap›lan akaryak›t miktar›• Saat ve kilometre ölçümleri• Ön tekerlere tak›lan ölçüm aletinin kay›tlar›yap›lm›flt›r.

SONUÇLARRADYAL LAST‹K

2 nolu kamyon 1 nolu kamyon ToplamKatedilen mesafe(Km) 1070,2 834,8 1905

Akaryak›t Tüketimi(Lt) 2921 2310 5231

Her Km’de yak›t tüketimi = lt/km

B‹AS(Çapraz katl› lastik)

1 nolu kamyon 2 nolu kamyon Toplam

Katedilen mesafe(Km) 1089,5 713,7 1803,2Akaryak›t tüketimi(Lt) 3151 2091 5242

Her Km’de yak›t tüketimi = lt/km

Radyal kullan›lmas›yla yak›t tasarrufu

Ayr›ca, radyal lastiklerin daha az dönmedirenci özelli¤i, yak›t tasarrufunun yan› s›radaha h›zl› ivmeleme ve daha yüksek h›z sa¤lar.


Radyal lastik:Katedilen mesafe: 1905 kmÇal›flma saati : 84,9 saat

Bias lastik:Katedilen mesafe: 1803,2 KmÇal›flma saati : 84,9 saat

Görüldü¤ü gibi radyal lastiklerin kullan›ld›¤› kamyon, bias lastiklerin kullan›ld›¤› kamyona oran-la bir saat %4,9 daha fazla yol katetmektedir. Bu da kamyonlar›n ayn› yükü tafl›d›klar› varsay›l›rsa,radyal lastiklerin kullan›lmas›yla %4,9 daha fazla verimlilik demektir.

Derleyen: M. Akif OZ / Makina Mühendisi


Elektrikle Yap›lan Çal›flmalarda ‹fl Kaza-lar›n› Oluflturan Genel Etkenler fiunlard›r:

1- Elektrik tesisatinin cins ve hacmine göre yet-kili ehliyete sahip kiflilerce yap›lmamas›, ba-k›m ve onar›m›n›n sa¤lanamamas›,

2- Makina veya aletlerin ç›plak metal k›s›mlar›-n›n topraklanmam›fl ya da gerekli yal›t›m›nyap›lmam›fl olmas›,

3 - Topraklaman›n kolay muayene edilememesisonucu, topraklamas› yap›lm›fl bilinen aletveya makinalar›n, zaman süreci içerisindeveya d›fl etkenler sonucu topraklamas›n›nb o z u l m a s › ,

4- Çal›flanlara yeterli kiflisel koruyucu, yeterligüvenlik malzemesi verilmemesi veya çal›-sanlar›n bunlar› kullanmamalar›,

5- Çal›flanlara iflçi sa¤l›¤› ve ifl güvenli¤i konu-lar›nda gerekli bilgilerin verilmemesi ve bukonuda sürekli olarak uyar›lmamalar› veyaiflyerinde konulan bu kurallara çal›sanlar›nuymamas›,

6- Çal›flanlar›n elektrik enerjisi hakk›nda gerek-li e¤itim, bilgi ve deneyime sahip olmamala-r›, bunun sonucu olarak kendilerine afl›r› gü-ven duymalar› ve elektri¤e karfl› gerekli dik-kat ve özeni göstermemeleri

7- Çal›flanlar›n gerekli talimatlar› almadan veyagörevleri d›fl›nda ar›zaya müdahale etmeleri.

8- Çal›flanlar›n veya çal›flt›ranlar›n ifllerini be-nimsememeleri.

Elektrik enerjisinin tehlikesi, yal›t›m özelli¤i-nin bozularak makinalar›n gövdelerine geçmesiveya iletim hatlar›n›n koparak canl›lara dokun-mas› ile oluflur. Kopmufl iletim hatlar›na dokun-mamak en iyi korunma önlemidir.

‹nsanlar› elektrik çarpmas›ndan korumakiçin genel olarak:• Koruyucu yal›tma,• Üzerinde durulan yerin yal›t›lmas›,• Küçük gerilim kullanma,• S›f›rlama• Topraklama, gibi düzenler kullan›l›r.

Ayr›ca Elektrik ‹ç Tesisleri Yönetmeli¤inin25.10.1996 tarih 22798 say›l› resmi gazetedeyay›mlanan son de¤iflikli¤i ile TEDAfi’›n da zo-runlu k›ld›¤› kaçak ak›m rölesi (di¤er ad›yla ha-yat koruma) ifl güvenligi ad›na çok güzel birteknik ilerlemedir.

Koruyucu yal›tma: Normalde gerilim alt›ndaolmayan ancak yal›t›m hatas› sonucu elektrikle-nebilen parçalar›n izoleli yap›lmas›d›r. Elektrikifllerinde kullan›lan penseler, karga burunlar,tornavidalar ve benzer el aletleri, uygun flekildeyal›t›lm›fl ve ya¤danl›klar›n, süpürgelerin, f›rça-lar›n ve di¤er temizlik araçlar›n›n saplar›, ak›mgeçirmeyen malzemeden yap›lm›fl olmal›d›r.

Üzerinde durulan yerin yal›t›lmas›: Y e r l e r ide¤iflmeyen sabit elektrikli makina ve araçlarla,elektrik panolar›n›n taban alan›na tahta ›zgara,lastik paspas vb. konulmak suretiyle yap›lan birkorunma önlemidir. Bu korunma önlemi, her-hangi bir elektrik kaça¤›nda insan› topra¤a kar-fl› yal›tt›¤› için elektrik çarp›lmas› gerçekleflmez.

Küçük Gerilim Kullanma: Bir yal›t›m hata-s›nda elektrik çarpmas›n›n etkili olmamas› için,elektrikli araçlar›n 42 voltluk gerilimle çal›flt›r›l-mas›d›r. Bu korunma önlemi yap›lan elektrikliaraçlar› ayr›ca topraklamaya gerek yoktur. Ka-zan içinde veya buna benzer dar ve iletken k›-s›mlar› bulunan yerlerle ›slak yerlerde, alternatifak›m ile çal›flan lambalar kullan›ld›¤› takdirdeküçük gerilim kullan›lmal›d›r. Bu devredeki fifllerayn› yerde bulunabilecek daha yüksek gerilimliprizlere uymayacak türden seçilmelidir.

S›f›rlama: Elektrikli makina ve araçlar›n göv-de k›s›mlar›n›n (yani saselerinin) notr iletkenineba¤lanmas›d›r. Ancak nötr hatt›na do¤rudando¤ruya ba¤lamak için en az 10 mmÇ. kesitin-de bak›r iletken kullan›lmas› zorunludur.

Topraklama: Elektrik enerjisinin kullan›ld›¤›yerlerde, üzerinde ak›m tafl›yabilecek madenik›s›mlar›n toprak ile yap›lan elektriksel ba¤lant›

ELEKTR‹K ‹fi KAZALARINI OLUfiTURAN ETKENLER


duzenine topraklama denir. (Di¤er anlat›mlamakina flasesi ile yeryüzündeki topra¤›n birbir-leri ile ba¤lanmas›d›r.)

Elektrikle çal›flan tüm makina ve tezgahlar,tornalar, frezeler, planyalar, vargeller, h›zarlar,matkaplar, kompresörler vb. nin flaselerinegözle muayene edilebilen topraklama hatlar›çekilmelidir.

Ayr›ca çelik konstrüksiyonlu metal çat›lar day›ld›r›ma karfl› etkili bir flekilde topraklanmal›d›r. Topraklama devresi, düflük dirençli iletkenden(bak›r veya alüminyumdan) yap›lm›fl olmal›,ba¤land›¤› cihaz›n devresinde meydana gele-cek en büyük kaçak ak›m› iletecek kapasitedeolmal›, mekanik ve kimyasal etkilerden korun-mufl olarak çekilmelidir.

Elektrik tesisat›n›n y›ll›k periyodik kontrolbelgesinde, topraklama levhalar›n›n ölçülen di-renç de¤erleri ohm cinsinden yaz›lmal›, direnci10 ohm’dan büyük levhalara ek topraklamalevhas› eklenmelidir. (Radyoaktif paratonerlerintopraklama direnci 5 ohm’dan küçük olmal›d›r.)

Kaçak ak›m rolesi: Tüketici devrede, gelenve giden ak›mlar›n birbirlerine eflit olmad›¤› du-rumlarda, devreyi otomatik olarak kesen bir ko-ruma cihaz›d›r. Yani insan vucudundan bir ak›mgeçmesi halinde dönen ak›m, gelen ak›ma eflitolmayacak ve elektrik devresi kesilecektir. Hayat Koruma denen kaçak ak›m rölesindetoprak hatt›na da gerek yoktur. Bu nedenle yer-leri sürekli de¤iflen elektrikli aletlerin kullan›lma-s›nda çok güvenlidir.

Yukar›da say›lan koruma önlemlerinin d›fl›nda;

• Atölyelerde bulunan makina ve tezgahlar›nayr› ayr› durdurma tertibat›ndan baflka, atölye-deki veya k›s›mdaki tezgahlar› tamamen durdu-racak bir ana flalter bulunmal›d›r.• Elektrik panolar›n›n ön k›s›mlar›nda geçifligüçlefltirecek malzeme b›rak›lmamal›d›r.• Makina ve tezgahlar›n çal›flt›rma dü¤meleriyeflil, durdurma dü¤meleri k›rm›z› renkte olma-l›d›r. Kollu ve çevirmeli flalterlerde ise çal›flt›rmaiçin “1”, durdurma için “0” gibi etiketler bulun-mal›d›r.• Makina ve tezgahlar›n kumanda yeri, bunlar›ngörülemeyece¤i yerde ise çal›flmaya bafllama-dan önce bir uyar› sesi ile haber verilmelidir.(Yani elektrik geliyorum demelidir.)

• Elektrikli el aletlerinin kullan›lmas› gerekenyerlerde, yeteri kadar topraklanm›fl elektrikliprizler bulundurulmal›d›r. Bu prizlerin yeterincebulunmamas›ndan dolay›, el aletlerinin fifllerisökülmekte, kablolar düz olarak ba¤lanmakta-d›r. Bu da çeflitli kazalara yol açmaktad›r.• Elektrik el aletlerini çal›flt›rmak için anahtar›nüzerine bas›ld›¤›nda çal›flt›racak,b›rak›ld›¤›ndadurduracak yayl› anahtarlar kullan›lmal›d›r. Buanahtarlar bozuldu¤unda ayn› özellikteki yayl›anahtarla de¤ifltirilmelidir.• Elektrik kablolar› muntazaman döflenmifl ol-mal›, k›r›k fifl ve prizler onar›lmal›, sigortalar ka-pal› dolap içerisinde bulundurulmal›d›r.

Büyük mutfaklar, bulafl›k y›kama yerleri, so-¤uk hava depolar›, su pompa daireleri ve kazandaireleri ile çamafl›rhaneler, banyolar, galvanikiflletmeler gibi nemli ve ›slak yerler ile parlama vepatlama tehlikesi oluflturabilecek tozlu yerlerde;

• Ayd›nlatma lambalar›, fifl ve prizler ile anah-tarlar su damlalar›na ve toza karfl› tamamen ko-runmufl tipte (etans) olmal›,• Sigortalar tehlikeli ortam›n d›fl›nda bulundu-rulmal›,• Y›prat›c› etkisi olan buhar ve dumana aç›kmetal parçalar, örnegin koruyucu boya ya dadayan›kl› gereçler kullan›larak korozyona karfl›korunmal›d›r.

Maddelerin yap›s›, iflleme, ö¤ütme, sürtün-me, kar›flt›rma, s›çrama, tafl›ma ve depolamaifllemleri sonucunda statik elektrik yüklenmele-ri oluflur. Statik elektrik, iletken bir ba¤lant› ol-maks›z›n, sürtünme ve hareket sonucu oluflandurgun elektriktir.

Statik elektrik yüklü cisimlerin, birbirleriyletemas etmeleri sonucu k›v›lc›m oluflur ve patla-ma ve yang›n tehlikeleri meydana gelir. Ayr›ca ka¤›t, kumafl gibi hafif ve iletken olma-yan malzemelerin ifllendi¤i veya kullan›ld›¤› yer-lerde, statik elektrik yüklü malzemelerin birbir-lerini itmesi veya birbirlerine yap›flmas› gibi üre-tim zorlu¤una,

• Hassas elektrik alet ve cihazlar›n›n hatal› ça-l›flmas›na,• ‹nsan vucudundaki normal elektrik dengesinibozarak, sinirsel sistemini etkilemesine, yolaçarak baflka kazalara da davetiye ç›karabilir.


Statik elektri¤i önlemek için, yap›lan iflin ni-teli¤ine göre;• N e m l e n d i r m e ,• Birbirine ba¤lama ve topraklama,• ‹yonizasyon yöntemlerinde biri veya birkaç›uygulanmal›d›r.

N e m l e n d i r m e : Çevre havas›n› statik elektrikak›m›n›n geçmesine izin verecek kadar nemli ha-le getirerek, statik elektrik birikimi engellenebilir.Nemlendirme birçok madde için zararl› oldu¤un-dan ve s›cak havalarda afl›r› nem, insanlar› ra-hats›z edebilece¤inden kullan›m alan› s›n›rl›d›r.

Birbirine ba¤lama ve topraklama: ‹letkenözellikteki iki veya daha fazla cismi, bir iletkenarac›l›¤›yla birbirine ba¤layarak topraklamakt›r.Böylece, cisimlerdeki statik elektrik yükü den-gelenmifl olacakt›r.

Parlay›c› s›v›lar›n konuldu¤u bütün depolarve boru donat›mlar›, boru ba¤lant›lar› bu yön-temle statik elektri¤e karfl› topraklanmal›d›r.Depolar›n parlay›c› s›v›larla doldurulmas› veyaboflalt›lmas›nda araç ile depo aras›nda toprak-lama hatt› ba¤lant›s› yap›lmal›d›r.

‹yonizasyon yöntemleri: Hava, normal ko-flullarda iletken de¤ildir. Ancak, havay› yeterlioranda iyonlaflt›rarak statik elektri¤in cisimler-de birikmesi önlenebilir.

Havay› iyonlaflt›rmak için: Statik tarak,radyoaktivite ile iyonlaflt›rma veya aç›k alev gi-bi yöntemler kullan›lmal›d›r.

Elektrikli Çal›smalarda ‹nsan Faktorlerive Ergonomik Önlemler:1- ‹nsanlar unutkand›r. Unutkanl›k faktörü göz

önünde tutularak; uyar› levhalar›n›n konul-du¤u yerin seçimine, talimatnamelerin k›save öz olufluna, çift güvenlik sistemine büyükölçüde önem verilmelidir. Örne¤in z›mparatafl›n›n çal›flt›r›ld›¤› yerde? GÖZLÜKSÜZÇALISMA? levhas› bulunmal› ve z›mpara ta-fl›n›n yan›nda bir gözlük bulunmal›d›r.

2- Belli bir ifli ögrenmifl ve bunu uzun bir süre uy-gulam›fl insanlar, yapt›klar› hareketlerin bellibir sonuçlar›n›n olmas›n› beklerler. Örne¤in,yukar›ya ve afla¤›ya do¤ru hareket ettirilerekçal›flan bir elektrikli makina flalterinin, yukar›yado¤ru hareket ettirilmesinde makinan›n çal›fl-

mas›, afla¤›ya do¤ru hareket ettirilmesinde demakinan›n stop etmesi beklentisi vard›r.Ancak, evimizde veya ifl yerlerimizde, elek-trik lambalar›n› yak›p söndürmek için kullan-d›¤›m›z anahtarlara bakacak olursak, lamba-y› açmak için, baz› anahtarlar› yukar›ya do¤-ru, baz›lar›n› ise afla¤›ya do¤ru hareket ettir-mek zorunda kal›r›z. Elektri¤in bir anda ke-sildi¤i düflünüldü¤ünde, hangi anahtar›naç›k, hangisinin kapal› oldu¤u kestirilemeye-ce¤inden, elektri¤in tekrar gelmesi s›ras›ndaistenmeyen durumlar oluflabilecektir.

Bu nedenle tüm makina tasar›mlar›nda, in-san al›flkanl›k ve beklentileri dikkate al›nmad›k-ça, buna ba¤l› kazalar da önlenemez.

3- ‹nsanlar kendilerini ön plana ç›karmak ister-ler. Örne¤in; elektri¤i kesmeden elektrik di-re¤ine ç›k›p elektrik ba¤larlar, yine elektri¤ikesmeden bir makinada veya panoda onar›-ma giriflirler, hatta a¤›zlar›na ampül koyupyakmaya çal›fl›rlar.

Çal›flanlar›n belli riskleri görebildikleri halde,erkeklik, kabaday›l›k, gözü peklik ve kendinegüven gibi toplumsal de¤erleri ön plana ç›kara-rak, veya kendilerini iflverene kabul ettirmeyeçal›flarak belirgin risk faktörlerini görmezliktengelmeleri, bu hareketlerinden dolay› cezaland›-r›lacaklar› yerde ödüllendirilmeleri sürdükçe ka-zalar da sürecektir.

4- ‹fl ortam›nda afl›r› düzeyde titreflimler, gürül-tü, esinti, nem düzeyi gibi faktörler ve be-densel zorlanmalar stres yaratarak kazalaraneden olabilirler.

Ayr›ca, ifl güvenli¤i amac›yla çal›flanlara ve-rilmesi gereken güvenlik malzemelerinin ergo-nomik yap›da olmas›na özen gösterilmelidir.Güvenlik malzemeleri ve el aletleri, yap›m›naözgü ifllerde kullan›lmal›, Alçak gerilim eldiveni,Yüksek gerilimli çal›flmalarda kullan›lmamal›ayn› flekilde elektrik kontrol kalemi tornavidayerine kullan›lmamal›d›r.

Bununla beraber çal›flanlar›n ise al›nd›klar›n-da ve iflbafl› süresince iyi bir teknik düzeye kadaregitilmesi, kaza yapma olas›l›¤›n› azaltacakt›r.

Kaynak: Bülent TAZEGÜLwww.isguv.netfirms.com


Komatsu parça kitab› motor ve makinan›ndi¤er k›s›mlar› olmak üzere iki ana guruptanmeydana gelir. Ana guruplar ise kendi içlerindeguruplara ayr›l›rlar ve guruplara verilen numara-land›rma kodu ve guruplar›n belirli parçalar› ki-tab›n bafl taraf›nda Endeks k›sm›nda görülebi-lir. Endekste parçalar›n bulunduklar› sayfa vebunlarla ilgili resim numaralar› da mevcuttur.Kullan›lan kitab›n iyice anlafl›lmas› için afla¤›da-ki bilgiler göz önünde bulundurulmal›d›r.

Resim no. “Figure no” : Kitapta bulunan re-sim numaralr› tam düzgün bir s›ra takip etmez.

4 haneli bir rakamdan meydana gelir ve ilk ikirakam guruplar› ifade eder.

Tan›mlama “Description” : Herhangi bir dü-zenlemeye ait (Komatsu’da aranjmanlar “arrgt”’da komple “assy” gibi gösterilmifl). Komple ve-ya kompenent parçalar tek nokta (.) ile iflaretlen-mifl olan komponent veya komple parçalara aitparçalar ise çift nokta (..) ile gösterilir.

Miktar “Q’ty” : Herhangi makinada, kompleveya gurup için kullan›lan miktar kastedilmektedir.

Seri no. “Serial no.” : Makina veya motorunseri numaras› kastedilmeltedir.

KOMATSU YEDEK PARÇA S‹STEMAT‹⁄‹

KODLAR

£

C

c

r

S

¢

8

¯ ¯ ¯¯ ¯ ¯G1-G2

KIT

USOSSTD

Parça numaralar› veya parça isimlerinin bulunduklar› kolonlarda gösterilen kod’lar›ntan›mlar› afla¤›dad›r.

Çizgi üzerinde listelenmifl ve herhangi bir iflarete sahip olmayan parça ile beraber verilir.

Tek parça olarak servis edilemez, ancak komple parça ile beraber verilir.

Komple parça ile servis edilen bi parça olmas›na ra¤men hidrolik pompa test ünitesinesahip distribitörlere tek parça olarak da verilebilir.

Bu parça yar› mamül olarak temin edilir. Çizgi üzerinde listelenmifl parça de¤iflenidir.

Bu parçan›n servisi sona ermifltir. Çizgi üzerindeki listelenmifl parça de¤iflenidir.

Bu parçan›n yerine bir sonra gelen parça kullan›labilir. Bu parça “replacment” (revizyonesnas›nda ölçü de¤eri itibar› ile de¤iflen) parça ise, sipariflinde komponnetin di¤erparçalar› da gönderilebilir.

Ana gurubu ifade eder.

8‹flareti ile gösterilen parçalar yaln›z guruplama için kullan›l›r, parça sipariflinde kullan›lmaz.

Guruba ait parçalar kesik hatl› çizgiler ile s›n›rland›r›lm›flt›r.

Parça bir kit (tak›m) içinde verilmifltir. Bunun için servis kit parça listesine bak›n.

US Undersize – Alt ölçülü parçaOs oversize – Üst ölçülü parçaSTD Standart – Normal ölçülü parça


Komatsu ifl makinalar›nda kullan›lan parçanumaralar› on haneden meydana gelmifltir. Ge-nel kullan›ma giren civata somun, rondelâ ve o-ring gibi malzemelerin niteli¤i, kimyasal özellik-leri ve fiziki ölçülerini parça numaras›ndan be-lirlemek mümkündür. On haneli parça numara-s› befler haneli iki gruba bölünmüfl (ifl olup, bu-nun ilk befl hanesinde parçan›n niteli¤i, ikincibefl hanesinde ise kimyasal özellik ve boyutlar›tan›mlanm›flt›r.

Parça no'sunun l. hanesi parçanrn kullan›l-ma yerini belirtir. ‹lk hane 0 (s›f›r) ise bu K.E.S.(Komatsu Engineering Standart-Komatsu Mü-hendislik) parças›d›r.

1- Metrik diflli civata ve somun2- Kaba difl civata ve somun4- Kama, pim ve di¤er parçalar6- Rulmanlar - burçlar7- Hidrolik parçalar8- Elektrikli parçalar9- Tak›mlar

Üçüncü hanede ise parçan›n kullan›lma yeriile ilgili daha detayl› aç›klama verilmifltir. Hidro-lik parçalara ait üçüncü hanedeki kodlama ra-kamlar›n›n ifadesi afla¤›dad›r;

0- 0-ring, conta (gasket), tapa (plug), çavuflkeçeler (packing) ve s›zd›rmazl›k (seal) parçalar›.

1- Hortum, hidrolik silindir parçalar›2- Hidrolik tesisat parçalar›3- Hidrolik tesisat parçalar›7- Valfler8- Hava tesisat parçalar›

‹kinci hane parçan›n kendisini veya kullan›l-ma yerini tan›mlar,


Material Code : Malzeme koduMaterial : MalzemeIdentification Color : Tan›mlama rengiRed : K›rm›z›Yellow : Sar›White : Beyaz Blue : MaviOrange : Turuncu Wholly : Tamam› ilaGren : Yeflil

NBR - Nitril Rubber (hidrolik için)FR - Fluorine Rubber (gazlar için) SR - Silicone Rubber (su için)

Yukar›daki tablodaki s›n›flama parçalar›n›nkullan›lma flartlar›na (s›cakl›k, bas›nç, vs) ait bil-gileri verir. Parçan›n tan›mlamas›n› kolaylaflt›r-mak için çeflitli renkler kullan›lm›flt›r.

ÖRNEK:

07002 – 52034 parça no’lu 0-ring’de kavuniçi iki noktavard›r.

Yedi, sekiz, dokuz ve onuncu hanelerde ise0-ringin iç çap› ve kal›nl›¤› ile ilgili kod rakam›veya ölçü de¤eri görülmektedir.

1. S›n›flama kodu 07000 veya 02890–5

Karanl›k ile ilgili katsay›s›

‹ç çap de¤eri mm.

d- Inside diameter - iç çap w- Wide – kal›nl›k

Grade of thickenss : Kal›nl›k katsay›s›T h i c k e n s s : K a l › n l › kBore max. 21mm : Çap›n en büyük de¤eri 21mm.Bore min. 55mm : Çap›n en küçük de¤eri 55mm.

ÖRNEKLER:

Inner dia (mm) : ‹ç çap ölçüsü (mm)W : K a r a n l › k

Derleyen: Mustafa S‹LPAGAR Makina Yüksek Mühendisi

2. S›n›flama kodu 07002 ile bafllayanlar

Alt›nc› hanede bulunan rakamlar ise 0-ringmalzemesinin kimyasal terkibi ile ilgili bilgi verir.

‹ç çap katsay›s›(Grade of ‹nner diameter)

Karanl›k katsay›s›(10 ile çarp›lm›fl de¤er)


De¤erli üyemiz ve bir önceki Yönetim Kuru-lu üyemiz Metin Ali Ercoflkun 17 Mart 2007 gü-nü geçirdi¤i kalp krizi sonucu aram›zdan ayr›l-d›…

Ailesine, yak›nlar›na ve tüm sevenlerine baflsa¤l›¤› diliyorum.

‹yi bir mühendis, tasar›mc›, imalatç› ve yara-t›c› bir dostumuzu kaybettik. Çok say›da projeüretti, hayata geçirdiklerinde baflar›l› oldu, ülke-sine önemli katk›lar› oldu.

Pek çok farkl› makinalarda; sa¤laml›k ve ve-rimlilik esasl› ayr›nt›lar›n yarat›c›s› oldu. Yaflam›boyunca; her konuda taklit etmeden, daha iyi-sini yapmaya çal›flt›, baflard›klar›n› çevresiylepaylaflt›.

Bu özell i kl eri onun sad ece bir yan › yd›. O,ç e vr es ine, ülke sor u nl ar ›na duy a rl›, yür e¤i sevg id olu bir ins a nd›. Hep daha iyi yön et i lm emiz ge-r e¤ ine inan › rd›. Son 15 y›ld›r ülk em izin halk tar a-f › ndan yön et i lm es inin, bir e yl erin ref ah ›n›n sa¤-l a nm as ›n›n tek yolu old u¤u inan ›y o rd u . Ü lk ed eb ir e yl erin kat ›l ›m ›n›n sa¤l an ab il ec e¤i bir dem o k-r asi sist em inin kur u lm as ›na çaba göst e rdi.

P a rt il erin, lid e rl er inin pefl i nden giden grupl a ro lm a ktan ziy ade, ins a nl ar›n fik i rl er ini ülke yön et i-m ine akt a rm aya yar ayan sist e mler olarak de¤ i fl-m el eri ger e kt i¤ ine inan › rd›. Bu düfl ü nc el er ini si-y asi parti lid e rl eri ve sivil toplum örg ü tl eri ile pay-l a flt›. Part il erin kendi lid e rl er ini seçt iren de¤ i l ,h a l ktan gel ecek en iyi fik i rl eri sav un acak kifl iy ib ulan ve seçt iren kur u mlar olm as ›n› hayal etti.

Bu demokratik sistemin sa¤lanabilmesi içininsanlar›n daha sa¤l›kl›, huzurlu bir biçimde vebirbirleriyle iletiflim halinde yaflayabilece¤i(kendisinin köy olarak adland›rd›¤›) daha ufakyerleflim birimlerinin hayata geçirilmesini hayaletti ve bu do¤rultuda bir ad›m atabilmek için deçok u¤raflt›.

Geride çok say›da proje, tasar›m, daha mut-lu ve iyi yaflama yönelik fikirler b›rakt›. ‹flini ya-r›m b›rakmak onun ifli de¤ildi, ama…

K e nd is ini rahm e tle, özl e mle, sayg› ile an›y or u z .Sayg›lar›mla,

Kaya GÜRSOYMak. Yük. Müh.

Metin Ali Ercoflkun’un Yaflam Öyküsü:

Metin Ali Ercoflkun 13 A¤ustos 1943 y›l›ndaZonguldak’ta do¤du. ‹lk, orta ve lise e¤itiminiburada bitirdikten sonra, 1961 y›l›nda ODTÜ’yegirdi. Buradan mezun olur olmaz NA-CE Firma-s›n›n ilk mühendisi olarak ifle bafllad›, bu süreçiçinde ODTÜ’nün Makina Bölümü’nde lisansüstü e¤itimini de tamamlad›. Askerlik hizmetinitakiben ERG ‹nflaat’ta çal›flmaya bafllad›. ERG‹nflaat sahipleri ile beraber P‹ Makina’n›n kuru-lufluna kurucu ortak olarak ifltirak etti. 1979 Y›-l›nda REDER Firmas›n› kurdu, hisselerini dev-retmek suretiyle P‹ Makina’dan ayr›ld›.

1984 Y›l›nda Çatalan Baraj› projesinde görevalmak üzere yap›lan teklifi kabul ederek firma-s›n› kapatt› ve 2,5 y›l bu baraj projesinde maki-na flefi olarak çal›flt›.

1987 Y›l›nda Ankara’da kendi firmas› MA-KER Makina San.Ltd fiti.ni kurdu. 20 Y›l boyun-ca haftan›n her gününü ifline ve projelerineadad›.

Türkiye de imal edilen ilk beton santral›, ilkfinifler, ilk kaz›k çakma makinas› gibi makinala-r›n projelendirilmesi ve imalat›n› üstlendi.

Selen Ercoflkun’un de¤erli efli, Deren, Cerenve Kerem Ercoflkun’un babas›,

Ostim Sanayiciler Derne¤i (OS‹AD) ve ‹fl Ma-kinalar› Mühendisleri Birli¤i

(‹MMB) nin sayg›n bir üyesi olan Metin AliERCOfiKUN 17 Mart 2007 gecesi bir kalp krizisonucunda hayata gözlerini yumdu.

Üyemiz, Metin Ali ERCOfiKUN’u Kaybettik…


1991–1993 y›llar› aras›nda Do¤u I¤d›r Sula-mas› 3. K›s›m Projesinde (AGE ‹nflaat A.fi.) ça-l›flt›m. Burada flantiyeye personel al›m› s›ras›n-da, kamyon flöförü olarak denedi¤im bir aday›nçok acemi olmas› nedeniyle kendisine damperlikamyon teslim edemeyece¤imizi, e¤er isterse,vinçli traktörde ifl verebilece¤imizi söyledim.

Sonuç olarak afla¤›da ad› s›kça geçecekolan Hasan Karada¤ MF traktörde ifle bafllad›.

1992 Y›l› I¤d›r’da, son 30 y›l›n en so¤uk k›fl›-n› yafl›yorduk. Makina personeli mesai bitimin-de kendilerine da¤›t›lan günlük çal›flma raporla-r›n› Atölye fiefi Osman Ayd›n bey’in masas›nab›rak›rlard›. Bir sabah Osman bey raporlar ara-s›ndan bir tanesini gülerek bana uzatt›, raporunarkas›nda hepimizi kahkaya bo¤an flu fliir vard›.

Benzime bak›pta sararm›fl demeÜflüdüm traktörde dondum Osman BeyBir kabin takt›r›n kurtar›n beniMerhamet sizde Say›n Osman Bey.

Yaz› bitirmeden girdik k›fl›naDört nüfüslu aile girmifl hüzüneO¤lumla k›z›m›n mahsun yüzüneAc› tebessümle güldüm Osman Bey.

Ehliyetim büyük sürsek bemece (BMC)Üflüttük traktörde donduk her geceHayat›m romantik biraz bilmece Yalan m› diyorum Say›n Osman Bey.

Bilmem neyleyim kime ne deyimDerdimi gidipte kime söyleyimBöbre¤im üflüdü nerden bileyimBir kabin takt›r›n Say›n Osman Bey.

Hasan Karada¤ MF Traktör Operatörü

Kendisini gördü¤ümde fliirini çok be¤endi¤i-mi, sakl›yaca¤›m› ve yazmaya mutlaka devametmesini söyledim. Günler geçiyor flantiyeninyüksek temposu içerisinde zaman zaman ka-zalar da oluyordu. Akflam mesai bitimine yak›n,flehir servisini kaç›rmak istemeyen bir damper-li kamyon floförü, alaca karanl›kta ana yoldaköprü üzerinde koyun sürüsünün aras›na gire-rek yaklafl›k 100 koyunu telef etmiflti. Ayn› gün,atölyemizdeki ç›rak Mehmette yanmakta olan

ya¤ sobas›na parça y›kad›klar› kirli benzini dök-meye kalk›nca, baflta tak›mhane olmak üzereatölyenin bir bölümü yanm›flt›.

Ertesi sabah ifle geldi¤imde masamda birdefter yapra¤›na yaz›lm›fl flu fliiri buldum, yineHasan Karada¤ yazm›flt›. Aynen aktar›yorum:

Bir flöför ki salak salak gezerseGün batmadan doksan koyun ezerseHasan Karada¤ da gördü¤ünü yazarsaSuç mu sizce siz söyleyin O¤uz Bey.

Hulusi’nin yüzünden nur ak›yorHam demiri kesip gama yap›yorÇ›rak Memet salak salak bak›yorTahsin’e de söz geçmiyor O¤uz Bey.

Ya¤c› Musa birden beni ça¤›rd›Ya¤›n eksik deyip bana ba¤›rd›De¤iflmezdim Asker’ini ça¤›rd›Korkumdan de¤ifltim ya¤› O¤uz Bey.

Dil ucunda kald›m üç gün üç geceEhliyetim büyük sürsek bemeceHayat›m romantik biraz bilmeceÇok mesaim kesiliyor O¤uz Bey.

Kaynakç›lar traktöre kaynak yapm›yorHulusi hidroli¤e gama takm›yorAyarl› pense c›vatay› s›km›yorAtölye yand› bahane çok O¤uz Bey.

Ne cumaya gittik ne namaz k›ld›kHer zaman a¤lad›k ne zaman güldükBir zamanlar biz de öten bülbüldükZaman geldi zaman geçti felektenZaman geldi deve geçti elektenYirmi binim vard› o da düfltü yelektenSon çaremdi size yazd›m O¤uz Bey.

Kimi Isparta’dan kimi Konya’danZembille düflmedik uzaydan aydanAllah raz› olsun sizden AGE’denHepinizden çok memnunum O¤uz Bey.

Derdim çok ya galan›n› demiremHer gün üflüyorum her gün doniremGece rüyamda mercedesi süriremSabahleyin yine MF O¤uz Bey.

‹. O¤uz ERDO⁄DU / Mak. Müh.

fiANT‹YE ANILARINDAN HOfi B‹R KES‹T


Bu Y›l 20 Yafl› Geçen 50 Bin Araç‹mha Edilecek

ULAfiTIRMA Bakanl›¤› Kara Ulafl›m› G Mü-dürlü¤ü Uluslararas› Yolcu Tafl›mac›l›¤› DairesiTürkiye’de 20 yafl›n üzerindeki yaklafl›k 250 binaraçtan 50 binini, y›l sonuna kadar trafiktençekmeyi düflündüklerini bildirdi.

Burslu Ö¤renciler Ostim’i Gezdi‹ÇAS‹FED ile Ça¤dafl Yaflam› Destekleme

Derne¤i iflbirli¤inde burs alan 50 üniversite veyüksek okul ö¤rencisi için Ostim ve ‹vedik’tekiüretim yerlerine gezi düzenlendi.

‹Ç Anadolu Sanayici ve ‹fl Adamlar› Dernek-leri Federasyonu (‹ÇAS‹FED) Genel Baflkan›Mehmet Akyürek, "Üniversite ö¤rencileri okur-ken branfllar›yla ilgili ifllerde çal›flmal›d›r. Böyle-ce hem ifl hayat›na daha erken bafllar" dedi.

Patent Baflvurular›nda Art›flTürkiye genelinde patent almak ve faydal›

model için baflvuruda bulunan kurulufllar›n sa-y›s› 1996 y›l›nda toplam 1091 iken, 2006 y›l›nda7621’e ç›kt›. Böylece 10 y›lda yüzde 599’luk ar-t›fl meydana geldi. Destek Patent’in 2006 y›l›de¤erlendirmesinde, Türkiye'deki patent bafl-vuru say›s›n›n Amerika ve Çin ile karfl›laflt›r›ld›-¤›nda çok düflük seviyelerde kald›¤› belirtildi.Türkiye'de patent baflvurular›n›n en çok günlüktüketim ürünleri için yap›ld›¤› kaydedilen aç›kla-maya göre bunu kimya, metalürji, sanayi tek-nikleri ve tafl›mac›l›k izledi. 2006'da en çok pa-tent ve faydal› model baflvurusu yap›lan illerdeilk üç s›ray› ‹stanbul, Ankara ve ‹zmir ald›.

Afflin-Elbistan’da Yeni Kömür RezerviMaden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdür-

lü¤ü, Afflin-Elbistan bölgesinde geçen y›l yap›-lan sondaj çal›flmalar›nda, bilinen kömür rezer-vinin yan›s›ra, 800 milyon ton yeni rezerv tesbitedildi¤i, bu rezervin 732 milyon tonunun Afflin-Elbistan'da bulundu¤u belirtildi. Ayr›ca 2006içerisinde Afflin-Elbistan bölgesinde 40 bin met-re sondaj çal›flmas› yap›ld›¤› ifade edildi.

Ana Kap›n›n Hizmete Girmesiyle e-devlette ‹fllemler Tek SayfadaTürkiye'nin bilgi toplumuna dönüflümünün

omurgas›n› oluflturan ve Türksat Genel Müdür-lü¤ü'nce sorumlulu¤u üstlenilen "e-Devlet AnaKap›s›" bu yaz hizmete giriyor. Bu y›l›n ilk yar›-s›nda kapal› devre çal›flmalar›n bafllayaca¤›n›ve güvenli¤i test edildikten sonra hizmete gire-ce¤ini belirtti.

E-devlet ana kap›s›na kamu kurumlar›n›n in-ternette verdikleri hizmetler ba¤lanacak. Tekbir internet adresinden bütün kamu kurumlar›-n›n internetten verdikleri hizmetlere ulafl›larakifllem yap›labilecek. Böylece elektronik ortam-da kamu hizmeti tam anlam›yla sunulmayabafllanacak. E-devlet ana kap›s›n›n kurulmas›y-la bütün hizmetlerin tek bir sayfada görülebile-ce¤ini kaydetti.

Borusan Yeni Yerinde14 Mart 2007 Tarihinde çok say›da davetlinin

kat›ld›¤› törenle Borusan Makina Servis ve Tica-ret A.fi. yeni tesislerinin aç›l›fl›n› gerçeklefltirdi.

Yaz›l› bas›ndan derledi¤imiz

haberler... haberler... haberler... haberler...

ERKEK ADAM

Dostlar at›fl›r da yi¤itler susar m›?Elma armut püftek yerin tutar m›?Adem olan light mamul yutar m›?Er kifli hazzetmez kepekten liften

Doymufl ile doymam›fl ya¤ bir olur mu?S›ratta galoriden sual olur mu?Hiç nutrasweet baklava olur mu?Er kifli hazzetmez kepekten liften

Coflar flu deli gönül börek, mant›, pizzaylaÜrkütme gözünü hiç hacimle boylaElastik bir hayvand›r mide olur yayla Er kifli hazzetmez kepekten liften

Çiçek dalda güzeldir kuzu fliflteBeyaz k›rm›z› tart›flmak bofl bu iflteFikirler de¤iflir her yiyiflteEr kifli hazzetmez kepekten liften


Geneti¤i Bozulmufl M›s›r Farenin Karaci¤erini Bozdu

Genetik de¤iflikli¤e u¤rat›lan m›s›r› yiyen fa-relerde karaci¤er ve böbrek sorunlar› ortayaç›kt›¤› bildirildi. Amerikan biyoteknoloji flirketiMonsanto'nun yetifltirdi¤i m›s›ra karfl› kampan-ya bafllatan Greenpeace örgütü, geneti¤i de¤i-flikli¤e u¤rat›lm›fl m›s›r›n zarar› hakk›nda biraraflt›rma yapt›rd›.

Archieves of Environmental Contaminationand Technology dergisinde yay›nlanan araflt›r-maya göre, 90 gün boyunca flirketin yetifltirdi¤iMON863 m›s›r› yedirilen farelerin karaci¤er veb ö br e kl er i nde "zeh i rl ilik iflar e tl eri" gör ü ld ü .Greenpeace'in Fransa bürosu sözcüsü ArnaudApoteker, "‹lk kez ba¤›ms›z bir araflt›rma, in-sanlar›n tüketimine sunulan genetik de¤iflikli¤eu¤rat›lm›fl bir ürünün zehirlilik iflaretleri göster-di¤ini gösterdi." dedi. MON863, kök kurtlar›nakarfl› dirençli hale getirmek için genetik de¤iflik-lik yap›lm›fl bir m›s›r türü Pari.

Malta, ‹çme SuyunuKastamonu’dan Alacak

KASTAMONU’NUN Taflkaprü ilçesine ba¤l›Badembekdemir Köyü’nde ç›kan ve Türkiye’ninen iyi içme sular›ndan birisi olan do¤al kaynaksuyuna Malta talip oldu.

AB’den gelen hibe kaynak ile haz›rlananproje kapsam›nda ›slah edilerek fizibilite çal›fl-malar› bafllat›lan suyun, AB normlar›na uygunflekilde flifle veya damacalanarak Malta’ya sa-t›lmas› öngörülüyor.

Ortado¤u’nun Yeni G›da Üssü KilisTürkiye Sivil Toplum Kurulufllar› Platformu

Kilis'i, Ortado¤u'nun g›da ve tar›m merkeziyapmak için harekete geçti. Bölgede 5 y›lda ta-mamlanmas› planlanan GAP Tar›m-G›da Tek-nopark› Üretim Kompleksi bu yolda at›lacak enbüyük ad›m olacak. ‹çinde fabrikadan üniversi-teye, borsadan fuar alanlar› ve konutlara kadar

birçok birimin bulunaca¤› kompleks içindedünyan›n en büyük 18 g›da firmas› da yat›r›mplanlar› yap›yor. Komplekste 150 bin kifli istih-dam edilecek.

Bafllang›ç sermayesi 1 milyar euro olarakbelirlenen proje 5 y›lda tamamlanacak ve yak-lafl›k 10 milyar dolara mal olacak.

FAO, projeyi merkezi Brüksel'de bulunanAvrupa Odalar Uzmanlar Birli¤i (AOUB) ile bir-likte yürütüyor

Projenin yüzde 50 Türk yüzde 50 AOUB or-takl›¤› ile hayata geçirilecek

En Yararl› Meyve Suyu Siyah Üzüm Suyu Ç›kt›

‹ngiltere’de yap›lan bir araflt›rmada insansa¤l›¤›na en iyi gelen meyve suyunun siyahüzüm suyu oldu¤u belirlendi. Araflt›rma Glas-gov Üniversite’sinde 2000 kifli üzerinde yap›ld›.

Bilim adamlar›, araflt›rma kapsam›nda bütünmeyve sular›n› incelediler ve her derde devaolan "polifenol" ve "antioksidan" bileflenlerininen fazla siyah üzümde bulundu¤unu belirlediler.

Uzmanlar, siyah üzüm suyunda daha fazlabulunan bu bileflenlerin kalp krizi riskini ve yafl-lanma sorunlar›n› azaltt›¤›n›, Alzheimer bafllan-g›c›n› geciktirdi¤ini bildirdiler. Ayn› bilim adam-lar›, "güne bafllaman›n en iyi yolunun bir bardaksiyah üzüm suyu oldu¤unu" belirttiler.

En yararl› meyve suyu araflt›rmas›nda siyahüzüm suyunu, elma suyu takip etti. Sa¤l›kl› yafla-

m›n sont r e n d l e r i n-den nar su-yu ise üçün-cü s›radayer ald›. Ençok tüketi-len meyves u l a r › n › nbafl›nda yeralan porta-kal suyu se-kizinci s›ra-da yer al›-y o r .

GIDALAR VE SA⁄LI⁄IMIZ


Teflvikli illerde yeni yat›r›mlar için istihdamflart›n› 30 kifliden 10'a düflürmeyi öngören ya-sa tasar›s› TBMM'de kabul edildi. Cumhurbafl-kan› Sezer'in onay›ndan sonra yürürlü¤e gire-cek yasada son anda yap›lan de¤ifliklik ile es-ki iflletmeler için de istihdam flart› asgari 10 ki-fliyle s›n›rland›.

Yat›r›m teflviki sa¤lanan 49 ilde yap›lacak yeniyat›r›mlara verilen enerji, SSK primi ve vergi tefl-viklerinden yararlanma koflullar›, 30 iflçiden 10 ifl-çiye indirildi. Bu alanda düzenlemeler içeren Ge-lir Verg isi Yas as› de¤ ifl i kl i¤i, perfl e mbe gün üTBMM Genel Kurulu'nda görüflülerek kabul edil-di. Plan ve Bütçe Komisyonu'nda eski iflletmeleriçin hiçbir flart aranmamas› hükmü ise Genel Ku-rul'da de¤ifltirildi. Böylece eski iflletmeler için deteflviklerden yararlanma flart› asgari 10 iflçi oldu.Ayr›ca yasayla getirilen teflviklerden Gökçeada veBozcaada'n›n da yararlanma imkân› sa¤land›. Ya-sa, Cumhurbaflkan› Ahmet Necdet Sezer'in ona-y›n›n ard›ndan yürürlü¤e girecek.

Teflvik kapsam›ndaki illerde 2008'in sonunakadar uygulanmak üzere, fiilen ve sürekli olarakhayvanc›l›k, serac›l›k, sertifikal› tohumculuk veso¤uk hava deposu ile imalat sanayi, madencilik,turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alan-lar›nda faaliyette bulunanlar›n elektrik enerji gi-derlerinin yüzde 20'si Hazine taraf›ndan karfl›la-nacak.

Organik tar›m ile kültür mantar› yetifltiricili¤i vekompos (evsel at›klardan ve tavuk d›flk›s›ndankaliteli organik gübre) faaliyeti yürütenler de ener-ji deste¤inden yararlanacak.

De¤ifliklikle sektörler aras›nda iflçi flart› aç›s›n-dan olan fark ortadan kald›r›lm›fl oldu. Söz konu-su orana, 1 Nisan 2005'ten sonra faaliyete geçeniflletmelerde asgari say›dan sonraki her bir iflçiiçin, 1 Nisan 2005'ten önce faaliyete geçen ifllet-melerde bu tarihten sonra ifle bafllayan her bir ifl-çi için 0.5 puan eklenecek. Hazine'nin karfl›laya-ca¤› bu oran, organize sanayi veya endüstri böl-gelerindeki iflletmeler için yüzde 50'yi, di¤er alan-lardaki iflletmeler için yüzde 40'› geçemeyecek.

49 y›l bedelsiz araziYat›r›m yeri tahsisinde mülkiyet devri yerine,

bedelsiz olarak 49 y›l süreyle irtifak veya kullan›mhakk› tesisine gidilecek. ‹stihdam edilecek iflçi sa-y›s›na, yat›r›m konusu iflletmenin faaliyete geçti¤i

tarihten itibaren 5 y›l süreyle uyulmas› zorunluolacak.

Yat›r›mc› taraf›ndan, mücbir sebepler hariç ön-görülen sürede yat›r›m›n en az yüzde 50'sinin ta-mamlanmad›¤› veya tafl›nmaz›n üzerine yat›r›mabafllama tarihinden itibaren 1 y›l içinde herhangibir yat›r›m yap›lmad›¤› ya da iflletmeye geçtiktensonra faaliyetin sona erdirildi¤i tespit edilirse budurum irtifak hakk› ve kullanma izni sözleflmesi-nin a¤›r flekilde ihlali say›lacak ve tafl›nmaz gerial›nacak.

Yat›r›m tamamlanmazsa veya öngörülen istih-dam say›s›na yüzde 10'u aflan oranda uyulmazsabedelsiz verilen irtifak hakk› veya kullanma izni,bedelliye dönüfltürülecek.

Bedelsiz irtifak hakk› veya kullanma iznine ko-nu tafl›nmazlar›n üzerinde yap›lacak yat›r›m›n top-lam tutar›, bu tafl›nmazlar›n maliki idarelerce tak-dir edilecek rayiç de¤erinin 3 kat›ndan az olama-yacak. Zonguldak, K›r›kkale, Samsun ve Kara-bük'te ise Hazine arazilerinin yat›r›mc›lara tahsi-sinde sat›fl yöntemi sürecek.

YASA DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹ HANG‹ DÜZENLEMELER‹ GET‹RD‹

• Ev han›mlar›n›n evlerde ürettikleri havlu, örtü,çarflaf, sepet, yapma çiçek, boncuk iflleme, t›¤örgü, eriflte, mant›, nak›fl iflleri gibi el ürünfleridegelir vergisinden muaf oldu.• Döviz büfelerinden al›nan 22.440 YTL’lik harç11.220 YTL’ye, her bir flube için al›nan 11.220YTL’lik harç da 5 bin 610 YTL’ye düflürülecek.• Özel sektörün daha ucuza kaynak bulmas› içinsermaye piyasas› mevzuat›na göre ç›kartacaklar›tahviller damga vergisinden muaf olacak.• Enerji deste¤inde sektör ayr›m›na son verildi.Elektrik enerji giderlerinin yüzde 20’sini Hazinekarfl›layacak.• Teflviklerden yararlanma koflullar›, 30 iflçiden 10iflçiye indirildi. Eski iflletmeler için de teflviklerdenyararlanma flart› asgari 10 iflçi oldu.• Kamu ‹hale Kurumu, sosyal güvenlik prim vevergi kapsam›na girecek vergileri tespit edebile-cek. Böylece kimin ihale d›fl› b›rak›laca¤› belirle-nebilecek.• 9 kiflilik oturma yeri olan, motor silindir hacmi3200 cc’yi geçmeyen araçlarda, ÖTV yüzde 10olarak uygulanacak.

YATIRIMI YEN‹ OLMASA B‹LE EN AZ 10 ‹fiÇ‹ÇALIfiTIRANA TEfiV‹K ‹MKANI

Documents

immb mayis filmmmm - İş Makinaları Mühendisleri Birliği · 2018-09-26 · ‹ﬁ MAK‹NALARI MÜHEND‹SLER‹ B‹RL‹⁄‹ • MAYIS 2007 ‹ﬂ Makinalar› Mühendisleri