Embed Size (px)
Citation preview
ILMU FARAID DALAM PENGURUSAN HARTA KELUARGA
Oleh:
ZAHARI BIN MAHAD MUSA Pensyarah Kanan
Fakulti Syariah & Undang-undang
Objektif Perbincangan
i. Mengetahui pengurusan harta dalam Islam melalui hukum faraid.
ii. Memahami komponen teori dan amali yang ditetapkan tentang hukum faraid.
Kandungan Perbincangan
• Objektif
• Pendahuluan
• Pengurusan Harta Si Mati
• Faraid: Definisi, Konsep Asas, Waris dan Kaedah Agihan
• Kesimpulan
• Islam merupakan satu cara hidup yang mengatur pelbagai aspek kehidupan.
• Pengurusan faraid adalah sebahagian peraturan yang digariskan dalam Islam berkaitan kehartaan.
العقيدة
الفقو
األخالق
Pendahuluan
• perihal menguruskan harta termasuk mengelola, menjaga, mengendali, mengawal dan merancang untuk mengembangkan harta pada masa akan datang mengikut peraturan yang ditetapkan.
Pengurusan Kewangan/Harta
Semasa hidup Selepas
kematian
• Maksudnya:
"Dan tuntutlah dengan harta kekayaan yang telah dikurniakan Allah kepadamu akan pahala dan kebahagiaan hari akhirat dan janganlah engkau melupakan bahagianmu (keperluan dan bekalanmu) dari dunia; dan berbuat baiklah (kepada hamba-hamba Allah) sebagaimana Allah berbuat baik kepadamu (dengan pemberian nikmatNya yang melimpah-limpah); dan janganlah engkau melakukan kerosakan di muka bumi; Sesungguhnya Allah tidak suka kepada orang-orang yang berbuat kerosakan ".
Al-Quran, Surah al-Qasas (28): 77
مننصيبكت نسوالاآلخرةالداراللوآتاكفيماواب تغ ن يا فيالفسادت بغوالإليكاللوأحسنكماوأحسنالد
المفسدينيحبالاللوإناألرض
Harta alat menuju akhirat
Harta menjadi keperluan dunia
Ihsan dalam urusan harta
Jauhi kerosakan
(5B) - Bazir – Boros – Bakhil – Berlagak – Buta Hati
:وسلمعليواللوصلىاللرسولقال فيماعمرهعنيسألحتىالقيامةي ومعبدقدمات زولال
اكتسبوأينمنمالووعنف عل،فيمعلمووعنأف ناه، .أبالهفيمجسمووعنأن فقو،وفيم
• Maksudnya:
Tidak berganjak kedua kaki seorang hamba di hari kiamat sehingga dipersoalkan tentang umurnya pada apa yang dia lakukan, tentang ilmunya pada apa yang diamalkan, tentang hartanya pada apa yang diperolehi dan dibelanjakan serta tentang anggota badannya pada apa yang digunakannya.
(Sunan al-Tirmizi, bab fi al-Qiyamah, no: 2417)
Pendapatan
Perbelanjaan
D & A
Piawaian Syarak
Sumber Proses Hasil
• Wajib • Sukarela
Makanan Persekitaran
Tekanan Senaman
? Dimana
?
Bagaimana?
Bila?
KEHIDUPAN KEMATIAN
Pengurusan Harta Pusaka
• disiplin ilmu yang membincangkan hukum-hukum agihan harta pusaka mengikut lunas-lunas syarak.
Pengurusan Harta
Pusaka
Sikap dan kejahilan waris
Kurang kefahaman tentang konsep sebenar pewarisan harta secara faraid
Pelbagai bidang kuasa dalam pentadbiran harta pusaka di Malaysia
Kelewatan proses dalam pengurusan harta pusaka
Kelemahan sistem pentadbiran harta pusaka
Mekanisme Agihan Harta Keluarga
Pentadbiran Keadilan Dan Perdamaian
Perlindungan Ikatan Kekeluargaan
Kepentingan Pengurusan Harta Pusaka Dalam Islam
Harta Sepencarian
Hak-hak harta si mati
Perbelanjaan Mengurus Jenazah
Menyelesaikan Hutang
Menyelesaikan Wasiat Membahagikan harta pusaka secara faraid
• Wasiat dan Faraid mempunyai persamaan dari sudut kedua- duanya berkaitan dengan harta seseorang yang berkuatkuasa selepas kematian.
• Wasiat berbentuk pilihan (ikhtiyariyyah) oleh pembuat wasiat dan penerima wasiat, sedangkan faraid berbentuk ketetapan (ijbariyyah).
• Wasiat hanya untuk penerima yang bukan ahli waris dalam faraid, sedangkan penerima faraid adalah waris tertentu seperti waris ashab al-furud dan asabah.
• Wasiat boleh dibuat kepada orang yang berlainan agama, sebaliknya faraid tidak dibenarkan.
• Wasiat diutamakan daripada pusaka dalam hierarki pembahagian harta si mati.
• Pemilikan dalam faraid adalah sempurna, sedangkan wasiat tertakluk kepada penerimaan dan penolakan penerima wasiat.
WA S I AT
Hukum Syarak
Undang-undang Sivil
WASIAT : Undang-undang Sivil
• Wasiat dibicarakan di bawah akta probet & pentadbiran 1959 di Mahkamah Tinggi Sivil.
• Hanya tertakluk ke atas rakyat Malaysia (islam/ bukan islam) yang mempunyai nilai harta pusaka > 2juta (harta alih + tak alih atau salah satu darinya).
• Merujuk kepada perlantikan wasi (pentadbir) dan tanggungjawab wasi.
• Dari sudut bahasa: ketentuan, sesuatu yang dibenarkan, keterangan dan kewajipan.
• Definisi faraid menurut istilah: bahagian-bahagian pusaka yang telah ditetapkan melalui nas untuk diagihkan kepada waris yang berhak.
Definisi Faraid
ي نسىوىوالعلمنصففإنووعلموىاالفرائضت علموازعشيءأولوىو أمتيمني ن
Maksudnya:
“Pelajarilah ilmu faraid dan ajarkanlah (kepada manusia). Sesungguhnya ia merupakan sebahagian ilmu dan ianya akan dilupakan serta ilmu yang pertama yang akan diangkat daripada umatku”.
(Ibn Mājah. Al-Sunan. Kitab al-Farā’id)
وأنمقبوضامرؤفإنيالناسوعلموهالفرائضت علمواالالفريضةفياالث نانيختلفحتىسي قبضالعلم
ن هماي فصلأحدايجدان ب ي
Maksudnya:
“Belajarlah ilmu faraid dan ajarkanlah kepada manusia kerana sesungguhnya aku ini manusia biasa yang pasti mati. Ilmu faraid juga akan diangkat (hilang) sehingga menjadikan dua orang akan berselisih dalam membahagikan harta pusaka, dan kedua-dua mereka itu tidak akan mendapat seorangpun untuk menyelesaikannya antara mereka berdua.”
(Al-Hākim. Al-Mustadrak cAla al-Sahīhayn. Kitab al-Fara’id.)
Pensyariatan Faraid
Ikatan sumpah setia
Hubungan hijrah
Hubungan kerabat / perkahwinan(wasiat)
Ayat-ayat Pusaka
- Surah al-Nisa’ (4): 11,
12, 176
- Surah al-Nisa’ (4): 33
- Surah al-Baqarah (2): 180 - Surah al-Ahzab (33): 6 - Surah al-Anfal (8): 75 - Surah al-Nisa’ (4): 7, 8, 19
- Surah al-Anfal (8): 72
المجمل(Nas Umum)
المفصل(Nas Terperinci)
Pembahagian Sumber Faraid
• Menghuraikan pensyariatan faraid secara berperingkat-peringkat.
• Tiada perincian khusus tentang waris dan bahagian pusaka.
• Perincian khusus tentang waris dan bahagian pusaka.
• Ayat-ayat Pusaka; Surah al-Nisa’ (4)
- ayat 11, 12 & 176
Maksudnya:
“Dan bagi tiap-tiap (lelaki dan perempuan yang telah mati), Kami telah tetapkan orang-orang yang berhak mewarisi peninggalannya iaitu ibu bapa dan kerabat yang dekat, dan mana-mana orang yang kamu telah membuat ikatan setia dengan mereka (untuk bantu-membantu dalam masa kecemasan dan kesusahan) maka berikanlah kepada mereka bahagiannya. Sesungguhnya Allah sentiasa menyaksikan tiap-tiap sesuatu.”
(al-Quran, al-Nisa’ 4:33).
Mujmal
(Nas Umum)
والذين واألق ربونالوالدانت ركممامواليجعلناولكل كلعلى كاناللوإن نصيب همفآتوىمأيمانكمعقدت
شهيداشيء
Al-Quran
Maksudnya:
“Sesungguhnya orang-orang yang beriman dan berhijrah serta berjihad dengan harta benda dan jiwa mereka pada jalan Allah, dan orang-orang (Ansar) yang memberi tempat kediaman dan pertolongan (kepada orang-orang Islam yang berhijrah itu), mereka semuanya menjadi penyokong dan pembela antara satu dengan yang lain.”
(al-Quran, al-Nisa’ 4:33).
Mujmal
(Nas Umum)
فيوأنفسهمبأموالهموجاىدواوىاجرواآمنواالذينإنأولياءب عضهمأول ئكونصرواآوواوالذيناللوسبيل ب عض
Al-Quran
Maksudnya:
“Dan orang-orang yang beriman sesudah itu, kemudian mereka berhijrah dan berjihad bersama-sama kamu, maka adalah mereka daripada golongan kamu. Dalam pada itu, orang-orang yang mempunyai pertalian kerabat, setengahnya lebih berhak atas setengahnya yang lain menurut (hukum) Kitab Allah; Sesungguhnya Allah Maha mengetahui akan tiap-tiap sesuatu.”
(al-Quran, al-Anfal 8:75).
Mujmal
(Nas Umum)
معكموجاىدواوىاجرواب عدمنآمنواوالذينفيبب عضأولىب عضهماألرحاموأولومنكمفأولئك عليمشيءبكلاللوإناللوكتاب
Al-Quran
Maksudnya:
“Orang-orang lelaki ada bahagian pusaka daripada peninggalan ibu bapa dan kerabat, dan orang-orang perempuan pula ada bahagian pusaka dari peninggalan ibu bapa dan kerabat, sama ada sedikit atau banyak daripada harta yang ditinggalkan itu, iaitu bahagian yang telah diwajibkan (dan ditentukan oleh Allah).”
(Al-Quran. al-Nisā’ 4: 7)
Mujmal
(Nas Umum)
وللنساءواألق ربونالوالدانت ركممانصيبللرجالأومنوقلمماواألق ربونالوالدانت ركممانصيب
مفروضانصيباكث ر
Al-Quran
Maksudnya:
“Berikanlah harta pusaka kepada
orang-orang yang berhak, sesudah itu
bakinya adalah untuk waris lelaki yang
lebih utama”.
(Al-Bukhari. Al-Sahih. Kitab al-Farā’id. Bab: man taraka malan faliahlihi. No: 6351).
Mujmal
(Nas Umum)
ألولىف هوبقيفمابأىلهاالفرائضألحقوا
ذكررجل
Hadis
Ayat-ayat Pusaka (i)
Mufassal
(Nas Terperinci)
حظمثلللذكرأوالدكمفياللويوصيكم ماث لثاف لهناث نت ينف وقنساءكنفإناألن ث ي ين
لكلوألب ويوالنصفف لهاواحدةكانتوإنت ركهماواحد لمفإنولدلوكانإنت ركمماالسدسمن لوكانفإنالث لثفألموأب واهوورثوولدلويكنأوبهايوصيوصيةب عدمنالسدسفألموإخوةن فعالكمأق ربأي همتدرونالوأب ناؤكمآباؤكمدين
حكيماعليماكاناللوإناللومنفريضة
Maksudnya:
“Allah perintahkan kamu mengenai (pembahagian pusaka untuk) anak-
anak kamu, iaitu bahagian seorang anak lelaki menyamai bahagian dua
orang anak perempuan. Tetapi jika anak-anak perempuan lebih dari dua
maka bahagian mereka ialah dua pertiga daripada harta yang ditinggalkan,
oleh si mati dan jika anak perempuan itu seorang sahaja, maka
bahagiannya ialah seperdua (separuh) harta itu. Dan bagi ibu bapa si mati,
tiap-tiap seorang daripada keduanya seperenam daripada harta yang
ditinggalkan oleh si mati, jika si mati itu mempunyai anak. Tetapi kalau si
mati tidak mempunyai anak, sedang yang mewarisinya hanyalah kedua ibu
bapanya, maka bahagian ibunya ialah sepertiga. Kalau si mati itu
mempunyai beberapa orang saudara (adik-beradik), maka bahagian ibunya
ialah seperenam. (Pembahagian itu) ialah sesudah diselesaikan wasiat
yang telah diwasiatkan oleh si mati, dan sesudah dibayarkan hutangnya.
Ibu bapa kamu dan anak-anak kamu, kamu tidak mengetahui sesiapa
antara mereka yang lebih dekat serta banyak manfaatnya kepada kamu.
(Pembahagian harta pusaka dan penentuan bahagian masing-masing
seperti yang diterangkan itu ialah) ketetapan daripada Allah.
Sesungguhnya Allah adalah maha mengetahui lagi amat bijaksana.”
(Al-Quran. al-Nisā’ 4: 11).
Ayat-ayat Pusaka (ii)
Mufassal
(Nas Terperinci)
لهنيكنلمإنأزواجكمت ركمانصفولكم وصيةب عدمنت ركنمماالربعف لكمولدلهنكانفإنولد
لكميكنلمإنت ركتممماالربعولهندينأوبهايوصينب عدمنت ركتممماالثمنف لهنولدلكمكانفإنولد
أوكاللةيورثرجلكانوإندينأوبهاتوصونوصيةهماواحدفلكلأختأوأخولوامرأة فإنالسدسمن وصيةب عدمنالث لثفيشركاءف همذلكمنأكث ركانوا
ردينأوبهايوصى عليمواللواللومنوصيةمضار غي حليم
Maksudnya:
“Dan bagimu seperdua daripada harta yang ditinggalkan oleh isteri-isteri
kamu, jika mereka tidak mempunyai anak. Tetapi jika mereka ada mempunyai
anak, maka kamu beroleh seperempat daripada harta yang mereka
tinggalkan, sesudah ditunaikan wasiat yang mereka wasiatkan dan sesudah
dibayarkan hutangnya. Dan bagi mereka (isteri-isteri) pula seperempat
daripada harta yang kamu tinggalkan jika kamu tidak mempunyai anak.
Tetapi kalau kamu ada mempunyai anak, maka bahagian mereka (isteri-isteri
kamu) ialah seperlapan daripada harta yang kamu tinggalkan sesudah
ditunaikan wasiat yang kamu wasiatkan dan sesudah dibayarkan hutang
kamu. Dan jika si mati yang diwarisi itu, lelaki ataupun perempuan yang tidak
meninggalkan anak atau bapa, dan meninggalkan seorang saudara lelaki
(seibu) atau seorang saudara perempuan (seibu), maka bagi tiap-tiap
seorang daripada keduanya ialah seperenam. Kalau pula mereka (saudara-
saudara yang seibu itu) lebih daripada seorang, maka mereka bersekutu
pada sepertiga (dengan mendapat sama banyak lelaki dengan perempuan),
sesudah ditunaikan wasiat yang diwasiatkan (oleh si mati) dan sesudah
dibayarkan hutangnya, wasiat-wasiat yang tersebut hendaknya tidak
mendatangkan mudarat (kepada waris-waris). (Tiap-tiap satu hukum itu)
ialah ketetapan daripada Allah. Dan (ingatlah) Allah amat mengetahui lagi
amat penyabar.”
(Al-Quran. al-Nisā’ 4: 12).
Ayat-ayat Pusaka (iii)
Mufassal
(Nas Terperinci)
ىلكامرؤإنالكاللةفيي فتيكماللوقليست فتونك
لمإنيرث هاوىوت ركمانصفف لهاأختولوولدلوليسوإنت ركمماالث لثانف لهمااث نت ينكان تافإنولدلهايكني ب يناألن ث ي ينحظمثلفللذكرونساءرجاالإخوةكانوا عليمشيءبكلواللوتضلواأنلكماللو
Maksudnya:
“Mereka (orang-orang Islam umatmu) meminta fatwa daripadamu
(wahai Muhammad) mengenai masalah kalalah. Katakanlah: Allah
memberi fatwa kepada kamu dalam perkara kalalah itu, iaitu jika
seseorang mati tidak mempunyai anak dan dia mempunyai seorang
saudara perempuan, maka bagi saudara perempuan itu seperdua
daripada harta yang ditinggalkan (oleh si mati), dan dia pula (saudara
lelaki itu) mewarisi (semua harta) saudara perempuannya jika
saudara perempuannya tidak mempunyai anak. Kalau pula (saudara
perempuannya itu) dua orang, maka keduanya mendapat dua pertiga
daripada harta yang ditinggalkan (oleh si mati). Dan jika sekiranya
mereka (saudara-saudaranya itu) ramai, lelaki dan perempuan, maka
bahagian seorang lelaki menyamai bahagian dua orang perempuan.
Allah menerangkan (hukum ini) kepada kamu, supaya kamu tidak
sesat. Dan (ingatlah) Allah amat mengetahui akan tiap-tiap sesuatu.”
(Al-Quran. al-Nisā’ 4: 176).
Bahagian Pusaka (Fardu)
1/2
1/4
1/8 2/3
1/3
1/6
• Suami • Anak Perempuan • Anak Perempuan kpd Anak Lelaki • Saudara Perempuan Seibu Sebapa • Saudara Perempuan Sebapa
• Suami • Isteri
• Isteri
• Anak Perempuan • Anak Perempuan kpd Anak Lelaki • Saudara Perempuan Seibu Sebapa • Saudara Perempuan Sebapa
• Ibu • Saudara Lelaki dan Perempuan Seibu
*Bapa * Ibu *Datuk * Nenek *Saudara Lelaki atau saudara perempuan seibu * Anak Perempuan kpd Anak Lelaki * Saudara Perempuan Sebapa
Konsep Asas
Waris & Bahagian
Kaedah Agihan
Faraid
Lengkap Agihan selesai
Tidak Ya
• Rukun • Syarat
• Sebab • Penghalang
Waris ashāb al-furūd Waris casabah Waris dhawī al-arhām
al-Radd al-cAwl
al-Hajb al-Ta’sil al-Tashih
Komponen Faraid
Rukun Pusaka
Sebab Pusaka
Halangan Pusaka
Syarat Pusaka
KOMPONEN I: Konsep Asas Pusaka
• Pembunuhan
• Perhambaan
• Perbezaan Agama
• Keturunan
• Perkahwinan
• Wala’
• Islam (Baitulmal)
RUKUN SEBAB SYARAT HALANGAN
• Pewaris
• Waris
• Harta
• Kematian Pewaris
• Waris Hidup
• Hubungan diketahui
• Tiada Halangan Pusaka
Waris yang disepakati
• Ashab al-Furud (Qur’anic heirs)
• ‘Asabah (Residuaries)
Waris yang tidak
disepakati
• Dhawi al-Arham (Distant Kindred Heirs)
Kategori Waris
Pusaka
KOMPONEN II: Waris Pusaka
Waris Pusaka
Ashab al-Furud
أصحابالفروض
waris yang ditetapkan bahagian pusaka mereka menurut al-Quran, al-Sunnah dan ijmak.
‘Asabah
عصبةwaris yang mendapat baki lebihan selepas pembahagian kepada waris Ashab al-Furud
Dhawi al-Arham
ذوياألرحام
waris yang mempunyai hubungan kerabat atau darah dengan simati selain daripada Ashab al-Furud dan ‘Asabah
KOMPONEN II: Waris Pusaka
bapa
ibu
suami
isteri
Co
nto
h:
Pe
ne
ntu
an W
aris
(i)
Si Mati
AF + AS
AF
AF AF
Anak lelaki
Anak perempuan
AS AF + AS
Anak lelaki
Anak perempuan
Co
nto
h:
Pe
ne
ntu
an W
aris
(ii)
Si Mati
Anak lelaki
Anak perempuan
Anak lelaki
Anak perempuan
casabah ashāb al-furūd
+ casabah dhawī al-arhām
ashāb al-furūd
+ casabah
casabah
bapa
ibu
Si Mati
Ibu
Bapa
Ibu Bapa Bapa
Bapa Bapa Bapa
Datuk sah
Datuk sah
Datuk fasid
Datuk fasid Datuk fasid Datuk fasid
Contoh: Penentuan Waris (iii)
Pembahagian Pusaka
1. Pembahagian Melalui Fardu
Ketetapan;
2. Pembahagian Melalui Asabah
Harta Lebihan;
- Mengambil kesemua harta jika mereka waris tunggal,
- Mengambil baki lebihan selepas pembahagian fardu.
- Tiada baki sekiranya dihabisi oleh waris fardu.
One-half One-eight One-quarter
One-sixth One-third Two-thirds
النصف الربع الثمن
السدس الثلث الثلثان
Senarai Waris Yang Layak
Waris Lelaki Waris Perempuan
1. Anak lelaki
2. Anak lelaki kepada anak lelaki (cucu)
3. Bapa
4. Datuk
5. Saudara lelaki seibu sebapa
6. Saudara lelaki sebapa
7. Saudara lelaki seibu
8. Anak saudara lelaki dari seibu sebapa
9. Anak saudara lelaki dari sebapa
10. Bapa saudara seibu sebapa
11. Bapa saudara sebapa
12. Sepupu dari bapa saudara seibu sebapa
13. Sepupu dari bapa saudara sebapa
14. Suami
15. Tuan yang merdekakan hamba
1. Anak perempuan
2. Anak perempuan kepada
anak lelaki (cucu)
3. Ibu
4. Nenek sebelah ibu
5. Nenek sebelah bapa
6. Saudara perempuan seibu
sebapa
7. Saudara perempuan seibu
8. Saudara perempuan sebapa
9. Isteri
10. Perempuan yang
merdekakan hamba
Jika kesemua waris lelaki di atas wujud, maka hanya tiga orang sahaja yang layak:
• bapa, anak lelaki dan suami
Jika kesemua ahli waris perempuan di atas wujud, hanya lima orang sahaja yang layak iaitu:
• anak perempuan, anak perempuan daripada anak lelaki (cucu), ibu, saudara perempuan seibu sebapa dan isteri.
Jika kesemua 25 orang waris masih hidup, maka keutamaan akan diberikan kepada hanya lima orang sahaja:
• bapa, ibu, anak lelaki, anak perempuan dan suami/isteri.
Senarai Waris Yang Layak
Si Mati
Anak lelaki Anak perempuan
Ibu Bapa W
aris
Uta
ma
Pu
saka
Suami
Isteri
WA R I S A S H A B A L - F U R U D
Telah ditetapkan bahagian / pecahan
12 orang waris (8 Perempuan, 4 Lelaki)
Waris paling utama & didahulukan dalam pembahagian pusaka berbanding Waris ‘Asabah dan Dhawi al-Arham
Menerima salah satu bahagian 1/2, 1/4, 1/8, 2/3, 1/3, 1/6 atau 1/3 baki.
Dibahagi kepada tiga golongan: Waris Utama, Waris Gantian, Waris Sisi
ضفرو
بالصحا
أ
• Bapa
• Datuk
• Suami
• Saudara Lelaki seibu
ضفرو
بالصحا
أ
• Ibu
• Nenek
• Isteri
• Anak Perempuan
• Anak Perempuan kpd Anak Lelaki
• Saudara Perempuan Seibu Sebapa
• Saudara Perempuan Sebapa
• Saudara Perempuan Seibu
Anak perempuan
Si mati
Anak lelaki
Bapa
Ibu
Datuk (bapa kpd
bapa)
Nenek (ibu kpd
bapa)
suami
isteri
Saudara lelaki seibu
Anak perempuan
kpd anak lelaki
Saudara perempuan
seibu sebapa
أصحابالفروض(Qur’anic heirs)
1
2
3 4
5
7
8 9 12
Nenek (ibu kpd
ibu)
6
Saudara perempuan
sebapa
10
Saudara perempuan
seibu
11
Utama
• Suami
• Isteri
• Bapa
• Ibu
• Anak Perempuan
Gantian
• Datuk
• Nenek
• Anak Perempuan kpd Anak Lelaki
Sisi
• Saudara Perempuan Seibu Sebapa
• Saudara Perempuan Sebapa
• Saudara Perempuan Seibu
• Saudara Lelaki Seibu
WA R I S A S H A B A L - F U R U D
Bahagian Pusaka (Fardu)
1/2
1/4
1/8 2/3
1/3
1/6
• Suami • Anak Perempuan • Anak Perempuan kpd Anak Lelaki • Saudara Perempuan Seibu Sebapa • Saudara Perempuan Sebapa
• Suami • Isteri
• Isteri
• Anak Perempuan • Anak Perempuan kpd Anak Lelaki • Saudara Perempuan Seibu Sebapa • Saudara Perempuan Sebapa
• Ibu • Saudara Lelaki dan Perempuan Seibu
*Bapa * Ibu *Datuk * Nenek *Saudara Lelaki atau saudara perempuan seibu * Anak Perempuan kpd Anak Lelaki * Saudara Perempuan Sebapa
Waris Bahagian Butiran keadaan
1. Suami 1/2 tiada anak atau cucu daripada anak lelaki
dan ke bawah.
1/4 mempunyai anak atau cucu daripada anak
lelaki dan ke bawah.
2. Isteri 1/4 tiada anak atau cucu daripada anak lelaki
dan ke bawah.
1/8 wujud anak atau cucu daripada anak lelaki
dan ke bawah.
Waris Bahagian Butiran keadaan
3. Bapa 1/6 wujud anak lelaki atau cucu daripada anak
lelaki dan ke bawah.
1/6 dan casabah
wujud anak perempuan atau cucu
perempuan daripada anak lelaki dan ke
bawah. casabah tiada anak dan ke bawah.
4. Ibu 1/6 Ada anak atau cucu daripada anak lelaki si
mati ATAU ada dua atau lebih saudara lelaki
atau perempuan si mati .
1/3 tiada anak atau cucu daripada anak lelaki si
mati ATAU tiada dua atau lebih saudara
lelaki atau perempuan si mati.
1/3 baki Wujud bapa serta suami atau isteri sahaja.
Waris Bahagian Butiran keadaan
5. Datuk sama
seperti
bapa
hanya mendapat bahagian apabila tiada
bapa.
6.
Nenek
1/6 seorang atau lebih jika semuanya sah
iaitu selagi tiada pendinding iaitu dengan
adanya ibu atau bapa sekiranya nenek
sebelah bapa.
Waris Bahagian Butiran keadaan
7. Anak
perempuan
1/2 seorang anak perempuan sahaja
2/3 lebih daripada seorang anak perempuan. casabah bi
al-ghayr
Ada anak lelaki bersama anak perempuan
tersebut.
8. Anak
perempuan
kepada anak
lelaki (cucu)
1/2 seorang, tiada pendinding dan tidak ada
anak lelaki kepada lelaki (cucu lelaki).
2/3 melebihi seorang, tiada pendinding dan
tiada anak lelaki kepada lelaki (cucu lelaki).
1/6 bersama dengan seorang anak perempuan
sahaja. casabah bi
al-ghayr
Wujud anak lelaki kepada anak lelaki.
Terdinding Wujud anak lelaki atau wujud dua orang
atau lebih anak perempuan.
Waris Bahagian Butiran keadaan
9. Saudara
perempuan
seibu
sebapa
1/2 hanya seorang dan tiada saudara lelaki
seibu sebapa ATAU tidak ada keturunan.
2/3 melebihi seorang dan tiada saudara lelaki
seibu sebapa ATAU tidak ada keturunan. casabah bi
al-ghayr
Wujud saudara lelaki seibu sebapa.
casabah
maca al-
ghayr
Wujud keturunan perempuan sama ada
anak perempuan atau anak perempuan
kepada anak lelaki.
Terdinding
daripada
pusaka
Wujud keturunan lelaki sama ada anak
lelaki atau anak lelaki kepada lelaki dan ke
bawah ATAU bapa.
Waris Bahagian Butiran keadaan
10. Saudara
perempuan
sebapa
1/2 seorang sahaja, tiada sesiapa yang mendinding dan
tiada saudara lelaki sebapa dan tiada saudara
perempuan seibu sebapa.
2/3 lebih daripada seorang, tiada sesiapa yang
mendinding dan tiada saudara lelaki sebapa.
1/6 bersama dengan seorang saudara perempuan seibu
sebapa. casabah bi
al-ghayr
Ketika bersama dengan saudara lelaki sebapa.
casabah
maca al-
ghayr
Wujud keturunan perempuan sama ada anak
perempuan atau anak perempuan kepada anak
lelaki.
Terdinding Wujud dua orang atau lebih saudara perempuan
seibu sebapa ATAU ada keturunan lelaki sama ada
anak lelaki atau cucu lelaki, bapa, saudara lelaki
seibu sebapa, seorang saudara perempuan seibu
sebapa yang menjadi casabah maca al-ghayr.
Waris Bahagian Butiran keadaan
11. Saudara
lelaki seibu
1/6 Hanya seorang, tiada bapa, datuk dan
tiada anak atau cucu kepada anak lelaki
ke bawah.
1/3 Bilangan melebihi seorang, tiada bapa,
datuk dan tiada anak atau cucu kepada
anak lelaki ke bawah.
12. Saudara
perempuan
seibu Terdinding
daripada
pusaka
Wujud bapa, datuk dan anak atau cucu
kepada anak lelaki ke bawah.
setiap waris yang tiada kadar bahagian tertentu secara jelas dalam al-Quran atau al-Sunnah.
• 1. Mengambil seluruh harta jika tiada ahli fardu.
• 2. Mengambil baki harta setelah ahli fardu mengambil bahagian masing-masing.
• 3. Tiada bahagian baginya kerana tiada baki harta setelah diambil oleh ahli fardu.
WA R I S ‘ASABAH
Asabah
عصبة
KATEGORI ‘ASABAH
‘Asabah bi al-nafs عصبةبالنفس(residuaries in their own right)
‘Asabah bi al-Ghayr عصبةبالغير(residuaries in another’s right)
‘Asabah ma’a al-Ghayr عصبةمعالغير(residuaries together with another)
Asabah bi al-nafs
عصبةبالنفس
LELAKI SAHAJA
Menurut Keutamaan:
1. Anak Lelaki (ke bawah)
2. Bapa (ke atas)
3. Saudara lelaki seibu sebapa atau saudara lelaki sebapa
4. Bapa saudara kepada bapa
• Waris lelaki yang tiada perantaraan perempuan antara mereka dengan si mati.
LELAKI & PEREMPUAN
Anak Perempuan + Anak Lelaki
Cucu Lelaki + Cucu Perempuan
Saudara Lelaki Seibu Sebapa + Saudara Perempuan Seibu Sebapa
Saudara Lelaki Sebapa + Saudara Perempuan Sebapa
Asabah bi al-Ghayr
عصبةبالغير
• waris perempuan daripada waris ashab al-furud yang menerima baki ketika bersama-sama dengan saudara lelaki setaraf dengan mereka.
PEREMPUAN SAHAJA
Saudara Perempuan Seibu Sebapa; atau
Saudara Perempuan Sebapa
Akan Mewarisi Bersama
Anak Perempuan Sahaja; atau
Anak Perempuan daripada Anak Lelaki
Asabah ma’a al-Ghayr
عصبةمعالغير
• Waris perempuan menjadi asabah dengan sebab adanya waris perempuan lain
i. Catat struktur/ carta keluarga. ii. Kenalpasti waris yang berhak. iii. Masukkan bahagian secara tetap
(fardu). iv. Tentukan penerima / waris secara
casabah. v. Selesaikan pengiraan – bermula
dengan penentuan asal masalah (al-ta’sil).
vi. Masukkan penyelesaian akhir ke dalam struktur/ carta.
Langkah Pengiraan
KOMPONEN III: Kaedah Pembahagian Pusaka
Waris-waris Penyelesaian Faraid
Kadar fardu Saham
Ibu 1/6 2/12
Bapa 1/6 2/12
Suami 1/4 3/12
Anak lelaki casabah 5/12
Saudara lelaki seibu sebapa terdinding
Jumlah (Asal masalah) 12/12
Senaraikan/ catatkan semua waris
1
Saringan waris
2
Masukkan bahagian tetap
(fardu)
3
Tentukan waris ‘asabah
4
Tentukan asal masalah
5
Masukkan penyelesaian akhir
6
Amanah Raya Berhad
(Pusaka ringkas)
• harta alih sahaja < RM 600,000.
Unit Pembahagian Pusaka
(Pusaka kecil)
• harta tak alih (tanah) sahaja atau
• harta tanah beserta dengan harta alih < RM 2 juta, dan
• tidak meninggalkan wasiat di bawah Akta Wasiat 1959 (bagi bukan Islam).
Mahkamah Tinggi
(Pusaka besar)
• harta alih sahaja yang > RM600,000,
• harta tak alih (tanah) sahaja atau beserta harta alih > RM 2 juta, atau
• harta berwasiat (bagi bukan Islam) walaupun nilainya kurang daripada RM 2 juta.
Realiti Pengurusan Faraid di Malaysia
Penentuan status harta sebagai harta pusaka di Malaysia
Wang Simpanan (Akaun bersama)
• Dari sudut perbankan, sesuatu klausa kemandirian tidak memberikan milikan benefisial secara automatik kepada pemegang akaun bersama yang masih hidup.
Harta Penama
• Wang caruman KWSP yang diterima oleh penama dipegang semata-mata atas amanah untuk waris-waris di bawah faraid (Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Agama Islam pada 9 Oktober 1973 dan 19 September 2000).
Pencen Terbitan
• Pencen terbitan tidak termasuk sebahagian harta pusaka si mati (Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia pada 12 September 1988)
Pembayaran Ex-gratia
• Pembayaran ex-gratia kepada orang tanggungan si mati sahaja dan ia tidak dikira sebagai harta pusaka si mati.
• Prinsip pengurusan harta keluarga melalui wasiat dan faraid dalam Islam ialah memberi hak kepada yang berhak.
• Memastikan harta terus subur, kekal dan dinamik dalam tangan ahli keluarga memerlukan ilmu. Kegagalan menguruskan harta secara berkesan boleh menyebabkan harta yang dimiliki menjadi sia-sia, terbengkalai atau tidak dapat dimanfaatkan keluarga.
Kesimpulan
![WEBSITE ILMU FARAID DISERTAI CONTOH KASUS · database. Islamic inheritance jurisprudence resource materials obtained from books "Seri Fiqih Kehidupan [15] : Mawaris". Case search](https://img.dokumen.tips/doc/110x75/606786abcf7e895c61505e14/website-ilmu-faraid-disertai-contoh-kasus-database-islamic-inheritance-jurisprudence.jpg)
