Ikasketa kooperatiboa euskeraz

Psikopedagogia laborategia (2010-2011)

1

TALDEAN IKASTEN IRAKASTEKO IK/KI TALDEAN IKASTEN IRAKASTEKO IK/KI PROGRAMA PROGRAMA («Ikasteko («Ikasteko

kooperatu/Kooperatzen ikasi»)kooperatu/Kooperatzen ikasi»)1. aurkezpena: Oinarrizko kontzeptuak1. aurkezpena: Oinarrizko kontzeptuak

TALDEAN IKASTEN IRAKASTEKO IK/KI TALDEAN IKASTEN IRAKASTEKO IK/KI PROGRAMA PROGRAMA («Ikasteko («Ikasteko

kooperatu/Kooperatzen ikasi»)kooperatu/Kooperatzen ikasi»)1. aurkezpena: Oinarrizko kontzeptuak1. aurkezpena: Oinarrizko kontzeptuak

Lantaldea: Lantaldea: Pere Pujolàs eta José Ramón Lago (koord.), Mila Naranjo, Olga Pedragosa, Pere Pujolàs eta José Ramón Lago (koord.), Mila Naranjo, Olga Pedragosa,

Gemma Riera, Jesús Soldevila, Glòria Olmos, Alba Torner eta Carles Gemma Riera, Jesús Soldevila, Glòria Olmos, Alba Torner eta Carles RodrigoRodrigo

Lantaldea: Lantaldea: Pere Pujolàs eta José Ramón Lago (koord.), Mila Naranjo, Olga Pedragosa, Pere Pujolàs eta José Ramón Lago (koord.), Mila Naranjo, Olga Pedragosa,

Gemma Riera, Jesús Soldevila, Glòria Olmos, Alba Torner eta Carles Gemma Riera, Jesús Soldevila, Glòria Olmos, Alba Torner eta Carles RodrigoRodrigo

PAK proiektua: askotariko hezkuntza-premiak dituzten ikasleak gelan bertan PAK proiektua: askotariko hezkuntza-premiak dituzten ikasleak gelan bertan artatzeko programa didaktiko inklusiboa. Ikerketa ebaluatzailea. Zientzia eta artatzeko programa didaktiko inklusiboa. Ikerketa ebaluatzailea. Zientzia eta

Berrikuntza Ministerioa (Erreferentzia: SEJ2006-01495/EDUC)Berrikuntza Ministerioa (Erreferentzia: SEJ2006-01495/EDUC)

PAK proiektua: askotariko hezkuntza-premiak dituzten ikasleak gelan bertan PAK proiektua: askotariko hezkuntza-premiak dituzten ikasleak gelan bertan artatzeko programa didaktiko inklusiboa. Ikerketa ebaluatzailea. Zientzia eta artatzeko programa didaktiko inklusiboa. Ikerketa ebaluatzailea. Zientzia eta

Berrikuntza Ministerioa (Erreferentzia: SEJ2006-01495/EDUC)Berrikuntza Ministerioa (Erreferentzia: SEJ2006-01495/EDUC)


2

Ikastetxe eta gela inklusibo batek mundu guztia hartzen du barne, ez du inor baztertzen: guztiek dute bertara joateko eskubidea, urritasunak, jatorri kulturala eta beste edozein desberdintasun alde batera utzita, beren ikaskideekin eta beren ikaskideengandik ikasi ahal izateko.

Ikasgela inklusiboak ahalbidetzeko eta bertan elkarren artean oso desberdinak diren ikasleak biltzeko modu bakarra, ikasgela horietan ikasketa modu kooperatiboan egituratzea da.

1

Funtsezko hiru ideia abiapuntu gisa:

www.uvic.cat

Sarrera


3

Kooperatzea laguntzea baino gehiago da: kooperazioaren atzean funtsezko balioak daude; esaterako, elkartasuna eta desberdintasunengatiko errespetua.

Ezin da kooperaziorik egon –gela batean– (hau da, kooperazioaren atzean dauden balioak ezin dira irakatsi), aldez aurretik «desberdinak» zirenak baztertu egin badira, gela ez bada inklusiboa.

2

www.uvic.cat

Sarrera



4

Zenbait komunikazio gaitasun: pentsamenduak, sentimenduak eta gertaerak adieraztea, arrazoitzea eta interpretatzea; besteen ideiak entzutea; kritika konstruktiboak onartzea eta egitea; besteen lekuan jartzea enpatiaz jokatuz; gure iritziekin bat ez datozenak errespetatzea sentikortasunez eta espiritu kritikoz…Zenbait gaitasun sozial: elkarrizketa eta negoziazioa baliatzea gatazkak konpontzeko; taldean lan egitea eta bakoitzak dakiena eskaintzea besteek dakitenari batuta arazo komunak guztien artean konpontzeko...Gaitasun horiek eta beste batzuk nekez praktikatu eta ikasi daitezke ikasleek ez badute elkarrekin lan egiteko aukerarik, taldean, ikasgelaren barruan eta jarraian.

3

www.uvic.cat

Sarrera



5www.uvic.cat

Aniztasuna artatzeko hiru lan ildo

Ikasketaren egituraketa

kooperatiboa (ikasleek elkarri ikasten laguntzea)

Elkarren artean desberdinak diren ikasleak batera artatzea ahalbidetzen duen egitura pedagogiko konplexu

baten hiru zutabeak dira (PAK PROIEKTUA)

Irakaskuntza pertsonalizatua (ikasle bakoitzaren

ezaugarrietara egokiturikoa)

Ikasleen autonomia (ahalik eta modu autonomoenean

ikasten jakin dezatela)

Sarrera


6

IK/KI programa («Ikasteko kooperatu / Kooperatzen ikasi»): Taldean ikasten irakasteko jarduera multzoa.

PAK PROIEKTUA ETA IK/KI programa

PAK proiektua (1): Askotariko hezkuntza-premiak dituzten ikasleak gelan bertan artatzeko programa didaktiko inklusiboa. Ikerketa ebaluatzailea.(Erreferentzia: SEJ2006-01495/EDUC)

PAK proiektua (2): PAK proiektuko hezkuntza-laguntza inklusiboen programaren garapenari eta aholkularitza prozesuari buruzko kasu-azterketa (Erreferentzia: EDU-2010-19140)

www.uvic.cat

Sarrera


7

«Heterogeneotasunaren logika»raEskolan –komunitatearen ingurune heterogeneoetan parte hartzeko– desberdintasunak dituzten pertsonek bertako kide diren guztiekin ahalik eta gehien elkarreragiteko aukera izan behar dute.

«Homogeneotasunaren logika»tikHomogeneotasuna, oro har, helburu positiboa izan ohi da eta, lortu ezin badugu ere, hurbiltzen saiatu behar dugu.

1. «Homogeneotasunaren logika»tik «heterogeneotasunaren logika»ra.

www.uvic.cat

Taldekapen homogeneoak

Ikastetxe eta gela espezifikoak

Taldekapen heterogeneoak

Ikastetxe eta gela inklusiboak


8

Ikastetxe gehienetan ez da aldatu –edo, behintzat, ez da errotik aldatu– jardueraren egitura ikasgela gehienetan; hortaz, ohikoena egitura indibiduala edo lehiakorra da.

Ikasleen taldekapena

1

2. Jardueraren egitura indibidualistatik edo lehiakorretik jardueraren egitura kooperatibora

Gela bateko inklusio mailari buruzko ezaugarri erabakigarriak

Curriculumaren izaera

2

Jardueraren egitura3

Batez erelehenengo bi ezaugarriak

landu dira …

…eta askoz ere gutxiago,ordea, hirugarren

elementua…

www.uvic.cat

Gure helburua jardueraren egituraren gainean lan egitea da


9

Gure ikuspegiaren arabera jardueraren egitura jarduera gauzatzerakoan bata bestearen atzetik gertatzen diren elementuak eta eragiketak dira; horiek elkarren artean konbinatzen ditugun moduaren arabera eta lortu nahi dugun helburuaren arabera, «eragin» jakin bat sortuko dute bertan parte hartzen dutenen artean:

- indibidualismoa

- lehiakortasuna

- edo kooperazioa


www.uvic.cat

Jarduera indibidualistaren egitura

Jarduera lehiakorraren egitura

Jarduera kooperatiboaren egitura


10

Ariketa praktikoa:

Hiru zatitan banaturiko orri batean:

1. Banaka, erantzun galdera honi esaldi bakar batekin: Zer da zuen ustez ikasketa kooperatiboa?

2. Orain, jar zaitezte binaka (saiatu bikote bereko kideak ikastetxe, etapa edo ziklo ezberdinetakoak izaten, edo alor desberdinetakoak), eta banakako bi erantzunetatik sortu erantzun bakarra.

3. Azkenik, elkartu zaitezte bi bikote, eta, biek emandako bi erantzunetatik, zehaztu zer den zuentzat (taldea osatzen duzuen lau pertsonentzat) ikasketa kooperatiboa.

www.uvic.cat


11

Ikasle bakoitzak bakarrik lan egingo du, besteek

egiten dutenari erreparatu gabe

Ikasle bakoitzak bakarrik lan egingo du, beste ikaskideekiko lehian

sartuta

Ikasleek lantalde txikiak osatuko dituzte, elkar

laguntzeko eta animatzeko ikasteko orduan

Harengandik espero dugu irakasleak irakasten duena

ikastea

Irakasleak irakatsitakoa besteek baino gehiago edo

besteek baino lehen ikastea espero dugu

harengandik

Ikasle bakoitzarengandik espero dugu irakasten

diotena ikastea eta bere ikaskideek ere ikas dezaten laguntzea

Lor ezazu helburu hori besteek lortzen duten ala ez aintzat hartu gabe (EZ DAGO helburuen arteko

interdependentziarik)

Lor ezazu helburu hori besteek lortzen EZ badute

bakarrik (helburuen arteko interdependentzia

NEGATIBOA)

Lor ezazu helburu hori besteek ere lortzen BADUTE bakarrik (helburuen arteko interdependentzia

POSITIBOA)

Jarduera indibidualistaren

egitura


egitura



Jarduera kooperatiboaren

egitura


egitura


www.uvic.cat


12


egitura


egitura




egitura


egitura


IRAKASLEEN ETA IKASLEEN ARTEKO ELKARREKINTZA

BAKARKAKO LANA

IRAKASLEEN ETA IKASLEEN ARTEKO ELKARREKINTZA

+IKASLEEN ARTEKO ELKARREKINTZA

BAKARKAKO LANA+

TALDEKO LANA

EGITURAREN FUNTSEZKO EZAUGARRIAK

www.uvic.cat


13

Ikasleen arteko elkarrekintza

Talde-lana

Irakaslearen eta ikaslearen arteko elkarrekintzaBakarkako lana


www.uvic.cat


14

Jardueraren egitura indibidualista duen gela

Jardueraren egitura indibidualista duen gela

Jardueraren egitura lehiakorra duen gela

Jardueraren egitura lehiakorra duen gela

Jardueraren egitura kooperatiboa duen gela

Jardueraren egitura kooperatiboa duen gela

Ikasteko arazoak dituzten ikasleek gelako irakaslearengana edo

laguntzako irakaslearengana jo behar dute. Agian ikaskideren baten

laguntza izan dezakete…

Ikasteko arazoak dituzten ikasleek gelako irakaslearengana edo

laguntzako irakaslearengana jo behar dute. Nekez

izango dute ikaskideen laguntza…

Ikasteko arazoak dituzten ikasleek,

gainera, ikaskideen laguntza dute

Zer gertatzen da ikasteko arazoak dituzten ikasleekin honako gela batean egonez gero??


www.uvic.cat


15

Aldibereko elkarrekintza: Talde bateko ikasle guztiek izan behar dute beren ikuspuntua adierazteko aukera eta «betebeharra» eta besteekin eztabaidatzekoa eta hitz egitekoa akordio batera iritsi arte

Parte-hartze ekitatiboa: Ikasle guztiek izan behar dute jardueran parte hartzeko aukera eta «betebehar» bera

Jardueraren egitura kooperatiboak berekin dakar jarduera edo zeregin bat gauzatzerakoan ikasleek bete beharreko urratsak modu jakin batean antolatzea eta horrekin Spencer Kaganen hitzetan (1999) parte-hartze ekitatiboa eta aldibereko elkarrekintza ahalik eta gehien ziurtatzea.

3. Jardueraren egiturak (kooperatiboak), Spencer Kagan-en arabera

www.uvic.cat


16

+ Alor jakin bateko edukiak = Ikasketa

jarduera

+ Alor jakin bateko edukiak = Ikasteko

(makro)jarduera

Adibidez: 1-2-4 egitura

Jarduera kooperatiboare

n egitura sinplea

Adibidez: Proiektuka lan egitea

Jarduera kooperatiboare

n egitura konplexua (lankidetza

teknika)

4. Jardueraren egitura kooperatibo motak

www.uvic.cat


17

Ikasketa kooperatiboaren helburua ikasle gutxirekin osaturiko taldeak helburu didaktikoekin baliatzea da, jardueraren egituraren bitartez honakoak lortzeko…

...parte-hartze ekitatiboa ahalik eta gehien bermatzea (taldeko kide guztiek parte hartzeko aukera berak izan ditzaten)...

…haien arteko aldibereko elkarrekintzari ahalik eta etekin handiena ateratzea…

…talde bateko kide guztiek eskolako edukiak ikas ditzaten, bakoitzak ahal duen neurrian eta, gainera, taldean lan egiten ikas dezaten.

5. Zeri deitzen diogu ikasketa kooperatiboa?

www.uvic.cat


18

Ikasketa kooperatiboko talde bateko kideek erantzukizun bikoitza dute: • Irakasleak irakasten diena ikastea• Eta taldeko kideek ere ikas dezaten laguntzea.

Eta ikasketa kooperatiboko taldeek helburu bikoitza dute: • Eskolako edukiak ikastea • Eta taldean lan egiten ikastea, eskolako beste eduki bat izango balitz

bezalaxe. Hau da, ikasteko kooperatzea eta kooperatzen ikastea…

Ez da gauza bera, inondik ere, ikasleek noizean behin lantxoren bat «taldean egitea» eta ikasgela gutxi gorabehera modu iraunkorrean «lan taldetan» egituratuta izatea, ikasleek elkarri ikasten laguntzeko eta animatzeko...


www.uvic.cat


19


Nola lortu ikasleek elkarri laguntzea eta elkarren artean kooperatzea?

www.uvic.cat

Nahitaezko eskolaldian ez dirudi egokia denik talde bateko kideen artean laguntza eta kooperazioa bultzatzeko «sariaren egitura» erabiltzea: taldeko kide bakoitzaren kalifikazioa «onerako» eta «txarrerako» taldeko gainerako kideek jasotako kalifikazioaren mende dago.

«Ikasketa kooperatiboa» (eta hari loturiko balioak, esaterako elkartasuna eta desbertintasunekiko errespetua) ikasleek ikasi beharreko beste eduki bat (gaitasun bat) da.

Taldean lan egin behar dute taldean modu kooperatiboan lan egiten ikasi behar dutelako, eskolako gainerako edukiak (gaitasunak) ikasi behar dituzten bezalaxe.

Taldeko gainerako kideek eduki hori ikastea edo ez ez da erabakigarria izango eduki (gaitasun) hori taldeko kide jakin bat ebaluatzeko orduan.


20


Kolaboratzea versus kooperatzea

Kooperatzea eta kolaboratzea ez dira gauza bera.

Kooperazioak elkartasun, elkarrekiko laguntza eta eskuzabaltasun plus bat eransten dio laguntzari eta, ondorioz, hasieran eraginkorragoak izateko elkarri lagundu besterik egiten ez ziotenek, azkenean, lotura afektibo sakonagoak eraikitzen dituzte…

Elkarren ondoan lan egiteak, elkarri laguntzeak eta helburu bera lortzeko (bakoitzak bere ikasketan aurrera egitea) elkar animatzeak elkartasun handiagoa sortzen lagun dezake…

Adibidez:Lehen mailako ekuazioak askatzen dakienak eta apenas batuketak eta kenketak egiten dakienak: elkarrekin lan egin al dezakete?

www.uvic.cat


21


Kolaboratzea versus kooperatzea

Kooperatzeko gaitasun mailak ez dio axola, baina oso garrantzitsua

da lagunak izatea…

Co-operari

Opera –ae = lana, zerbitzua, interesa, laguntza, babesa

«Elkarrekiko interesa erakustea»

«Elkarri laguntzea edo babesa eskaintzea»Kolaboratzeko antzeko

gaitasun maila izan behar da: ez berdina eta ez oso desberdina

ere, antzekoa, eta ez da beharrezkoa lagunak izatea…

Co-laborare

Laboro –is = lana, esfortzua

«Norbaitekin batera lan egitea»

www.uvic.cat


22

60’

AP segmentua = Batez ere irakasleak dira «protagonista»

15’

AA segmentua = Batez ere ikasleak dira «protagonista»

15’

TM segmentua = «Hutsarteen» segmentua

5’ 10’ 15’

6. Klaseko saio baten egitura: jarduera segmentuak

www.uvic.cat


23

AA segmentu motak

Ikasleen jarduera indibidualista

Ikasleen jarduera indibidualista

Ikasleen jarduera lehiakorra

Ikasleen jarduera lehiakorra

Ikasleen jarduera kooperatiboa

Ikasleen jarduera kooperatiboa

Ikasleek bakarka egingo dute lan, bakoitzak bere mahaian, gainerako ikaskideekin lehian sartu gabe.

Ikasleek bakarka egingo dute lan, bakoitzak bere mahaian, gainerako ikaskideekin lehian sartu gabe.

Ikasleek bakarka egingo dute lan eta beraien artean lehian ibiliko dira.

Ikasleek bakarka egingo dute lan eta beraien artean lehian ibiliko dira.

Ikasleen jarduera talde txikitan egingo da eta elkarren arteko laguntza eta kooperazioa izango dira ardatz.

Ikasleen jarduera talde txikitan egingo da eta elkarren arteko laguntza eta kooperazioa izango dira ardatz.

AA segmentua

6. Klaseko saio baten egitura: jarduera segmentuak

www.uvic.cat


24

Ikasgela bateko taldea zenbateraino den «kooperatzailea» jakiteko, lehenengo gauza talde bateko ikasleek zenbat denboraz egiten duten lan taldean jakitea da (AA segmentuen batuketa), baita zenbat denboraz egiten duten lan modu indibidualean ere, lehian aritu gabe (edo AA segmentuen batuketa).

Analisi maila kuantitatiboa1

Taldean lan egitea beharrezko baldintza da, baina ez nahikoa, ikasgela bateko talde bat «kooperatiboa» izango dela bermatzeko.Ez da gauza bera taldean lan egiten emandako denbora kantitatea eta taldeko lan horren kalitatea.

Analisi maila kualitatiboa2

7. Jardueraren egituraren eta klaseko talde baten lanaren azterketa mailak

www.uvic.cat


25

Ikasleek egiten duten talde-lanaren kalitatea.

Kalitate indizea

Taldean lan egiten duten denbora(lankidetzako AA segmentuen ehunekoa)

Talde bat –ikasgelako talde guztiak– zenbateraino diren kooperatiboak adieraziko digu: zer neurritan duen kooperatibitatearen kalitatea; hau da, zer neurritan biltzen dituen taldeak eta ikasgela osoak kooperatiboa dela esateko moduko ezaugarriak.

Lankidetza maila

8. Lankidetza maila eta kalitate indizea

www.uvic.cat


26

Ariketa praktikoa: «Hiru minutuko geldialdia»

1. Lehenagoko talde beretan banatuta. Hiru minutuz, gutxi gorabehera, pentsatu egin nahi dituzuen bi edo hiru galdera (argi geratu ez diren alderdiak, sortutako zalantzak, egin nahi dituzuen oharrak…)

2. Talde bakoitzak ordezkari bat izendatuko du taldearen galdera horiek besteei azaltzeko.

3. Hiru minutuak igaro ostean, talde bakoitzeko ordezkariak, txandaka, galdera bat egingo du eta hizlariak erantzun egingo dio. Galdera bat edo gai bat dagoeneko beste talde batean azaldu bada, ez da berriz planteatuko.

www.uvic.cat


27

IK/KI programa: Gelako ikasketa modu kooperatiboan egituratzeko esku-hartze eremuak

IK/KI programa («Ikasteko kooperatu / Kooperatzen ikasi»): Taldean ikasten irakasteko jarduera multzoa, hiru esku-hartze eremu osagarri jorratzen dituenak:

A esku-hartze eremua:Ikasgelako taldea kohesionatzera, taldean lan egiteko prestatzera, kooperaziorako jarrera hartzera eta pixkanaka ikasketa komunitate txiki bat bilakatzera bideraturiko jarduerak.

B esku-hartze eremua:Taldeko lana irakasteko eta ikasteko erabiltzera bideraturiko jarduerak (taldeko lana baliabide gisa)

C esku-hartze eremua:Taldean lan egiten irakastera bideraturiko jarduerak (taldeko lana eduki gisa)

www.uvic.cat


28

1. Taldearen kohesioa A) esku-hartze eremua

Taldeko dinamikak, estrategiak eta jarduerak:• Erabakiak hartzeko unean adostasuna bultzatzeko• Ikasleen arteko harremana eta haiek elkar ezagutzea bultzatzeko• Ikasleek urritasuna duen kideren baten inklusioan parte har dezaten errazteko eta elkar ezagutzea bultzatzeko• Taldeko lanaren garrantzia eta eraginkortasuna erakusteko• Ikasleak modu kooperatiboan lan egiteko prestatzeko eta sentsibilizatzeko

3. Taldeko lana irakatsi beharreko eduki gisa: taldean lan egiten ikastea (C esku-hartze eremua)

Taldeen barneko antolaketa bultzatzeko baliabide didaktikoak (taldearen koadernoa eta taldearen planak) eta taldean lan egiten irakasteko.

2. Taldeko lana irakasteko baliabide gisa: taldeko lana txertatzea eta bultzatzea (B esku-hartze eremua)

Lankidetza (jardueraren) egitura sinpleakLankidetza (jardueraren) egitura konplexuak (= Kooperazio teknikak)

IK/KI programaren edukiak

www.uvic.cat

Documents

Ikasketa kooperatiboa euskeraz