“Ik drink om te vergeten…” Over psychodiagnostiek, structuur en

persoonlijkheid.

Prof. Dr. S. Vanheule,

Vakgroepvoorzitter Psychoanalyse en raadplegingspsychologie. UGENT.

Berlinde de Bruyckere

Berlinde de Bruyckere

Een model inzake identiteit

- Nietzsche: “de mens is een ziek dier”

- Basis = drift ≠ instinct arousal

- Driftmatigheid is niet puur instinctief en biologisch geregeld: geen kwestie van bronstijden

a

-Driftmatigheid wordt getriggerd door zijnsvragen:- De positie ten aanzien van de eigen

lichamelijke seksuering als man/vrouw- De positie in de partnerverhouding:

confrontatie met liefde en seksualiteit- De verhouding in generaties: verhouding

met de (stief-)ouders, verhouding met de (stief-)kinderen / voorouders

- De houding ten aanzien van het leven in het licht van de doodDaar lig je wakker van

-Zijnsvragen ‘verdelen’ het subject

-Identificatie antwoorden

-Antwoorden gezin & (sub-)cultuur

-Antwoorden wisselen in het leven, maar blijven als geheugenspoor = verdeeldheid

-Het ‘ik’ verandert van gedacht, maar de gedachten blijven

- Subjectwording kom op de plaats van driftmatigheid, maar lost deze nooit volledig op onbehagen

Identiteit = interpersoonlijk

• We richten ons met ons onbehagen naar de Ander / de ander adresseert ons onbehagen

• Affectregulering via hechting: beeld – band

Lorenz

• Affectregulering via spreken Harlow

– blablabla

– Betekenisvol

• Spreken = proces van verinnerlijking

– Ander = spiegel van woorden, narratieven, redeneringen

– Ik krijgt vorm via spiegeling

– Gedachten zijn primair extern, dialogisch van aard

– Taal ouders identiteit kind

Hindernissen…

- Accidenteel:

- Trauma (zelf, ander)

- Ontworteling

- Life events Watson

- Onbeschikbare Ander

- Interne limieten temperament; ‘keuze’

- Structureel:

- ‘Savoir faire’; lichaamspraktijken gebruiken

( - (I + S)) = R

( - ) = R

Berlinde de Bruyckere

Berlinde de Bruyckere

Verslaving structureel

• Trainspotting - John HodgeChoose Life. Choose a job. Choose a career. Choose a family. Choose a fucking big television, choose washing machines, cars, compact disc players and electrical tin openers. Choosegood health, low cholesterol, and dental insurance. Choosefixed interest mortage repayments. Choose a starter home. Choose your friends. Choose leisurewear and matching luggage. Choose a three-piece suite on hire purchase in a range of fucking fabrics. Choose DIY and wondering who the fuck you are on a Sunday morning. Choose sitting on thatcouch watching mind-numbing, spirit-crushing game shows, stuffing fucking junk food into your mouth. Choose rotting away at the end of it all, pishing your last in a miserable home, nothing more than an embarrassment to the selfish, fuckedup brats you spawned to replace yourself. Choose your future. Choose life.I chose not to choose life,I chose something else

• Keuzemomenten zijnsvragen

subjectiviteit aanpakken spreken

subjectiviteit dichtgooien gebruiken

• Keuzemomenten: gebruiken en/of spreken

Drinken om te vergeten?

Psychotherapie en verslaving

• Basisvraag: welk statuut heeft de verslaving?

– Gebruiken om te vergeten? verdoving

– Gebruiken om te verzachten?

• Vraag naar basisstructuur: Neurose versus psychose

– Neurose: verslaving halte in articulatieproces

• Te pijnlijk: Ander vermeden / Geen Ander beschikbaar

• Interventie: detoxicatie + psychotherapeutisch proces van spiegeling en verwoording op gang brengen

• Ambulant / TG

– Psychose: verslaving als dempen van zinloos gat

• Articulatie zelf mislukt

• Bedreiging van subjectiviteitservaring gebruik als kortsluiting

• Interventie:

– Detoxicatie of gecontroleerd gebruik: welke functie? Automedicatie?

– Ondersteunend in omgang met subjectiviteitsvragen: geen ‘gedeelde’ taal = psychotische taal

– Articulatie ondersteunen via constructie ‘gedeelde’ taal en/of andere creatieve expressie

• Trans-structureel:

– Bijzondere aandacht voor subjectiviteitsvragen en omgang met kantelpunten in leven

– Stabiliserende en destabiliserende functie van gebruik steeds afwegen