logistika

kvalitet P1

proizvod 1

PODSISTEMI LOGISTIKE

Prof.dr Slobodan Ze čević, dipl.inž.kabinet 338

Konsultacije: ponedeljak 13h

PODSISTEMI LOGISTIKE

� REALIZACIJA PORUDŽBINE

� SKLADIŠTENJE

� ZALIHE

� PAKOVANJE

� TRANSPORT

Sistem poručivanja

� Poručivanje je informacioni tok u logističkim sistemima.

� Porudžbenica je izvor informacija i inicijator svih ostalih pravovremenihaktivnosti.

� U distributivnoj logistici realizacijaporudžbine podrazumevapreuzimanje, obradu i kontroluporudžbenice od momentaizdavanja zahteva poručivanja odstrane klijenta do preuzimanjadokumenata o isporučenoj pošiljci i dostave računa klijentu.

P O R U DŽ B E N I C A

BROJ PORUDŽBENICE, DATUM PORUČIVANJA

ADRESA KLIJENTA I BROJ KLIJENTA

BRANŠA KLIJENTA, MESTO NA TRŽIŠTU

OBLAST PRODAJE I KUPOVINE

OPIS ARTIKLA I BROJ NUMERACIJA

KOLI ČINA ARTIKLA I BRUTO CENA

USLOVI PRODAJE, RABAT

TRANSPORTNA SREDSTVA ZA OBRAČUN UČEŠĆA TROŠKOVA ISPORUKE

TERMIN ISPORUKE

Putevi informacija poru čivanja u realizacijiporudžbina

DOSTAVA

PRIPREMA

POSTAVKA

OBJEDINJAVANJE

OTPREMA

FAKTURISANJE

ZALIHE SKLADIŠTENJE TRANSPORT

- ISPORUKA - PRIHVAT

- OBRADA

- PROSLEðIVANJE

- KOMISIONIRANJE, PAKOVANJE

- PROSLEðIVANJE

pismo, teleks, telefaks, telefon, modemska veza, internet

Logisti čki centar trgova čke kompanije“Billa”

3

n

2

SUPERMARKET 1

KASA

3

n

2 DOBAVLJA Č 1

LC – BILLA

SKLADIŠTE

L O G I S T I Č K I C E N T A R

TRANSPORT

TRANSPORT

OPTIMIZACIJA TRANSPORTA

Z A L I H E

PAKOVANJE I UTOVAR U SKLADU SA ZAHTEVIMA

ISPORUKE

stanje zaliha u priručnim

skladištima supermarketa

Karakteristike logisti čkog centrakompanije “Billa”

� opslužuje 1 200 filijala� jednovremeno opsluživanje 96 zahteva filijala� dnevni kapacitet isporuke 250 000 paketnih jedinica� oko 6 000 artikala� visokoregalsko skladište, dužine 90 m, visine 32 m� kapacitet skladišta 22 500 paletnih mesta� skladište opslužuje 10 visokoregalskih slagača,

kapaciteta 5 000 paleta dnevno� u centar dnevno ulazi 3 000 paleta (200–400 vozila)� godišnji promet centra je oko 4 milijarde $� investicije u centar su bile 100 miliona $, a ostvaruje

uštede od 10 miliona $ godišnje

ZaliheZalihe , , mestomesto nastankanastanka i i vremenskivremenski aspektaspekt

TR

GO

VAČ

KO

IND

US

TR

IJS

KA

PR

ED

UZ

EĆ

A

NABAVNO SKLADIŠTE

DISTRIBUTIVNO SKLADIŠTE

PROIZVODNO SKLADIŠTE

ME\USKLADIŠTE

SKLADIŠTE ZA RECIKLIRANU

ROBU

POTROŠAČKO SKLADIŠTE

NABAVNO - DISTRIBUTIVNO

SKLADIŠTE

NABAVNO - DISTRIBUTIVNO

SKLADIŠTE TRGOVINE NA

VELIKO

NABAVNO - DISTRIBUTIVNO

SKLADIŠTE TRGOVINE NA

MALO

TRGOVAČKA PREDUZEĆA DOMAĆINSTVO

INDUSTRIJSKA PREDUZEĆA

LOG

IST

IČK

A P

RE

DU

ZEĆ

A

ZaliheZalihe , , mestomesto nastankanastanka i i vremenskivremenski aspektaspekt

� koja roba treba da se skladišti,� koliko pojedine robe treba da se skladišti,� koliko puta treba popunjavati zalihe,� kada treba objedinjavati – poručivati robu.

Osnovna pitanja vezana za zalihe su:

zalihe

vreme ponovne nabavke

ukupneprose čnezalihe Q/2

potrošnja

srednjeskladišnezalihe

sigurnosne zalihe

nivopotrošnje

vremeporu čivanja

kolišina poru čivanja Q

ABC ABC analianali zaza

učešće po nekom kriterijumu (%)

broj artikala,

proizvoda

20

40

60

100

75

92

20 40 60 80 100

AB

CD

0

ABCD politikaABCD politika

A – skladišti se u svim skladištimaB – skladišti se u regionalnim skladištimaC – skladišti se u centralnim fabričkim skladištimaD – uopšte nije na zalihama, proizvodi se i isporučuje po porudžbini

proizvodi grupe C

proizvodi grupe B

proizvodi grupe A

centralno fabričko skladište

regionalna skladišta

skladišta za isporuku

klijenti gurani tok

vučeni tok

A

B

C D

proizvodi grupe D se proizvode samo na zahtev

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

artikal

promet ($)

A

BC

56%

34%

10%

05000

100001500020000250003000035000

0 3 2 6 1 5 7 9 8 10 4

artikal

broj paletnih mesta

X

YZ

74%

20%6%

ABC analiza

XYZ analiza

A B CX 2 1

Y 3 5, 6

Z 4, 7 8, 9, 10

A B CX 0.322 0.107

Y 0.493 0.057

Z 0.013 0.008

ABC ABC –– XYZ XYZ analianali zaza

Sigurnosne zalihe u funkciji sabiranjazahteva u vremenu i prostoru

2

2

2

)(

2

1)( σ

µ

πσ

−−

=x

exf

METODE ZA DIMENZIONISANJE ZALIHA

DETERMINISTIČKE STOHASTIČKE SUBJEKTIVNE OCENE

ANALITIČKIPOSTUPAK

SINTETIČKIPOSTUPAK

ANALITIČKEOCENE

INTUITIVNEOCENE

1σ 2σ 3σ-1σ-2σ-3σ

50%

84,13%

97,72%

99,87%

Sigurnosne zalihe u funkciji sabiranjazahteva u vremenu i prostoru

faktor sigurnosti

k

spremnost za isporuku

1

2

97,72% 100% 84,13% 50%

S = k × σ S – sigurnosne zalihek – faktor sigurnostiσ - standardno odstupanje raspodele prognozirane greške

Sabiranjem slučajnih dogañaja u vremenu i prostoru dobija se slučajna promenjiva ilislučajna pojava sa manjim stepenomodstupanja.

1423

22

21 ≈++= σσσkS

k=2

σ1=3 S1= k × σ1 = 6σ2=4 S2= k × σ2 = 8σ3=5 S3= k × σ3 = 10

S’= S1+ S2+ S3= 6+8+10 = 24

Skladišta - namena, procesi i podsistemi

Skladišta su čvorovi u logističkoj mreži u kojima se roba zadržava i priprema za otpremu ka drugoj destinaciji u mreži.

VRSTA SKLADIŠTA ZNAČAJNE FUNKCIJE LOKACIJA VRSTA ROBE

skladišta zaliha

veliki skladišni kapaciteti

proizvodno orjentisana

materijali, sezonski, polufabrikati, fabrikati

pretovarna prolazna skladišta

veliki pretovarni kapaciteti

transportno orjentisana

materijali, poluproizvodi, proizvodi, trgovačka roba

distributivna skladišta

• dostavna skladišta

orjentisana ka

nabavci materijali, trgovačka roba

• skladišta za isporuku

velika koncentracija

logističkih funkcija

sabiranja i distribucije

orjentisana ka

tržištu materijali, trgovačka roba

S P S

S

S

S

S

Skladišta - namena, procesi i podsistemi

Ureñenje, oblikovanje, dimenzionisanje skladišnog sistema zavisi od velikogbroja faktora: od vrste robe koja se skladišti, njenog pojavnog oblika(agregatnog stanja – gas, tečnost, komadno, rasuto, upakovano….), uloge i mesta skladišta u sistemu, itd.

Roba u skladištu može biti odložena na:•· odreñeno mesto,•· više mesta uz glavne saobraćajnice,•· odreñeno mesto u okviru jedne oblasti,•· potpuno slobodno rasporeñena

Skladišni objekti mogu biti:· otvorena skladišta,· zatvorena podna skladišta visine do 7 m,· visokoregalska skladišta visine od 12 m do 45 m,· etažna skladišta,· prenosivi vazdušni skladišni objekti,· bunkeri, silosi, tankovi….

Skladišta - namena, procesi i podsistemi

SPOLJNI TRANSPORT

S K L A D I Š T E

ULAZ ROBE

SKLADIŠNA ZONA

KOMISIONA ZONA

PAKOVANJE

IZLAZ ROBE

U P R A V A

S K L A D I Š T A

UNUTRAŠNJI TRANSPORT

procesi kretanja

SPOLJNI TRANSPORT

Broj i lokacija skladišta za isporuku

Opredeljenje za broj i lokaciju skladišta za isporuku odreñuju:

� troškovni aspekt, � servisni aspekt isporuke, vreme, pouzdanost� kada treba objedinjavati – poručivati robu.

Lokacijski problemi kod skladišta mogu se posmatrati sa makro i mikro aspekta :

� makro aspekt – gde u odnosu na jednu površinu, oblast, u koji grad� mikro aspekt – gde tačno u gradu

Broj i lokacija skladišta za isporuku

A

nacionalni prostor

B grad

makro aspekt lokacije skladišta

skladište za isporuku

mikro aspekt lokacije skladišta

Broj i lokacija skladišta za isporuku

Izbor lokacije skladišta za isporuku zavisi od:

� servisa isporuke - vreme isporuke, tačnost isporuke, spremnost za isporuku, obuhvatnost isporuke i dr.,

� vrsta zona opsluživanja – ograničenja političko-privrednim i geografskim odrednicama,

� razvojnih mogućnosti i potreba u budućnosti,� saobraćajne povezanosti,� transportno-skladišnih troškova, � radne snage – kakve su mogućnosti ponude različite

radne snage.

Troškovi transporta u funkciji rastojanja i direktne i indirektne isporuke

fabrika skladište za

isporuku

klijenti

Troškovi transporta u funkciji rastojanja i direktne i indirektne isporuke

troškovi

po jedinici

robe

rastojanje fabri čko skladište

skladište za isporuku

A A’

B

T1

T2

oblast tržišta koju pokriva skladište za isporuku

II III

I transportni troškovi od fabrike do skladišta za isporuku (kolski transport)

transportni troškovi od fabrike do klijenta (denčane pošiljke)

T1 – dopunski troškovi skladišta za isporuku zbog pre tovarnih operacija

T2 – transportni troškovi od skladišta za isporuku do klijenta

Funkcije pakovanja

FUNKCIJE

PAKOVANJA

PROIZVODNJA MARKETING UPOTREBLJIVOST LOGISTIKA

zaštitna skladišna transportna manipulativna informativna

Zadaci pakovanja

� održavanje temperature,� vazdušna izolacija,� zaštita od korozije, prašine, hemijskih uticaja,� zadržavanje količine i forme,� otpornost na udare, pritisak, trenje,� mogućnost zahvatanja viljuškarom, manipulisanje, ukrupnjavanje,� pogodnost za automatizaciju,� pogodnost za iskorišćenje površine i prostora,� ekonomičnost,� primenjivost,� pogodnost za informaciono obeležavanje, brzu identifikaciju i

reprezentativnost,� pogodno za otvaranje i ponovno zatvaranje,� ponovna primenjivost,� ekološki ispravna,� povoljna za reciklažu,� higijenski ispravna.

Zadaci pakovanja

POJEDINAČNO PAKOVANJE

ZBIRNO PAKOVANJE

OTPREMNO TRANSPORTNO PAKOVANJE

ZAKON

EKOLOGIJA

PROIZVODNJA KORISNIK

EKONOMIJA

MARKETING

LOGISTIKA

Logisti čka jedinica

proizvod komercijalno pakovanje

paket paleta kontejner transportno sredstvo

Logistička jedinica mora da:

� omogući objedinjavanje i ukrupnjavanje robe u veće jedinice,

� ima standardnu formu i dimenzije,� omogući i olakša primenu sredstava za manevrisanje,� olakša slaganje,� podrži neprekidnost u transportnom lancu od isporučioca

do primaoca

Logisti čka jedinica

LOGISTIČKA JEDINICA

KONTEJNER SKLOPIVI SANDUK

PALETA PAKOVANA JEDINICA

PAKOVANJE

VELIKI KONTENER

MALI KONTENER

BOKS PALETA

RAVNA PALETA

PALETA SA NADGRADNJOM

1961 godine osnovan je Evropski paletni pool na kom je definisana EURO paleta koja ide u razmenu, a čije su dimenzije 800 × 1200mm. Paleteimaju i druge dimenzije: 1000 × 1200mm (hemijska industrija) i 800 ×1000mm (industrija pića).

Visinu logističke jedinice treba standardizovati zbog optimalnog korišćenjaprostora. Za industriju životnih namernica preporuke su da visina bude105 cm ili 160 – 195 cm.

Transportni lanac i kriterijumi za ocenupogodnosti pojedinih vidova transporta

T R A N S P O R T

BEZ PROMENE TRANSPORTNOG SREDSTVA

direktan prevoz

SA PROMENOM TRANSPORTNOG SREDSTVA prekinuti, kombinovani prevoz

BEZ PROMENE TRANSPORTNOG SUDA

kombinovani transport

SA PROMENE TRANSPORTNOG SUDA

KONTEJNERI - veliki - srednji - mali

vozilo–vozilo hucke–pack

Roll on–Roll off rečno-pomorski (LASH)

bimodalni drumsko-železnički tr.

� intermodalni transport � multimodalni transport � bimodalni transport � integralni transport � kombinovani transport � Hucke pack � Piggy – back � LASH sistem � FIDER sistem

� BACAT sistem � SAEBEE sistem � RO–RO (Roll on – Roll off) � LO–LO (Lift on – Lift off) � SEMI RAIL � ROAD RAIL � KONT REIL � RO–LA – pokretne autostrade � Swim on–Swim off - plivajuće autostrade

P O J M O V I:

Ocena pogodnosti pojedinih vidovatransporta

KRITERIJUMI: � VREME TRANSPORTA � TAČNOST TRANSPORTA

(poštovanje termina isporuke) � TROŠKOVI TRANSPORTA � POKRIVENOST PODRUČJA

MREŽOM � POUZDANOST TRANSPORTA � PRAĆENJE POŠILJKE � FLEKSIBILNOST TRANSPORTA

OCENA POGODNOSTI

DRUMSKI TRANSPORT

ŽELEZNIČKI TRANSPORT

VODNI TRANSPORT

VAZDUŠNI TRANSPORT

CEVNI TRANSPORT

KOMBINOVANI TRANSPORT

Ocena pogodnosti pojedinih vidovatransporta

PRIVREDNI SISTEM DRUŠTVENI SISTEM

S A O B R A Ć A J N I S I S T E M

PREVOZ PUTNIKA PREVOZ TERETA PRENOS INFORMACIJA

KOPNENI SAOBRAĆAJ VAZDUŠNI SAOBRAĆAJ VODNI SAOBRAĆAJ

DRUMSKI TERETNI

ŽELEZNIČKI TERETNI

CEVNI TRANSPORT

VAZDUŠNI TERETNI

REČNI TERETNI

POMORSKI TERETNI

� transport javnim saobraćajnicama � transport internim

saobraćajnicama - industrijske zone - lučke zone - robno tran. zone - slobodne zone - turističke zone � daljinski transport � loko transport

� kolski prevoz � denčani prevoz � ekspresni denčani

prevoz � kombinovani

saobraćaj � službene pošiljke

� sirovine � polufabrikati � gotovi proizvodi � razna agregatna

stanja (pneumatska pošta, gasovodi, naftovodi…)

� motorno pokretanje � tegljenje � potiskivanje

� liniski saobraćaj � slobodne plovidbe � priobalski

saobraćaj

Meñuzavisnost i konflikti ciljeva u logisti čkimpodsistemima

TRANSPORT ZALIHE

POVEĆANJE TROŠKOVA NA DRUGOM PODRUČJU

SMANJENJE TROŠKOVA NA JEDNOM PODRUČJU

PAKOVANJE ŠTETA U

TRANSPORTU

REALIZACIJA PORUDŽBINE

TRANSPORT

NABAVKA ZALIHE

SERVIS KLIJENATA

SKLADIŠTA ZA ISPOMOĆ

ZALIHE PROIZVODNJA

UTIČE NA

Konflikt izmeñu organizacionih celina preduze ća

NABAVNA SLUŽBA

TRANSPORT

SKLADIŠTE UNUTRAŠNJI TRANSPORT

PROIZVODNJA KOMERCIJALNA SLUŽBA

UPRAVA FINANSIJSKA SLUŽBA

ORGANIZACIONE CELINE PREDUZE ĆA

U klasi čnom sistemu preduze ća organizacione celinečesto su nepovezane i imaju razli čite ciljeve i interese.

Konflikt izmeñu organizacionih celina preduze ća

PODRUČJE NABAVKE

- teži da što veće količine robe dopremi u jednoj porudžbini, jer su tada troškovi transporta po jedinici robe najmanji

PODRUČJE PROIZVODNJE

- teži da u jednoj seriji proizvede što više proizvoda, jer su tada troškovi proizvodnje po jedinici proizvoda najmanji

PODRUČJE PRODAJE

- teži da bude što bliže klijentu, da se njegovi zahtevi što pre realizuju, a ovim se povećava broj skladišta za isporuku

PODRUČJE TRANSPORTA

- teži da ima što veće količine robe za prevoz u jednom pravcu, a to znači čekanje robe, nakupljanje, zastoji u distribuciji

FINANSIJSKO ODELJENJE - teži da ima što manje zaliha, a samim tim i skladišta

UPRAVA PREDUZEĆA

- teži da ukupni troškovi preduzeća budu što manji, a kvalitet proizvodnje i logistike što veći

DEO II – PODSISTEMI LOGISTIKE

� Šta obuhvata sistem poručivanja?� Zalihe, mesto nastanka i vremenski aspekt� ABC analiza i ABCD politika selekcije zaliha� Sigurnosne zalihe u funkciji sabiranja zahteva u vremenu

i prostoru� Skladišta, osnovna namena, procesi i podsistemi� Od čega zavisi broj i lokacija skladišta za isporuku?

Troškovi transporta u funkciji rastojanja i direktne i indirektne isporuke; Funkcija i osnovni zadaci pakovanja

� Logistička jedinica� Transportni lanac i kriterijumi za ocenu pogodnosti

pojedinih vidova transporta� Meñuzavisnost i konflikti ciljeva u logističkim

podsistemima

Pitanja: