ID Ereduak 1-3 - Eusko Jaurlaritza - Euskadi.eus · —Kafe piska bat (2) ... trol maila handiagoa izaten laguntzen digu. Hortaz, gure haur eta gaztetxoen hazkuntza emozional egokia

PROBA IDATZIA

AZTERKETAEREDUAK

PROBA IDATZIA

AZTERKETA EREDUAK

EGAren Proba Idatzia zelakoa den erakusteko, hiru eredubildu dira hurrengo orrialdeetan.

Ariketa ia guztiak (testuak, galderak, esaldiak) erabilitakoakdira, hots, proba batzuetan agertu diren ariketak dira,benetakoak, eta ereduotan nahasian eskaintzen dira.

Proba Idatzia osatzen duten bi atalak bata bestearen atzeanjarri dira, baita 2. atala egiteko behar diren orri solteak ere,proba bere osotasunean erakustearren.

1. atalari, amaieran, erantzun-orria gehitu zaio, erantzunakhorrelako orri batean markatu behar baitira azterketaegunean. Eta orri horren ifrentzuan ariketen erantzunak bildudira, baita Esaldiak berridatzi ariketarenak ere.

Proba Idatzia zelakoa den jakin nahi duten kandidatuentzatbaliagarriak izango direlakoan eskaintzen ditugu.

2010, abendua

EGAAzterketa Batzorde Ofizialeko Zuzendaritza

Izena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Deiturak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

UlermenaELKARRIZKETA TESTUALEXIKOAIRAKURMENA

1

Azterketaeredua-1APROBA IDATZIA | LEHENENGO ATALA

CC11

2.atala

110min

IRITZI ARTIKULUA 1010

40 min

IDAZKIA 10 30 min

ESALDIAK BERRIDAZTEA 10 – 25 min

Egindakoa gainbegiratzeko 15 min

ELKARRIZKETA TESTUA 5 – 10 min

LEXIKOA 5 – 10 min

IRAKURMENA 10 – 40 min

Erantzun-orria betetzeko 5 min

PROBA IDATZIA Puntuazioagehienez

Puntuazioagutxienez

Proposaturikodenbora

1.atala

65min

• LEHENENGO ATAL HAU egiteko denbora: ordubete eta bost minutu.

• Barruan erantzun-orria daukazu. Orri hori zuzenduko da irakurgailu optiko bidez.(Erantzun-orria bete tzea rekin era horretako zuzenketari berariazko onespena ematen diozu)

• Erantzun okerrengatik ez da punturik kentzen.

• Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:

• 2 •

Morto Vivace1 A oihuka ekin zuen

B nagiak atera zituen C barrez lehertzen hasi zen

2 A baietz ekartzen didazula!B ekartzen didazu, moñoña hori?C ekarriko didazu, laztana?

3 A galtzontzilo hutsean ibilizB galtzontziloetan joandaC ipurdiarekin airean

4 A Nola litzateke ezkondu izanaB Zelan ahal nintzen ezkonduC Zergatik ezkondu ote nintzen

5 A Izan baitzen mauka izugarriaB Kristoren pagotxa izan zelako C Bai izan zela txumatxa

6 A ezgauza hutsa!B kaka bat!C hara nondik!

7 A inon direnak eta biB txintik atera gabeC pikutara joan zaitezkeela

8 A larrutik ordainduta B eramaten naizC moldatuko naiz

9 A Hain zuzen ere, gaur igandea dela!

B Zeren eta gaur igandea izanik!C Gaur igandea da!

10 A Zu bai zarela inozoa B Nahi bestetan esanC Kopeta behar da gero

orputza jiratu eta azal zuriko andre lodi batekin

egin zuen topo. Erdi etzanda zegoen ohearen beste

erdian, bata arrosaz jantzita; erruloak zituen bu-

ruan, manikura egin berria, eta biboteko ileak

kentzen ari zen pintzekin, ispilu txiki baten laguntzaz.

—Joder! –murmurikatu zuen inspektoreak– ahoz gora

etzateaz batera–. Egunero ikuspegi berberarekin esnatu

behar.

—Merezi duzuna baino hobea da ikusten duzuna.

—Zer ordu da?

—Ez daukat erlojurik.

Esnatu berriak oheburuaren kontra ezarri zuen bizkarra

eta ■■(1)■■, orro eginez.

—Kafe piska bat ■■(2)■■.

—Prestatu egin behar da eta nik ezin dut, atzazalak

guztiz lehortu arte.

Perrot purrustaka jaiki zen ohetik, ■■(3)■■ korridoreluzetik, soberako haragiak dardarka.

—■■(4)■■ behi alfer batekin? –murmurikatu zuen.

—■■(5)■■ zure moduko gorila batentzat familiaoneko andre zuri bat topa tzea.

—Eta izorra geratu zinelako lehenengo txortaldian

–zaunka egin zuen gizonak.

—Ederra harrapatu nuen, bai, ■■(6)■■.

Andreak ohetik batere mugitu gabe ziharduen berbe-

tan, biboteko ileak kendu bitartean.

—Askotan esan dizut –bota zion emazteak–, ■■(7)■■

zure diru guztiarekin. Ederto ■■(8)■■ ni bakarrik.

Orduan, hozkailu gainean zegoen sakelakoari

erreparatu zion. Birao bat bota zuen esku artean har-

tzean eta sukaldeko atea ireki zuen ostera ere:

—Berriz amatatu didazu telefonoa!

—■■(9)■■.

—Eta zer! Nik ez daukat jaiegunik, zorionez. Zenbat

aldiz esan behar dizut nire telefonoa bakean uzteko?

—■■(10)■■, ze berdin-berdin amatatuko dut. Bestela

ez dago bakerik zoro-etxe honetan.

Jon ArretxeMorto Vivace. Elkar, 2007

(Moldatua)

Testua osatzeko, aukeratu hutsuneetan zer jarri.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

ELKARRIZKETA TESTUA | Eredua-1 |

G

• 3 •

aur arte ez nintzen ohartu (11), hazi (bihi,bikor, muin, niniku) hitza eta hazi (han-ditu, ondu, indartu) aditza, umaldi berekosenide bixkiak dituela euskarak. Bai usteederra, hazitzen dena bakarrik atzera (12)

hazi bihur litekeela uste izate hori! Edo alderan-tziz: hazia bere baitan (13) daramana baizik (14)ezin dela hazi, ezin dela handitu, ezin dela ondu,ezin dela edertu uste izate hori! Ustea edo egia,enpirikoa?... Ez al da hori Nietzscheren “taiga-beko itzulera” sonatua (15) baino puskaz ohar-men finagoa?...

Bai, hazi egiten dira munduko sorkari gu-ziak, baita sentimenduak eta ametsak ere, handituahalean atzera beren haziraino biribil tzeko, tti-

kitzeko; umotu (16) eta edertu ahalean beren mui-nera bildu, berriz atzera niniku, bihi eta hazibihurtzeko. Ez al da ederra, euskarak jaso duenmetafora zahar hori? Beste hizkuntza klasikoetanematen ote da paradoxa eder horrenik? Merezikoluke aztertzea.

Niri, bat-bateko ideia single honek, behiala(17) Marginalia inarrosle (18) hartako 106. kaleanJosebari aditu (19)nizkion burutapen (20) batzukekarri dizkit akordura:

Badirudi gauza orok izatea eta ezizateabere baitan daramala, eta gizasemea bionarteko trantzean etsitzen dela.

Patziku Perurena. Dakiguna ikasten. Alberdania (Moldatua)

1112131415

1617181920

Hazi ahalean ttipitu

antzeman igarri konturatu barrenduostera gibelera menturaz sarrikabuz barnean gain bizkarreanitxuraz bestenaz baino damurik

entzutetsua omendua katramilatua pinpirinaondu loratu zukutu erdituinoiz aspaldi aitzina fidela

etsigarri esanguratsu mingots hunkigarrijakintsu leporatu jardun entzunirrika oroitzapen gogoeta galdeketa

A B C D

Aukeratu hitz horien baliokidea, testuinguruko esanahia kontuan harturik.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C-D).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

LEXIKOA | Eredua-1 |

G

• 4 •

AOren goi bilkura Erroman elika dura

segurtasunaren inguruan. Horixe da

izendapen ofiziala. Horixe da eufe mismo

ofiziala. Bilkura, bistan da, goseteari

buruzkoa izan da. Gosea indar handiz hedatzen ari

baita munduan barrena, XXI. mendearen hasiera

honetan. Merkatuaren diruzalekeria aseezinak

krisia eragin du herrialde aberatsetan,

espekulazioa baita burtsaren krisiaren eragilea,

espekulazioa baita krisi inmobiliarioaren gibelean.

Merka tuaren diruzalekeria gosetea eragiten ari da

mundu osoan, besteak beste, espekulatzaileak

baitaude jakien garestitzearen atzean. Eta,

harrigarriki, oraindik badira libe ra lismo ekono -

mikoaren alde sutsuki egiten dutenak. El País-ek

krisiari aurre egiteko zergak jaisteko eskatu zuen

ostiraleko editorialean. Merkatua da handiena,

galtzea litzateke galtzea dena.

Zorrozki azaldu du zer gertatzen ari den

Eduardo Galeano idazle uruguaiarrak: «Ez dago

aski elikagai guztientzat. Eta nor elikatu eta nor

utzi gosez hiltzen aukeratu behar izan dugunean,

autoaren aldeko apustua egin dugu, autoari eman

diogu jaten, eta txiroak gosez hiltzen ditugu. Izan

ere, familiako kiderik garrantzitsuenak garajean

egiten du lo». Ona. Autismoa da nagusi egungo

gure gizartean. Autismoa, besteen egoera, sufri -

mendua, heriotza berdin zaigulako. Autismoa,

autoa gurtzen dugulako. Autonomia nahi dugu,

autoa izan dadin gugan agintzen duen bakarra.

Automatak gara, autoak agindu bezala mugitzen

garen gizakiak. Eta garai txarrak datozenez, zapal

dezagun azeleragailua.

Juan Kruz Lakasta eta ZaldieroaBerria, 2008-06-8

(Moldatua)

21. Herrialde aberatsetako krisiaren eragilea

A goseteak eragindako diruzalekeria da.

B jakien garestitzea izan da, espekulatzaileen gibeletik.

C merkatuaren diru nahi mugaezina da.

22. Autismoa nagusi da gure gizartean, besteak beste

A inori gertatzen zaiona bost axola zaigulako.

B autoek agintzen dutelako zer gurtu eta zer ez.

C auto batzuen aldeko apustua egin dugulako.

AUTISMOA

Irakurri hurrengo hiru testuak eta aukeratu erantzun zuzenak.


Autismoa

IRAKURMENA | Eredua-1 | Testu laburrak

F

• 5 •

23. Uxue Alberdiri bitxia iruditzen zaio

A emakumeei saxoa nola jotzen duten aldez aurretik igartzea.

B emakumeei saxoa ondo ala gaizki jotzen duten ez igartzea eta gizonezkoei bai.

C gizonezkoei saxoa ondo eta gaizki jotzen dutela igartzea.

24. Uxue Alberdik «ez duzu bertsolaria ematen» zergatik esaten zioten ulertu zuen

A umeak bertsolariarena egiten hasi zirenean.

B umeak eskerrak ematen hasi zirenean.

C umeak bertsotan hasi zirenean.

25. Durangon diosalen artean entzun zuen ez zuela idazlea ematen

A lagun giroan jardun zutelako kontu-kontari.

B irribarre gehiegi egiten duelako.

C oso naturala delako.

EZ DUZU IDAZLEA EMATEN

Ez duzu idazlea ematenustuko ditut ematen duzu / ez duzu ematenesaldiak. Asko ematen dute. Judith

Montero saxo-joleak esaten du askotan

entzun dituela, baita musikari profesio -

nalen ahotan ere «Joe, itxura hutsari begiratuta ondo

jo behar du horrek» bezalako esaldiak. Imajinatu

dezakegu udako gau bat eta nazioar teko musikarien

topaketa baten osteko afaria terraza batean. Eta

gizon bat, altua, gabardinarekin. Eta ilea atzera. Eta

«ondo jo behar du horrek». Baina Judithi ez omen

zaio, begiratu batean, ondo ala gaizki jotzen duen

igartzen... Emakumeei oroko rrean ez omen zaie

saxoa ondo ala gaizki jotzen duten igartzen... Bitxia.

Esana zidaten «ez duzu bertsolaria ematen».

Ez nuen ulertu Elgoibarren «Hitzak egin gaitu

ezer» bertsolaritzari buruzko erakusketan bisita

gidatuak egin nituen arte. Oholtza bat zuen era-

kusketak, eta haurrei bertara igo eta bertsolariak

imitatzeko eskatzen genien. «Egin bertsolaria-

rena!» animatzen genituen. Orduan ulertu nuen:

haur guztiek –neska zein mutiko– gizonezko bat

imitatzen zuten; gehien-gehienek purua pizteko

imin tzioa egiten zuten, hankak zabaldu eta eskuak

atzean guru tza tzen zituzten, burua altxa eta ahots

nasalarekin hasten ziren boz gora kantuan... «Egia

da, ez dut bertsolaria ematen!», pentsatu nuen, «eta

eskerrak!».

Chillida-Lekun joan zitzaidan itzala ihesi

hurrena. Alaia Martin bertsolariak eta biok kantatu

behar genuen bertan. Goiz xamar iritsi ginen, eta

kafe makinaren aldamenean ari ginen hizketan

segurtasun agente bat hurbildu eta «las azafatas?»,

galdetu zigunean. «No, las bertso laris», erantzun

genion. Baina, benetan, halako etan zalantza geldi-

tzen da: akaso erretiluak mikroak baino hobeto

ematen dit?

Joan den astean hautsi zidaten beste ispilu bat.

Durangoko liburutegian izan nintzen Aulki batelurretan liburuari buruz hizketan, pare bat orduz,

lagun giroan, gustura oso. Solasaldiaren amaieran,

arrastaka ari ziren aulkien eta despedida-diosalen

artean entzun nuen: «Joe, Uxue, ze naturala zaren.

Ez duzu idazlea ematen!». Klin-klin-klin!!!

Kanpaitxoa berriz ere... Hau ere ez al dut ematen?

Antinaturala izan behar ote dut idazle izateko?

Lentillen ordez betaurrekoak jantzi behar ote

nituen? Ez al dut kokotsean behar bestetan hatz

egin? Esan izan didate idazle izateko irribarre

gehiegi egiten dudala ere... Txarrena da, neure

burua Sautrela-n ikusi nuenean ni neu lotsatu nin -

tzela: «Joe, etxeko salan nagoela ematen du. Ez

dut idazlea ematen!», esan nion pisukideari. «Eta

eskerrak!», erantzun zidan porroari kalada bat

ematen zion bitartean.

Baina, nork ematen du ematen duena?

Uxue Alberdi Jakin. 164. zk, 2008 (Moldatua)

G

• 6 •

ustatu edo ez, uneoro ari gara emo-zioak bizitzen eta horiei esker triste,alai, kezkati, lotsati... era askotara sentigaitezke ("menua" ikaragarri zabalada!). Emozioak, gertaera jakin batzuek

barnean eragiten dizkiguten bulkadak dira.Bulkada horiek era batera edo bestera jokatzerabultzatzen gaituzte eta horretan datza hainzuzen ere emozioen garrantziak: askotarikoegoeratara egokitzeko informazioa erraztu etahorren arabera jokatzea ahalbidetzen digute.Askotan, emozioak eta sentipenak, "positiboe-tan" eta "negatiboetan" sailkatzeko tental diaizaten dugu, baina... Zuzena al da halakorikegitea? Ba al daude emozio positiboak etanegatiboak? Lehen aipatutakoaren arabera ezdu ematen horrela denik. Emozio bakoitzakfuntzio jakina betetzen du eta atseginagoak edominga rriagoak izanik ere, guztiak behar-beha-rrezkoak ditugu bizirau teko. Guztiek laguntzendigute egoera berrietara moldatzen.

Abiapuntu hori aintzat harturik, emozioenaurrean bi modutara joka dezakegu. Batetik,bizitzen ditugunean, emozioei heldu, ulertu etahorien arabera joka dezakegu. Bigarren aukera,emozioa ukatzea eta berau biziko ez bagenubezala aritzea da, bizipenari inolako garrantziaeman barik. Bistakoa da lehenengo aukera delabietatik osasungarriena eta pertsona moduanhazten lagun gaitzakeen bakarra. Izan ere, gureemozioak eta ingurukoenak ulertzeak, horieierreparatzea eta horietan sakontzeak, gurejarrerak malgutzen eta harreman afektibo erai-kitzaileagoak izaten lagunduko digu. Izan ere,emozioek hainbat egoeraren inguruko informa-zio erabilgarria ezagutarazten digute etahorrek, erreflexuen arabera jokatu beha rrean,lasai pentsatuz, gure jokaeraren aurrean kon-trol maila handiagoa izaten laguntzen digu.

Hortaz, gure haur eta gaztetxoen hazkuntzaemozional egokia bermatu nahi badugu esparruafektiboari tartea egingo dion hezkuntza ere-dua funtsezkoa izango dela ondoriozta deza-kegu. Bistakoa da orain gutxi hasi garela emo-zioei duten garrantzia aitortzen. Sarritan, ikas-leen emozioen aurrean era oldarkorrean jokatuizan dugu, izututa, egoerak gaindituta bezala,emozioa apaldu, ezabatu edota ukatu nahian.Pentsa dezagun triste dagoen ikaslearengan:«Unax triste dago. Hortaz, harengana gertura-tuko naiz eta argudio baikorrak eskainiz, kon-takizun polit bat azalduz, pasadizo barregarri

bat gogoratuz, alaitzen ahaleginduko naiz...».Jarrera horiek eskolan ere isla zuzena dute, etahorrek haurraren edo-ta gaztetxoaren garapenemozionalari onura baino, kaltea besterik ezdio eragiten. Horrek ez dio ikasleari emozioaknaturalki bizitzen uzten, onartzen eta beharbezala adierazten laguntzen. Lor dezakegunefektua oso bestela koa da, ikasleari igortzendiogun mezua hau dela kontuan hartuta:«Unax, ez itzazu gainerakoen aurrean emo-zioak adierazi, ingu ru koak urduritu egitendituzu eta. Hobe zenuke momentuko sentipe-nak zuretzako gordetzea edota ukatzea, ezergertatu ez balitz bezala...». Egokiagoa izan dai-teke haurrari emoziora heltzen laguntzea, nolasentitzen den aztertzen laguntzea, jokatzekoaukerak lasai tasunez hausnartzen irakastea...Beti ere momen tuan sentitzen duena errespeta-tuz eta saihestu barik.

Emozioak eta genero-aldagaiaOso ohikoa izaten da, emozio adierazpenakbehar bezala jaso beharko lituzkeen pertsonak(gurasoa, irakaslea...), haurraren sexuarenaraberako erantzuna ematea. Gauzak horrela,badira ikasleei, neska edo mutila izateagatik,baimendu edota ukatu ohi zaizkien emozioak.Esaterako, neskek emozioak adieraz ditzakete(beti ere modu kontrolatuan), estereotipoenarabera emozioen gaia emakumearen esparrunaturala dela ulertzen delako (izaki pasionala).Mutilei, ordea, ahuldadearekin lotzen direnemozioen bizipena ukatu egiten zaie. Estere o -tipoaren arabera, gizonezkoa izaki arrazionalaizango zatekeen. Horrela, mutilei, jokabideerasokorrekin oso lotuak dauden amorrua etahaserrea naturaltasunez bizitzera baimentzenzaien bitartean, neskei errua edota beldurrabezalako emozioak onartzen zaizkie. Gene -roaren araberako emozio banaketa antinaturaleta bortxatu horrek haurraren garapenean izuga -rrizko eragina izan dezake. Izan ere, emozioen"mutilazioa" eragiteaz gain, neskak zeinmutilak, era batera edo bestera ekitera behartzenditu, norberaren beharrak eta garapen pertsonalazeharo baztertuz. Beraz, esan genezake, gureikasgeletan jarduera hezkidetzailea integratzeak,besteak beste, heziketa emozionala gogoanizatea eskatuko digula.

Alfontso CanteraHik hasi. 126. zk

(Moldatua)

IRAKURMENA | Eredua-1 | Testu luzea

GGarapen emozionala

• 7 •

26. Zein da emozio bakoitzaren betebeharra?

A Ez dago garbi, baina badirudi bizirauten laguntzen dutela.

B Bakoitzak berea du eta guztiek dute bere funtzioa.

C Atseginak edo mingarriak izaten laguntzea.

D Aldez aurretik ezagutzen ditugun emozioak positiboetan eta negatiboetan sailkatzea.

27. Alfontso Canteraren arabera, emozioen aurrean jokatzeko erarik aproposenak

A emozioa izango balitz moduan, baina garrantzirik eman gabe jokatzea izango litzateke.

B emozioa ukatuz, bizirautea da.

C emozioak ulertzen saiatu, eta horien arabera jokatzea da.

D malgutasunez aritzea da, garrantzirik ez dutela ulertuz.

28. Hezkuntzan duela gutxira arte

A ez diete garrantzirik eman emozioei.

B esparru afektiboari garrantzi handia eman diote.

C izutu egin ditugu ikasleak emozioak azaltzeko unean.

D emozioak apaltzen eta baztertzen baino gehiago, tristeak kontsolatzen ahalegindu dira.

29. Iritzi emailearen ustez, hobe da Unax(ek)

A triste badago, irakasleak alaitzen saiatzea.

B bere emozioei jaramon eginda, ezer ez azaltzea.

C ulertzea sentimenduak ez direla azaldu behar.

D sentitzen duena errespetatzea eta ez saihestea.

30. Oso arrunta izaten da

A mutilak izaki arrazionalak izatea, eta neskak izaki pasionalak.

B neskei emozio adierazpen batzuk onartzea, eta mutilei, berriz, bat ere ez.

C mutilek erasokor jokatzea emozioen aurrean, eta neskek, ordea, triste.

D emozioen adierazpena sexuen banaketaren arabera onartzea.

GARAPEN EMOZIONALA

Irakurri aurreko testua eta aukeratu erantzun zuzenak.


• 8 •

Amaitzen duzunean:

• Konprobatu ariketetan aukeratu dituzunak erantzun-orrian markatu dituzula.Guztira, 30 item dira: 1-30.

• Sartu erantzun-orria koadernotxo honen barruan eta jaso eskua. Gelako arduradunek azterketaren 2. atala emango dizute.

• 10 •

Erantzunak Eredua-1

AAG ariketak

Elkarrizketa testua Lexikoa Irakurmena

1 B 6 A 11 C 16 A 21 C 26 B

2 C 7 C 12 A 17 B 22 A 27 C

3 A 8 C 13 B 18 D 23 B 28 A

4 C 9 C 14 C 19 D 24 A 29 D

5 B 10 B 15 A 20 C 25 C 30 D

Esaldiak berridatzi (2. atala)

1 Badira hamabost urte Andoni Egañak lehendabiziko txapela jantzi zuela.

2 Legorretatik Ormaiztegira Andoainetik Tolosara adinako distantzia / tartea / bidea dago.

3 Guztiz sendatzekotan, medikuaren esanak zintzo-zintzo bete beharko dituzu.

4 Egunero ikasteari ekin nionean, (artean) bizpahiru ikasgai nituen (artean) gainditzeke.

5 Eztabaida ika-mika bihurtu zen, gainerako lagunak han begira zeudela.

6 Bezeroek hori garaiz eta idatziz eskatuko balidate aintzat hartu beharko nuke, (zer erremedio)!

7 Everest gailurrera lehenengo nor iritsi zen Edmund Hillaryk baino ez zekien.

8 Ez dago gure herrian zinegotzirik datorren urteko aurrekontua onartu ez duenik.

9 Hala Kanadak nola Errusiak begiko dituzte /ditu Alaska iparraldeko ondasunak / dauden ondasunak.

10 Badirudi ez Martinek ez zeuk / Martinek eta z(e)uk ez zeniotela jaramon handirik egin elkarri.

2

AZTERKETA KODEAANONIMOTASUNA BABESTEKO

Idatzi azterketa-kodearen zenbakiak: l l l l l l l

CC11

• BIGARREN ATAL HAU egiteko denbora, gehienez: ordubete eta 50 min.

• Barruan lau orri solte dauzkazu.

• Idatz itzazu kodeak adierazitako laukietan. Guztira, bederatzi dira.Kode gabeko orrialdeak ez dira zuzenduko.


IdazmenaIDAZLAN LUZEAIDAZLAN LABURRA ESALDIAK BERRIDATZI

Azterketaeredua-1PROBA IDATZIA | BIGARREN ATALA

2.atala

110min


40 min

IDAZKIA 10 30 min



Guztira 50 27 2h 55m






Puntuazioagutxienez


1.atala

65min

• 2 •

Hartzen duzun gaia garatzeko iritzi askatasuna duzu. Baina, beti ere, jokatu begirunez:saihestu jarrera sexistak, homofoboak, arrazistak, erlijioen aurkakoak...

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK Bete beharrekoak •

NORI ZUZENDUA Informazio aldizkari bateko irakurleei

TESTU MOTA Iritzi artikulua

MOLDEA Euskara batua

HITZ KOPURUA Gutxienez 250 hitz (tintaz)

TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:

● Gaiaren sarrera edo aurkezpena.

● Dosierrean, GIDOIRAKO laukian proposatutako ideia batzuk. Horiek osatu, konparatu, erlazionatu...

● Adibideak, garatu dituzun argudioak edo ideiak osatzeko.

● Amaitzeko, aukeran: a) konklusioa, garrantzizkoena laburtzekob) proposamena, arazoa hobetzeko

1. Bina gai dituzu aukeran. Bakoitzean bat hartu behar duzu eta garatu.

2. Ebaluatzerakoan, honakoak izango dira ardatz:

• Atazaren zehaztasunak betetzea (laukietan adierazitakoak)• Hizkuntz aberastasuna / egokitasuna / zuzentasuna

3. Baliogabetu egingo dira pasarte eginak (sarrera, amaiera edo lerrokadaaurrez prestatuak, orokorrak), gaiarekin edota agindutakoarekin (enuntziatua)lotura zuzenik eta argirik ez dutenak.

IDAZLAN LUZEA ETA LABURRA | Ohar orokorrak |

IDAZLAN LUZEA | Iritzi artikulua | Argibideak |

IDAZLAN LABURRA | A mezua edo B mezua | Argibideak |


NORI ZUZENDUA Ezezagun bati / adiskide bati / norbere buruari

TESTU MOTA Gutuna / mezua / txosten laburra / gogoeta / kronika

MOLDEA Euskara batua / euskalkia* / hika* / berorika*

*Aukeran hartzailearen arabera, beti ere maila jasoan



● Agindutakoari erantzuna / oinaren jarraipena

● Testuingurua kontuan harturik, egilearen ikuspuntua

● Molde sinesgarria: pertsonala, tonu egokia...

● Amaiera egokia

Moldea, aukeran hartzailearen arabera: batua / euskalkia* / hika* / berorika**Maila jasoan. EZ lagunarteko “hizkeran bezala” (fonetismoak, hitzenkontrakzioak...). Eta ortografia zuzena.

• 3 •

Orrialde honetako lerro horiek zirriborro gisa erabil ditzakezu: gidoia egiteko, zeureapunteak biltzeko...

Lerro horietan idatzitakoa ez da zuzenduko.Zirriborroetarako lerroak

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

Zirriborroetarako lerroak

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

• 4 •

MUSIKA JAISTEA

Musika kultura da, baina baitalanbidea ere askorentzat

www.ibaimusic.com

www.eitb.com

www.ez-tracks.com

❏ Musika eta filmak legez kanpo jaistea

zigortzea bozkatzen ari dira Frantziako

Parlamentuan. (2009-4)

Musika jaistea ordaindubehar izatea...!?

Interneten pagotxa? Urte amaie-ran... dirutzak musika «doan»jaistearren! (Lander Garro. BERRIA)

Abesti on bat bakarra entzu-teko CD osoa erosi behar

izatea ere!

The Pirate Bay-ko administratzaileeiurtebeteko kartzela zigorra Suedian

Gidoirako

• CD salmentak: –%30 • Gazteek Internetetik

dohainik jaitsi • Dohaineko deskargek

musika industria kolokan• Deskargen aurka, Euro-

pako gobernuek neurrigero eta zorrotzagoak

• Sarean milioika abesti sal-gai: iTunes, Ibaimusik...

• Musikari asko ospetsu In-terneti esker

• Espainiako SGAEk musikajartzea denei kobratu nahi:tabernak...

• Kerobia-k bere disko be-rria sarean dohainik

Musikariek eta taldeek ge-

hiago irabazten omen dute

zuzeneko emanaldietan

www.badok.info

• 5 •

GIZARTEA LEHEN ETA ORAIN

Press Photo 2005

Majo aldatu da gizartea,alajaina!

Gure gizartean,

asko aldatu al da

bizimodua

belaunaldi

batzuetan?

Onerako ala

txarrerako?

Zertan?

Arg

azki

ak: F

elip

e M

ante

rola

Gidoirako

• Bilbon gosaldu, Parisen-bazkaldu, Erroman afaldu

• Lehen denek ezagutzenzuten auzokidea

• Lehen errespetu handia-goa agintariei, apaizei...

• Ohiturak, jendearenizaera, emakumeen rolla,hezkuntza, bizimodua...

• Munduan lehen txiroaketa orain ere bai

• Egun, publizitatearekin,denok pozik: kon tsumoproduktu ugari

• Gazteek lanerako bal-dintza okerragoak

• Gerrak ere zuzenean tele-bistan

Mar

razk

iak:

Roc

kwel

l

“Gaurko gazteeklanik ez eta gogorik

ere ez”

Berrikuntza teknologi-koek mundua izugarrialdatu

• 6 •

IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-1 |

| MEZUA Albiste zoragarria

Irakurri zure adiskideak kontatutakoa eta osatu idazkia.

Mezu bat, zure adiskideari.

Gutxienez, 150 hitz▼

Gaia: Albiste zoragarria

Kaixo, Mattin

Argi dago herritxo galdu horretan ilargian bezala bizi zarela, telefono gabe… Ziuroraindik ez dakizula ezer. Ba, neuk esango dizut: aberatsak gara, txikito! Gogoanduzu, bota genuen boletoa? Ba, horixe, motel! Ez zenuen galduko, ezta, ze lau milioibalio du! Hau zoramena!!!Beno, eta zer arraio egin behar duzu zuk dirutza horrekin? Koltxoipean gorde, ezezta? Bueno, kontatu zer asmo duzun. Nik baditut makina bat ideia, baina zureakzein diren jakin nahi nuke.Erantzun lehenbailehen!

???Ferrari

• 7 •

IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-1 |

| MEZUA Mundua aldatzea

Duela gutxi, zure lagun taldean hizketagaia izan zen mundua aldatzea. Alegia, mundua aldatzeko ahalmena izanez gero zer egingo zenuketen hitz egin zenuten.

Irakurri hurrengo esanak eta, horiek gogoan izanda, osatu idazkia.

Mezu bat, zure adiskide bati, hitz egindakoak zer gogoeta eragin dizkizun kontatzeko.

Gutxienez, 150 hitz

Aiora Gosea desagerraraziko nuke...Unai Diskriminazio era guztiak amaitu beharko lirateke...Tomas Denok aberats izatea...Garbiñe Lanik egin gabe bizi ahal izatea...Mikel Ezin da onartu...... ...

??

?

▼

• 8 •

Amaitzen duzunean:

• Konprobatu kodeak idatzi dituzula adierazitako laukietan. Guztira, bederatzi dira.

Kode gabeko orrialdeak ez dira zuzenduko.

• Ordenatu orri solteak eta sartu koadernotxo honen barruan. Jaso eskua eta adierazi gelako arduradunei azterketa amaitu duzula.

Kalifikatzeko irizpideak

IDAZLAN LUZEA ETA LABURRA

EDUKIA (0-3 puntu). Adierazia, hots, gaiazenbateraino garatu den:

• Gutxieneko hitz kopurua.• Gaiaren garapena: argudioak, adibideak.• Gidoian proposatutako ideiak sakontzea.

MOLDEA (0-3 puntu). Adierazpena, hots,edukia azaltzeko baliabideen kalitatea:

• Egitura aberatsak / sinpleak.• Lexiko zehatza eta adierazkorra / dese -

gokia edo urria.• Ideien eta egituren arteko kohesioa, lotura.• Idazlanaren egituraketa orokorra: sarrera,

lerrokaden antolamendua, konklusioa.

ZUZENTASUNA (0-4 puntu). Sintaxia, hots, sin-taxizko eta ortografiazko zuzentasun maila:

• Deklinabide eta aditz mailakoa.• Perpausen egituraketa.• Ortografia: hitzen idazkera zuzena eta

zeinuen erabilera egokia.

Hiru alderdi horietakoren batean nabarmenhuts eginez gero edota, oro har, hiruretanmaila kaxkarra erakutsiz gero, ezingo daIdazlana gainditutzat eman.

ESALDIAK BERRIDAZTEA

Berridatzi den esaldiak honako baldintzahauek bete behar ditu zuzentzat hartu ahalizateko:

• Esaldi bakarra atera behar da berridaz-ketaren ondorioz.

• Eredutzat ematen den esaldiaren zen tzuaosorik jaso behar du.

• Eskaintzen den moldeari jarraituz osatuaizan behar du, eta ez beste bide batetikeratua.

• Gramatikaren aldetik zuzena izan behardu, osorik.

• Komatxoak-edo jarri badira, horiek adie -raz ten duten elementuen ordenak etapuntua zioak ere zuzenak izan behar dute.

• Ortografia aldetik, zuzena izan behar du.

• Ez zimurtu orri hauek.

• Orriotan, idatz ezazu garbi eta tintaz (boligrafoz).Aztertzaileek ez dute zuzenduko irakurri ezin dena.

• Idazlan luzea. Idatzi gutxienez 250 hitz.

• Idazlan laburra. Idatzi gutxienez 150 hitz.

IdazmenaIDAZLAN LUZEA

IDAZLAN LABURRA


Itsatsi hemen

azterketa-kodea


Idatzi azterketa-kodearen zenbakiak:

l l l l l l l


• 2 •

Kodea: / 1l l l l l l l AUKERATUTAKO GAIA

1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan luzea

• 3 •

Kodea: / 2l l l l l l l

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

50 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

55 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

Idazlan luzea

• 4 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

60 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

65 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

70 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

75 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

Kalifikazioa(0 - 10)

+

–

Oharrak

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO Zenbakiak

............

Idazlan luzea

• 5 •


1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra

• 6 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra


+

–

Oharrak


............

• 7 •


0. Hasieran errua berari egotzi nion. Horrek lotsa eman zidan gero.

....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .

Ariketa honetako esaldiak beste molde batean ipini behar dira, berridazketa eginez.Behean agertzen den esaldi zatitxoak aurretik edo atzetik puntuak baldin baditu,zerbait idatzi behar da horri lotuta. Adibidez:

...takoan → etorritakoan

Punturik ez badu, aparteko hitza da. Ahalik eta gutxien aldatu behar dira emandakoesaldiko hitzak. Inoiz bat kendu edo beste bat sartu beharko da, baina beti ereesaldi bakar bat osatuz, eta ortografia zuzenarekin. Adibidez:

Hasieran bera errudun jo izanak egin ninduen gero

ESALDIAK BERRIDATZI

...

1 Andoni Egañak lehendabiziko txapela jantzi zuenetik hamabost urte igaro dira.

Badira ............................................................................................................................................................................................................................................................... .

2 Legorretatik Ormaiztegira 15 kilometro daude, Andoainetik Tolosara beste horrenbeste.

.....................................................................................................................................

.................................................................. adinako ..................................................... .

3 Medikuaren esanak zintzo-zintzo bete ezean, ez zara sekula guztiz sendatuko.

...................................................... ...tzekotan, ..............................................................

........................................................................ beharko .............................................. .

4 Egunero ikasten hasi nintzenean, bizpahiru ikasgai nituen artean gainditu barik.

.......................................................................... ekin ...................................................

.......................................................................................................................... ...tzeke.

5 Eztabaidatik ika-mikara pasatu ginen biok, gainerako lagunak han begira zeuden bitartean.

............................................................................................ bihurtu .............................

.............................................................................................................................. ...la.

6 Bezeroek niri hori garaiz eta idatziz eskatuz gero, aintzat hartu behar, zer erremedio!

.................................................................................... eskatuko ...................................

........................ beharko............................................................................................... !

• 8 •


7 Nor iritsi zen lehenengo Everest gailurrera? Edmund Hillary zen hori zekien bakarra.

.....................................................................................................................................

........................................................ baino .................................................................. .

8 Gure herrian zinegotzi guztiek onartu dute datorren urterako aurrekontua.

Ez dago ............................................................................................................................................................................................................................................................. .

9 Kanadari asko gustatzen zaizkio Alaskaren iparraldean dauden ondasunak. Errusiari ere bai.

Hala ............................................................................................ begiko ........................................................................................................................................................... .

10 Antza denez, Martinek ez zizun jaramon handirik egin, eta zeuk ere ez berari.

Badirudi ................................................................................................................................................................................................................................................... elkarri.

Esaldiak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gaizki (✗)


..........

Oharrak

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO

1

CC11

2.atala

110min


40 min

IDAZKIA 10 30 min








Puntuazioagutxienez


1.atala

65min





Izena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Deiturak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



• 2 •

Babilonia1 A ahalik eta diru gehien

B dirua nahi adinaC behar bezalako dirutza

2 A antzeraB bezalaC zehar

3 A izatekotanB bailitzanC izango bazen bezala

4 A ziploB di-da bateanC zirt edo zart

5 A txunditurikB miretsitaC gogaiturik

6 A ordaintzeko bezalaB ordaintzeko adinaC ordainez

7 A esan zidanB esan hidanC esan zenidan

8 A hementxe aterako haiz ereB hemen atera egingo haizC hemen ere aterako haiz

9 A etorri den gizonikB etorritako gizonakC etorri den gizon bat

10 A gonbidatu asmozB gonbidatzekotanC gonbidatzerako

ta handik gutxira bazkaltzen amaitu zuten eta na-gusiak Feliziano besarkatu eta agur egitera ziho-akionean azkeneko aholkua eman nahi izan zion:

—Nire esanei kasu egiten badiek urrutira iritsiko haiz.

Eta don Hilariorekin bigarren urtea betetzear zenean,Montevideotik etorri berria zen indiano ponposo batezagutu zuen, eta honek burua berotu zion Felizianori,joan zedila Montevideora, han aukera izango zuela-eta■■(1)■■ egiteko, berak egin zuen bezala.

Eta indianoaren hitzak haize zirimolaren ■■(2)■■

sartu zitzaizkion buruan, eta bere gogoa ere hantxeikusi zuen Felizianok, buruaren erdian, haize zirimola-ren begian, haren menpe erabat, paperezko kaskabeltxa■■(3)■■.

Eta ■■(4)■■ egin behar zuela ikusi zuen.

Eta handik astebetera nagusiari bere asmoak azalduzizkionean ■■(5)■■ geratu zitzaion hura:

—Nik hiri horrenbeste irakatsi ondoren, lana bi urteaneman ondoren… ■■(6)■■ hau egin behar al didak hikniri orain?

—Berorrek barkatuko ahal dit, baina ongi pentsatutakoerabakia da. Berorrek iazko bazkari hartan ■■(7)■■

diruak ez duela bihotzik eta dirua egin nahi zuenak berebihotza hiltzen jakin behar zuela lehenbizi.

—Baina pazientzia pixka batekin ■■(8)■■ aurrera.Hasteko, doblea pagatuko diat.

—Ez. Egun batean esan nion berorri batzuetan haizeasartzen zaidala buruan, eta halakoetan ez naizela batereerraza konformatzen.

—Hi, Ameriketara galtza zaharrekin joan eta zaharra-goekin ■■(9)■■ ere ezagutzen diat nik.

—Bai, baina ez naute galtza horiek barruan harra-patuko.

—Datorren hilean berriro ■■(10)■■ ninduan neureetxera bazkaltzera, bigarren urtebetea ospatzeko…

—Ba, gorde beza berorrek inbitazioa handiknatorrenerako.

Joan Mari IrigoienBabilonia. Elkar, 1989

(Moldatua)




E

• 3 •


armeldar oinutsen komunitateak bere

bidea egiten zuen, ikaraldi (11)handirik gabe, ama nagusiaren

zuzendaritzapean eta frai Millanen

gidaritza (12) espiritualaren pean… bisitari

arrotz (13) batek ez zuen besterik esango,

begirada azaleko (14) baten menera (15)egonez gero: bazegoela, alegia, (16), haien

artean, halako bake-giro orokor bat, komuni -

tatearen funtzionamendu ona berresten (17)zuena; egoerari astiro begiratuz gero, ordea

–mojekin egun batzuk eginez gero, adibidez,

minututxo batzuk egin beharrean (18)–,

arro tzak beste ondorio batzuk aterako zituen,

beharbada, bai baitziren, itsaso ustez (19) bare

hartan, indar ezkutu batzuk, grina gaiztoei

lotuak –zeloak, inbidiak eta abar–, itsasoa,

aldian-aldian (20), zakartzera eramaten zutenak

eta aditzera ematen zutenak ezen bazegoela

gerra moduko bat –edo lehia bat, zeha tzago

esanda– bi talderen artean, zeinen buruak ama

nagusia eta frai Millan bera, sor Klara frai

Millanen soka berekoa izaki.

Joan Mari Irigoien Bestea da mundua. Elkar

(Moldatua)

1112131415

1617181920

Bestea da mundua

izukaitz dardara ikarati izugarrizuzendari nagusitasun gidatzaile buruzagitza

arrunt kanpotar arretatsu zikoitzageriko barrenkoi nabarmen gainaldekomodura gisako agindupean beldurrezhau da berriz ipuin egon

berritzen berregiten frogatzen berreskuratzenordez lanean bitartean ahala

pentsatuz itxuraz omen aspalditikantzinatik sarritan lantzean behin bat-batean

A B C D



K

• 4 •

tzidazu orain, esnatzerakoan, maite,

istorio bat kontatzen. John Henry

Patterson ehiztaria Tsavo-ko oiha ne an

zihoala izutu egin zen bat-batean, bela-

rretan, epelean zegoen sugetzar bat ikustean.

Laster izuak lilurari utzi zion lekua: sugearen

larrua urre zaharraren kolore koa zen, berde

koloreko arrasto disti ratsuz zeharkatuta, eguz-

kipean dirdai eginez. Larru hura etxeratzeko

apeta sartu zitzaion.

Tiro egin zion burura, eta asmatu. Larrutu

zuen gero labanaz, eta lehortzen utzi orduko

samindurik ikusi zuen larrua kolorea galtzen

ari zela. Aurki urrea txuria zen, berde distiranta

beltz zurahil eta triste bilakatua. Bertan bota

zuen bere desioaren hondakina. Maitasuna ere

azal desiragarria duen izaki misteriotsua da,

liluratu eta izutu, biak egiten gaituena.

Ausartzen bagara, plazera eman eta

hartzearen jokoan aurkituko gara: ahoa zabal -

duz musuari, eskuaren laztanez gorputza ira tza-

rririk, gerriaren besarkadan geureganatzen dugu

maitemin hautsez edertutako larrua.

Askotan, ordea, ehiztari bilakatzen gara,

eta posesibitatearen bidez persona horren

berezitasunak haustu egiten ditugu, bere abe -

rastasuna ezabatu monotoniaren kainoia re kin,

bere azala geureganatzeko gorde nahian, ezin

konturatuz bizitzarik gabe azal horrek ez duela

ezer balio, desioaren hondakin hits bihurtua.

Pako Aristi Udan lan egiten zuen gizona. Erein

(Moldatua)

21. Ehiztariak, sugeari tiro egitean, zein gogo du bereziki?

A Bat-bateko ikara, sugetzarrarekin topo egitean sentitu zuen beldur izugarria.

B Oihaneko arriskuaz inguratuta, bere ehiztari balioa neurtzeko apeta kilikagarria.

C Piztiaren azalaz jabetzeko guraria.

22. Zer gertatu zitzaion ehiztariari sugea akabatu eta handik gutxira?

A Larrua kendutakoan suntsitu egin zuen lilura sortzen zion tresna.

B Konturatu zen maitasunak eta gorrotoak elkarrekin talka egiten dutela norbait maite dugunean.

C Orduantxe ohartu zen zenbat maite zuen sugea tiro egin aurretik.

AFRIKAKO SUGEA

Afrikako sugea




U

• 5 •

23. Zein multzo aztertu du testuan aipatzen den ikerketak?

A 18 eta 19 urteko neba-arreba norvegiar askorena.

B 80ko eta 90eko hamarkadetan soldaduska egiten ari ziren gazte norvegiarrena.

C 240.000 laguneko neska-mutilena.

24. Norvegiarren ikerketak frogatu duenez,

A ordenak ez ezik, biologiak ere zerikusia du adimen-kozientean gertatzen den aldean.

B seme bakarrek anaia txikiek baino puntuazio okerragoa lortzen dute.

C adimen aldea, gehienbat, anaia zaharrenaren zaintzaile lanaren ondorio da.

25. Testuaren arabera, zer ikertu beharko litzateke aurrerantzean?

A Datu-banku zabalak aintzat hartuta, emakumezkoen eta gizonezkoen adimen-kozienteakalderatu beharko lirateke.

B Ea zer ondorio ateratzen diren azterketa tankeratsua beste multzo batzuetara zabalduz gero.

C Ea, norvegiarren artean gertatu bezala, anaia bikien artean ere hurrenkerak berebizikogarrantzia ote duen.

ANAIA ZAHARRENA, BIGARRENA BAINO AZKARRAGOA

Anaia zaharrena, bigarrenabaino azkarragoa

eba-arrebek duten ordenaren eta

adimenaren arteko harremanaz ezta -

baida asko egin izan da aspaldi danik.

Orain, 18 eta 19 urteko norvegiar

gazteen artean egindako azterketa batek argi

pixka bat ekarri du gai honi buruz. 80ko eta

90eko hamar kadetan, solda duskara iritsi bezain

laster, 240.000 mutikori egindako adimen-

koziente neurketak erakutsi duenez, anaia

zaharrenek emaitza hobea lortu zuten, batez

beste, bigarren anaiek baino. Aldea, hain zuzen

ere, 2,3 puntukoa izan zen: lehenengoek 103

puntu erdietsi zituzten eta bigarrenek 100,7.

Ikerketa ondo diseinatuta dago, famili

egoera eta beste faktore batzuk kontuan

hartuta. Eta adimen-kozientean agertzen den

alde hori horrelaxe azaltzen da, baita anaia

zaharrena biologikoki hala ez denean ere,

alegia, beti ere hala balitz bezala hazi izan

baldin bada. Bestela esanda, adimenean

azaltzen den alde hori ez dagokio ordena

biologikoari, mutikoak familian hartzen duen

edo jokatzen duen maila sozialari baizik.

Science aldizkariak ekainean argitaratu

zuen ikerketa, eta haren egileek, Setter

Kristensen eta Tor Bjerkedal zientzialariek

diotenez, lehenengoen eta hurrengoen arteko

diferentzia mutil horiek bai bere famili

inguruarekin bai elkarrekin izandako interak -

zio sozialari zor zaio. Anaia zaharrenak, bere

anaia txikiagoaren tutore modura jokatuz,

hobeto garatzen omen ditu trebetasun kogni -

tiboak, eta gero horiexek neurtzen dira

probetan. Hipotesi horrek argitzen du zergatik

lortzen duten seme bakarrek anaia zaharragoek

baino puntuazio okerragoa, ez baitaukate inor

erakutsi eta zain tzeko.

Erronka berria zabaldu zaie orain iker -

tzaileei: ea Norvegiakoaren moduko datu-

banku zabalak erabiliz, emakumezkoetan ere

antzeko emaitzak lortzen diren. Eta bestetik, ea

diferentzien jatorriak orain artean erabiltzen

ziren hipotesiak berresten dituen: faktore gene -

tikoaren eta ingurumenaren arteko eragina,

anaia bikietan esaterako, horiek anaia

zaharragoek baino puntuazio oke rragoa

lortzen baitute.

Uxue Alberdi Jakin, 164. 2008ko urtarrila-otsaila

(Moldatua)

N

• 6 •

Mens sanairolzale amorratua naiz eta, zorio-nez, lasai aitor dezaket hala naizela.Lehen, berriz, arnasa hartzeko erebaimena eskatu behar izaten zenean,ezkutuan gozatu beharreko bizio

itsusia zen kirolzaletasuna. Progrea progrezenak, behintzat, ondotxo ikasia izaten zuenhorri buruzko dotrina, eta gisa honetako gau-zak esaten zituen gaia ate ratzen zen aldiro:populuaren opioa da kirola; agintari gaiztoek,herriari benetako arazoak burutik kentzekoasmoz asmatutako amarru ogiz eta zirkoz osa-tua: panis et circenses.

Orain ez zaizu inor horrelakorik esatenausartuko. Aitzitik, oraingo dotrinaren arabera,gauza ezinago ederra da kirola: bizitzakoeskolarik onena. Eskola on horretako ira -kaslerik onenak, berriz, eliteko kirolariak dira.Ohore, beraz, eliteko kirolariei, haiena izangoda-eta ospearen zeru gozo itzaltsua. Amen.

Zergatik dira, ordea, eliteko kirolariak hainirakasle on? Zergatik egiten zaizkio, adibidez,hainbeste omenaldi Induraini, eta bakar bat ereez tropeleko Gregorio izengabe beti gregarioibili behar izaten duten horiei? Gure gizarteaho biko honek badu horrentzat ere erantzunegokia. Esan, zera esaten digu gizarteak bereaho bitako batekin: eliteko kirolaria eredu -garria delako, ahor! Eta zergatik da eredugarri?Gizakiaren berezko mugak gainditzekoahalegin etengabean diharduelako beti.

Zentzuzko erantzunak dirudite, baina,pixka bat sakonduz gero, berehala ikusten zaieamarrua. Gizakiaren berezko mugak gain -ditzeko ahalegina saritu nahi bada, zergatiksaritzen da beti ahalegin horretan arrakastaizan duena? Ahalegina balitz kontua,Gregoriok izango luke zer irakatsia, Indurainekadinakoa edo gehiago. Galdera horientzat ez dugizarte honek erantzunik. Aho biko mintzoadarabil, baina aho baten jarduna bakarrikentzuten dugu. Bestea, benetako arrazoiakdakizkien ahoa, mutu dago beti.

Ez ahalegina: arrakasta bakarrik saritzenda hemen, eta preziatzen, eta laudatzen.Arrakasta hori aldian aldiko lehiakideen artekonor-gehiagokoan erabakiko balitz, gaitzerdi.Grekoek hala egiten omen zuten. Baina ez. Aridirenen arteko onena izatea ez da, antza, askiarrakasta gu bezalako sibaritentzat. Ari direnenarteko onena ez ezik, historian zehar aritu izandirenen arteko onena ere izan beharra dauka

bizitzaren eskola omen den horretan irakasleeta izar izan nahi duenak. Gizarteak ezartzendio kirolariari presio hori. Guk geuk alegia.Markarik hausteko arriskurik ez duen meetingaapenas inork aintzat hartzen duen. Partehartzaileen senitarteko eta lagunek, eta modazpasatutako txororen batek edo bestek baino ez.Zergatik ezartzen diegu, ordea, halako presioakirolariei? Behar dugulako, horrexegatik.

Arrunt-arrunta da gure bizitza arrunta:betiko gauza betiko moduan egiten ematenditugu egunak. Guk ezin, eta markaz kanpokozerbait egingo duen norbait behar dugu,harekin bat egin, eta haren markak geureegiteko. Mugatuegi ikusten dugu geure burua,eta hargatik nahi dugu norbait, mugarik ezdugula erakutsiko diguna. Geure buruahobetzeko ahaleginik egin nahi ez dugulakoeskatzen diegu eliteko kirolariei markazgorako ahalegina. Baina ez da ahaleginaestimatzen dieguna, markak eta –markekin–giza mugak haustea baizik.

Har dezagun, esaterako, Joko Olin pi -koetako probarik handiena: ehun metroak.Puntua arte, hamar segundoz beherako markaegitea zen ametsa. Dozena bat lasterkari badabilorain muga horren azpitik. Ez alferrik: bederatzisegundo doi eskatuko diegu aurki, eta, hori lordezatenean, zortzi. Eta gero zazpi. Azkenean,etorriko da eguna, abiatu aurretik helmugarairistea eskatuko dieguna. Hori bai: giza handikomarka hori hausteko –eta, bide batez, gureheroi-premia asetzeko– kirolariren batek lagun -garriren bat, drogaren bat hartu duela jakinezgero, Munduko plazan eskegiko dugu lotsagabehalakoa, paperetako sitsa beltzek, uhinetakobele are beltzagoek eta Sare ko armiarmaezinago beltzek beren bazka izan dezaten.

Eta orduan entzungo dugu gizartearenbigarren ahotsaren mintzoa: «Ikusten? Begira,begira ezazue zer datorkien zintzo eta jatorjokatzen ez dutenei!»

Mens sana in corpore sano: Gorputzaosasuntsu, burua ere halatsu. Hala dio gure ahobietako batek. Beste ahoak, berriz, honako bestelelo hau korapilatzen du isilaren ama raunean:Bai zera! Mens sana in corpore in sepulto.

Joxerra GartziaItsasoan euri. Alberdania, 2003

(Moldatua)

KIRAKURMENA | Eredua-2 | Testu luzea

• 7 •

26. Garai batean kirolzaletasuna orain baino zokoratuago zegoen. Izan ere,

A kirola erromatar tradizio klasikoarekin uztartzen zuten askok.

B kirola, boterearen tresnatzat eta gizarte arazoen estalkitzat zeukaten zenbaitek.

C ariketa fisikoa eta gainerako bizio itsusi guztiak ezkutatzen zituzten antzinako progreek.

D aspaldiko progreen ustez, kirola agintari gaiztoen denbora-pasa baino ez zen.

27. Egungo ikusmoldearen arabera, berriz, zer garrantzi du kirolak?

A Eskolarako ikasgai egokitzat hartzen dugu, edonork egiteko jarduera ezin hobetzat.

B Ariketa fisikoak ordezka dezake goi mailako irakasleen jarduna.

C Kirolari izate hutsa ohore handikotzat daukagu.

D Gizarteak kirolari ospetsuak miresten ditu.

28. Egungo kirolariei, zer eskatzen zaie batez ere?

A Ahalegina barik, aldameneko lehiakidea garaitzea, suntsitzea.

B Ahalegintzea, eta hori garaipena bezainbeste laudatzen eta estimatzen da.

C Egundainoko markak txikitzea.

D Arrakastak arrakasta, aurkaria menderatzen saiatzea da axola duena.

29. Egilearen ustez, zergatik estutzen ditugu horrenbeste goi mailako kirolariak?

A Gure eguneroko arrunkeriaren mugetatik ihes egiten laguntzen digutelako.

B Giza muga guztiak hautsi eta geure burua hobeto ezagutzen laguntzen digutelako.

C Beste norbait heroi bihurtzeko amets garbia dugulako.

D Geure burua hobetzeko egiten dugun ahalegina islatzen dutelako.

30. Testua oro har hartuta, zein esaldik laburbiltzen du egilearen jarrera?

A Eliteko kirolak islatzen ditu gizartearen ametsik garbienak.

B Izar ospetsuek nahiz kirolari arruntek, batzuek eta besteek, kirolzaleen irabazteko beharrizana asetzen dute.

C Progreek besterik uste bazuten ere, kirolak erakutsi du bizitzarako eskola zuzena eta egokia dela.

D Atsekabea eragiten du kirolzaleek esaten dutena eta nahi dutena bat ez datozelaikusteak.

MENS SANA



• 8 •

Amaitzen duzunean:



• 10 •

Erantzunak Eredua-2

AAG ariketak


1 B 6 C 11 B 16 D 21 C 26 B

2 A 7 A 12 D 17 C 22 A 27 D

3 B 8 C 13 B 18 A 23 B 28 C

4 C 9 A 14 A 19 B 24 C 29 A

5 A 10 B 15 C 20 C 25 B 30 D

Esaldiak berridatzi

1 Zer ez ote nuke egingo zuk poema guztiak irakur ditzazun! (zenitzan: gaizki).2 Gaurko hitzaldia ez da (izan) atzo elkartekoek eman zutena / zuten hitzaldia bezain interesgarria izan. 3 Ez da harritzekoa poesiak jakituriarekin harremana izanda, bizi esperientzian ere oinarritzea.4 Gauean egindako izotzaren ondorioz, mendiaren gailurra hain irristakorra zegoen non ezin izan zuten /

baitzuten amestutako helburua bete.5 Batzordearen arduradun norbait izendatzekotan, Maddi baino egokiagorik ez dago.6 Poeta ezagun bat joandako haietaz oroitzeko egunsenti amaigabe bat beti izango (egongo) delakoan

dago.7 Gaitzak jota hiltzear dagoen kazetari baten egoera inork aukeratu ez izanak harritu egin ninduen (ez

aukeratu izanak ondo).8 Gaur egungo ekonomia-egoeran ez legoke jokabide larriagorik zenbait sasijakintsuren aginduak itsu-

itsuan jarraitzea baino.9 Nola esan dezakezu (zenezake) bost urteko haur batek ez duela (= hori) gurasoen beharrik!

Nola esan dezakezu bost urteko haur batek gurasoen beharrik ez duenik! (= horrelakorik)10 Horrelakoetan gauzak birritan pentsatu beharrean zuk behin baino ez dituzu pentsatzen.

2

CC11









2.atala

110min


40 min

IDAZKIA 10 30 min









Puntuazioagutxienez


1.atala

65min

• 2 •


















IDAZLAN LABURRA | Txostentxoa edo Gutuna | Argibideak |











● Amaiera egokia


• 3 •



................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................


................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

• 4 •

ERRETZEA DEBEKATUTA

Parisen bezala,ostalarien eskaera:terrazetan ezdebekatzea.

❏ EAEn, 2011ko urtarrilean indarrean

izango da toki publiko itxietan

erretzeko debekua

Gidoirako

• Europan, erretzea geroeta leku gehiagotandebekaturik

• EAE 2011: garraioak,lantegiak, toki publikoitxiak

• Taberna-jatetxeetan,lehen erretzeko guneak(dirutzak eralgita) /laster debeku osoa

• Ostalariak beldur: beze-roak / dirua / negozioa /bazkariak / ezkontzak

• Legea betearazteko: isunak/ salaketak / kanpainakNork betearazi?

• Debekuak ohituren alda-keta? Ospakizunak / txokopribatuak

Toki publiko itxietanerretzea debekaturik

Datuak Txostena: Euskadi eta drogak 2010

%66 Erretzen ez duten herritarrak

%34,1 Eguneroko kontsumoa duten erretzaileak

%15 Ohiko erretzaileak 15-17 urteko nerabeen artean

%58 Tabakoa lagatzen saiatu diren erretzaileak

Toronton, Kalifornian etaWashingtonen antzekoarauak aspalditik. New York, parke etahondartzetan erretzekodebekua prestatzen

Irlandan, edan hemen baino ge-hiago, hotz handiagoa. Baina

lortu dute taberna barruan ezerretzea.

(C. S., tabernaria)

Bai zera! Irlandan pub asko itxidituzte, eta Kroazian, legea ezarrieta sei hilabetera aldatu.(M. U. , ostalaria)

Umeak doazen

ibilgailuetan erretzea ere

debekatuta egongo da

Legearen arabera

,

sagardotegiak

tabernen parek

o

• 5 •

ESKOLA LEHEN ETA ORAIN

Gure gurasoen eskolatikgaurkora, alde ederra!

Iturria: EITB24.COM

Eskola porrota %Finlandia 8

Frantzia 12

Euskal Herria 14

Espainia 30

❏ EAEn %31k ez dute gainditzen

DBH4 lehenengo urtean

Frantziako Lanbide Heziketako hiruinstitututan diru-sariak ikasleei: Baldintzak: institutura joatea, zintzoportatzea, emaitza onak izatea.Dirua taldearentzat bidaia bat-edoegiteko.

Gidoirako

• Garai batean, eskola ba-karrean adin guztietakoikasleak ikasgela berean

• Baliabideak: maisu baka-rra, liburu bakarra...

• Lehen, hizkuntza bakarra,eleaniztasunik gabe

• Medotologia, eskola po-rrota... kezkarik ez

• Gaur, gurean, umerik ez es-kolatu gabe

• Baliabide ugari: ordenagai-luak, arbel digitalak, pan-tailak, liburutegiak...

• Zenbat-nahi irakasle, ia-iajakin tzagaiko bana

• Diotenez, orain diziplinagutxiago

Berria 2010-02-17

❏Lau ikasle b

erritik hiruk D ered

ua

hautatu dute EAEn..

Eitb24com (2010-02)

• 6 •

| TXOSTEN LABURRA (Informe gisakoa) Nire proposamenaAtzerrian egona zara, egonaldi laburretan. Horren jakitun, hemengo elkarte batekoarduradun batek aholkua eskatu dizu. Izan ere, atzerriko ikasle jendearentzat egoitzaeta jarduerak antolatzeko asmoa du.

Irakurri ondokoak eta osatu

Proposamen bat, txosten gisakoa, zure eskarmentua azalduaz eta zure ikuspuntua argudiatuaz.

Gutxienez, 150 hitz

Adibidez:

Egoitza Ez litzateke beharko luxuzko gauzarik...Janaria Ikasle-jendeak ez luke exijituko...

Otorduen orduak, edo antolamendua...Jarduerak Bisitak, txangoak ez lirateke izan beharko...

Asko gustatuko litzaieke...Multiabentura eta kirolak: piraguak, mountain bike...Jaiak: ginkanak, beldurrezko gaua, berbena, karaokea...

Gidariak Komeni da izatea...Jakin beharko lukete...

Giroa ...Arduradunak ......

✗✓

▼IDAZLAN LABURRA | Txostentxoa | Eredua-2 |

• 7 •

IDAZLAN LABURRA | Gutuna | Eredua-2 |

| Gutuna Etxaldea

Herriko taberna batean paskin bat ikusi duzu. Erantzutea erabaki duzu.

Gutun bat, zure jarrera, arrazoiak, helburuak... kontatzeko.


• 8 •





















Amaitzen duzunean:




Itsatsi hemen

azterketa-kodea



l l l l l l l






IDAZLAN LABURRA



• 2 •


1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan luzea

• 3 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

50 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

55 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

Idazlan luzea

• 4 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

60 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

65 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

70 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

75 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................


+

–

Oharrak


............

Idazlan luzea

• 5 •


1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra

• 6 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra


+

–

Oharrak


............

• 7 •



....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .





ESALDIAK BERRIDATZI

...

1 Edozer egingo nuke zuk poema guztiak irakurtzearren.

Zer .................... ote .....................................................................................................

..................................................... irakur .................................................................... .

2 Gaurko hitzaldi hori interesgarria izan da, baina atzo elkartekoek eman zutena askoz ere

interesgarriagoa izan zen.

.....................................................................................................................................

....................................... bezain .................................................................................. .

3 Poesiak jakituriarekin harremana duenez, bizi esperientzian ere oinarritu liteke.

Ez da harritzekoa ............................................................................................................

izanda ......................................................................................................................... .

4 Ezin izan zuten amestutako helburua bete, gauean egindako izotzaren ondorioz oso irristakorra

baitzegoen mendiaren gailurra.

.....................................................................................................................................

hain .................................................................. non ......................................................

............................................................................................ .

5 Batzordearen arduradun norbait izendatu nahi izanez gero, Maddi da horretarako egokiena.

.......................................................................................................................... ...kotan

......................................................................... egokiagorik ......................................... .

• 8 •


6 Beti izango da egunsenti etengabe bat joandako haietaz oroitzeko. Hori uste du behintzat poeta

ezagun batek.

Poeta .............................................................................................................................

................................................................................................................. ...lakoan dago.

7 Inork ez zuen aukeratu gaitzak jota hiltzeko zorian dagoen kazetari baten egoera eta horrek

harritu egin ninduen.

........................................................... ...tzear ...............................................................

................................................................ izanak ........................................................ .

8 Gaur egungo ekonomia-egoeran, jokabiderik larriena zenbait sasijakintsuren aginduak itsu-itsu

betetzea izango litzateke.

............................................................................................ ez legoke ...........................

............................................................................................................................ baino.

9 Bost urteko haur batek gurasoen beharrik ez duela diozu? Zuk hori esatea ere!

Nola ..............................................................................................................................

.................................................................................................................................. !

10 Horrelakoetan gauzak birritan pentsatzea komeni da, eta zuk behin pentsatzen dituzu.

................................................................... beharrean ..................................................

............................................. baino ............................................................................. .

Esaldiak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gaizki (✗)


..........

Oharrak


1

CC11

2.atala

110min


40 min

IDAZKIA 10 30 min









Puntuazioagutxienez


1.atala

65min





Izena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Deiturak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



• 2 •

Manu militari1 A pentsatzen dutela ziur

B susmatu zezaketen jadanikC pentsatzen hasita egongo dira

2 A Egotea geldirikB Daudela horC Egon litezke lasai

3 A tartekaB plisti-plastaC bilintzi-balantza

4 A oker ez banagoB nahasten ez baldin banaizC ez erratzekotan

5 A nik asko baitakitB oso ospetsua denC dena esana dagoen

6 A begirakune zorrotzaB umore finaC adimen itzela

7 A suntsitutaB goretsitaC abailduta

8 A deritzokB uste dukC pentsa ezak

9 A ohartu zaraB konturatzen naizC ulertzen diat

10 A Ekin diezaiogun lanariB Berehala hasten gara C Murgil gintezke

apo, Giovanni, lan polita egin duk. Ah, mese-dez, itzal ezak bozgorailu hori.

—Bai, Nausi. Enrico eta Giussepe gixajoak, ho-nezkero abandonaturik utzi ditugula ■■(1)■■...

Joango naiz momentu batean eta askatuko ditut, ezta?

—Ez, ez, gaztetxo. ■■(2)■■ pixka batean, ez dute-etainorako presarik. Has gaitezen gu lanean lehenbailehen.

—Ba...ai, Nausi, gura dozun legez.

—Horra, ba, gazte, esaldi politak botatzen dituk■■(3)■■. Piamonte aldeko berbetean, ■■(4)■■...Torino, agian?

—Bai, Nausi. Ama dut hangoxea.

—Ederto, ederto, mutil. Beraz, ama-hizkuntza pia-montetarra duk, eta aita-hizkuntza?

—Veneziarra, Nausi.

—Oh, Venezia! Berari buruz ■■(5)■■ hiri miresga-rria... Ezin hasiko gaituk orain Veneziaren bikaintasu-nak goraipatzen, ezta? Beti bezala, hitzik ederrenakazpi-ulertutzat uzten direnak izaten baitira, ez al zaikiruditzen?

—Bai, Nausi, noski, noski...

—Piamonte aldean ‘jakina’ esango liketek, noski.

—Bai, Nausi, bai..., ene, zuk bai duzula ■■(6)■■!

—Beno, ba, mutil, horra: ni neu askoz ere hiri arrun-tago batekoa nauk, bere bizkarrak Historiaren zama la-rregiak ■■(7)■■ dauzkan batekoa: Erroma, gazte,Erroma, zer ■■(8)■■?

—Oh, Erroma..., Nausi, gure Hiriburua da, ez dakitnola esan...

—Bai, bai, ■■(9)■■, oraindik ere hiriburutasun edohiriburukeriaren xarma hori gordetzen dik, hi bezalakogazte hunkiberak liluratzeko beste, baina, bah..., mes-fida hadi.

—Bai, Nausi, saiatuko naiz.

—Ederki, gazte. ■■(10)■■, beraz. Jaitsi hadi platóraeta nik hemendik goitik zuzenduko diat hire antzez-lana, noiz zer egin eta pentsatu behar duan iradokiz.

—Bai, Nausi, oraintxe bertan noa...Joxe Austin Arrieta

Manu militari. Elkar, 1986(Moldatua)




B

• 3 •

girretarren herria ez duzu mapetanaurkituko. Agirretarren herria ez dagoinon. Agirretarren herria edonondago. Agirretar ta suna ez baitu

sorlekuak (11) ematen, baizik eta erorikoenminak. Inoren sagastian sartuta belaunaurratu (12) zuen batek adarrak behera eginzuelako. Horra agirretar bat. Sokamutu rreantxorkatila hautsi zuen besteak. Agirretarraizateko modu bat. Hark mendian hartu zuenmin, gauez zailagoa baita amildegiak (13)ikustea. Ezin uka agirretarra dela. Honekerreka jo zuen azpian harrapatu nahi zuengurdi zoro baten ihesi zihoalarik. Agirretarrainondik ere (14). Beti erorian ibiltzen diren

gizarajoak dituzu agirretarrak. Eta jendeaknahiago duenez minik ez hartu, gero etabakanagoak (15) dira agirretar petoak (16).Horregatik, agirretar bik elkar topatzendutenean, tabernara doaz bizkarretik helduta,ez diote elkarri ordaintzen uzten, lin txa feruak(17) botatzen dituzte gainontzeko agirretarrekere jakin dezaten mindunen (18) arraza orainobizi dela, estropezu (19) egiten hasten diraohartu gabetanik, zabuka (20), ziraldoka,hankak berriz sortuta, erortzeko arriskuan.

Koldo Izagirre. Metxa esaten dioten agirretar

baten ibilaldi herrenak, Elkar

1112131415

1617181920

Nor diren agirretarrak

leku-izenak lekukotasunak sorgorrak jaioterriakurritu zauritu urrikaldu arranguratu

malkarrak amilotxak argiguneak kanaberakinolaz ere ez inoiz ere ez zalantzarik gabe hala nolabakunagoak bakartiagoak bareagoak urriagoakerabatekoak harroak jakintsuak bertokoaklitxarreriak hausterreak suziriak mutxikinak

maiteminduen oinazetuen miragarrien iraganekoenestakuru doministiku ernegu tupustzabarki aldaroka zarpailki zalu

A B C D




A

• 4 •

pirileko agerkariek FBIk hartu tako

erabakiaren berri ematen zuten:

AEBetako liburuzainak eta liburu-

saltzaileak behartuta omen daude

beren bezeroek alokatzen eta irakurtzen

dituzten liburuen zerrendak ematera. Ezin nuen

sinetsi izugarrikeria, burutik pasatu ere egin

zitzaidan Vila-Matasek asmatutako albiste-

lakirioren bat ote zen. Baina ez da: Vila-

Matasek eta gainerako idazle guztiok baino

irudimen sukartsuagoa du aginteak jendearen

aska tasuna nondik lotu, non estutu, nola

murriztu asmatzeko orduan. Han liburuzainak

bezala, hegazkinetako langileak jarri dituzte

hemen polizia lanetan, emigrazioa

kontrolatzeko aitzakian bidaiaren joan-etorriak

zaintzen.

Denok susmagarri, denok polizia.

Egokiera horrek behin egunkariren batean

irakurri nuen berria ekarri dit gogora. Rio de la

Platako badian iragan mendeetako ontzi ugari

dago hondoratuta (galeoiak, fragatak,

bergantinak…), asko eta asko diruz eta pitxiz

gainezka. Estatu Batuetako urpe karien

konpainia bat egin zen ontzietako altxorrak

ateratzeko kargu. Uruguaiko gobernua beldur

zen, ordea, urpekariak hainbat aberastasunen

jabe egingo zirela Museo Arkeologikorako

bidean, eta polizia jarri zuten urpekariak

zaintzen. Urpekariak, berriz, beldur ziren

poliziaren esku geldituko zirela altxor asko –ai,

gizaki fidagaitzon susmo gaiztoa!–, eta

bizkarzainak kontratatu zituzten poliziak

kontrolatzeko.

Bizi dugun kaikukeria askatasun-jalea du

ardatz zirkulu idiota bezain perfektu horrek.

Andu Lertxundi. Argia, 2003-06 (Moldatua)

21. FBIri buruzko albistearen berri izatean, zer jarrera izan zuen egileak?

A Hasiera batean, norbaiten asmakizuna izan zitekeela otu zitzaion.

B FBIren erabakia Villa-Matasi bezain susmagarria iruditu zitzaion.

C Ezin zuen onartu liburuzainek eta liburu-saltzaileek horrelako izugarrikeria bat asmatzea.

22. Herritarren askatasuna murrizteko neurri horiek direla-eta,

A liburuzainak emigranteen joan-etorriak zaintzen jarri dituzte, poliziak balira bezala.

B agintariak idazleak eurak baino irudimentsuagoak iruditzen zaizkio egileari.

C denek egingo dituzte polizia lanak: liburuzainek hemen, eta hegazkinetako langileek han.

23. Rio de la Platako badian hondoratutako altxorrak behar bezala babesteko

A Uruguaiko gobernuak erabaki zuen urpekariak eta poliziak elkarlanean jartzea.

B urpekariak ez ezik, poliziak ere kontratatu zituen Estatu Batuetako konpainiak.

C urpekariak eta poliziak ez omen ziren nahikoa.

LIBURUTEGITIK HEGAZKINERA

Liburutegitik hegazkinera




A

• 5 •

24. Zer indar izaten dute automobil gidarientzako aholkuek?

A AEBetan, nahitaezko arau bihurtzen dira, pertsona helduek segurtasun-uhala lotzearenaadibidez.

B Gidariaren kasuan lege bihurtu dute uhalaren derrigorra; ez, ordea, gainerakobidaiarienean.

C Denboraren buruan, zenbait aholkuk lege indarra ere izan ohi dute.

25. Zer ondorio atera dute ikertzaileek?

A Ia 300.000 istripu larritan, atzeko bidaiariak gidariak jasandako indarra laukoiztu egin zuela.

B Autoaren atzean ere oso komenigarria dela segurtasun-uhala.

C Lotuta joan ezean, gidariak bere burua ez ezik atzeko bidaiariak ere hiltzeko arriskua askozhandiagoa dela.

SEGURTASUN UHALAREN GARRANTZIA

Segurtasun uhalaren garrantziautomobil gidariarentzako aholkuak

etenik gabekoak izaten dira estatu

gehienetan. Aholku hauetako batzuk

lege indarra duen arau bihurtzen dira

askotan eta horien artean segurtasun-uhalaren

erabilera dugu.

Autoaren gidariaren kasuan arrunta da

segurtasun-uhala lotuta eramatea, baina ez da

gauza bera gertatzen atzeko eserlekuetan

joaten direnen kasuan. Buffaloko Uniber -

tsitateko eta Calspan UB Research Center-eko

ikerlari talde batek azken zazpi urteetan

heriotza gertatu den ia 300.000 istripu aztertu

ondoren, autoaren atzean segurtasun-uhalik

gabe doan bidaiari batek bai bera eta baita

aurrean doazen bidaiariak hiltzeko arriskua

asko handitzen duela ondorioztatu dute. Hain

zuzen ere, atzeko bidaiariaren hiltzeko arriskua

hirukoiztu egiten da eta aurrekoarena bikoiztu.

Aipatu azterketa ez zen estatistiko hutsa

izan; aitzitik, hainbat proba errealetatik

ateratako ondorioak ere argitara eman zituzten.

Probetan panpinak erabili zituzten eta

egindako neurketen arabera, aurrez aurre

gertatutako talka batean atzeko bidaiaria

loturik ez badago gidariak jasaten duen indarra

laukoiztu egiten da atzeko bidaiaria lotuta

joandako egoerarekin alderatuz.

AEBetan pertsona helduek ez dute

derrigorrezko segurtasun-uhala lotzea, baina

zientzialarien ondorioei kasu egiten bazaie,

atzeko aulkian bidaiatzen duten pertsonen

hiltzeko arriskua %95 gutxituko litzateke, hau

da, AEBetan 800 hildako eta 65.000 zauritu

gutxiago egongo lirateke.

Joxerra Aizpurua, Garbiñe UbedaArgia, 2004-02 (Moldatua)

A

• 6 •

Lur bat haratagoZuri, jaun André Larralde, kristau ez-katoliko ez-protestante zintzo

horri, ene liburu honen irakurle bakarrari

ZERUKO GLORIA

ne maisu eta adiskide:Sei urte dira, beste hautabiderik ezean,desterrurako bidea hartu eta Pariserajoan zinela, non lagun zahar batzuen

karitatetik bizi izan baitzinen lau urtetan, hariketa Ipar Europako herrialde horretarantz abiatuzinen arte, orduan ere esku hutsik eta burumakur.Ordea, azken gutunean diostazunaren arabera,Leyden-go Unibertsi ta teko irakasle egin berrizaituzte eta altxatu duzu burua, aurkitu duzuarnaslekua, berreskuratu duzu bizi-gogoa, eta zindegizut nekez jaso nezakeela hori baino berripozgarriagorik eta alaiagorik.

Beste gutun batean aurreratu nizun bezala,neure bizitzaren gaineko liburua egiten ari nin -tzaizun –neure joan-etorriena eta beste hainbatgorabeherarena–, eta honako honetan, berriz, argieta garbi baiezta diezazuket bukatu dudala lanaeta bete dudala, halatan, neure xedea: aspaldinerabilen asmo hori buruan, Axular handiarenantzera ‘gerotik gerora’ utzia, batean honengatik,bestean hargatik, estakuruz estakuru eta aitzakiazaitzakia: azken bi urteotan, alabaina, ohikundeaketa usantzak alde batera utzi, egiteko atzeraezinarizimendutik eta erroetatik lotu eta, boronda tearibehingoz leku egiten niola, gogor bezain gotorekin nion lanari, sukar menderaezin batek hartuabezala, Plinio Zaharraren esanari ninderraiola:Nulla dies sine linea*, jaun Burugo gor eta anderePazientzia lankide. Eta, horrela, egun batekhurrengora ninde ramala, eta hitz batek bestera,halaxe bildu ahal izan dut, hitzez hitz, neurelanaren ondoko uzta, zeina baita eskuan dauka -zuna: ene bizitzaren fruitu hitzek ondua... edo,hobeki, hitzek galdua, zeren, dakizun bezala,zenbat begi, hainbat ikuspegi, eta badakizuErromak behiala erabaki zuela disidenteok etahereje ustezkook aldarrikatu edo idatzitako hitzei,mihitik edo lumatik sortu bezain bizkor, hatsa etakiratsa zeriela, ustelkeria ren ustelkeriaz. Baina ezzaitez kezka, ez asaldatu horregatik, zeren munduhonetan ez baitago gaitzik kontsolagarririk ezduenik, eta gureak ere badu: aski duzu,horretarako, ene hitzen fruitua mizpiren iduri -kotzat hartzea, zenbat eta ustelago, orduan etagozoago eta zaporetsuago.

Salamancan geundenean... baita orain artekogutunetan ere, anitz historia kontatu izan dizkizut,

jauregiari edo jauregikoei buruzkoak, orain gura-so ez edo ene anaia Mattinez mintza tzen nintzai-zula, orain osaba Joanikotez eta prezeptore jaunMarcelez eta, hargatik, nola pasarte bat bainogehiago ezagun egingo zaizun, hala eskatzen diz-kizut pazientzia eta ulermena, zeren eta ene bizit-zari buruzko liburu honek literatur lan bat izannahi bailuke, aitormen orokor bat baino areago,eta halatan har dezazun nahi nuke eta ikusmoldehorretarik juzka dezazun.

Baina, beste ezeri lotu aurretik, ez ote zuenene liburu honek hasieratik beste aitormen batbehar, zeren ene ahalegina eta ene testigantzaharrokeria hutsa izan baitaitezke, Moises bainoahaltsuago izan ez naizenean, ez Sanson bainoausartago eta ez Salomon baino jakintsuago? Nornaiz ni, izan ere, neure bizitzaz mintzatzenhasteko, gizon arrunt bat naizenean, ez-deusbezain gutxi-balio? Baina, arestian esan dizudanbezala, ekin nion lehen urratsari, ekin nionbigarrenari... eta, handik aurrera, ez nuen eta ezdut atzera egiterik izan, eta hala ibili natzaizuoroitzapenez oroitzapen eta aitormenez aitor men...Esan dezadan, ordea, liburua hastean izan nuela,bai, buruhausteren bat, zeren aitormenak moldebatean edo bestean egin baitaitezke. Baina, orduanere, zortea eta fortuna neure alde eta fabore izannituen, zorionez, halako moldez, non berandugabe aurkitu bainion neure buruhausteari aterabi -dea. Izan ere, gauaren gauean, agertzen zaizularikizar argi ezin argitsuago bat, han horizontean,badakizu, hartaraz gero, nora joan eta nora jo. Etaizar hori Périgord-eko zeruan zegoen, eta idazlefamatu baten izena zuen: Montaigne. Ez, honekinez dizut esan nahi haren Essais-en antzekolibururik –zuk hainbeste goresten eta mirestenzenuena gu biok han Salamancan geundelarik–egin dudanik, nireak ez baitu, alde batetik, harekinzerikusirik, ez forman ez estiloan, ez kontatzendiren historietan, zeinak ematen baitizkizutaditzera nik oroitzen eta nik sentitu izan ditudanbezala, hainbat nobelatako protagonisten moldean,zeren eta, egia esateko, haiek bezalaxe sentitu izanbainaiz ni ere askotan, bizitzaren benturanbenturaturik; baina bestetik, badu zerikusirik,zeren eta ene liburuak ere Montaignen galdegitebat izan baitu abiapuntu: Que sais-je?*

*Egunik ez lerrorik idatzi gabe / *Zer dakit nik?

Joan Mari Irigoien. Lur bat haratago. Elkar, 2000(Moldapen baimendua)

IRAKURMENA | Eredua-3 | Testu luzea

E

• 7 •

26. Zer dio maisu eta adiskide duenaren egoeraz?

A Parisen txarto bizi izan ondoren, Ipar Europako herri horretan ere ez duela lortu hobetobizitzerik.

B Leyden-en kokatu ondoren, orain bestela bizi dela, askoz hobeto alegia.

C Atzerrira alde egin zuela eta harrezkero pobrezian bizi dela.

D Beti ere pertsona ezkorra eta pobrea izan denez, orain ere horrelakoa izaten jarraitzenduela.

27. Egin duen lanaz, zer dio?

A Beti atzeratzen ibili den asmoari heldu ahal izan diola azkenean, eta bukatu egin duela.

B Istorio ugari kontatu nahi zituela, baina borondate eskasa izan duela azken bi urteotan.

C Sukar batek eragotzi diola lana lehenago amaitzea.

D Bi pertsonaren laguntza ere izan duela obra egiteko.

28. Obra, nolakoa da?

A Erromak zentsuratu nahi izan du, disidente eta hereje batena dela iritzita.

B Kontaketa kronologikoa egiten du obran, egunez egun.

C Era askotako iritzien bilduma da, nork bere iritzia baitu.

D Bere bizitza islatzen duela dio, hots, autobiografikoa dela.

29. Zer adierazten du gutun horren egileak?

A Idazle ospetsu bat eta haren obra izan dituela erreferentzia.

B Bere obra hori konfesio orokor bat dela, eta horren arabera juzkatu behar dela.

C Moises, Sanson eta Salomonek bezala, badituela berak ere merituak obra xume bategiteko.

D Salamancan erne zitzaiola idazten hasteko ideia, familiaren historiari buruz.

30. Zein da bere obraren oinarria?

A Montaigneren obra ospetsua izan du eredu, eta haren moldeari jarraitu dio bereaidazteko.

B Ez du jokatu Montaignek bezala; izan ere, abenturak kontatzea izan du helburu etapasadizoetan oinarritu da.

C Denaren oinarrian literatura egiteko asmoa dago, eta ez bere bizitza kontatzea.

D Galdera bat izan du erreferentzia nagusitzat, Essais obran bezala.

LUR BAT HARATAGO



• 8 •

Amaitzen duzunean:



• 10 •

Erantzunak Eredua-3

AAG ariketak


1 C 6 B 11 D 16 A 21 A 26 B

2 B 7 C 12 B 17 C 22 B 27 A

3 A 8 A 13 A 18 B 23 C 28 D

4 A 9 C 14 C 19 D 24 C 29 A

5 C 10 A 15 D 20 B 25 B 30 D

Esaldiak berridatzi (2. atala)

1 Ikusleak txaloka hasi dira, magoaren trikimailua asmatu ezinik.

2 Entrenatzaile berriak badu zer konpondu(a), taldea sailkapeneko azken tokian dago eta.

3 Garai bateko zoro askok Napoleontzat zuten euren burua.

4 Horiek gure iritziei begira egon gabe, euren kabuz hartzen dituzte erabakiak.

5 Gauzak bere onera berehala etorriko direnez, ez duzu zertan larritu(rik).

6 Zakur hura hain zen handia non / ezen / ze ezin eduki baitzitekeen / baitzen etxola hartan.Zakur hura hain zen handia (ezen / ze) ezin zen eduki etxola hartan.

7 Gaztaroan ez bezala gozatzen dute bizitzaz orain zahartzaroan.

8 Zeharo harrituta utzi zintuzteten lagunek kontatutako xelebrekeriek.

9 Hizkuntzen bideak luzeak bezain malkarrak (ote) diren aztertuko dugu lan honetan

10 Alberto (izan) da ekitaldian izango dela ziurtatu ez duen bakarra.

2

CC11









2.atala

110min


40 min

IDAZKIA 10 30 min









Puntuazioagutxienez


1.atala

65min

• 2 •


















IDAZLAN LABURRA | Gogoeta edo Gutuna | Argibideak |











● Amaiera egokia


• 3 •



................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................


................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

• 4 •

KIROL APUSTUAK

Tabernetako makinetan gehienez600 euro joka daitezke; %10

ogasunarentzat.

www.apuestasvascas.com

www.txintxarri.info

www.txintxarri.info

www.kzgunea.net

❏ EHUren arabera, 700 milioi eurokoa

izan liteke apustu etxeen negozioa

EAEn. (Berria, 2008).

Esaera: «Jokoa ez da errenta»

AEBetan sekulako arrakastadute kirol apustu etxeek.

Jokozaletasunak mendekotasunlarriak sor ditzake

EAEn, kirol apus-tuetako Enpresabakoitzak 25 sal-toki irekitzekobaimena.

Gidoirako

• Kirola eta jokoa, loturik:herri kirolak, pilotakoarte kariak...

• Tradizioa: kinielak, zaldilasterketak...

• Apustuak: kirol askoreniraupena eta etorkizuna

• EAEn apustu etxeakaraututa

• Txanpon makinak, internetbidezko trabesak...

• Mendekotasuna, gaixota-sunak, diru galerak...

• Gobernuek (ogasunak)etekin handiak

• Sari handiak lortutakopertsonak, hedabideetakoizar

• 5 •

ERRETIROA

Bruselak emandako datuak: 2050eangaur egun baino 48 milioi lagun gutxiagolan egiteko adinean; 65 urtetik gorakoak,

58 milioi pertsona

(Eitb24.com

Consumer. 2008.05

Erretiroa geroago hartzenduten herrietan adinekoek

adimen gaitasun hobea(Susan Rohwedder-Robert Willis,

Journal of Economic Literature)

Gidoirako

• Diotenez, demografiaaldaketei aurre egitekoneurria, bizi-itxaropenaluzatzeagatik

• Sindikatuen kezka: erre-tiroa atzeratu eta geropentsioak jaitsiko

• 2004an Europan erreti-rodun bakoitzeko laulangile; 2050ean, bi

• Egungo erretiro adina: Ale-mania, 67; Hego EH 65;Grezia, 61; Frantzia, 60

• EHko 655.000 erretirodu-nen pentsioa, batez beste:876 €

• Erretiroan daudenen ai-sialdia negozio: bidaiak,deskontuak, bisitak...

❏ Erretiroa 65 urtetik 67ra luzatzea onartu

du Alemaniako Legebiltzarrak.

Berria (2007-03)

❏ Ikerketa baten arabera, EHko 300.000

erretirodun pobrezian bizi dira.. Berria (2008-11)

Argazkia: Jon Urbe. Argazki Press

❏Egun, E

Bn erretiroa hartzeko batez bes-

teko benetako adina 59 urtean dago.

Eitb24com (2008-02)

Europan, erretiroaatzeratzeko joera

• 6 •

IDAZLAN LABURRA | Gogoeta | Eredua-3 |

| Gogoeta Bihar, itsu?

Istripu baten ondorioz, itsu geratu den adiskide bat bisitatzen egon zara. Orain, zeureetxean, bakarrik, pentsatzen jarri zara:

Eta, bihar, esnatu eta itsu nagoela jabetuko banintz?

Gogoeta, zeure buruari zuzendua: sentimenduak, egoera...

Gutxienez, 150 hitz

Baldintza: abiapuntua izan dadila ondoko esaldia. Alegia, hori idazten hasi eta horrieman jarraipena.

Bihar goizean itsu esnatuko banintz

▼

???

• 7 •

IDAZLAN LABURRA | Gutuna | Eredua-3 |

| Gutuna Irakasle lana

Lana eskaintzen duen iragarkia topatu duzu egunkarian.

Erantzutea erabaki duzu.

Gutun bat, azaltzeko zure jarrera, prestakuntza, eskarmentua...


(Norberaren datuak)

(Lekua, data)

Agur t’erdi:Egunkarian...

• 8 •





















Amaitzen duzunean:




Itsatsi hemen

azterketa-kodea



l l l l l l l






IDAZLAN LABURRA



• 2 •


1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan luzea

• 3 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

50 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

55 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

Idazlan luzea

• 4 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

60 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

65 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

70 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

75 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................


+

–

Oharrak


............

Idazlan luzea

• 5 •


1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

25 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra

• 6 •


..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

30 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

35 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

40 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

45 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra


+

–

Oharrak


............

• 7 •



....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .





ESALDIAK BERRIDATZI

...

1 Magoaren trikimailua asmatu ez eta, ondorioz, ikusleek txaloak jo dituzte.

Ikusleak ........................................................... ...ka .................................................................................................................................................................................. ezinik.

2 Entrenatzaile berriak arazo ugari ditu konpontzeko; izan ere, taldea sailkapeneko azkentokian dago.

.............................................................................. zer .................................................

............................................................................................................................... eta.

3 Napoleon zirela pentsatu ohi zuten garai bateko zoro askok.

............................................................................................ ...tzat ...............................

................................................................................................................................... .

4 Horiek ez dira egoten guk zer iritziko zain; horiek euren kabuz hartzen dituzte erabakiguztiak.

................................................................................. begira ........................................gabe .............................................................................................................. erabakiak.

5 Ez zaitez larritu! Gauzak berehala etorriko dira bere onera.

........................................................................................................................... ...enez

.................................................................... zertan .................................................... .

• 8 •


6 Zakur hura handiegia zen etxola hartan edukitzeko!

.................................................................... hain .........................................................

................................................................................................................................... .

7 Gaztaroan ez dute asko gozatu bizitzaz; orain zahartzaroan, bai, ordea.

............................................................................................... ez bezala .......................

................................................................................................................................... .

8 Zeharo harrituta geratu zineten lagunek kontatutako xelebrekeriekin.

....................................................................................... utzi .......................................

................................................................................................................................... .

9 Hizkuntzen bideak luzeak eta malkarrak dira; bide horiek aztertuko ditugu lan honetan.

......................................................................................... bezain .................................

............................. ...en ............................................................................................... .

10 Albertok ez beste guztiek ekitaldian izango direla ziurtatu dute.

.....................................................................................................................................

........................................................................................................................ bakarra.

Esaldiak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gaizki (✗)


..........

Oharrak


Documents

ID Ereduak 1-3 - Eusko Jaurlaritza - Euskadi.eus · —Kafe piska bat (2) ... trol maila handiagoa izaten laguntzen digu. Hortaz, gure haur eta gaztetxoen hazkuntza emozional egokia