32
Port Betaald Port Payé Zwolle Holland voor veldbiologie

I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

  • Upload
    lamdieu

  • View
    257

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Port Betaald Port Payeacute

Zwolle Holland

I~ ~ voor veldbiologie

Werkgroepen

ZowellVN als KNNV hebben werkgroepen Hier volgt een overzicht van de cooumlrdinatoren

Dit blad is het gezamenlijke tijdschrift van het IVN en de KNNV

beide afdeling Zwolle

In de loop van 1993 werd besloten beide afdelingsorganen

respectievelijk Frittilaria en De Taregraveluur binnen het kader van de onderlinge

samenwerking samen te laten gaan in Het Zwols Natuurtijdschrift

Het blad verschijnt 5 keer per jaar met een oplage van 600 exemplaren

jaargang 7 - nummer 4 - oktober 2000

Kopij ZNT PoStbus 212

8000 AG Zwolle

via Internet

zwolsnatuurtijdschrifthotmailcom

Verzending van het ZNT Hans Lindeboom

Kortenhorst8traat 9 8015 BW Zwolle - It 038 - 4600701

Redaccediltieraad Piet Bremer

Bill van Kessel

Eindredactie

(geen inleveradres voor geschreven kopij) Peter van Dam - Tesjeslaan 37 shy

8042 BH Zwolle - It 4220912

Fotos Peter van Dam (tenzij anden vermeld)

Typewerk KarinJanze

Diet ter Stege

Druk Freek Veldman

Usselmuiden

~T ~ vereooging voor veldboIogle

IVN Excursies

Cursussen algemeen

Vogelzangcursus

Wilde plantencursus

Groencursus

Natuurgidsencursus Kabouterpad Fiets- en wandelroutes

Jeugdwerkgroep

Stands Depot Paddenwerkgroep

Waterwerkgroep

KNNV Vogelwerkgroep

Roofvogelwerkgroep

Plantenwerkgroep

1nsectenwerkgroep

Zoogdierenwerkgroep

Natuurbescherming

Gezamenlijke werkgroep

Agnes Nijmeijer It 0572 - 391955 Elja van Dongen It 038 - 3762696 Hannah van Oene It 038 - 4654657 Elja van Dongen It 038 - 3762696 Roelof Visscher It 038 - 4227375 GreetMeima

~

It 038 - 4228018 Gerwine Wuring It 038 ~ 4604644 Femmy Mulder It 038 - 45470 Fenna Westers It 038 - 4224387 Teuni Lindhoud It 038 - 4657772 Gerda Boonstra It 038 - 4217317

GerritGerritsen It 038 - 4228122 Jan van Dijk It 038 - 4657050 Leen de Kleine It 038 - 4227837 Evert Ruiter It 038 - 4550891 Bert Dijkstra It 038 4546912 Gerrit Gerritsen It 038 - 4228122

Paddestoelenwerkgroep

Ko rdata kopij vmj en tutm

metmiddotWP61 inleveren op

3 november

24decembe r

1 maart

Bill van Kessel It 038 - 4533677

gepJuuk tlitttlwtUlTOp het ZNT wordl venomIen

plusmnl5 december

begin februari

plusmn18 april

Zwols Natuurtljdschrift 7e jaargang - nummer 4 - 98

Nieuw in Overijssel

de bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum)

Als natuurliefhebber kan je soms het gevoel bekruishypen dat iedere vierkante meter Nederland al oacutendershyzocht is op flora en fauna Het netwerk van onderzoeshykers is inmiddels zo fijnmazig dat er ons vrijwel niets meer ontgaat Zo langzamerhand bestaat er van alles wat er vliegt fladdert kruipt zwemt en groeit wel een verspreishydingsatlas Het is dan ook altijd weer een verrassing wanneer er een ontdekking wordt gedaan die je niet verwacht En in sommige gevallen worden die ontshydekkingen gedaan in gebieden die landschappelijk zo weinig interessant zijn dat je ze daar al helemaal niet verwacht Zo werd er onlangs door een medewerker van de Vlinderstichting in een waterwingebied even ten zuiden van Nieuw Heeten een grote populatie van de bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) ontshydekt

De libellen vlogen langs de Soestwetering en slootjes die ermee in verbinding staan Deze wetering is een doorsnee Hollandse sloot die ligt in een wat saai agrarisch gebied dat wordt gedomineerd door weilanshyden en maiumlsakkers het type landschap waar je norshymaliter doorheen fietst zonder al te veel acht te slaan op wat er groeit of rondvliegt omdat je er gewoonweg van uit gaat er niets bijzonders aan te zullen treffen

Maar schijn bedriegt Het water in de wetering is zuishyver de (oever)vegetatie wijst op de aanwezigheid van kwel en een grote variatie aan amfibieeumln en (water)insecten geeft ook al aan dat alles dik in orde is

De ontdekking van de populatie bandheidelibellen is zondermeer spectaculair het betreft hier een zeer zeldzame soort die pas sinds 1983 in Nederland wordt waargenomen Recentelijk heeft zich op eacuteeacuten plaats in het zuid oosten van Noord Brabant een kleishyne populatie gevormd Afgaand op het toenemend aantal incidentele waarnemingen lijkt het erop dat deze soort zich vanuit Oost Europa in noord westelijshyke richting aan het uitbreiden is De soort heeft zelfs Groot Britannieuml al bereikt daar werd op 15 en 16 augustus 1995 een zwervend mannetje waargenomen

Het verspreidingsgebied van de bandheidelibelligt ten zuid oosten van Nederland en strekt zich van Noord Frankrijk en Zuid Duitsland in oostelijke richshyting uit via de Balkan en Zuid Rusland naar het Midshyden Oosten en Azieuml

Zwols Natuurtijdschrift

bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) - mannetje Foto A van der Heijden

In Overijssel zijn in de jaren 90 bij Deventer Bathshymen Daare en Denekamp bandheidelibellen waarshygenomen Het ging daarbij steeds om slechts eacuteeacuten of enkele exemplaren De Soestwetering ligt vlakbij de twee eerstgenoemde plaatsen Nu kan het zijn dat deze nieuwe vindplaats tot nu toe onontdekt is gebleshyven en dat de waarnemingen van de laatste tien jaar betrekking hebben op zwervende exemplaren vanuit deze populatie Aannemelijker is dat een zwervend vrouwtje eitjes heeft afgezet die het begin vormden van een populatie die sedertdien is uitgegroeid tot de huidige omvang Hoewel de wetering een slootje is waar je doorgaans aan voorbij loopt zijn de omstanshydigheden qua biotoop klaarblijkelijk ideaal voor deze soort Pedemontanum betekent letterlijk aan de voet van bergen De soort wordt dan ook overwegend in moerassige biotopen of langs kleine kalkrijke of door kwel gevoede waterlopen in de directe omgeving van heuvelachtige bergachtige streken aangetroffen Het gebied waarin de Soestwetering zich bevindt is heshymelsbreed niet ver verwijderd van de Sprengenberg

welke deel uitmaakt van de Sallandse heuvelrug Een kwelrijke en van oorsprong ook venige en moerassige omgeving

De bandheidelibel is een vrij kleine libel die qua de~ terminatie nooit problemen oplevert De vier vleushygels hebben namelijk net even voor de top een duideshylijk zichtbare donkerbruine dwarsband iets wat bij vrijwel geen enkele andere soort op deze wijze voorshykomt Het mannetje heeft een prachtig roodgekleurd achterlijfen het vrouwtje is zachtbruin van kleur De manier van vliegen is enigszins afwijkend in vergeshylijking met andere heidelibellen Dat komt door het vrij grote vleugeloppervlak en de vorm van de vleushygels die naar de top toe nauwelijks smaller worden

7 jaargang - nummer 4 - 99

De vlucht lijkt op die van de beekjuffers (Calopteshyryx) wat fladderend en afgewisseld door korte glijshyvluchten Door de donkere dwarsband over alle vleushygels wordt deze typische manier van vliegen nog eens geaccentueerdPaul-A Robert brengt het in zijn boek Les LibelluIes fraai onder woorden son vol assez lent fait penser agrave celui des papillons

Met de ontdekking van deze grote en levensvatbare populatie (zeker 150 agrave 200 exemplaren) is Overijssel ineens een bijwndere libellensoort rijker Naast onder anderen de bosbeekjuffer (Calopteryx splendens) noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) donkere waterjuffer (Coenagrion armatum) speerwaterjuffer (Coenagrion hastulatum) groene glazenmaker (Aeshna viridis) beekoeverlibel (Orthetrum coerushylescens) en beekrombout (Gomphus vulgatissimus) herbergt deze provincie in vergelijking met alle andeshyre provincies een groot aantal zeldzame tot zeer zeldshyzame libellensoorten Iets om te koesteren en te beshyschermen En gelukkig hoef je om ze te kunnen zien je niet altijd te begeven in kwetsbare bijzondere nashytuurgebieden De wetenschap dat ze blijkbaar overal op ~unnen duiken maakt je alert en scherpt je opmershykingsvermogen

Evert Ruiter september 2000

Jaarlijks worden er meer dan een half miljoen waarneshymingen verzameld door Particuliere Gegevensbeherende Organisaties (bijvoorbeeld SOVON FLORON RAVON) waarvan meer dan 90 door vrijwillige veldshymedewerkers

Bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) Vrouwtje Foto De Vlinderstichting

Zwols Natuurtijdschrift

Roofvogelwerkgroep Zwolle

Zwolle kent een actieve Vogelwerkgroep Binshynen deze groep houden enkele leden zich in het bijzonder bezig met inventarisatie en onderzoek naar roofvogels Dit project is gestart in 1998

Waarom Veel roofdieren (predators) staan aan de top van een voedselpiramide zo ook roofvogels Ten onrechte wordt vaak gedacht dat roofvogels vershyantwoordelijk zijn voor de stand van bepaalde diersoorten in een gebied Deze verkeerde vershyonderstelling wordt graag gebruikt door mensen die negatief over roofvogels denken of die roofshyvogels zelfs als hun concurrenten zien Het is dus juist andersom roofvogels zijn in zeer grote mate afhankelijk van het voorkomen van bepaalshyde diersoorten Het ontbreken of slechts in geshyringe mate aanwezig zijn van bijvoorbeeld muishyzen ofwespen is bepalend voor de aanwezigheid en het broedsucces van respectievelijk torenvalk en wespendief

Door gedurende langere tijd de aanwezigheid broedsucces en voedselgedrag van roofvogels vast te leggen en te bestuderen kunnen eventuele ecologische veranderingen in gebieden aan het licht komen De gemeente Zwolle is een zeer interessant gebied voor een dergelijk onderzoek door bijvoorbeeld de intensieve stadsuitbreidinshygen en de toenemende recreatiedruk in de stedeshylijke randgebieden Zijn roofvogels in staat zich aan te passen ofzullen ze verdwijnen En waar en hoe kunnen en willen wij eventuele negatieve ontwikkelingen stoppen

Vervolging Gelukkig is het doden ofverstoren van roofvoshygels de afgelopen decennia sterk teruggelopen Toch blijken er nog steeds mensen te zijn die roofvogels doden ofhun nesten verstoren helaas ook in de gemeente Zwolle Door intensief inshyventarisatiewerk kunnen eventuele misstanden vaak snel rum het licht komen Bovendien gaat van extra ogen in het veld een preventieve wershyking uit

7e jaargang - nummer 4 - 100

Hoe gaan we te werk Het inventarisatiewerk vindt zoveel mogelijk plaats volgens landelijk afgesproken richtlijnen (Werkgroep Roofvogels Nederland) Het voorshydeel van deze standaardisatie is dat de door ons verzamelde gegevens samengevoegd worden met de gegevens van de talloze andere inventarishysatiegroepen in Nederland Deze gegevens worshyden onder andere verzameld en gebruikt door de Werkgroep Roofvogels Nederland te Appelscha het SOVON in Beek-Ubbergen en het Vogelshytrekstation in Arnhem

Torenvalk - foto Jan van Dijk

De volgende gegevens werden zoveel als mogeshylijk per soort verzameld territoria nestbouw datum eileg aantal eieren aantal uitgekomen jongen geslacht en aantal uitgevlogen jongen Van de geringde jongen werd de biometrie vastshygelegd

In de tweede helft van februari beginnen onze werkzaamheden met het zoeken naar nesten waar al aan gebouwd wordt In april worden de meeste eieren gelegd en in de tweede helft van juni de meeste jongen geringd Gemiddeld beshyzoeken we ieder nest 4 agrave 5 maal meestal van afstand maar voor het ringen moeten we bij de nesten klimmen

Zwols Natuurtijdschrift

In het najaar worden de gegevens verwerkt Ook worden dan de nestkasten voor torenvalken schoongemaakt ofvervangen

We kunnen hulp gebruiken In 1999 hebben we meer dan 50 nesten geconshytroleerd Daarnaast kost het zoeken naar nieuwe nesten veel tijd Dus mocht u nesten van roofvoshygels weten ofontdekken geef ze dan aan ons door dat bespaart ons veel tijd Ook zouden we graag een seintje willen hebben als u een dode roofvogel in de gemeente Zwolle vindt De geshygevens van deze dode beesten leveren ons moshygelijk informatie

Naast hulp in de vorm van informatie kunnen we ook nog wel fysieke hulp gebruiken enthousiasshytelingen die willen helpen met inventariseren of kunnen klimmen (met klimijzers) tijdens het ringen van de jongen

De werkgroep bestaat uit Jan van Dijk tel 038-4657050 (038-4684131)

(e-mail jwbvdijkwxsnl) Henk Rensink tel 038-4658835 Wim Vd Bergh tel 038-4659827 Sib Kooistra tel 0529-497635

Jan van Dijk

7e jaargang - nummer 4 - 101

De fascinerende wereld van de paddestoelen

Paddestoelen hebben altijd sterk tot de verbeelshyding van de mens gesproken door hun mysteshyrieuze leefwijze Ze komen plotseling uit de grond of uit hout verdwijnen even plotseling weer en vervolgens is er niets meer van terug te vinden Ook hun kleuren- en vormenrijkdom hun geur smaak en andere bijzondere eigenshyschappen zoals hallucinogene en geneeskrachshytige prikkelen de fantasie Het verschijnen van paddestoelen werd dan ook vaak in de magische ook duivelse sfeer verklaard Namen als heksenshyboleet elfenbankje duivelsei heksenkring en satansboleet duiden hierop

~ ~cb

fotosynthese en kunnen daardoor niet hun eigen suikers (de bouwstoffen van de plant) maken Daarvoor zijn ze afhankelijk van ander orgashynisch materiaal zoals humus en dood of levend hout

Wanneer de sporen van een paddestoel kiemen groeien ze uit tot buisvormige structuren de zwamdraden of hyfen die samen een zwamvlok ofmycelium vormen Hierop groeit de paddeshystoel Dit is het vruchtlichaam - het reproductieve deel van de plant - waarin ofwaarop de sporen worden gevormd Een plaatsjeszwam van geshymiddelde grootte produceert ca 30 miljoen sposhyren Het verschijnen van de paddestoel is van veel factoren afhankelijk zoals voeding vochtigshyheid temperatuur en licht Als de myceliumdrashy

n Tmiddotmiddot

~ - 0 _ ~

~

m n o

p r

voorbeelden van vruchtlichamen van plaatjeszwammen

1f ~

Pas in 1710 ontdekte de Italiaanse geleerde Mishycheli de sporen van de zwammen en kon daarshymee het raadsel van hun voortplanting oplossen Zelfs Linnaeus had moeite met de zwammen Zijn landgenoot Elias echter niet Hij schreef in 1821 het boek Systema mycologica dat nu nog als het fundament van de systematiek der zwammen geldt Net als bij de hogere planten werden de paddestoelen ingedeeld in klassen ordes families geslachten en soorten Ze behoshyren tot de grote groep van de Fungi (zwammen) die meer dan 100000 soorten omvat Exacte determinatie is in veel gevallen slechts mogelijk mbV microscoop en kleuringen Alle paddeshystoelen hebben met elkaar gemeen dat ze chloroshyfyl (bladgroen) missen Ze hebben dus geen

den met een zelfde snelheid straalsgewijze vanuit het centrum gezien en alleen in de zone van reshycente groei hun vruchtlichamen vormen ontstaat een heksenkring die jaarlijks in diameter toeshyneemt Dit is oa te zien bij de weideringzwam die de beroemde 300 jaar oude heksenkringen vormt op de heuvels van Stonehenge in Engeshyland Het mycelium van deze zwam produceert bovendien blauwzuur waardoor het gras aan de buitenkant van de groei cirkel afsterft en zo aan de paddestoelen meer ruimte verschaft Enkele soorten zoals de honingzwam kunnen zich ook verspreiden met wortelachtige myceliumstrengen of rhizomorfen Slijmzwammen of myxomyceten vormen een aparte groep uit sporen ontstaan op amoeben lijkende kruipende beginstadia die sa-

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -102

men een plasmodium vonnen dat zich met micro-organismen zoals bacterieumln voedt en einshydigt in een gefixeerd stadium met vruchtlichashymen waarin zich de sporen ontwikkelen

ITrcormiza

Ongeveer 800 van de ruim 3500 in Nederland voorkomende paddestoelen leven in symbiose met de wortels van loofbomen zoals de eik beuk berk en els en van naaldbomen zoals de den lariks en spar Het mycelium vonnt een goed zichtbare woekering om de wortels de mycorrhiza Dringt het vlechtwerk van zwamshydraden daadwerkelijk in de wortel binnen dan spreekt men van endotrofe mycorrhiza vonnt de zwamvlok slechts een spinsel rondom de wortel dan is mycorrhiza ectotroof De zwam voert nu water en voedingszouten naar de boomwortels en krijgt hiervoor suikers en zetmeel terug Alle gordijnzwammen en vele boleten en russulas vonnen mycorrhiza Andere paddestoelen die niet in symbiose leven leven als saprofiet ofpashyrasiet De eersten recyclen doel organisch mateshyriaal met behulp van enzymen breken ze houtshystof (= lignine) en cellulose af Dit veroorzaakt de zgn witrot en geeft een vochtige vezelige en buigzame structuur Wanneer alleen cellulose (de bouwstof van de wand van plantencellen) wordt afgebroken geeft dit bruinrot hetgeen een brokkelige structuur tot gevolg heeft Deze saprofieten spelen dus een belangrijke rol als afvalverwerkers in de natuurlijke kringloop Parasieten leven op levend organisch materiaal ten koste van de gastheer Ook paddestoelen zijn aan bepaalde milieus gebonden sommige houshyden van droge plaatsen andere van natte Dit geldt ook voor zonnige of schaduwrijke plekken en zure of kalkrijke grond en voor pas afgestorshyven hout en sterk vermolmd hout

Bij de boleten zitten onder de hoed geen plaatjes maar buisjes Bij de stekelzwammen zijn de plaatjes vervangen door stekels Op de plaatjes buisjes of stekels zit het kiemvlies of hymenium waarop de sporen worden gevonnd Sommige plaatjeszwammen en boleten hebben een vlies het velum partiale dat in gesloten toestand de hoedrand met de steel verbindt en de plaatjes of buisjes beschennt Bij het opengaan van de hoed blijft dit vlies als ring om de steel en of als resshyten op ofhangend aan de hoedrand achter Het velum universale is een vlies dat bij een aantal paddestoelen in jonge toestand het hele vruchtshylichaam omgeeft als een zachte ofleerachtige eierschaal Dit is heel mooi te zien bij de stinkshyzwammen Deze zgn duivelseieren dikwijls naast volwassen exemplaren in ofhalf boven de grond te vinden Resten van dit velum zijn als schubben ofvlokken op de hoed terug te vinden zoals de witte stippen op de hoed van de vliegenzwam en in de vonn van een beurs of schede aan de steelvoet

sporee

De zwammen of Fungi worden in de volgende groepen verdeeld I

Paddestoelen Dit zijn de hogere zwaacutemmen met een compact vruchtlichaam dat groter is dan I mmo BV vliegenzwam kastanjeboleet Iwraalzwam Schimmels Dit zijn de lagere zwammen met een vlokkig of draadvormig dus niet-compact vruchtshylichaam BV broodschimmel kaasschimmel meel

Overige zwammen Dit zijn de gisten de roesten en de branden BV slijmzwammen gistzwammen en roestzwammen

Uit bovenstaande blijkt dus dat paddestoelen wegravel zwamshymen maar geacuteeacuten schimmels zijn

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -103

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 2: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Werkgroepen

ZowellVN als KNNV hebben werkgroepen Hier volgt een overzicht van de cooumlrdinatoren

Dit blad is het gezamenlijke tijdschrift van het IVN en de KNNV

beide afdeling Zwolle

In de loop van 1993 werd besloten beide afdelingsorganen

respectievelijk Frittilaria en De Taregraveluur binnen het kader van de onderlinge

samenwerking samen te laten gaan in Het Zwols Natuurtijdschrift

Het blad verschijnt 5 keer per jaar met een oplage van 600 exemplaren

jaargang 7 - nummer 4 - oktober 2000

Kopij ZNT PoStbus 212

8000 AG Zwolle

via Internet

zwolsnatuurtijdschrifthotmailcom

Verzending van het ZNT Hans Lindeboom

Kortenhorst8traat 9 8015 BW Zwolle - It 038 - 4600701

Redaccediltieraad Piet Bremer

Bill van Kessel

Eindredactie

(geen inleveradres voor geschreven kopij) Peter van Dam - Tesjeslaan 37 shy

8042 BH Zwolle - It 4220912

Fotos Peter van Dam (tenzij anden vermeld)

Typewerk KarinJanze

Diet ter Stege

Druk Freek Veldman

Usselmuiden

~T ~ vereooging voor veldboIogle

IVN Excursies

Cursussen algemeen

Vogelzangcursus

Wilde plantencursus

Groencursus

Natuurgidsencursus Kabouterpad Fiets- en wandelroutes

Jeugdwerkgroep

Stands Depot Paddenwerkgroep

Waterwerkgroep

KNNV Vogelwerkgroep

Roofvogelwerkgroep

Plantenwerkgroep

1nsectenwerkgroep

Zoogdierenwerkgroep

Natuurbescherming

Gezamenlijke werkgroep

Agnes Nijmeijer It 0572 - 391955 Elja van Dongen It 038 - 3762696 Hannah van Oene It 038 - 4654657 Elja van Dongen It 038 - 3762696 Roelof Visscher It 038 - 4227375 GreetMeima

~

It 038 - 4228018 Gerwine Wuring It 038 ~ 4604644 Femmy Mulder It 038 - 45470 Fenna Westers It 038 - 4224387 Teuni Lindhoud It 038 - 4657772 Gerda Boonstra It 038 - 4217317

GerritGerritsen It 038 - 4228122 Jan van Dijk It 038 - 4657050 Leen de Kleine It 038 - 4227837 Evert Ruiter It 038 - 4550891 Bert Dijkstra It 038 4546912 Gerrit Gerritsen It 038 - 4228122

Paddestoelenwerkgroep

Ko rdata kopij vmj en tutm

metmiddotWP61 inleveren op

3 november

24decembe r

1 maart

Bill van Kessel It 038 - 4533677

gepJuuk tlitttlwtUlTOp het ZNT wordl venomIen

plusmnl5 december

begin februari

plusmn18 april

Zwols Natuurtljdschrift 7e jaargang - nummer 4 - 98

Nieuw in Overijssel

de bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum)

Als natuurliefhebber kan je soms het gevoel bekruishypen dat iedere vierkante meter Nederland al oacutendershyzocht is op flora en fauna Het netwerk van onderzoeshykers is inmiddels zo fijnmazig dat er ons vrijwel niets meer ontgaat Zo langzamerhand bestaat er van alles wat er vliegt fladdert kruipt zwemt en groeit wel een verspreishydingsatlas Het is dan ook altijd weer een verrassing wanneer er een ontdekking wordt gedaan die je niet verwacht En in sommige gevallen worden die ontshydekkingen gedaan in gebieden die landschappelijk zo weinig interessant zijn dat je ze daar al helemaal niet verwacht Zo werd er onlangs door een medewerker van de Vlinderstichting in een waterwingebied even ten zuiden van Nieuw Heeten een grote populatie van de bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) ontshydekt

De libellen vlogen langs de Soestwetering en slootjes die ermee in verbinding staan Deze wetering is een doorsnee Hollandse sloot die ligt in een wat saai agrarisch gebied dat wordt gedomineerd door weilanshyden en maiumlsakkers het type landschap waar je norshymaliter doorheen fietst zonder al te veel acht te slaan op wat er groeit of rondvliegt omdat je er gewoonweg van uit gaat er niets bijzonders aan te zullen treffen

Maar schijn bedriegt Het water in de wetering is zuishyver de (oever)vegetatie wijst op de aanwezigheid van kwel en een grote variatie aan amfibieeumln en (water)insecten geeft ook al aan dat alles dik in orde is

De ontdekking van de populatie bandheidelibellen is zondermeer spectaculair het betreft hier een zeer zeldzame soort die pas sinds 1983 in Nederland wordt waargenomen Recentelijk heeft zich op eacuteeacuten plaats in het zuid oosten van Noord Brabant een kleishyne populatie gevormd Afgaand op het toenemend aantal incidentele waarnemingen lijkt het erop dat deze soort zich vanuit Oost Europa in noord westelijshyke richting aan het uitbreiden is De soort heeft zelfs Groot Britannieuml al bereikt daar werd op 15 en 16 augustus 1995 een zwervend mannetje waargenomen

Het verspreidingsgebied van de bandheidelibelligt ten zuid oosten van Nederland en strekt zich van Noord Frankrijk en Zuid Duitsland in oostelijke richshyting uit via de Balkan en Zuid Rusland naar het Midshyden Oosten en Azieuml

Zwols Natuurtijdschrift

bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) - mannetje Foto A van der Heijden

In Overijssel zijn in de jaren 90 bij Deventer Bathshymen Daare en Denekamp bandheidelibellen waarshygenomen Het ging daarbij steeds om slechts eacuteeacuten of enkele exemplaren De Soestwetering ligt vlakbij de twee eerstgenoemde plaatsen Nu kan het zijn dat deze nieuwe vindplaats tot nu toe onontdekt is gebleshyven en dat de waarnemingen van de laatste tien jaar betrekking hebben op zwervende exemplaren vanuit deze populatie Aannemelijker is dat een zwervend vrouwtje eitjes heeft afgezet die het begin vormden van een populatie die sedertdien is uitgegroeid tot de huidige omvang Hoewel de wetering een slootje is waar je doorgaans aan voorbij loopt zijn de omstanshydigheden qua biotoop klaarblijkelijk ideaal voor deze soort Pedemontanum betekent letterlijk aan de voet van bergen De soort wordt dan ook overwegend in moerassige biotopen of langs kleine kalkrijke of door kwel gevoede waterlopen in de directe omgeving van heuvelachtige bergachtige streken aangetroffen Het gebied waarin de Soestwetering zich bevindt is heshymelsbreed niet ver verwijderd van de Sprengenberg

welke deel uitmaakt van de Sallandse heuvelrug Een kwelrijke en van oorsprong ook venige en moerassige omgeving

De bandheidelibel is een vrij kleine libel die qua de~ terminatie nooit problemen oplevert De vier vleushygels hebben namelijk net even voor de top een duideshylijk zichtbare donkerbruine dwarsband iets wat bij vrijwel geen enkele andere soort op deze wijze voorshykomt Het mannetje heeft een prachtig roodgekleurd achterlijfen het vrouwtje is zachtbruin van kleur De manier van vliegen is enigszins afwijkend in vergeshylijking met andere heidelibellen Dat komt door het vrij grote vleugeloppervlak en de vorm van de vleushygels die naar de top toe nauwelijks smaller worden

7 jaargang - nummer 4 - 99

De vlucht lijkt op die van de beekjuffers (Calopteshyryx) wat fladderend en afgewisseld door korte glijshyvluchten Door de donkere dwarsband over alle vleushygels wordt deze typische manier van vliegen nog eens geaccentueerdPaul-A Robert brengt het in zijn boek Les LibelluIes fraai onder woorden son vol assez lent fait penser agrave celui des papillons

Met de ontdekking van deze grote en levensvatbare populatie (zeker 150 agrave 200 exemplaren) is Overijssel ineens een bijwndere libellensoort rijker Naast onder anderen de bosbeekjuffer (Calopteryx splendens) noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) donkere waterjuffer (Coenagrion armatum) speerwaterjuffer (Coenagrion hastulatum) groene glazenmaker (Aeshna viridis) beekoeverlibel (Orthetrum coerushylescens) en beekrombout (Gomphus vulgatissimus) herbergt deze provincie in vergelijking met alle andeshyre provincies een groot aantal zeldzame tot zeer zeldshyzame libellensoorten Iets om te koesteren en te beshyschermen En gelukkig hoef je om ze te kunnen zien je niet altijd te begeven in kwetsbare bijzondere nashytuurgebieden De wetenschap dat ze blijkbaar overal op ~unnen duiken maakt je alert en scherpt je opmershykingsvermogen

Evert Ruiter september 2000

Jaarlijks worden er meer dan een half miljoen waarneshymingen verzameld door Particuliere Gegevensbeherende Organisaties (bijvoorbeeld SOVON FLORON RAVON) waarvan meer dan 90 door vrijwillige veldshymedewerkers

Bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) Vrouwtje Foto De Vlinderstichting

Zwols Natuurtijdschrift

Roofvogelwerkgroep Zwolle

Zwolle kent een actieve Vogelwerkgroep Binshynen deze groep houden enkele leden zich in het bijzonder bezig met inventarisatie en onderzoek naar roofvogels Dit project is gestart in 1998

Waarom Veel roofdieren (predators) staan aan de top van een voedselpiramide zo ook roofvogels Ten onrechte wordt vaak gedacht dat roofvogels vershyantwoordelijk zijn voor de stand van bepaalde diersoorten in een gebied Deze verkeerde vershyonderstelling wordt graag gebruikt door mensen die negatief over roofvogels denken of die roofshyvogels zelfs als hun concurrenten zien Het is dus juist andersom roofvogels zijn in zeer grote mate afhankelijk van het voorkomen van bepaalshyde diersoorten Het ontbreken of slechts in geshyringe mate aanwezig zijn van bijvoorbeeld muishyzen ofwespen is bepalend voor de aanwezigheid en het broedsucces van respectievelijk torenvalk en wespendief

Door gedurende langere tijd de aanwezigheid broedsucces en voedselgedrag van roofvogels vast te leggen en te bestuderen kunnen eventuele ecologische veranderingen in gebieden aan het licht komen De gemeente Zwolle is een zeer interessant gebied voor een dergelijk onderzoek door bijvoorbeeld de intensieve stadsuitbreidinshygen en de toenemende recreatiedruk in de stedeshylijke randgebieden Zijn roofvogels in staat zich aan te passen ofzullen ze verdwijnen En waar en hoe kunnen en willen wij eventuele negatieve ontwikkelingen stoppen

Vervolging Gelukkig is het doden ofverstoren van roofvoshygels de afgelopen decennia sterk teruggelopen Toch blijken er nog steeds mensen te zijn die roofvogels doden ofhun nesten verstoren helaas ook in de gemeente Zwolle Door intensief inshyventarisatiewerk kunnen eventuele misstanden vaak snel rum het licht komen Bovendien gaat van extra ogen in het veld een preventieve wershyking uit

7e jaargang - nummer 4 - 100

Hoe gaan we te werk Het inventarisatiewerk vindt zoveel mogelijk plaats volgens landelijk afgesproken richtlijnen (Werkgroep Roofvogels Nederland) Het voorshydeel van deze standaardisatie is dat de door ons verzamelde gegevens samengevoegd worden met de gegevens van de talloze andere inventarishysatiegroepen in Nederland Deze gegevens worshyden onder andere verzameld en gebruikt door de Werkgroep Roofvogels Nederland te Appelscha het SOVON in Beek-Ubbergen en het Vogelshytrekstation in Arnhem

Torenvalk - foto Jan van Dijk

De volgende gegevens werden zoveel als mogeshylijk per soort verzameld territoria nestbouw datum eileg aantal eieren aantal uitgekomen jongen geslacht en aantal uitgevlogen jongen Van de geringde jongen werd de biometrie vastshygelegd

In de tweede helft van februari beginnen onze werkzaamheden met het zoeken naar nesten waar al aan gebouwd wordt In april worden de meeste eieren gelegd en in de tweede helft van juni de meeste jongen geringd Gemiddeld beshyzoeken we ieder nest 4 agrave 5 maal meestal van afstand maar voor het ringen moeten we bij de nesten klimmen

Zwols Natuurtijdschrift

In het najaar worden de gegevens verwerkt Ook worden dan de nestkasten voor torenvalken schoongemaakt ofvervangen

We kunnen hulp gebruiken In 1999 hebben we meer dan 50 nesten geconshytroleerd Daarnaast kost het zoeken naar nieuwe nesten veel tijd Dus mocht u nesten van roofvoshygels weten ofontdekken geef ze dan aan ons door dat bespaart ons veel tijd Ook zouden we graag een seintje willen hebben als u een dode roofvogel in de gemeente Zwolle vindt De geshygevens van deze dode beesten leveren ons moshygelijk informatie

Naast hulp in de vorm van informatie kunnen we ook nog wel fysieke hulp gebruiken enthousiasshytelingen die willen helpen met inventariseren of kunnen klimmen (met klimijzers) tijdens het ringen van de jongen

De werkgroep bestaat uit Jan van Dijk tel 038-4657050 (038-4684131)

(e-mail jwbvdijkwxsnl) Henk Rensink tel 038-4658835 Wim Vd Bergh tel 038-4659827 Sib Kooistra tel 0529-497635

Jan van Dijk

7e jaargang - nummer 4 - 101

De fascinerende wereld van de paddestoelen

Paddestoelen hebben altijd sterk tot de verbeelshyding van de mens gesproken door hun mysteshyrieuze leefwijze Ze komen plotseling uit de grond of uit hout verdwijnen even plotseling weer en vervolgens is er niets meer van terug te vinden Ook hun kleuren- en vormenrijkdom hun geur smaak en andere bijzondere eigenshyschappen zoals hallucinogene en geneeskrachshytige prikkelen de fantasie Het verschijnen van paddestoelen werd dan ook vaak in de magische ook duivelse sfeer verklaard Namen als heksenshyboleet elfenbankje duivelsei heksenkring en satansboleet duiden hierop

~ ~cb

fotosynthese en kunnen daardoor niet hun eigen suikers (de bouwstoffen van de plant) maken Daarvoor zijn ze afhankelijk van ander orgashynisch materiaal zoals humus en dood of levend hout

Wanneer de sporen van een paddestoel kiemen groeien ze uit tot buisvormige structuren de zwamdraden of hyfen die samen een zwamvlok ofmycelium vormen Hierop groeit de paddeshystoel Dit is het vruchtlichaam - het reproductieve deel van de plant - waarin ofwaarop de sporen worden gevormd Een plaatsjeszwam van geshymiddelde grootte produceert ca 30 miljoen sposhyren Het verschijnen van de paddestoel is van veel factoren afhankelijk zoals voeding vochtigshyheid temperatuur en licht Als de myceliumdrashy

n Tmiddotmiddot

~ - 0 _ ~

~

m n o

p r

voorbeelden van vruchtlichamen van plaatjeszwammen

1f ~

Pas in 1710 ontdekte de Italiaanse geleerde Mishycheli de sporen van de zwammen en kon daarshymee het raadsel van hun voortplanting oplossen Zelfs Linnaeus had moeite met de zwammen Zijn landgenoot Elias echter niet Hij schreef in 1821 het boek Systema mycologica dat nu nog als het fundament van de systematiek der zwammen geldt Net als bij de hogere planten werden de paddestoelen ingedeeld in klassen ordes families geslachten en soorten Ze behoshyren tot de grote groep van de Fungi (zwammen) die meer dan 100000 soorten omvat Exacte determinatie is in veel gevallen slechts mogelijk mbV microscoop en kleuringen Alle paddeshystoelen hebben met elkaar gemeen dat ze chloroshyfyl (bladgroen) missen Ze hebben dus geen

den met een zelfde snelheid straalsgewijze vanuit het centrum gezien en alleen in de zone van reshycente groei hun vruchtlichamen vormen ontstaat een heksenkring die jaarlijks in diameter toeshyneemt Dit is oa te zien bij de weideringzwam die de beroemde 300 jaar oude heksenkringen vormt op de heuvels van Stonehenge in Engeshyland Het mycelium van deze zwam produceert bovendien blauwzuur waardoor het gras aan de buitenkant van de groei cirkel afsterft en zo aan de paddestoelen meer ruimte verschaft Enkele soorten zoals de honingzwam kunnen zich ook verspreiden met wortelachtige myceliumstrengen of rhizomorfen Slijmzwammen of myxomyceten vormen een aparte groep uit sporen ontstaan op amoeben lijkende kruipende beginstadia die sa-

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -102

men een plasmodium vonnen dat zich met micro-organismen zoals bacterieumln voedt en einshydigt in een gefixeerd stadium met vruchtlichashymen waarin zich de sporen ontwikkelen

ITrcormiza

Ongeveer 800 van de ruim 3500 in Nederland voorkomende paddestoelen leven in symbiose met de wortels van loofbomen zoals de eik beuk berk en els en van naaldbomen zoals de den lariks en spar Het mycelium vonnt een goed zichtbare woekering om de wortels de mycorrhiza Dringt het vlechtwerk van zwamshydraden daadwerkelijk in de wortel binnen dan spreekt men van endotrofe mycorrhiza vonnt de zwamvlok slechts een spinsel rondom de wortel dan is mycorrhiza ectotroof De zwam voert nu water en voedingszouten naar de boomwortels en krijgt hiervoor suikers en zetmeel terug Alle gordijnzwammen en vele boleten en russulas vonnen mycorrhiza Andere paddestoelen die niet in symbiose leven leven als saprofiet ofpashyrasiet De eersten recyclen doel organisch mateshyriaal met behulp van enzymen breken ze houtshystof (= lignine) en cellulose af Dit veroorzaakt de zgn witrot en geeft een vochtige vezelige en buigzame structuur Wanneer alleen cellulose (de bouwstof van de wand van plantencellen) wordt afgebroken geeft dit bruinrot hetgeen een brokkelige structuur tot gevolg heeft Deze saprofieten spelen dus een belangrijke rol als afvalverwerkers in de natuurlijke kringloop Parasieten leven op levend organisch materiaal ten koste van de gastheer Ook paddestoelen zijn aan bepaalde milieus gebonden sommige houshyden van droge plaatsen andere van natte Dit geldt ook voor zonnige of schaduwrijke plekken en zure of kalkrijke grond en voor pas afgestorshyven hout en sterk vermolmd hout

Bij de boleten zitten onder de hoed geen plaatjes maar buisjes Bij de stekelzwammen zijn de plaatjes vervangen door stekels Op de plaatjes buisjes of stekels zit het kiemvlies of hymenium waarop de sporen worden gevonnd Sommige plaatjeszwammen en boleten hebben een vlies het velum partiale dat in gesloten toestand de hoedrand met de steel verbindt en de plaatjes of buisjes beschennt Bij het opengaan van de hoed blijft dit vlies als ring om de steel en of als resshyten op ofhangend aan de hoedrand achter Het velum universale is een vlies dat bij een aantal paddestoelen in jonge toestand het hele vruchtshylichaam omgeeft als een zachte ofleerachtige eierschaal Dit is heel mooi te zien bij de stinkshyzwammen Deze zgn duivelseieren dikwijls naast volwassen exemplaren in ofhalf boven de grond te vinden Resten van dit velum zijn als schubben ofvlokken op de hoed terug te vinden zoals de witte stippen op de hoed van de vliegenzwam en in de vonn van een beurs of schede aan de steelvoet

sporee

De zwammen of Fungi worden in de volgende groepen verdeeld I

Paddestoelen Dit zijn de hogere zwaacutemmen met een compact vruchtlichaam dat groter is dan I mmo BV vliegenzwam kastanjeboleet Iwraalzwam Schimmels Dit zijn de lagere zwammen met een vlokkig of draadvormig dus niet-compact vruchtshylichaam BV broodschimmel kaasschimmel meel

Overige zwammen Dit zijn de gisten de roesten en de branden BV slijmzwammen gistzwammen en roestzwammen

Uit bovenstaande blijkt dus dat paddestoelen wegravel zwamshymen maar geacuteeacuten schimmels zijn

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -103

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 3: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Nieuw in Overijssel

de bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum)

Als natuurliefhebber kan je soms het gevoel bekruishypen dat iedere vierkante meter Nederland al oacutendershyzocht is op flora en fauna Het netwerk van onderzoeshykers is inmiddels zo fijnmazig dat er ons vrijwel niets meer ontgaat Zo langzamerhand bestaat er van alles wat er vliegt fladdert kruipt zwemt en groeit wel een verspreishydingsatlas Het is dan ook altijd weer een verrassing wanneer er een ontdekking wordt gedaan die je niet verwacht En in sommige gevallen worden die ontshydekkingen gedaan in gebieden die landschappelijk zo weinig interessant zijn dat je ze daar al helemaal niet verwacht Zo werd er onlangs door een medewerker van de Vlinderstichting in een waterwingebied even ten zuiden van Nieuw Heeten een grote populatie van de bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) ontshydekt

De libellen vlogen langs de Soestwetering en slootjes die ermee in verbinding staan Deze wetering is een doorsnee Hollandse sloot die ligt in een wat saai agrarisch gebied dat wordt gedomineerd door weilanshyden en maiumlsakkers het type landschap waar je norshymaliter doorheen fietst zonder al te veel acht te slaan op wat er groeit of rondvliegt omdat je er gewoonweg van uit gaat er niets bijzonders aan te zullen treffen

Maar schijn bedriegt Het water in de wetering is zuishyver de (oever)vegetatie wijst op de aanwezigheid van kwel en een grote variatie aan amfibieeumln en (water)insecten geeft ook al aan dat alles dik in orde is

De ontdekking van de populatie bandheidelibellen is zondermeer spectaculair het betreft hier een zeer zeldzame soort die pas sinds 1983 in Nederland wordt waargenomen Recentelijk heeft zich op eacuteeacuten plaats in het zuid oosten van Noord Brabant een kleishyne populatie gevormd Afgaand op het toenemend aantal incidentele waarnemingen lijkt het erop dat deze soort zich vanuit Oost Europa in noord westelijshyke richting aan het uitbreiden is De soort heeft zelfs Groot Britannieuml al bereikt daar werd op 15 en 16 augustus 1995 een zwervend mannetje waargenomen

Het verspreidingsgebied van de bandheidelibelligt ten zuid oosten van Nederland en strekt zich van Noord Frankrijk en Zuid Duitsland in oostelijke richshyting uit via de Balkan en Zuid Rusland naar het Midshyden Oosten en Azieuml

Zwols Natuurtijdschrift

bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) - mannetje Foto A van der Heijden

In Overijssel zijn in de jaren 90 bij Deventer Bathshymen Daare en Denekamp bandheidelibellen waarshygenomen Het ging daarbij steeds om slechts eacuteeacuten of enkele exemplaren De Soestwetering ligt vlakbij de twee eerstgenoemde plaatsen Nu kan het zijn dat deze nieuwe vindplaats tot nu toe onontdekt is gebleshyven en dat de waarnemingen van de laatste tien jaar betrekking hebben op zwervende exemplaren vanuit deze populatie Aannemelijker is dat een zwervend vrouwtje eitjes heeft afgezet die het begin vormden van een populatie die sedertdien is uitgegroeid tot de huidige omvang Hoewel de wetering een slootje is waar je doorgaans aan voorbij loopt zijn de omstanshydigheden qua biotoop klaarblijkelijk ideaal voor deze soort Pedemontanum betekent letterlijk aan de voet van bergen De soort wordt dan ook overwegend in moerassige biotopen of langs kleine kalkrijke of door kwel gevoede waterlopen in de directe omgeving van heuvelachtige bergachtige streken aangetroffen Het gebied waarin de Soestwetering zich bevindt is heshymelsbreed niet ver verwijderd van de Sprengenberg

welke deel uitmaakt van de Sallandse heuvelrug Een kwelrijke en van oorsprong ook venige en moerassige omgeving

De bandheidelibel is een vrij kleine libel die qua de~ terminatie nooit problemen oplevert De vier vleushygels hebben namelijk net even voor de top een duideshylijk zichtbare donkerbruine dwarsband iets wat bij vrijwel geen enkele andere soort op deze wijze voorshykomt Het mannetje heeft een prachtig roodgekleurd achterlijfen het vrouwtje is zachtbruin van kleur De manier van vliegen is enigszins afwijkend in vergeshylijking met andere heidelibellen Dat komt door het vrij grote vleugeloppervlak en de vorm van de vleushygels die naar de top toe nauwelijks smaller worden

7 jaargang - nummer 4 - 99

De vlucht lijkt op die van de beekjuffers (Calopteshyryx) wat fladderend en afgewisseld door korte glijshyvluchten Door de donkere dwarsband over alle vleushygels wordt deze typische manier van vliegen nog eens geaccentueerdPaul-A Robert brengt het in zijn boek Les LibelluIes fraai onder woorden son vol assez lent fait penser agrave celui des papillons

Met de ontdekking van deze grote en levensvatbare populatie (zeker 150 agrave 200 exemplaren) is Overijssel ineens een bijwndere libellensoort rijker Naast onder anderen de bosbeekjuffer (Calopteryx splendens) noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) donkere waterjuffer (Coenagrion armatum) speerwaterjuffer (Coenagrion hastulatum) groene glazenmaker (Aeshna viridis) beekoeverlibel (Orthetrum coerushylescens) en beekrombout (Gomphus vulgatissimus) herbergt deze provincie in vergelijking met alle andeshyre provincies een groot aantal zeldzame tot zeer zeldshyzame libellensoorten Iets om te koesteren en te beshyschermen En gelukkig hoef je om ze te kunnen zien je niet altijd te begeven in kwetsbare bijzondere nashytuurgebieden De wetenschap dat ze blijkbaar overal op ~unnen duiken maakt je alert en scherpt je opmershykingsvermogen

Evert Ruiter september 2000

Jaarlijks worden er meer dan een half miljoen waarneshymingen verzameld door Particuliere Gegevensbeherende Organisaties (bijvoorbeeld SOVON FLORON RAVON) waarvan meer dan 90 door vrijwillige veldshymedewerkers

Bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) Vrouwtje Foto De Vlinderstichting

Zwols Natuurtijdschrift

Roofvogelwerkgroep Zwolle

Zwolle kent een actieve Vogelwerkgroep Binshynen deze groep houden enkele leden zich in het bijzonder bezig met inventarisatie en onderzoek naar roofvogels Dit project is gestart in 1998

Waarom Veel roofdieren (predators) staan aan de top van een voedselpiramide zo ook roofvogels Ten onrechte wordt vaak gedacht dat roofvogels vershyantwoordelijk zijn voor de stand van bepaalde diersoorten in een gebied Deze verkeerde vershyonderstelling wordt graag gebruikt door mensen die negatief over roofvogels denken of die roofshyvogels zelfs als hun concurrenten zien Het is dus juist andersom roofvogels zijn in zeer grote mate afhankelijk van het voorkomen van bepaalshyde diersoorten Het ontbreken of slechts in geshyringe mate aanwezig zijn van bijvoorbeeld muishyzen ofwespen is bepalend voor de aanwezigheid en het broedsucces van respectievelijk torenvalk en wespendief

Door gedurende langere tijd de aanwezigheid broedsucces en voedselgedrag van roofvogels vast te leggen en te bestuderen kunnen eventuele ecologische veranderingen in gebieden aan het licht komen De gemeente Zwolle is een zeer interessant gebied voor een dergelijk onderzoek door bijvoorbeeld de intensieve stadsuitbreidinshygen en de toenemende recreatiedruk in de stedeshylijke randgebieden Zijn roofvogels in staat zich aan te passen ofzullen ze verdwijnen En waar en hoe kunnen en willen wij eventuele negatieve ontwikkelingen stoppen

Vervolging Gelukkig is het doden ofverstoren van roofvoshygels de afgelopen decennia sterk teruggelopen Toch blijken er nog steeds mensen te zijn die roofvogels doden ofhun nesten verstoren helaas ook in de gemeente Zwolle Door intensief inshyventarisatiewerk kunnen eventuele misstanden vaak snel rum het licht komen Bovendien gaat van extra ogen in het veld een preventieve wershyking uit

7e jaargang - nummer 4 - 100

Hoe gaan we te werk Het inventarisatiewerk vindt zoveel mogelijk plaats volgens landelijk afgesproken richtlijnen (Werkgroep Roofvogels Nederland) Het voorshydeel van deze standaardisatie is dat de door ons verzamelde gegevens samengevoegd worden met de gegevens van de talloze andere inventarishysatiegroepen in Nederland Deze gegevens worshyden onder andere verzameld en gebruikt door de Werkgroep Roofvogels Nederland te Appelscha het SOVON in Beek-Ubbergen en het Vogelshytrekstation in Arnhem

Torenvalk - foto Jan van Dijk

De volgende gegevens werden zoveel als mogeshylijk per soort verzameld territoria nestbouw datum eileg aantal eieren aantal uitgekomen jongen geslacht en aantal uitgevlogen jongen Van de geringde jongen werd de biometrie vastshygelegd

In de tweede helft van februari beginnen onze werkzaamheden met het zoeken naar nesten waar al aan gebouwd wordt In april worden de meeste eieren gelegd en in de tweede helft van juni de meeste jongen geringd Gemiddeld beshyzoeken we ieder nest 4 agrave 5 maal meestal van afstand maar voor het ringen moeten we bij de nesten klimmen

Zwols Natuurtijdschrift

In het najaar worden de gegevens verwerkt Ook worden dan de nestkasten voor torenvalken schoongemaakt ofvervangen

We kunnen hulp gebruiken In 1999 hebben we meer dan 50 nesten geconshytroleerd Daarnaast kost het zoeken naar nieuwe nesten veel tijd Dus mocht u nesten van roofvoshygels weten ofontdekken geef ze dan aan ons door dat bespaart ons veel tijd Ook zouden we graag een seintje willen hebben als u een dode roofvogel in de gemeente Zwolle vindt De geshygevens van deze dode beesten leveren ons moshygelijk informatie

Naast hulp in de vorm van informatie kunnen we ook nog wel fysieke hulp gebruiken enthousiasshytelingen die willen helpen met inventariseren of kunnen klimmen (met klimijzers) tijdens het ringen van de jongen

De werkgroep bestaat uit Jan van Dijk tel 038-4657050 (038-4684131)

(e-mail jwbvdijkwxsnl) Henk Rensink tel 038-4658835 Wim Vd Bergh tel 038-4659827 Sib Kooistra tel 0529-497635

Jan van Dijk

7e jaargang - nummer 4 - 101

De fascinerende wereld van de paddestoelen

Paddestoelen hebben altijd sterk tot de verbeelshyding van de mens gesproken door hun mysteshyrieuze leefwijze Ze komen plotseling uit de grond of uit hout verdwijnen even plotseling weer en vervolgens is er niets meer van terug te vinden Ook hun kleuren- en vormenrijkdom hun geur smaak en andere bijzondere eigenshyschappen zoals hallucinogene en geneeskrachshytige prikkelen de fantasie Het verschijnen van paddestoelen werd dan ook vaak in de magische ook duivelse sfeer verklaard Namen als heksenshyboleet elfenbankje duivelsei heksenkring en satansboleet duiden hierop

~ ~cb

fotosynthese en kunnen daardoor niet hun eigen suikers (de bouwstoffen van de plant) maken Daarvoor zijn ze afhankelijk van ander orgashynisch materiaal zoals humus en dood of levend hout

Wanneer de sporen van een paddestoel kiemen groeien ze uit tot buisvormige structuren de zwamdraden of hyfen die samen een zwamvlok ofmycelium vormen Hierop groeit de paddeshystoel Dit is het vruchtlichaam - het reproductieve deel van de plant - waarin ofwaarop de sporen worden gevormd Een plaatsjeszwam van geshymiddelde grootte produceert ca 30 miljoen sposhyren Het verschijnen van de paddestoel is van veel factoren afhankelijk zoals voeding vochtigshyheid temperatuur en licht Als de myceliumdrashy

n Tmiddotmiddot

~ - 0 _ ~

~

m n o

p r

voorbeelden van vruchtlichamen van plaatjeszwammen

1f ~

Pas in 1710 ontdekte de Italiaanse geleerde Mishycheli de sporen van de zwammen en kon daarshymee het raadsel van hun voortplanting oplossen Zelfs Linnaeus had moeite met de zwammen Zijn landgenoot Elias echter niet Hij schreef in 1821 het boek Systema mycologica dat nu nog als het fundament van de systematiek der zwammen geldt Net als bij de hogere planten werden de paddestoelen ingedeeld in klassen ordes families geslachten en soorten Ze behoshyren tot de grote groep van de Fungi (zwammen) die meer dan 100000 soorten omvat Exacte determinatie is in veel gevallen slechts mogelijk mbV microscoop en kleuringen Alle paddeshystoelen hebben met elkaar gemeen dat ze chloroshyfyl (bladgroen) missen Ze hebben dus geen

den met een zelfde snelheid straalsgewijze vanuit het centrum gezien en alleen in de zone van reshycente groei hun vruchtlichamen vormen ontstaat een heksenkring die jaarlijks in diameter toeshyneemt Dit is oa te zien bij de weideringzwam die de beroemde 300 jaar oude heksenkringen vormt op de heuvels van Stonehenge in Engeshyland Het mycelium van deze zwam produceert bovendien blauwzuur waardoor het gras aan de buitenkant van de groei cirkel afsterft en zo aan de paddestoelen meer ruimte verschaft Enkele soorten zoals de honingzwam kunnen zich ook verspreiden met wortelachtige myceliumstrengen of rhizomorfen Slijmzwammen of myxomyceten vormen een aparte groep uit sporen ontstaan op amoeben lijkende kruipende beginstadia die sa-

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -102

men een plasmodium vonnen dat zich met micro-organismen zoals bacterieumln voedt en einshydigt in een gefixeerd stadium met vruchtlichashymen waarin zich de sporen ontwikkelen

ITrcormiza

Ongeveer 800 van de ruim 3500 in Nederland voorkomende paddestoelen leven in symbiose met de wortels van loofbomen zoals de eik beuk berk en els en van naaldbomen zoals de den lariks en spar Het mycelium vonnt een goed zichtbare woekering om de wortels de mycorrhiza Dringt het vlechtwerk van zwamshydraden daadwerkelijk in de wortel binnen dan spreekt men van endotrofe mycorrhiza vonnt de zwamvlok slechts een spinsel rondom de wortel dan is mycorrhiza ectotroof De zwam voert nu water en voedingszouten naar de boomwortels en krijgt hiervoor suikers en zetmeel terug Alle gordijnzwammen en vele boleten en russulas vonnen mycorrhiza Andere paddestoelen die niet in symbiose leven leven als saprofiet ofpashyrasiet De eersten recyclen doel organisch mateshyriaal met behulp van enzymen breken ze houtshystof (= lignine) en cellulose af Dit veroorzaakt de zgn witrot en geeft een vochtige vezelige en buigzame structuur Wanneer alleen cellulose (de bouwstof van de wand van plantencellen) wordt afgebroken geeft dit bruinrot hetgeen een brokkelige structuur tot gevolg heeft Deze saprofieten spelen dus een belangrijke rol als afvalverwerkers in de natuurlijke kringloop Parasieten leven op levend organisch materiaal ten koste van de gastheer Ook paddestoelen zijn aan bepaalde milieus gebonden sommige houshyden van droge plaatsen andere van natte Dit geldt ook voor zonnige of schaduwrijke plekken en zure of kalkrijke grond en voor pas afgestorshyven hout en sterk vermolmd hout

Bij de boleten zitten onder de hoed geen plaatjes maar buisjes Bij de stekelzwammen zijn de plaatjes vervangen door stekels Op de plaatjes buisjes of stekels zit het kiemvlies of hymenium waarop de sporen worden gevonnd Sommige plaatjeszwammen en boleten hebben een vlies het velum partiale dat in gesloten toestand de hoedrand met de steel verbindt en de plaatjes of buisjes beschennt Bij het opengaan van de hoed blijft dit vlies als ring om de steel en of als resshyten op ofhangend aan de hoedrand achter Het velum universale is een vlies dat bij een aantal paddestoelen in jonge toestand het hele vruchtshylichaam omgeeft als een zachte ofleerachtige eierschaal Dit is heel mooi te zien bij de stinkshyzwammen Deze zgn duivelseieren dikwijls naast volwassen exemplaren in ofhalf boven de grond te vinden Resten van dit velum zijn als schubben ofvlokken op de hoed terug te vinden zoals de witte stippen op de hoed van de vliegenzwam en in de vonn van een beurs of schede aan de steelvoet

sporee

De zwammen of Fungi worden in de volgende groepen verdeeld I

Paddestoelen Dit zijn de hogere zwaacutemmen met een compact vruchtlichaam dat groter is dan I mmo BV vliegenzwam kastanjeboleet Iwraalzwam Schimmels Dit zijn de lagere zwammen met een vlokkig of draadvormig dus niet-compact vruchtshylichaam BV broodschimmel kaasschimmel meel

Overige zwammen Dit zijn de gisten de roesten en de branden BV slijmzwammen gistzwammen en roestzwammen

Uit bovenstaande blijkt dus dat paddestoelen wegravel zwamshymen maar geacuteeacuten schimmels zijn

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -103

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 4: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

De vlucht lijkt op die van de beekjuffers (Calopteshyryx) wat fladderend en afgewisseld door korte glijshyvluchten Door de donkere dwarsband over alle vleushygels wordt deze typische manier van vliegen nog eens geaccentueerdPaul-A Robert brengt het in zijn boek Les LibelluIes fraai onder woorden son vol assez lent fait penser agrave celui des papillons

Met de ontdekking van deze grote en levensvatbare populatie (zeker 150 agrave 200 exemplaren) is Overijssel ineens een bijwndere libellensoort rijker Naast onder anderen de bosbeekjuffer (Calopteryx splendens) noordse winterjuffer (Sympecma paedisca) donkere waterjuffer (Coenagrion armatum) speerwaterjuffer (Coenagrion hastulatum) groene glazenmaker (Aeshna viridis) beekoeverlibel (Orthetrum coerushylescens) en beekrombout (Gomphus vulgatissimus) herbergt deze provincie in vergelijking met alle andeshyre provincies een groot aantal zeldzame tot zeer zeldshyzame libellensoorten Iets om te koesteren en te beshyschermen En gelukkig hoef je om ze te kunnen zien je niet altijd te begeven in kwetsbare bijzondere nashytuurgebieden De wetenschap dat ze blijkbaar overal op ~unnen duiken maakt je alert en scherpt je opmershykingsvermogen

Evert Ruiter september 2000

Jaarlijks worden er meer dan een half miljoen waarneshymingen verzameld door Particuliere Gegevensbeherende Organisaties (bijvoorbeeld SOVON FLORON RAVON) waarvan meer dan 90 door vrijwillige veldshymedewerkers

Bandheidelibel (Sympetrum pedemontanum) Vrouwtje Foto De Vlinderstichting

Zwols Natuurtijdschrift

Roofvogelwerkgroep Zwolle

Zwolle kent een actieve Vogelwerkgroep Binshynen deze groep houden enkele leden zich in het bijzonder bezig met inventarisatie en onderzoek naar roofvogels Dit project is gestart in 1998

Waarom Veel roofdieren (predators) staan aan de top van een voedselpiramide zo ook roofvogels Ten onrechte wordt vaak gedacht dat roofvogels vershyantwoordelijk zijn voor de stand van bepaalde diersoorten in een gebied Deze verkeerde vershyonderstelling wordt graag gebruikt door mensen die negatief over roofvogels denken of die roofshyvogels zelfs als hun concurrenten zien Het is dus juist andersom roofvogels zijn in zeer grote mate afhankelijk van het voorkomen van bepaalshyde diersoorten Het ontbreken of slechts in geshyringe mate aanwezig zijn van bijvoorbeeld muishyzen ofwespen is bepalend voor de aanwezigheid en het broedsucces van respectievelijk torenvalk en wespendief

Door gedurende langere tijd de aanwezigheid broedsucces en voedselgedrag van roofvogels vast te leggen en te bestuderen kunnen eventuele ecologische veranderingen in gebieden aan het licht komen De gemeente Zwolle is een zeer interessant gebied voor een dergelijk onderzoek door bijvoorbeeld de intensieve stadsuitbreidinshygen en de toenemende recreatiedruk in de stedeshylijke randgebieden Zijn roofvogels in staat zich aan te passen ofzullen ze verdwijnen En waar en hoe kunnen en willen wij eventuele negatieve ontwikkelingen stoppen

Vervolging Gelukkig is het doden ofverstoren van roofvoshygels de afgelopen decennia sterk teruggelopen Toch blijken er nog steeds mensen te zijn die roofvogels doden ofhun nesten verstoren helaas ook in de gemeente Zwolle Door intensief inshyventarisatiewerk kunnen eventuele misstanden vaak snel rum het licht komen Bovendien gaat van extra ogen in het veld een preventieve wershyking uit

7e jaargang - nummer 4 - 100

Hoe gaan we te werk Het inventarisatiewerk vindt zoveel mogelijk plaats volgens landelijk afgesproken richtlijnen (Werkgroep Roofvogels Nederland) Het voorshydeel van deze standaardisatie is dat de door ons verzamelde gegevens samengevoegd worden met de gegevens van de talloze andere inventarishysatiegroepen in Nederland Deze gegevens worshyden onder andere verzameld en gebruikt door de Werkgroep Roofvogels Nederland te Appelscha het SOVON in Beek-Ubbergen en het Vogelshytrekstation in Arnhem

Torenvalk - foto Jan van Dijk

De volgende gegevens werden zoveel als mogeshylijk per soort verzameld territoria nestbouw datum eileg aantal eieren aantal uitgekomen jongen geslacht en aantal uitgevlogen jongen Van de geringde jongen werd de biometrie vastshygelegd

In de tweede helft van februari beginnen onze werkzaamheden met het zoeken naar nesten waar al aan gebouwd wordt In april worden de meeste eieren gelegd en in de tweede helft van juni de meeste jongen geringd Gemiddeld beshyzoeken we ieder nest 4 agrave 5 maal meestal van afstand maar voor het ringen moeten we bij de nesten klimmen

Zwols Natuurtijdschrift

In het najaar worden de gegevens verwerkt Ook worden dan de nestkasten voor torenvalken schoongemaakt ofvervangen

We kunnen hulp gebruiken In 1999 hebben we meer dan 50 nesten geconshytroleerd Daarnaast kost het zoeken naar nieuwe nesten veel tijd Dus mocht u nesten van roofvoshygels weten ofontdekken geef ze dan aan ons door dat bespaart ons veel tijd Ook zouden we graag een seintje willen hebben als u een dode roofvogel in de gemeente Zwolle vindt De geshygevens van deze dode beesten leveren ons moshygelijk informatie

Naast hulp in de vorm van informatie kunnen we ook nog wel fysieke hulp gebruiken enthousiasshytelingen die willen helpen met inventariseren of kunnen klimmen (met klimijzers) tijdens het ringen van de jongen

De werkgroep bestaat uit Jan van Dijk tel 038-4657050 (038-4684131)

(e-mail jwbvdijkwxsnl) Henk Rensink tel 038-4658835 Wim Vd Bergh tel 038-4659827 Sib Kooistra tel 0529-497635

Jan van Dijk

7e jaargang - nummer 4 - 101

De fascinerende wereld van de paddestoelen

Paddestoelen hebben altijd sterk tot de verbeelshyding van de mens gesproken door hun mysteshyrieuze leefwijze Ze komen plotseling uit de grond of uit hout verdwijnen even plotseling weer en vervolgens is er niets meer van terug te vinden Ook hun kleuren- en vormenrijkdom hun geur smaak en andere bijzondere eigenshyschappen zoals hallucinogene en geneeskrachshytige prikkelen de fantasie Het verschijnen van paddestoelen werd dan ook vaak in de magische ook duivelse sfeer verklaard Namen als heksenshyboleet elfenbankje duivelsei heksenkring en satansboleet duiden hierop

~ ~cb

fotosynthese en kunnen daardoor niet hun eigen suikers (de bouwstoffen van de plant) maken Daarvoor zijn ze afhankelijk van ander orgashynisch materiaal zoals humus en dood of levend hout

Wanneer de sporen van een paddestoel kiemen groeien ze uit tot buisvormige structuren de zwamdraden of hyfen die samen een zwamvlok ofmycelium vormen Hierop groeit de paddeshystoel Dit is het vruchtlichaam - het reproductieve deel van de plant - waarin ofwaarop de sporen worden gevormd Een plaatsjeszwam van geshymiddelde grootte produceert ca 30 miljoen sposhyren Het verschijnen van de paddestoel is van veel factoren afhankelijk zoals voeding vochtigshyheid temperatuur en licht Als de myceliumdrashy

n Tmiddotmiddot

~ - 0 _ ~

~

m n o

p r

voorbeelden van vruchtlichamen van plaatjeszwammen

1f ~

Pas in 1710 ontdekte de Italiaanse geleerde Mishycheli de sporen van de zwammen en kon daarshymee het raadsel van hun voortplanting oplossen Zelfs Linnaeus had moeite met de zwammen Zijn landgenoot Elias echter niet Hij schreef in 1821 het boek Systema mycologica dat nu nog als het fundament van de systematiek der zwammen geldt Net als bij de hogere planten werden de paddestoelen ingedeeld in klassen ordes families geslachten en soorten Ze behoshyren tot de grote groep van de Fungi (zwammen) die meer dan 100000 soorten omvat Exacte determinatie is in veel gevallen slechts mogelijk mbV microscoop en kleuringen Alle paddeshystoelen hebben met elkaar gemeen dat ze chloroshyfyl (bladgroen) missen Ze hebben dus geen

den met een zelfde snelheid straalsgewijze vanuit het centrum gezien en alleen in de zone van reshycente groei hun vruchtlichamen vormen ontstaat een heksenkring die jaarlijks in diameter toeshyneemt Dit is oa te zien bij de weideringzwam die de beroemde 300 jaar oude heksenkringen vormt op de heuvels van Stonehenge in Engeshyland Het mycelium van deze zwam produceert bovendien blauwzuur waardoor het gras aan de buitenkant van de groei cirkel afsterft en zo aan de paddestoelen meer ruimte verschaft Enkele soorten zoals de honingzwam kunnen zich ook verspreiden met wortelachtige myceliumstrengen of rhizomorfen Slijmzwammen of myxomyceten vormen een aparte groep uit sporen ontstaan op amoeben lijkende kruipende beginstadia die sa-

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -102

men een plasmodium vonnen dat zich met micro-organismen zoals bacterieumln voedt en einshydigt in een gefixeerd stadium met vruchtlichashymen waarin zich de sporen ontwikkelen

ITrcormiza

Ongeveer 800 van de ruim 3500 in Nederland voorkomende paddestoelen leven in symbiose met de wortels van loofbomen zoals de eik beuk berk en els en van naaldbomen zoals de den lariks en spar Het mycelium vonnt een goed zichtbare woekering om de wortels de mycorrhiza Dringt het vlechtwerk van zwamshydraden daadwerkelijk in de wortel binnen dan spreekt men van endotrofe mycorrhiza vonnt de zwamvlok slechts een spinsel rondom de wortel dan is mycorrhiza ectotroof De zwam voert nu water en voedingszouten naar de boomwortels en krijgt hiervoor suikers en zetmeel terug Alle gordijnzwammen en vele boleten en russulas vonnen mycorrhiza Andere paddestoelen die niet in symbiose leven leven als saprofiet ofpashyrasiet De eersten recyclen doel organisch mateshyriaal met behulp van enzymen breken ze houtshystof (= lignine) en cellulose af Dit veroorzaakt de zgn witrot en geeft een vochtige vezelige en buigzame structuur Wanneer alleen cellulose (de bouwstof van de wand van plantencellen) wordt afgebroken geeft dit bruinrot hetgeen een brokkelige structuur tot gevolg heeft Deze saprofieten spelen dus een belangrijke rol als afvalverwerkers in de natuurlijke kringloop Parasieten leven op levend organisch materiaal ten koste van de gastheer Ook paddestoelen zijn aan bepaalde milieus gebonden sommige houshyden van droge plaatsen andere van natte Dit geldt ook voor zonnige of schaduwrijke plekken en zure of kalkrijke grond en voor pas afgestorshyven hout en sterk vermolmd hout

Bij de boleten zitten onder de hoed geen plaatjes maar buisjes Bij de stekelzwammen zijn de plaatjes vervangen door stekels Op de plaatjes buisjes of stekels zit het kiemvlies of hymenium waarop de sporen worden gevonnd Sommige plaatjeszwammen en boleten hebben een vlies het velum partiale dat in gesloten toestand de hoedrand met de steel verbindt en de plaatjes of buisjes beschennt Bij het opengaan van de hoed blijft dit vlies als ring om de steel en of als resshyten op ofhangend aan de hoedrand achter Het velum universale is een vlies dat bij een aantal paddestoelen in jonge toestand het hele vruchtshylichaam omgeeft als een zachte ofleerachtige eierschaal Dit is heel mooi te zien bij de stinkshyzwammen Deze zgn duivelseieren dikwijls naast volwassen exemplaren in ofhalf boven de grond te vinden Resten van dit velum zijn als schubben ofvlokken op de hoed terug te vinden zoals de witte stippen op de hoed van de vliegenzwam en in de vonn van een beurs of schede aan de steelvoet

sporee

De zwammen of Fungi worden in de volgende groepen verdeeld I

Paddestoelen Dit zijn de hogere zwaacutemmen met een compact vruchtlichaam dat groter is dan I mmo BV vliegenzwam kastanjeboleet Iwraalzwam Schimmels Dit zijn de lagere zwammen met een vlokkig of draadvormig dus niet-compact vruchtshylichaam BV broodschimmel kaasschimmel meel

Overige zwammen Dit zijn de gisten de roesten en de branden BV slijmzwammen gistzwammen en roestzwammen

Uit bovenstaande blijkt dus dat paddestoelen wegravel zwamshymen maar geacuteeacuten schimmels zijn

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -103

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 5: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Hoe gaan we te werk Het inventarisatiewerk vindt zoveel mogelijk plaats volgens landelijk afgesproken richtlijnen (Werkgroep Roofvogels Nederland) Het voorshydeel van deze standaardisatie is dat de door ons verzamelde gegevens samengevoegd worden met de gegevens van de talloze andere inventarishysatiegroepen in Nederland Deze gegevens worshyden onder andere verzameld en gebruikt door de Werkgroep Roofvogels Nederland te Appelscha het SOVON in Beek-Ubbergen en het Vogelshytrekstation in Arnhem

Torenvalk - foto Jan van Dijk

De volgende gegevens werden zoveel als mogeshylijk per soort verzameld territoria nestbouw datum eileg aantal eieren aantal uitgekomen jongen geslacht en aantal uitgevlogen jongen Van de geringde jongen werd de biometrie vastshygelegd

In de tweede helft van februari beginnen onze werkzaamheden met het zoeken naar nesten waar al aan gebouwd wordt In april worden de meeste eieren gelegd en in de tweede helft van juni de meeste jongen geringd Gemiddeld beshyzoeken we ieder nest 4 agrave 5 maal meestal van afstand maar voor het ringen moeten we bij de nesten klimmen

Zwols Natuurtijdschrift

In het najaar worden de gegevens verwerkt Ook worden dan de nestkasten voor torenvalken schoongemaakt ofvervangen

We kunnen hulp gebruiken In 1999 hebben we meer dan 50 nesten geconshytroleerd Daarnaast kost het zoeken naar nieuwe nesten veel tijd Dus mocht u nesten van roofvoshygels weten ofontdekken geef ze dan aan ons door dat bespaart ons veel tijd Ook zouden we graag een seintje willen hebben als u een dode roofvogel in de gemeente Zwolle vindt De geshygevens van deze dode beesten leveren ons moshygelijk informatie

Naast hulp in de vorm van informatie kunnen we ook nog wel fysieke hulp gebruiken enthousiasshytelingen die willen helpen met inventariseren of kunnen klimmen (met klimijzers) tijdens het ringen van de jongen

De werkgroep bestaat uit Jan van Dijk tel 038-4657050 (038-4684131)

(e-mail jwbvdijkwxsnl) Henk Rensink tel 038-4658835 Wim Vd Bergh tel 038-4659827 Sib Kooistra tel 0529-497635

Jan van Dijk

7e jaargang - nummer 4 - 101

De fascinerende wereld van de paddestoelen

Paddestoelen hebben altijd sterk tot de verbeelshyding van de mens gesproken door hun mysteshyrieuze leefwijze Ze komen plotseling uit de grond of uit hout verdwijnen even plotseling weer en vervolgens is er niets meer van terug te vinden Ook hun kleuren- en vormenrijkdom hun geur smaak en andere bijzondere eigenshyschappen zoals hallucinogene en geneeskrachshytige prikkelen de fantasie Het verschijnen van paddestoelen werd dan ook vaak in de magische ook duivelse sfeer verklaard Namen als heksenshyboleet elfenbankje duivelsei heksenkring en satansboleet duiden hierop

~ ~cb

fotosynthese en kunnen daardoor niet hun eigen suikers (de bouwstoffen van de plant) maken Daarvoor zijn ze afhankelijk van ander orgashynisch materiaal zoals humus en dood of levend hout

Wanneer de sporen van een paddestoel kiemen groeien ze uit tot buisvormige structuren de zwamdraden of hyfen die samen een zwamvlok ofmycelium vormen Hierop groeit de paddeshystoel Dit is het vruchtlichaam - het reproductieve deel van de plant - waarin ofwaarop de sporen worden gevormd Een plaatsjeszwam van geshymiddelde grootte produceert ca 30 miljoen sposhyren Het verschijnen van de paddestoel is van veel factoren afhankelijk zoals voeding vochtigshyheid temperatuur en licht Als de myceliumdrashy

n Tmiddotmiddot

~ - 0 _ ~

~

m n o

p r

voorbeelden van vruchtlichamen van plaatjeszwammen

1f ~

Pas in 1710 ontdekte de Italiaanse geleerde Mishycheli de sporen van de zwammen en kon daarshymee het raadsel van hun voortplanting oplossen Zelfs Linnaeus had moeite met de zwammen Zijn landgenoot Elias echter niet Hij schreef in 1821 het boek Systema mycologica dat nu nog als het fundament van de systematiek der zwammen geldt Net als bij de hogere planten werden de paddestoelen ingedeeld in klassen ordes families geslachten en soorten Ze behoshyren tot de grote groep van de Fungi (zwammen) die meer dan 100000 soorten omvat Exacte determinatie is in veel gevallen slechts mogelijk mbV microscoop en kleuringen Alle paddeshystoelen hebben met elkaar gemeen dat ze chloroshyfyl (bladgroen) missen Ze hebben dus geen

den met een zelfde snelheid straalsgewijze vanuit het centrum gezien en alleen in de zone van reshycente groei hun vruchtlichamen vormen ontstaat een heksenkring die jaarlijks in diameter toeshyneemt Dit is oa te zien bij de weideringzwam die de beroemde 300 jaar oude heksenkringen vormt op de heuvels van Stonehenge in Engeshyland Het mycelium van deze zwam produceert bovendien blauwzuur waardoor het gras aan de buitenkant van de groei cirkel afsterft en zo aan de paddestoelen meer ruimte verschaft Enkele soorten zoals de honingzwam kunnen zich ook verspreiden met wortelachtige myceliumstrengen of rhizomorfen Slijmzwammen of myxomyceten vormen een aparte groep uit sporen ontstaan op amoeben lijkende kruipende beginstadia die sa-

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -102

men een plasmodium vonnen dat zich met micro-organismen zoals bacterieumln voedt en einshydigt in een gefixeerd stadium met vruchtlichashymen waarin zich de sporen ontwikkelen

ITrcormiza

Ongeveer 800 van de ruim 3500 in Nederland voorkomende paddestoelen leven in symbiose met de wortels van loofbomen zoals de eik beuk berk en els en van naaldbomen zoals de den lariks en spar Het mycelium vonnt een goed zichtbare woekering om de wortels de mycorrhiza Dringt het vlechtwerk van zwamshydraden daadwerkelijk in de wortel binnen dan spreekt men van endotrofe mycorrhiza vonnt de zwamvlok slechts een spinsel rondom de wortel dan is mycorrhiza ectotroof De zwam voert nu water en voedingszouten naar de boomwortels en krijgt hiervoor suikers en zetmeel terug Alle gordijnzwammen en vele boleten en russulas vonnen mycorrhiza Andere paddestoelen die niet in symbiose leven leven als saprofiet ofpashyrasiet De eersten recyclen doel organisch mateshyriaal met behulp van enzymen breken ze houtshystof (= lignine) en cellulose af Dit veroorzaakt de zgn witrot en geeft een vochtige vezelige en buigzame structuur Wanneer alleen cellulose (de bouwstof van de wand van plantencellen) wordt afgebroken geeft dit bruinrot hetgeen een brokkelige structuur tot gevolg heeft Deze saprofieten spelen dus een belangrijke rol als afvalverwerkers in de natuurlijke kringloop Parasieten leven op levend organisch materiaal ten koste van de gastheer Ook paddestoelen zijn aan bepaalde milieus gebonden sommige houshyden van droge plaatsen andere van natte Dit geldt ook voor zonnige of schaduwrijke plekken en zure of kalkrijke grond en voor pas afgestorshyven hout en sterk vermolmd hout

Bij de boleten zitten onder de hoed geen plaatjes maar buisjes Bij de stekelzwammen zijn de plaatjes vervangen door stekels Op de plaatjes buisjes of stekels zit het kiemvlies of hymenium waarop de sporen worden gevonnd Sommige plaatjeszwammen en boleten hebben een vlies het velum partiale dat in gesloten toestand de hoedrand met de steel verbindt en de plaatjes of buisjes beschennt Bij het opengaan van de hoed blijft dit vlies als ring om de steel en of als resshyten op ofhangend aan de hoedrand achter Het velum universale is een vlies dat bij een aantal paddestoelen in jonge toestand het hele vruchtshylichaam omgeeft als een zachte ofleerachtige eierschaal Dit is heel mooi te zien bij de stinkshyzwammen Deze zgn duivelseieren dikwijls naast volwassen exemplaren in ofhalf boven de grond te vinden Resten van dit velum zijn als schubben ofvlokken op de hoed terug te vinden zoals de witte stippen op de hoed van de vliegenzwam en in de vonn van een beurs of schede aan de steelvoet

sporee

De zwammen of Fungi worden in de volgende groepen verdeeld I

Paddestoelen Dit zijn de hogere zwaacutemmen met een compact vruchtlichaam dat groter is dan I mmo BV vliegenzwam kastanjeboleet Iwraalzwam Schimmels Dit zijn de lagere zwammen met een vlokkig of draadvormig dus niet-compact vruchtshylichaam BV broodschimmel kaasschimmel meel

Overige zwammen Dit zijn de gisten de roesten en de branden BV slijmzwammen gistzwammen en roestzwammen

Uit bovenstaande blijkt dus dat paddestoelen wegravel zwamshymen maar geacuteeacuten schimmels zijn

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -103

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 6: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

De fascinerende wereld van de paddestoelen

Paddestoelen hebben altijd sterk tot de verbeelshyding van de mens gesproken door hun mysteshyrieuze leefwijze Ze komen plotseling uit de grond of uit hout verdwijnen even plotseling weer en vervolgens is er niets meer van terug te vinden Ook hun kleuren- en vormenrijkdom hun geur smaak en andere bijzondere eigenshyschappen zoals hallucinogene en geneeskrachshytige prikkelen de fantasie Het verschijnen van paddestoelen werd dan ook vaak in de magische ook duivelse sfeer verklaard Namen als heksenshyboleet elfenbankje duivelsei heksenkring en satansboleet duiden hierop

~ ~cb

fotosynthese en kunnen daardoor niet hun eigen suikers (de bouwstoffen van de plant) maken Daarvoor zijn ze afhankelijk van ander orgashynisch materiaal zoals humus en dood of levend hout

Wanneer de sporen van een paddestoel kiemen groeien ze uit tot buisvormige structuren de zwamdraden of hyfen die samen een zwamvlok ofmycelium vormen Hierop groeit de paddeshystoel Dit is het vruchtlichaam - het reproductieve deel van de plant - waarin ofwaarop de sporen worden gevormd Een plaatsjeszwam van geshymiddelde grootte produceert ca 30 miljoen sposhyren Het verschijnen van de paddestoel is van veel factoren afhankelijk zoals voeding vochtigshyheid temperatuur en licht Als de myceliumdrashy

n Tmiddotmiddot

~ - 0 _ ~

~

m n o

p r

voorbeelden van vruchtlichamen van plaatjeszwammen

1f ~

Pas in 1710 ontdekte de Italiaanse geleerde Mishycheli de sporen van de zwammen en kon daarshymee het raadsel van hun voortplanting oplossen Zelfs Linnaeus had moeite met de zwammen Zijn landgenoot Elias echter niet Hij schreef in 1821 het boek Systema mycologica dat nu nog als het fundament van de systematiek der zwammen geldt Net als bij de hogere planten werden de paddestoelen ingedeeld in klassen ordes families geslachten en soorten Ze behoshyren tot de grote groep van de Fungi (zwammen) die meer dan 100000 soorten omvat Exacte determinatie is in veel gevallen slechts mogelijk mbV microscoop en kleuringen Alle paddeshystoelen hebben met elkaar gemeen dat ze chloroshyfyl (bladgroen) missen Ze hebben dus geen

den met een zelfde snelheid straalsgewijze vanuit het centrum gezien en alleen in de zone van reshycente groei hun vruchtlichamen vormen ontstaat een heksenkring die jaarlijks in diameter toeshyneemt Dit is oa te zien bij de weideringzwam die de beroemde 300 jaar oude heksenkringen vormt op de heuvels van Stonehenge in Engeshyland Het mycelium van deze zwam produceert bovendien blauwzuur waardoor het gras aan de buitenkant van de groei cirkel afsterft en zo aan de paddestoelen meer ruimte verschaft Enkele soorten zoals de honingzwam kunnen zich ook verspreiden met wortelachtige myceliumstrengen of rhizomorfen Slijmzwammen of myxomyceten vormen een aparte groep uit sporen ontstaan op amoeben lijkende kruipende beginstadia die sa-

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -102

men een plasmodium vonnen dat zich met micro-organismen zoals bacterieumln voedt en einshydigt in een gefixeerd stadium met vruchtlichashymen waarin zich de sporen ontwikkelen

ITrcormiza

Ongeveer 800 van de ruim 3500 in Nederland voorkomende paddestoelen leven in symbiose met de wortels van loofbomen zoals de eik beuk berk en els en van naaldbomen zoals de den lariks en spar Het mycelium vonnt een goed zichtbare woekering om de wortels de mycorrhiza Dringt het vlechtwerk van zwamshydraden daadwerkelijk in de wortel binnen dan spreekt men van endotrofe mycorrhiza vonnt de zwamvlok slechts een spinsel rondom de wortel dan is mycorrhiza ectotroof De zwam voert nu water en voedingszouten naar de boomwortels en krijgt hiervoor suikers en zetmeel terug Alle gordijnzwammen en vele boleten en russulas vonnen mycorrhiza Andere paddestoelen die niet in symbiose leven leven als saprofiet ofpashyrasiet De eersten recyclen doel organisch mateshyriaal met behulp van enzymen breken ze houtshystof (= lignine) en cellulose af Dit veroorzaakt de zgn witrot en geeft een vochtige vezelige en buigzame structuur Wanneer alleen cellulose (de bouwstof van de wand van plantencellen) wordt afgebroken geeft dit bruinrot hetgeen een brokkelige structuur tot gevolg heeft Deze saprofieten spelen dus een belangrijke rol als afvalverwerkers in de natuurlijke kringloop Parasieten leven op levend organisch materiaal ten koste van de gastheer Ook paddestoelen zijn aan bepaalde milieus gebonden sommige houshyden van droge plaatsen andere van natte Dit geldt ook voor zonnige of schaduwrijke plekken en zure of kalkrijke grond en voor pas afgestorshyven hout en sterk vermolmd hout

Bij de boleten zitten onder de hoed geen plaatjes maar buisjes Bij de stekelzwammen zijn de plaatjes vervangen door stekels Op de plaatjes buisjes of stekels zit het kiemvlies of hymenium waarop de sporen worden gevonnd Sommige plaatjeszwammen en boleten hebben een vlies het velum partiale dat in gesloten toestand de hoedrand met de steel verbindt en de plaatjes of buisjes beschennt Bij het opengaan van de hoed blijft dit vlies als ring om de steel en of als resshyten op ofhangend aan de hoedrand achter Het velum universale is een vlies dat bij een aantal paddestoelen in jonge toestand het hele vruchtshylichaam omgeeft als een zachte ofleerachtige eierschaal Dit is heel mooi te zien bij de stinkshyzwammen Deze zgn duivelseieren dikwijls naast volwassen exemplaren in ofhalf boven de grond te vinden Resten van dit velum zijn als schubben ofvlokken op de hoed terug te vinden zoals de witte stippen op de hoed van de vliegenzwam en in de vonn van een beurs of schede aan de steelvoet

sporee

De zwammen of Fungi worden in de volgende groepen verdeeld I

Paddestoelen Dit zijn de hogere zwaacutemmen met een compact vruchtlichaam dat groter is dan I mmo BV vliegenzwam kastanjeboleet Iwraalzwam Schimmels Dit zijn de lagere zwammen met een vlokkig of draadvormig dus niet-compact vruchtshylichaam BV broodschimmel kaasschimmel meel

Overige zwammen Dit zijn de gisten de roesten en de branden BV slijmzwammen gistzwammen en roestzwammen

Uit bovenstaande blijkt dus dat paddestoelen wegravel zwamshymen maar geacuteeacuten schimmels zijn

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -103

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 7: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

men een plasmodium vonnen dat zich met micro-organismen zoals bacterieumln voedt en einshydigt in een gefixeerd stadium met vruchtlichashymen waarin zich de sporen ontwikkelen

ITrcormiza

Ongeveer 800 van de ruim 3500 in Nederland voorkomende paddestoelen leven in symbiose met de wortels van loofbomen zoals de eik beuk berk en els en van naaldbomen zoals de den lariks en spar Het mycelium vonnt een goed zichtbare woekering om de wortels de mycorrhiza Dringt het vlechtwerk van zwamshydraden daadwerkelijk in de wortel binnen dan spreekt men van endotrofe mycorrhiza vonnt de zwamvlok slechts een spinsel rondom de wortel dan is mycorrhiza ectotroof De zwam voert nu water en voedingszouten naar de boomwortels en krijgt hiervoor suikers en zetmeel terug Alle gordijnzwammen en vele boleten en russulas vonnen mycorrhiza Andere paddestoelen die niet in symbiose leven leven als saprofiet ofpashyrasiet De eersten recyclen doel organisch mateshyriaal met behulp van enzymen breken ze houtshystof (= lignine) en cellulose af Dit veroorzaakt de zgn witrot en geeft een vochtige vezelige en buigzame structuur Wanneer alleen cellulose (de bouwstof van de wand van plantencellen) wordt afgebroken geeft dit bruinrot hetgeen een brokkelige structuur tot gevolg heeft Deze saprofieten spelen dus een belangrijke rol als afvalverwerkers in de natuurlijke kringloop Parasieten leven op levend organisch materiaal ten koste van de gastheer Ook paddestoelen zijn aan bepaalde milieus gebonden sommige houshyden van droge plaatsen andere van natte Dit geldt ook voor zonnige of schaduwrijke plekken en zure of kalkrijke grond en voor pas afgestorshyven hout en sterk vermolmd hout

Bij de boleten zitten onder de hoed geen plaatjes maar buisjes Bij de stekelzwammen zijn de plaatjes vervangen door stekels Op de plaatjes buisjes of stekels zit het kiemvlies of hymenium waarop de sporen worden gevonnd Sommige plaatjeszwammen en boleten hebben een vlies het velum partiale dat in gesloten toestand de hoedrand met de steel verbindt en de plaatjes of buisjes beschennt Bij het opengaan van de hoed blijft dit vlies als ring om de steel en of als resshyten op ofhangend aan de hoedrand achter Het velum universale is een vlies dat bij een aantal paddestoelen in jonge toestand het hele vruchtshylichaam omgeeft als een zachte ofleerachtige eierschaal Dit is heel mooi te zien bij de stinkshyzwammen Deze zgn duivelseieren dikwijls naast volwassen exemplaren in ofhalf boven de grond te vinden Resten van dit velum zijn als schubben ofvlokken op de hoed terug te vinden zoals de witte stippen op de hoed van de vliegenzwam en in de vonn van een beurs of schede aan de steelvoet

sporee

De zwammen of Fungi worden in de volgende groepen verdeeld I

Paddestoelen Dit zijn de hogere zwaacutemmen met een compact vruchtlichaam dat groter is dan I mmo BV vliegenzwam kastanjeboleet Iwraalzwam Schimmels Dit zijn de lagere zwammen met een vlokkig of draadvormig dus niet-compact vruchtshylichaam BV broodschimmel kaasschimmel meel

Overige zwammen Dit zijn de gisten de roesten en de branden BV slijmzwammen gistzwammen en roestzwammen

Uit bovenstaande blijkt dus dat paddestoelen wegravel zwamshymen maar geacuteeacuten schimmels zijn

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -103

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 8: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

De paddestoelen worden in twee groepen verdeeld 1 Zakjeszwammen= Asconyten 2 Steeltjeszwammen= Basidiomyceten

Ad 1 De sporen worden meestal met acht tegeshylijk gevormd in een knots- worm- ofballonvorshymige cel het zakje ofascus die in het kiemvlies of hymenium zit De sporen rijpen in de ascus en worden bij rijpheid met kracht weggeschoten De ascustop scheurt hierbij open of er wordt een dekseltje omgeklapt De druk kan oplopen tot 30 atmosfeer en de sporen worden in de richting van het licht geschoten en vervolgens door de wind verspreid De asci staan tussen steriele celshylen de parafysen op het kiemvlies Voorbeelden van zakjeszwammen zijn bekertjeszwammen kluifzwammen en morieljes

e

h

voorbeelden van vruchtlichamen van zakje$ZWammen

Ad 2 De sporen worden op twee ofvier korte steeltjes ofsterigmen gevormd aan de top van knotsvormige of stemvorkachtige cellen de bashysidieumln Bij de meeste basidiomyceten rijpen de sporen aan de buitenlucht De sporen worden meestal door de wind verspreid

Bij de determinatie van basidiomyceten is de kleur van de sporenmassa van belang en de afshymeting en de vorm van de sporen Deze laatste gegevens kunnen alleen maar verkregen worden mbV de microscoop bij een vergroting van 4000 tot 1000 maal Voor het bepalen van de kleur wordt een zgn sporee gemaakt Hiertoe

Zwols Natuurtijdschrift

wordt een verse rijpe hoed op een vel papier gelegd Hier overheen wordt een omgekeerd glas gezet om uitdroging te voorkomen Na enshykele uren tot een etmaal zijn er voldoende sposhyren op het papier gevallen om de kleur te kunnen vaststellen

Gedurende het hele jaar kunnen we genieten van de schoonheid van de paddestoelen Sommige zoals de morieljes en een aantal kluifzwarnmen zijn alleen in het vOOijaar te bewonderen Het hoogtepunt valt echter in het najaar van begin september tot eind november begin december afhankelijk van het voorkomen van flinke (nacht)vorst Vele paddestoelen bevriezen dan

a b c

li d

~

i

k m

en gaan dood Andere zoals de meerjarige padshydestoelen lossen bepaalde stoffen in hun celshyvocht op wat een vriespuntsdaling tot gevolg heeft Hierdoor treedt geen ijsvorming op en wordt de celstructuur niet vernietigd

Elja van Dongen

PS Mocht na het lezen van dit artikel uw belangstelling voor paddestoelen gewekt zijn geeft u zich dan op als lid van de paddestoelenwerkgroep door te bellen naar Bili van Kessel tel 038-4533677 ofElja van Dongen tel 038-3762696

7e jaargang- nummer 4 - 104

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 9: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Heemtuin WIJHE

Op school leerden we Olst en Wijhe varkensshyslachterijen Het zijn van die standaard ezelsshybruggetjes om bepaalde bijzonderheden van een dorp stad of streek te onthouden En zo ook het dorp Wijhe Maar Wijhe heeft meer Niet alleen vleesverwerkende bedrijven maar een bijshyzonder mooie heemtuin Tegenwoordig heet het Veermans Hof Dsselflora Gedreven door een soort l)Iumleuwsgierigheid ben ik daar eens gaan kijken en had een gesprek met de stichter de Heer Veerman Hij vertelde mij dat men in de jaren 60 begon met het verbreden van de weteshyringen en verzwaring van de rivierdijken Een en ander hield in dat de bulldozers begonnen met het verplaatsen van de grond in het stroomgeshybied van de Dssel en daarmee zouden zeldzame planten in dit rivierenlandschap verdwijnen En als je dan tientallen jaren door de Dsselstreek tussen Zwolle en Deventer hebt gezworven dan kwam je onder de indruk van de plantenrijkdom in dit gebied En dat was de reden om bedreigde planten te redden en onder te brengen in eigen tuintje

Een bezoek aan Thijsses Hof in Bloemendaal waar men de duinflora bijeengebracht had gaf de doorslag en deed hem besluiten zoiets in Wijshyhe tot stand te brengen In 1971 kwam de tip van de gemeente dat er een stuk grond beschikshybaar was om zijn ideeeumln te realiseren en kerk zowel als het bejaardencentrum schonken deze grond Door deze locatie liep ook nog een sloot zodat echte oeverplanten ook nog een kans kreshygen

Maar intussen waren weide salie wilde averuit trilgras geelhartje en tripmadam verdwenen Redden wat er te redden valt was het motto En hiermee begon de aanleg van de Dsselflora tuin De sloot moest uitgebaggerd worden Een enorm karwei en door de schenking van het beshyjaardenhuis (een strook grond aan de andere kant van de sloot) was er behoefte aan een brugshygetje Ook dat kwam er en als gevolg van vershydere uitbreiding in latere jaren een tweede oeshyververbinding

Een bermdijkhelling met planten als wilde cichoshyrei pastinaak gewone vogelmelk kleine pimshy

pemel kattedoorn weide salie wilde marjolein rapunzel klokje pijpbloem enz

Langs de slootkant wat moerasplanten een stukmiddot je met akker onkruiden en een bosgedeacuteelte waar rivierduin planten als torenkruid en cypreswolfsshymelk groeien maar ook stinzenplanten zoals vinshygerhelmbloem lenteklokje longkruid en addershywortel

Thans zijn er zon 300 soorten wilde planten te bewonderen Er kwam een informatie paneel geschonken door het Anjerfonds en een schuur door de gemeente opgezet De in de tuin aanweshyzige bomen werden 27 jaar geleden geschonken door het Staatsbosbeheer

Maar hoe wordt dit geheel onderhouden en beshytaald Jarenlang heeft het Waterschap van de Veluwe het werk gesubsidieerd en waren geshymeente het IVN Wijhe en 6 sponsors de stut en steun van deze unieke heemtuin Medewerkers van WMO en Heidemij zorgden voor het maaien resp het snoeiwerk Ruim 1 000 bezoekers per jaar weten deze tuin te vinden het gastenboek is daar getuige van Schoolklassen kinderen worshyden door de dhr Veerman zelf rondgeleid en worden gewezen op bV de bloem van de pijpshybloem waar een insect wel in kan maar niet meer eruit door de relatief harde beharing van de bloem aan de biruienkant Zo ook het hefboomshyeffect van de meeldraden in de bloem van de weidesalie enz

Ook is er een hoekje in de tuin dat de naam draagt Het vrome hoekje Hier vinden we roomse kamille Jacobsladder St Janskruiti Barbarakruiti Lievevrouwebedstro monniksshykap rozenkransje hemelsleutel kardinaalsshymuts Roomse kervel maagdenpalm Salomonsshyzegel enz

Toen de tuin 25 jaar bestond (in 1996) werd de actieve ioitiatiefhemer in het zonnetje gezet door het IVN Wijhe en werd de oorspronkelijke naam Dsselflora veranderd in VeermansRof Dsselshyflora Een terechte bekroning vanegraveen leven~shywerk waaraan de naam van dezepiOPieraltijd verbonden zal blijven

BiHvaD Kessel

ZWols Natuurtijdschrift 7e jaargang nummer 4 middot105

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 10: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

IVN afdeHng Zwolle eo brengt fraaie fietsroutes uit

In april dit jaar heeft de fiets- en wandelroute werkgroep van de IVNafdeling Zwolle eo trots haar eerste eindproduct in de wereld geshybracht Vijf fraai vormgegeven fietsroutes ineen zeer eigentijds full color jasje waren het resultaat van 2 jaar noeste arbeid De routeboekjes bevatshyten een schat aan informatie over de natuur en het ontstaan van de streek en het landschap Foshytos en tekeningen ondersteunen deze geheel in kleurendruk uitgegeven serie fietsrouteboekjes De routes zijn gemiddeld zon 5S km lang maar kunnen op diverse punten worden ingekort tot zon 30 of40 km Alle routebeschrijvingen starshyten vanaf het stationsplein te Zwolle en voeren de fietsers dan in een van de 5 beschreven windshyrichtingen

Het gaat hier om routes naar resp Windesheim - Wijhe - Veessen - Hattem - Zwolle Dalfsen - Vt1steren - Zwolle Rouveen - Hasselt - Zwolle Za1k - Oldenbroek - Elburg - Hattem - Zwolle Kanipen - IJsselmuiden - Genemuiden - Hasselt shyZwolle

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

De boekjes zijn te koop bij de VVV van Zwolle en de omliggende gemeenten het Ecodrome wijkboerderij De Schellerhoeve in Zwolle-Zuid en diverse campmgs en uitspanningen onderweg voor f 6= per stuk Er wordt nog gezocht naar meer geschikte verkooppunten Heacuteeft u ideeeumln laat het ons dan svp weten

De boekjes zijn mede tot stand gekomen met de hulp van velen we noemen hier Clara Betist voor haar vele fiets- type- en fotografiewerk Betty Schellevis die alle tekenicircng~ heeft geshymaakt Pirn Leutholffvan Natuur en Milieu Overijssel die in staat was om de prachtige lay out te verzorgen en het boekje drukklaar heeft gemaakt Dit mede dankzij sponsoring door de Grontmij Ook de Gem~te Zwolle de Pro-vinshycie Overijssel de Water1eiding Maatschappij Overijssel de Rabobank Zwolle en het Prins 8ernard Cultuur Fondsen hebben de uitgave financieel mogelijk gemaakt Naast het vele advieswerk van onder andere Hans Lindeboom Hans de Jonamp Jan Kuiters en R Bosscher Staatsbosbeheer Hasselt het Gelders Landschap Dienst landelijk Gebied Rijkswaterstaat Oost de stadsarcheoloog van Elburg Nunspeet Maar natuurlijk moet vooral even worden genoemd de vele uren liters zweet zere achterwerken stijve vingers en droge tongen van de werkgroep Gerard Broekhoven Jacob Post Nico Schoenshymakers Agnes de Vries en GerWine Wuring

Inmiddels is de werkgroep in een iets andere samenstelling alweer aan het werk met gedachshytenvorming over wandelroutes naast het herzien van enkele (ver)ouder(d)e routes denkt ze na over het beschrijven van korte wandel- en fietsroutes (onder de noemer) De Natuur Dichtbij startend in diverse wijken van de stad Zwolle en omliggende dorpen Dus mocht u nog ideeeumln zin en tijd hebben om mee (te denken en) te doen in het oppakken van

deze boeiende en resultaatgerichte klus neem dan contact op met ondergetekende)

Cooumlrdinator Fiets- en Wandelroute werkgroep Genvine Wuring

TeVfax 038 4604644 e-mail aerdawxsnl

7e jaargang - nummer 4-106

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 11: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Verslag uitreiking IVN-fietsroutes

Uitreiking nieuwe fietsroutes aan de heer van Dooremolen (wethouder gemeente Zwolle) en de hecircer Vrielink (directeur VVV)

Na de gebruikelijke plichtplegingen van toesprashyken drie maal overhandigen van de boekjes in verband met de fotos stapt het hele gezelschap (circa 25 personen) goed gemutst op de fiets Een deel van de route naar Wijhe wordt afgelegd met hier en daar een korte uitleg Natuurlijk wordt het hele gezelschap met ondergetekende als gids weer getroffen door zeer zware buien De boswachter van SBB die een korte uitleg zal geven over de nieuwe natuur in de uiterwaarshyden bij Oldeneel is maar met moeite te overtuishygen dat wij ondanks het weer prijs stellen op zijn verhaal Na een kwartiertje bomen over de lissel (uiter )waarden trekt het geheel doorweekte geshyzelschap door naar Harculo waarin een helaas onverwarmde stal heerlijke hapjes en drank ons deel zijn

Gerwine bedankt haar medewerkgroep leden en Hans als voorzitter voor het vertrouwen en in de werkgroep leden Een bescheiden bosje bloemen is haar deel terecht heb ik erbij gezegd een symshybolisch cadeall het blijft liefde werk Nogmaals wil ik hier graag benadrukken dat er heel veel goed werk is verzet Het resultaat mag er zijn binnen een maand zijnal 400 exemplaren van bijna elke route verkocht Totslot beklimt de voorzitter zijn stokpaard en in sneltreinvaart geholpen door een overheadprojector passeert de slag bij Harculo (7 eeuwen geleden) ontshy~ van het landschap de middeleeuwse washyterhuishouding en de huidige waterhuishouding van Harculo en omgeving de revue

Ik heb de gehele middag ervaren als een succes onze hooggeeumlerde gasten hebben de moeite geshynomen het hele programma mee te lopen een aardig stukje in de krant en prachtige routes wat willen we nog meer Ieder die op een of andere manier heeft meegewerkt aan het tot stand koshymen van de routes en de feestelijke uitreiking nogmaals bedankt

Hans de Jong

lezingen

Na 6 jaar ben ik begil dit jaar statutair afgetreshyden uit het bestuur van het IVN In die 6 jaar heb ik met plezier de dialezingen verzorgd eerst samen met Jos Kloppenburg van de KNNVen later met Aafien Pieters Op zich hoeft dit geen bestuursactiviteit te zijn Daarbij komt dathet IVN nu nog een tekort aan bestuursleden heeft

Vandaar deze oproep aan IVN-Ieden die geiumlnteshyresseerd zijn om de dialezingen te verzorgen sashymen met de KNNV Wat houdt het precies in Er worden per jaar 6 dialezingen gehouden 3 inde periode januari tot maart en 3 in de periode september tot november Je zoekt een spreker met een interessant onderwerp regelt de dat1lm de zaal (Oosterkerk) en de financieumln en je zorgt ervoor dat er tijdig een aankondiging in de krant komt

Zo simpel is het en niet veel werk Voel je hier wat voor belonze secretaris Hans Lindeboom tel 4600701

WIl je nog wat meer informatie bel mij dan gerust

Trudy Muller tel 4650942

Excursieverslagen

26 mei Vleermuizenexcursie op De Colckhof 2130UUf 12 volwassenen 8 kinderen

Theo Douma was de gids Hij beeft jarenlang voor natuurmonumenten landgoederen geiilventariseerd op vleermuizen Agnes Neimeijer (ik) was er namens het IVN om folders uit te delen enz

Theo verwadrtte die avond niet veel te zien want bet was slecht weer regen en veel wind Bij de start liet hij verschillende soorten vleermuizen zien Sommige waren zo klein dat ze in een lucifersdoOsje pasten Dat alleen al maakte grote indruk bij de kinderen Ze vmden het trouwens toch al spannend omdat het al aardig denker begon te worden Maar met zaklantaarns zagen we tochmiddotaardig wat vleermuizen vliegen

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang -nummer 4 -107

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 12: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Theo had een batdetector bij zidl waarmee hij de geluiden kon opvangen Als echte kenner hoorde hij versdlil in geluid van de rosse vleermuis de watershyvleermuis en de dwergvleermuis Met de zaklantaam liet hij een spleet in de boom zien waar wel eens een kolonie ingezeten had Ook door het scl1ijnsel van de zaklantaarn zagen wij de watervleermuizen over de vijver vliegen Het was een indrukwekkend gezicht Na anderhalf uur begon het steeds harder te regenen en wij besloten om er mee te stoppen Het was inmidshydels ook al kwart voor twaalf De kinderen hebben een awod meegemaakt die ze niet gauw zullen vershygeten

AgDes Neimeijer

18 mei Westerveld Harry van Dijk Greet Meima en Mien van der Kolk (aspirant-) waren gids Er was een erge storm en het KNMI advies was thuisblijven toch waren er nog 2 deelnemers

Tijdens de 145 uur durende eXcursie waren de deelshynemers zeer geiumlnteresseerd in de gesdliedenis van het gebied Opmerkelijk was het om te zien hoe diep b0shymen in de wind kunnen doorbuigen

25 juni De Colckhofom 1400 uur Gidsen waren Greet Meima en Jo Bouwhuis Er waren 15 deelnemers en het was prima wandelshyweer (plusmn l70 C)

Voor de zeer leergierige deelnemers was het een leershyzame excursie Enkele deelnemers hadden veel aanshydacht voor de rijpe krenten en frambozen Daardoor was het moeilijk om de groep bij elkaar te houden Greetgafeen demonstratie hoe je met een pit van een pitrus een olielampje kunt latEn branden De proef slaagde en Greet glunderde De groep was erg entshyhousiast over de waterpartijen kronkellaantjes culshytuurgrond en bossen Een heel gevagraverieerd landschap dat zeer goed onderhouden wordt door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten Denk bv aan het nieuWe waterconserveringsplan Vervelend was dat sommige kranten niet de aanvangstijd van de exshycursie vermeld hadden in hun persberidlt

Jo Bouwhuis

Zwols Natuurtijdschrlft

16 juli Den Burg bij Dalfsen Het was mooi weer en ik heb nog extra persberidlten opgehangen bij een camping in de buurt Verzamelshypunt was het station en er kwamen inderdaad twee mensen met de trein vanuit Zwolle Verder waren er ongeveer 30 personen en twee kinderen Een gemecircshyleerd gezelscl1ap van mensen uit de omgeving en mensen die nog nooit in dit gebied waren geweest

Onderweg kwam van alles aanbod Ik doe een greep omdat het te veel is om op te noemen Er stond een grote klis op de hoek van een akker De kinderen

hebben de vruchten in een loeppotje gedaan zodat ze de weerhaakjes goed konden zien Bij de houtsingel om de akker zijn allerlei besdragende vruchten aan bod gekomen zoals lijsterbes vlier vogelkers en kardinaalsmuts Hier zagen we ook veel reeeumlnsporen Bij het landhuis hebben we gekeken naar de Franse landscl1apsstijl de rechte grachten en de waterplanten inde gracht Wij hebben nog veel zwanebloemen gezien wolft poot bitterzoet moerasspirea gele plomp met zn dikke wortelstokken wederik katteshystaart waterzuring en nog veel meer Acl1ter het landhuis staan twee tamme kastanjes de uitgebloeide bloemen lagen op de grond in lange $lierten Ik heb gevraagd aan de deelnemers wat het was maar niemand wist wat het was en van welke boom het was Acl1ter het huis loopt een slingerend paadje in de Engelse landsdlapsstijllJier staan veel haagbeushyken meidoorn en esdoorns Ook heb ik gewezen op de hazelnoten aan de hazelaars Niemand had dat ooit gezien Ook heb ik nog galappehjes doorgesne-shyden en de kinderen in een loeppotje latEn zien Na twee uur waren wij weer op het station terug De folshyders vonden gretig aftrek Iedereen vond het een prachtig gebied en wilde zeker nog eens met een exshycursie meegaaIcircl Vrijwillige bijdrage van f46- Jan Segravehaap en Agnes Neimeijer waren de gidsen Sill van Kessel kwam er spontaan bij om mee te lopen maar hij heeft zn steentje als gids ook wel bijgedrashygen

Agnes Neimeijer

30 juli de Hortemiddot Door Mies Weijers en Lenie van Eijsden

Het was zonnig niet te warm zomerweer met de dreishyging van onweer De 1z durende excursie is bezocht door 10 zeer geiumlnteresseerde deelnemers Een aantal was goed op de hoogte van planten en de natuur in het algemeen

7e jaargang - nummer 4 bull 108

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 13: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Er is veel aandacht besteed aan het nieuwe integraal waterproject Dalfsen waarvan de Horte met de Emshymertochtsloot deel uitmaakt De nieuwe loop van de sloot is goed bekeken Tevens is de dicht gegroeide Engelse Tuin met toestemming bezocht Al met al een geslaagde excursie

6 augustus 2000 Het Nijenhuis bij Heino Gidsen Greet Meima en Agnes Neimeijer Er kwamen 16 volwassenen en 3 kinderen Het was goed weer

De kinderen waren zeer actief Aan het begin van de excursie had ik ze een stencil gegeven met allerlei opdrachten zoals zoek een dierspoor een veertje of iets dat lekker ruikt ofeen vrucht Ze vonden van alles en plakten het op het stencil Het leverde een fleurig geheel op De groep is gesplitst en nadat ik iets van het kasteel had verteld zijn we de Franse tuin in gegaan De reacties waren wat netjes wat een strakke buxushaagjes De l00-jarige berceau waar we Onderdoor liepen maakte grote indruk op de menshysen Achter de tweede gracht (de binnengracht) kwashymen we in het park dat meer in de Engelse stijl is aangelegd De mensen zagen duidelijk het verschilEr waren veel reeeumlnsporen er zat een zwaan met 4 jonshygen in de sloot nog met een grijs verenpak Er is geshy

wezen op de mispelboom op de moseiken op de moerbei die tegen de muur groeit Er zaten vruchten aan die leken op frambozen Ook hebben we de honshyderdjarige tulpenboom bewonderd Die is echt giganshytisch groot Als je eronder staat waan je je heel nietig en klein De takken raken de grond en daaruit groeien allemaal nieuwe scheuten Het waren net ellebogen Aan bloeiende planten heb ik gewezen op heksenshykruid muursla akkerkool koninginnekruid klein springzaad en salomonszegel De mensen waren entshyhousiast over zon gevarieerd landgoedMen vond het een geslaagde excursie Er werd een vrijwillige bijshydrage opgehaald

Agnes Neimeijer

20 augustus Westerveldse AA Door Greet Meima en Lidy Kuiper Met een temperatuur van 22 graden bewolkt en afen toe zon was de opkomst met 20 deelnemers uit de verschillende wijken van Zwolle goed voor de 1Yz durende excursie

Er was veel interesse van uit het publiek die tevens werden geamuseerd door een kind met loeppotje Een kleine orchidee niet gedetermineerd was een bijzonshydere waarneming Een geslaagde excursie

3 september het Engelse Werk Ondanks de vele regenbuien waren er toch plusmn 15 deelshynemers die het 1 Yz uur volhielden De excursie werd geleid door Elja van Dongen en Ineke Schoorel waarbij Ineke het algemene deel voor haar rekening nam en Elja de planten

Na een korte inleiding over het IVN en het Engelse werk gingen we op pad We zijn langs de IJsseldijk gelopen naar de uiterwaarden Onderweg hebben we bij vele planten stilgestaan zoals de vertakte leeushywentand het gewoon biggekruid het muizenoortje en de paardebloem allemaal gele composieten -Ook werden de karwijvarkenskervel en de gewone agrimonie niet overgeslagen In de uiterwaard hebben we oa uitgebreid de 4 soorten tandzaad met elkaar vergeleken en onder de loep bekeken Omdat deze excursie in het kader van de Groene Maand werd gegeven was er een verslaggever van de Volkskrant aanwezig Ter voorbereiding van een artikel in het magazine van eind september reist hij een groot aantal activiteiten van de Groene Maand af Ondanks het slechte weer was het gemeten aan de reacties van de deelnemers een geslaagde excursie

Excursies die nog op het programma staan voor de komende tijd

22 oktober De Dellen bij Heerde 1400 uur Nieuwe Zuidweg

aan de weg Wezep Heerde Thema paddestoelen

29 oktober De Agnietenberg 1400 uur Bij het theehuis Thema paddestoelen

5 november l Molecaten Hattem 1400 uur Parkeerplaats bij deIherbergThema paddestoelen

l 12 november l De Lemelerberg 1400 uur Parkeerplaats

L~~~~~~~~~~~~

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4-109

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 14: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Excursie Samerott

21-4-2000 excursie naar Samerott net over de grens bij Twente Eindelijk weer vOOijaar en dat betekent op naar Samerott Met Elja als goeroe togen we op naar het Duitse Natuurlijk was de koffie daar al vroeg bruin en even later was het genieten van al die mooie plantjes die erin zon grote getale staan

Meteen bij de autos staat dan al de bijzondere heggenvogelmuur compleet met hangende vruchtjes op ons te wachten Het prachtig bloeishyende muskuskruid stond overal niet dobbelsteenshytjes om ons- heen maar er waren enkelen onder ons die speciaal voor de schedegeelster mee waren gegaan Die werd eerst gezocht Toen we alleen kale lijnvormige bladen vonden gaven we de hoop op bloemen bijna op maar toen vond Henk eacuteeacuteeacuteeacuten teer geel bloempje toch nog U krijshygt hem vast op de komende dia-avond te zien

Rustig speurden we verder naar het gedeukte bleeksporig viooltje en het donkersporig viooltje met gleufje dat overal verspreid groeide Het was ook de tijd van de grote muur de sleutelshybloemen het bosbingekruid de eenbes en het net ontluikende dasook Alom bewondering voor het knikkend paregras de bdszegge en de ijle zegge

Het was alleen jammer dat de duizenden ja duishyzenden aronskelken nog net niet bloeiden Maar zo blijft er altijd een reden om weer terug te gaan Veel aandacht ook voor een zwart salashymandertje dat onder een boomstronk verstopt zat nog te koud om wat te kunnen wandelen Hij was zwart met een mooie oranje onderkant Aangezien wij voor plantjes kwamen en niet op het idee kwamen van een kamsalamander noemden we hem maar Gerrit

Na nog een heerlijke kop koffie van Nel gingen we tevreden terug naar Zwolle met weer veel mooie herinneringen

Marlegravene Vaessen

Zwols Natuurtijdschrift

Ballonvaarten

Een andere manier van natuur beleven Afgeloshypen zomer heb ik een heel andere manier van natuur beleven ontdekt en dat wil ik jullie niet onthouden We gingen met een luchtballon omshyhoog en lieten ons drijven waar de wind ons heen bracht Opgestegen boven een prachtige plek als Diever geniet je dan van prachtige wolshykenpartijen boven en onder je je zweeft ertusshysen Je ziet de enorme varieumlteit in de bossen de uitgestrekte heidevelden met en zonder vergrasshysing de vennetjes soms geel van de beenbreek de verbindingszoumlnes tussen natuurgebieden waar we het zo vaak over hebben en af en toe een mooi esdorpje Boven de bossen viel het mij op dat de vormen van bomen zo mooi zijn van bovenaf Zelfs de in rijen aangelegde sparrenbosshysen geven prachtige vormen waarbij je vanzelf aan een groene bloemkoolakker begint te denkshyenWat dacht je van een tocht over de Wieden alle meertjes die er zijn ontstaan door hetafgeshygraven veen en de legakkers de reeeumln die er staan te grazen ofnet wegschieten van een stoot gas Je krijgt een prachtig zicht op het geheel Het is voor mij nu een hobby geworden en ik ben met een ballonvaartbedrijf in zee ofbeter de lucht ingegaan Als jullie zeggen dat willen wij ook wel eens zo meemaken kun je dat via mij boeken Wat meer algemene informatie Er passhysen 4 passagiers in onze mand Je hoeft geen

speciale k1~ing aan want je vaart met de wind mee s Morgens vroeg met zonsopgaIumllg kan het en s avonds vlak voor zonsondergang Vanaf november kan het overdag Als je meegaat beshyginnen we altijd met koffie of thee ondertussen wordt de ballon opgezet waarbij je hulp welkom is Dan ga je voor ruim een uur de lucht in Het is leuk als er nog mensen meegaan die samen met de volgauto van de groundcrew de balloumln mee achtervolgen Na de landing volgt er het inpakken van de ballon en de champagne-doop of s ochtends het champagne-ontbijt in een weiland ofzo We stijgen meestal vanuit Diever ofMeppel op maar andere wensen zijn beshyspreekbaar De prijs is f 325- per persoon Heb je interesse ofwil je meer informatie bel mij op

Marlegravene Vaessen tel 0522-241532

7e jaargang - nummer 4 -110

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 15: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Jeugdbegeleiderscursus komt eraan

De natuur is mooi ik geniet er elke dag weer van Maar met kinderen de natuur intrekken is voor mij een wonder Er gaat een nieuwe wereld voor me open alleen al door de manier waarop kinderen naar de natuur kijken en door de vragen die ze me daarshyover stellen vertelt een IVN-jeugdbegeleider Uit deze uitspraak blijkt hoeveel plezier begeleiders kunshynen beleven aan de natuuractiviteiten die zij samen met kinderen ondememen

In januari 2001 gaat een cursus jeugdbegeleiding van start De cursus wordt georganiseerd door het IVNshydistrict Overijssel in samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel De cursus is bedoeld voor mensen die natuuractiviteiten voor kinderen in groepsverband willen gaan organiseren en daarvoor meer ervaring willen opdoen De cursist leert kinderen van 6 tot 12 jaar te begeleiden Het gaat hier uitdrukkelijk om buitenschoolse activiteiten zoals (IVN-)jeugdnatuurshygroepen en kinderexcursies In de cursus staan de interesse en de belangstelling van het kind centraal Daarom wordt veel aandacht besteed aan activiteiten die inspelen op de zintuigen de fantasie en het spel

De cursus bestaat uit 8 dinsdagavonden en 2 zaterdashygen en zal plaatsvinden in NAC de Koppel in Harshydenberg Daamaast zullen deelnemers ook een stage lopen waarbij ze zelf aan de slag gaan met de tijdens de cursus opgedane kennis De kosten van de cursus zullen ongeveer flOO- bedragen voor vrijwilligers en f300- voor beroepskrachten

Op 19 december zal een informatieavond worden georganiseerd voor potentieumlle deelnemers Belangstelshylenden kunnen dan besluiten ofze wel ofniet deel gaan nemen Bij grote belangstelling zal er een selecshytie plaatsvinden door het cursusteam Als u interesse heeft voor de cursus jeugdbegeleider kunt u dit Qiefst schriftelijk ofvia e-mail) doorgeven aan Natuur en Milieu Overijssel Wij houden u dan op de hoogte

Voor meer informatie kunt u terecht bij Natuur en Milieu Overijssel Vivian Buskens tel 038-4250971 ofe-mail buskensnatuurmilieunl IVN-district Overijssel Erik de Kruif tel 038shy4661470 ofe-mail ekruplanetnI

Vivian Buskens en Erik de Kruif

Zwols Natuurtijdschrift

Van de IVN bestuurstafel

De zomerflauwte binnen het bestuur is weer voorbij De mouwen zijn weer opgestroopt voor de laatste helft van het jubileum jaar Naast de bijna onoverkomelijke stapel ingekomen post is onze aandacht vooral uitgegaan naar de laatste grote jubileumactiviteit in oktober Als de voorshytekenen niet bedriegen moet dat vast ook een succes worden Wanneer u dit leest kunt u dat zelfal ervaren hebben Een belangrijk punt op de agenda was de kwestie Nooterhof Bij velen van ons stijgt de temperatuur als we het over dit fraaie stukje Zwolse groen hebben maar helaas om uiteenlopende redenen Voor de niet Zwolleshynaren en de verse-Zwollenaren een heel klein stukje geschiedenis In 1996 besloot de Raad (van de gemeente Zwolle) tot herbestemming van het Milieucentrum Nooterhof Dit besluit viel nadat een referendum onder de bevolking net niet genoeg stemmers kreeg om dit woeste plan te voorkomen De Raad koos uit verschilshylende varianten van bebouwing die kort samenshygevat inhield

19 hectare uitgeetbaar terrein max 50 te bebouwen verharden jeugdtuinen naar Park de Wezenlanden onderhoudsgebouwen handhaven

Daarna is het voor ons als burgers jaren lang stil geweest rond de Nooterhof Stil aan groeit dan de hoop dat het misschien zon vaart niet zal lopen Maar in 1999 wordt bekend dat de ondershywijsgroep De Landstede een flink oog heeft lashyten vallen op de Nooterhof De oppervlakte die De Landstede groep nodig heeft past in ieder geval volgens het idee van de Zwolse Raad niet in de besluiten van 1996 Er worden etkele wijshyzigingen doorgevoerd in de plannen van 1996 waarvan de belangrijkste is dat het plangebied wordt vergroot tot terreinen buiten de Nootershyhof

De discussie binnen het bestuur ging voornameshylijk over het feit ofje als IVN gehoor moet geshyven aan de uitnodiging van de wethouder om mee te denken en te praten door zittingte neshymen in een Klankbordgroep waarbij het gteboushywen van (een deel van) de Nooterhofuitgangsshy

7e jaargang -111

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 16: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

punt is Of kan er misschien meer bereikt worshyden via minder democratische wegen

Wij zijn uiteindelijk tot de slotsom gekomen dat de beste garantie voor het zoveel mogelijk spashyren van de Nooterhofligt in het meedoen in de Klankbordgroep Officieel is de Klankbordgroep nog steeds in oprichting omdat er een aantal voorwaarden zijn gesteld aan deelname en die voorwaarden zijn nog niet alle ingewilligd

De Klankbordgroep iO bestaat uit de volgende organisaties

Stichting Assendorp Samen Wijk- en Speeltuinvereniging Wipstrikkwartier Stichting Zwolle Groenstad Bijenteeltvereniging Stichting Milieuraad Zwolle IVN Zwolle eo Vereniging van Jeugdtuinvrijwilligers

Ons uitgangspunt is dat er iets uit moet komen dat in ieder geval veel minder belastend voor de Nooterhof zal zijn dan theoretisch volgens het raadsbesluit van 1996 mogelijk is

In eerdere ZNTs hebben we al oproepen geplaatst voor nieuwe bestuursleden Deze oproep moet helaas nog dringender herhaald worden omdat Lidy aan heeft gegeven hoogstshywaarschijnlijk binnen niet al te lange tijd te vershyhuizen Dus schroom niet kom eens langs en proef de sfeer Ge bent dan zeker verkocht) Geshyzien de bestuurssamenstelling gaat de voorkeur uit naar iemand van het vrouwelijk geslacht

namens het IVN-bestuur Hans de Jong

Waterschapsverkiezingen

Eind oktober begin november kunt u weer naar de brievenbus om schriftelijk uw stem uit te brengen voor een nieuw waterschapsbestuur In onze omgeving gaat het om de waterschappen Groot Salland Reest en Wieden en Velt en Vecht

Natuur en milieu schreef in de Groene Post Waterschappen hebben als taak te zorgen voor de juiste hoeveelheid oppervlakte water van een

goede kwaliteit zuivering van afvalwater en veishylige dijken Omdat oppervlakte water en grondshywater nauw samenhangen beheren de watershyschappen niet alleen het water dat voor iedereen zichtbaar is maar ook het ondiepe grondwater

De laatste jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor de invloed van het waterbeheer op de kwaliteit van natuurgebieden en het landschap Waterschappen houden gelukkig in toenemende mate rekening met deze belangen Nog niet zo lang geleden hadden ze uitsluitend oog voor de wensen van de landbouw De eerste stappen op weg naar een duurzaam waterbeheer zijn dus gezet Er zullen nog vele moeten volgen omdat de situatie voor natuur- en landschap nog lang niet ideaal is De waterschappen zullen daarom nog veel energie moeten steken in bijvoorbeeld het bestrijden van de verdroging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers Om de vaart erin te houden zijn gemotiveerde bestuurders nodig die dit soort ontwikkelingen blijven stimuleren Tot zover NMO in de Groene Post

Dringend roep ik u op van uw recht gebruik te maken en door uw stem het mogelijk te maken dat het waterschap verder vergroend De vorige oproep (vier jaar geleden) heeft voor het Waterschap Groot Salland vijf kandidaten opgeleverd die door Groene Organisaties werden gesteund Dat resultaat moeten we zeker weer kunnen behalen Toch kan ik mij voorstellen dat u als kritische volger van het waterschap enige twijfels hebt want wij (als waterschap) zijn nogal eens op een minder positieve manier in het nieuws geweest

Wtlt u voordat u uw stem geeft eerst een toelichting over minder groene maatregelen van het waterschap dan kunt u ondergetekende altijd benaderen Neemt u van mij aan dat er achter de schermen hard gewerkt wordt maar dat ei nog lang niet overal groen gedacht wordt Maar wij zijn mijns inziens op de goede weg

namens groene kandidaten Waterschap Groot Salland

Hans de Jong (zittend lid Algemeen Bestuur)

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer -112

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 17: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Nieuws van de Insectenwerkgroep

Het zonovergoten en wanne voorjaar werd geshyvolg door een wat tegenvallende zomer Dat was aan de hoeveelheid insecten goed te merken ZweefVliegen libellen en vlinders vlogen veel eerder dan gebruikelijk en vaak in enorme aanshytallen Het ene na het andere fenologie-record ging aan diggelen Ook was er al vroeg een opshyvallende influx van zeldzame zuidelijke soorten zoals zadellibel (uit Noord Afrika) en koninginshynepage (uit Zuid Frankrijk)

Op veel plaatsen werden in juni grote hoeveelheshyden dagpauwoogrupsen op grote brandnetel aangetroffen Soms wel honderden bijeen Dat leverde echter niet navenante hoeveelheden vlinshyders op in augustus Waarschijnlijk zijn veel rupshysen door kou en regen gestorven of raakten de poppen beschimmeld

Opvallend was zelfs dat er bijna helemaal geen dagpauwogen zijn waargenomen Ook kleine vossen werden pas laat in het seizoen en in slechts kleine aantallen waargenomen De atashylanta trok vanaf eind augustus begin september massaal door en bezocht in groten getale vlinderstruiken en was te vinden op plaatsen met veel rottend fluit De zomergeneratie van de citroenvlinder deed het dit jaar goed

Bij het verschijnen van dit nummer van het ZNT is ook het dagvlinderonderzoek 2000 ten einde Vandaar een oproep aan alle deelnemers om de telformulieren weer op te sturen

In het voorjaar van 2001 volgt er een korte cursus overdagvlinders bij het IVN in Wijhe Deze cursus wordt besloten met enkele excursies In een volgend nummer hierover meer

Evert Ruiter

Scherenwelle als ringgebied

In de zomer van 1999 kreeg ik van Bennie van de Brink een tip dat er een leuke ringstek voor mij beshyschikbaar was Het was eigenlijk zo gebeurd terrein vergunning en het aanpassen van mijn ringvergunshyning was een administratieve handeling en eigenlijk zo gebeurd Het jaar 1999 gebruikte ik om was tershyrein verkenningen te doen hier en daar wat experi-

Zwols Natuurtijdschrift

menteren met netten De opstellingen resulteerde in een aantal gevangen vogels die niet opzienbarend waren maar toch wel interessant In het verleden heeft dhr Guus Smallenbroek daar veel vogels geshyvangen en de meest interessante verhalen gaan de ronde over wat Guus daar allemaal gevangen heeft Maar tot op de dag van vandaag heb ik helaas nog geen van de door Guus gevangen en geringde vogels teruggevangen Anders is dat met de vogels die door Gerrit Gerritsen daar gevangen zijn Al meerdere ex heb ik op 2 verschillende plaatsen teruggevangen Zelfs al ex uit 1995 die door Gerrit daar gevangen zijn

Ik doe nu mee met een project dat heet CES dat beteshykend Constand Efford Sites Dat is een project dat het vangen en ringen van vogels volgens een bepaalde procedure gaat Allereerst moet je een netopstelling realiseren dat elk jaar op dezelfde manier moet worshyden gebruikt Dan is het zaak om in 120 dagen 12 maal te vangen en te ringen op diezelfde manier Dat gebeurt op veel plaatsen in Nederland evenzo en reshysulteert in veel terugvangsten Vogels die ergens al eens eerder van een ring zijn voorzien geven meer gegevens dan alleen informatie over ring- en vindshyplaats zoals dat in het verleden ging Dat is nu echt verleden tijd je hebt nu meer ringgegevens op een gestandaardiseerde manier verkregen en bij een terugshyvangst worden die gegevens wederom verzameld en zo beeft men meer gegevens over vogels individueel en van soorten in het algemeen

Een van de leukste meldingen die ik onlangs kreeg van het Vogeltrekstation is een door mij op 25 april 2000 geringde rietzanger Die is op 10 mei 2000 dus 15 dagen later in Noorwegen teruggevangen Dat is een afstand van 1093 km Dat is de rechte lijn van ringplaats en vindplaats maar vogels vliegen nu eenshymaal niet in een rechte lijn Deze rietzanger vloog dus in 15 dagen in ieder geval minimaal 1100 km Dit zijn de leuke dingen van het ringen van vogels

Voor dit Ces project heb ik dit jaar 23 verschillende soorten vogels gevangen in totaal 328 ex heb ik van en ring voorzien en ik heb 127 keer een vogel gevangshyen met een ring aan Buiten het Ces project vang ik mogelijk nog tot in november en ervaringen daarvan leest u mogelijk in het volgende ZNT

Nieuwsgierig geworden om ook eens het ringen van vogels een van dichtbij te zien en ofmee te maken Kom gerust eens kijken ofmaak eens een afspraak met Joop van Ardenne Ringer vogelaar en aspirant bestuurslid van de KNNV

Joop van Antenne

7e jaargang - nummer -113

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 18: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Kerkuilen in Zwolle hebben een goede start in het nieuwe millennium

Maar liefst 7 broedparen dit jaar binnen de geshymeente grenzen van Zwolle En dat terwijl we de afgelopen jaren meestal bij 2 a 3 broedparen bIeshyven steken

Er werden 32 jongen geteld en daarvan zijn er 11 geringd Dat ringen wordt gedaan om te zien waar de uilen blijven nadat ze zijn uitgevlogen Meestal blijven ze wel in de beurt ongeveer 90 blijft binnen een straal van 100 km Een enshykeling zoekt het verderop Zo ook een kerkuil die een paar jaar geleden in Zwolle werd geringd en vanuit midden Frankrijk werd terug gemeld Bijzonder is nog wel dat we in dat zelfde jaar bij Olst een kerkuil uit Frankrijk vonden

jonge kerkuilen tijdens het ringen foto Amok verhoeven

Hoe komt het nu dat er ineens meer kerkuilen zijn Het belangrijkste voedsel van kerkuilen zijn muizen vooral de veldmuis en de bosspitsmuis Deze muizen varieumlren behoorlijk in aantal het ene jaar zijn er veel meer dan het andere In jashyren met veel muizen zijn er ook meer broedgeshyvallen van kerkuilen en omgekeerd ook natuurshylijk

foto Amold Verhoeven

Vorig jaar was zon goed muizenjaar Er waren toen 1700 broedparen in Nederland Maar waarshyom nu ineens meer broedparen in Zwolle Het kan zijn dat het weer een goed muizenjaar is Ook kan het zijn dat vele kerkuilen die vorig jaar uitgevlogen zijn op zoek zijn gegaan naar een nieuwe plek om te broeden Rond Zwolle hangen zon 30 uilenkasten waarvan er nu dus 7 gebruikt zijn om in te broeden Deze kasten hanshygen meestal in open schuren en zijn vaak door de kerkuilenwerkgroep van de KNNV Zwolle geplaatst Behalve voor broeden worden deze kasten ook door de uilen gebruikt om te overshynachten Eigenlijk kun je beter zeggen om de dag door te brengen De kerkuil is namelijk een echte nachtvogel Er zullen zeker ook uilen zijn die niet in een nestkast broeden misschien zijn er dan nog wel meer broedgevallen rond Zwolshyle Hoeveel kerkuilen er volgend jaar zullen broeden zal met name van de muizen afhangen Afwachten dus Maar het begin van dit millennium was goed voor wat betreft de kerkuilen in Zwolle

Arnold Verboeven

Zwol NatuuriijdsGhrift 7e jaargang - nummer 4-114

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 19: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Vogelwaamemingen in de regio Zwolle in de periode mei-juli 2000 door Gerrit Gerritsen gebruikte afkortingen en tekens

( ) = overvliegende vogels z = zang ex = exemp1a(a)r(en) juv = juvenieVonvolwassen ad = adultlvolwassen m =man v =vrouw p = paar terr = territoriaaVterritorium slpl= slaapplaats r = ringvangst

Van de soorten met een bull achter de naam zijn alle binnengekomen waarnemingen gepubliceerd Van de overige soorten is een selectie gemaakt Soms is aanshygegeven hoe een selectie is gemaakt (bijv vanaf 10 ex)

Ook niet-gepubliceerde waarnemingen worden uitershyaard in het archief~ onze VWG opgeslagen

In het vorige nummer stonden enkele fouten Mochten ook andere waarnemers fouten ontdekken dan boor ik bet graag

Hier de correcties Rode wouw moet zijn zwarte wouw Vinkenbuurt 1 naar Zuid VM

Europese kanarie moet keep zijn 2904 Dalmsholte Laarhoeve lz VM

Kemphanen moeten regenwulpen zijn 2604Vinkenbuurt 45 VM 2904 Dalmsholte 5 VM

Van 51 vogelaars ontving ik deze keer weer vele inteshyressante waarnemingen iedereen weer hartelijk beshydankt daarvoor

Er werden 5 geoorde foten gemeld Van 25 tlm 29 juni schuimde een enorme groep VUl 3000-4000 aalshyscholvers door de IJsseldelta Waarschijnlijk waren het de vogels uit de kolonie uit de Oostvaar-dersplasshysen die door het ongunstige weer altmnatieve voed- selgebieden bezochten Dit zeer spectaculaire natuurshyverschijnsel werd eerder waargenomen in de broedshyseizoenen van 1996 en 1998 De kwak werd 2x gemeld I koereiger en 2 zwarte ooievaars

Zwols Natuurtijdschrift

De ooievaar is terug als brOedvogel langs de IJssel In Wilsum broedde een paar op het EIlkeIe jaren geleshyden geplaatste paalnest bij de kerk In juni werd al een groep van 13 gemeld

vale gier tegenwoordig vrijwel jIIartijks la zien

Voor bet 5middot jaar op rij werden er in het natuurontwikshykelingsproject Het Engelse Werk zeer regelmatig lepelaars waargenomen hoewel bet maximum (5) wel lager bleef dan vorig jaar (22)

De al voorziene uitbreiding van -de grauwe gans langs de Beneden-IJssel kreeg verder vorm In het Engelse Werk werden er 186 geteld De al gemelde diverse broedgevallen van de Canadese gans leidde tot een zomergroep van 34 langs de IJssel

Ik telde wederom de zomerconcentraties van Nijlganshyzen in Zwolle de teller stopte bij 1067 ex Heel vershyrassend was een waarneming van een paar witoogshyeenden in juni In mei werden op de randmeren weer krooneenden gezien Brilduikers broedden ook dit jaar weer langs de IJssel Verrassend was een midshydelste zaagbek in mei

Bij de roofvogels diverse mooie waarnemingen In mei werdeo in totaal 9 trekkende wespendieven geshyzien Langs de IJssel werden tlrn 12 mei regelmatig 1-2 zwarte wouwen gezien Er werd al op een broedshygeval gehoopt maar helaas niet vastgesteld Mogelijk volgend jaar Bij Witharen werd er op 2 juni nog 1 gezien

7e jaargang - nummer 4 - 115

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 20: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Rode wouwen (6) trokken zeer gepiekt door tussen 5 en 9 mei Op 22 mei trok nog een late zeearend over de Veluwe

Vogelend Nederland was deze zomer in de ban van de gieren Er werden maar liefst 3 soorten gemeld Naar veel later bleek verbleef in onze regio een Jcalshykoengier EenAmerikaagravense soort die dus ergens in Europa ontsnapt moet zijn Het betekende wel andershymaal een nieuwe soort voor onze regio

Er weacuterden maar liefst 5 b1auweacute kieken uit mei en juni gemeld en 5 grauwe kieken trokken door tussen 2 en 14 meiIn megravei werden ook 2 roodpootvalken gemeld Visarenden scoorden met 19 ex goed Er werden 4 slechtvalken gemeld waarvan 2 injuli Deze soort kan dus al bijna jaarrond worden gezien

Het was een topjaar voor kwartel (30 zangposten) en kwartelkoning De IJssel was traditiegetrouw het bolwerk voor Crex crex maar ook elders werden er diverse gemeld In de Buitenlanden Langenholte wershyden er 5 tegelijk gehoord een record voor die uitershywaard

Bij de steltlopers ook veel fraais De ruitertrek in mei was niet zo spectaculair als vorig vooIjaar omdat de uiterwaarden minder dras waren in mei Daarom slechts 7 zwarte en 14 groenpoten Witgat (35) en bosruiter (53) scoorden wel goed Op de najaarstrek wel weer veel strandlopers mn bij de Bomhofsplas en Engelse Werk We telden met zijn allen 2 Jcanoet 7 kleine ~ 9 Temmincks strandlopers en 15 Jcrom~ bekken Strandplevier en steenloper waren nieuwe soorten voor het Engelse Werk

Voor ons vogelaars is weer een goede stek in worshyding Dit voorjaar startte namelijk de uitvoering van het natuurontwikkelingsproject Vreugderijkerwaard in de IJsseluiterwaardenthv Westenholte (km-bok 198503 eo) Hier krijgt de IJssel de eerste meestroshymende nevengeu1 net diverse zijtakken en een 2-tal ondiepe plassen Er komt ook een vogelhut De uitshyvoering loopt tlm 2003 maardel~ zijn al klaar De eerste leuke Wagraveamemingen zijn al gedaan Natuurmoshynumenten gaat het project beheren

Kemphanen trokken in redelijke aantallen door De gruttoacute beleefde een dramatisch broedseizoen er wershyden dan ook nauwelijks grote zomergroepen gemeld Ik besteedde weer veel tijd aan de regenwulp en vond een nieuwe slaapplaats bij de zandwinplas Het Hooge Broek ten noorden van Raalte

Bij de meeuwen 2 ~artkoppen diverse geelpoten en 8 dwergjes Een bezoek aan het slibdepot IJsseloogin het Ketelmeer maakte duidelijk dat hier een (waar-

Zwols Natuurtijdschrift

schijnlijk tijdelijk) broedvogelp8flldIcircjs is ontstaan We telden zon 200 paren visdieven en enkele nesten van kokmeeuw en stormmeeuw en mogelijk zelfs zilshyvermeeuw Verder 3 grote kolonies oeverzwaluwen en ook kleine plevier bontbekplevier en kluut als broedvogel

De zwarte stem broedde in behoorlijke aantallen mede door het uitleggen van extra broedvlotjes dankshyzij een subsidie van het Ministerie van LNV Erwershyden 2 witvleugelstems gemeld

Aardige aantallen zomertortels met maar liefst 6 tershyritoria in de Tichelgaten Windesheim De kerkuil beshyleefde in Zwolle een topjur Bij ~ werden 4 nachtzwaluwen gezien Boven het Zwarte Meer werd een groep van zon 1000 gierzwaluwen gezien De ijsvogelstand lijkt zich te herstellen Een supergrote kolonie oeverzwaluwen bij de Millligerplas in Zwolshyle Er waren diverse telefoontjes nodig om de kolonie veilig door het broedseizoen te helpen

Rouwkwikstaarten houden al jaren de gemoederen van decirc Zwolse vogelaars bezig nu werd er zelfs een broedgeva1 gemeld Noordse gele kwikken werden traditiegetrouw in de eerste meihelft gezien met 40 als grootste groep De nachtegaal beleefde een matig jaar Een broedgeva1 van het paapje in het Lierdershyen Molenbroek was goed nieuws Sprinkhaanzangers hadden een topjaar en de buidelmees deed het ook goed Zingende grote carekieten werden van diverse onverwachte locaties gemeld De grauwe klauwier werd zowel in mei als injuli in het IJsselgebied Wijhe-Deventer gezien Wie weet volgend jaar een broedgeval Op de Noord-Veluwe werden 11 ravenshynesten gevonden In het Rechterense Veld broedde een paar sijzen en 2 Europese Jcanaries sluiten de rij

Dodaan 0305 Sekdoornse Plas 2 AR 0106 HeenJerstrand 3 nesten WvdB 0206 Balkbrug bosven I VM 2806 Drontermeer Reve-eiland 3 terr WvdB 2707 Vreugderijkerwaard 1 GG

Geoorde fuut 1504 Belterwijde 3 ad MBU 0705 Heerderstrand 2 ad WvdB

Aalscholver (meer dan 25 of trek) 2506 Drontermeer c 4000 HP 2706 Ussel Zwolle-Zalk en Koppelerwaard c 3500 HBNAR

2706 IJssel Bentinckswellen min 37 sIpl GG 2906 Kampen Noorddiep c 3000 JtH

7e jaargang- nummer 4 -116

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 21: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

2707 Vreugderijkerwaard 1 GG Roerdomp bull 2605 Drontenneer 2z HvdH

Heilige ibis bull0606 0706 Vreugderijkerwaard lz GGWvdB middot 2104 Engelse Werk 1 HB 1106 Drontermeer (1) HP 0707 Polder Oosterwolde SBB 2 HvdH Lepelaar bull 2907 Polder Oosterwolde SBB 1 WvdB 17052905 en 2107 Engelse Werk ad HWGG

Kwak bull 2207 Zwarte Meer lzFdR 3007 Duurse Waarden 1 RV

Koereigermiddot 2705 OeverIandenMeppelerdiep (1) MBU

Purperreiger bull 3105 Scherenwelle 1 GG 0106 Zwarte Meer Oost (I) MBU 2506 Polder Mastenbroek 1 WH 2806 Drontermeer I WvdB OS07 Vossemeer I WvdB 0507 Kampen Haatland (1) WvdB 2807Kalnpen Polder Dronthen I HP

3007 Zwarte Meer 1 FdR

Zwarte ooievaar bull 2704 Zwolle I n Z WvdB 2607 Kluinhaar (1) rn Ooievaarmiddot broedgevallen Wilsum Koppelerwaard 1 WvBGGIWHIHvdH Hasselt Steukelerzijll WvdB Staphorst Bidt en Werk I WvdB Zwartewatersldosster I WvdB Staphorst Conradsweg I WvdB Staphorst Rechterensweg 1 WvdB waarnemingen 1104 Nieuwleusen (2) MBU 0105 Witharen 1 VM 0405 Genemuiden Zuiderzeepolder I MH 0505 Zwolle VeeraUee In NO GG 0605 Wezep (2) HP 0705 Kluinhaar (2) rn

0805 Polder Oosterwilde (I) HP 1105 Staphorsterveld 2xI GG 1405 Deventer (I) rn 1905 Staphorsterveld I GG 0306 Wieden Zwartsluis 1 CH 0806 Zwolle Oldermannenlaan 1 n N HW 0906 Wieden Zwartsluis 4 CH 1706 Hoenwaard 5 IS 2206 Barsbeker Binnenpolder 13 WvdB 2306 Hoenwaard I IS 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 1107 Wilsum 3 WvB 1706 Tichelgaten Windesheim (4) WG 2107 Barsbekerbinnenpolder 5 PB

Zwols Natuurtijdschrift

0106 Zwarte Meer Vogeleiland 5 MBU 0406 Wiessenbergse Kolk ad GGJP 2606 Wiessenbergse Kolk 2 IS 0407 0607 en 1207 Engelse Werk 4 ad WvBHWGG

0507 en 1107 Engelse Werk 2 ad HWGG 0507 Vossemeer 12 WvdB 0607 Engelse Werk 4 GG 0707 1307 Engelse Werk 5 ad HWGG 1407 Engelse Werk 3 ad GG 16072107 Engelse Werk ad GG 2607 Engelse Werk 3 ad+juv GG 2907 Engelse Werk ad +juv GG 3108 IJssel Ossenwaard I MBU

Chileense flamingo bull 2505 Engelse Werk 4 GvBHW 0207 Veluwemeer 2 HP 0207 Engelse Werk 6 n NW GG

Flamingo middot 0506 Vossemeer 2 FdR

Knobbelzwaan (meer dan 25 of trek) 0705 Harculose Waard 107 WvB 0905 Hoenwaard 66 GG

Zwrte zwan bull 0507 en 0805 Engelse Werk 7 WvBGG 2505 15 en 1806 Engelse Werk 4 GG 2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 0207 Engelse Werk 2 GG

Grauwe gans (meer dan 25 of trek) 2006 IJssel Schellerwaard 23 GG 0707 Engelse Werk 89 GG 0907 Gelderdijkse Waard 96 GG 1607 Engelse Werk 186GG 1807 IJssel Marlerwaacutearden 530GG 1807 IJssel Vorchterwaarden 90 GG 1907 Buitenwaarden Wijhe min 250 GG

middot Kollmiddotn 0505 Engelse Werk 29 GG 0805 Engelse Werk 25 GG 1105 Bomhofsplas 4 GG 1506 Engelse Werk 24 GG 2606 Engelse Werk 20 GG 0207 en 2607 Engelse Werk 3IGG 1407 Engelse Werk 23 GG 1607 Engelse Werk 32 GG 2007 Engelse Werk 28 GG

7a jaargang - nummer - 117

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 22: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

--- ------- --- ------ ----

Indische gans mei Langenholte 1 broedgeval HvV 0505 Engelse Werk 6 GG 0805 Engelse Werk 3 GG 2705 Vechterweerd 2 VM 2506 VeeM Marshoek 3 VM 2706 IJssel AersoItweerde 6 GG 2806 1007 en 1507 Vecht Marshoek 2 ad + 2 juv VM

0207 Engelse Werk 8 GG 2207 Bomhofsplas 4 GG

Canadese gans 0505 IJssel Schellerwaard paar GG 1506 Engelse Werk 10 + 2p+pulli GG 2606300604071407160724072607 Engshy

else Werk 2 GGIVMMK

2706 IJssel Aersoltweerde 2 GG 02070507 IJssel Harculo 20 GGVM 0207 Engelse Werk 3 GG 0607 Engelse Werk 1 GG 2707 IJssel Harculo 17 WvdB 2707 IJssel Harculose Waard 34 WvdB 2707 IJssel De Zande 11 GG

Brandgans 0405 Engelse Werk 18 GG 0505 Engelse Werk 13 GG 1105 Bomhofsplas 3 GG 150~ 1806 2606 en 0407 Engelse Werk 4 GGVOO 2706 IJssel Aersoltweerde 10 GG 3006 Engelse Werk 4 GG 0207 Engelse Werk 19 GG 07072307 Engelse Werk 6 GG 1407 Engelse Werk 7 GG 1607 EngelseWerk 5 GG 1607 Sekdoornse Plas 2 GG 20072607 Engelse Werk 7 GG 2707 IJssel De Z3nOO 6 GG 2207 Bomhofsplas 5 GG

Nijlgans (meer dan 25 of trek) 1105 Bomhofsplas 45 GG 1806 Sekdoornse Plas 129 GG 02070507 Sekdoornse Plas 277 GG 1407 Bomhofsplas 464 MK 1607 Sekdoornse Plas 457 GG 2207 Sekdoornse Plas 548 GG 2207 Bomhofsplas 567 GG 2907 Sekdoornse Plas 514 GG 2907 Bomhofsplas 553 GG

Bergeend (meer dan 5 of trek) 09Q5 Hoenwaard 19 GG 1105 Bomhofsplas paar + 6 pulli GO

Zwols NatuurtijdsChrift

Casarea 2305 Heerderstrand 2 WvdB

Mandarijneend 0905 Hattem Apeldoorns Kanaal 2m GG 1205 Engelse Werk m MK 0606 Milligerplas v GG 2207 Sekdoornse Plas 2 ad GG

Smient (meer dan 100 en terr)

0705 Hengforderwaarden terr paar WG

1806270602072807 Engelse Werk m GGMKLMCH

Krakeend (meer dan 10 en terr) 0305 Engelse Werk 2m+v CH 1405 Hoenwaard m z GG 0606 Barsbekerbinnenpolder 2 terr MH 1506 Engelse Werk 1 GG 2006 Noorderkolk 1 paar HvV

Zomertaling 0305 Engelse Werk 2m CH 0505 Herxerwaard m HR 0505 Oldenelerwaard 3m HR 0805 Engelse Werk 2m GG 0905 Hoenwaard m z GG 1305 Engelse Werk 4 MK 1405 Engelse Werk 2m+v CH 1505 Bomhofsplas 2 paar CH 0405 en 1705 Engelse Werk 3m MKGG 2205 Bomhofsplas 3m AM 3105 Koppelerwaard m z GG 3105 Wilsum Eendenk90iweg v GG 0106 Koppelerwaard 2m+v HvdH 010509050206 Engelse Werk m AMlGG 1006 Bomhofsplas p MK 2606 Engelse Werk m+v GG 1205 en 2807 Engelse Werk 1 MKLMCH 2107 Bomhofsplas 2 AM 2307 Engelse Werk juv GG 2707 Engelse Werk 3 GG 2907 Bomhofsplas 1 MK

Witoogeead 0106 Lierder- en Molenbroek paar WF

Kuifeend (meer dan 50 en broedgevallen) 3105 Koppeierwaard 30m+6v GG 0106 Koppeierwaard 15 HvdH juli Tichelgaten Windesheim min 2 paar met pulli HR

Krooneend 1605 Vossemeer 3m FdR 2805 Drontermeer 5 HP

7e jaargang - nummer 4 118

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 23: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Brilduiker broedgevallen Oene Houtweg 1 WvdB Veesserwaard IWvdB 0106 Windesheimer Waard mWG

Middelste zaagbek 17 en 2305 Heerderstrand v WvdB

Wespendief 0105 Diezerdijk 1 n Z GG 0405 Rechterense Veld 1 n NO IH 0505 Zwolle Veerallee 1 n NO GG 0805 Zwolle Centrum 1 n ZO MK 1005 Kluinhaar 1 nNO IH 1105 Zwolle Veerallee 1 n N en 1 nNO GG 1405 Zwolle Veerallee 1 n N GG 1505 Poppenallee 1 nNO JH 2705 en 3105 Renderklippen m WvdB 2906 Boswachterij Staphorst (4) MBU 2307-3107 Rechterense Veld 4 IH 2307 Zwolle Grenslaan 1 n ZW GG 2607 Rechterense Veld ex gepakt door havik IH 2707 s-Heerenbroek 6 n ZW GGEG

Zwarte wouw 2704 Harculo (1) IvD 0505 Welsummerwaarden 1 AH 0705 VorchterwaardenDuurse Waarden 1 (ander ex dan op 0505) AH

0705 Windes heim 2 LM 1205 Veesserhank 1 WvdB 0206 Witharenweg 1 n ZO VM

Rode wouw 0505 Hasselt 1 HvV 0605 Langenholte 1 HvV 0605 Kievishaar (juv) MBU 0705 De Horte 1 HR 0705 Punthorst (1) MBU 0905 Raalte Franciscushof (I) AdV

Zeearend 2205 Heerderstrand 1 n NO WvdB

Kalkoengier 2904 IJsselvliedt 1 WvdB 3004 Wilsum I JdG

Bruine kiekendief broedgevallen Genneger Buitenland I HvV Vreugderijkerwaard 1 GG waarnemingen 2604 Wilsum (m) MH 2704 Molenpolder 4 IvD 0605 Dedemsvaart (3) VM 0705 Ruitenveen Ebbenweg v VM

Zwols Natuurtijdschrift

2205 Polder Mastenbroek m MH 2205 Polder Kamperveen m MH 2605 Drontermeer 3 HvdH 2705 Drontermeer (3) HP 0406 IJssel Scherenwelle 2m HvdH 1306 Reest Mulderij v + juv VM 1406 IJssel Kampen v HvdH 1406 IJssel Scherenwelle m+v HvdH 15 en 1706 Reest Mulderij 1 VM 1506 Dedemsvaart v VM

Blauwe kiekendief 0705 Zwarte Meer onv FdR 0705 Soeslo v HR 1605 Oldebroekse Heide v WvdB 0206 Langenholte (v) HvV 1106 Kluinhaar 1 IH

Grauwe kiekendief 0205 Renderklippen m WvdB 0505 Oldebroekse Heide v WvdB 0505 Ankumer Es m n 0 VM 0705 Windesheim (1) LM 1405 Vilsterse Stukken v n W VM

Havik 0605 Zwolle-Zuid broedgeval AdV 0206 Langenholte m+v HvV 1607 Tichelgaten Windesheim 1 AdV 2807 Engelse Werkjuv MKLMCH

Visarend 0605 Heerde 0) WvdB 0805 Tichelgaten Windesheim 1 PL 0805 Lierderbroek (1) HR 1105 Gennerbroek 1 GG 1205 Ecodrome 1 nNO MK 1405 Engelse Werk (1) CH 2805 en 1206 Haerst 1 n Z HB 2106 Vossemeer 1 FdR 2506 Drontermeer 1 HP 3006 Sint-Iansklooster 1 n ZW GG 1307 Polder Oosterwolde (1) HP 15 en 2307 Polder Oosterwolde 1 HP 1707 Polder Oosterwolde (2) HP 23072907 en 3007 Zwarte Meer 1 FdR 2307 Windesheim 1 LM

2307 en 2907 Drontermeer 1 WvdB 3007 Drontermeer 3 HP

Roodpootvalk 0405 De Dellen (m) WvdB 2106 Vossemeer m FdR

Smelleken 2106 Punthorst (I) MBU

Boomvalk broedgevallen

7e jaargang - nummer 4 - 119

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 24: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Westenholte 1 WvdBGG Zandhove 1 WvdBIHR Wythmen 1 WvdB De Dellen 1 WvdB Dalfserveld 1 VM Ommen Hessenweg wsch I VM Witharen I VM

Balkbrug wsch 1 VM waarnemingen 0405 2806 en 0907 Dalfsen 1 VM 0605 Langenholte (1) HvV 1205 Reestdal Den Oosterhuis 1 YM 2205 Balkbrug Zelhorstweg 1 VM

2605 Dedemsvaart (1) VM 3005De Meele 1 VM 02060607 Zwolle Veerallee (1) GG 0406 IJssel Hoenwaard 1 GG 1706 Zandhove 1 MK

1706 Zwolle Boddemate In NW MK 20 en 2106 Aa-Landen Fluessen 1 WH 0607 Engelse Werk 1 GG 0907 Zwarte Meer 1 FdR 1207 Vreugderijkerwaard ad GG 2007 Zwolle Stationsweg 1 MK 2107 Vreugdeiijkerwaard 1 GG 2307 Dalfsen 2 YM 2407 Zwolle Hanzeland 1 MK 2407 Zwolle provinciehuis 1 nNO GG 2707 Witharen 2ad + juv VM 2707 Scherenwelle 1 GG 2907 Vecht Dalfsen 1 YM 2907 Bomhofsplas ad GG 3107 Langenholte v HB 3107 Raalte (I) GG

Slechtvalk bull 0J05 Zwolle Veerallee 1 nNO GG 2005 Zwolle Aa-landen (1) HB 1607 Sekdoornse Plas (v) GGEG 2807 Harculojong v (geringd te Duumlsseldorf op 15052000) Tegen een draad gevlogen en een vleugel gebroken De vogel is op 2 aug Met sucshyces geopereerd in de universiteitskliniek in Utrecht en revalideert momenteel in een asiel Goede kans dat de vogel weer los kan JvD

Patrijs bull 1105 Kluinhaar lz AN 0306 Staphorster Es paar YM 1806 Vilsterse Dijk 3zYM 0607 Laag Zuthem 5 (=broedgeval) AR

Kwartelmiddot 0105 Buitenlanden Langenholte lz HB 0705 Polder Oosterwolde 2z HP

1205 Reest den Huizen 2z YM n05 Kluinhaar lz AN

Zwolsmiddot NatuurtijdSegravehrift

1405 Polder Oosterwolde Iz HP 1605 Veerslootslanden lz MH 1905 Staphorsterveld lz GG 2005 Witharen 1z YM 2105 OIst t Nijendal Iz AB 2205 Polder Dronthen Iz MB 0106 Reestdal en Westerhuizingerveid 5z MBU 0406 en 0506 Polder Oosterwoldo 4zmiddot HP 0406 Kluinhaar 2z JH 0506 en 1806 VilsterseStukken lz YM 0906 Hoenwaard Iz AMGG 1306 Reest Mulderij lz YM 1806 OIdebroekse Heide Iz WvdB 2106 Dedemsvaart lzYM 1906 tm 1507 Kluinhaar Iz JH 3006 Veerslootslanden Iz PB (andere dan 1605) 0407 en 2507 Zwolle Abel Tasmanstraat (enshykele) AM

Waterralmiddot 1805 0606 1506 Spoolderhank lz GG 0206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1106 Noorderkolk lz WH 1206 Vreugderijkerwaard lz AR 0107 Zwarte Meer Gootmonding lz WvdB 0307 Zwarte Meer Cockspolder 1z WvdB

0507 Vossemeer lz WvdB 2307 Engelse Werk lz GG

Porseleinboen bull 0906 Hoenwaard lz AMlGG

KwartelkoltIumlnl bull 1405 Hoenwaard lz ISGG 18050206 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG lodJwolle Polder Benoorden de Willemsvaart

252905 en 3105 IJssel Bentinckswellen 1z HydH 3005 en 0306 IJssel Onderdijkse Waard 1z HvdH juni Langenholte 3z HvV 0206 Bentinckswellen lz MKIJPAM 0206 Hoenwaard lz MKIJPAM 04 en 0506 Vecht Haersterveer IzWH 0406 Harculose Waard lz WvdB 0406 IJssel Hoenwaard 5z JPGG 1006 IJssel Zalkerbos lz HvdH 1306 IJssel Zalkerbos 3z HvdH 18062006 OIdenelerianden lz GG 1906 IJssel Buitenwaarden Wijhe lz JAA 2006 IJssel Buitenwaarden Wijhe 2z JAA 2006 IJssel Herxerwaarden lz JAA 2006 IJssel Oldenelerwaard 1z GG 2106Reestdal De Wijk-Oud Avereest 5z MBU 2506 IJssel Hengforderwaarden 3z IH 2506 IJssel Roetwaard lz JH 2506 IJssel DuurseWaarden lz JH

7e jaargang ~ nummer 4 120

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 25: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

3006 IJssel Spoolderhank Iz GG 0307 Koppelerwaard 2 HP 0607 Scherenwelle I HP

Scholekster (meer dan 50) 1806 Sekdoornse Plas 75 slpl GG 1407 Bomhofsplas 535 MK 1607 Engelse Werk 113 slpl GG 2107 Bomhofsplas 314 AM 2907 Bomhofsplas 144 sip GG

Kluut

11~7Pv1YJUk7~amp3cregelse Werk ad

1907 Ketelmeer IJsseloog min I brp FdRlGG

Kleine plevier broedgevallen Engelse Werk 3 GG Bomhofsplas 2 GG Milligerplas wsch I GG Zwolle De Geeren 1 GG waarnemingen 0705 Sekdoornse Plas I HR 0805 Engelse Werk 3 GG 2405 Engelse Werk 4 CH 1006 Bomhofsplas 2 MK 2606 Engelse Werk 5 GG 2906 Engelse Werk 3 ad+ 3 juv WvB 0507 Engelse Werk I MK 0607 Engelse Werk 7 GG 0707 Engelse Werk 2 ad + 2 juv WvB 0707 Wiessenbergse Kolk 3 ad + 2 juv GG 27060907 Engelse Werk 2 GGJdG 1307 Engelse Werk ad + juv WvB 1407 Engelse Werk 2 GG 1407 Bomhofsplas 14 MK 1607 Engelse Werk 10 GG 2007 Engelse Werkjuv GG 2107 Engelse Werk 4 GG 2107 Bomhofsplas 6 AM 2207 Bomhofsplas 4 GG 23072407 Engelse Werk 3 GG 2507 Engelse Werk 2ad+ 2juv GG 2607 Engelse Werk 2ad+ 3juv GG 2707 Engelse Werk juv GG 2907 Bomhofsplas 5 MK 2907 Engelse Werk 4 GG

Bontbekplevier 0905 en 2605 Engelse Werk I AM 0406 Engelse Werk 1 HW 0907 Engelse Werk 2 JdG 2207 Bomhofsplas 4 MBUMK 2307 Bomhofsplas 3 MK 0207 en 2707 Engelse Werk 1 VMlWvdBCH 1907 Ketelmeer IJsseloog 1 GG 2207 Bomhofsplas 4ad + 2 juv GG

2307 Engelse Werkjuv GG 2507 Engelse Werk ad GG 2707 Engelse Werk ad GG 2907 Bomhofsplas I MK

Strandplevier gtIlt

0305 en 0405 Engelse Werk I CHIGGLM

Kievit (meer dan 500) 2907 Bomhofsplas 1000 MK

Kanoetstrandloper 1907 Ketelmeer IJsseloog I FdR 2207 Bomhofsplas 3 MBU

Kleine strandloper 1005 Bomhofsplas 2 MBU 2205 Bomhofsplas I AM 2207 2307 Engelse Werk 1 PvDGG 2907 Bomhofsplas 3 MK

Temmincks strandloper ~Wecircagravet8it 2307 en 2407 Engelse Werk 1

1505 Bomhofsplas 5 CH

Krombekstrandloper 2207 Bomhofsplas 7 ad MKMBUGG 2307 Bomhofsplas 5 ad MK 23072407 Engelse Werk 2 ad GGLMMK 2507 Engelse Werk ad LMGG

Bonte strandloper 2207 Bomhofsplas 2 ad GGMBUMK 21072207 Engelse Werk ad PvDGG 2207 Sekdoornse Plas ad GG 2307 Engelse Werk 3 LM 2307 Bomhofsplas 3 ad MK 1808 Bomhofsplas 4 MBU

Kemphaan mei Genemuiden Biesvelden I broedgeval MH 0805 Engelse Werk m GG 1105 Bomhofsplas 2m+2v GG 2806 Engelse Werk 1 AM 3006 Engelse Werk 6m GG 0507 Engelse Werk 5 MK 06070707 Engelse Werk 14m GG 0707 Engelse Werk 12 GGWvdB 0707 Polder Oosterwolde 11 HvdH 0707 Wiessenbergse Kolk 8m+v GG 0907 Wiessenbergse Kolk 5 JdG 1307 Engelse Werk 5 WvB 1407 Engelse Werk 21m GG 1607 Engelse Werk 16m GG 1807 Beentjesgraven 2 MBU 1407 Bomhofsplas 20 MK 1907 Engelse Werk 2 AM 2007 Engelse Werk 15m+1 GG

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -121

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 26: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

2107 Engelse Werk 11 GG 2107 Bomhofsplas 25 AM 2207 Bomhofsplas 34 GG 2307 Engelse Werk 14 GG 2407 Engelse Werk 2m GG 2507 Engelse Werk 26m+7v GG 2607 Engelse Werk 23 GG 2907 Bomhofsplas 18 MK 2907 Engelse Werk l1m+v GG 2907 Bomhofsplas 29 GG

Watersnip (meer dan 25 en alle dec-jan wrn) broedgevallen Mulderij I VM IJssel Gelderdijkse Waard 1 GG

Grutto (meer dan 25) 3005 Zalkerbroek c 90 HvdH

Regenwulp 2604 Polder Kamperveen 40 MH 1 35 6 en 1105 Polder Oosterwolde 1 HP 0105 Ommerveld 25 VM 0105 Vinkenbuurt 35 VM 0205 Broeklanden Oldebroek I HP 0305 Tolhuislanden 10 MH 0505 Polder Kamperveen (2) HP 0505 Polder Oosterwolde 76 HP 0605 Polder Oosterwolde (2 en 1) HP 0705 Polder Oosterwolde 2 en (2) HP 0805 Polder Oosterwolde (4) HP 1405 Polder Oosterwolde 2 HP 0406 Polder Kamperveen (2) HP 1407 Bomhofsplas 350 sip MK 2107 Bomhofsplas 121 AM 2207 Bomhofsplas 294 slpl GG 2907 Zwolle Pilotenlaan (28) WvB 2907 Polder Oosterwolde 4 HP 2907 Bomhofsplas 287 slpl GG 3007 Polder Oosterwolde 5 HP 3107 Raalte Hooge Broek c 263 sip GG

Wulp (meer dan 25) 1207 Polder Kamperveen 90 HvdH 1407 Bomhofsplas 34 MK 2107 Bomhofsplas 55 AM 2307 Polder Oosterwolde 100 HP

Zwarte ruiter 0105 Bomhofsplas geh GG 0305 Engelse Werk 1 CHMK 0405 Engelse Werk 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk ad GG 1307 1407 Engelse Werk ad WvBGG 3007 Bomhofsplas 1 MKPO

Tureluur (meer dan 25) 2606 Engelse Werk 30 GG

Zwols Natuurtijdschrift

Groenpootruiter 0305040506070707 18072507 Engelse Werk 1 CHMKWvBIAMLMGG

0707 Wiessenbergse Kolk I GG 1307 Engelse Werk 2 WvB 1407 Bomhofsplas 1 MK 2907 Engelse Werk 1 GG 3007 Bomhofsplas 3 MK

Witgatje 0305 Engelse Werk 2 CH 0505 Engelse Werk 5 GG 1006 Bomhofsplas 2 MK 1806 Sekdoornse Plas geh GG 3006 Sint-Jansklooster (1) GG 0507 Veerslootslanden 2 GG 0707 Wiessenbergse Kolk 2 GG 14072307 Bomhofsplas I MK 1707 Punthorst 3 MBU 2107 Bomhofsplas 1 AM 2107 Vreugderijkerwaard 1 GG 2207 Bomhofsplas 4 MK 2307 Engelse Werk 3 GG 040502072407 Engelse Werk 1 GGLM 2607 Rechterense Veld (1) JH 2907 Bomhofsplas 2 MKlGG 2907 Sekdoornse Plas 1 GG

Oeverloper (meer dan 10) 2205 Bomhofsplas 10 AM 1407 Bomhofsplas 14 MK 2107 Bomhofsplas 13 AM 2907 Bomhofsplas 11 GG 3007 Bomhofsplas 17 MKPO

Bosruiter ~1fhlt~klalp7 2807 Engelse Werk 1

0505 Engelse Werk 3 GG 1005 17062307 Bomhofsplas I MBUICHMK 1I05 Gennerbroek 3 GG 1806 Engelse Werk 2 GG 0207 Bomhofsplas 5 DM 0507 Engelse Werk 3 MK 0707 Wiessenbergse Kolk 1 GG 1707 Punthorst 2 MBU 2107 Bomhofsplas 3 AM 2107 Engelse Werk 1 GG 2407 en 2707 Engelse Werk 2 LMWvdB 2507 Engelse Werk 3 GGLM 2907 Bomhofsplas 6 MKGG 3007 Bomhofsplas 7 MKPO 1808 Bomhofsplas 3 MBU

Steenloper 180720072107 Engelse Werk 1 LMlPvDFBMK

7e jaargang nummer -122

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 27: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Zwartkopmeeuw 2507 Engelse Werkjuv LM 2807 Engelse Werk ad LMCHMK

Dwergmeeuw 0105 Langenholte 2 onv N W GG 0405 Engelse Werk I GG 2307 Bomhofsplas 1 ad en 4 adn W MK

Kokmeeuw (meer dan 500 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedgevallen FdRGG

1407 Bomhofsplas 850 MK

Stormmeeuw (meer dan 250 en broedgevallen)

juli Ketelmeer IJsseloog min 3 broedparen FdRGG

Kleine mantelmeeuw 1806 Engelse Werk 2 onv GG 1806 Sekdoornse Plas 120 GG 2006 Engelse Werk 10 slpl GG 2506 Vecht Marshoek 125 VM 2606 Engelse Werk 30 slpl GG 2706 Engelse Werk 4 GG 2806 Engelse Werk 4 MK 3006 Zwolle Stadshagen 2 GG 3006 Engelse Werk 10 GG 0207 Engelse Werk 2 GG 0507 Engelse Werk I MK 0707 Engelse Werk I GG 1307 1407 Engelse Werk 3 GG 1407 Bomhofsplas 8 MK 1607 Engelse Werk 10 ad GG 2007 Engelse Werk 7 GG

Zilvermeeuw juli Ketelmeer IJsseloog wsch I broedgeval FdRGG

Geelpootmeeuw 1807 1907200725072707 Engelse Werk ad LMMKFBIAMGG

Grote mantelmeeuw (meer dan I) 2806 en 0507 Engelse Werk 3 MK 0207 Engelse Werk 5 GG 1907 KetcImeer IJsseloog 17 GG

Zwarte stern broedkolonies IJssel Scherenwelle 43 WG IJssel De Zande 0-1 HvdH IJssel Bentinckswellen 6 HvdHWG IJssel Oldenelerwaard 6 WG waarnemingen 0305 Engelse Werk 14 CH

3105 Koppelerwaard 13 GG 1806 Kranenkolk (3) WH 0707 Drontermeer 30 HvdH 2207 VechtaTm Vilsteren 5 JH 2307 Bomhofsplas 3 ad + 5 juv MK

Witvleugelstera 1405 Vossemeer ad WvdB 2805 IJssel thv Ganzendiep I HBAIPLE

Zomertortel 0205 Zandhove Iz HR 0405 Marshoek (1) VM 0605 Dalfserveld paar VM 0605 Bomhofsplas 1 n NO MKIDK 0805 Zwolle Herfte 1 GG 0905 Ommerveld lz VM 1505 Rechterense Veld 1 VM 1605 Witharen I VM 0206 Balkbrug I VM 1006 Tichelgaten Windes heim 6 terr HRAR 1506 Noord-Stegeren paar VM 2106 Dedemsvaart Samenwijk I broedgeval VM

Koekoek 0105 Noorderkolk Iz GG 0305 Tichelgaten Windesheim 1 AN 0505 Polder Laag Zalk 1 HP 0505 IJssel Schellerwaarden Iz GG 0605 Katingerveld 1 VM 0705 en 1405 Drontermeer 2 HP 1105 Zwarte Water kolk RZV lz GG 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1405 Spoolderbos 1 CH 1905 Staphorsterveld lz GG 3105 en 0706 Mulderij lz VM 3105 Vreugderijkerwaard 2z GG 3105 Wilsum Eendenkooiweg lz GG 31050106 IJssel Scherenwelle 2 GGHvdH 1406 IJssel Scherenwelle 3 HvdH 1506 Mulderij 2 wv lz VM 1806 Park Engelse Werk Iz GG 1806 1607 spoorsloot bij Sekdoornse Plas Iz GG 2106 Park Dedemsvaart 1 VM 0207 Drontermeer 1 HP 0207 IJssel Oldenelerwaard Iz VM 0207 Harculo Iz VM 0207 Engelse Werk lz VM 0207 Park Engelse Werk Iz GG 1607 Engelse Werk 2 wv min 1 juvGG

Kerkuil broedgevallen Hoenwaard I ISWvdB Harculo I AV Landgoed Schellerberg I A V Landgoed Windesheim 1 A V

Zwols Natuurtijdsehrift 7e jaargang - nummer 4 -123

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 28: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

De Doorn 1 DM Ijsselvliedt 1 WvdB Rambonnetsweg 1 WvdB Oldebroek 1 WvdB t Harde Veenweg 1 WvdB Heerde Zandweg IWvdB Oene I WvdB waarnemingen 1205 Brug Dalfsen I VM

Steenuil territoria omgeving Zalk c 10 HvdH Kluinhaar 1 AN Langenholte 1 HvV Vilsterse Dijk I VM Lemelerveld 1 VM Herxen 2 AR

Bosuil 2305 Kluinhaar verkeersslachtoffer JH

Ransuil 2905 Zalkerbos I HvdH 2106 Dedemsvaart recreatieplas I VM 3006 s-Heerenbroek 2 bedelende jongen GG 0507 Windesheim 1 PL 2807 Zwarte Meer 1 FdR

Nachtzwaluw 0205 Boswachterij Ommen 4 AM 1306 Doornspijkse Heide lz WvdB

Gierzwaluw 0106 Zwarte Meer Oost c 1000 MBU

IJsvogel broedgevallen Hezenberg I WvdB Tichelgaten Windesheim 1 AR ca Zwolle Noorderkolk mogelijk 1 HB waarnemingen 0305 1607 en 2007 Tichelgaten Windesheim I ANAdVCH

0605 Hattem Apeldoorns Kanaal 1 MKDK 0905 Windesheim 1 JH 1305 Langenholte 1 HvV 1806 Engelse Werk (2) GG 2106 Hezenbergbrug 1 IS 3006 Hoenwaard Evergeune I IS 0207 Landgoed Windesheim I HR 0807 Tichelgaten Windesheim 3 HR 0807 16 17 en 2508 De Doorn I DM

Grote bonte specht Langenholte 1 broedpaar HvV

Kleine bonte specbt 0105 Agnietenberg 1 HB

Zwols Natuurtijdschrift

0105 Balkbrug Hoofdweg I VM 0505 en 0106 Dalfsen lz VM 0605 Agnietcnberg paar MKIDK 1405 De Dellen 2 bij nest WvdB oI en 0206 Balkbrug 1 VM 1506 Balkbrug koloniewijk Iz VM

Groene specht 1605 Witharen lz VM 2105 Rechterense Veld lz VM 2405 Brouwersgat Iz MBU 3005 Putjensberg 1 WvdB 0406 Petrea 1 WvdB 0906 Hattem Stadslaan 1 HW 11171920212829 en 3107 Dalfsen I VM 2707 Stuw Vilsteren lz VM

Zwarte specht 0905 en 0106 Haardennen 1 VM 2005 Ommerschans Iz VM

Kuifleeuwerik 0205 Zwolle t Aksent 2 WvdB

Boomleeuwerik 081199 Zwolle Holthagen 8 HB Rechterense Veld 1 terr VM

Oeverzwaluw broedkolonies Milligerplas 239 GGWHWvdB Meppelerdiep 50 WvdB Ketelmcer IJsseloog 88 GG er waren nog 2 anshydere kolomes

Boerenzwaluw 2007 Engelse Werk 140 slpl GG

Huiszwaluw (alle kolonies en meer dan 10) Langenholte Brinkhoekweg 50 nesten HvV 2707 Wilsum 110 GG

Boompieper 1105 Staphorst Veerslootslanden Iz GG

Rouwkwikstaart Zwolle-Zuid 1 broedgeval BDILM 0405 Harculo 1 AR 0605 Bomhofsplas m MKDK 2605 Engelse Werk v AM 2807 Engelse Werk m CHMKLM

Gele kwikstaart (meer dan 10 en terr) 1105 Bomhofsplas Iz GG 0206 IJssel Aersoltweerde Iz GG 1406 Scherenwelle 1 HvdH 1506 Spoolderhank Iz GG 2006 Oldenelerwaard lz GG 2806 Zalkerbroek 1 HvdH 1207 Vreugderijkerwaard c 10 GG

7e jaargang - nummer 4 - 124

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 29: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Noordse gele kwikstaart 0105 Vossemeer (40) FdR 0305 en 0405 Engelse Werk I CHMK 0705 Lichtmis 25 VM 1105 Staphorsterveld 1 nNO GG

Grote gele kwikstaart 2207 Bomhofsplas juv MK

Nachtegaal mei Zwolle Zwartewaterallee 1 ten PB 0105 vm vuilstort Westerveld lz GG 0305 Tichelgaten Windesheim Iz AN 0505 Schellerberg Iz HR 05050106 en 1506 Tichelgaten Windesheim 2z HRAR 0805 Zwolle vm ZAC-veld lz GG 0905 Zwolle Middelweg Iz HvV 1005 Hoenwaard De Belt lz IS 1105 Agnietenberg manege Iz MK 25050206 1806 Zwolle Spoolderbos lz GG 16 17 en 1905 Dalfsen Singcliz VM

Blauwborst 1105 Zwarte Water paal 53 links Iz GG 2605 0406 Scherenwelle lz PBMK Ol en 1406 Scherenwelle 2 HvdH juni Langenholte 6 broedgevallen HvV

Zwarte roodstaart bull 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1105 Zwolle Mastenbroekerbrug lz GG 3105 smiddotHeerenbroek I broedgeval GG

Gekraagde roodstaart bull juni Zwolle Weteringkade I terr HRGG 0505 Zwolle Stationsweg lz MK 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1205 Zwolle Dominicanenklooster lz GG 2806 Zwolle Spooldersluis paar HR

Paap bull broedgevallen Lierderbroek I HR AR Staphorsterveld 3 GG waarnemingen 0605 Punthorst m+2v MBU 0705 Vorchterwaarden Iz AH 0705 De Mee1e 2xl VM 0805 IJssel Gelderdijkse Waard m GG 1105 Zwarte Water Molenwaard v GG 1105 Staphorsterveld 1 GG

Roodborsttapuit broedgevallen Reehterense Veld 1 JH Bosje Laarhoeve 1 VM Rechterense Veld I VM Staphorsterveld Stadsweg 1 GG

Tapuit 1704 Langenholte I HB 0305 Daimsholte 1 VM 0305 Daimsholte 3 VM 0505 Vinkenbuurt I VM 0705 De Meele 3 en 10 VM 0705 Lichtmis 1 VM 0805 Dedemsvaart 7 VM 1105 Staphorsterveld 1 GG 1905 Staphorsterveld m+v GG

Beflijster 2104 Hareulo v JvD

Grote lijster bullbVi5 Staphorst Veerslootslanden 1 broedgeval

Sprinkhaanzanger 0505 Zwolle rangeerterrein NS Iz GG 1005 OIde Maten 2z AM 2205 Laag-Zuthem Iz WvdB 3105 en 1306 Reest Mulderij lz VM 3105 IJssel Scherenwelle 2z GG 0106 Vecht De Doorn lz WH 0106 Vecht Prins van Wijngaarden Iz WH 0106 Zwarte Water thv paal 57 west Iz WH 0106 Zwarte Water Noorderkolk Iz WH ~~5 0106 Zwarte Water thv paal 48 west lz

0206 Langenholte I broedgeval HvV 0206 Drontermeer 1HvdH 0606 IJssel Vreugderijkerwaard lz GG 1406 Scherenwelle I HvdH 0407 Molenpolder lz WvdB 0807 IJssel Windesheimerwaard lz AR 1207 Bentinckswellen 1 HvdH meiilli Zwolle Vegtlusterbos broedgeval HBMK

Snor bull 0105 Zwarte Water Noorderkolk Iz GG

Rietzanger 1705 Lierder- en Molenbroek 1 z MH juni Langenholte 10 broedgevallen HvV 0206 Vreugderijkerwaard Iz GG 0707 Wiesscnbergse Kolk Iz GG

Grote karekiet 0405 en 2205 Zwarte Meer 2z en Iz MH 1405 Ketelmeer oostoever lz WvdB 2605 en 3005 Drontermeer 2z HvdHHP 3105 Dedemsvaart visplas I z VM 0106 en 0406 Zwarte Water Westerveld lz WHPB 1106 Jutjesriet De Glureluur 1 WH 1006 tlm 2306 Harculose Waard Iz HWLMAR 0507 Vossemeer 3z WvdB

Zwols Natuurtijdschrift 7e jaargang - nummer 4 -125

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 30: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

Fluiter 0405 Dedemsvaart Iz VM 0306 Bosw Staphorst lz VM

Vuurgoudbaan 0305 Mataram lz WvdB 0605 Westenholte lz MKDK 1005 Zwolle Hemerkenstraat 1z MK 2305 Renderklippen lz WvdB 0306 Bosw Staphorst lz VM

Staartmees 1806 Zwolle Reggelaan 11 PB

Kuifmees 2501 Den Alerdinck paar HR

Buidelmees 0305 Tichelgaten Windesheim 3z WvdB 1305 Veldiger Buitenland 1-2z MBD 0206 Noorderkolk 1 broedgeval HvV 1206 lIssel Vreugderijkerwaard Iz WvdB 2106 Vossemeer 1 FdR 2806 Drontermeer Reve-eiland lz WvdB 2601 Drontermeer Gelderse Sluis lz WvdB

Wielewaal Kluinhaar 1 terr AN 0505 Witharen (1) VM 0605 Zwolle Westerveldse Bos Iz MKIDK 0905 en 0106 Balkbrug de Haar m+2v resp m VM 1005 Reest den Kaat I VM 1105 Staphorst Veerslootslanden lz GG 1605 Zwolle Korianderplein lz PvD 0306 Staphorsterbos m VM 0106 Kranenburg I z HR 1506 Balkbrug koloniewijk 3 VM 1706 Agnietenberg 1z PB 1406 Hoenwaard De Belt 1z IS 2406 Vecht Marshoek vVM 2907 Lierderbroek 2 HR 3006 De Doorn 1 DM

Grauwe klauwier 0605 Duurse Waarden m WG 0207 Olst Nijendal v r AB

Raafmiddot broedgevallen Noord-Veluwe 11 WvdB waarnemingen 0405 Rechterense Veld 2 JH 2105 Rechterense Veld 1 JH 2607 Drontermeer (2) WvdB 2901 Drontermeer (3) WvdB

Spreeuw 0606 Vreugderijkerwaard 6400 slplGG

Zwols Natuurtijdsccedilhrift

2006 Oldenelerwaard min 9200 slpl GG

Huismus (meer dan 25) 2401 Veerallee 35 GG

Europese kanarie 1105 Zwolle Westenholte I AM 0201lIsseldijk Schelle 1 VM

Kneu (meer dan 25) 2101 Vreugderijkerwaard 80 GG

Sijs (meer dan 25) 2105 Rechterense Veld ad+ 3juv VM

Barmsijs 0405 Provinciebos Iz WvdB

Kruisbek 0605 Veluwe Wezep 1z MKDK 2105 Putjensberg 3 WvdB 0406 Fliphul 2 WvdB 0506 Rechterense Veld 2 ad + 2 juv die werden gevoerd VM

2601 Heerderstrand 8 n W WvdB

Appelvink 0505 Zwolle Stationsweg Iz MK 1205 Zwolle Veerallee 1-2 GG 0106 Haardennen 2 VM 1806 Zwolle Veerallee (2) GG

Geelgors Den Alerdinck 1 paar HR 2106 Laag-Zuthem 1z AR

Waarnemen LM Leo Muilwijk JH Jan Hullen I HW Herman Weeshykamp I JB Jeroen Bredenbeek I HvV Henny van Vilsteren HR Henk Rensink GG Gerrit Gerritsen I EG Erik Gershyritsen I WG Wil Gerritse I WH Wim Helder I FdR Frank de Roder WvB Wim van Bruggen I PB Piet Bremer I SD Symen Deuzeman I MH Martin Heinen I WvdB Wim van den Bergh EG Erik Gerritsen RV Rob Versteeg I RB Han Beeuwkes I BDI Ben Dielissen CH Cees Humshymelen I VM Vincent Martens I W Jeroen Postema I MK Maarten Kaa1es 1DK Diane Kaales I AM Andre Marisshysen HP Henk Puttenstein GvB Gerard van Breemen AB Arnold Bakker JvD Jan van Dijk MH Martin Heishynen PL Paul Loch I A V Arnold Verhoeven DM Dirlc Maas AdV Annemarie de Vries I HvdH Herman van der Hart JAA Jan Arink WF Wim Feil MBD Marlijn Bunskoek AH Adrie Hottinga I RBA Henk Baas I PLE Pim LeutholtT PvD Peter van Dam FB Fimme Bootsshyma I AR Alben Roering I JtH Jan ter Haar PO Peter Oskam IS lneke Santing I PB Piet Bremer I JdG Jaap de Groot 1AN Agnes Nijmeijer

7e jaargang - nummer 4 - 126

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 31: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

de KNNV

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging

Vereniging voor veldbiologie

AFDELINGSBESTUUR

voormter vacature

penilingmeester en ledenadministratie gironr 998242

secretaris Carla Luchtmeijer van Keppe1marke 11 8016 GH Zwolle 038 - 4650018

cooumlrdinator vacature lezingen

pr Icursussen Robert Giesen Middelstekamplaan 15 8042 HH Zwolle 038 - 4216733

cooumlrdinator Aafien Pieten excursies Bernisse 15 maar gem bestuurslid 038 - 4535973

Contributie KNNV f 40- per jaar incl toezending van Nature het landelijke tijdschrift van de KNNV f 10- voor huisgenootleden f 15- voor regionale leden

Zwols Natuurtijdschrift

het IVN

Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie

AFDELINGSBESTUUR

voormter Hans de Jong Fabrieksweg 9 8015 PS Zwolle 0529 - 497648 HarculoHans12moveul

penningmeester Gerard Broekhoven gironr 124197 Campanulastraat 32 IVNZwolle 8013 TXZwolle

038 - 4212911

secretaris Hans Lindeboom Kortenhorststraat 9

8015 BW Zwolle 038 - 4600701

E illindereltplandnl

lid vacature

lid LidyKuiper Greuns9 8032 NS Zwolle 038 - 4536924

lid Nico Schoenmaken Rijnstraat 19 8051 HK Hattem 038 - 4443093 nschoenmakersplanetnl

TeL contactadres Gerda Boonstra 038 - 4217317 wwwivnzwollecbjnet ivnzwollep1anetnl

Contributie IVN Voor donateurs minimaal f 1750 per jaar voor leden (actief) f 30 - per jaar inel toezending van Mens en Natuur Wijzigingen mbt het donateurs- en lidmaatshyschap schriftelijk doorgeven aan IVNAfd Zwolle eo - Postbus 272 - 8000 AG Zwolle Het kan ook per e-mail ivnzwollep1anetnl

7e jaargang - nummer 4 - 127

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo

Page 32: I · Hannah van Oene 'It . 038 - 4654657 Elja van Dongen 'It . 038 - 3762696 Roelof Visscher 'It . 038 - 4227375 . GreetMeima ~ 'It . 038 - 4228018 Gerwine Wuring 'It . 038 ~

I

Indien onbestelbaar verzenden aan

I V N Postbus 272

8000 AG Zwolle

gezamenlijke uitgave van KNNV afdeling Zwolle en IVN afdeling Zwolle eo