Human Rights FORUM 1philrights.org/wp-content/uploads/2010/10/HRF-July... · · 2010-10-19batas upang magkaroon ito ng iisang bersyon at tuluyan nang maging batas. Ngunit gaya ng

1Human Rights FORUM

2 Human Rights FORUM

You might want to write to the editor or contribute an article to the Human Rights Forum. Wewould be happy to publish it. Send to: The Editor, HR FORUM, c/o Philippine Human RightsInformation Center, 53-B Maliksi St., Brgy. Pinyahan, Quezon City (e-mail: [email protected]).

We welcome your feedback.

PHILIPPINE HUMAN RIGHTS INFORMATION CENTER

Editorial Board

NYMIA PIMENTEL-SIMBULAN DR. P.H.SONNY MELENCIOGINA DELA CRUZ

BERNARDO LARINEditor-in-Chief

JM VILLEROManaging Editor

ARNEL RIVALArt Director

ARVIE VILLENAIllustrator

PHILRIGHTS PHOTO TEAM

Makalipas ang 20 taonANG CLASS SUIT LABAN SA ESTADONI FERDINAND MARCOSNi PEPITO D. FRIAS

COUNTER TERRORISM AND HUMAN RIGHTS?Ni BERNARDO D. LARIN

Caught in the Crossfire:OFWs IN LEBANONBy MARTIN R. BABIANO

MGA KUWENTONG BAYANIMga salaysay na nilikom ng KAKAMMPI

ALAMIN ANG INYONG KARAPATAN

RETAKE OR NO RETAKEAng Kontrobersyal na Nursing Board Exam 2006Ni EDELIZA P. HERNANDEZ, RN

HR DIGEST

HR TRIVIA

FACTS AND FIGURES

“CARAVAN FOR PEACE,HUMAN RIGHTS ANDHOPE”16 ANG PETRON/

SOLAR OIL SPILL 124By TRACY P. PABICO

................................................................................................................................... 4

................................................................................................................................... 11

.............................................................................................................................

.........................................................................................

....................................................................................

.............................................................................................................................................

............................................................................................................................................

13

1819

213031

....................................................................................................................... 31

..................................................................................................................

By JM VILLERO

Philippine Human RightsInformation Center (PhilRights)

53-B Maliksi St. BarangayPinyahan, Quezon City

Telefax: 433-1714Tel. No.: 436-5686

E-mail:[email protected]

3Human Rights FORUM

MAHABA-HABA na rin ang nalakbay ng mga biktima ng paglabagsa karapatang pantao noong panahon ng Martial Law sa kanilangpaghahanap ng hustisya.

Dalawampung taon na ang nakalilipas nang una silangmagsampa ng class suit laban sa yumaong diktador FerdinandMarcos noong 1986 sa Hawaii. Pagkatapos nito, halos sampungtaon din ang kanilang hinintay bago idineklara ng kortengnagkasala nga ang dating pangulo at ipinag-utos na dapatmagbayad ang pamilyang Marcos ng 2 bilyong dolyar sa kanila.

Ngunit hanggang ngayon, ni isang singkong duling wala paring natatanggap na kumpensasyon ang mga biktima.

Nakakainis isipin na hindi na nga sa sariling bayan nakakuhang pagkilala at hustisya ang mga Pilipinong nagdusa noong MartialLaw, mismong gobyerno pa natin ngayon ang isa sa mga nagiginghadlang upang mapatupad ang utos ng korte sa Hawaii.

May nakita na sanang pwedeng panggalingan ng ipambabayadsa mga biktima at ito ay ang 40 milyong dolyar na itinago ng mgaMarcos sa pamamagitan korporasyong Arelma, ngunit hinahaboldin ng gobyerno ng Pilipinas ang perang ito. Bagama’t natalo naang petisyon ng gobyerno sa pamamagitan ng PresidentialCommission on Good Government (PCGG), umapela pa ito atnapigil ang pamimigay ng pondo sa mga biktima.

Pangalawang pwedeng pagkuhanan ng pondo para sakumpensasyon ay ang $683 milyong galing sa mga Swiss banks nangayon ay nasa kabang bayan na ng Pilipinas.

Nagtakda ng dalawang kondisyon ang korte ng Switzerlandbago magalaw ang naturang pondo: una, dapat mapatunayangilegal ang pinagmulan ng perang ito; at pangalawa, dapat mapuntasa mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao ang isang bahaging perang ito.

Natugunan na ang unang kondisyon nang ideklara ng SupremeCourt noong Hulyo 15, 2003 na ang $683 milyon ay ilegal na naiponng mga Marcos at dapat ibalik sa gobyerno. Ngunit angpangalawang kondisyon ay nakabitin pa rin sa alanganin dahilhindi pa nakakapasa sa Kongreso ang panukalang batas namagbibigay ng kumpensasyon sa mga biktima, ang House Bill4535.

Inabot din nang halos sampung taon ang debate sa Kongresohinggil sa naturang panukalang batas; una, dahil sa hindi na rinpagkakasundo ng mga mambabatas na nagsusulong dito, atpangalawa, dahil sa mga amendments o pagbabagong isinusulongng kampo ni Rep. Aimee Marcos.

Nais ng “Ilocos Bloc” sa Kongreso na huwag lamang ang mgabiktima ng Martial Law ang bigyan ng kumpensasyon kundimaging ang mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao sapanahon ng pamumuno ng ibang presidente.

Malinaw na ang layunin ng itinutulak na pagbabagong ito saHB 4535 ay upang huwag mabahiran o magkaroon ng pagkilalanglumabag nga sa karapatang pantao ang yumaong Marcos.

Sa kasalukuyan ay nakatakdang talakayin sa bicameral conferenceng Senado at Mababang Kapulungan ang nasabing panukalangbatas upang magkaroon ito ng iisang bersyon at tuluyan nangmaging batas.

Ngunit gaya ng kalagayan sa Kongreso ng maramingpanukalang batas sa karapatang pantao, oras ang kalaban ng batassa kumpensasyon lalo na’t malapit nang maging abala ang mgamambabatas sa pangangampanya para sa eleksyon sa Mayo, 2007.

Ang tanong, pagkatapos matugunan ang lahat ng legal atadministratibong proseso para sa pagkakaloob ng kumpensasyonsa mga biktima ni Marcos, may pera pa kayang matira? n

Pagbabayad sa krimenn EDITORYAL


Lumapit ang pasista, dahan-dahan, nakahiga ka.Ang isip at katawan ay wala nang pagtutolSa itinataas na bayoneta—sa leeg mo’y nakaasinta.At sa pagbulusok, nagsara ang mata, naipit ang luha.Sa isang segundong pagitan ay isang dekadang panahon—Sa piling ng mga mahal mo sa buhay.

(“NASA BANGUNGOT ANG MGA DESAPARECIDO,” BISIG, AKLAT 3, BLG. 1.)

ANG CLASSSUIT LABAN

SA ESTADO NIFERDINAND

MARCOS

ANG paglalarawan sa itaas ay bahagi ngisang tula na isinulat ng isang nagingbiktima ng paglabag sa karapatangpantao noong panahong umiiral angbatas militar sa Pilipinas. Ang ganitong

larawan ay isa lamang sa marami at iba’t-ibang anyo ngkaranasan ng mahigit sa 9,000 tao na sa kadahilanangsila ay may kakaibang paniniwalang pulitikal, kasapi ngiba’t ibang samahang kontra sa palakad ng gobyerno okahit mga simpleng mamamayang pinaghinalaangrebelde, sosyalista o komunista ay hinuli, ikinulong,tinortyur, ginahasa, dinukot, pinatay o minasakernoong panahon ng diktadurang Ferdinand Marcosmula taong 1972 hanggang 1986.

Matapos ang ganitong malawakang paglabag sa karapatangpantao, inakala na lamang ng bawat isang naging biktima o ngmga kaanak ng mga naging biktima na mababaon na sa limot at

kawalang pag-asa ang paghahanap nila ng katarungan sakanilang sinapit.

Hakbang para sahustisya atkumpensasyon

Noong 1986, siRobert Swift, isangabogadong Ame-rikano at ekspertosa usapin ng classsuit ay nakipag-talastasan sa ilangkilalang humanrights advocates saPilipinas tulad nina

Jose W. Diokno atJose Mari Velez. Ito

ay naging tulay para sapakikipag-ugnayan ni Swift samga organisasyong pangka-rapatang pantao tulad ngSamahan ng mga Ex-DetaineeLaban sa Detensyon at para saAmnestiya (SELDA) kaugnay saposibilidad ng pagsasampa ngclass suit laban kay Marcos dahilsa malawakang paglabag sakarapatang pantao.

Ang class suit na ito ay angdemanda ng mga nagingbiktima ng paglabag sakarapatang pantao sa panahon

MAKALIPAS ANG 20 TAON

n Ni PEPITO D. FRIAS

‘Guilty’: Sa paglabagng karapatang pantaong libu-libong Pilipino.

PEPITO D. FRIAS

5Human Rights FORUM

ng pamumuno ni Marcos mulaSetyembre 1972 hanggang 1986.Kung mananalo, may danyos okumpensasyon na dapat ibayadsa mga biktima at ito ay kukuninsa estado (o yaman) ng mgaMarcoses.

Opisyal na naisampa angkaso sa sala ni Judge ManuelReal ng US District Court saHawaii noong 1986. Ito aymatapos matugunan ang ibat-ibang legal na mga kailangankaugnay sa kaso.

Pagkalipas ng anim na taon,noong Setyembre 24, 1992,idineklara ng US District Courtsa Hawaii na guilty si Marcos ngpaglabag sa karapatang pantao.Noong taong 1994 nag-awardang Korte ng halagang US1.2bilyon para sa mahigit na 9,000biktima.

Ang ruling na guilty siMarcos ng paglabag sakarapatang pantao ay isangkatugunan at tagumpay ng mgabiktima sa paghahanap ngkatarungan sa kanilang sinapit.Ang iba ay nagsabi na kulangpa ito, dapat maparusahan ang

mga may kasalanan. May mgananiniwala naman na angkumpensasyon ay mahalagangkatugunan sa mga kagyat napangangailangan kung sakalima’t ito ay maibigay.

Ganunpaman, hindi pa rinnabibigyan ng kumpensasyonang mga biktima hanggangngayon. Magaling dawmagtago ng yaman ang mgaMarcos, ito ang sabi ngkasalukuyang Vice-chairman ngClaimants 1081 na si Rolly

Abiog. Kung meron mangmakitang pera, hinahabolnaman ng gobyerno bilang ill-gotten wealth. Ito ang nangyarisa halagang US$650 M na frozenassets ng mga Marcos na nailipatsa Philippine National Bank.

Kalagayan ng kasoUpang mabigyan pa ng

dagdag na kaliwanagan angmaraming kasapi ng class suitat ganun din ang publikokaugnay sa kasalukuyang

katayuan ng kaso at ilan pangmahahalagang impormasyon,ang sumusunod ay isangpanayam na ginawa ng HumanRights Forum (HRF) kayGinoong Rolly Abiog (RA), angvice-chairman ng Claimants1081. Ang Claimants 1081 ayisang samahan ng mga nagingbiktima ng paglabag sakarapatang pantao noongpanahon ni Marcos.

HRF: Ano ang kalagayan ngclass suit?

RA: Final and executionaryna yung judgment. Noon pang1996. Natalo na nga yung mgaMarcos at umapela na sila sa[US] Supreme Court.

[Samantala], ang [tutok] ngmga lawyer ay yung perangnasa escrow [650 M USD], itoyung mga deposit na nasa mgaSwiss banks na na-freeze.Ngayon, yung time na yun namalakas ang pressure sa Swissgovernment, ginawa nila,inilagay nila sa escrow. Nag-setsila ng kundisyon. Gustongkunin ng pamahalaan ng

Pag-alala at pagpupunyagi: Mga kamag-anak ng mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao. PEPITO D. FRIAS


Pilipinas ang mga assets na ’yun.Dahil supposedly ill gotten, perosabi ng Swiss Federal SupremeCourt kailangang i-prove na ill-gotten para makuha ’yun. Peromay isa pang kondisyon nadapat makinabang ’yung mganaging biktima ng human rightsviolations.

Noong 2004, naglabas ngdesisyon ang PhilippineSupreme Court na ill-gottenwealth ’yung nasa escrow. Nag-initiate na sila [Philippinegovernment] ng move na kuninyung pera. Meron nangagreement noon na kailangangsusugan ang CARP (Compre-hensive Agrarian ReformProgram). Ang CARP, yun langang nagsasabing lahat ngmababawing ari-arian niMarcos ay dapat pumasok saland reform. Kaya lang hindi silamakakasunod sa mga kun-disyong itinakda ng Swissgovernment kung hindi silagagawa ng batas na magigingparaan para makinabang angmga biktima ng human rightsviolations.

Kaya magmula pa noong12th Congress, di ba ’yan na nga‘yung inaasikaso nina Etta,[Congresswoman Etta Rosales]kaya lang walang masyadongnangyari, eto nga, hanggang13th Congress pumasa na sa lowerhouse at saka sa Senado yungmga bill, yung compensation bill.

Sa pamamagitan ng com-pensation bill, makakatanggapng kumpensasyon ’yung mgabiktima na magpa-file ayon saprobisyon ng bill.

Ang kahalagahan ng bill, ito‘yung pagkilala ng responsi-bilidad na nangyari noongpanahon ng martial law. Ibigsabihin, ang kumpensasyon naito ay galing sa Estado. Angproblema ngayon ay paanomasa-satisfy yung hatol ng korte,yung sa US, yung class suit. Walanang masyadong ari-arian pa namakita dahil magaling ngangmagtago sina Marcos, kahit nga’yung ari-arian na ’yun na nasaescrow, mahirap diskubrehin’yun dahil meron silang sistemang sapin-sapin na mga kor-porasyon at foundations parahindi malaman kung saantalaga pumunta ’yung pera.

Merong nadiskubre, yungArelma nga, isang Panamanianna korporasyong pinaglagakanng pera ni Marcos. Angnangangasiwa nito ay yungMerrill Lynch. Kaya nangmadiskubre yun, nag-file dinnga ng kaso at nanalo. Kaya’yung tantya, kung magkaroonng distribusyon mula dito saclass suit ay doon langmanggagaling sa makukuha saArelma na mga US$35M.

Dagdag pa rito ’yungnakuhang pera mula sanadiskubreng limousine na pag-aari ni Marcos at yung bahay saMakiki Heights sa Hawaii atsaka [paintings ni Picasso].Nagkaroon ng kasunduan dunsa pagitan ng mga abogado ngclass suit at saka ’yungPresidential Commission on

Good Government (PCGG),hinati nila ’yun. Kaya nakakuhadun ng mahigit sa 1M USD, at’yun ngang 35 M sa Arelma.

Ngayon ang malakingproblema sa class suit, nabagama’t malaki ang ini- award,

mga 2 bilyon at tumatakbo pa’yung interes nito at kinukwentangayon sa mahigit na 3 bilyon.’Yung aktwal na pondo napwedeng ipamahagi ay mgaganun lang, mahigit US$35 Mlang. Nang matalo ’yung PCGGsa Hawaii Court, umapela silasa 9th District Circuit Court ofAppeals. Matagal din ’yun, nag-drag, pagkatapos natalo sila.Muli silang umapela.

Nang muling natalo angPCGG, nag-file sila ng motion forreconsideration at motion to stay.Ang ibig sabihin ng motion tostay, lahat ng mga hakbang naginagawa kaugnay ng kaso, tigil.

Nagkataon naman, dahilnga sumunod lang ’yung mo-tion to stay, ’yung nakatakdangpagdinig ni Judge Real aytumakbo na. Kaya doon

............................................................

Paggunita sa mga biktima ng sapilitang pagkawala.

Ang ruling na guilty siMarcos ng paglabagsa karapatang pantaoay isang katugunan attagumpay ng mgabiktima sapaghahanap ngkatarungan sakanilang sinapit.

7Human Rights FORUM

............................................................................................................................................................................................................

Isinampa ang class suit laban kay Marcos sa sala ni Hukom Harry Fong saFederal District Court ng Honolulu, Hawaii. Si Robert Swift ang lead counsel at siJose Mari Velez ang co-counsel.Ginamit na batayan sa pagsasampa ng kaso angAlien Tort Claims Act (ATCA) of 1789. Isang sibil na aksyong pwedeng ihain sa mgakorte ng Estados Unidos pag may mga kaso ng paglabag sa mga internasyunal nabatas at mga batas sa US na ginawa sa anumang parte ng mundo.

Ang kaso ay ibinasura ng Federal District Court ng Hawaii at sinabing si Marcos aymay pribilehiyong immunity from suits bilang dating pangulo ng Pilipinas.

Si Hukom Fong ay pinalitan ni Hukom Manuel Real.

Ang US Court of Appeals sa Ninth Circuit ay nagdesisyon pabor sa mga biktimani Marcos at binago ang naunang desisyon ng Federal Court.

Paglilitis ng kaso laban kay Marcos

Inihayag ng US Court sa Hawaii na nagkasala si Marcos ng paglabag sa karapatangpantao at ang mga ari-arian (estate) ni Marcos ay may pananagutang magbayadng pinsala sa mga biktima.

Ang Federal District Court ng Hawaii ay naggawad ng exemplary damages naUS$1.2 B sa mga biktima.

Nagpadala si Hukom Manuel Real ng isang grupo ng mga special masters saPilipinas upang magsagawa ng deposisyon o sinumpaang testimonya sa may 135na claimants mula sa mahigit na 9,000 biktima upang tiyakin ang kanilang pagigingkasapi ng class suit at kung meron ngang naganap na malawakang paglabag sakarapatang pantao.

Pinigilan ng isang TRO (temporary restraining order) ang mga special masters sapagsasagawa ng deposisyon sa mga piling claimants.

Ang deposisyon ay pinahintulutan ng Korte at isinagawa nina Atty. Robert Swiftat Atty. Rod Domingo.

Ang resulta ng deposisyon ay isinumite sa Federal District Court ng Hawaii.

Itinakda ng Federal Court ang compensatory damages para sa mga biktima naUS$776 M. Umapela si Imelda Marcos sa US Court of Appeals sa Ninth Circuitkaugnay sa desisyon ng Federal Court.

Ang gobyerno ng Pilipinas ay humiling sa district attorney sa Zurich na ilipat angmga frozen na ari-arian ni Marcos sa Switzerland sa isang escrow account sa Pilipinas.

Pinayagan ni Zurich Magistrate Peter Cosandey ang kahilingan ngunit umapelaang mga Marcos Foundations at ang Swiss banks.

Ang apela ni Imelda Marcos ay tinanggihan ng US Court of Appeals ng NinthCircuit at sa halip ay sinang-ayunan nito ang naunang desisyon ng mababanghukuman na pumapabor sa mga biktima.

Pinanindigan ng Swiss Federal Supreme Court ang paglilipat ng ari-arian ni Marcos sa isangescrow account sa Philippine National Bank sa Manila.Itinakda rin ng korte na maaarilamang galawin ang nasabing pera kung matutugunan ang dalawang kondisyong ito: Una,dapat magkaroon ng desisyon ang korte sa Pilipinas na sa iligal na paraan naipon angperang ito; at Pangalawa, dapat magkaroon ng batas na magbibigay ng kumpensasyon samga biktima ng human rights violations noong panahon ng Martial Law.

Inutusan ng Federal Office for Police Matters ang mga banko ng Switzerland nailipat ang mga ari-arian ni Marcos sa Pilipinas.

Idineklarang ill-gotten ng Supreme Court ng Pilipinas ang frozen na $650 M at itoay iginawad sa gobyerno.

April 7, 1986

1986

1990

1991

September 9-22, 1992

September 24, 1992

February 23, 1994

September toNovember 1994

October 22, 1994

November 2, 1994

December 9, 1994

January 18, 1995

August 10, 1995

August 20, 1995

December 1996

March 18, 1997

January 22, 1998

July 16, 2003

Pinagkuhanan ng Datos:• www.philonline.com.ph/• Ramon Casiple, “Odyssey of Human Rights Justice”, Claiming tomorrow now, Human Rights Forum;Vol. 7 No. 1 – July-December 1997.• Marcos victims’ hopes boosted,” Philippine Daily Inquirer, September 20, 2006

MGA MAHAHALAGANG PANGYAYARI AT DESISYON KAUGNAY SA CLASS SUIT LABAN SA MGA MARCOS

lumabas ’yung desisyon niJudge Real na ang ibibigay samga abogado ay 10% ng kabu-uang halaga ng maipamama-hagi [bilang attorney’s fees].Inaprubahan din niya ’yungreimbursement ng mga gastos atinaprubahan din niya ’yunginitial na pamamahagi ngUS$2,000 bawat claimant.

Ang problema, inabot ’yunng motion to stay. Ibig sabihinnag-isyu ng order ang US 9th

District Circuit Court ofAppeals na eto ’yung stay orderibig sabihin tigil yan. Kaya lahatng kaugnay sa kaso ng Arelmatigil, kaya ang lumabas sadyaryo, ay “sana” ay maka-katanggap ang bawat claimantng US$2,000. Dahil eto na ’yungstay order, mapipilitan tayo nasumunod, di natin

PHILRIGHTS PHOTO TEAM


maipapatupad yan.

HRF: Kaya umiiral ngayonang mosyon ng PCGG para sarekonsiderasyon?

RA: Meron nang bagongdevelopment. Pero lilinawin komuna uli ’yan. Nagkaroon nang desisyon si Judge Real nanakahapag sa sala, ’yun nga’yung reimbursement, yungattorney’s fees na naibaba sa10% at yung 2000 US D. Perohindi nga ’yan maipapatupadliban sa reimbursement, di bamerong 1M mahigit na hindigaling sa Arelma, galing ’yansa masyon, sa limousine, sapaintings, puedeng gamitin ’yanpara sa reimbursement kayahindi ko lang alam kung mayaktwal na reimbursement nanaganap, pero sa prinsipyopuede nang gawin kasi hindisakop ng stay order ’yun. Yungstay order ay kaugnay lang sakaso ng Arelma.

Kaya hindi nakatanggap’yung mga claimants at hindinabayaran yung 10% ng mgaabogado dahil sa stay order.Kaya magmula noong Junebumalik-balik sa rebyu sa 9th

District Circuit Court ang kasona ’yun at nito lamangSeptember nanalo na naman’yung mga claimants. Talo nanaman ’yung PCGG. Wala na’yung mosyon kasi bago na angdesisyon.

Ang hindi ko alam, meronkaming impormasyon nanatanggap, parang magpa-fileuli ng rekonsiderasyon sa 9th

District Circuit Court oisasampa ’yung kaso sa USSupreme Court. Hindi ko alamkung uubra silang mag-apelagayung en banc na yungnagrebyu at saka wala namansilang bagong argumento, kayahindi ko alam kung ganun ngaba ang hakbang na gagawin nila.

Ang pag-aaral na lumalabasdiyan ay gumagawa lang anggobyerno, sa pamamagitan ngPCGG, ng paraan para harangin’yung distribusyon, kung hindi’yan maharang, ma-delay ng ma-delay, kaya napakasama na ngnangyayari.

HRF: Yung implementas-yon ng distribusyon ay hindi

naman nakadepende doon sapagpa-file ng mosyon para sarekonsiderasyon. Kasi kungwala pang nai-file…

RA: Puwede namangituloy at ang balita ko, at kungwalang motion to stay kahitna may naka-file, sa batas ngEstados Unidos daw sabi ngmga abogado, kahit nag-fileng motion for reconsiderationkung walang stay order,puede mo nang ituloy-tuloyyan.

Compensation Bills saKongreso

HRF: Bilang vice-chairmanng Claimants 1081 at victim narin, ano ba ang opinyon mo dunsa dalawang bills na pumasa saKongreso? Ano ang kaibahannito sa class suit partikular sausapin ng pagtanggap ngkumpensasyon?

RA: Sa tingin ko naman aysapat ’yung balangkas oframework para mabigyan ng

pagkilala at kumpensasyon’yung mga naging biktima. Angisa kasing kahalagahan ngnilalaman ng mga bills na itokung maging batas, ’yungpagkilala sa responsibilidad ngestado, na si Marcos bagamansabihin na nating inagaw niya’yung kapangyarihan ng estado,’yun pa rin ang gobyerno ngPilipinas, at dun sa nangyari,may pananagutan ito.

At importante dun ’yungpagkilala, na ang mga ito ay mgabayani, mga martir, ’yung ganungpagkilala. Siyempre malakingbagay din ang monetarycompensation, pero higit pa diyansiguro yung rehabilitasyon at yungnon-monetary compensation, masimportante ’yun, dagdag ’yun sarecognition. At saka ’yung pag-ako.Merong bahagi ’yung batas namerong apology ’yung estado dunsa mga biktima. Napakahalaga ngmga bagay na iyon.

Ang ikinaiba noong dalawa,’yung class suit ano ’yan, kasongsibil ’yan laban sa Marcos Estate,ibig sabihin pananagutan niMarcos hindi lang isangindibidwal, kundi bilang Estatedin. ’Yung isa naman, batasnaman ito. Yung isa litigation,yung isa legislation. Eto, batasnaman na kinikilala ng Estadona merong pananagutan,humihingi siya ng . . nag-a-apologize siya, kinikilala atbinibigyan ng kumpensasyonang mga biktima. Yan angmalaking pagkakaiba noon.Kaya ngayon hindi dapatmalito, baka sasabihin, ehnakakuha ka na nga ngkumpensasyon sa class suit,tapos mag-aaplay ka pa riyan.

HRF: May schedule na bang bicameral?

RA: Sa ngayon wala. Nungnaaprub yan nung Sept 4 saSenado, nauna yung sa Lower,sabi ni Etta, imumungkahi nyana mag-usap yung bicameral ngSeptember 16. Nung September16, hindi natuloy, pagkataposang pagkakaalam ko pumuntang ibang bansa si Etta, hindi pasiya nakakabalik. Sa pagkaka-alam ko wala pa ring skedyul.Kaya ’yung preparasyon namindiyan, ay yung partisipasyonnamin, yung pag- evaluate,

Flores para los muertosFlores para los muertosFlores para los muertosFlores para los muertosFlores para los muertos: Listahan ng mga biktima ng rehimeng Marcossa Bantayog ng mga Bayani. PEPITO D. FRIAS

9Human Rights FORUM

pagsusuri ng nilalaman nungdalawang bersyon.

HRF: Posible bang pagnatapos na yung termino ng 13th

Congress at hindi pa napag-uusapan [sa bicameral], pwedebang mawala na naman yan?

RA: Sa tingin ko hindipababayaang magkaganun kasipumasa na sa dalawang house.

HRF: Noong 2004 di bameron na rin . . .

RA: Ang nangyari namannoon, inabot siya ngadjournment.

HRF: ’Yun na nga kungganito rin ang mangyari ngayon.

RA: Pero ’yun naman di panaman pumapasa, nasa thirdreading pa lang. ’Yung sa housenaihabol, ’yung Senado ang dinaihabol.

HRF: May ginagawa batayong mga lobby . . .

RA: Nagla-lobby tayo, yungsa Senado nga inisa-isa natin,pinadalhan natin ng sulat, perohindi naman talaga malakingproblema sa kanila. Nauna langtalaga sa house, tapos, kaya ngaang bilis ng pangyayari. Nungnagla-lobby kami, maypinaplano pa kaming mgahakbang, biglang nasalang sasesyon, biglang na-aprub na.Kaya dito naman sa bicam, angtantya, kung ano ang timpla dunsa bicam hindi naman magigingmasalimuot, kaya lang sigurodi pa lang ma-iskedyul.Masyado silang abala dun samga isyu nung nakaraan.

HRF: ’Yung 8 billion o 10billion ba ’yan, buo pa kayayan? Meron pa ba yan kungsakaling mamahagi na?

RA: Syempre hindi natinmasasagot na andyan talaga’yan. Pero kung pagbabatayannatin ’yung mga pangungusapna ibinigay, halimbawa, nungandyan pa si Boncodin, meronsiyang sinabi na nakahiwalaytalaga ’yan, nakadeposito ’yansa treasury at hindi talagagagalawin ’yan. Syempre,bagama’t credible siya at ’yunang sinabi nya, hindi pa rin 100%garantiya ’yun.

Ang mga claimant-victims

HRF: ’Yung mga legitimatevictims na hindi namannakapag-file sa class suit.

RA: Talagang wala natayong magagawa dun kasikailangang tiyakin ng korte’yung komposisyon ng class samaagang yugto ng kaso. Noonpa lang inalam na ’yan. Kayamerong itinakdang panahonpara sa pagpa-file ng claims.Kaya nang lumampas, hindi na

puwedeng magpasok ngbagong claim. Kahit ’yung filenumber, susuriin pa ’yun bakamay mababawas pa dun,katulad ng mga duplikasyon atspurious claim. Pero natakda nakung sino ang kabilang sa klase.Pag dating sa klase, wala natayong magagawa dun.

Eto naman sa bill pagnaging batas ’yan, magka-karoon ng implementing rules,itatayo ang board of compensation,magkaiba ang pananaw ng

House at Senado diyan. SaSenado tinakda nila na isangtaon ang buhay ng board ofcompensation. Sa Loweritinakda nila ng dalawang taon.Sa Senado, ’yung kalahatingtaon, ’yun ang panahon paramag-aplay. Kaya lahat ng mganaging biktima ng human rightsviolations, nakasaad dun sabatas, mula September 1972hanggang February 1986 pwedesilang mag-file. Kasama mansila sa class suit o hindi, walangdiskriminasyon doon. Kayalang ’yung mga kasama sa classsuit ay mas mabibigyan ngprayoridad kasi dumaan na silasa proseso.

HRF: ’Yun bang listahan ngclass suit, ok ba na ’yun angisusumite, meron bang ganungprobisyon?

RA: ’Yung bill sa Senadoparang ganun ang sinasabi, sakatunayan inilagay pa nila’yung eksaktong bilang. Perokahit tayo, magkakaproblemadun, dahil alam naman natin nayung bilang na ’yun ay susuriinpa. Meron pang tinatawag naindividual validation ng claims.So parang misplaced na ilagay’yung listahan sa bill. Perosinabi lang dun na merongparang preferential treatmentsa member ng class kasidumaan na ’yan sa proseso,meron nang mga doku-mentasyon, kaya mabilisna mapoproseso ’yun.

HRF: Wala bang probisyondun na eto ’yung mgaconsultants o mga NGO nakilala talaga ’yung mgabiktima . . .

RA: Doon sa bersyon ngHouse at Senado, may mga . .una, kailangan talaga ngmatinding safeguard, malakinghalaga ’yan. Dahil malakingpondo ang hawak, kailangangmerong safeguard na hindimauuwi lang sa korapsyon ’yan.Kaya ’yung kumposisyon ngboard, nandoon ’yan sa 2bersyon ng bill, kung sinu-sino.Sa House na bersyon, ang chairay retired justice ng SupremeCourt na talagang malinis angrecord, talagang iginagalang,tapos ang mga kasapi noon ay

TTTTTaimtimaimtimaimtimaimtimaimtim: Ang paglimot sa mga nasawi sa panahon ng Batas Militar ayisang malaking krimen. PEPITO D. FRIAS


chair ng [Commission on]Human Rights, secretary ofjustice, tapos mga kinatawan ngmga NGOs, mga institusyon natumulong sa mga biktimanoong panahon ng martial law.Sa bersyon ng Senado meronngang naka-spell-out kung anu-ano itong mga NGO na ito, tuladng FLAG, Medical ActionGroup, Protestant LawyersLeague, AMRSP yata, sonanduon ’yun. Mula sa kanilangmga kinatawan, mamimilikung sino ang mauupo sa Boardof Compensation.

HRF: Mga ilan ang miyem-bro ng Claimants 1081*

RA: Noong nag-updatekami, mga 3,000. [May] mgamiyembro [na] taga-Isabela,Davao, Agusan, Cotabato,Bukidnon. Dito sa Metro Manilamaliit lang ang membership.Marami na ang namatay,marami na ang nagkasakit,yung iba hindi na nakakaalis ngbahay, sa mga meetings, mgaanak na ang dumadalo, maypagkakataon pa nga na datiasawa ang nadalo, nangnamatay ang asawa, anaknaman ang nadalo, minsankasama na ang mga apo.

Mga benepisyaryo

HRF: Paano kung wala na’yung claimant-victim, pwedena yung beneficiary, paano kungwala sa listahan?

RA: Kung susuriin natin,itong class suit, ito ’yungdemanda ng mga nabiktimanoong panahon ni Marcos labansa Marcos Estate. Ibig sabihinang sentral na usapin dito ayang paglabag sa karapatangpantao. Anong insidente? Kungmay insidente, sino ang bikti-ma? Kapag may napatunayangpaglabag sa karapatang pantao,ibig sabihin may insidente, maybiktima na dapat ma-compensate.So paano siya mabibigyan ngkumpensayon? Dapat mag-filesiya ng claim. Ngayon maysitwasyon na ang mga biktimaay patay na, halimbawa, disap-peared, summarily executed, kayamay tao na magpa-file para sakanya.

Ngayon nasa masterlist ’yan,

sino ang biktima, sino angclaimant. Ang mga claimants ayparang mga reference lang ngclaims. Ang importante ay yunginsidente at ’yung biktima.Ngayon, ’yung biktima angdapat ma-compensate. Kung walana yung biktima, ide-determineng korte kung sino ’yungbenepisyaryo o legal heir.

Halimbawa, merongnamatay, sino ang magmamanang mga maiiwan. May mgabatas na sinusunod, nag-aaplaydyan. Hindi porke nailagay’yung pangalan dun ngclaimant, halimbawa, pinsansiya, siya ang nakakaalam nginsidente, siya ang nakaalam namay ganito palang kaso, nag-file siya, kasi alam niya ’yun,walang masama dun. Dapat ngamaparating sa korte na mayganitong insidente at ganitongbiktima. ’Yung taong nag-file,siya yung reference. Siya angnabubuhay at siya angnakakaalam noon, siya ang nag-submit ng dokumento parapatunayan na merong ganun,pero pag tapos na ang kaso atdistribusyon na, hahanapin nang korte kung sino talaga anglegal heir o beneficiary.

Pagpapatunay

HRF: May mga listahan na,magkakaroon pa uli ng bagongproseso ng pagdetermina?

RA: Parang ganito, noon paman, mula nang itinayo angClaimants 1081, ipinapaliwanagna ng mga abogado na bagama’tkasama tayo sa class suit ayhindi automatic na makaka-tanggap tayo, kasi meron pangdadaanan na individual validationng claims.

Para bigyan tayo ng ideyakung ano ’yun, di ba maydumating ditong special masterat nagkaroon ng random check ngmga 137 biktima. Bawat isatinatanong talaga para malamankung may malawakang pag-labag sa karapatang pantao. Ibigsabihin may kaso ba talaga.Parang ganun ’yung ideya.

Ngayon, nagtatanong din saatin ang mga abogado sapananaw natin kung paanomagagawa ’yung distribusyonsa efficient, safe at secure na

paraan. At saka ’yung care, ibigsabihin, ang kailangan talaga,ang dapat makatanggap ay’yung kung sino ang dapatmakatanggap. Ang isangproblema diyan ay kung paanomo nga gagawin ’yun. Puedebang ipatawag mo ang mga taoat magdala lang ng valid naidentification at mga dokumentoay ibibigay mo na ang pera dun.Napakalaking risk noon kasimadaling mag-produce dito saatin ng mga ganun. Pagidinyaryo mo yan, at Pedropumunta ka dito atmakakatangap ka ng dalawanglibong dolyar, baka sampungPedro ’yung dumating. Kahit’yung mga abogado at ’yungkorte, personal na tingin ko, ayhindi pa nakapirmi sa kanilakung paano gagawin ’yungganung proseso na hindi namanmagda-drag pa at magtagal’yung proseso ng distribusyon.

Pag-aayos ng mga tala atdokumento

HRF: May napag-usapan naba kayo tungkol dyan?

RA: Meron, meron kamingmga hakbang na ginagawa.Gusto sana nating gamitin ’yungnetwork ng claimants, pahigpitinang ugnayan ng miyembro,tulungan ang mga miyembro nai-build-up ’yung sarili nilang mgafile, ibig sabihin bawat record ngisang miyembro nandoon ’yunglahat ng documentary at saka ibapang mga ebidensya namagsusuporta ng claim niya atdahil miyembro siya ngorganisasyon ibig sabihin angpositive identification ng bawat

indibidwal ay madaling gawin,kaysa yung di mo kilala, walangmukha, walang larawan yan,tapos bigla na lang … ako siganito di ba? Ibig sabihin nyan,mangangailangan yan ngkonsolidasyon ng claimant atsaka maabot ’yung di pamiyembro para sa pamamagitanng inter-aksyon meron tayongnagagawang pagpapayaman ngkanilang mga record, merontayong counter-checking nanagagawa, validation, cross-referencing di ba?

“Nakulong ako sa FortBonifacio” noong ganitongtaon, malamang may kakilalatayong nakulong din nongganung taon, dapat kilala siyadi ba? So ’yun ang mga paraanna pwede nating idokumento,at pagdating ng panahon ngtinatawag nilang individualvalidation ng claim . . . . mgamiyembro namin, mapapanin-digan namin yan, ’yun angginagawa natin ngayon.

Kaya ang ginagawa ngclaimants nag-bi-build ng …’yung information system,ginagawa namin yun … taposnagkakampanya tayo sa mgamiyembro na punuan ang mgaimpormasyon na ito gaya ngmga individual . . .digital as wellas non-digital materials, yung birthcertificate, baptismal, ilalagay sakanya-kanyang folder …gumagawa ng computer program,’yung mga inquiries nandoon,tapos ’yung mga corrections,kasi, merong hindi nakatanggapng notice, nagkamali ng address.Saan ngayon pupunta angnotice. Pag hindi mo natanggap’yun, hindi ka makakapag-update.

Ang pag-aaral nalumalabas diyan aygumagawa lang anggobyerno, sapamamagitan ngPCGG, ng paraan paraharangin ’yungdistribusyon, kunghindi ’yan maharang,ma-delay ng ma-delay,............................................................

*Ang ibang kasapi ng classsuit ay hindi kasapi ngClaimants 1081

PINAPINAPINAPINAPINAGKUHANAN NG DGKUHANAN NG DGKUHANAN NG DGKUHANAN NG DGKUHANAN NG DAAAAATTTTTOSOSOSOSOS:

Ramon Casiple, “Odyssey ofHuman Rights Justice”, Claimingtomorrow now, Human Rights Forum;Vol. 7 No. 1, July-December 1997.

Hilda Narciso, & T. GravadorCamacho, “It is time to heal,”Claiming tomorrow now, HumanRights Forum; Vol. 7 No. 1, July-December 1997.

.........................................................

11Human Rights FORUM

I WAS lining up for an early check-in at theNorthwest counter of the old Ninoy AquinoInternational Airport en route to the UnitedStates when my first encounter with the post 9/11 airport security happened.

I was with my fellow participants in the US StateDepartment’s International Visitor LeadershipProgram (IVLP), Attys. Sarah Arriola and CesarSalazar, legal staffs of Sen. Jamby Madrigal and Sen.Panfilo Lacson, respectively, when a lady attendantasked me to follow her instead of going to the usualcheck-in counter.

COUNTER

n By BERNARDO D. LARIN

HUMAN RIGHTS?TERRORISM AND

My heart skipped a beat. Iwas silently asking myself,“What did I do?” Did they scananything suspicious inside myluggage?

In a peripheral area, a maleattendant shyly rummagedthrough my two check-in bagsbringing out all my stuff whileI was bombarding him withquestions. Why are you doing

this? Why am I being singledout? Why do you have to dothis? What’s the use of your x-ray machines?

In the end he meeklyanswered, “You were randomlychosen, sir.” Luckily, I was ableto hold off the activist in me andprevented an ugly scene in spiteof the humiliation and intrusionI felt.

Tough luck, tough day.What a way to start my IVLP

program on Counter Terrorismand Human Rights!

There were eight of us in thisparticular IVLP program and allexcept me were from thegovernment namely: AngelitoNayan and Michelle Eduartefrom the Department of ForeignAffairs; Attys. Arriola, Salazar,and Renato Bantug from theSenate; State Prosecutor JuanPedro Navera; Atty. NarcisaGuevarra from the Committee

on Justice of the Lower House;and yours truly from the civilsociety.

During the rest of the trip, Ijokingly introduced myself asthe “token” delegation from thenon-government organization

(NGO) sector.Anyway, the primary goal

of our visit was for us to have afirst hand experience on howAmerica’s foreign policy werebeing formulated and howhuman rights were being

integrated in these policies.Also of equal importance

was the cultural exchange aspectof our program where we get aglimpse of the American cultureand way of life while we in turnshare to our hosts how thingsstand in the Philippines.

Being the central nerve ofthe American government,naturally our meetings inWashington were supposed toorient us on the nationalpolicies and programs of theUS’s counter terrorism efforts.

We met people from theState Department, Pentagon,Department of Justice,Department of HomelandSecurity, Judge LeonieBrinkema who won publicadmiration with the way shehandled the celebratedMoussaoui case in Alexandria,Virginia. Zacarias Moussaouiwas convicted of conspiring tokill Americans during the 9/11attacks on the World TradeCenter and Pentagon.

The New People’s Army (NPA)as terrorists

During these encounters and

Stepped-up security measures: Bomb-sniffing dogs on patrol. PEPITO D. FRIAS

............................................................

Beefed-upBeefed-upBeefed-upBeefed-upBeefed-up: But where are the threats to human security? PEPITO D. FRIAS

Under the auspices ofprotecting its citizens fromterrorism and spreading thegospel of democracy, the USgovernment has appliedinterventionist and armtwisting style of diplomacy.


even in other stages of oursojourn, me and Atty. Arriolawho also used to work for ahuman rights institution, kepton raising the problemregarding the labeling of rebelgroups as terrorists because itwould always be a stumblingblock to peace negotiations asin the case of the Philippines.

We asked the person we metin the State Department thecriteria that they used in placingthe New People’s Army (NPA)in the list of foreign terrororganizations because Iconveyed to him that Ipersonally believe that thisrebel group could not beclassified as such for tworeasons:

First, it does not deliberatelytarget civilians as part of itsmilitary tactics and strategy; and

Second, it still respects andobserves the internationalhumanitarian law in theconduct of its people’s war.

The State Department guy,of course I won’t mention hisname, calmly claimed that it wasthe Philippine government whorequested that the USgovernment do so.

If this is true, this willestablish what many suspect tobe one of the real barriers forthe peace talks to prosper,distrust on both sides.

If verified, this alsoillustrates how governmentscould use the war on terror as apretext to go after its politicalopponents.

Human Rights Inside thePentagon

Another telling experiencewe had was with a certain Col.Bullard inside the Pentagon whogave us a standard briefing oncounter terrorism (we knew histalk was “standard” from thefilename of his presentationwhich was flashed in the LCDmonitor).

Col. Bullard began hisdiscussion very mildlymentioning to us how he lovehis granddaughters and how heis very serious about protectingthem against terrorists.

He then proceeded by sayingthat America’s approach on

terrorism was slowly shiftingfrom military means toaddressing the root cause of thisscourge such as poverty and lackof social opportunities.

He was very composedduring his talk until Atty.Arriola asked him about theconditions of prisoners inGuantanamo and whether theseinmates were covered byinternational humanitarian lawand human rights. To which heresponded, “I am not veryfamiliar with the situation therebut I think they are treated verywell.”

He became more agitatedwhen I asked him whether theircounter terror programs meantto solve the situation that breedterrorism were guided byhuman rights principles andstandards. He answered myquestion with another question,“how about the rights of thevictims of 9/11?”

I guess the words “humanrights” used within the counterterrorism context provoked himand caused him to take myquestion completely out ofcontext. And I thought we werethere to see how human rightswere being integrated in thecountry’s counter terrorisminitiatives.

I got a more sensible answerto this question when we visitedthe US Pacific Command inHawaii when Karen Kelly, thepublic diplomacy officer whowelcomed us there, admittedthat they have not yet integratedthe human rights approach totheir counter terror programsbut they are open to the idea.

“The Worldwide Swing to theLeft”

Another interesting personwe met in D.C. was Arnaud deBorchgrave from the Center forStrategic and InternationalStudies (CSIS), a retiredjournalist and an expert oninternational relations andtransnational crimes. All thewhile I was expecting him todefend US foreign policiesrelated to terrorism since hisorganization is one of theWashington think tanks.

So I was surprised when Iheard him stating hisdisapproval of the war on Iraqand his displeasure with the wayPresident Bush was setting thetone of the country’s foreignpolicy without the Americanpeople having a voice on thematter.

He also lashed out at themedia whose penchant fortrivial things such as scandalsand entertainment, he observed,was the culprit behind the highlevel of political apathy of manyAmericans.

Lastly, his mostcontroversial observation, butgave me secret hope, was thatbecause of what America and thewestern powers were doing toother countries and to theenvironment, there will beworldwide “swing of thepolitical pendulum” to the left.

A very acute observationbecause even the Americans inspite of their general lack ofopinion on external matterswere starting to be disgustedwith the way things wereturning out in Iraq and they

were showing this in the polls.During our stay there, Senate

stalwart and staunch supporterof the Iraq war Joe Liebermanfrom the Democratic Party gota beating from Ned Lamont inthe party primary inConnecticut. Some other minorRepublican politicians in theHouse of Representatives alsoyielded their seats toDemocratic bets whosecampaign platforms werecentered on anti-Iraq warposition.

So, Who’s Running the Show?A professor we met in the

East-West Center in theUniversity of Hawaii asked ourgroup, so after three weeks,were you able to determine howUS foreign policy is beingshaped? Because if yes, he saidhe would gladly treat us or payus that much if we could tell himhow because that’s what he’sbeen trying to figure out foryears.

At that time we were notable to give a well thought outresponse but looking back, Ibelieve that the Americanpeople in general has left it totheir politicians to determinehow they would relate with theworld.

Under the auspices ofprotecting its citizens fromterrorism and spreading thegospel of democracy, the USgovernment has appliedinterventionist and armtwisting style of diplomacy –and military aggression if theformer fails, as in the recent caseof Iraq – fueling enmity andparanoia in the worldcommunity.

If we were to reverse thisapproach towards interna-tional solidarity andcooperation – and we should– the ordinary US citizens havea key role in achieving thissince under their muchflaunted democracy, politicalpower is supposed to emanatefrom the people.

And besides, it’s in theirname that human rightsviolations all over the world arebeing committed by theirgovernment.

PEPITO D. FRIAS


THE ARROYOg o v e r n m e n thas once agains h o w nnegligence in

its duty to protect Filipinolives abroad with itsirresolute handling of theevacuation of OFWs in therecent war in Lebanon.

The war in Lebanon exactedits toll on the more than 30,000OFWs who live and work in thatcountry. The heavy toll camenot only with the mortal dangerthese OFWs faced while Israelibombs dropped all over, butalso with the ordeal of fendingfor themselves while Philippinegovernment officials bickeredover the absence of repatriationfunds.

At the onset of the 34-daywar, the country’s Laborundersecretary made an absurdassertion that “most Filipinos inLebanon were safe because theyworked for Christian familiesand lived in Christian areas.”That assertion came with an evenmore absurd set of advice fromthe DFA: “Seek refuge inchurches. Hitch a ride withpassing vehicles. Pack up andgo.”

Only on the ninth day of thewar did the first group of 192OFWs travel from Beirut toDamascus, Syria.

The censure from migrantadvocates and ordinary citizensfinally pushed President Arroyoto order the repatriation ofOFWs and form Task ForceLebanon to deal with theproblem. The order came three

Caught in the Crossfire:OFWs IN LEBANON

n By MARTIN R. BABIANO*

War vetsWar vetsWar vetsWar vetsWar vets: Pinay domestics helpers, home from Lebanon.


weeks into the conflict, afterOFWs “felt the earth shake asbombs exploded near their placeof work, saw billows of smokefrom targeted areas in SouthernLebanon, and heard the droneof Israeli war planes.”

Despite its slow response,the Arroyo governmentmanaged to bring home about5,600 OFWs by the time a UN-brokered truce took effect. (Thisnumber has further gone up to6,287 as of October 13.)

Half the credit, however,should be given to theInternational Organization forMigrants (IOM), which helpedthe Philippine government ingetting trapped OFWs out ofLebanon. The IOM, whichmaintains an office in Manila,has repatriated 3,450 at no

expense to the Philippinegovernment, or almost half ofthe total number of repatriatedOFWs. Credit should also go tothe repatriated OFWs who,because of their discipline,allowed the evacuation toproceed smoothly.

The Lebanon war caused thedeath of 1,250 people andwounded 3,508, mostlycivilians. It also destroyed ordamaged 29 vital installations,6,950 homes, 160 businessestablishments, 600 kilometersof roads, 73 fuel stations, 73bridges, and 72 overpasses.

Two Filipinos died at theheight of the conflict. Oneaccidentally fell from thebalcony of the flat she wascleaning. The other fatality alsofell down while trying to escape

her employer who would notallow her to be evacuated.Twenty-nine (29) other OFWssuffered injuries as they fledLebanon. Most of the woundedhad leg and foot injuries,

sustained while trying to escapetheir employers who would notlet them leave.

While the fatalities andinjuries among the OFWs maybe ‘few’ compared to thedestruction suffered byLebanon, the fact remains thatthe Philippine governmentfailed to act in haste whenhostilities began.

The Overseas WorkersWelfare Administration(OWWA) reported in lateSeptember that it has alreadyspent P155 million of the P500-million earmarked for therepatriation of OFWs fromLebanon.

The OWWA had earlierprojected the evacuation andrepatriation operations at P2billion, one billion of which

...................................................................

The government mustget its act together intimes of crisis as whathappened in Lebanon, ifonly to repay theseOFWs whose billion-dollar remittances havehelped this samegovernment to survive.

Empty-handedEmpty-handedEmpty-handedEmpty-handedEmpty-handed: But relieved to be back home.


was to be allocated by the Palaceand the other one billion tocome from funds that theDepartment of Budget andManagement would identify.

As the war raged, theapparent lack of funds for therepatriation of OFWs touchedoff calls for a probe on theOWWA funds. Party-listrepresentatives in Congresscalled on the House committeeon labor to probe thewhereabouts of the OWWAfund. Former Solicitor GeneralFrank Chavez was more bluntas he held Mrs. Arroyoaccountable for using OWWAmoney to boost her electioncampaign in 2004.

The possibility of OFWsagain being caught in anotherconflict in that region is high.

The Lebanon war was onlyone in the long string of Arab-Israeli battles. Israeli soldiershave time and again crossed intoLebanon to kill guerrillas andtotally destroy Hezbollah. Butin its most recent attempt, itfailed in its mission and insteadharmed innocent civilians anddestroyed property.

Hezbollah, meanwhile, hasremained largely intact and haskept its ability to inflict harmon Israel. Created precisely todestroy Israel and fight a proxywar for its Iranian and Syrianpatrons, Hezbollah will nevercease attacking Israel until it hasfulfilled its goal.

On the other hand, Israel’sdesire to destroy Hezbollah andthe US threats against Iran maytrigger a ‘global wave of suicidebombings that would createwidespread insecurity.’

It will only take some timebefore another war erupts inthat part of the globe. Thepossibilities are many. The nextconflict may engulf the wholeof Lebanon. It may draw in Iranand Syria. It may involve thewhole Arab world against Israel.

The next war may force thePhilippine government tograpple not only withevacuating 30,000 OFWs inLebanon and another 30,000 inIsrael; it may have to worryabout the safety and evacuationof the 1.5 million OFWs in thewhole Middle East.

A long-term solution to theproblem of OFWs being caughtin wars in other countries liesin a genuine nationaldevelopment that can offer

Filipino workers decent jobshere in the country.

In the meantime, thePhilippine government mustface up to its primary task ofprotecting at all costs theseOFWs, whom it has deployedin large numbers over the lastthree decades. The governmentmust always have a contingencyplan ready in case war breaksout in places where OFWs areconcentrated. Or in case ofprobable war, it shouldimmediately ban thedeployment of OFWs.

On the ground level, itshould start forging agreementswith Philippine and foreignairlines and ship owners to havethem use their air and sea craftto help evacuate Filipinos in caseof war. It should pinpointevacuation points in advance, sothat the government does notpanic at the last moment, runningaround trying to find shelter forFilipinos fleeing from war.

Upon repatriation, thegovernment should also makemoney available to tide theseOFWs over after losing theirjobs abroad and experiencingthe horrors of war. It must alsostart finding decent jobs forthese evacuees.

Most importantly, thegovernment must get its acttogether in times of crisis as whathappened in Lebanon, if only torepay these OFWs whose billion-dollar remittances have helpedthis same government to survive.

In cases where help fromtheir own government is notforthcoming, OFWs can stillhave recourse to international

instruments laid down toaddress conflicts such as theLebanon war. Just like thecitizens of their hostgovernment involved in a majorconflict, OFWs are similarlyentitled to the protection laiddown by the Geneva Conventionrelative to the Protection of CivilianPersons in Time of War, whichstates that “Persons taking noactive part in the hostilities …shall in all circumstances betreated humanely, without anyadverse distinction founded onrace, colour, religion or faith,sex, birth or wealth, or any othersimilar criteria.”

SOURCES:

“More OFWs from Lebanon arriving. “Phil. Daily Inquirer, Oct. 13, 2006

“Execs bicker; OFWs cower.” Phil. DailyInquirer, July 29, 2006

”P155M spent so far for Lebanonrepatriation – OWWA.” Phil. Daily Inquirer,Sept. 26, 2006

“Arroyo: Bring home all OFWs inLebanon.” Phil. Daily Inquirer, August 3,2006

“IOM: More than just getting OFWs outof harm’s way.” Phil. Daily Inquirer, August20, 2006

Mad at Arroyo’s response to Lebanoncrisis, Phil. Daily Inquirer, July 29, 2006

“How long will the ceasefire last?” Phil.Daily Inquirer, October 16, 2006

“Mysteries of the Middle East.”http://www.philippinenews.com/

news/view_article.html?article_id=933d7aa40f183955c1eda6f6c9ffd56d

“Manila Should Evacuate All OFWsFrom Lebanon Now.”

h t t p : / / a r a b n e w s . c o m /?page=7&section=0&article=85697&d=21&m=7&y=2006&pix=opinion.jpg&category=Opinion

“The Lebanon-OFWs tragedy anddamnation amid wars of aggression.” http://mindanews.com/index.php?option=com_content&task=view&id=596&Itemid=63

“Group decries death of two Filipinamaids; slams government neglect of Filipinomigrant workers trapped in Lebanon.”August 13, 2006

h t t p : / / f o r u m s . a b s - c b n . c o m /lofiversion/index.php/t36033.html

“Pinoys in Lebanon moved tochurches.”

http://www.malaya.com.ph/jul18/news3.htm

“The war in Lebanon.” July 31, 2006http://www.ellentordesillas.com/

?p=376............................................................

* Martin R. Babiano is connectedwith the Center for Migrant Advocacy-Philippines (CMA-Phils.)


Assembly at AMRSPNuns and priests from various congregationsand members of several human rights groupsassemble for the Peace caravan.

The contingent arrives at the Malolos Cathedral

STATION I: MALOLOS CATHEDRAL, BULACAN

Sr. Cres Lucero of the Task ForceDetainees of the Philippines(TFDP) responds to thequestions of the participants.

Church leaders and workers, students and humanhuman rights by the Task Force Detainees of the P

Some activists from KARAPATAN, a human rights

LAKBAY KAPAYAPAAN:

“CARAVAN FORPEACE, HUMANRIGHTS AND HOPE”

ON SEPTEMBER 22, 2006, the Associationof Major Religious Superiors of thePhilippines (AMRSP) and its MissionPartners, joined by the human rightscommunity, embarked on a caravandubbed Lakbay Kapayapaan. The caravan

traveled through three dioceses of Central Luzon: Malolos,Bulacan; San Fernando, Pampanga and San Jose, NuevaEcija. These are areas where militarization and the upsurgein extrajudicial killings have caused fear, anxiety andinsecurity among the people. This initiative is part of theAMRSP’s effort to declare their commitment to peace and tothe promotion of human rights.

n Text and Photos by TRACY P. PABICO


Sr. Ma. Luz F. Mijares, OSA,Co-Chairperson of the Associationof Major Religious Superiors of thePhilippines (AMRSP) speaks toparticipants in Malolos

STATION II:ST. SCHOLASTICA’S COLLEGE,SAN FERNANDO, PAMPANGA

The contingent arrives at St. Scholastica’s College Church leaders and workers, students and human rights activistsduring the video presentation on human rights by TFDP.

n rights activists during the video presentation onPhilippines (TFD).

group, show support for the Caravan.

Students from St. Scholastica’s College join the program

Members of the Kilusan para sa Pambansang Demokrasyarecite the Panata together with the caravan participants.

Reciting Panata para sa Karapatan at Kapayapaan

Fr. Deo Galang,Social ActionDirector ofDiocese of SanFernandoaddresses theCaravanparticipants.

STATION II: SAN JOSE CATHEDRAL, NUEVA ECIJAThe caravanarrives in NuevaEcija

Church leadersand workers,students, andhuman rightsadvocates duringTFDP’s videopresentation onhuman rights.

Most Rev. Mylo Hubert C. Vergara, DD, of the Diocese of NuevaEcija addresses the caravan participants and members of hisdiocese.


Arlene Del Rosario,Marikina City

UMALIS PO ako saPilipinas dahil sahirap ng buhay dito.

Namasukan ako bilangdomestic helper, dahil iyon langang aking kayang gawin.

Marami akong pinasukansa abroad pero hindi akosinuwerte sa mga bansangaking pinupuntahan. Kunghindi maliit ang kita,minamaltrato naman ako ngaking amo.

Hanggang sa nagtungoako sa Lebanon. Akala komaganda doon dahil sawalang placement fee angagency, at tumagal ako nangilang buwan kahit mahirapang trabaho. Masyado kasingmalaki ang bahay atmaraming amo.

Ilang buwan pa lang akodoon nang sumiklab anggiyera sa Lebanon. Talagangnakakatakot. Masyadongmalakas ang mga pagsabog,halos mayanig ang mgabahay.

Gusto ko nang magpa-alam noon pero sabi ng amoko matatapos din daw anggiyera, kaya tuloy din dawang trabaho ko. Pero angproblema ko, hindi namanako maka-suweldo at walaakong maipadalang pera sapamilya ko.

Sa pangalawang linggo,talagang grabe na angpagpapasabog ng Israel.

Gusto ko na talagangumalis. Naglakas-loob akongmagpaalam sa aking mgaamo ngunit ayaw nila akongpayagan. Nagalit pa nga silasa akin dahil iyak ako nangiyak.

Dahil gusto ko na talagangmakaalis sa Lebanon, nagtextako nang palihim sa amin saMarikina. Sa kabutihangpalad, naiparating ngpamilya ko sa KAKAMMPIang paghingi ko ng tulong.At dito na kami nagtawagan

ni Ate Fe.1

Gusto ko nang tumakas peronasa 6th floor ang tinitirhan ko2.Sabi sa akin ni Ate Fe, baka dawako maaksidente kungmagpumilit akong umalis. Isapa, wala sa akin ang passport ko,dahil kinuha ito ng amo konoong dumating ako saLebanon at ayaw ibalik sa akin.Tanging text na lang ni Ate Feat ng aking Nanay sa Marikinaang nagdadala sa akin ngtighaw at pag-asa sa mgapanahong iyon.

Ang cellphone ko lagi kongitinatago dahil bawal mag-cellphone at tiyak na papagalitanako kung malaman na nagte-text ako sa pamilya ko.

Matinding takot at pangam-ba ang nararamdaman kotuwing gabi. Iyak ako nang iyak.

Ang tanging kinakapitankong pag-asa ay ang sinabi ngKAKAMMPI na ibinigay na nilaang pangalan ko sa Embassynatin.

Isang araw, biglang maydumating na taga-embassy, atsinusundo ako. Noong una ayayaw nila akong ibigay perodahil bigla akong lumabas atnag-iiyak, napilitan silangibigay ako. Pero kung nag-matigas ang amo ko noon, bakahindi rin nila ako nakuha dahilayon sa amo ko, kung hindi nilaako ibibigay ay walangmagagawa ang pamahalaannatin. Malamang, hindi akonakauwi dito.

Habang nasa center na ako,kabado pa rin ako kasi hindi koalam kung ano naman angmangyayari sa akin. Hindi kokabisado ang mga pangyayari.Ang alam ko lang, may giyeraat nanganganib ang buhay ngmga tao.

Mahirap mag-stay sa centerdahil hindi naman sapat angpagkain at agawan at unahan sapagpapa-book ng pag-alis.

Ilang araw din akongnaghintay doon. Nang paalis nakami, nakasakay na kami sa bus,natuwa na kami ng mga kasa-mahan ko dahil makakaaalis na

rin kami sa wakas. Pero biglangnasira ang tulay na dadaanannamin patungong Syria kayanaiba ang destinasyon namin.Mas matagal ang biyahe.

Mga apat na araw bagokami nakarating ng Pilipinas.Ang hirap ng pinagdaanan ko.Wala kaming dalang sapat napagkain dahil maraming rutaang dinaanan bago kaminakaalis at nakasakay ngeroplano. Ilang beses kamingnagpalipat-lipat.

Dumating ako sa Pilipinasna walang kadala-dala dahil ngainiwan ko ang lahat ng bagaheko. Sabi kasi sa akin, hindi rawpwedeng magdala ng kahit anokundi isang bag lang. Hindi rinako nakasuweldo dahil walangpera ang amo ko.

Hanggang ngayon, hindi parin ako mapanatag. Hindi akomapakali, lagi pa rin akongnatatakot. Pakiramdam ko maygiyera rin sa amin sa Marikina.

Kuwento ng 26 na OFW mulasa Zamboanga City

SA UNANG pagputok pa langng giyera sa Lebanon, talagangmatindi na ang takot atpangamba namin dahil parangang lapit lang sa amingtinitirhan ng mga pagsabog.Lahat kami ay may mga traumadulot ng naranasan namin. Angiba sa amin ay ayaw pauwiinng aming mga amo. Pero dahilmalapit kami sa mismonglungsod na naging pokus ngmga kalaban ng Hezbollah,napilitan ang aming mga amona isoli na lang kami.

Sobra-sobra ang takot

namin. Hindi naman kamibaguhan sa mga kaguluhan,dahil naranasan na rin naminito dito sa Mindanao. Perohindi naman ganun ka-grabeang sitwasyon, tulad ngnaranasan namin sa Lebanon.Kaya kahit masakit isipingmawawalan kami ng trabaho,napilitan kaming magpa-alam sa aming mga amo. Iba-iba ang naging reaksyon ngaming mga amo. Yung ibanga ayaw pumayag pero angiba naman sa amin, dahiltalagang mababait ang mgaamo, ay pinayagan agad. Angiba nga naming kasamahanay inihatid pa ng kanilangmga amo sa embahada.

Ang iba naman sa amin aysadyang kinuha ng pamaha-laan sa aming mga amo.Maraming usapan para ma-kumbinsi ang mga amo napaalisin na ang kanilang mgaPinay na DH. Problema ngalang ay wala kaming mgasuweldo at ang ibang nai-pundar namin ay hindi naminnadala dahil personal nagamit lang ang pwedengdalhin. Nakapanlulumo,nakapanghihinayang talagaang mga kagamitang naiwanng mga kababayan natin.Hindi namin alam kung ma-kukuha pa iyon, basta’t angmahalaga lang ay nakabalikna kami dito sa Pilipinas.

Sa ngayon ay mag-aaralkami ng computer, sa pama-magitan ng KAKAMMPIchapter dito sa Zamboanga.At ayon sa pamahalaan aymaaaring may training para saamin na ibibigay ng TESDA.

1 Si Maria Fe P. Nicodemus ayang Chairperson ngKapisanan ng mga Kamag-anak ng MigrantengManggagawang Pilipino, Inc.(KAKAMMPI)

2 Ang pamilya ng amo ni Arleneay nakatira sa ika-6 napalapag ng Basma Building,sa El Kahayet, Beirut,Lebanon.

Pakiramdamko may giyerarin sa amin sa

Marikina.............................................................’‘

............................................................

Mga salaysay na nilikom ng KAKAMMPI


KARAPATANAlamin ang inyong mga

Ang mga sumusunod ay ilan sa mgaimportanteng batas na nagpoprotekta saating mga likas-yaman at kapaligiran.

A. BatasPangkagubatan(PD 705)Ang PD 705 o ang Forestry ReformCode of the Philippines angpangunahing batas na nagbabawal sailigal na pagtotroso o illegal logging.Ayon sa seksyon 68 nito, may tatlongparaan ng iligal na pagtotroso:

B. NationalIntegratedProtectedAreasSystem(NIPAS)Act (RA7586)Itinakda ng NIPAS ang mga pamamaraanat proseso para sa pangangasiwa ngmga tinatawag naprotektadong lugar (protectedarea). Kinilala rin ng batas naito ang mahalagang papel atpagtutulungan ng gobyerno,pribadong sektor, komunidad,katutubong Pilipino, mganon-governmentorganizations (NGO), at samahan ng taumbayan sa pangangalaga

ng kalikasan.

Ang mga protektadong lugar ay mgabahagi ng lupa at tubig na maymahahalaga at kakaibang pisikal at

bayolohikal na katangian. Sangayon, ang mga sumusunod angitinuturing na protected area:

- pambansang parke(national park)

- kanlungan ng mga mailapna hayop (game refuge)

- sanktwaryo ng mga ibon at buhay-ilang (bird andwildlife sanctuary)

- kasukalan (wilderness area)- strict nature reserve- watershed- bakawan (mangrove reserve)- sanktwaryo ng isda (fish sanctuary)- natural landmark- historic landmark- protected and managed seascapes and landscapes- virgin forest

Itinadhana ng NIPAS ang pagtatayo ng Protected AreaManagement Board (PAMB) na siyang gagawa at magpapatupadng mga polisiyang kailangan upang mapangalagaan ang isangprotected area.

Kabilang sa mga bumubuo ng PAMB ang kinatawan ng bawatbarangay na sakop ng pinangangalagaang lugar, isang kinatawanng bawat katutubong komunidad kultural na naninirahan sa loobng lugar, at hindi bababa sa tatlong (3) kinatawan ng mga NGOs,organisasyon ng taumbayan (POs) o di kaya ay organisasyonpangsimbahan o sibiko sa lugar.

1.) Pagputol, pagkuha, pagkolekta, at pag-alis ng kahoyo anumang produktong gubat sa lupang pampublikonang walang kaukulang pahintulot;

2.) Pagputol, pagkuha, pagkolekta, at pag-alis ng kahoysa lupang alienable at disposable, pampubliko, atpribado nang walang kaukulang pahintulot; at

3.) Pagtataglay ng kahoy at produktong gubat nangwalang legal na dokumento.

Itinuturing din ng batasna troso ang bakawanbakawanbakawanbakawanbakawan(mangrove)(mangrove)(mangrove)(mangrove)(mangrove) at gubatang bakawanan kayabawal din itong putulin,kuhanin, kolektahin,alisin, at taglayin.

Kasama rin saipinagbabawal ng PD705 ang mgasumusunod:

a.) pagpasok, pag-okupa, o pagsira ng kagubatan,pastulan, at kahuyan nang walang pahintulot;

b.) pagsunog o pagdulot ng sunog dahil sa kapabayaan,ng kagubatan o pastulan;

k.) pagkakaingin sa loob ng kagubatan o pastulan


K. BatasPampangisdaan(RA 8550)

Ang Fisheries Code naman angnangangalaga sa yamang-dagat atkatubigan ng Pilipinas.

Binibigyang proteksyon din nitoang mga maliliit na mangingisdasa pamamagitan ngpagrereserba ng munisipal napangisdaan para sa kanilangeksklusibong paggamit.

Ang munisipal napangisdaan ay anumanganyo ng katubigan (lawa,batis, ilog, dagat, at iba pa) na angsukat ay 15 kilometro mula sa pampang. Ang katubigang ito ayitinuturing na sakop o kontrolado ng munisipyo o ng pamahalaangpanglungsod.

D. EnvironmentalImpact

Assessment(EIA) (PD 1586)

Ito ay sistema ng pagsusuri ngisang panukalang proyekto kungsaan kalahok ang iba’t-ibangiba’t-ibangiba’t-ibangiba’t-ibangiba’t-ibang

sektsektsektsektsektororororor, grupo,, grupo,, grupo,, grupo,, grupo, komunidad at mga institusyongkomunidad at mga institusyongkomunidad at mga institusyongkomunidad at mga institusyongkomunidad at mga institusyongmaaapektuhan ng nasabing balakin. Batay sa resulta ng pag-aaral,karapatan ng mga maaapektuhang sektor, grupo o komunidad natanggapin o tanggihan ang iminumungkahing proyekto.

Ang isang proyekto, publiko man o pribado, ay dapat na dumaan saEIA kung ito ay itinuturing na mapanganib sa kalikasan mapanganib sa kalikasan mapanganib sa kalikasan mapanganib sa kalikasan mapanganib sa kalikasan okung ito ay ilalagay sa mga nanganganib na lugar pangkalikasan(environmentally critical areas).

Ang mga sumusunod na proyekto ay itinuturing na mapanganibmapanganibmapanganibmapanganibmapanganibsa kalikasansa kalikasansa kalikasansa kalikasansa kalikasan:

a.) Malalaking industriya

- non-ferrous metalindustries- iron and steelmills- petroleumand petro-chemicalindustries- smeltingplants

b.) Mgaindustriyangkumukuha /gumagamit nglikas na yaman

- malalaking minahan at quarry- proyektong pangkagubatan at pagtotroso- pagpoproseso ng kahoy- pagpasok ng hayop mula sa ibang bansa sa ating kagubatan- pagtira sa kagubatan- pagkuha ng bakawan- pagpapastol- proyektong pampangisdaan- paggawa ng palaisdaan at pagdidike

k.) Proyektong imprastruktura

- malalaking dam- malakihang planta ng kuryente- malaking tambakan ng basura / pananambak- malakihang kalsada at tulay

d.) Laruan ng golf

Ang mga nasa baba naman ay mga itinuturing na nanganganib nalugar pangkalikasan (environmentally critical areas):

- mga pambansang parke,protected areas,watershed reserves,wildlife reservation atanimal sanctuary

- mga lugar naibinukod dahil saangkingkagandahan atkaakit-akit samga turista

- mgalugar na tahanan ngmga nanganganib na halaman o hayop

- mga lugar na may siyentipiko o arkeolohikal nakahalagahan

- mga lupaing ninuno o ancestral domains ng mgakatutubo

- mga lugar na malimit tamaan ng mga kalamidad

- mga lugar na itinakdang mahusay na lupangagrikultural

- mga mapanganib na libis

- katubigan

- Mga bakawan

- Mga bahura

*Halaw mula sa “Gabay sa Pag-aaral Paralegal para saKalikasan, Ikalawang Edisyon,” ng TTTTTanggol Kanggol Kanggol Kanggol Kanggol Kalikalikalikalikalikasanasanasanasanasan.


Bilang isang graduate ngkursong BS Nursing, tiyakakong isa ito sa pinakadakilangpropesyon dahil nangangai-langan ito ng tapang, talento atmalaking puso, para mangalagang mga maysakit at maykapansanan. Hindi ka pwedengmagpabaya o magpaliban ngdapat gawin sapagkat angnakataya dito ay buhay. Lalo paat ang mga may karamdamanay maselan, bulnerable at

delikado kaya malaki ang tiwalaat inaasahan sa iyong bawatgalaw. Ang tawag dito ay“Tender Loving Care” o TLC.

Hindi pwede dito angduwag at takot sa dugo. Hindirin pwede ang maselan at ayawng mabaho. Lalong hindi pwedepag hindi ka marunongngumiti kahit pagod ka na dahilang isang salik ng propesyongito, bukod sa dapat ay marunongkang magbilang nang tama, ay

ang iyong husay makipag-kapwa tao. Ang ibang tawagdito ay “bedside manners”.

Nitong nakaraang ilangbuwan, nasentro sa kontro-bersya ang propesyong ito.Nataya ang kredibilidad,kalidad , kultura at tradisyon ngmga paaralan, review centers atmga institusyon sa larangan ngpropesyong pagna-nurse.Sentro sa kontrobersyang itoang Professional RegulationCommission (PRC) at angpamahalaan mismo na hang-gang sa kasalukuyan ay tumu-tulay sa pagitan ng tamangdesisyon o popular na desisyongnagbunga ng urong-sulong naposisyon. Nakataya din dito angsamut-saring interes: interes ng

mga estudyante, interes ng mgamagulang at kamag-anak, atpati walang mga interes aynagkakainteres. Sa madalingsalita, naging pambansangsawsawan ng panlalait,kahihiyan at debate ang isangdakilang propesyon. Angtanong ay “Bakit nga ba?”,“Sino ba ang may sala?”,hanggang sa humaba na angmga tanong at mapunta na itosa “Magkano nga ba?”

Ang eskandaloBagama’t lagi nang may mga

ganitong tsismis ng “leakage”tuwing may pambansangpagsusulit, hindi ito kasing grabeng naganap ngayon. Open secretat biruan na ito sa mga

RETAKE OR NO RETAKEAng Kontrobersyal na Nursing Board Exam 2006

n Ni EDELIZA P. HERNANDEZ, RN*

SANG-AYON SA depinisyon ng WebsterComprehensive Dictionary, “A nurse is aperson who cares for the sick, wounded, orenfeebled, especially one who makes aprofession of it.”

Napakarami nilaNapakarami nilaNapakarami nilaNapakarami nilaNapakarami nila: pero gustong lumikas at magsilbi sa labas.


estudyanteng kukuha ng exam,ang umasa at mag-abang nabaka may dumating na leakage.Subalit sa dakong huli,nakasalalay talaga ang pagpasasa kahandaan, pundasyon atkaalaman ng estudyantengkukuha ng pagsusulit.

Sang-ayon sa mga napaulatsa pahayagan, nagsimula angeskandalong ito matapos angpagsusulit nitong nakaraangHunyo 2006 kung saan mahigit42,000 ang kumuha subalit17,000 lamang ang nakapasa(Tingnan ang Graph 1). 41.2%lamang ito ng kabuuangnangarap na makapasok sadakilang propesyong ito.

Table 1

SAAN NASAAN NASAAN NASAAN NASAAN NAGPUPUNTGPUPUNTGPUPUNTGPUPUNTGPUPUNTA ANGA ANGA ANGA ANGA ANGAAAAATING MGTING MGTING MGTING MGTING MGA NURSESA NURSESA NURSESA NURSESA NURSES1 Gitnang Silangan (Middle East)2 United Kingdom3 Ireland4 Estados Unidos (USA) (150,000 ang

kakailanganing nurses sa susunod na5 taon, ayon sa Department of Labor& Employment)

5 Netherlands at iba pang bansa saEuropa

Source : POEA

Marami ang hindi nag-qualify, dahil kayatalagang mahirap angkursong ito? Opinahirap talaga angpagsusulit para masalaang totoong may hiligdito. O baka namanmaraming kumikitadito dahil kailanganmo uling mag-reviewpara sa susunod napagsusulit. Maramingispekulasyon.

Unang pumiyok ang mgaestudyante mula sa Baguio atmula rito ay ginawa na itongpulutan ng lahat. Ang unangreaksyon ay mamangha tayo sadayaan hanggang sa bandanghuli ay nauwi na ito sa pam-bansang biruan at katatawanan.

Sa kasalukuyan, lalo paitong umiinit dahil sa pagsulpotng mga testigo mula sa iba’t-ibang panig ng bansa. Noonguna ay tahasan itong ibinulgarng mismong mga propesor naempleyado ng mga reviewcenters, subalit sa dakong huli,hindi na rin mapatunayanhanggang sa tila unti-unti naitong inuurungan.

Turuan kung sino angresponsable

Natural lamang na umani itong batikos. Napunta sadepensibong posisyon ang mgapaaralan at unibersidad nanagtuturo ng nursing. Gayundinang mga review centers nakumikita sa pagbabalik-aral ngmga kukuha ng pagsusulit.Nalagay sa “public scrutiny” ang

kakayahan ng PRC na i-regulateat pangalagaan ang pagigingsagrado ng mga test papers.Nasalang na naman sa krusyalna sitwasyon ang “political will”ng pamahalaan na parusahankaagad ang mga nagkasala, lalona ang mga nakinabang.

Nagkaroon naman ng tsansaang ibang ahensya ng pamaha-laan na kumilos at tumulong,katulad ng Senado sa pamama-gitan ng isang hiwalay naimbestigasyon, subalit hang-gang sa kasalukuyan, purorekomendasyon lamang angnararating. Imbes na makatu-long sa pagpapahupa sa tensyon,lalo pa itong gumagatong samainit nang sitwasyon.

Sa ganitong kalagayan,lalong napapasama sa mata ngbuong mundo at nalalagay sakahihiyan, hindi lamang angpropesyong pagna-nurse, kundipati na ang pagiging pabaya atmahina ng pamahalaan.

Pagmumuni-muniSa seryosong pagsusuri,

sangkot ang matinding

emosyon sa isyung ito dahilnakataya ang maramingpangarap. Kagustuhan ng mgamag-aaral na makapaglingkodsa mga nangangailangan,regular na makapagtrabaho o dikaya ay kumita nang malaki saibang bansa upang makaahonsa kahirapan. Kasama na ritoang kanilang mga magulang,kapatid at mga kamag-anak nanagbibigay ng suportang moralat pinansyal para makamit angmga pangarap na ito.

Noong medyo maalwan paang buhay ng mga Pilipino(kailan na nga ba iyon?), lagimong maririnig sa mga magu-lang, “anak, ano ang pangarapmo? anong kurso ang gustomong kunin?” Ito ang mga pana-hon na malayang pinapapili atpinapayagan ng mga magulangang kanilang mga anak nasundin ang kanilang hilig.Walang restriksyon at mgapasubali sapagkat alam nilangkung saan ang talento ng bata,doon ito dapat sanayin.

Natural, ang mga maga-galing sa numero ay ditomagpapakadalubhasa (hal.engineering, math, physics,atbp.) samantalang ang mgamay hilig sa sining ay ditomapupunta (hal. Fine Arts,Theater, Music, atbp.). Pero unti-unti na itong nawawala dahillagi nang nangingibabaw angpraktikal na konsiderasyon sapagpili ng kurso ng mga kaba-taan. Sa ngayon, ang pagpiling kurso ay nakabatay sa kungano ang makakapagpasok sa

mga bagong graduates satrabaho at kung saan kikita nangsapat upang mabuhay nangdisente. Kaya dagsaan ang mganag-eenrol sa nursing, kahit ngamga duktor, gusto nang mag-nursing para makapag-abroad.

Sa isang impormal napagsusuri2, 60% ng mgaestudyante ay wala talaganghilig sa kursong nursing athinikayat o pinuwersa lamangsila ng kanilang mga magulangpara pasukin ang kursong ito.Ang problema dito ay angdedikasyon at katapatan ng mgaestudyante sa kanilangpinasukang propesyon.

Kunsabagay, hindi na itobago. Para sa mga magulang napilit iginagapang ang kanilangmga anak na makapag-aral,upang mabago naman ang takbong kanilang buhay, ang praktikalna bahagi ang pinipili. Ditonakahubog ang edukasyon saPilipinas. Kung ano ang kaila-ngan ng mga pagawaan, kung anoang idinidikta ng mga kapitalistabatay sa sitwasyon, ito ang pinag-tutuunan ng mga pampubliko atpribadong paaralan.

Mga kabuteng nagsulputanDahil malaki ang pangan-

gailangan sa mga nurse sa ibangbansa (Tingnan ang Table 1) atmay pangako itong malakingkita, dito bumubuhos ang mgaestudyanteng karamihan aymga anak ng mga mangga-gawang dumaranas ng hirap atkawalan ng kasiguruhan sahanapbuhay.


Ang nangyari ay parang mgakabuteng nagsulputan ang mgapaaralang nagtuturo ng kursongnursing. Kinumpetensya ng mgaito ang mga datihang paaralanat malawakang nangumbinsi ngmga mag-aaral kahit kulang paang kanilang kahandaan sapagtuturo’t pagsasanay ng kurso.Mula sa 250, ngayon ay mayhalos 460 schools of nursing na sabuong bansa. Ang masama,maluwag at agad pinayagan ngpamahalaaan ang pagsulpot ngmga bagong paaralan.

Kasunod nito ay ang mgareview centers na angpangunahing interes ay kumitamula sa mga mag-aaral nanaghahanda para sa pagkuha ngboard exam upang magingganap na mga nurses. Mula sahalos wala noong dekada ’70,may mahigit 200 review centersngayong nakakalat sa buongbansa na sumisingil ng bayadmula P5,000 hanggang P23,000.Sekundaryo na lamang sa mgaito ang makatulong dahilobligadong gawin nila ang lahatng pamamaraan para mapa-natili ang prestihiyo ng kanilangmga paaralan at review centerspara patuloy makahikayat muling mga magbabayad na mag-aaral. Ito ay isang patuloy naikot ng komersyalisadongedukasyong umiiral sa atingbayan.

Ang isang dahilanAng isang dahilan kung bakit

ganito ang nagaganap ay angkawalan ng hanapbuhay atoportunidad sa ating bansa.Malawak ang unemployment atpatuloy tayo sa pagdausdos sakahirapan. Maraming Pilipinoang umaalis sa ating bansa upanghumanap ng ikabubuhay saibayong dagat; mga guro,inhinyero, doktor at iba pa mulasa iba’t-ibang larangan atpropesyon na pinapasok angpagiging entertainer, domestichelper o caregiver sa ibang bayan.

Sa isang lektura ni Dr. JaimeGalvez-Tan, sinabi niya na angPilipinas ay nangunguna sapagluluwas (export) ng mganurses sa ibang bansa. Sapagtatantya, “mga 85 porsyentong mga empleyadong Pilipinonurses (150,000) ay nagtatrabaho

sa labas ng bansa.” Muli, sapagtatantya sa loob ng sampungtaong pag-aaral, umaabot sa8,931 kada taon ang mga nursesna nangingibang-bayan upangmagtrabaho, ayon sa PRC.

Taas noong sinasabi ng mganasa pamahalaan kung gaanokalaki ang kontribusyon atkabayanihan ng ating mgaoverseas workers na nakikipag-sapalaran para lang mabuhay.Isa itong malaking kahihiyandahil mistulang inabandona nggobyerno ang kanyangobligasyong makapagbukas ngmga oportunidad para sadisenteng hanap-buhay ngmamamayan. Sa patakarannitong pagluluwas ng lakaspaggawa ng mga Pilipino,inilalagay ng gobyerno sapanganib ang buhay atkaligtasan ng mga mangga-gawang Pilipino, pati na angmoral na kalagayan ng kanilangmga pamilya, kapalit ng mgadollar remittances at upangmaisalba ang naghihingalongekonomiya ng bansa.

Mayaman sa likas na yamanang Pilipinas subalit walangistratehikong direksyon kungpaano itatayo ang atingekonomiya batay sa ating mga

yaman (resources) at batay sakakayahan at talino ng atingmamamayan. Patuloy tayongnakaasa sa mga dayuhan –dayuhang mangangalakal/mamumuhunan, dayuhangteknolohiya, dayuhangproduktong industriyal, at patina dayuhang produktongagrikultural na bumabahangayon sa ating mga palengkedulot ng liberalisasyon sapangangalakal.

Halos 8 milyon na ang mgamanggagawang Pilipinongnakakalat sa mahigit 100 bansasa buong mundo at walangnakikitang solusyon parapigilan ito. Bagkus, lalo panginiengganyo ng estado angpangingibang bansa ng mgamanggagawang Pilipino. Isa naito sa mga inaasahangindustriya at dito na umiikotang malaking bahagi ngekonomiya. Sa halos 2,500manggagawang umaalis sabansa araw-araw, buhay atnagpipyesta ang mgarecruitment agencies, medicalclinics, government permits,transportasyong panghimpa-pawid, mga bangko at iba pangkaugnay na negosyongnabubuhay sa kalakarang ito.

Ang tunay na biktimaAng naganap na anomalya sa

nursing board exam ay pampagisinglamang sa pagiging inutil nggobyerno at ng mga namumunorito. Marami pang magaganap natulad nito sa iba’t-ibang anyo atparaan dahil sa kagustuhangmakatakas ng mga kabataan salaganap na kahirapang umiiral saating bansa.

KonklusyonDapat lang na parusahan ang

mga pasimuno/promotor atnakinabang sa anomalyang ito,mula sa pamahalaan hanggangsa mga kapitalistang edukador.Sila ang mga lintang sumisipsipsa dugo at pawis ng mgamagulang at pati na sa mgapangarap at sakripisyo ng mgamag-aaral.

Ang mga estudyante ayhindi dapat parusahan. Sila aymga biktima ng bulok nasistema ng edukasyon nangayon ay nahuhubog na sapandaraya at kasinungalingan.Hindi dapat parusahan ang mgabiktima. Dapat silangipagtanggol at hindi dapatisama sa mga nagkasala.

Kung tutuusin, ang apat nataong pag-aaral at pagpasa sakursong nursing sa mgapaaralang binigyan ngkaukulang permit ay isa nangmalaking patunay sakakayahan ng mga mag-aaral.Bukod dito ay may mgapagsasanay na ibinibigay angmga ospital na kanilangpapasukan sa pagsisimula ngkanilang serbisyo. Ito angtutoong sukatan ng kanilangpinag-aralan – ang praktika saloob ng mga pagamutan – athindi ang ma-anomalya, profit-oriented at komersyalisadongedukasyong umiiral sa bansa.............................................................

*Si Edeliza P. Hernandez aykasalukuyang executivedirector ng Medical ActionGroup (MAG).

1 Mga datos na kinuha saPhi l ippine Dai ly Inquirer andProfessional Regulat ionCommission

2 Borromeo, Annabelle R.,“Fixing the Leaks,” Newsbreak, pp.18-21, November 6, 2006


SA IKATLONG quarter ng taong 2006, evacuation o sapilitangpaglikas ang naging matingkad na problema ng mga Pilipino.Nasalang na sa matinding pagsubok ang kakayahan nggobyernong Arroyo na pangalagaan ang kapakanan ngmamamayan sa panahong nanganganib ang kabuhayan,

kalusugan at mismong buhay ng mga komunidad na sinalanta ng mgakalamidad at panganib.

OIL SPILLANG PETRON/SOLAR 1

Unang naging sakit ng ulo niPangulong Arroyo angpagpapauwi sa humigit-kumulang 30,000 overseasFilipino workers (OFWs) saLebanon na nalagay samatinding panganib nanglusubin ng Israel ang nasabingbansa (tingnan ang kaugnay naistorya sa p. 13) nitong Hulyo. Angibang dayuhan sa Lebanon aymabilis na nailikas ng kani-kanilang pamahalaan ngunit angmga Pilipino ay nahirapangmakalabas dahil walang sapat napondo at kahandaan anggobyerno para iligtas ang mga

“Bagong Bayani” nito. Sakatunayan, nahirapan anggobyerno na tipunin sa isangligtas na lugar ang mga Pinoydahil mistulang preso angkaramihan sa kanila sa mgapinapasukan dahil ayaw silangpaalisin ng kani-kanilang mgaamo (tingnan ang mga salaysay ngmga nakauwing OFWs sa p. 18).

Hindi pa nakakabawi anggobyerno sa kapalpakan nito saLebanon, sumunod naman angbanta ng bulkang Mayon.Nanganib ang may 74,000 katao(mga 13,900 pamilya) nanakatira sa 40 nayon na nasa

gilid ng bulkan. Sa unanglinggo ng Agosto, inilikas angmay 40,000 na nakatira satinatawag na ‘8-kilometerdanger zone’ at dinala sa mgaevacuation centers. Karamihan sakanila ay mahigit isang buwangnanatili sa mga centers bagopinayagang makauwi (tingnanang HR Digest, p.30).

Hindi pa man naibababa ngPhil. Institute of Volcanologyand Seismology (Phivolcs) angalert level ng Mayon, nabalingnaman ang atensyon ng lahat saaksidenteng nangyari sakaragatan ng Guimaras.

Tinaguriang pinakagrabeng oilspill sa bansa, ang paglubog ngisang oil tanker sa GuimarasStrait noong Agosto 11 ay tiyakna sisira di lamang sakapaligiran ng Guimaras at mgakaratig probinsiya kundi sakabuhayan mismo ng mga taosa lugar. Ang karagatangnakapaligid sa Guimaras, Panayat Negros ay isa sapinakamayamang pangisdaansa bansa, at hindi biro ang lasonna dala ng tinatayang mahigit 1milyong litro ng ‘bunker fuel’na tumagas mula sa lumubogna tanker.

Oil spill sa GuimarasAng isla ng Guimaras ay isa

sa mga popular na touristdestinations sa bansa. Kilala rinito sa mga produktong prutas,lalo na ang mangga, nanaibebenta pati sa labas ng bansaat tinaguriang ‘pinakamatamisna mangga sa mundo.’ Datingnasa listahan ng ‘20Pinakamahirap na Probinsya’ng Pilipinas, maganda na sanaang pag-usad ng ekonomiya ngmaliit na probinsyang ito.

Mahalaga sa mga residenteang karagatang nakapalibot saprobinsya (ang Guimaras Strait,Iloilo Strait, Panay Gulf at angVisayan Sea). Karamihan sakanila ay tanging pangingisdaang ikinabubuhay, at ang mgabaybay-dagat naman angpangunahing atraksyon nito samga turista. Sa madaling salita,ang karagatan ang pangunahingbumubuhay sa mga tao rito atito ang tanging haligi ngkanilang ekonomiya.

Kaya lubos ang pagka-lungkot ng mga taga-Guimarassa nangyaring oil spill na sumira

Kulang sa pananggalangKulang sa pananggalangKulang sa pananggalangKulang sa pananggalangKulang sa pananggalang: Pagsasamsam ng contaminated debris sa baybayin ng Guimaras.

sour

ce:

http

://un

osat

.web

.cer

n.ch


hindi lamang sa kanilangkabuhayan kundi saipinagmamalaki nilang malinisat magandang mga dagat ataplaya na siyang panghatak ngprobinsya sa mganagbabakasyong Pinoy atdayuhan. Ayon kay gobernadorJoaquin Nava, “Two of our maineconomic drivers – tourism andfishery – have been rendered inutile.The environment that sustains ushad been badly damaged.”

‘Marine-based economy’Malaking hagupit hindi

lang sa ekolohiya kundi saekonomiya ng probinsya atkabuhayan ng mga Guima-rasnon ang pagkalason ngkaragatan.

Dahil nga kinikilala ng mgatao ang kahalagahan ng malinisna karagatan, aktibo sila sapangangalaga ng kanilang likasna yaman. Isinasagawa sa 1,800ektarya ng dagat ang iba’t-ibangCoastal Resources Conservation andEnhancement Projects, tulad ngmga fish at marine life sanctuaries,at mangrove restoration/refores-tation at marine reserves. Hindi pakabilang dito ang Toyo ReefsMarine Protected Area, na may2-kilometro ang radius. AngTaklong National MarineReserve ay nagsisilbinglaboratoryo ng University of thePhilippines-Visayas. AngSoutheast Asian FisheriesDevelopment Center (SEAF-DEC), pangunahing ahensiyangnagtataguyod sa researchhinggil sa marine resources, aymay sariling research stationdin dito.

Hindi lang sa produktong

dagat nakikinabang angprobinsya. Maraming resorts angmatatagpuan sa probinsya atmga pulo nito. Nitong mga taonkasi, ang mga puting buhanginng Guimaras ay nagigingalternatibong destinasyon parasa mga turistang sawa na sa mganakagawiang resorts tulad ngBoracay. Meron ditong mga 30na primera klase at mamahalingresorts. Noong nakaraang taon(2005), umabot sa 182,000 angturistang dumating. Umabotnaman sa P20.64 milyon ang kitamula sa turismo noong 2005.(Dalawang linggo makaraanang spill, umabot na sa P3.54milyon ang kalugian ng mgaresort sanhi ng kinanselang mgabookings, ayon kay JosephDurano, secretary ng Departmentof Tourism.) 24 na touristdestinations ang apektado ngspill: 7 ay mga beach resorts, 4ay mga island resorts, 13 ay mga

maliliit na pulo, kasama angTaklong na isang pambansangmarine sanctuary.

Naligwak na lasonNoong Agosto 11, lumubog

ang M/T Solar 1 sa karagatan ngGuimaras Strait, pagitan ngGuimaras at Negros, mga 25kilometro timog ng Guimaras.Karga ng tanker ang may 2.19milyong litro ng fuel oil. Angtanker, pag-aari ng SunshineMaritime DevelopmentCorporation, ay inarkila ngPetron upang maghakot ngbunker fuel mula sa refinerynito sa Bataan patungongZamboanga.

Ilang araw din bago pumutoksa headlines ang paglubog ngtanker. Tumampok lamang angbalita nang hindi na maikaila naito na nga ang pinakagrabeng oilspill sa kasaysayan ng bansa. Mgawalong buwan pa nga lang angnakalilipas nang magkaroon ngoil spill sa Semirara Island,Antique (na malapit din saGuimaras), kung saan may365,000 litro ng langis angumalwak mula sa isangsumubsob na power barge ngNational Power Corporation.(Nang mangyari ang oil spill saSemirara, halos walang narinigna pag-aalburuto. Na-pollute ang40 kilometro ng baybayin ng

BINUBUHAY NG DAGAT

SA tinatayang 150,000 na populasyon ng Guimaras, sobra kalahatinito (80,900) ay nakatira sa mga baybaying barangay (54 sa 98barangays ang nasa tabing dagat).

Sa mahigit 19,000 na pamilyang nakatira sa mga coastal barangays,halos 9,200 dito ang direktang umaasa sa maliitang pangingisda.

Sa small-scale fishing pa lang, humigit-kumulang 145,000 metrikotonelada ng isda ang nahuhuli kada taon. Bukod pa dito ang produksyonsa aquaculture (bangus, tilapia, sugpo, atbp.). Maganda pa kasi angkondisyon ng karagatan, kaya masagana pa sa isda at produktongdagat ang lugar. Hindi katulad sa karagatan sa ibang bahagi ng bansa,dito ay napanatili ang mga koral, bakawan at halamang dagat namahalaga sa mga isda dahil ito ay silungan at feeding grounds nila. Sapaligid ng isla, buhay ang may 91 ektarya ng corals, 270 ektarya ngmangroves, at 140 ektarya ng seagrass, bago mangyari ang oil spill.

BAKIT LUMUBOG?

AYON sa isinagawang ulat ngSpecial Board of Marine Inquiry(SBMI) na inilabas nitongSeptyembre, overloading,kakulangan ng kakayahan oincompetence at ilang mgakapabayaan o lapses ang sanhing paglubog ng M/T Solar 1.

Napag-alamang overloa-ded ang tanker ng 150 toneladang langis at 200 tonelada ngtubig habang nagbibiyahe namasama ang panahon, dahilanupang kumiling ito at tuluyanglumubog. Isang pagkakamalidin ang desisyon ng kapitan ngtanker na ipagpatuloy angbiyahe kahit masama angpanahon. Sinasabing kulang sakaalaman ang kapitan; walaitong lisensiya na magmanehong oil tanker dahil ang lisensiyaniya ay para sa isang chemicaltanker. Ang may-ari naman ngtanker ay “lubos naipinagwalang-bahala ang lahatng regulasyon, polisiya at mgarekisitos hinggil saseaworthiness ng sasakyangpandagat,” ayon sa SBMI.

May pananagutan din angPetron Corp. sa overloading ngkargamento na nagresulta sainstability ng tanker.

Pinag-aaralan din kung anoang posibleng kakulangan atpananagutan ng Coast Guard atng Maritime Industry Authority(MARINA).


Antique, nasira ang 230 ektaryang malagong bakawan, atapektado ang kabuhayan ng10,000 mahihirap namangingisda. Tinatayangmahigit P100 milyon anggagastusin sa rehabilitasyon.Ayon sa World Wildlife Fund[WWF], hindi pa nga natataposhanggang ngayon ang paglilinisng spill.)

Agosto 14 nang magdeklaraang probinsya ng “state ofcalamity” at umugong angmalakas na paghingi ng saklolong mga kinauukulan sapambansang gobyerno atinternasyunal na mga ahensya.

Agosto 15, lubhang balisa naang Philippine Coast Guard(PCG) sa lawak ng oil spill:nakumutan na ng maitim nalangis ang may 27 kilometro ngdagat, sa lapad na 50 metro, atito’y inaanod ng malakas naagos papuntang timog-silangansa Negros. Ang Coast Guard ayumamin na hindi nito kayangkontrolin ang lumalawak naspill. Lalong wala itongkakayahang palutangin anglumubog na tanker na nasa 900metro ang lalim. Dahil samalalakas na alon, hindi dawnaging epektibo ang ‘floatingbooms’ na pangharang sakumakalat na langis. Kayagumamit na sila ng ‘chemicaldispersants’.

Pinsala at bantaTatlong probinsya ang

agarang apektado ng oil spill:Guimaras, Iloilo at NegrosOccidental.

Sa Guimaras, binalot ngburak (sludge) ang baybayin ngtatlong munisipyo: ang NuevaValencia, Sibunag at SanLorenzo. Direktang apektadoang may 3,357 pamilyangnakatira sa 27 barangays ngnasabing mga munisipyo. Sakalaunan, pati na rin ang bayanng Jordan ay nasalanta, atumabot sa 59 barangay ngbuong Guimaras ang apektadong oil spill. Ang buong TaklongMarine Reserve ay tuluyangnatakpan ng burak na 4 na pul-gada ang kapal, na sinasabingparang pulot ang lapot.

Sa Negros Occidental,nagdeklara ng ‘state of calamity’

PINSALANG DALA NG OIL SPILLNasalantang mga Lugar

Probinsya/Munisipyo Barangay Bilang ng Pamilya Bilang ng Tao

Guimaras 30 barangay 4,727 23,635

Dolores, Tando, San Roque, Lucmayan, 2,520 12,600Nueva Valencia La Paz, Cabalagnan, Panobolon (isla),

Canhawan, Igdarapdap, San Antonio,Guiwanon (kasama ang isla ng Unisan)

Alegria, Bubog, Inampologan (isla),San Isidro (kasama ang mga isla ng

Sibunag Pamancolan, Sararay, Nalibas, Nauway, 1,424 7,120Us-usan at Nagarao), Sebaste (kasamaang mga isla ng Ado at Natunga), Nabas,Maabay, Dasal at Sabang

San Lorenzo Sebario, Igcawayan (kasama ang isla ng 589 2,945Nadolao), Cabano, M. Chavez, Suclaran,San Enrique

Jordan 3 barangay 194 970

Buenavista East Valencia

Iloilo 29 barangay 3,143 15,369

Mga barangay at isla ng Nasidman, 1,738 7,866Calabazas, Bay-ang, Punta Buri,

Ajuy Tagubanhan, Pacada, Luca, Culasi,Barredo, Malayu-an, Bucana, Junglas,Silagon, Bato, Biasong, Pantalan, Nabaye,Roxas at Taguhangin

Concepcion Nipa, Tagbak, Plandico, Bagongon, 1,405 7,503Botog, Malangabang, Balagluan, Polopina,Tambaliza, Macatunao, Mailog-ilog,Dungon at Loong

Total 59 7,870 39,004

..........................................................................................................

..........................................................................................................

..........................................................................................................

ang bayan ng Valladolid, na nasatimog na bahagi ng probinsya.Ang karagatan sa paligid ngInampulugan, isang island resortsa Pulupandan, Negros Occ., ayna-contaminate na rin.

Kumalat din ang langispatungong Iloilo. Ang slickgaling Panay Gulf ay inanod pa-hilaga. Unang nasapol ngmaitim na dumi ang Bay-angPoint, sa bayan ng Ajuy, Iloilonoong Agosto 19. Apektado angmga coastal barangay sa gilidng Canal Bay at Ajuy Bay: angBarangay Day-ong, Culasi,Barredo, Tagohangin, BocanaBuglas, at Siangon. Apektadodin ang mga pulo sa lugar: angNasidman, Calabasa, Guin-asyatan Diutay, Guin-asyatanDaku, Binongan-an, Brgy.Puntaburi, at Tagunbanhan.

Tinawag ang lumubog natanker na ‘ticking time bomb.’Ayon sa mga opisyal at mgagrupong nagtatanggol sakalikasan, hangga’t hindi panahihigop ang lahat ng kargang

PAWANG mga Hapon ang nagmamay-ari ng Sunshine MaritimeDevelopment Corpo-ration, kahit ang tumatayong presidente nito ayisang Pilipino, si Clemente Cancio. Ang Petron naman angpinakamalaking kompanya ng langis sa Pilipinas. Sobra 1/3 ngkinakailangang langis sa bansa ay suplay ng Petron. Malaki angpuhunan ng gobyerno sa higanteng korporasyong Petron: 40% ng sharesnito ay pag-aari ng Philippine National Oil Company, isang kompanyangpag-aari ng gobyerno.


MGA LUGAR NA NASA PANGANIB (THREATENED)

PROBINSYA MUNISIPYO/SIYUDAD

Guimaras Jordan

Iloilo Miag-ao, Guimbal, Tigbauan, Oton, Leganes, Zarraga, Dumangas, BarotacNuevo, Anilao, Banate, Barotac Viejo, Estancia, Carles, Sicogon Island,Calagnaan Is., Binulwangan Is., Naburrut Is., Concepcion (kasama ang mgaisla ng Tagubahan, Igbon, Malangaban at Pan de Azucar), at Iloilo City

Negros Occidental Himamaylan, Binalbagan, Hinigaran, Pontevedra, San Enrique, Valladolid, EBMagalona, Pulupandan, Manapla, Ilog, Cauayan, Hinobaan, at ang mga siyudadng Bago, Talisay, Silay, Victorias, Cadiz, Sagay, Escalante, Sipalay at Bacolod

Cebu 1 munisipyo

NAPINSALANG LIKAS-YAMAN/YAMANG DAGAT (GUIMARAS AT ILOILO):

LIKAS-YAMAN LAWAK O LAKI NG PINSALA

Coral reefs 15.8 sq. km

Corals 100 ektarya

Sea grass 20 ektarya

Baybayin (coastline) 247 kilometro

Marine reserves (Taklong National Marine Reserve)Nanganganib 1,143 ektarya (kabilang dito ang 209din ang Sebaste Marine Reserve, Nagarao Marine Park, Nauai ektarya ng bakawan; 20 ektarya ngMarine Park at Ususan Marine Park, at ang Toyo Reef Marine seagrass; at 100 ektarya ng corals)Protected Area (lahat nasa Guimaras)

Isla 2

Seaweed plantation 116 ektarya

Bakawan 1,128 ektarya (468 ektarya dito anglubhang napinsala o heavily damaged)

Karagatan 66 sq. km.

Fishponds 1385 ektarya*Tinatayang danyos sa 367.29 ektarya na fishpond: P1,069,185.00

Lupain 183 ektarya

....................................

..................................................................

langis ng lumubog na tanker,hindi pa ligtas sa mas malakingoil spill ang mga probinsya saVisayas.

Makupad na tugonGaya na rin sa mga nakaraang

kalamidad na sumalanta sabansa, sobrang mabagal angpagtugon ng gobyerno. Anggobernador ng Guimaras na siJoaquin Nava, at ang grupongGreenpeace, ay nagpahayag ngpagkabagot sa tila kakulangan ngcommitment at mabagal napagtugon mula sa pambansangpamahalaan at sa Petron.

Mabilis namang tinutulan ngPetron ang responsibilidad satrahedya. Ayon sa mgatagapagsalita nito, walangkasalanan ang Petron sanangyaring oil spill dahil hindinaman nito pag-aari ang tanker.Sinabi nito na walang legal ocontractual obligation angkompanya na magtalaga ng P10bilyong ayuda (ang hinihingi ng

mga apektadong mangingisda naeconomic aid) o magbigay ng P100milyon (ang kuwenta ng bayaringhiningi ng Coast Guard) para sapaglilinis ng oil spill.

Agad din itong sinang-ayunan ng task force na binuong Department of Justice. Ayonkina Macabangkit Lanto atErnesto Pineda, mgaundersecretary ng DOJ, walangpananagutang kriminal angPetron sa nangyari paglubog ngtanker at ng oil spill.

Mismong ang mga opisyalng Coast Guard ay nabagot sa

makupad na aksyon ng mgakinauukulan. “What has got upour goat is that we hear a lot of talkabout what should be done butnothing has happened (Angnakakaasar dito, maramingsinasabi kung ano ang dapatgawin, pero wala namangnangyayari),” sabi ni Cmdr.Harold Jarder, ang namumunosa paglilinis ng spill. Ayon sakanya, sobrang isang linggomakalipas ang spill, “officials arestill talking (pinag-uusapan pa rinng mga opisyal).”

Sinabi naman ni Chief Supt.

Geary Barias, police director ngWestern Visayas, na “veryanemic” ang naging pagtugonng Petron.

Habang ang mga opisyal aynag-uusap-usap tungkol sa oilspill, ang mga apektadongresidente, sa tulong ng mgalokal na pamahalaan at mgaNGOs, environmental groups atmga volunteers ay agad namangkumilos upang mapigilan angpaglawak ng slick, at upanglinisin na rin ang karagatan atbaybayin na nabalot ngnakalalasong dumi. Dahil sakakulangan sa mgamakabagong teknolohiya,gumamit ng ‘low-tech’ na mgaparaan at kagamitan, tulad ngkawayan, bunot, buhok,sawdust, at kung anu-ano pa.

Samantala, gumamit namanang PCG at ang Petron ng‘chemical dispersants,’ na agadnaging sanhi ng kontrobersya.Una, hindi pa talaganapapatunayan na ito nga angpinakamahusay na paraan sapaglilinis ng oil slick. Sakatunayan, may mga dalubhasana nagsasabing ang paggamit ngdispersants ay nagdadala nglason at nagdudulot ng pinsalangmas malaki pa kaysa oil slick.

Mas nakapipinsalaAng gobyerno naman ay

nanghingi ng ayuda sa EstadosUnidos, Indonesia at Japan, atinamin ang kawalan ngkakayahan sa ganitong mgakalamidad. Sa isang pahayag nabinasa ni Presidential chief ofstaff Michael Defensor, sinabi ngpresidente: “The current oil spilloff Guimaras illustrates…ourhelplessness in dealing withaccidents of this magnitude.”Ipinangako naman ni Arroyo na“magbabayad” ang sinumangmapapatunayang maysala at angmga biktima ay mabibigyan ngangkop na atensyon.

Naging kontrobersyal din angginawang ‘cash-for-work’ napakana ng Petron, kung saankinuha nito bilang taga-linis angmga lokal na residente, sahalagang P150-300 kada araw.Sila’y pinaglinis ng nakalalasongdumi kahit walang mga ‘protectivegear’ o pananggalang. Tuloy, lalopang nalantad sa maraming

PALPAK NA NAMAN

NOONG Septyembre 19, pinigilan ng PCG na makalarga ang MV Carmen,ang barge na naghahakot ng nasamsam na oil sludge. Napag-alamangexpired na pala ang mga lisensiya ng mga tripulante na sina EngineerRolex Carbo at chief mate Benny Abong, na siyang nagmamaneho ngtugboat na humihila sa MV Carmen.

Napag-alaman pang kulang sa lakas o underpowered ang motor ngnasabing tugboat.

Karga ng MV Carmen ang 500 metriko tonelada ng sludge nadadalhin sana sa isang pabrika ng semento sa Misamis Oriental.


peligro sa kalusugan ang mga tao.Pinatigil muna ng Department ofHealth ang paglilinis, nangtuligsain ang ganitongpagpapahamak, at nagpatuloylamang ito nang mabigyan na ngsapat na kagamitan at ‘protectivegear’ ang mga tao. Susubaybayanng DOH ang kalusugan ng may1,600 na tumulong sa paglilinis nawalang pananggalang. Gagawin

ang pag-monitor sa loob nglimang taon, upang maseguro nawalang pangmatagalangmasamang epekto sa kanilangkatawan ang direktangpagkakalantad nila sa oil slick.

DemandahanMga isang buwan

makalipas ang paglubog ngtanker, nagsampa ng kasong

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

NANGANGANIB NA SPECIES• Mga hayop at halamang dagat katulad ng mudcrab, mangrove

shrimp, blue crabs, giant clams, sea cucumber• Iba-ibang klase ng lumbalumba (dolphin), katulad ng spinner,

spotted, Fraser’s, common bottlenose, at Risso’s dolphin• Pawikan• Dugong• Iba-ibang klase ng balyena, katulad ng pilot, melo-headed, pygmy

killer, at false killer whales (Ang dugong at balyena ay nasa ‘redlist’ – o nanganganib na mga species – ng International Union forthe Conservation of Nature and Natural Resources)

EPEKTO SA KALUSUGAN• 254 respiratory diseases (4 ang na-admit sa Guimaras Provincial

Hospital)• 29 katao, kasama ang 4 na bata, ang naospital dahil sa mataas na

level ng hydrogen sulfide (isang nakalalason na gas)• 2 ang naiulat na namatay dahil sa nakalalason na singaw: 1

mangingisda at 1 batang lalaki na 2 anyos pa lamang• 1,070 katao ang naiulat na may karamdamang dala ng polusyon ng

oil spill (Sept. 8, 2006) (999 mga taga Nueva Valencia, Sibunag, SanLoranzo at Buenavista, Guimaras; 71 taga Concepcion at Ajuy, Iloilo)

MGA SINTOMAS SANHI NG PAGKAKALANTAD SA OIL SPILL:• Pag-uubo • Dizziness (pagkahilo)• Gastric pain • Headache• Flu • Asthma• Allergic cough • Pagsusuka• Gastritis • Skin allergy• Throat irritation • Iba pang impeksyon

PERWISYO SA KABUHAYAN:• 50,000 na nakatira sa coastal barangays ng Guimaras ang

apektado ang kabuhayan• Kawalan sa kita ng mga maliliit mangingisda (pangkabuuan): P3 -

P5 milyon kada araw• Bilang ng pamilyang nasa evacuation centers: 201 pamilya (as of

Sept. 17)• Bilang ng pamilya na na-displace dahil sa oil spill: 6,156 (30,531

katao)• P57 milyon ng nasirang fish cages at fish pens• P50 milyon lugi sa industriya ng sugpo/hipon sa Pulupandan,

Negros Occidental• P50 milyon lugi sa industriya ng dilis sa Valladolid, Negros

Occidental• P3.57 milyon nawala sa turismo ng Guimaras mula Agosto 11-27

pa lang

Sweldo ng mga tumutulong sa paglilinis: P150-300 kada araw.

ANG HYDROGEN SULFIDE:Ay isang nakamamatay na uri ng gas na amoy bulok na itlog.

Level ng hydrogen sulfide sa Cabalagnan: 537.9 – 2,145 parts permillion (ppm)

Level ng hydrogen sulfide sa La Paz: 13.2 – 165 ppm

Allowable level ng hydrogen sulfide, ayon sa US EnvironmentalAgency Provisional Remediation Goal (US-EPA PRG): 0.00071 ppm

Ayon sa mga mediko, kahit ang panandaliang pagkaka-expose samataas na lebel ng hydrogen sulfide (lampas ng 500 ppm) aymaaaring magresulta sa pagkawala ng malay. Posible ring mamatayang taong na-expose sa ganito katinding lebel ng hydrogen sulfide.Mas malala ang epekto nito sa mga bata.

ANG BUNKER FUEL OIL. Ayon sa mga siyentipiko, ang bunker fuel oilay maligat (viscous), corrosive at nakalalason, at ito ay hindimadaling ma-degrade. Ibig sabihin, matagal bago matanggal atmalinis ang dumi at lason na dala nito sa kapaligiran. Kaya ngahindi epektibo dito ang paggamit ng chemical dispersant.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Operation kudkod sa nalason na baybayin.

OPERATION TAPAL

TAKPAN ang dungis para hindi makita ng mga inspektor at bisita. Itoumano ang mando ng mga empleyado ng Petron Corp. sa mga residenteng Guimaras na tumulong sa paglilinis ng oil sludge.

Ayon sa isang residente ng Barangay Tando, Nueva Valencia,Guimaras, ipinag-utos sa kanila na takpan ng buhangin ang mga batongbalot ng langis. Ang mando ay galing sa mga empleyado ng Petron nanamamahala sa paglilinis at humahawak sa pa-sweldo ng mga tauhan.

Hindi rin maintindihan ng isa pang residente ng Tando kung bakit“pininturahan” ng semento ang mga bato at korales na nagsisilbingbreakwater malapit sa paaralan nila. Ang breakwater ay balot din nglangis.

Itinanggi naman ni Carlos Tan, tagapagsalita ng Petron, na bulagsaksila sa paglilinis ng oil sludge. “It makes no sense for us to do thatbecause if anyone would say that there’s still bunker fuel in a particulararea, we would be forced to return and clean it again,” sabi niya.

Mukhang minamadali kasi ng Petron ang paglilinis ng oil spill.Noong Oktubre 15, sinabi nito na kumpleto na ang paglilinis sa 15 lugarsa Sibunag at Nueva Valencia, dalawa sa pinakamalalang apektadongmunisipyo. Nagdeklara din ang National Disaster Coordinating Council(NDCC) na kumpleto na ang paglilinis sa Guimaras, at nasa yugto nasila ng rehabilitasyon.

Bagay namang pinabulaanan ng mga residente at lokal na opisyalesng Guimaras. “Kailangan pa ng ibayong paglilinis,” sabi ni DiosdadoGonzaga, mayor ng Nueva Valencia. Diumano, ang paglilinis na isigawapala ng Petron ay nakasentro lang sa mga lugar na may naninirahan.


DANYOS-PERHUWISYOSSaan kukunin ang perang gugugulin sa pag-ayuda sa mga apektadongpamilya at pag-rehabilitate ng karagatan?

Mayroong pondong internasyunal na maaring pagkuhanan ng perangpambayad sa mga apektado ng oil spill, ang International Oil PollutionCompensation Fund (IOPCF). Ito ay isang pandaigdigang sistema nanagbibigay ng pondong gagamitin sa anumang gastusin kaugnay sa mgaoil spills. Ang pondong IOPC ay itinatag noong 1992.

Sa ilalim ng mga regulasyon, ang may-ari ng isang tanker at ang taga-seguro (insurance company) nito ay kailangang magbayad para sapinsalang dala ng spill. Kung ang kakayahan ng may-ari at ng taga-seguro ay hindi sapat para sa lahat ng gastusin at bayaran, pwedengmagbigay ng karagdagang pondo ang IOPCF.

Ang pera ng IOPCF ay galing sa mga taripang kinokolekta nito mulasa mga kargamentong langis. Ang Petron Corp., halimbawa, ay nakapag-ambag na ng P120 milyon sa pondo mula noong 1999.

Ayon kay Nicasio Alcantara, chairman ng Petron, aabot sa US $301milyon ang pwedeng ibigay ng IOPCF sa mga mangingisda, may-ari ngmga resort at iba pang taong nawalan ng kabuhayan dahil sa oil spill.

Maaring bayaran ng IOPCF ang mga sumusunod:1. danyos sa mga ari-arian,2. halaga ng aktwal na paglilinis ng dagat at baybayin,3. pagkawala ng kita ng mga mangingisda at mga taong

nakadepende sa pangisdaan (aquaculture),4. pagkawala ng kita ng mga negosyong turismo, at5. pagpapanumbalik sa nasirang kalikasan/kapaligiran.Inaasahang maglalagay ang IOPCF ng isang opisina sa Guimaras.Sinasabi sa manwal ng IOPCF na para makatanggap ng bayad sa

danyos, kailangang mapatunayan na ang perwisyong natamo ay galingtalaga sa oil pollution. Kailangan din na ‘quantifiable’ ang sinasabingkawalan sa pangkabuhayan.

Dito mahihirapan ang libo-libong mangingisdang apektado ng oilspill. Mahihirapan silang magpakita ng papeles na magpapatunay sapagkawala ng kita. Hindi katulad ng mga may-ari ng resort na naka-dokumento ang mga transaksyon at may pinanghahawakang resibo,walang maipapakitang matibay na ebidensya ang maliliit na mangingisda.Sa katunayan, nauna nang nag-file ng danyos ang mga may-ari ng resort,at direkta nila itong ipinasa sa IOPCF.

Batay sa manwal ng IOPCF, ang maksimum na maaring bayaran nito,kada insidente ng oil spill, ay:

1. 203 milyon Special Drawing Rights (SDR) ng InternationalMonetary Fund, na katumbas ng $290 milyon (ito ang nakasaadsa 1992 Fund), at

2. 750 milyon SDR, katumbas ng $1,100, para sa mga insidentengsaklaw ng Supplementary Fund.

Pero dahil hindi pa nararatipika ng Pilipinas ang Supplementary FundProtocol, hanggang sa $290 milyon lang ang pwedeng ipondo ng IOCPF.

kriminal ang lokal napamahalaan ng Guimaras samga opisyales ng Petron Corp.at ng Sunshine Maritime.Kabilang sa mga nakaharap ngkaso ay sina Khalid al-Faddagh,presidente ng Petron; ClementeCancio, presidente ng SunshineMaritime; Nicasio Alcantara,chairman at CEO ng Petron; atFelimon Antiporda at CarlosTan, mga opisyales ng Petron.

Sila’y inakusahang lumabagsa Republic Act 9275 (Clean WaterAct of 2004), Republic Act 8749(Clean Air Act of 1999) at RepublicAct 9003 (Ecological Solid WasteManagement Act of 2000).

Ang kaso ay pangunahingnakabatay sa perwisyongnatamo ng Guimaras at ng mgaGuimarasnon, lalo na angpagkasira ng dati’y mayamangmarine life sa paligid ngprobinsya at ang pagkawasakng ikinabubuhay ng mga tao.Ayon sa gobernador ngGuimaras, 26,000 Guimarasnonna umaasa sa pangingisda angapektado ng oil spill.

Kasama din sa demanda angginawa ng Petron sa SanAntonio, Nueva Valencia. Ditoitinambak ng Petron angcontaminated debris nang walangpahintulot mula sa lokal napamahalaan at Department of

Environment and NaturalResources (DENR). Nahintolamang ang pagtambak nangmagreklamo na ang mgaresidente at opisyal ng lugardahil sa masangsang na amoyat sa peligrong dala ngnakatambak na dumi.

‘Irreversible damage’Hanggang sa ngayon, hindi

pa rin talaga matatantya angkabuuang pinsala na dala ng oilspill, lalo na ang pinsalang dulotnito sa maselang ecosystem ngkaragatan. Ang mga ulat sangayon ay pawang resultalamang ng mga mabilisangpagsisiyasat o rapid assessments naisinagawa ng mga siyentipiko.

Ayon sa grupongGreenpeace, ang oil spill aytiyak na magdudulot ngpangmatagalang danyos sakapaligiran at kabuhayan ngmga tao. Posible pa nga na angperwisyo ay permanente athindi na mapapanumbalik pa sadati ang ecosystem na nasira.Mananatili nang ilang dekadaang epekto ng oil spill sakaragatan, sabi ni VonHernandez ng Greenpeace.

Malaking tulong naman anggarantiya ng International OilPollution Compensation Fund(IOPCF) na sasaluhin nito anggastos sa pagkuha ng langis nanasa ilalim pa ng karagatan.Ikinatatakot kasi na bakamabutas ang mga pinaglalagyannito dahil sa matinding pressuresa ilalim ng dagat, atmadagdagan pa ang oil spill.

KonklusyonPero hindi lang ang

paglilinis ng slick at pag-kukudkod sa sludge angproblema sa Guimaras, Iloilo atNegros Occidental.

Mas mahalaga ang agarangpagtugon sa mga panga-ngailangan ng libu-libong taongnawalan ng pang-araw-araw nakabuhayan. Unang dapattugunan ang kanilang karapatansa pagkain at malinis na tubig.At doon naman sa mgapamilyang nakatira sa mga lugarna pinakamalala ang polusyon,kailangan ding matugunan angkanilang karapatan sa kalusuganat pangangailangan sa tirahan.

SUPPLEMENTARY BUDGETAng Kongreso naman ay nagtalaga ng P1.35 bilyon sa 2006

supplemental budget para sa paglilinis at rehabilitasyon ng mga lugarna apektado ng oil spill:

P364.6M na pangkabuhayan at serbisyong suporta sa mgaagrarian reform beneficiaries sa nasalantang lugar(Department of Agrarian Reform);P250M para sa cash-for-work (Department of Social Welfare andDevelopment);P250M para sa recovery plans ng local government units;P118M para sa cleanup operation ng Philippine Coast Guard(Department of Transportation and Communications);P100M gagamitin sa pagpapanumbalik ng coastal naturalresources (Department of Environment and Natural Resources);P100M na pangtustos sa mga alternatibong proyektongpangkabuhayan (Department of Agriculture);P50M para sa Taklong Island Marine Station (University of thePhilippines);P30M para sa waste disposal management (DENR);P22M gagamitin sa pagmamanman ng kalusugan (Departmentof Health); at,P65.4M ibibigay sa iba pang ahensya.


Importante ang pangan-galaga sa kalusugan ng mgataong apektado, lalo yaongdirektang nalantad sa oil slick,nakalanghap ng singaw mula saslick, nakainom ng kontami-nadong tubig, o nakakain ngnalasong isda.

Ang nawasak na kabuhayanay nangangailangan ngpangmatagalang solusyon,hindi lamang hanggang sasimpleng pagbabayad sa kanilasa mga ginagawang paglilinis(tulad ng ginagawa ng Petron).At hindi rin sapat na mabayaranlang ang mga apektadongresidente ng danyos okompensasyon na makukuhamula sa IOPCF.

Habang ginagawa ang mgaito, puspusan din ang pagre-rehabilitate sa karagatangnalason. Ayon sa mgadalubhasa, matagal na prosesoito, at nangangailangan nglimpak-limpak na pera. Hindiman tuluyang maibalik angdating kalinisan at kasaganaanng dagat, ang importante,patuloy na makikinabang angmga tao sa produktong dagat.

At habang hindi panababaling ang atensyon nglahat, dapat na ring pagtuunanng pansin ng pamahalaan kungpaano maiiwasan sa mgasusunod na araw ang ganitongsakuna.

JMVillero

HR DiGEST

Mayon evacueesStressful Waiting:

THE SUPREME Court, onJuly 21 this year,reaffirmed its April

decision upholding theconstitutionality of anexecutive order establishingan integrated ID system forgovernment agencies andg o v e r n m e n t - c o n t r o l l e dcorporations, by rejectingwith finality the motion forreconsideration filed bymilitant groups.

The Court previouslyvoted 12-2 hailing ExecutiveOrder 420 as constitutionaland saying that the Presidenthas the authority to orderagencies under the executivedepartment to adopt a

uniform ID system.Citing infringement on the

right to privacy and other civilrights, critics led by theKilusang Mayo Uno and BayanMuna , f i led a motion forreconsideration requestingthe high court to reverse itsApril 19 ruling on theproposed ID system.

The petitioners also arguedthat the EO was a rehash ofAdministrative Order 308(Adoption of a NationalComputerization IdentificationReference System) issued byformer President Ramos thatwas declared unconstitutionalby the SC in 1998.

Human rights activists

belonging to the PhilippineAlliance of Human RightsAdvocates (PAHRA) alsoexpressed fears that the go-signal given to EO 420 wouldeventually pave the way for theimplementation of a nationalID system. Bernie Larin

National ID System – Constitutional, says SC

AS THE PhilippineInstitute of Volcano-logy and Seismology

(Philvolcs) raised the alert levelto 4 in the face of an “imminent”eruption of Mayon Volcano,authorities prepared to eva-cuate an estimated 74,000 (about13,870 families) in about 40villages around the volcano.

Early this August, Albay’sProvincial Disaster Coordina-ting Council declared an 8-kilo-meter radius around the volcanoas “no man’s land” and orderedthe mandatory evacuation of allresidents in the affected areas.Affected were the residents of

Camalig, Daraga, Ligao, Mali-lipot, Santo Domingo, Tabacoand parts of Legazpi City.

By August 6, around 13,000people had already been ferriedto safety by government autho-rities. They were placed in some28 evacuation centers aroundAlbay. By the following week,the number of evacuees wouldreach 43,725 (9,346 families), asthe national and local govern-ments, with the help of NGOs,rushed food, medical suppliesand relief items to the area.

Most of the evacuees weresheltered in public schools,while some were housed in pre-

fabricated shelters and tents. Asin similar emergencysituations, evacuees had tomake do with problems ofovercrowding and poorventilation. Up to 17 familieshad to share a room thatnormally accommodate 42pupils. The food rationsconsisted of rice, instantnoodles and canned goods.

A significant number of theevacuees experienced stress “dueto the discomfort of living incongested shelters.” According toprovincial health officer LuisMendoza, the villagers wentthrough fits of depression.

“The evacuees have beendependent on relief goods sincetheir main sources of livelihoodin the farms at the foot of Mayonwere disrupted. To sleep on abed not your own causes toomuch discomfort and evensleepless nights,” he explained.

By mid-September, authori-ties allowed the evacuees toreturn to their villages, asMayon’s volcanic activity wanedand Phivolcs lowered the alertstatus to level three. JMVillero

MGA PINAGKUHANAN NG DATOS:h t t p : / / a r c h i v e . i n q 7. n e t /

index.php (iba-ibang pahina)http://earthobservatory.nasa

.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=17385

h t t p : / / e x p l o r e g u i m a r a s.blogspot.com/2006/09/guimaras-profile.html

http://ndcc.gov.ph (iba-ibangpahina)

http://unosat.web.cern.ch/unosat/

h t t p : / / w w w . g m a n e w s . t v /archives.php (iba-ibang pahina)

http://www.greenpeace.org/seasia/en/ (iba-ibang pahina)

http://www.ligtasguimaras.com.ph (iba-ibang pahina)

http://www.newsflash.org (iba-ibang pahina)

h t t p : / / w w w . p a n d a . o r g /about_wwf/what_we_do/marine/news/index.cfm?uNewsID=78300

http://www.projectsunrise.org

............................................................

hit the pits

Dangerous: Mayon Volcano’s pefect cone

SOURCE:http://www.news.inq7.net/

archive (various pages)

............................................................

............................................................

SOURCES:Cueto, Earl A. SC rules national

ID plan constitutional, http://www.manilatimes.net/national/2006/july/21/yehey/top_stories/20060721top1.html, July 21, 2006

Requejo, Rey E. High courtupholds unified ID, http://www.manilastandardtoday.com/iserver?page=politics04_july21_2006,


“Fighting terrorism is cen-tral to the human rights cause.But using illegal tactics againstalleged terrorists is bothwrong and counterproduc-tive.”

– KENNETH ROTH,executive director of

Human Rights Watch,in presenting the HRW’s WorldReport 2006. The report notedthat the Bush administration’s“policy of abuse” inherent in itscounterterrorism strategy is un-dermining the global defense ofhuman rights. This “consciouspolicy choice,” which includesabusive interrogation, tortureand mistreatment of suspectedterrorists, has “hamperedWashington’s ability to cajole orpressure other states into re-specting international law,” ac-cording to HRW. According tothe international human rightsorganization, these “illegal tac-tics were fueling terrorist recruit-ment, discouraging public assis-tance of counterterrorism effortsand creating a pool ofunprosecutable detainees,” in-stead of curbing terrorist activi-ties.

TRiViA:HRn THE RIGHT WORDS

The French Revolution whichstarted in 1789 played a signifi-cant role in the worldwidespread of ideas pertaining tofundamental Human Rights.One of its significant contribu-tions to civilization and de-mocracy in general, and humanrights in particular, is the “Dec-laration of the Rights of Manand the Citizen,” adopted inprinciple before July 14, 1789,and finalized and approved bythe French National Assemblyon August 26 of the same year.

The Declaration, whichconsists of a preamble and 17articles, enumerates such“natural and indefeasible”rights as liberty, property, se-curity, and the right to resistoppression. It likewise recog-nizes equality, especially be-fore the law and justice. One ofits most critical contribution tomodern-day democracy is theprinciple of the separation ofpowers of the State.

n IN THIS QUARTER

CRIME AND DELINQUENCY

PHILIPPINES 83,704 77,253 39,497Index Crimes 42,987 42,676 22,493

Murder 6,436 6,344 3,358Homicide 3,983 3,515 1,669Physical Injury 11,847 11,602 6,591Robbery 7,536 7,558 3,734Theft 9,801 10,739 5,593Rape 3,084 2,918 1,548

Non-Index Crimes 41,017 34,577 17,004

REPORTED CRIMES 2003 2004 2005*

CRIME RATE 1993-2005(Per 100,000 population)

F A C T S A N D F I G U R E S

*as of first quarter of 2006Source: Philippines in Figures 2006, National Statistics Office (NSO)

POLICEMAN TOPOPULATION RATIO

20021:710

20031:727

20041:707

Reported cases of violenceagainst women

9,481 8,011 7,383

Reported cases against children 8,273 7,316 7,557

Reported cases of drug/substance abuse inrehabilitation centers

5,965 8,189 5,787

Average jail population 40,903 48,907 55,800

Male 38,299 44,933 50,800Female 2,604 3,974 5,119

Roth noted that the US mis-treatment of detainees are notsimply attributable to “a fail-ure of training, discipline oroversight” and cannot be dis-missed as acts of “a few badapples,” since the abusivepolicy is deliberately “em-braced by the top leadership.”Evidence of this are: PresidentBush’s threat to veto a bill op-posing “cruel, inhuman and de-grading treatment.” Vice Presi-dent Cheney’s “attempt to ex-empt the Central IntelligenceAgency from the law,” Attor-ney General Alberto Gonzales’claim that the US “can mistreatdetainees so long as they arenon-Americans held abroad,”and CIA director Porter Gross’assertion that “water-board-ing,” a method of torture thatdates back to the Spanish Inqui-sition, was simply “a profes-sional interrogation tech-nique.”

(Source: U.S. Policy of AbuseUndermines Rights Worldwide,http://www.hrw.org/english/d o c s / 2 0 0 6 / 0 1 / 1 3 /global12428.htm)

During the 19th century, theDeclaration became the inspira-tion for similar documents inother European as well as LatinAmerican nations. Its most en-during legacy is its influence onthe 20th century human rightsmovement. Its one drawback,however, is that it failed toenunciate on the rights ofwomen and children.


F A C T S A N D F I G U R E S

LABOR AND EMPLOYMENTPHILIPPINES JULY 2006 JULY 2005

Source: July 2006 Labor Force Survey (LFS), National Statistics Office

INCOME 1997 2000 2003

INCOME AND PRICES

Source: Philippines in Figures 2006, NSO

Total 15 years old and over 55,875 54,583 (in ‘000)

Underemployment (in 000) 7,823 6,660 Underemployment Rate (%) 23.5 20.5

Labor Force (in 000) 36,165 35,237Labor Force Participation Rate (%) 64.7 64.6

Employment (in ‘000) 33,257 32,522 Employment Rate (%) 92.0 92.3

Unemployment (in 000) 2,908 2,715 Unemployment Rate (%) 8.0 7.7

Annual average family income (P) 123,168 145,121 147,888Expenditures 99,537 118,839 123,690Savings 23,631 26,282 24,198

POVERTY 1997 2000 2003Annual per capita poverty threshold (P) 9,843 11,451 12,267Magnitude of poor families (TH) 3,983 4,138 3,966Incidence of poor families (%) 28.1 27.5 24.7

PRICES 2003 2004 2005Consumer Price Index(2000=100)All items 113.8 120.6 129.8

Food, beverages, and tobacco 109.5 116.3 123.8Clothing 111.4 114.4 118.4Housing and repairs 117.0 121.4 126.9Fuel, light, and water 123.2 132.3 156.2Services 121.6 132.8 148.5Miscellaneous 111.1 113.5 117.1

Inflation rate (2000=100) 3.5 6.0 7.7Purchasing power of Peso (2000=100) .88 .83 .77

HEALTH ANDWELFARE

PROJECTED LIFE EXPECTANCY AT BIRTH

2001 2002 2003

Source: Philippines in Figures 2005, NSO

Barangay health facilities 15,107 15,343 15,605Health expenditures 116,602 117,180 135,959

2002 2003 2004Hospitals 1,738 1,723 1,723

Public 661 662 657Private 1,077 1,061 1,066

Bed capacity 85,166 85,040 82,775Public 45,395 45,305 41,933Private 39,771 39,735 40,842

Contraceptive prevalence rate (%) 2002 2003 2004Any method 48.8 48.9 49.3Modern method 35.1 33.4 35.1Traditional method 13.8 15.5 14.2

Total Fertility Rate 3.7 3.5 3.5

Registered Health professionals 2003 2004 2005Dentists 1,192 1,039 47,335Medical technologist 1,836 1,558 49,465Medical laboratory technician 81 96 3,736Midwife 1,480 1,818 145,256Nurse 7,195 10,013 381,411Nutritionist/dietitian 190 280 12,338Optometrist 70 55 9,435Pharmacist 1,654 1,631 52,171Physician 2,164 2,168 98,210Physical therapist 1,466 1,143 19,433Occupational therapist 205 157 2,280Radiologic technologist 410 253 5,845X-ray technologist 49 59 8,444

Documents

Human Rights FORUM 1philrights.org/wp-content/uploads/2010/10/HRF-July... · · 2010-10-19batas upang magkaroon ito ng iisang bersyon at tuluyan nang maging batas. Ngunit gaya ng