HOW TO A PERSON LIKE A BOOK จีราร์ด ไอ. ไนเรนเบอร์ก เฮนรี ... · 2 วิธี อ่านคนให้ทะลุถึงใจ

หนงสอด เปลยนแปลงชวตได

มอบหนงสอด เปนของขวญสำ�หรบคนทรกและหวงใย

เขยนโดย : จรารด ไอ. ไนเรนเบอรกและ เฮนร เอช. คาเลโอ

แปลโดย : วลภา ลนลาวรรณบรรณาธการโดย : สมชย เบญจมตร

ฉบบปรบปรง

มงมนท�ำหนงสอด... เพอคณ

HOW TO READ A PERSON LIKE A BOOK

2 วธ อานคนใหทะลถงใจ ใหรวาใครคดอะไร และคดอยางไรกบเรา - ฉบบปรบปรง

เขยนโดย : จรารด ไอ. ไนเรนเบอรก และ เฮนร เอช. คาเลโอแปลและเรยบเรยงโดย : วลภา ลนลาวรรณบรรณ�ธก�รโดย : สมชย เบญจมตร

หนงสอ วธ อานคนใหทะลถงใจ ใหรว�ใครคดอะไร และคดอย�งไรกบเร� - ฉบบปรบปรง

แปลจ�ก : HOW TO READ A PERSON LIKE A BOOK

Thai Language Translation copyright 2014 by Bee Media Group (Thailand) Co., Ltd. Copyright © 1990 by Gerard Nierenberg All Rights Reserved. Published by arrangement with the original publisher, “Pocket Books, a Division of Simon & Schuster, Inc.” through Tuttle-Mori Agency Co., Ltd.

69 ซ.เรวด 12 ถ.ตวานนท ต.ตลาดขวญ อ.เมองนนทบร จ.นนทบร 11000

Line id : @beemedia www.facebook.com/beemedia Email : [email protected]

ตดตอส�ำนกพมพไดท มอถอ 089-111-7500, 089-120-7700 โทรศพท 02-034-9474

กรณตองการสงซอจำานวนมาก เพอใชเปนของขวญหรอ ส.ค.ส. ในทกเทศก�ล เชน ปใหม

ง�นสมมน� ง�นอบรม พฒน�บคล�กรหนวยง�นหรอเปนของขวญเพอคนทรกและหวงใย

ขอรบสวนลดพเศษท 089-111-7500, Line id : @beemedia, www.BeeMedia.co.th

โทรศพท 02-826-8000 โทรส�ร 02-826-8356-9 http://www.se-ed.com

หนงสอเลมนจดพมพดวยความรบผดชอบและใชกระดาษถนอมสายตาอยางด ทกเลมรบประกนความพอใจสงสด หากเกดปญหาการพมพ สามารถเปลยนเลมใหมไดทนท

ISBN 978-616-444-027-2 ราคา 140 บาท

สงวนลขสทธต�มพระร�ชบญญตลขสทธ (ฉบบเพมเตม) พ.ศ. 2014 โดย บรษท บ มเดย กรป (ประเทศไทย) จำากดห�มก�รลอกเลยนไมว�สวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน รวมทงก�รจดเกบถ�ยทอด ไมว�ดวยรปแบบหรอวธก�รใด ๆ ดวยกระบวนก�รท�งอเลกทรอนกส ก�รถ�ยภ�พ ก�รบนทก หรอวธก�รอนใด โดยไมไดรบอนญ�ตเปนล�ยลกษณอกษร

1 0 9 8 7 6 5 4 3 2 1

3 3

- ส ง ด ๆ จ � ก ผ ใ ห ส ผ ร บ -

ผทมอบหนงสอเลมนใหแดทาน คอผทมความเอาใจใสและปรารถนา

แตสงทดทสด จงไดมอบหนงสอเลมน ทมแนวทางด ๆ ในการสงเกตและ

อานคนใหทะลถงใจและความคดของเขา เพอทเราจะไดรทนคน รทนความคด

และสามารถรบมอกบสถานการณตาง ๆ ไดดยงขน

นคอสงทคนพเศษผทรกและหวงใยในตวทานไดมอบหนงสอเลมนให

เพยงเพอตองการใหคนททานรกและหวงใย มชวตทดขนตลอดไป

เพราะหนงสอดเลมน เปลยนแปลงชวตคนเราใหดขนไดสมชย เบญจมตร

TOTO


วลภา ลนลาวรรณ ส�าเรจการศกษาจากคณะวทยาศาสตร สาขา

ศาสตรคอมพวเตอร มหาวทยาลยธรรมศาสตร มประสบการณการท�างาน

ดานคอมพวเตอรบรษทเอกชนชนน�ากวา 25 ป ทงในประเทศไทยและ

สหรฐอเมรกา กอนเดนทางกลบประเทศไทยอยางถาวร เธอรกงานแปล

และมผลงานแปลหลายเลม เชน Nice Girls Don’t Get the Corner

Office (อยากจะเปนหญงเกง เธอกตองกลาเปลยน ส�านกพมพ บ มเดย)

ปจจบนวลภาท�างานในต�าแหนงผบรหารทางดาน Analytics Platform

ในแผนก Technology ของบรษทเอกชนแหงหนง

หนงสอเลมนสอนคณใหอานกรยาทาทางของคนใหเปน

เพราะไมวาเพอน คนรก เจานาย ลกคา หรอใครกตาม ตางสอ “ภาษา

ทาทาง” ผานทางรางกายทถายทอดเจตนาทแทจรงของพวกเขาไดมากกวา

“ค�าพด” หนงสอเลมนเขยนโดยผเชยวชาญในเรองการเจรจาตอรอง

ซงใหค�าแนะน�าทน�าไปใชไดจรงในชวตประจ�าวน วาท�าอยางไรคณจงจะ

- เปนผชนะในการโตแยงและการตอรอง

- อานคนใหออกวาคนทคยกบคณนน พดจรงหรอโกหก

- เขาใจ และสอความหมายของความเปนมตรใหคนทกคน

- ใหรถง “ทาทางเสแสรงแกลงท�า” ทตองการก�าจดคณพนทาง

- ใหรทนคน ไมใหเสยเปรยบคน

เกยวกบผแปลและเรยบเรยง

5 5

ค�ำกลาวทวา “รหนาไมรใจ” นน สอนใหเราไมเชอ

คนงาย แตถาจะอานใหออกวาคนไหนพดจรง คนไหน

หลอกลวง หรอจะใหเปนผชนะในการเจรจาตอรองนน เรา

จะตองอานคนจาก “ค�าพด” ประกอบ “กรยาทาทาง” ของเขา นน

เปนเพราะคนเราจะสอความรสกในใจออกมาอยางเปดเผยผานกรยา

ทาทาง ถาค�าพดตรงกบอารมณและทาทางทแสดงออกไป แสดงวาเขา

อาจจะพดความจรง ดงนนตองคนหาความสอดคลองกนระหวางค�าพด

กบกรยาทาทางทแสดงออกมา ซงจะชวยในการตดสนใจทงในการตดตอ

ธรกจและชวตประจ�าวนของคณใหดขนได

หนงสอ “วธ อานคนใหทะลถงใจ - ฉบบปรบปรง How to Read

a Person Like a Book” เลมน เขยนโดย จรารด ไอ. ไนเรนเบอรก

และ เฮนร เอช. คาเลโอ สองผเชยวชาญในเรองการเจรจาตอรองและ

การอานคน ซงไดท�าการวจยโดยถายท�าวดโอเพอสงเกตกรยาทาทางคน

ทแสดงออกมาจ�านวนกวา 2,500 ชวต โดยมภาพตวอยางประกอบกวา

100 ภาพทเขาใจงาย พรอมทงวเคราะหและใหแนวทางในการแกไข

เหตการณทเกดขน ซงจะชวยท�าใหทานอานคนและรลกถงสงทคนคนนน

คดอยางแทจรง เพอชวยใหรทนพวกเขาวาคดอะไรและคดอยางไรกบทาน

เขาใจความหมายทสอออกมาอยางแทจรงของคนคนนนได

ส�านกพมพ มความภมใจทไดน�าเสนอ หนงสอด

เลมน เพอใหทานไดเรยนรวธการอานคนใหทะลถงใจ เปนประโยชน

ตอชวตการงานและท�าใหชวตสวนตวของทานดขนไดตลอดไป

เพราะหนงสอด เปลยนแปลงชวตได

หมายเหต บรรณาธการ

สมชย เบญจมตร


หนงสอ “วธอานคนใหทะลถงใจ” เปนคมอทเขยนได

อยางละเอยดถงการสอสารดวยการใชกรยาทาทาง ซงจะชวยใหคณเขาใจ

ลกซงถงความหมายของกรยาทาทางทเปนเรองธรรมดา ๆ ทคณพบเจอ

และเขาใจไดยาก อกทงไมควรมองขาม

หนงสอเลมนไดแบงออกเปนสวน ๆ เพอใหเขาใจไดงาย เชน

การอานคนจากกรยาทาทาง การอานคนจากสหนา ทาทาง วาใคร

เปนคนพดจรง ใครเปนคนหลอกลวง นนคอทาทางแตละทาทางทท�าให

เกด “กลมทาทาง” ซงเปนตวสรางลกษณะทาทางทจะเชอมโยงกบ

ความสมพนธทเกยวของกบชวตประจ�าวนของทกคน

เราหวงวาเราไดสรางเครองมอทส�าคญในการเสาะแสวงหาวธทจะ

ท�าใหคนอนเขาใจในตวมนษย และเพอสงเสรมความเขาใจในมวลหม

มนษยโลก รวมทงแกไขกระบวนการของการสอสารทสรางความสบสน

ใหดขนโดยการท�าความเขาใจและวเคราะหกรยาทาทางทเกดขนนนเอง

ทงนหนาทของเราซงเปนมนษยกคอ การเพมพนความรใสตวเอง

และท�าตวเองใหกลายเปนมนษยทสมบรณ เพอจะไดอานคนอนใหออก

เหมอนกบทอานตวเราเอง

จรารด ไอ. ไนเรนเบอรก

และ เฮนร เอช. คาเลโอ

ค�าน�า

7 7

สารบญ

หมายเหตบรรณาธการ 5

ค�าน�าจากผเขยน 6

1. เรยนรวธการอานคนจากกรยาทาทางการแสดงออก เพอใหรในใจเขาวาคดอยางไร 9- เราสามารถเรยนรชวตไดจากเหตการณตาง ๆ ทเกดขนจรงในชวตประจ�าวน

- อานคนจาก “กรยาทาทางตาง ๆ โดยรวม” จะท�าใหเขาใจความคดและ

สงทอยในใจของเขาเหลานนมากขน

- ประโยชนทจะไดจากการอานคน และเขาใจความหมายทแทจรงจากกรยา

ทาทางของเขา

2. วธอานคนใหทะลถงใจจาก สหนา ทาเดน และการจบมอ 23- อานคนใหทะลถงใจ จากการแสดงออกทางสหนา

- อานคนใหทะลถงใจ จากทาทางการเดน

- อานคนใหทะลถงใจ จากการจบมอทกทาย

3. วธอานคนเพอใหรวาเขาก�าลงแสดงการเปดเผย หรอปกปองตนเอง ก�าลงประเมนสถานการณ หรอคดระแวงสงสย 37- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงแสดงความเปดเผยจรงใจ

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงปกปองตนเอง

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงคดอะไรอย

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ระแวงสงสย ซอนเรนอะไรในใจ

ฉบบปรบปรง


4. วธอานคนเพอใหร ว าเขาก�าลงเตรยมพรอมเสมอ มความมนใจ

ใหความรวมมอ หรอก�าลงผดหวง 61- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน เปนคนเอาจรงเอาจง

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน แสดงทาทการสรางความเชอมนตนเอง

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน มแนวโนมทจะใหความรวมมอ

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงผดหวง

5. วธอานคนเพอใหรวาเขาก�าลงแสดงความเชอมน กระวนกระวายใจ หรอก�าลงควบคมตวเอง 77- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงแสดงความเชอมนในตนเอง

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน มความกระวนกระวายใจ

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงควบคมตนเอง

6. วธอานคนเพอใหร วาเขาก�าลงเบอหนาย ใหการยอมรบในตวเรา เกยวพาราส หรอคาดหวงอะไรบางอยาง 97- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงอยในอาการเบอหนาย

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ยอมรบในตวเรา

- ทาทางทแสดงใหเหนถงการเกยวพาราส

- ทาทางทแสดงใหเหนวาคนคนนน ก�าลงคาดหวงอะไรสกอยาง

7. วธอานคนในแตละกลมความสมพนธ 108- อานคนจากความสมพนธระหวาง พอ แม ลก

- อานคนจากความสมพนธระหวาง ครกหรอแฟน

- อานคนจากความสมพนธระหวาง คนแปลกหนา

- อานคนจากความสมพนธระหวาง เจานายกบลกนอง

- อานคนจากความสมพนธระหวาง ลกคาและผใหค�าปรกษา

- อานคนจากความสมพนธระหวาง ผซอและผขาย

8. วธอานคนใหทะลถงใจจากสถานการณตาง ๆ ในชวตประจ�าวน 126- อานคนจากสถานการณทอยในศาล

- อานคนจากกลมคนในสงคม

บรเวณทาอากาศยานหรอสนามบนเปนสถานททด

แหงหนงส�าหรบการสงเกตอารมณทหลากหลายของผคน

ในขณะทผโดยสารเดนทางเขาออกในสนามบน คณอาจ

เหนผคนทหวาดกลวกบการเดนทางแสดงทาทางตาง ๆ กน อยางเชน

หญงสาวคนหนง หยกองมอของเธอเอง เพอปลอบใจตวเองวา “ทกอยาง

จะตองเรยบรอย” หรอชายอกคนทก�าลงนงรอเวลาขนเครองบนดวยทานง

ตวตรง ขอเทาไขวขดกน มอ 2 ขางประสานกนไว แลวใชนวโปง

ดนกนไปมา ทาทางเชนนกแสดงใหเหนไดวาเขาก�าลงกระวนกระวายใจ

“ลกพอ ความรนนเกดจากการอานหนงสอ

แตสงทส�าคญกวาความรกคอความเขาใจและรลก

ถงสงทคนคดในใจ ซงไมอาจจะรไดเพยงแคค�าพด

แตจะไดจากการอานกรยาทาทางของเขาเทานน”

- ลอรด เชสเตอรฟลด จาก “Letters to His Son”

1เรยนรวธอานคน

จากกรยาทาทางการแสดงออกเพอใหรในใจเขา วาคดอยางไร


หางออกไปจากลานผโดยสารขาออก คณอาจเหนชาย 3 คน

ยนคยโทรศพทอยในตโทรศพท ชายใน รปท 1 ก�าลงคยโทรศพทอยาง

ตงอกตงใจ เสอโคทของเขากลดกระดมทกเมด เขาแสดงใหเราเหนวา

ก�าลงคยอย กบคนส�าคญ ตวเขาอาจจะเปนพนกงานขายทก�าลงคย

โทรศพทอยกบลกคาดวยกรยาทาทางราวกบวายนอยตอหนาลกคาคนนน

สวนชายคนตอมา (รปท 2) ยนงอตวเลกนอยดวยทาทางสบาย ๆ

ทงน�าหนกลงทเทาทง 2 ขางสลบไปมา กมหนาลงจนคางจรดหนาอก

สายตามองพน และท�าทาพยกหนาเหมอนกบพดวา “ออ...อม” ถาเรา

อานทาทางเขาตอไปจะเหนไดวาทาทางเหนอย ๆ คนทเขาคยดวยอาจจะ

เปนภรรยา และภรรยากคงจะรวาเขาก�าลงเบอกบการพดคย

จากตวอยาง 2 ตวอยางทผานมา คณพอจะนกภาพชายคนท 3

ทก�าลงคยอยกบแฟนไดหรอไมวาเขาจะมทาทางอยางไร เขางมไหลลงอาจ

จะเพอซอนใบหนาหรอไมกยนหนหลงใหผคนเสยเลย ศรษะเอยงไป

ขางใดขางหนง และถอหโทรศพทอยางทะนถนอม (รปท 3)

11 111. เรยนรวธอานคนจากกรยาทาทางการแสดงออก เพอใหรในใจเขาวาคดอยางไร

เมอเดนตอไปยงจดรบกระเปา คณอาจจะเหนผคนทมากนเปน

ครอบครว ซงเหนไดชดจากลกษณะการเดนของพวกเขาทเดนไปดวยกน

เปนกลม ผทมารอรบกระเปาตางหวงทจะไดพบครอบครวหรอเพอนของ

ตน จงมกแสดงออกอยางคนทมความสขทสดและรบกลกจอเดนออกมา

สวนผมารอรบกเขยงเทาชะเงอมองหาคนทตนมารบ

จากตวอยางทสนามบน ท�าใหเราเขาใจทาทางทตางกนของผคน

และคาดเดาในเรองทาทการแสดงออก ความสมพนธระหวางบคคล และ

สถานการณนน ๆ วาเปนอยางไรได เราพอเดาแมกระทงคนทพวกเขาคย

โทรศพทดวยวาเปนใคร เราไดรกรยาทาทางและปฏกรยาของคนทเกด

ขนในโลกแหงความเปนจรงนจากการสงเกต ไมใชจากในหองทดลอง

ดงนนจงพดไดวา “กรยาทาทางตาง ๆ ทคนเราแสดงออกมา”

นนท�าให “ถอยค�าทพดออกมา” มความหมายสมบรณชดเจนยงขน

หรอแมแตใชแทนกนกได ตอไปนเราจะมาเรมอานกรยาทาทางของคน

ใหทะลถงใจวาเขาคดอยางไร ใหเหมอนกบการอานหนงสอเลยทเดยว

เราสามารถเรยนรชวตไดจากเหตการณตาง ๆ ทเกดขนจรงในชวตประจ�าวน

บางครงสงทคดวาดในหองทดลองอาจใชไมไดผลในชวตจรง เชน

ผผลตรถยนตคดคนและทดสอบอปกรณตาง ๆ เพอใชกบรถยนตของตน

ซงจะไดผลหรอไมนนไมมทางรจนกวาจะน�ามาใชในชวตประจ�าวน และ

จะเปนการบงบอกวาอปกรณทคดประดษฐนนส�าเรจหรอลมเหลว ตวอยาง

เชน หลายปกอน บรษท ฟอรด มอเตอร ตดสนใจจะปรบปรงระบบ

ความปลอดภยโดยตดตงอปกรณชนดหนงเพมเขาไปเรยกวา “ระบบลอก

ประตอตโนมต” ระบบนจะท�าใหประตรถลอกโดยอตโนมตทนททรถวง

ดวยความเรวถง 9 ไมลตอชวโมง แตเมอรถยนตทตดตงระบบนออกส

ตลาด กลบไมไดสรางความพงพอใจใหแกลกคาเลย!


เหตผลกคอ เมอเจาของน�ารถเขาเครองลางรถอตโนมต ในขณะ

ทเครองท�าความสะอาดลอ มนจะหมนลออยางอสระจนกระทงมความเรว

ตอเนองถง 9 ไมลตอชวโมง แลวประตรถกจะถกลอกโดยอตโนมต

สรางความเวยนหวใหกบเจาของรถเพราะตองตามชางท�ากญแจมาเปด

ประตรถให ดงนน บรษทฟอรด จงตองกลบไปใชระบบมอลอกตามเดม

เชนเดยวกบสถานการณของชวตจรง เราจงไมสามารถเขาใจ

ความหมายของกรยาทาทางไดดวยการทดลองในหองทดลอง เพราะการ

ท�าเชนนนเปนความพยายามศกษากรยาทาทางเปนอยาง ๆ ไป ไมใช

“กลมของกรยาทาทาง” ทแสดงออกมาอยางมความหมาย ซงการอาน

กรยาทาทางของคนเปนสวนหนงในชวตจรงของมนษย และเปนวธทมนษย

ใชตดตอสอสารใหเขาใจกนโดยสญชาตญาณมาตงแตดกด�าบรรพ

ในการศกษาเรองการสอสารโดยใชกรยาทาทางตาง ๆ ทคนเรา

แสดงออกมานนเกดขนมาจากความสนใจในเรองการพฒนาและการสอน

ศลปะการเจรจาตอรองของเรา เมอเราทงคไดรวมกนจดการสมมนาและ

การประชมเชงปฏบตการเรองการเจรจาตอรองกบบรรดาผบรหารระดบสง

หลาย ๆ ครง เราตางกเหนวา “การแสดงออกโดยใชกรยาทาทางนน

เขามามบทบาทอยางเลยงไมไดตอการเจรจาตอรองทกครง” และยงพบ

อกวา การโตตอบดวยค�าพดเพยงอยางเดยวจะไมเกดผลทสมบรณเลย

ถาไมน�าเอากระบวนการทซบซอนซงเกยวของกบ “ตวคน” “ค�าพด”

และ “การเคลอนไหวของรางกาย” ประกอบเขาดวยกน

องคประกอบอยางหนงทเปนขอจ�ากดการศกษากรยาทาทางของคน

กคอ การไมสามารถจ�าลองสถานการณใหเหมอนกบทสงเกตไดจาก

สถานการณจรง เราจงตองแกปญหานดวยการศกษาจากวดโอทไดบนทก

ภาพการแสดงกรยา ปฏกรยา หรอพฤตกรรมของบคคลทเกดขนจรง ๆ

ไว


เรย เบรดวสเทล นกวจยอาวโส สถาบนวจยอสเทรน เพนซลเวเนย

บนทกภาพการเผชญหนากนของคนในลกษณะตาง ๆ และศกษากรยา

ทาทางของพวกเขา ซงการท�าเชนนจดเปนหลกการทางวทยาศาสตรแขนง

หนง ทเรมตนดวยการวเคราะหทาทางตาง ๆ ของคนโดยพจารณาจาก

สวนประกอบของทาทางนน ๆ เพยงทาทางเดยว แตหนงสอเลมนจะ

พจารณาองคประกอบของทาทางหลาย ๆ กรยาทาทางทสมพนธกนและ

รวมกนเขากลายเปน “กลมลกษณะทาทาง”

“กลมลกษณะทาทาง” มความหมายคอมนเปนกลมของการสอสาร

โดยแสดงกรยาทาทางออกมาซงสมพนธกบลกษณะอาการทแตกตางกน

กรยาทาทางตาง ๆ ทรวมกนเปนกลมนนอาจจะเกดพรอมกน เชนคนท

แสดงทาทางกอดอก ขดขอเทา และก�าหมดไปพรอม ๆ กน หรออาจ

เกดขนทละอยางกได

ในการบนทกวดโอนน เราใชเครองมอทดในการจบภาพและบนทก

กลมลกษณะทาทางเหลาน รวมทงบทบาทของผเขารวมสมมนาเอาไว เพอ

เปนวตถดบใหเราวเคราะหกรยาทาทางในสถานการณของการเจรจาตอรอง

วธการทเราท�ากคอเราไดจดสมมนาขนหลายรอยครงโดยมผเขารวม

เปนพน ๆ คน และไดบนทกภาพเหตการณการเจรจาตอรองประมาณ

2,500 เหตการณ ผทเขารวมสมมนานนไมไดเพยงแคใหขอมลเกยวกบ

กรยาทาทางตาง ๆ เทานน แตยงท�าตวเปนนกวจยใหเราอกดวย เราฉาย

วดโอกรยาทาทางใหพวกเขาดทละทาทางและกลมของทาทาง จากนนถาม

พวกเขาวาจ�ากรยาทาทางเหลานนไดบางหรอไม รวมทงการถามถงการ

สอสารโดยใชกรยาทาทางเหลานนวาไดแสดงถงความรสกหรอถอยค�า

ในตอนนนอยางไร ซงตอนแรกเพยงตองการใหพวกเขาแยกใหออก

วา การเคลอนไหวของรางกายหรอการแสดงกรยาทาทางอยางไหน

ทมความหมายและอยางไหนทไมมความหมาย จากนนกใหพวกเขา

ตความหมาย


สงทไดจากการพดคยกนหลายตอหลายครงท�าใหเรารวา เมอ

ผเขารวมสมมนาเขาใจ “ความหมาย” ของทาทางทแนนอนแลว พวกเขา

จะใหความหมายไดมากหรอนอยนนขนอยกบความรสกรวมทอยใน

จตใตส�านก นนกคอการจนตนาการวาตนเองเขาไปอยในเหตการณ

นน ๆ แตเมอใดทเขาอานกรยาทาทางโดยใชจตใตส�านกเพยงอยางเดยว

เขากอาจจะคาดเดาโดยไมรตวกได ซงกอาจท�าใหคาดเดาไปแบบผด ๆ

ซกมนด ฟรอยด กลาวไววา “คนทขาดสตอาจจะตอบโตโดย

ไมยงคดได” การมปฏกรยาออกมาอยางไมรตวนนกจะกลายเปนการ

โตตอบโดยใช “ความจรงทไมไดตรวจสอบ” เพราะถาคนเราคดถงกรยา

ทาทางทไมเปนมตรโดยไมรตว เขากจะมปฏกรยาทกาวราวออกมาโดย

ปราศจากสต ซงจะท�าใหความสมพนธเปนไปในทางทเลวราย ดงนนกอน

ทจะมกรยาตอบโตกลบ เราจงควรจะยงคดเสยกอน ถาเราหยดและอาน

กรยาทาทางตาง ๆ อยางมสตและเปดโอกาสใหตวเองทดสอบและทบทวน

ทาทางนน ๆ มนจะเปนการชวยพฒนาตวเองใหดขนไปอกระดบหนง

เราอาจจะอานทาทางของตวเราเองกอน และพบวาเราใจรอนตอการ

ตความหมายปฏกรยาคนอนเรวเกนไป หรอกรยาทาทางทเราไมชอบนน

อาจจะเปนเพยงนสยแปลก ๆ ของคนคนนนกได ตวอยางเชน ผพพากษา

คนหนง หนาบง และกะพรบตามองทนายความทอยตรงหนา ทาทาง

เชนนท�าใหผทพบเหนเกดความรสกประหมาและกระวนกระวายใจ ซง

ทจรงแลวผพพากษาคนนมอาการปวยเลยมกจะแสดงทาทางเชนน

หรอแมกระทงการสอสารทาทางเดยวกนแตตางวฒนธรรมกน

ความหมายและการมปฏกรยาโตตอบกตางกนดวย หรอคนทแสดง

ทาทางทาทางหนงออกมาบอย ๆ นนกอาจจะไมใชการแสดงออกทางกรยา

ทาทาง แตเปนเพยงนสยของคนคนนนเทานน ดงนนเราตองพจารณา

ทาทางตาง ๆ อยางใชความคด จงจะท�าใหเขาใจความหมายนนไดอยาง

ถกตอง


เมออานคนจาก “กรยาทาทางตาง ๆ โดยรวม” จะท�าใหเขาใจความคดและสงทอยในใจของเขามากขน

การทจะเขาใจความหมายของกรยาทาทางของคนทสอออกมาให

ลกซงและถกตองนนท�าไดยากถาแตละทาทางแสดงออกไปกนคนละทศ

ละทาง แตอยางไรกตาม หากน�าทาทางนนมาประกอบกนแลว มนกจะ

ออกมาเปนภาพทเขาใจได

กรยาทาทางแตละทาทางกเปรยบเสมอน “ค�า” ในภาษา ถา

อยากเขาใจภาษานน กตองน�ามาผกเปน “กลมค�า” หรอ “ประโยค”

เพอใหอธบายความคดและความหมายทสอออกมาทงหมดได

ดงนนจงไมใชเรองแปลกอะไรทผเขารวมสมมนาของเราจะพยายาม

เชอมชองวางของค�าหรอประโยคใหไดอยางรวดเรว เพราะบางคนเชอ

วาการทน�าเอาการแสดงกรยาทาทางมาใชเพราะวาเราตองการสอ “ภาษา”

นนใหสมบรณขน แตนเปนแคการเปลยนการ รบร มาเปนความม สต

ไมใชท�าใหกลายเปนผเชยวชาญได เราตองไมสรปอะไรเรวเกนไปเพยง

แคเหนหรอสงเกตจากทาทางเทานน แตควรดความสอดคลองกนของ

กรยาทาทางตาง ๆ ดวย เพราะกรยาทาทางทแสดงอยตอนนอาจจะขด

กบกรยาทาทางเดมหรอทก�าลงจะตามมากได

ตวอยางทดอนหนงทแสดงถงการ ไมเขากน ของกรยาทาทางของ

คนคนนนกคอ การหวเราะแบบไมเตมเสยง (หวเราะแบบกลว ๆ) ทก ๆ

สถานการณทบนทกภาพเอาไวนน เราสามารถมองเหนความไมกลมกลน

กนระหวางเสยงทแสดงออกถงความสนกสนาน กบกลมทาทางจากการ

หวเราะทบงบอกวาไมสบายเอาเสยเลย ซงไมใชแคเพยงการแสดงของแขน

ขา แตเปนทงรางกายทเคลอนไหวทแสดงใหเหนราวกบวาคนนนอยาก

จะหนใหพนจากสภาวะทไมมความสขน ดงนนจงสรปใหเหนไดวา

การหวเราะแบบไมเตมเสยงหรอแบบกลว ๆ นน แสดงถงความไมแนใจ

ของคนคนนนหรออาจจะก�าลงตกอยในความกลวกได


เราสามารถเขาใจกรยาทาทางทแสดงออกมาและตความหมายได

จากทาทางตาง ๆ ทสอดคลองกน ซงไมใชเพยงแค 1 หรอ 2 ทาทาง

เทานน แตตองรวมกนเปน “กลมทาทาง” เพอแสดงออกถงอารมณ

หรอความรสกนน ๆ ตวอยางเชน กลมลกษณะทาทางของนกขาย

คนหนง ซงมความกระตอรอรนทจะเสนอสนคาของตน 1. เขาจะนงตรง

ขอบเกาอ 2. เทาแยกออกจากกน และ 3. ดเหมอนวาจะอยในลกษณะ

เตรยมพรอมทจะวง 4. มอวางอยบนโตะ 5. ตวเอนมาขางหนา 6. การ

แสดงออกทางสหนายงท�าใหเราเหนความหมายชดเจนขน 7. ตาเขาจะ

เบกโต 8. ยมนอย ๆ และ 9. ไมมรอยยนบนหนาผาก

การเขาใจทาทางทสอดคลองกนจะชวยใหเขาใจลกษณะทาทาง

ของคนและตความไดตรงความหมาย คนทไมไดรบการฝกฝนเรองน

มกจะดวนตความหมายโดยไมค�านงถงความสอดคลองกนของกรยา

ทาทางเลย และจากประสบการณของเรานน การไมเขาใจความหมาย

ของกรยาทาทางทแทจรงเปนเรองทอนตรายรายแรงมาก

ดร.ด.เอ. ฮมฟรย นกวจยคนหนงในองกฤษซงเปนเพอนของเรา

ถามเราถงความนาเชอถอของ กรยาทาทาง ทใชในขณะสอสารกบ การใช

ค�าพด เราบอกเขาวา ในตอนแรกของการพดคยนน บางครงเรากพบ

ชองวางระหวางการสอสารทง 2 แบบ แตหลงจากทประเมนสถานการณ

นน ๆ อยางจรงจงแลว เรากพบวาการใช “ทาทาง” มความนาเชอถอ

มากกวา “ค�าพด”

ดงนน “ทาทางทสอดคลองกน” ไมเพยงจะบอกเราวาทาทาง

เหลานนจะเขากนไดเทานน แตยงบอกถงความหมายทตรงกนของ

“ทาทาง” และ “ค�าพด” ของคนคนนนทสอออกมาอกดวย

ตวอยางของนกการเมองนน นอกจากความนยมของประชาชนแลว

การทเขาจะแพหรอชนะการเลอกตงกยงขนอยกบวาเขาสามารถแสดง


ทาทางทสอดคลองกนไดดหรอไม และยงการกลาวปราศรยทางโทรทศน

ดวยแลว ความสอดคลองกลมกลนกนของทาทางทแสดงออกมายงจะม

ความส�าคญตอการสนบสนนทจะไดรบ อยางไรกตาม ยงมนกการเมอง

ระดบสงบางคนทแสดงทาทางออกมาไมเขากบค�าพด เชน “ผมจะพดจา

กบเดกดวยความเปดเผยจรงใจ” แตเขากลบชนวใสผฟง หรอบางครง

เขาพยายามทจะใหผฟงรบรถงความเมตตาออนโยนของเขา โดยการสบ

ฝามอเหมอนการคาราเตลงไปบนแทนทเขายนพด ซงมนแสดงถงความ

ขดแยงกน

ทาทางทสอดคลองกลมกลนกนเปนการจดระเบยบการแสดงออก

ของมนษย ซงท�าใหการตความหมายเปนไปไดงาย แตปญหาของการ

เฝาสงเกตความสอดคลองของทาทางกคอ เรามกจะไมใสใจมนทงค�าพด

รวมถงกรยาทาทาง เขาท�านอง “เขาหซายทะลหขวา”

อยางเชน มชายคนหนงเดนเขามาในทท�างานคณและกลาวสวสด

เขาไมกลดกระดมเสอแลวนงลงดวยทาทางสบาย ๆ คณกรบรในทนใด

นนวาชายคนนเปนคนยอมรบ เปดเผย และวางตวแบบสบาย ๆ คณ

ปดการรบรอน ๆ ทงหมดและท�าตวผอนคลายเพราะเชอวาทกอยางจะ

ด�าเนนไปดวยด แตในนาทถดมาคนทคยกบคณอยกก�าหมดทง 2 ขาง

และชหนาคณ ใบหนาของเขาเครยดและแดงก�าเนองจากความโกรธ

สถานการณเรมแยลงอยางรวดเรว คณจะตองรบแกไขใหตวเองหลดพน

หรอจะเผชญหนาคนทแสดงความเปนปฏปกษออกมานนโดยทนท

ดงนน ถงแมวาการอานทาทางในครงแรก ๆ นนจะเปนเรองยาก

แตถาเราฝกฝนทก ๆ วนกจะท�าไดงายขนเหมอนกบทเราฝกฝน

ภาษาพด เราตองน�าทาทางทงหมดทเหนมาประกอบกนเปน “กลม

ทาทาง” แลวดวามนสอดคลองกนหรอไม ซงการท�าเชนนจะท�าใหเรา

เขาใจความหมายทแทจรงจากการสอสารของคนนน ๆ ได


ประโยชนทจะไดจากการอานคนและเขาใจความหมายทแทจรงจากกรยาทาทางของเขา

คนเราสามารถสอสารขอมลตาง ๆ ออกไปตามระดบความเขาใจ

ทตางกน ซงกระบวนการสอสารนนไมไดมแค การพด และ การเขยน

แตยงรวมถงการแสดง กรยาทาทาง ดวย

เมอคณก�าลงสอสารกบคนคนหนง คณอาจจะใชการพดหรอ

การเขยน แตบางครงคณกไมสามารถถายทอดความคดออกมาได ปญหา

ไมไดเกดจากค�าพด วธการพด หรอความคดของคณหรอก แต

การสอสารของคณนนขนอยกบระดบการรบฟงของอกฝายวาจะเขาใจ

หรอมสวนรวมในการแสดงออกดวยกรยาทาทางทคณจะสอออกไปได

มากนอยเพยงใด

ตวอยางเชน สามทหนหลงใหภรรยาและปดประตหนาบานดงปง

โดยไมพดอะไร กเปนการแสดงอาการหนงทมความหมาย การทเรา

สามารถตความหมายของกรยาทาทางไดนนยอมจะเกดประโยชนตอตวเรา

เพราะคนเราตองตดตอสอสารกนในรปแบบทหลากหลาย แตจ�าไววา

อารมณ นสย และทาทางการแสดงออกของคณยอมไมเหมอนกบ

คนอน ๆ ดงนนอยาไดเหมารวมผคนทก ๆ คนไวในกลมเดยวกน

การสงเกตและการรบรทาทางของคนเปนเรองงาย แตการตความ

นนเปนเรองยาก ตวอยางเชน เราไดบนทก สงเกต และใหนกวจย

อน ๆ ยนยนถงทาทางการปดปากขณะพด ซงตางเหนพองกนวาคนทแสดง

ทาทางเชนนออกมานนก�าลงไมมนใจในสงทตนพด แลวถาคณเกดไปเจอ

คนคนหนงพดลอดมอทปดปากอย คณคดวาเขาก�าลงโกหก ไมมนใจ

หรอสงสยสงทเขาพดออกมาใชหรอไม มนกอาจเปนไปได แตกอนทจะ

ดวนสรป ใหนกเสยกอน (ถาท�าได) วา กอนหนานเขาเคยพดในลกษณะ

ทาทางเชนนหรอเปลา และสถานการณตอนนนเปนอยางไร หรอคณอาจ


จะคดวาเขาคงเพงไปท�าฟนมาเลยท�าใหประหมา หรออาจจะมคนบอกวา

เขามกลนปาก ถาเขามประวตวาแสดงทาทางเชนนบอย ๆ ขอใหเรา

วเคราะหตอไปคอ พอเขาพดอะไรออกมา ใหคณทดสอบดวยการถามวา

“คณแนใจหรอเปลา” ค�าตอบงาย ๆ ของค�าถามนอาจจะเปน “ใช” แต

ถาไมเปนเชนนน ค�าถามของคณจะท�าใหเขาเกดความรสกปกปองตวเอง

ซงจะท�าใหคณรวาเขาไมแนใจในสงทพด หรอเขาอาจตอบวา “ผมเองก

ไมแนใจเทาไหร”

การตความหมายของกรยาทาทางทแสดงออกมานนกเหมอน

กบการตความหมายของค�าพด นนคอ เราตองคดถงหลาย ๆ อยาง

ประกอบกน ไมวาจะเปนประสบการณ หลกฐานอน ๆ และทาทางท

สอดคลองกน นกกฎหมายหลาย ๆ คนทเขารวมการสมมนากบเราบอก

ไดเลยวา ส�าหรบคนทพดลอดมอทปดปากอยนน เปนเพราะคนคนนน

รสกสงสย ไมแนใจ โกหก หรอก�าลงบดเบอนความจรงอย

ผเขารวมสมมนาเรองการสอสารดวยการแสดงกรยาทาทางคนหนง

รายงานไววา ตอนกลบจากการสมมนาในชคาโก ผมนงตดกบผหญง

คนหนง เธอบอกวาเธอเปนพยาบาล เธอเลาถงความผดพลาดในวงการ

แพทยใหผมฟง ผมคดวาเธอพดคลมเครอมากเกนไปและสรปความคด

อยางผด ๆ ความคดนเลยท�าใหผมแสดงทาทางไมยอมรบดวยการ

กอดอก เมอผมท�าทานออกไปผมกรวาตวเองเรมมอคตกบเธอ ผมจง

เปลยนทาทเสยใหม ดวยการเอามอทกอดอกลง และฟงเธอพดไปเรอย ๆ

โดยไมประเมนอะไรทงสน ดวยเหตนผมจงตงใจฟงไดมากขน การปกปอง

ตวเองของผมลดนอยลง และตระหนกดวาถงแมผมจะไมเหนดวยกบเธอ

แตผมกฟงเธอไดใจความขนและออกจะชนชมเสยดวยซ�า


การตอบสนองหรอการใหขอมลยอนกลบ (Feedback) จะท�าให

การสอสารนนสมบรณ และ กลมของทาทาง กจะเปนการตอบสนอง

ทส�าคญอยางหนง กลมของทาทางจะแสดงความเคลอนไหวทแทจรงของ

บคคลหรอกลมนน ๆ ซงเราสามารถเรยนรไดวาทเขาพดออกไปนนเปนไป

ในดานบวกหรอลบส�าหรบผฟง หรอผฟงนนมการเปดใจรบฟงหรอปกปอง

ตนเอง มการควบคมอารมณตวเองหรอเบอ ซงนกพดมกจะเรยกสงนวา

การรบรของผฟง

การตอบสนองดวยกรยาทาทางจะบอกใหคณรวา คณตองเปลยน

แนวการพด ถอนตว หรอท�าอะไรบางอยางทตางไปจากเดม เพอจะได

เขาสเปาหมายทคณตองการ เพราะถาคณไมเขาใจทาทางนน ๆ คณกจะ

ลมเหลวอยางไมเปนทาในการสอสารถงความเชอมนและความจรงใจของ

คณใหกบบคคลหรอกลมผฟงนน ๆ

ทนายคนหนงซงเคยเขารวมสมมนากบเราไดสงจดหมายมาหาเราวา

เขาไดประโยชนจากการไดเรยนรถง การสอสารดวยกรยาทาทาง เขาเลา

วา ลกความคนหนงมาหาเขาและนงอยในทากอดอกอกทงไขวขาในทา

ปองกนตว และพดเตอนเขาเรองตาง ๆ นานเปนชวโมง เมอทนายสงเกต

เหนทาทางเชนนน กเลยใหลกความคนนนระบายสงตาง ๆ ทไมใช

จดประสงคทแทจรงออกมา ซงเทากบเปนการสรางความรสกทดและ

เปนการเปดใจยอมรบเขา หลงจากนนทนายกสามารถใหค�าแนะน�าวาควร

จะจดการสถานการณทลกความรสกวายงยากไดอยางไร เขาบอกวาถา

ไมไดเขารวมการสมมนาแลวกคงไมสามารถทจะท�าใหลกความยอมรบเขา

เพราะวาเขาอาจจะอานความตองการของลกความไมออก และอาจจะให

ค�าแนะน�าทไมตรงกบความตองการออกไป

สงหนงทผ เขารวมสมมนามความเหนเหมอน ๆ กนกคอ “ผม

รสกทอ ทง ๆ ทรและอานทาทางทเขาแสดงออกมาได ผมพบวาผมเลก

สนใจอยางนอยก 15 นาท และไมรวาจะท�ายงไงตอไป” ทงนศลปะการ


เขาใจการสอสารดวยกรยาทาทาง กคอการใชความอดทนและศกษา

วเคราะหอยางจรงจง ซงยากพอ ๆ กบการพดภาษาตางประเทศให

คลองแคลว

นอกจากน ถาคณตองการเขาใจกรยาทาทางของตวเอง และ

ตองการใหคนอนรถงความหมายของกรยาทาทางของคณ เราขอแนะน�า

ใหคณใชเวลาอยางนอยวนละ 10 นาท ในการ “อาน” ทาทางของ

คนอนอยางจรงจงในสถานททมผคนอยรวมกนมาก ๆ ซงเปนแหลงทด

ส�าหรบการฝกฝนการอานคนใหทะลถงใจ

คณจะเหนผคนแสดงความรสกออกมาไดอยางชดเจน หรอรายการ

ตาง ๆ ในโทรทศนเองกเสนอการสอสารแบบผานการใชกรยาทาทางใหคณ

เหนมากมาย ใหคณลองพยายามท�าความเขาใจโดยดแตภาพ แลวพอ

ผานไป 5 นาท กเปดเสยงตรวจสอบกบการอานของคณวามนเขากบ

กรยาทาทางทแทจรงไหม ทส�าคญกคอ จงอยาลมนกถงความสอดคลอง

ของกรยาทาทางและกลมของกรยาทาทางทคณเหนนนดวย เพราะมนจะ

ท�าใหคณไดรบรวธการอานคนไดอยางถกตอง และเขาใจจตใจและความ

คดของคนคนนนไดอยางลกซง

ในบทตอไป คณจะไดเรยนรเรองการอานคนจากสหนา ทาทางการเดน

และการจบมอทกทายของเขา


“‘กรยาทาทางตาง ๆ ทคนเราแสดงออกมา’ นนท�าให ‘ถอยค�าทพดออกมา’

มความหมายสมบรณชดเจนยงขนหรอแมแตใชแทนกนกได”

หลายครงทเราไดน�าขอมลจากการสงเกตทาทาง

และการตความหมายไปใชในตอนเรมแรกของการจดสมมนา

โดยใหพวกเขาพดถงทาทางทสงเกตเหน รวมทงคดถง

ความหมายทอาจเปนไปได เชน การกอดอก แสดงถงการปกปองตนเอง

แตทาทางทตความหมายผดกนบอย ๆ กคอ ทาทเอานวมอทง 2 ขาง

แตะกนเปนรปภเขา (รปท 40 หนาท 78) สวนใหญจะตความหมายกน

ไปตาง ๆ ทไมใชการบงบอกถงความเชอมน แตพอเราไดใหขอมลเพมเตม

แลวถามใหม สวนมากกจะตอบวา ทาทางนแสดงออกถงความเชอมน

นอกจากน พวกเขายงเชอวา คนทท�าทายมแลวมมปากรงสงขนเลกนอย

เปนทาของ “แมวยมเมอขโมยกนปลาไปหมด” (ลองคดถงการตนทแมว

ขโมยกนปลา เมอเจาของถามกจะยม และท�าตาปรบ ๆ ตหนาซอ)

“สงทเปนประโยชนตอมนษยมากทสดกคอ การเขาใจคนและรจกความสมพนธ

ของบทบาทการแสดงออกของคนทงหลายนน”

- แซมมวล เทยเลอร คอเลรดจ จาก Rellgious Musings

2วธอานคนใหทะลถงใจ

จาก สหนา ทาเดน และการจบมอ


บางทการตความหมายของทาทางแตกตางกนไปตามคนทตความ

แตตองจ�าไววาแตละทาทางคอวตถดบทใสเขาไป และความหมายนนเกด

จากการอานทาทางตาง ๆ ทแสดงออกมาประกอบกน จงอยาหมกมนอย

กบทาทางเพยงทาทางเดยว และอยาดวนตดสนใจทงทยงไมรถง “กลม

ทาทาง” ซงแสดงออกมากอนหนา รวมทงทาทางอน ๆ ทตามมา

ตอไปน คณจะไดเรยนร การสอสารโดยใชกรยาทาทาง

หลายแบบทงายตอการเขาใจและพบเปนประจ�า เพอชวยใหคณเขาใจ

ความหมายของทาทางตาง ๆ ไดอยางสมบรณและเขาใจถงความสมพนธ

ของทาทางเหลานน

วธอานคนใหทะลถงใจจากการแสดงออกทางสหนา

“สายตาของผชายเปลยนไปเปลยนมาไดเหมอนกบลนของพวกเขาเพราะวาสายตาและค�าพดไมตองการค�าแปล แตกเปนทเขาใจกนทวไป”

- ราลฟ วอลโด เอเมอรสน

การแสดงออกทางสหนาเปนกรยาทอานความหมายไดงายทสด

เวลาเราสนทนากบใคร สายตาจะจบอยบนใบหนาของอกฝายมากกวา

สวนอน ซงเราอาจเคยพบ “ดวงตาเพชฌฆาต” หรอ “สายตากะลมกะเหลย”

หรอการชายตามองเหมอนจะบอกวา “เขามาเลย ฉนรออย” มาแลว

ในระหวางการเจรจาตอรองธรกจ เราจะสงเกตเหนการแสดงออก

ทางสหนาทหลากหลาย บางคนแสดงความแขงกราวออกมาราวกบ

ทประชมเปนสนามรบ ดวงตาทเขามองคณจะเบกกวาง ควขมวด

หางควตก เมมปาก พดลอดไรฟน หรออกคนทมบคลกทสมบรณแบบ

มองคณดวยสายตาแบบซอ ๆ เปลอกตาหยอน ยมนอย ๆ ไมมรอยยน

บนหนาผาก ซงบคคลประเภทนเปนคนทมความสามารถ ชอบการแขงขน

เปนคนทเชอในเรองความรวมมอ

25 252. วธอานคนใหทะลถงใจ จากสหนา ทาเดน และการจบมอ

เจน เทมพลตน นกจตวทยาผเขยนบทความเรอง “ท�าอยางไร

นกขายจงสามารถรความตองการของลกคาได” สรปไววา

“ถาลกคาหลบสายตาและเบอนหนาหน คณควรหยดพด ถา

รมฝปากเขาดผอนคลาย ยมอยางจรงใจ คางยกขน แสดงวา

เขาก�าลงพจารณาสงทคณเสนออย ถาเขามองคณครงละหลาย

วนาทและมยมบาง ๆ ทมมปาก แสดงวาเขาก�าลงชงใจขอเสนอ

ของคณ และถาศรษะเขาเลอนมาอยระดบเดยวกบศรษะคณ

ยมสบาย ๆ และกระตอรอรน... การขายของคณกส�าเรจแลว”

เครองมอแบบเดม ๆ ทเราน�ามาประกอบการสมมนากคอ การฉาย

สไลด ภาพสไลดทเราน�ามาใชภาพหนงกคอ กลมคน 2 กลม นงอย

คนละขางของโตะประชม (รปท 4) การแสดงออกทางสหนาของกลม

ขวามอบงบอกถง ความส�าราญใจ และเชอมน สวนกลมซายมอนน

แสดงความรสก ไมมความสข โกรธ และ ปกปองตนเอง

หลงจากดภาพน ผเขารวมสมมนาเหนพองกนวา การแสดงทาทาง

นนแบงออกเปน 2 ฝาย เมอเราถามกลบไปวา พวกคณรไดอยางไร

ค�าตอบสวนใหญกคอ มการแสดงออกทางสหนา ไมวาจะเปนรอยยน

บนหนาผาก ต�าแหนงคว ตาเบกโตกวาปกต จมกพอง และอน ๆ

Documents

HOW TO A PERSON LIKE A BOOK จีราร์ด ไอ. ไนเรนเบอร์ก เฮนรี ... · 2 วิธี อ่านคนให้ทะลุถึงใจ