Hormone blank

ระบบตอมไรทอระบบตอมไรทอ

1

2

ระบบตอมไรทอ (Endocrine gland)

รางกายมการทางานประสานกน เพอใหกจกรรมตาง ๆ ของ

ชวตเปนไปอยางราบรน ระบบทสาคญ ทชวยใหรางกายมการ

ประสานงานของอวยวะตาง ๆ มอย 2 ระบบ คอ

1. ระบบประสาท (nervous system) โดยระบบประสาทจะ

เกดอยาง…………………………………………………….. เพอใหรางกาย

ตอบสนองตอภยอนตรายในทนททนใด

2. ระบบตอมไรทอ (endocrine system) เปนระบบสอสาร

ภายในรางกายทาหนาทควบคมและประสานกบการทางานของระบบตาง ๆ ในรางกาย มลกษณะการทางาน……………………………………..……………………………………………………………………………………

3

ประวตการศกษาฮอรโมน

การศกษาทาใหทราบวา อณฑะไกจะผลตสารเคมชนดหนงออกมาแลวลาเลยงไปตาม

ระบบหมนเวยนเลอด ทาหนาทควบคมลกษณะของการเปนไกตวผ สารเคมดงกลาวคอ

……………………………………

4

ฮอรโมน ฮอรโมน ((HormoneHormone))

- ฮอรโมน (Hormone) คอ สารเคมทสรางจาก………………….

……………………..... แลวถกลาเลยงไปตาม………………………………..

เพอทาหนาท ควบคมการเจรญเตบโต ควบคมลกษณะทางเพศ และ

ควบคมการทางานของระบบตาง ๆ ในรางกาย

- ผลตจาก……………………………………. ซงแตกตางจากตอม

ตาง ๆ เชน ตอมน าลาย ตอมเหงอ ตอมน าตา ซงตอมเหลาน ลวน

แลวแตมทอลาเลยงสารตาง ๆ ทตอมสราง จงเรยกตอมเหลานวา ตอมมทอ (Exocrine gland)

5

- ฮอรโมนลาเลยงโดยอาศยหลอดเลอดชวยลาเลยง ตอมไรทอจงมหลอดเลอดมา

หลอเล ยงมาก ท งน เพอลาเลยงฮอรโมนทสรางข นออกสกระแสเลอดไดอยางม

ประสทธภาพ - ฮอรโมนสวนใหญเปนสารพวก…………………………………………….

6

ภาพแสดง การควบคมดลยภาพของรางกายดวยสารเคมชนดตาง ๆ

ก. สารสอประสาทสรางจากเซลลประสาท

ข. ฮอรโมนประสาทสรางจากเซลลประสาท

ค. ฮอรโมนจากตอมไรทอ

7

ฮอรโมนเปนสารเคม แบงออกไดเปน 3 กล ม คอ

1. กล มสเตอรอยด (steroid hormone) สรางมาจาก………………...

………………………………………………………………… สเตอรอยดฮอรโมน

ไมละลายในน า และไมถกเกบไวในตอมทสราง เมอสรางข นแลวจะสงไปยง………………………………………… ระดบฮอรโมนคอนขางคงท

2. กล มเอมน (amines hormone) ไดจากกรดอะมโนเชอมกนแลวตด

หมคารบอกซลออก จะไดเอมน ฮอรโมนกลมน……………… มระดบฮอรโมน

ไมแนนอน สง ๆ ต า ไดแก ………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………..

3. กล มเพปไทดหรอโปรตน (peptide hormone หรอ protein

hormone) ประกอบดวยกรดอะมโนมาตอกน ฮอรโมนน ละลายน าได และ

ระดบฮอรโมนเปลยนแปลงเรว ไดแก ………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………...

8

9

แบงออกเปน 2 กลมใหญ ๆ คอ

(1) พวกทรางกายพอจะขาดได (Non-essential endocrine gland)

ถาหากตดออกเมอรางกายเจรญเตมทแลว มผลกระทบตอ

รางกายบาง แตไมมาก แตถาหากตดออกเมอรางกายกาลงเจรญเตบโตจะมผลกระทบกระเทอนมาก ไดแก

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

ฮอรโมนจากตอมไรทอทสาคญของรางกายฮอรโมนจากตอมไรทอทสาคญของรางกาย((ตอตอ))

ฮอรโมนจากตอมไรทอทสาคญของรางกายฮอรโมนจากตอมไรทอทสาคญของรางกาย((ตอตอ))

(2) พวกท รางกายขาดไมได (Essential endocrine gland)

เนองจากตอมพวกน สรางฮอรโมนทสาคญมาก ถาหากตดตอมเหลาน ออกจะทาใหรางกายตายไดในเวลาอนส น ไดแก

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

- ………………………………………………………………

10

11

12

ฮอรโมนจากตอมใตสมองหรอตอมพทอทาร (pituitary gland)

- เปนตอมขนาดเลก มขนาด 10x13x6 มลลเมตร

- หนกประมาณ 0.5 กรม - อยสวนลางของสมองสวน…………………………………….

แบงออกเปน 3 สวน คอ

1. ตอมใตสมองสวนหนา(anterior lobe of pituitary gland)

2. ตอมใตสมองสวนกลาง (intermediate lobe of pituitary gland)

3. ตอมใตสมองสวนหลง(posterior lobe of pituitary gland)

ตอมใตสมองสวนหนามขนาดใหญกวาตอมใตสมองสวนหลงและเปนตอมไรทอทแทจรง สวน…………………………………………………….

แตมปลายแอกซอนของระบบประสาทจากไฮโพทาลามสยนเขาไปในตอม

13

ไฮโพทาลามสกบการสรางและหลงฮอรโมนของตอมใตสมองสวนหนา

ฮอรโมนของตอมใตสมองสวนหนา (anterior pituitary gland)ถก

ควบคมโดยฮอรโมนทสรางจาก……………………………………………

โดยเปนพอลเพปไทดฮอรโมน ซงเรยกชอตามผลทแสดงออกตอการสราง

ฮอรโมนของตอมใตสมองสวนหนา มท งฮอรโมนทกระตนและยบย ง เชน

1. โกรทฮอรโมนรลสซงฮอรโมน (Growth hormone releasing

hormone ; GHRH)

2. โกรทฮอรโมนอนฮบตงฮอรโมน(Growth hormone inhibiting

hormone ; GHIH)

3. ไทรอยดรลสซงฮอรโมน (Thyroid releasing hormone ; TRH )

ฮอรโมนเหลานรวมเรยกวา ……………………………………….

เพราะ สรางมาจากเซลลประสาท คอ นวโรซครทอรเซลล (Neurosecretory

cell) ภายในสมองสวน…………………………

14

ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหนา(anterior pituitary gland)

ฮอรโมนทสรางจากตอมใตสมองสวนหนา มดงน คอ

1. ……………………………………. (Growth hormone)

2. ………………………...(Gonadothophin /Gonadotrophic hormone )

3. ……………………………..(Prolactin)

4. ฮอรโมนอะดรโนคอรตโคโทรฟน (Aadrenocorticotropic hormone ;

……………………………….)

5. …………………………….(Thyroid stimulting hormone;TSH)

เรยกอกชอหนงวา โซมาโตรโทรฟน (Somatotrophin / somatotrophic

hormone ; STH)

หนาท

- ………………………………………………………………………………..

- กระต นการทางานของเซลลสรางกระดก (Osteoblast) ทาให

กระดกเจรญเตบโตตามความยาวของกระดกแขนขา

- มผลตอเมแทบอลซมของคารโบเฮเดรทและไขมน

- …………………………การสลายไกลโคเจนเปนกลโคสในเลอด

-ในเลอดเดกทกาลงเจรญเตบโตมฮอรโมนน สงกวาในรางกายทโตเตมวย

อวยวะเปาหมาย ………………………………………..15

11. . โกรทฮอรโมน โกรทฮอรโมน ((GrowthGrowth hormonehormone ; ; GHGH ))

11. . โกรทฮอรโมน โกรทฮอรโมน ((GrowthGrowth hormonehormone ; ; GHGH ) () (ตอตอ))

ความผดปกตของรางกายจากปรมาณ GH สงหรอตาเกนไป

การขาด GH หรอไดรบในปรมาณท นอยเกนไป

- ขาด GH ในเดก ทาให……………………………………. เพราะ

กระดกแขนขาถกยบย ง เรยกลกษณะน วา ………………………………...

- ขาด GH ในผ ใหญ จะไมแสดงอาการสาคญทเหนเดนชด แต

มกจะมน าตาลในเลอด………………คนปกต ทาใหเกดอาการเครยด

เมอเครยดมากๆอาจทาใหสมองไดรบอนตราย นอกจากน การขาด GH

ในวยผ ใหญทาใหเกด …………………………………………………………

ทาใหเน อเยอตางๆเหยวแหงหรอเหยวยน

16

11. . โกรทฮอรโมน โกรทฮอรโมน ((GrowthGrowth hormonehormone ; ; GHGH ) () (ตอตอ))

ความผดปกตของรางกายจากปรมาณ GH สงหรอตาเกนไป

การไดรบ GH มากเกนไป

- ในเดกทาให มแขนขายาวมาก รางกายสงใหญผดปกตเรยกวา ………………………………………….. และคนทสงผดปกตมกมอายส น

เพราะการรกษาระดบภาวะสมดลของระบบตาง ๆ มประสทธภาพตา

- ในผ ใหญมกจะเกดอาการเตบโตเฉพาะกระดกบางสวนของ

รางกายจะเพมมากข นผดปกต เชน กระดกแผขยายหนา และกวางข น มอเทาและหนา ใหญผดปกตเรยกอาการน เรยกวา ………………………

……………………………………………..

17

18

22. . GonadothophinGonadothophin / / GonadotrophicGonadotrophic hormonehormone

ประกอบดวยฮอรโมน 2 ชนด คอ

1) ฟอลลเคล สตมวเลตงฮอรโมน (follicle stimulating hormone ; ……….)

2) ลทไนซงฮอรโมน (Lutinizing hormone ;…………..)

19

22. . GonadothophinGonadothophin / / GonadotrophicGonadotrophic hormonehormone ((ตอตอ))

หนาท

ในเพศหญง

- FSH จะกระตนการเจรญเตบโตฟอลลเคลของรงไข (Ovarian follicle) และออกฤทธ รวมกบฮอรโมน LH ใหสรางและหล ง……………………………………………………………………

- LH กระตนใหไขสกและการตกไข และหลงการตกไขแลวจะชวยกระตนใหเซลลทเหลอในฟอลลเคลใหกลายเปนคอรปสลเทยม (corpus luteum) เพอสราง…………………………………………..ซงมผลตอการเปลยนแปลงของเยอบมดลกเพอรองรบการฝงตวของเอมบรโอ

20

22. . GonadothophinGonadothophin / / GonadotrophicGonadotrophic hormonehormone ((ตอตอ))

หนาท

ในเพศชาย

- FSH กระตนการเจรญเตบโตของหลอดสรางอสจ (siminiferous

tubule) ในอณฑะและกระตนการสรางอสจ (Spermatogenesis)

- LH กระตนใหกลมอนเตอรสตเชยลเซลลของอณฑะใหสรางและ

หล งฮอรโมน ………………………………………………. ซงเปน

ฮอรโมนเพศชาย ดงน นในเพศชายจงเรยกอกชอหนงวา ฮอรโมน

กระตนอนเตอรสตเชยล ( interstitial cell stimulating hormone หรอ

…………………………)

21

33. . ฮอรโมนฮอรโมนโพรแลกตนโพรแลกตน ((ProlactinProlactin) )

หนาท

ในเพศหญง

- ฮอรโมนน มมากในหญงต งครรภและปรมาณสงสดตอนคลอดบตร

- ทางานรวมกบ LH estrogen และ progesterone

- กระตน……………………………………………………………..

- รกษาคอรปสลเทยมไมใหสลายไป

- ยบย งการหล งสารทมากระตนการสรางโกนาโดโทรฟน ทสรางมา

จากเซลลไฮโปทาลามสจงทาใหผ หญงสวนใหญทย งใหนมบตรไมม

การตกไข

ในเพศชาย ยงไมทราบบทบาททแนชด นอกจากน ย งพบในสตวปกอก

ดวยซงมผลกระตนใหเกดพฤตกรรมการเล ยงดตวออน 22

44. . ฮอรโมนอะดรโนคอรตโคโทรฟน ฮอรโมนอะดรโนคอรตโคโทรฟน ((Adrenocorticotropic Adrenocorticotropic

hormone ; ACTH )hormone ; ACTH )

เปนเพปไทดฮอรโมน

กระต นการเจรญเตบโต การสรางและหลงฮอรโมนของตอมหมวกไต

สวนนอกใหเปนปกต

กระต นการหลง…………………….และ …………… จากตอมใตสมอง

………..…………………………ของรงควตถเมลานนใตผวหนงของสตว

เลอดเยน เชน กบ ใหขยายตวและมสเขมมากข นได

23

55. . ฮอรโมนไทรอยด ฮอรโมนไทรอยด ((ThyroidThyroid stimultingstimulting hormonehormone;;TSHTSH) )

กระต น………………..ใหสรางและหลง ……………………………. หรอ

T3 และ …………………………….. หรอ T4 และยงควบคมขนาดของ

ตอมไทรอยด

24

25

ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนกลางฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนกลาง

- สรางฮอรโมนชนดเดยว คอเมลาโนไซตสตมเลตงฮอรโมน หรอฮอรโมนกระตนเมลาโนไซด (melanocyte stimulating hormone; …………….)

- บางทจะเรยกวา เมลาโนโทรฟน (Melanotrophin)

- เปนเพฟไทดฮอรโมน

มหนาท

……………การสงเคราะหรงควตถสน าตาลทเรยกวา …………………..ในเซลลเมลาโนไซต (Melanocyte)ทผวหนง

ความเขมหรอคลาของสจะอยนานประมาณ 3-5 สปดาห

ฮอรโมนน ในสตวเลอดเยน เชน ปลา สตวสะเทนน าสะเทนบก และสตวเลอยคลาน จะกระตนใหเมลานนในเซลลผวหนงกระจายไปท วเซลลซงจดเปน………………………………………………………….

26

ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหลงฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหลง(posterior pituitary gland)(posterior pituitary gland)

- ตอมใตสมองสวนหลงหรอนวโรไฮโพไฟซส

- …………………………..แตฮอรโมนถกสรางมาจากนวโรซครทอรเซลล

(Neurosecretory cell) ของ…………………………โดยกลมเซลลประสาท

เหลาน จะมแอกซอนมาสนสดกบภายในตอมใตสมองสวนหลง (ฮอรโมน

ประสาท) โดยจะปลอยฮอรโมนทปลายแอกซอนในตอมใตสมองสวนหลง

กอนจากน นจงนาไปสวนตาง ๆ ของรางกายโดยทางกระแสเลอด ฮอรโมน

น ม 2 ชนด คอ

1) ……………………………………..หรอ ฮอรโมนแอนตไดยเรตก

(antidiuretic hormone ; ……….)

2) ……………………………………………27

28

11) ) วาโซเพรสวาโซเพรสซนซน ((vasopressinvasopressin) ) หรอ หรอ

ฮอรโมนแอนตไดฮอรโมนแอนตไดยเรตกยเรตก ((antidiureticantidiuretic hormonehormone) )

หนาท

- ……………………………………………โดยชวยใหน าซมผานผนง

หลอดไตไดมากข น

- จะหล งออกมา……………….เมอรางกายกระหายน า และขาดน า

ความตงเครยดสง ความดนเลอดสง

- นอกจากน ย งกระตนใหเสนเลอดบบตวอกดวย ซงเปนการควบคม

สมดลน าภายในรางกาย

29

22) ) ออกซโทออกซโทซนซน ((oxytocinoxytocin) )

หนาท

กระตนการหดตวของกลามเนอเรยบของอวยวะภายในหลายชนด

ชวยใหคลอดลกงายข น โดยการ………………………………………

ชวยใน……………………….ขณะใหนมบตร กระตนใหมการหดตว

ของกลามเนอเรยบภายในเตานมใหหลงน านมออกมามากข น

30

31

32

ฮอรโมนจากฮอรโมนจากไอสไอสเลตเลตออฟออฟแลงแลงเกอรฮานสเกอรฮานส ((isletislet ofof LangerhansLangerhans) )

เปนกลมเซลลทกระจายอยเปนหยอม ๆ ทว ๆ ไปในตบออน โดยการคนพบของ พอล แลงเกอรฮาน (Paul Langerhans) แหงมหาวทยาลยไฟรเบรกใน

เยอรมนในป พ.ศ. 2411 ซงไดศกษาเกยวกบตบออนและสงเกตเหนกลม

เซลลกลมหนงกระจายอยเปนหยอมๆมเลอดมาหลอเล ยงมาก ตอมาจง

เรยกกลมเซลลเหลาน นเพอใหเกยรตแกผ คนพบวา ไอเลตออฟแลงเกอรฮานส (islet of Langerhans) แตยงไมทราบหนาทแนชด

ตอมาในป พ.ศ.2432 โยอนน วอน เมอรง (Johann von Mering)และออ

สกา มนคอฟสก (Oscar minkovski) ไดแสดงใหเหนวาการตดตบออน

ออกจากรางกายของสนขมผลตอ………………………………………………..

…………………………………….. และตอมาอก2-3 สปดาหสนขตวน นกตาย33

ฮอรโมนจากฮอรโมนจากไอสไอสเลตเลตออฟออฟแลงแลงเกอรฮานสเกอรฮานส ((isletislet ofof LangerhansLangerhans) () (ตอตอ))

ในป พ.ศ. 2455 ไดมผ ทดลองใหเหนวา กลมเซลลดงกลาวมการผลตสารบางอยางผานมาทางกระแสเลอดและใหชอวา อนซลน (insulin)

ตอมาในป พ.ศ. 2463 ศลยแพทยชาวแคนาดา ชอ เอฟ จ แบนตง (F.G. Banting) และนสตแพทย ซ เอช เบสต (C.H. Best) แหง

มหาวทยาลยโตรอนโต ทาการทดลองโดยมดทอตบออนของสนข ผล

ปรากฏวาตบออนไมสามารถสรางเอนไซมไดอก แตระดบน าตาลใน

เลอดยงปกต และไดสกดสารจากกลมเซลลไอสเลตออฟแลงเกอรฮานอ

อกมา แลวนาสารน ไปฉดใหกบสนขทเปนโรคเบาหวานภายหลงจากตดตบออนออกแลวปรากฎวาสนขมชวตอยเปนปกตและ………………

…………………………………………………………………………………….34

35


ตอมามการศกษาและพบวาฮอรโมนทสาคญทผลลตจากไอสเลต

ออฟแลงเกอรฮานม 2 ชนดคอ …………… และ ……………..

1. ฮอรโมนอนซลน (Insulin)

แหลงทสราง สรางจาก…………………(beta cell / ß - cell) ซงอย

บรเวณสวนกลางของไอสเลตออฟแลงเกอรฮาน

- รกษาระดบน าตาลในเลอดใหปกตเมอปรมาณน าตาลในเลอด……..

และชวยเรง……………………………………………………………..

………………………………………………………………………....

- เรงการใชกลโคสของเซลลท วไปทาใหน าตาลในเลอด,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,36

37

38

โรคเบาหวาน(diabetes mellitus)

• คนไขทเปนโรคเบาหวานน จะมปรมาณฮอรโมนอนซลน…………………

ระดบน าตาลในเลอดสงกวาคนปกต

• ระดบน าตาลในเลอดสงเกนไปสามารถทาลายเบตาเซลล

• จะสลายไกลโคเจนทสะสมไวภายในเซลลออกมาใชจงทาใหระดบ

น าตาลในเลอดสงมากจงเกดโรคเบาหวาน

• เปนไดกบทกเพศทกวย

• อาจมสาเหตมาจากพนธกรรม อายมากข น ความเครยด ความอวน

การอกเสบทตบออนจากเชอไวรสหรอยาบางชนด เปนตน

39

อาการทสาคญของโรคเบาหวาน

1. ปสสาวะบอยและมาก เนองจากมน าตาลในเลอดมาก ทอหนวยไต

ไมสามารถดดกลบคนสรางกายไดหมด

2. กระหายน ามากและบอยผดปกต

3. เมอเปนแผลจะหายอยาก มอาการคนบรเวณอวยวะสบพนธและ

ผวหนง

4. น าหนกตวลด ออนเพลย เซองซม เมอยลา

5. เลอดและปสสาวะมฤทธ เปนกรดมากกวาปกต เนองจากมสารคโตน ( ketone body ) จากการสลายไขมนและถาเปนโรคเบาหวานนาน ๆ

อาจจะทาให ตาบอดและไตจะคอย ๆ หมดสภาพในการทางาน

40

โรคเบาหวานทพบในปจจบนม 2 แบบ

1) โรคเบาหวานทเกดจากตบออนไมสามารถสรางฮอรโมน

อนซลนไดเลย

2) โรคเบาหวานทเกดจากเซลลของรางกายไมสงเคราะหตวรบอนซลน (หนวยรบเฉพาะ = receptor) ทาใหอนซลนทางาน

ไมได โรคเบาหวานแบบน ตบออนของผ ปวยสามารถสราง

อนซลนไดปกตแต อนซลนไมสามารถทางานได

41

การรกษาโรคเบาหวาน

โรคเบาหวานเปนโรคทรกษาใหหายขาดไดยาก แตถาเพงเรมม

อาการหากรกษาใหถกวธ กอาจจะทาใหเซลลของไอสเลตออปแลงเกอรอานสฟนตวเปนปกตได โดย……………………………………………………

และ………………………………………………………………………………….

การฉดฮอรโมนเขาไปจะทาใหรางกายสามารถดารงสภาพปกตอยได หรอ

อาการผดปกตทเลาลงได แตสวนใหญมกจะไมหายขาด ท งน เนองจาก

เซลลในไอสเลตออฟแลงเกอรฮานสทสรางฮอรโมนมประสทธภาพในการ

สรางฮอรโมนลดลงไป จาเปนตองฉดฮอรโมนอยเสมอ


2. ฮอรโมนกลคากอน (glucagon)

สรางจาก…………………………………..(alpha cell / a-cell)

หนาทตรงขามกบอนซลน คอ เมอระดบน าตาลในเลอดตา กลคากอนจะ…………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………..

การขาดกลคากอนมกจะไมมผลตอรางกายมากนก เนองจากรางกายมฮอรโมนอกหลายตวททาหนาทแทนอยแลว

ผลจากการทางานของฮอรโมนท งสองจะทาใหระดบน าตาลในเลอดอยในภาวะปกตเสมอ

42

43

ฮอรโมนจากตอมหมวกไตฮอรโมนจากตอมหมวกไต (adrenal gland)(adrenal gland)

ต งอยเหนอไตท ง 2 ขาง แบงออกเปน 2 บรเวณคอบรเวณสวน

นอกเรยกวา adrenal cortex และสวนในเรยกวา adrenal medulla

44

11. . อะดรนลคอรอะดรนลคอรเทกซเทกซ ((Adrenal cortexAdrenal cortex))

เน อเยอช นน ผลตฮอรโมนมากวา 50 ชนด ฮอรโมนทผลตข นม

สมบตเปนสเตรอยด ซงรางกายสงเคราะหไดจากคอเลสเทอรอล

ไดแก

1. Mineralocorticoid hormone

2. Glucocortricoid hormone

3. ฮอรโมนเพศ (Adrenal sex hormone )

45

1. มเนราโลคอรตคอยดฮอรโมน (Mineralocorticoid hormone)

เปนฮอรโมนทมหนาทควบคมสมดลน าและเกลอแรในรางกาย ฮอรโมน

ทสาคญในกลมน คอ …………………………………………………..

ควบคมการ………………………………………………………………

ททอหนวยไตเขาสหลอดเลอด และ……………………………ออกจาก

ทอหนวยไตใหสมดลกบความตองการของรางกาย

ควบคมสมดลความเขมขนของฟอสเฟตในรางกาย

การขาด aldosterone จะมผลใหรางกายสญเสย………………………..

ไปพรอมกบน าปสสาวะและสงผลใหปรมาณเลอด…………………….

จนอาจทาใหผ ปวยตายเพราะความดนเลอดตาได46

11. . อะดรนลคอรอะดรนลคอรเทกซเทกซ ((Adrenal cortexAdrenal cortex) () (ตอตอ))

47

11. . อะดรนลคอรอะดรนลคอรเทกซเทกซ ((Adrenal cortexAdrenal cortex) () (ตอตอ))

2. กลโคคอรตคอยด ฮอรโมน (Glucocortricoid hormone)

ฮอรโมนกลมน มผลตอการควบคมเมแทบอลซมของคารโบไฮเดรต

ตวอยาง เชน …………………………………………..

………………………………………ใหสงข น โดยการกระตนเซลลตบ

ใหเปลยน……………………………….เปน…………………………..

และเกบสะสมในรปของไกลโคเจน จากน นจงกระตนตบให

เปลยน………………………………………………..สงเขากระแสเลอด

48

อะดอะดรนลคอรรนลคอรเทกซเทกซ ((Adrenal cortexAdrenal cortex) () (ตอตอ))

3. ฮอรโมนเพศ (Adrenal sex hormone )

ในภาวะปกตฮอรโมนทสรางจากอะดรนลคอรเทกซมเพยงเลกนอย

เมอเทยบกบฮอรโมนเพศจากอวยวะเพศ สวนใหญจะเปนฮอรโมนเพศ

ชายมฮอรโมนเพศหญงนอยมาก ฮอรโมนเพศทสราง เชน

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

49

50

ความผดปกตเนองจากฮอรโมนอะดรนลคอรเทกซ

1) ถาอะดรนลคอรเทกซ ทางานมากผดปกต

• ทาใหสรางฮอรโมนมากเกนไป• โดยเฉพาะฮอรโมนกลโคคอรตคอยด จะทาใหเกด ………………………

……………………………………….ซงมกเกดในเพศหญงมากกวาเพศชาย

คนไขจะมความผดปกตเกยวกบเมแทบอลซมของคารโบไฮเดรต ไขมน และโปรตน ……………………………………………………………………….

เนองจากมการสลายโปรตนและไขมนตามบรเวณแขนขา แตมการสะสมไขมนทบรเวณแกนกลางของลาตว เชน ใบหนา ทาให …………………….

…………………. บรเวณตนคอมหนอกยนออกมา อวนมากตรงกลางลาตว

มรอยแตกทหนาทอง ขาดประจาเดอนและความดนโลหตสง อาการ

เชนน อาจพบไดในผปวยทไดรบการรกษาดวยยาทมคอรตโคสเตรอยด

เปนสวนผสมตดตอกนเปนระยะเวลานานเพอปองกนการแพหรออกเสบ

51

ความผดปกตเนองจากฮอรโมนอะดรนลคอรเทกซ (ตอ)

2) ถาหากอะดรนลคอรเทกซนอยกวาปกต

เชน ถกทาลายจนไมสามารถสรางฮอรโมนไดหรอตอมทางาน

ไดนอยกวาปกต (Hypofunction)

- จะทาใหเกด…………………………………………………..

• คนไขจะมรงควตถข นตามผวหนงหรอผวหนงตกกระ ซบผอม

กลามเนอออนเพลย

• การขาดแอลโดสเตอโรน ทาใหรางกายไมสามารถรกษาสมดลเกลอแร

ไดซงเปนสาเหตใหผ ปวยถงแกความตายได

52

22. . อะดรนลเมดลอะดรนลเมดลลา ลา ((Adrenal medulla) Adrenal medulla)

มตนกาเนดจากเนอเยอประสาทซงเปนเนอเยอช นนอก และถก

ควบคมโดยระบบประสาทอตโนวตสรางฮอรโมน 2 ชนด คอ

1. อะดรนาลนฮอรโมน (Adrenalin hormone) หรอ

แอพเนฟรนฮอรโมน (Epinephrine hormone)

กระตนใหไกลโคเจนในตบสลายตวเปนกลโคส

กระตนหวใจใหเตนเรวข น ความดนเลอดสง

ทาใหเมแทบอลซม………………………………..ซงเปนฮอรโมนท

หล งออกมาเมอรางกายอยในสภาวะฉกเฉน ดงน นจง เรยกอกชอหนง

วา fligth or fight hormone53

22. . อะดรนลเมดลอะดรนลเมดลลา ลา ((Adrenal medulla)Adrenal medulla)((ตอตอ))

2. นอรอะดรนาลนฮอรโมน (Noradrenalin hormone) หรอ

นอรเอพเนฟรนฮอรโมน (Norepinephrin hormone)

มผลคลายอะดรนาลน คอ ทาใหความดนเลอดสงข น ทาใหหลอด

เลอดทไปเล ยงอวยวะตางๆ บบตว และนอกจากน ย งหล งออกมาจาก

เซลลประสาทตวท 2 ของประสาทซมพาเทตกดวย

54

55

56

ฮอรโมนจากตอมไทรอยด ฮอรโมนจากตอมไทรอยด (Thyroid gland)(Thyroid gland)

ตาแหนงและรปรางลกษณะ

ตอมไทรอยดมลกษณะเปนพ ม 2 พ รปรางคลายผเสอกางปก โดยตรง

กลางมเยอบาง ๆ (Isthmus) เชอมตดถงกนได อยสองขางของคอหอย

บรเวณคอทางดานหนาของหลอดลม มเลอดมาเล ยงจานวนมาก

มน าหนก 20-40 กรม

ภายในตอมไทรอยดประกอบดวย ฟอลลเคล ( follicle ) ขนาดตางๆ เปน

จานวนมาก ซงไทรอยดฟอลลเคลเปนกลมเซลลกลม ๆ ช นเดยวทเรยงตว

เปนวงกลมภายในชวงกลวงบรรจสารคอลลอยดทเรยกวา ไทโรโกลบลน

57

58

ฮอรโมนจากตอมไทรอยด ฮอรโมนจากตอมไทรอยด (Thyroid gland)(Thyroid gland)

แตละพของตอมไทรอยดสรางฮอรโมน 2 ประเภท คอ

1. ฮอรโมนทมสารประกอบไทโรนนทมไอโอดน ไดแก

……………………………( Thyroxin / Tetraiodothyronin ; T4) กบ

……………………………………………..( Triiodothyronine; T3)

2. ………………………………………………….ซงเปนสารประกอบ

พวกโพลเปปไทด

59

11. . ฮอรโมนไทรอกฮอรโมนไทรอกซนซน ((TT44)) และ และ

ไตรไอโอโดไทไตรไอโอโดไทโรนนโรนน (T(T33))

ฮอรโมนไทรอกซนเปนฮอรโมนทสรางมาจาก

………………………….. + …………………………

บรเวณทสรางฮอรโมนน คอ ไทรอยดฟอลลเคล ถกเกบไวในชองตรง

กลางของฟอลลเคลอยในรปสารคอลลอยด

ฮอรโมนน อยรวมกบโปรตน ทเรยกวา ไทโรโกลบลน(Thyroglobulin)

ซงเปนโปรตนทมไอโอดนอยในโมเลกล

การหลงฮอรโมนของตอมไทรอยดตองมเอนไซมมายอยไทโรโกลบลน กอนและทาใหอยในรปไทรอกซน(T4) และ ไตรไอโอโดไทโรนน(T3)

กอนจะเขาหลงสกระแสเลอด

60

61


ไตรไอโอโดไทไตรไอโอโดไทโรนนโรนน (T(T33) ) ((ตอตอ))

ควบคมเมแทบอลซมของรางกายโดยทาให…………อตราเมตาโบลซม

และการใชออกซเจนของเซลล

เพมการสงเคราะหโปรตนรวมท งเอนไซม

ทาหนาทรวมกบGH ในการควบคมการเจรญเตบโตของรางกาย และ

ควบคม……………………………………………………………

ควบคม………………………………………..ของสตวครงบกครงน า

ถารางกายคนขาดหรอมไทรอกซนนอยเกนไป จะทาให………………

................................................................................................................

62

63

64



โรคทมสาเหตมาจากความผดปกตของไทรอกซน ไดแก

1) คอหอยพอกธรรมดา (Simple goiter)

- ขาด………………………….

- ตอมไทรอยดจง………………………………………………………..

- ตอมไทรอยดจงมขนาดโตข นทาใหเปนคอพอกธรรมดา

- การรกษาโดยเพมอาหารทมธาตไอโอดนสง เชน อาหารทะเล

65



2) คอหอยพอกเปนพษ (Toxic goiter)

- เกดจากการทมไทรอกซน…………..

- ตอมไทรอยดจะโตข นและมอาการตาโปนหรอตาถลนจากเบาตา

- เมแทบอลซมสง

- เหนอยงาย หงดหงดฉนเฉยวงาย

- การรกษาโดยกนยาขดขวางการสรางฮอรโมนหรอผาตดบางสวนของ

ตอมออกหรอใหกนสารไอโอดนกมมนตรงส เพอใหเนอเยอบางสวน

ของตอมไทรอยดทางานได

66

67

68

69

3) มกซดมา (myxedema)

มไทรอกซน………. ตอมไทรอยดลบ มกเปนในวยผ ใหญ

สวนมากเกดกบหญงทาใหมเมแทบอลซม…… อวนฉ ตามใบหนา และ

ลาตวบวมน า ผวหนงแหง ตวเยน ผอมและขนรวง หวใจเตนชา ความจา

เสอม รกษาโดยการใหฮอรโมน

70

4) ครตนซม (cretinism)

มกเกดกบเดกทมไทรอกซนนอย จะทาให…………………………... ……………………………………………

……………………………………………

และมรปรางเปนเดกอยเสมอ

22. . ฮอรโมนฮอรโมนแคลแคลซโตซโตนนนน ((CalcitoninCalcitonin))

ลดระดบแคลเซยมในเลอดทสงเกนไปใหเขาสระดบปกต โดย

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

ระดบแคลเซยมในเลอดเปนตวควบคมการหล งฮอรโมน

มผลในการเรงขบ………………………………ทไต

71

ฮอรโมนจากตอมฮอรโมนจากตอมพาราไทรอยด พาราไทรอยด ((parathormone)parathormone)

ฮอรโมนพาราทอรโมน (Parathromone) หรอ

พาราไทรอยดฮอรโมน (Parathyroid hormone ; PTH)

รกษาสมดลของ…………………………………ในรางกายใหคงท

กระตนใหมการเพมระดบแคลเซยมและฟอสฟอรส ถาหากระดบ

แคลเซยมในเลอดตา

ทาใหมการดดซมแคลเซยมทลาไสและทอหนวยไต…………………….

มการกระตนใหม…………………………แคลเซยมออกจากกระดกมาก

ดงน นถาหากมฮอรโมนน มากเกนไปจะมผลทาใหเกดการสะสมของ

แคลเซยมทไต ทหลอดเลอด มการดงเอาแคลเซยมจากกระดกและฟน

ออกมา ทาใหเกดอาการกระดกเปราะบางและหกงาย ทาใหเปนโรค

กระดกพรน ฟนหกและผงาย72

73

ฮอรโมนจากตอมพาราไทรอยด ฮอรโมนจากตอมพาราไทรอยด ((parathormoneparathormone))((ตอตอ))

ถาตอมพาราไทรอยดบกพรองไมสามารถสรางฮอรโมนได จะมผลทาให1. สญเสยการดดกลบททอหนวยไตลดลงทาใหสญเสยแคลเซยม

ไปกบน าปสสาวะและเปนผลทาใหระดบแคลเซยมในเลอดลดตาลงมาก 2. ………………………………………………………………………..

แขนขาสน ปอดทางานไมไดและตายในทสด

อาการอาจหายไปเมอฉดดวยพาราทอรโมนและใหวตามนดเขา

รวมดวย เพราะวตามนดชวยทาใหฮอรโมนน ทางานไดดข นทาใหดดซม

แคลเซยมทลาไสและทอหนวยไตมากข น การทางานของฮอรโมนพารา

ทอรโมนจะทางานควบคกบแคลซโทนนจากตอมไทรอยด เพอใหเกด

ความสมดลของระดบแคลเซยมในรางกาย74

75

ฮอรโมนจากอวยวะสบพนธฮอรโมนจากอวยวะสบพนธ (Testis(Testis and and OvaryOvary))

ฮอรโมนทสรางเปนสารพวกสเตอรอยด (Steroid hormone) แบงเปน 2

กลม คอ

1. ฮอรโมนทสรางจากอวยวะสบพนธ ในเพศชาย

2. ฮอรโมนทสรางจากอวยวะสบพนธ ในเพศหญง

*** โดยฮอรโมนท ง 2 ถกกระตนจาก ……. และ ……. ***

76

11. . ฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศชายฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศชาย

แหลงททาหนาทสรางฮอรโมนในอณฑะ (testis) คออนเตอรสตเชยลเซลล

(Interstitial cell) อยระหวางหลอดสรางอสจ (seminiferous tubule)

เมอเรมวยหนมอนเตอรสตเชยลเซลลจะถกกระตนจากฮอรโมน …… หรอ

…………… จากตอมใตสมองสวนหนาใหสรางฮอรโมนเพศชายทเรยกวา

………………………..ประกอบดวยฮอรโมนหลายชนดทสาคญทสด คอ

…………………………………………….

เทสโทสเทอโรนมหนาทควบคมการเจรญเตบโตของอวยวะสบพนธเพศ

ชาย และควบคมลกษณะข นทสองของเพศชาย คอ เสยงแตก นมข นพาน

ลกกระเดอกแหลม มหนวดเครา มขนข นบรเวณหนาแขง รกแร และ

อวยวะสบพนธ กระดกหวไหลกวางและกลามเนอตามแขนขาเตบโต

แขงแรงมากกวาเพศหญง 77

78

79

80

81

22. . ฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศหญงฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศหญง

แหลงสรางฮอรโมนเพศหญง คอ รงไข ฮอรโมนทสราง ไดแก

1) เอสโทรเจน (Estrogen) ซงสรางจาก………………………………

กระตนการเจรญของฟอลลเคล

ควบคมลกษณะข นทสองของการเปนเพศหญงคอ เสยงเลกแหลม

สะโพกผาย กระตนใหตอมน านมเจรญข น กระตนการเจรญของอวยวะ

เพศ กระตนมดลก ทอนาไข

ควบคมการการเปลยนแปลงทรงไขและเยอบมดลก

กระตนการหล ง……… จากตอมใตสมองสวนหนาเพอใหมการตกไข

รวมกบ………………………………………………………………..

กระตนใหเกดการหนาตวของผนงมดลกดานในเพอเตรยมต งครรภ

82

22. . ฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศหญง ฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศหญง ((ตอตอ))

2) โพรเจสเทอโรน (Progesterone) สรางจากคอรพสลเทยม (Corpuslutium)ของรงไข

มหนาทกระต นใหผนงดานในมดลกหนาตวข น (รวมกบ ……………..)

ผนงมดลกมหลอดมาเล ยงมากเพอรอการฝงตวของไขทปฏสนธแลว มผลในการหาม…………………………………………………………….

กระต นการเจรญของ………………….ถาหากไขทตกไมไดรบการผสม

คอรพสลเทยมจะคอย ๆ สลายไป โพรเจสเทอโรนจงลดตาลง จงไมม

ฮอรโมนไปกระต นมดลกอก ทาใหผนงของมดลกแตกสลายและหลด

ออกมาเปนเลอดประจาเดอน

83

84

85

86

87

88

89

22. . ฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศหญง ฮอรโมนจากอวยวะสบพนธในเพศหญง ((ตอตอ))

ขณะทเอมบรโอฝงตวทผนงมดลกจะมการสรางรก(placenta)

เชอมตดตอระหวางเยอห มเอมบรโอกบเน อเยอช นในของผนง

มดลก

รกจะทาหนาทสราง…………………………………………………. …………………………………………………………………………..

มหนาทรกษาสภาพของ corpuslutium ในรงไขสรางฮอรโมน

โพรเจสเทอโรน ซง HCG ถกขบออกมาจากน าปสสาวะ จง

สามารถใชเปนตวตรวจสอบการต งครรภ

90

ฮอรโมนตอมฮอรโมนตอมไพเนยลไพเนยล ((Pineal gland)Pineal gland)

ตอมไพเนยล(pineal gland)หรอตอมเหนอสมอง (epiphysis) เปนตอม

ทอยบรเวณกงกลางทรอยตอของสมองสวนซรบรมพซายและ พขวา

ฮอรโมนทสรางจากตอมน คอ ฮอรโมนเมลาโทนน (Melatonin)

- จะไปยบย งการเจรญของรงไขและอณฑะ และไปยบย งการหลงโกนาโดโทรฟน ทาใหการเตบโตเปนหนมสาวชา

- ถาตอมผดปกตและผลตฮอรโมนเมลาโทนนมากเกนไปกจะทาให

เจรญเตบโตเปนหนมสาวชากวาปกต ถาตอมไพเนยลไมสามารถสราง

ออรโมนเมลาโทนนจะมผลทาใหเตบโตเปนหนมเรวกวาปกต

- บทบาทของฮอรโมนน ยงไมชดเจนในวยผ ใหญ

91

ฮอรโมนตอมฮอรโมนตอมไพเนยลไพเนยล ((Pineal gland) Pineal gland) ((ตอตอ))

ปจจบนนกวทยาศาสตรมความเชอวาในสตวบางชนดตอมไพเนยลถก

ควบคมโดยสารสอประสาทจากเซลลประสาทซมพาเทตก เมอเรตนาท

นยนตาไดรบแสง กจะสงกระแสประสาทไปยงเชลสประสาทชมพาเทตก

แลวประสาทชมพาเทตกสงกระแสประสาทตอไปยงตอมไพเนยล เพอ

ยบย งการหลงฮอรโมนเมลาโทนน

จะเหนไดวาการทางานของตอมไพเนยลของสตวพวกน จะม

ความสมพนธ กบแสงสวาง ดวยเหตน ในตอนกลางวนตอมไพเนยนจะ

หลงเมลาโทนนไดนอยกวาในเวลากลางคน ในฤดหนาวทมชวงกลางวน

ส น ตอมไพเนยลจะหลงฮอรโมนเมลาโทนนมาก และมผลไปยบย งการ

หลงฮอรโมนเพศใหลดลง ทาใหสตวไมผสมพนธ ในฤดน92

93

ฮอรโมนตอมฮอรโมนตอมไพเนยลไพเนยล ((Pineal gland) Pineal gland) ((ตอตอ))

ในสตวครงบกครงน าและสตวเล อยคลานบางชนด พบวา………............

…………………………………………. มผลทาใหสผวของสตวมส………..

โดยตอมไพเนยลจะทาหนาทเปนกลมเชลลรบแสงคลาย ๆ เน อเยอเรต

นาของนยนตา เมอนยนตาไดรบแสงแลวจะสงกระแสประสาทไปทเชลล

ประสาททาใหกระต นการหลงฮอรโมนเมลาโทนน มผลทาใหรงควตถเม

ลานนในเชลสผวหนงรวมกลมกน สผวของสตวจงจางลง ซงฮอรโมนน

จะทางานตรงขามกบ……………………………………………………………………………….

94

ฮอรโมนจากตอมฮอรโมนจากตอมไทมสไทมสและเน อเยออนในรางกายและเน อเยออนในรางกาย

1. ตอมไทมส (Thymus gland)

มลกษณะเปนพ 2 พ อยบรเวณทรวงอกรอบหลอดเลอดใหญของ

หวใจ (บรเวณข วหวใจ) ตอมน จะเจรญต งแตอยในครรภมารดาและเมอม

อายมากข นจะมขนาดเลกลงและฝอไปเรอย ๆ ตอมนสราง ……………

………………….. มหนาทกระตนตอมใหเนอเยอตอมไทมสสราง

………………………………………………………………………….

ซงเปนเซลลทสาคญในระบบภมคมกนของรางกาย

95

ฮอรโมนจากตอมฮอรโมนจากตอมไทมสไทมสและเน อเยออนในรางกายและเน อเยออนในรางกาย((ตอตอ))

2. ฮอรโมนจากเนอเยออนในรางกาย (tissue hormone)

แกสทรน (Gastrin) สรางจากเนอเยอช นในของ…………………..

มหนาทกระตนใหเกดการหล งกรดไฮโดรคลอรกและเอนไซม และ

การหล งเอนไซมจากตบออน และควบคมการเคลอนไหวของ

กระเพาะอาหารและลาไสเลก

ซครทน (Secretin) สรางมาจากเนอเยอช นในของ…………………

……………………………..โดยซครทนจะกระตนใหตบออนหล ง

เอนไซมและตบใหหล งน าด ขณะทอาหารจากกระเพาะอาหารผาน

เขาไปยงลาไสเลก 96

ฮอรโมนจากตอมฮอรโมนจากตอมไทมสไทมสและเน อเยออนในรางกายและเน อเยออนในรางกาย((ตอตอ))

โคเลซสโตไคนนและแพนคลโอไซมน (Cholecystokinin;CCKand

pancreozymin) สรางมาจาก………………………มหนาทกระตน

การสรางและหล งน ายอยจากตบออนและกระตนการหดตวของถง

น าด

เอนเทอโรแกสโทน (Enterogastron) สรางมาจากสวนของ

…………………………….…… ทาหนาทลดการเคลอนไหวของ

กระเพาะอาหาร ทาใหอาหารผานลาไสเลกชาลง โดยเฉพาะอาหาร

พวกไขมนและยงย บย งการขบน ายอยของกระเพาะอาหารดวย

97

98

กลไกการออกฤทธ ของฮอรโมนกลไกการออกฤทธ ของฮอรโมน

1. ออกฤทธทผวเซลล

99

100

2. ออกฤทธทยนในนวเคลยส

กลไกการทางานของฮอรโมนกลไกการทางานของฮอรโมน

101

สงเรา ตอมไรทอ ฮอรโมน อวยวะเปาหมาย

สญญาณยอนกลบ

102

ไฮโพทาลามส

ตอมใตสมองสวนหนา

ตอมไทรอยด

TSH

ตวกระตนบางอยาง เชน

ความเครยด ความเยน

TSH รลสซงฮอรโมน

ระดบไทรอกซนในเลอดต า

กระตน

การยบยง

ไทรอกซน

ระดบไทรอกซนมากกวาปกต

ยบยง

กระตน

สงเสรม

การเจรญเตบโต

เมเทบอลซม

ฟโรโมน ฟโรโมน (Pheromone)(Pheromone)

หมายถง ……………………………

…………………………………………

…………………………………………

เมอสตวปลอยฟโรโมนออกมาแลว

สตวตวอนจะไดรบสามทางคอ

1. …………………

2. …………………

3. …………………

103

104

สามารถจาแนกฟโรโมนตามพฤตกรรมไดดงน1. …………………………… (sex pheromone) พบในผเสอไหมตวเมย

ปลอยออกมาดงดดผเสอไหมตวผ 2. ………………………(alarm pheromone) เชน มดตาย จะมฟโรโมน

ออกมาจากซากมดตวน น ทาใหมการขนซากมดตวน นไปทงนอกรง3. ……………….(trail pheromone) ไดแก กรดบางชนดทมดงานปลอย

ออกมาตามทางเดน ทาใหมดตวอนสามารถเดนไปยงอาหารไดถกตอง4. …………………………..(queen substance) เชนสารทนางพญาใหผ ง

งานกน ทาใหผ งงานเปนหมน5. …………………………..(aggregation pheromone) เชน นางพญา

ปลวกปลอยออกมาทาใหปลวกงานมารวมกลมกน6. …………………………...(territory pheromone) เชน สนขปสสาวะ

รดสงตาง ๆ ทมนเดนผาน

Documents

Hormone blank