HODGKIN-OVA BOLEST (Hodgkin lymphoma)

Hodgkin-ova bolest je neoplastična proliferacija Hodgkin-ova bolest je neoplastična proliferacija Reed-Sternbergovih ćelija i njihovih varijanti -Reed-Sternbergovih ćelija i njihovih varijanti -Hodgkin-ovih ćelijaHodgkin-ovih ćelija

Jedno od najčešćih malignih oboljenja mlađih Jedno od najčešćih malignih oboljenja mlađih odraslihodraslih

M:Ž 1,4:1; rijetko M:Ž 1,4:1; rijetko 10 godina; bimodalna dobna 10 godina; bimodalna dobna distribucija (15-34; distribucija (15-34; 60)60)

Thomas Hodgkin (1832); Samuel Wilks (1865); Thomas Hodgkin (1832); Samuel Wilks (1865); Dorothi Reed (1902)Dorothi Reed (1902)

Hodgkin-ova bolest za razliku od non-Hodgkin limfoma Hodgkin-ova bolest za razliku od non-Hodgkin limfoma ima:ima:

1.1. unicentrično porijeklo sa postupnim širenjem;unicentrično porijeklo sa postupnim širenjem;2.2. češće supradijafragmalno aksijalno (centripetalno) češće supradijafragmalno aksijalno (centripetalno)

zahvaćanje limfnih čvorova, naročito medijastinuma (50%), zahvaćanje limfnih čvorova, naročito medijastinuma (50%), vrata i aksile;vrata i aksile;

3.3. dominantna pozadina malih limfocita uobičajenog izgleda dominantna pozadina malih limfocita uobičajenog izgleda sa ili bez inflamatorne reakcije;sa ili bez inflamatorne reakcije;

4.4. patognomonične ćelije: Reed-Sternberg-ove; lakunarne, patognomonične ćelije: Reed-Sternberg-ove; lakunarne, L&H ćelije;L&H ćelije;

5.5. mnogo bolji odgovor na terapiju, duži priod remisije, veći mnogo bolji odgovor na terapiju, duži priod remisije, veći stepen izlječenja.stepen izlječenja.

Makroskopski izgledMakroskopski izgled limfni čvorovi povećani, mekani do tvrdi, sa limfni čvorovi povećani, mekani do tvrdi, sa

diskretnom do izraženom nodularnošću; u diskretnom do izraženom nodularnošću; u odmaklim slučajevima moguće spajanje čvorova;odmaklim slučajevima moguće spajanje čvorova;

slezena uobičajene veličine ili umjereno povećana, slezena uobičajene veličine ili umjereno povećana, na reznoj plohi diskretni, rijetki do nebrojivi na reznoj plohi diskretni, rijetki do nebrojivi čvorići; čvorići;

zahvaćanje jetre se ogleda u vidu bijelih čvorića zahvaćanje jetre se ogleda u vidu bijelih čvorića smještenih u portalnim područjima.smještenih u portalnim područjima.

Histološki izgledHistološki izgled slika imflamatornog procesa sa proliferacijom slika imflamatornog procesa sa proliferacijom

normalnih malih limfocita, uz različito brojne normalnih malih limfocita, uz različito brojne eozinofile, plazma ćelije, “epiteloidne” histiocite, eozinofile, plazma ćelije, “epiteloidne” histiocite, neutrofilne leukocite i fibroblaste;neutrofilne leukocite i fibroblaste;

Izdjeljivanje limfnog čvora kolagenim snopovima Izdjeljivanje limfnog čvora kolagenim snopovima uz nekrozu sa ćelijskim debrijemuz nekrozu sa ćelijskim debrijem..

Tipične dijagnostične ćelije (1-2%):Tipične dijagnostične ćelije (1-2%): Reed-Sternberg-ove ćelije- u svim tipovima HB; Reed-Sternberg-ove ćelije- u svim tipovima HB;

mononuklearne (Hodgkin-ove); binuklearne mononuklearne (Hodgkin-ove); binuklearne (klasične); multinuklearne (poliploidne). 20-(klasične); multinuklearne (poliploidne). 20-5050m, acidofilna, amfofilna ili blago bazofilna m, acidofilna, amfofilna ili blago bazofilna citoplazma,jedarna membrana zadebljana, citoplazma,jedarna membrana zadebljana, hromatin vezikularan, sa perinukleolarnim haloom hromatin vezikularan, sa perinukleolarnim haloom oko okruglog, izrazito eozinofilnog jedarca;oko okruglog, izrazito eozinofilnog jedarca;

Lakunarne ćelije- nalaze se u HB tipa nodularne Lakunarne ćelije- nalaze se u HB tipa nodularne skleroze; zbog artefakta izgleda kao smještena u skleroze; zbog artefakta izgleda kao smještena u lakuni; jedro multilobirano manje velikih jedaraca, lakuni; jedro multilobirano manje velikih jedaraca, obilna vodenasta ili eozinofilna citoplazma;obilna vodenasta ili eozinofilna citoplazma;

L&H ćelije- nalaze se u HB tipa limfocitne L&H ćelije- nalaze se u HB tipa limfocitne predominacije. Izdijeljeno, kompleksno i predominacije. Izdijeljeno, kompleksno i konvoluirano jedro, izgleda kokice, vezikularnog konvoluirano jedro, izgleda kokice, vezikularnog hromatina, neupadljivih jedaraca.hromatina, neupadljivih jedaraca.

CD-15

CD-30

LCA

EBV-LMP1

EBER RNK

Jackson-ParkeJackson-Parke Lukes-Butler-Hicks Rye klasifikacijaLukes-Butler-Hicks Rye klasifikacija Poppema-Lennert- Poppema-Lennert-

19471947 1966 1966 1966 1966 -Kaiserling 1979-Kaiserling 1979

  

ParagranulomaParagranuloma Limfocitni i/iliLimfocitni i/ili Limfocitna Limfocitna Paragranulom, nodularni Paragranulom, nodularni

histiocitnihistiocitni predominacija predominacija Paragranulom, difuzniParagranulom, difuzni

-Nodularni-Nodularni Limfocitna predominacija, Limfocitna predominacija,

-Difuzni -Difuzni drugodrugo

Nodularna skleroza Nodularna skleroza Nodularna skleroza Nodularna skleroza Nodularna sklerozaNodularna skleroza

GranulomaGranuloma Mješoviti Mješoviti Mješovita celularnost Mješovita celularnost Mješovita celularnostMješovita celularnost

Difuzna fibrozaDifuzna fibroza

Sarkom Sarkom Retikularni Retikularni Limfocitna deplecija Limfocitna deplecija Limfocitna deplecijaLimfocitna deplecija

Rye klasifikacija

HB tipa limfocitne predominacije- difuzna HB tipa limfocitne predominacije- difuzna ili nodularna pozadina malih limfocita, ili nodularna pozadina malih limfocita, ponekad sa epiteloidnim histiocitima, bez ponekad sa epiteloidnim histiocitima, bez inflamatorne reakcije. Dijagnostične ćelije: inflamatorne reakcije. Dijagnostične ćelije: L&H.L&H.

Rye klasifikacija

HB tipa mješovite celularnosti- izrazita HB tipa mješovite celularnosti- izrazita inflamatorna pozadinska reakcija eozinofila inflamatorna pozadinska reakcija eozinofila i plazma ćelija, sa rijetkim ne-dvolomnim i plazma ćelija, sa rijetkim ne-dvolomnim kolagenim vlaknima i žarištima nekroze. kolagenim vlaknima i žarištima nekroze. Dijagnostične ćelije: RSDijagnostične ćelije: RS

Rye klasifikacija

HB tipa limfocitne deplecije- značajan HB tipa limfocitne deplecije- značajan gubitak malih limfocita, sa nepravilnom ne-gubitak malih limfocita, sa nepravilnom ne-dvolomnom fibrozom. Inflamatorna dvolomnom fibrozom. Inflamatorna reakcija oskudna do izražena, obično sa reakcija oskudna do izražena, obično sa nekrozom. RS ćelije brojne i pleomorfne.nekrozom. RS ćelije brojne i pleomorfne.

Rye klasifikacija

HB tipa nodularne skleroze- zadebljanje HB tipa nodularne skleroze- zadebljanje kapsule uz izdjeljivanje LČ širokim trakama kapsule uz izdjeljivanje LČ širokim trakama dvolomnog kolagena. Brojni limfociti, dvolomnog kolagena. Brojni limfociti, eozinofili, plazma ćelije, lakunarne ćelije.eozinofili, plazma ćelije, lakunarne ćelije.

Ćelijsko porijeklo HB

Izolacijom pojedinačnih Reed-Izolacijom pojedinačnih Reed-Sternbergovih i Hodgkin-ovih ćelija i Sternbergovih i Hodgkin-ovih ćelija i njihovim ispitivanjem PCR-om pokazalo je njihovim ispitivanjem PCR-om pokazalo je da oko 95% HB nastaje klonalnom da oko 95% HB nastaje klonalnom ekspanzijom B limfocita, a oko 5% ekspanzijom B limfocita, a oko 5% klonalnom ekspanzijom T limfocita.klonalnom ekspanzijom T limfocita.

Ann Arbor klasifikacija stepenovanja

Stepen IStepen I Zahvaćanje jedne regije limfnih čvorova.Zahvaćanje jedne regije limfnih čvorova.

Stepen IIStepen II Zahvaćanje dvije ili više regija limfnih Zahvaćanje dvije ili više regija limfnih čvorova sa jedne strane dijafragme.čvorova sa jedne strane dijafragme.

Stepen IIIStepen III Zahvaćanje limfnih čvorova sa obje strane Zahvaćanje limfnih čvorova sa obje strane dijafragme.dijafragme.

Stepen IVStepen IV Difuzno ili diseminovano zahvaćanje jednog Difuzno ili diseminovano zahvaćanje jednog ili višeili više ekstralimfatičkih organa ili mjesta, ekstralimfatičkih organa ili mjesta, sa ili bez zahvaćanjasa ili bez zahvaćanja limfnih čvorova.limfnih čvorova.

Ann Arbor klasifikacija stepenovanja

Direktno širenje u ekstralimfatički organ (IDirektno širenje u ekstralimfatički organ (IEE, II, II

EE, ,

IIIIIIEE), širenje u slezinu u stepenu III (III), širenje u slezinu u stepenu III (III

SS); );

IIIIII11 sa zahvaćanjem gornjih abdominalnih sa zahvaćanjem gornjih abdominalnih

čvorova; IIIčvorova; III22 sa zahvaćanjem donjih abdominalnih sa zahvaćanjem donjih abdominalnih

čvorova;čvorova; Svi stepeni podklasifikovani kao oblik A-bez Svi stepeni podklasifikovani kao oblik A-bez

sistemskih simptoma, i B- oblik sa groznicom, sistemskih simptoma, i B- oblik sa groznicom, noćnim znojenjem i gubitkom težine od 10%.noćnim znojenjem i gubitkom težine od 10%.

Prognoza Prognoza i tretman su uglavnom uslovljeni Prognoza i tretman su uglavnom uslovljeni

stepenom bolesti, s tim da je oko 70% oboljelih stepenom bolesti, s tim da je oko 70% oboljelih liječivo.liječivo.

Dugotrajno preživljavanje kod djece i mlađih Dugotrajno preživljavanje kod djece i mlađih odraslih 80-95%, kod osoba od 40-59 godina oko odraslih 80-95%, kod osoba od 40-59 godina oko 50%, kod starijih od 60 godina 10-20%.50%, kod starijih od 60 godina 10-20%.

Drugi nepovoljni faktori: B simptomi, veliki Drugi nepovoljni faktori: B simptomi, veliki tumorski čvor (naročito u medijastinumu), tumorski čvor (naročito u medijastinumu), opsežno zahvaćanje slezene (više od četiri čvora), opsežno zahvaćanje slezene (više od četiri čvora), i zahvaćanje donjih trbušnih čvorova. i zahvaćanje donjih trbušnih čvorova.

NON-HODGKIN LIMFOMI

Limfomi su maligne neoplazme nastale Limfomi su maligne neoplazme nastale proliferacijom ćelija limfoidnog tkiva: limfocita, proliferacijom ćelija limfoidnog tkiva: limfocita, histiocita, kako prekursorskih, tako i ćelija koje od histiocita, kako prekursorskih, tako i ćelija koje od njih nastaju.njih nastaju.

Svaka limfoidna neoplazma je različit entitet, Svaka limfoidna neoplazma je različit entitet, definisan u konstelaciji kliničkih i laboratorijskih definisan u konstelaciji kliničkih i laboratorijskih osobina, morfoloških i genetskih značajki, osobina, morfoloških i genetskih značajki, imunofenotipa, kliničke prezentacije i toka bolesti.imunofenotipa, kliničke prezentacije i toka bolesti.

Osnovna podjela ovih neoplazmi je u Osnovna podjela ovih neoplazmi je u odnosu na fenotip- B ili T odnosu na fenotip- B ili T ćelijski.ćelijski.

Biološko ponašanje je kategorizirano u dva Biološko ponašanje je kategorizirano u dva ili tri stepena ovisno o vrsti klasifikacije.ili tri stepena ovisno o vrsti klasifikacije.

Kliničko stadiranje vrKliničko stadiranje vrši se po ši se po Ann-Arbor Ann-Arbor shemi.shemi.

Hromozomalne aberacije u limfoidnim neoplazmama

Tip limfoma Tip limfoma aberacija onkogenaberacija onkogen

B-CLL/SLLB-CLL/SLL trisomija 12trisomija 12

t(14;19)t(14;19) bcl-3bcl-3

MCLMCL t(11;14)t(11;14) bcl-1bcl-1

FCCFCC t(14;18)t(14;18) bcl-2bcl-2

MZLMZL trisomija 3,7,12trisomija 3,7,12

t(1;14), t(11;18)t(1;14), t(11;18)

LBCLLBCL bcl-2, c-myc bcl-2, c-myc

BurkittBurkitt t(8;14), t(2;8), t(8;22)t(8;14), t(2;8), t(8;22) c-myc c-myc

ALC T CD30+ ALC T CD30+ t(2;5) p80(NPM-ALK)t(2;5) p80(NPM-ALK)

  

Uloga stimulacije antigenima u genezi

limfoma

Helicobacter pylori u MALT limfomima Helicobacter pylori u MALT limfomima želuca; želuca;

T ćelijski limfomi udruženi sa T ćelijski limfomi udruženi sa enteropatijom; enteropatijom;

B ćelijski limfomi udruženi s Borelliom.B ćelijski limfomi udruženi s Borelliom.

Uloga imunodeficijentnih stanja u genezi limfoma

AIDS;AIDS; Imunosupresivna terapija.Imunosupresivna terapija.

Uloga virusa u genezi limfoma

EBV (Burkitt-ov limfom, krupnoćelijski EBV (Burkitt-ov limfom, krupnoćelijski limfom u ID, pleuralni limfom udružen sa limfom u ID, pleuralni limfom udružen sa piotoraksom, Hodgkin-ova bolest); piotoraksom, Hodgkin-ova bolest);

HTLV-1 (adultna TCL i limfom);HTLV-1 (adultna TCL i limfom); KSHV/HHV-8 (primarni efuzioni limfom).KSHV/HHV-8 (primarni efuzioni limfom).

Revidirana Evropsko-Američka klasifikacija limfoidnih neoplazmi

B ćelijske neoplazmeB ćelijske neoplazme

   I Prekursorske B ćelijske neoplazme: Prekursorska B limfoblastna leukemija/limfomI Prekursorske B ćelijske neoplazme: Prekursorska B limfoblastna leukemija/limfom

II Priferne B ćelijske neoplazme II Priferne B ćelijske neoplazme

1. B ćelijska hronična limfocitna leukemija/prolimfocitna leukemija/limfom malih 1. B ćelijska hronična limfocitna leukemija/prolimfocitna leukemija/limfom malih limfocitalimfocita

2. Limfoplazmacitoidni limfom/imunocitom2. Limfoplazmacitoidni limfom/imunocitom

3. Mantl ćelijski limfom3. Mantl ćelijski limfom

4. Limfom folikularnog centra, folikularni4. Limfom folikularnog centra, folikularni

Provizionalni citološki gradusi: I (male ćelije), II (mješane male i velike ćelije), III Provizionalni citološki gradusi: I (male ćelije), II (mješane male i velike ćelije), III (velike ćelije)(velike ćelije)

Provizionalni podtip: difuzni, tip sa predominacijom malih ćelijaProvizionalni podtip: difuzni, tip sa predominacijom malih ćelija

5. B ćelijski limfom marginalne zone5. B ćelijski limfom marginalne zone

Ekstranodalni (MALT tip +/- monocitoidne B ćelije)Ekstranodalni (MALT tip +/- monocitoidne B ćelije)

Provizionalni podtip: Nodalni (+/- monocitoidne B ćelije)Provizionalni podtip: Nodalni (+/- monocitoidne B ćelije)

6. Provizionalni entitet: Limfom spleničke marginalne zone (+/- vilozni limfociti)6. Provizionalni entitet: Limfom spleničke marginalne zone (+/- vilozni limfociti)

7. Leukemija vlasastih ćelija7. Leukemija vlasastih ćelija

8. Plazmacitom/ plazmaćelijski mijelom8. Plazmacitom/ plazmaćelijski mijelom

9. Difuzni limfom krupnih B limfocita9. Difuzni limfom krupnih B limfocita

10. Burkitt-ov limfom10. Burkitt-ov limfom

11. Provizionalni entitet: B ćelijski limfom visokog stepena, Burkitt-u sličan11. Provizionalni entitet: B ćelijski limfom visokog stepena, Burkitt-u sličan

T ćelijske i neoplazme navodnog NK porijeklaT ćelijske i neoplazme navodnog NK porijekla   I Prekursorske T ćelijske neoplazme: Prekursorski T limfoblastni limfom/leukemijaI Prekursorske T ćelijske neoplazme: Prekursorski T limfoblastni limfom/leukemijaII Periferne T ćelijske i NK ćelijske neoplazmeII Periferne T ćelijske i NK ćelijske neoplazme 1. T ćelijska hronična limfocitna leukemija/prolimfocitna leukemija1. T ćelijska hronična limfocitna leukemija/prolimfocitna leukemija 2. Leukemija krupnogranuliranih limfocita2. Leukemija krupnogranuliranih limfocita T ćelijski tipT ćelijski tip NK ćelijski tipNK ćelijski tip 3. Mycosis fungoides/Sezary syndroma3. Mycosis fungoides/Sezary syndroma 4. Priferni T ćelijski limfom, nespecificiran4. Priferni T ćelijski limfom, nespecificiran**

   Provizionalne citološke kategorije: srednje velikih ćelija, miješani srednje velikih i velikih Provizionalne citološke kategorije: srednje velikih ćelija, miješani srednje velikih i velikih

ćelija,ćelija, velikih ćelija, limfoepiteloidne ćelijevelikih ćelija, limfoepiteloidne ćelije Provizionalni podtip: Hepatosplenički Provizionalni podtip: Hepatosplenički T ćelijski limfom T ćelijski limfom Provizionalni podtip: Subkutani panikulitički T ćelijski limfomProvizionalni podtip: Subkutani panikulitički T ćelijski limfom 5. Angioimunoblastni T ćelijski limfom (AILD)5. Angioimunoblastni T ćelijski limfom (AILD) 6. Angiocentrički limfom6. Angiocentrički limfom 7. Intestinalni T ćelijski limfom (+/- sa enteropatijom udružen)7. Intestinalni T ćelijski limfom (+/- sa enteropatijom udružen) 8. Adultni T ćelijski limfom/leukemija (ATL/L)8. Adultni T ćelijski limfom/leukemija (ATL/L) 9. Anaplastični krupnoćelijski limfom (ALCL), CD 309. Anaplastični krupnoćelijski limfom (ALCL), CD 30++, T i nul ćelijski tipovi, T i nul ćelijski tipovi 10. Provizionalni entitet: Anaplastični krupnoćelijski limfom, Hodgkin-u sličan 10. Provizionalni entitet: Anaplastični krupnoćelijski limfom, Hodgkin-u sličan

Kliničko grupiranje non Hodgkin limfoma

B ćelijske neoplazmeB ćelijske neoplazme T/NK ćelijske neoplazmeT/NK ćelijske neoplazme

  

Indolentni (preživljavanje netretiranih slučajeva se mjeri godinama)Indolentni (preživljavanje netretiranih slučajeva se mjeri godinama)

  

Indolentni diseminovani limfom/leukemijaIndolentni diseminovani limfom/leukemija

   B ćelijski CLL/SLL/PLLB ćelijski CLL/SLL/PLL T ćelijski CLL/PLLT ćelijski CLL/PLL

   Limfoplazmacitni limfomLimfoplazmacitni limfom Leukemija krupno Leukemija krupno granuliranihlimfocitagranuliranihlimfocita Leukemija vlasastih ćelijaLeukemija vlasastih ćelija

Limfom spleničke marginalne zone (SLVL)Limfom spleničke marginalne zone (SLVL)

Indolentni ekstranodalni limfomiIndolentni ekstranodalni limfomi

Ekstranodalni marginalne zone/MALT limfom Ekstranodalni marginalne zone/MALT limfom Mycosis fungoidesMycosis fungoides

Indolentni nodalni limfomiIndolentni nodalni limfomi

   Nodalni limfom marginalne zoneNodalni limfom marginalne zone

   Folikularni limfomFolikularni limfom

   Mantl ćelijski limfomMantl ćelijski limfom

  

  

Agresivni limfomi (preživljavanje netretiranih slučajeva se mjeri mjesecima)Agresivni limfomi (preživljavanje netretiranih slučajeva se mjeri mjesecima)

  

  B krupnoćelijski difuzni limfomB krupnoćelijski difuzni limfom Anaplastični krupnoćelijski limfomAnaplastični krupnoćelijski limfom

   Periferni T ćelijski limfomPeriferni T ćelijski limfom

  

  

Visoko agresivni/akutni limfom/leukemija (preživljavanje netretiranih se mjeri Visoko agresivni/akutni limfom/leukemija (preživljavanje netretiranih se mjeri sedmicama)sedmicama)

  

  Burkitt-ov limfomBurkitt-ov limfom Adultni T ćelijski limfom/leukemija Adultni T ćelijski limfom/leukemija (HTLV-1+)(HTLV-1+)

Prekursorska B limfoblastna Prekursorska B limfoblastna

/ leukemija/limfom/ leukemija/limfom Prekursorski T limfoblastni Prekursorski T limfoblastni limfom/leukemijalimfom/leukemija

  

B ćelijske neoplazme

Indolentne B ćelijske neoplazme

1.B limfom malih limfocita/hronična B 1.B limfom malih limfocita/hronična B limfocitna leukemija: limfocitna leukemija: 50 godina; limfni 50 godina; limfni čvorovi, slezena, koštana srž; 20.000-čvorovi, slezena, koštana srž; 20.000-500.000 leukocita/500.000 leukocita/L; mali “zreli” limfociti L; mali “zreli” limfociti CD5+, CD23+, CD10-, trisomija 12 u 30% CD5+, CD23+, CD10-, trisomija 12 u 30% slučajeva; Richter-ov sindrom-slučajeva; Richter-ov sindrom-transformacija u krupnoćelijski B limfomtransformacija u krupnoćelijski B limfom

2. Limfoplazmacitni limfom +/- 2. Limfoplazmacitni limfom +/- Waldenstrom-ova makroglobulinemijaWaldenstrom-ova makroglobulinemija

Plazmacitoidni limfociti; IgM; limfni Plazmacitoidni limfociti; IgM; limfni čvorovi, slezena, koštana srž; hiperviskozni čvorovi, slezena, koštana srž; hiperviskozni sindrom.sindrom.

3.Leukemija vlasastih ćelija:3.Leukemija vlasastih ćelija: zahvaća crvenu zahvaća crvenu pulpi slezene i koštanu srž, ćelije su pulpi slezene i koštanu srž, ćelije su monocitoidnog izgleda i imaju površne monocitoidnog izgleda i imaju površne vlasaste izdanke.vlasaste izdanke.

4.Limfom slezene sa cirkulirajućim vlasastim 4.Limfom slezene sa cirkulirajućim vlasastim limfocitima:limfocitima: Zahvaća marginalnu zonu Zahvaća marginalnu zonu bijele pulpe slezene uz cirkulirajuće vlasate bijele pulpe slezene uz cirkulirajuće vlasate limfocite; sporo progresivan.limfocite; sporo progresivan.

5. Limfomi marginalne zone:5. Limfomi marginalne zone: MALT limfom i MALT limfom i Monocitoidni B ćelijski limfomMonocitoidni B ćelijski limfom

6.Limfomi folikularnog centra I stepena i II 6.Limfomi folikularnog centra I stepena i II stepena: stepena: 40 godina; brojni čvorovi i 40 godina; brojni čvorovi i koštana srž; t(14;18)-bcl-2; koštana srž; t(14;18)-bcl-2;

Agresivne B ćelijske neoplazme

1.Prolimfocitna leukemija:1.Prolimfocitna leukemija: Relativno Relativno agresivan oblik hronične limfocitne agresivan oblik hronične limfocitne leukemije sa leukemije sa 55% prolimfocita. Ćelije su 55% prolimfocita. Ćelije su bogate citoplazme sa prominentnim bogate citoplazme sa prominentnim jedarcem.jedarcem.

2.Plazmacitom/Plazmaćelijski (multipli) 2.Plazmacitom/Plazmaćelijski (multipli) mijelom:mijelom: 60 godina; solitarne 60 godina; solitarne ekstramedularne lezije, odnosno multiple ekstramedularne lezije, odnosno multiple litičke lezije kostiju; mijelomski bubreg; litičke lezije kostiju; mijelomski bubreg; hiperviskozni sindrom; IgG ili IgA; laki hiperviskozni sindrom; IgG ili IgA; laki lanci (Bence-Jones).lanci (Bence-Jones).

3. Mantl ćelijski limfom:3. Mantl ćelijski limfom: Umjereno agresivan; Umjereno agresivan; u starijih; limfni čvorovi, tonzile, slezena, u starijih; limfni čvorovi, tonzile, slezena, koštana srž, GIT; moguća blastna koštana srž, GIT; moguća blastna transformacija; t(11;14)-bcl-1.transformacija; t(11;14)-bcl-1.

4. Limfom folikularnog centra III stepena:4. Limfom folikularnog centra III stepena: Agresivniji oblik LFC sa predominacijom Agresivniji oblik LFC sa predominacijom krupnih ćelija.krupnih ćelija.

5. 5. Difuzni krupnoćelijski B limfomi: Difuzni krupnoćelijski B limfomi: 50 50 godina; čini 25% limfoma djetinjstva; godina; čini 25% limfoma djetinjstva; nodalno ili ekstranodalno; brzo se širi nodalno ili ekstranodalno; brzo se širi zahvaćajući koštanu srž.zahvaćajući koštanu srž.

66. Primarni medijastinalni krupnoćelijski B . Primarni medijastinalni krupnoćelijski B limfom:limfom: Mlađi odrasli, uglavnom ženskog Mlađi odrasli, uglavnom ženskog spola; udružen sa sklerozom i obstrukcijom spola; udružen sa sklerozom i obstrukcijom gornje šuplje vene; agresivan, ali gornje šuplje vene; agresivan, ali potencijalno liječiv.potencijalno liječiv.

Visoko agresivne B ćelijske neoplazme

1. Prekursorski B-limfoblastni 1. Prekursorski B-limfoblastni limfom/leukemijalimfom/leukemija:Ovaj limfom je :Ovaj limfom je ekvivalent B-ALL FAB L1 i L2 tipa.ekvivalent B-ALL FAB L1 i L2 tipa.

2. Burkitt-ov limfom/B ćelijska akutna 2. Burkitt-ov limfom/B ćelijska akutna leukemija:leukemija: Visoko agresivan, ali Visoko agresivan, ali potencijalno liječiv limfom; izrazita potencijalno liječiv limfom; izrazita proliferacija; grubi hromatin, 2-5 jedaraca, proliferacija; grubi hromatin, 2-5 jedaraca, bazofilna citoplazma, “zvjezdano nebo”; bazofilna citoplazma, “zvjezdano nebo”; t(8;14)-c-myc; endemski i ne-endemski t(8;14)-c-myc; endemski i ne-endemski oblik.oblik.

3. Plazmaćelijska leukemija3. Plazmaćelijska leukemija: Ovo je : Ovo je leukemijski ekvivalent plazmaćelijskog leukemijski ekvivalent plazmaćelijskog mijeloma.mijeloma.

T ćelijske neoplazme

Indolentne T ćelijske neoplazme

1. 1. Krupnogranulirana limfocitna leukemija: Krupnogranulirana limfocitna leukemija: T ili NK ćelijskog tipa:T ili NK ćelijskog tipa:

Limfocitoza LGL sa izrazitim azurofilnim Limfocitoza LGL sa izrazitim azurofilnim granulama u citoplazmi.granulama u citoplazmi.

2. Mycosis fungoides i Sezary sindrom: 2. Mycosis fungoides i Sezary sindrom: 40 40 godina; pojedinačni ili multipli kožni godina; pojedinačni ili multipli kožni infiltrati-ploče; epidermotropizam; Darier-infiltrati-ploče; epidermotropizam; Darier-Poutrier-ovi mikroabscesi u epidermu; Poutrier-ovi mikroabscesi u epidermu; CD4+CD8- helper mali i srednje veliki T CD4+CD8- helper mali i srednje veliki T limfociti cerebriformnih jedara; difuzno limfociti cerebriformnih jedara; difuzno zahvaćanje kože i limfnih čvorova sa zahvaćanje kože i limfnih čvorova sa prodorom u cirkulaciju (Sezary ćelije)-prodorom u cirkulaciju (Sezary ćelije)-Sezary syndroma.Sezary syndroma.

3. Hronična adultna T ćelijska leukemija 3. Hronična adultna T ćelijska leukemija HTLV-1+:HTLV-1+: Japan, Karibi; CD4+CD8- Japan, Karibi; CD4+CD8- helper T limfociti; izražen nuklearni helper T limfociti; izražen nuklearni pleomorfizam; oblici sa pleomorfizam; oblici sa hepatosplenomegalijom, leukocitozom, hepatosplenomegalijom, leukocitozom, litičkim lezijama kosti i hiperkalcemijom litičkim lezijama kosti i hiperkalcemijom prosječno preživljavaju kraće od godine.prosječno preživljavaju kraće od godine.

Agresivne T ćelijske neoplazme

1.Prolimfocitna leukemija1.Prolimfocitna leukemija: Rijedak T ćelijski : Rijedak T ćelijski par B ćelijske prolimfocitne leukemije.par B ćelijske prolimfocitne leukemije.

2. Periferni T ćelijski limfom:2. Periferni T ćelijski limfom: Češći na Češći na Dalekom Istoku; klonalni rearanžman TCR Dalekom Istoku; klonalni rearanžman TCR gena; sitne i srednje velike ćelije; gena; sitne i srednje velike ćelije; imunoblastna varijanta; imaju lošiji tok imunoblastna varijanta; imaju lošiji tok nego krupnoćelijski B limfomi, ponekad nego krupnoćelijski B limfomi, ponekad liječivi.liječivi.

3.Angioimunoblastni limfom:3.Angioimunoblastni limfom: Odrasli Odrasli pacijenti; alergijske reakcije, groznica, pacijenti; alergijske reakcije, groznica, kožni osip; hipergamaglobulinemija; kožni osip; hipergamaglobulinemija; razgranate venule, mješavina atipičnih razgranate venule, mješavina atipičnih limfocita, imunoblasta T tipa, histiocita, limfocita, imunoblasta T tipa, histiocita, plazma ćelija i eozinofila. TCR genski plazma ćelija i eozinofila. TCR genski rearanžman prisutan u 75% slučajeva.rearanžman prisutan u 75% slučajeva.

4. Angiocentrički limfom:4. Angiocentrički limfom: Angiocentrički ili Angiocentrički ili angioinvazivni limfoidni rast u angioinvazivni limfoidni rast u ekstranodalnim mjestima, npr. nos i sinusi ekstranodalnim mjestima, npr. nos i sinusi (letalni granulom središnje linije), gornji (letalni granulom središnje linije), gornji aerodigestivni trakt, CNS, pluća, koža.aerodigestivni trakt, CNS, pluća, koža.

5.Intestinalni T ćelijski limfom:5.Intestinalni T ćelijski limfom: Agresivni Agresivni limfom obično sa abdominalnom masom, limfom obično sa abdominalnom masom, jejunalnim ulceracijama i malapsorpcijom.jejunalnim ulceracijama i malapsorpcijom.

6.6.CD30+ Anaplastični krupnoćelijski limfom:CD30+ Anaplastični krupnoćelijski limfom: 80% ovih limfoma su T ćelijski; kožni 80% ovih limfoma su T ćelijski; kožni oblik-često regredira spontano; sistemski oblik-često regredira spontano; sistemski oblik- zahvaća limfne čvorove, kožu, druga oblik- zahvaća limfne čvorove, kožu, druga ekstranodalna mjesta i agresivniji je; Ki 1 ekstranodalna mjesta i agresivniji je; Ki 1 (CD30)+; t(2;5) (CD30)+; t(2;5) 50%.50%.

Visoko agresivne T ćelijske neoplazme

1. Prekursorske/primitivne T limfoidne 1. Prekursorske/primitivne T limfoidne neoplazme:neoplazme: Morfološki i fenotipski iste kao Morfološki i fenotipski iste kao T ćelijska ALL.T ćelijska ALL.

2. Adultna T ćelijska leukemija/limfom 2. Adultna T ćelijska leukemija/limfom HTLV-1+:HTLV-1+: Vrlo agresivni oblik oboljenja Vrlo agresivni oblik oboljenja opisanog u indolentnim T limfomima.opisanog u indolentnim T limfomima.

NK i NK slični T ćelijski limfomi

1.1. Nazalni i nazalni tip NK ćelijskog limfoma,Nazalni i nazalni tip NK ćelijskog limfoma,

2.2. T-LGL/NK slična leukemija/limfom,T-LGL/NK slična leukemija/limfom,

3.3. Hepatosplenički NK sličan Hepatosplenički NK sličan T ćelijski limfom, T ćelijski limfom,

4.4. T ćelijski limfom udružen sa enteropatijom,T ćelijski limfom udružen sa enteropatijom,

5.5. CD30+ anaplastični krupnoćelijski limfom,CD30+ anaplastični krupnoćelijski limfom,

6.6. Subkutani panikulitisu sličan T ćelijski limfom.Subkutani panikulitisu sličan T ćelijski limfom.

MIJELOIDNE NEOPLAZME

Heterogena grupa neoplazmi koje potiču Heterogena grupa neoplazmi koje potiču od progenitorske ćelije od koje nastaju od progenitorske ćelije od koje nastaju terminalno diferencirane ćelije (eritrociti, terminalno diferencirane ćelije (eritrociti, granulociti, monociti, trombociti)granulociti, monociti, trombociti)

Akutna mijelogena leukemijaAkutna mijelogena leukemija Mijelodisplastični sindromiMijelodisplastični sindromi Hronične mijeloproliferativne bolestiHronične mijeloproliferativne bolesti

AKUTNA MIJELOGENA LEUKEMIJA

15-39 godina, 20%dječijih leukemija15-39 godina, 20%dječijih leukemija Mijeloidne prekursorske ćelije se nakupljaju u Mijeloidne prekursorske ćelije se nakupljaju u

koštanoj srži i potiskuju fizički i na druge koštanoj srži i potiskuju fizički i na druge načine normalne hematopoetske lemente.načine normalne hematopoetske lemente.

FAB klasifikacija (M0-M7) zasniva se na FAB klasifikacija (M0-M7) zasniva se na stepenu sazrijevanja (M0-M3), i na vrsti stepenu sazrijevanja (M0-M3), i na vrsti leukemijskih blasta (M4-M7).leukemijskih blasta (M4-M7).

Histohemijska bojenja (peroksidaza, specifična Histohemijska bojenja (peroksidaza, specifična i nespecifična esteraza) i imunohistohemijski i nespecifična esteraza) i imunohistohemijski fenotip.fenotip.

M0- minimalno diferencirama AML (2-3%)M0- minimalno diferencirama AML (2-3%) M1- AML bez diferencijacije (20%)M1- AML bez diferencijacije (20%) M2- AML sa sazrijevanjem (30-40%)M2- AML sa sazrijevanjem (30-40%) M3- Akutna promijelocitna leukemija (5-10%)M3- Akutna promijelocitna leukemija (5-10%) M4- Akutna mijelomonocitna leukemija (15-M4- Akutna mijelomonocitna leukemija (15-

20%)20%) M5- Akutna monocitna leukemija (10%)M5- Akutna monocitna leukemija (10%) M6- Akutna eritroleukemija (5%)M6- Akutna eritroleukemija (5%) M7- Akutna megakariocitna leukemija (1%)M7- Akutna megakariocitna leukemija (1%)

Dijagnoza se zasniva na nalazu više od Dijagnoza se zasniva na nalazu više od 30% blasta u koštanoj srži.30% blasta u koštanoj srži.

Mijeloblasti: azurofilne, peroksidaza Mijeloblasti: azurofilne, peroksidaza pozitivne granule, Auer-ovi štapićipozitivne granule, Auer-ovi štapići

Monoblasti: lobulirana ili zasječena Monoblasti: lobulirana ili zasječena jedra, nespecifična esterazajedra, nespecifična esteraza

Periferna krv: ispod 10.000 do preko Periferna krv: ispod 10.000 do preko 100.000 ćelija/mm100.000 ćelija/mm33

Aleukemijska leukemija- bez blasta u Aleukemijska leukemija- bez blasta u perifernoj krviperifernoj krvi

Hromozomalne abnormalnosti u oko Hromozomalne abnormalnosti u oko 90% slučajeva90% slučajeva

t(15;17)- promijelocitna leukemija- RAR-t(15;17)- promijelocitna leukemija- RAR-PML fuzioni proteinPML fuzioni protein

Klinički: anemija, neutropenija, Klinički: anemija, neutropenija, trombocitopenija, M3-DICtrombocitopenija, M3-DIC

Organomegalija, limfadenopatijaOrganomegalija, limfadenopatija M4 i M5- leukaemia cutis, gingiveM4 i M5- leukaemia cutis, gingive Sarcoma granulocyticumSarcoma granulocyticum

Prognoza: 60% remisija nakon Prognoza: 60% remisija nakon hemoterapijehemoterapije

15-30% bez bolesti tokom 5 godina15-30% bez bolesti tokom 5 godina t(8;21), inv16- relativno dobra prognozat(8;21), inv16- relativno dobra prognoza t(9;22)- loša prognozat(9;22)- loša prognoza

 MIJELODISPLASTIČNI

SINDROMI (MDS)

MDS su grupa klonalnih poremećaja stem MDS su grupa klonalnih poremećaja stem ćelija koji uzrokuju poremećaje sazrijevanja ćelija koji uzrokuju poremećaje sazrijevanja koji rezultiraju neadekvatnom koji rezultiraju neadekvatnom hematopoezom i povećanim rizikom hematopoezom i povećanim rizikom transformacije u AML.transformacije u AML.

Koštana srž hiper- ili normocelularna, u Koštana srž hiper- ili normocelularna, u perifernoj krvi pancitopenija.perifernoj krvi pancitopenija.

1.1. Idiopatski (primarni) MDS- u osoba Idiopatski (primarni) MDS- u osoba preko 50 godinapreko 50 godina

2.2. MDS povezan sa terapijom- 2 do 8 MDS povezan sa terapijom- 2 do 8 godina nakon mijelosupresivne ili godina nakon mijelosupresivne ili radioterapijeradioterapije

Monosomija 5,7,del5q, del7q, trisomija 8, del Monosomija 5,7,del5q, del7q, trisomija 8, del 20q20q

Morfološki: prstenasti sideroblastiMorfološki: prstenasti sideroblastiMegaloblastoidno sazrijevanjeMegaloblastoidno sazrijevanjeNuklearne nepravilnosti eritroblastaNuklearne nepravilnosti eritroblastaNeutrofili- smanjen broj sekundarnih Neutrofili- smanjen broj sekundarnih granula, pseudo Pelger-Huët ćelijegranula, pseudo Pelger-Huët ćelijeMegakariociti sa više jedaraMegakariociti sa više jedaraMijeloblasti- manje od 30%Mijeloblasti- manje od 30%

Periferna krv: pseudo Pelger-Huët ćelije, Periferna krv: pseudo Pelger-Huët ćelije, džinovski trombociti, makrociti, džinovski trombociti, makrociti, poikilociti, apsolutna monocitoza, poikilociti, apsolutna monocitoza, mijeloblasti ispod 10%mijeloblasti ispod 10%

Klinički: slabost, malaksalost, infekcije, Klinički: slabost, malaksalost, infekcije, hemoragijehemoragije

Srednje preživljenje 9-29 mjeseci, Srednje preživljenje 9-29 mjeseci, progresija u AML u 10-40%slučajeva.progresija u AML u 10-40%slučajeva.

HRONIČNE MIJELOPROLIFERATIVNE

BOLESTI

Multipotentna progenitorska ćelija Multipotentna progenitorska ćelija sposobna da se diferencira u granulocite, sposobna da se diferencira u granulocite, eritrocite, trombocite i monocite.eritrocite, trombocite i monocite.

CML- pluripotentna stem ćelija: CML- pluripotentna stem ćelija: limfoidne i mijeloidne ćelije.limfoidne i mijeloidne ćelije.

Hronična mijelogena leukemijaHronična mijelogena leukemija Polycytemia veraPolycytemia vera Esencijalna trombocitozaEsencijalna trombocitoza Mijelofibroza sa mijeloidnom Mijelofibroza sa mijeloidnom

metaplazijommetaplazijom

Sve praćene izvjesnom mjerom Sve praćene izvjesnom mjerom splenomegalije.splenomegalije.

Zajednička im je sklonost okončavanju u Zajednička im je sklonost okončavanju u tzv. tzv. fazi istrošene koštane sržifazi istrošene koštane srži, , karakterisanom fibrozom srži i karakterisanom fibrozom srži i citopenijom u perifernoj krvi.citopenijom u perifernoj krvi.

Mogu progredirati u AMLMogu progredirati u AML

HRONIČNA MIJELOGENA

LEUKEMIJA (CML) Od 25-60 godineOd 25-60 godine T(9;22)- BCR-ABL fuzioni genT(9;22)- BCR-ABL fuzioni gen Celularnost koštane srži 100%, Celularnost koštane srži 100%,

uglavnom granulocvitni prekursoriuglavnom granulocvitni prekursori Mali displastični megakariociti, Mali displastični megakariociti,

makrofagimakrofagi Eritroidni prekursori- uobičajenog brojaEritroidni prekursori- uobičajenog broja Gušća retikularna mrežaGušća retikularna mreža

Periferna krv: preko 100.000 ćelija/mmPeriferna krv: preko 100.000 ćelija/mm33 (neutrofili, metamijelociti, mijelociti), (neutrofili, metamijelociti, mijelociti), manje od 10% mijeloblastamanje od 10% mijeloblasta

Eozinofilija ili bazofilija, trombocitozaEozinofilija ili bazofilija, trombocitoza Splenomegalija, ekstramedularna Splenomegalija, ekstramedularna

hematopoeza- hepatomegalija, hematopoeza- hepatomegalija, limfadenopatijalimfadenopatija

Klinički: anemija, hipermetabolizam, Klinički: anemija, hipermetabolizam, slabost, gubitak težine, anoreksija, slabost, gubitak težine, anoreksija, abdominalna bol-splenomegalijaabdominalna bol-splenomegalija

Gotovo potpuni nedostatak leukocitne Gotovo potpuni nedostatak leukocitne alkalne fosfatazealkalne fosfataze

Spora progresija, potom faza Spora progresija, potom faza akceleracije, te slika AML (blastna kriza)akceleracije, te slika AML (blastna kriza)

U oko 50% slučajeva blastna kriza U oko 50% slučajeva blastna kriza nastaje iznenadanastaje iznenada

U 30% slučajeva blasti su TdT+, CD10+ i U 30% slučajeva blasti su TdT+, CD10+ i CD19+CD19+

POLYCYTEMIA VERA (PCV)

PCV se karakteriše povećanom PCV se karakteriše povećanom proliferacijom i stvaranjem eritroidnih, proliferacijom i stvaranjem eritroidnih, granulocitnih i magakariocitnih granulocitnih i magakariocitnih elemenata.elemenata.

Progenitorska ćelija PCV treba Progenitorska ćelija PCV treba ekstremno malu količinu eritropoetina i ekstremno malu količinu eritropoetina i drugih faktora rasta za proliferaciju i drugih faktora rasta za proliferaciju i preživljavanje.preživljavanje.

Morfologija: Hipercelularna koštana srž Morfologija: Hipercelularna koštana srž Povećana količina retikularnih Povećana količina retikularnih

vlakanavlakanaBlaga organomegalijaBlaga organomegalijaPeriferna krv-povećan broj Periferna krv-povećan broj

bazofila, bazofila, veliki trombocitiveliki trombocitiKasnije- fibroza koštane srži uz Kasnije- fibroza koštane srži uz ekstramedularnu hematopoezuekstramedularnu hematopoezu

Klinički- oko 60 godina, povećan Klinički- oko 60 godina, povećan hematokrit i ukupni volumen krvi- hematokrit i ukupni volumen krvi- abnormalan tok krvi i vaskularna staza.abnormalan tok krvi i vaskularna staza.

Plethora, cyanosis, hipertensioPlethora, cyanosis, hipertensio Povećana sklonost krvarenju i trombozi Povećana sklonost krvarenju i trombozi

(moždani i srčani infarkt, Bud-Chiari (moždani i srčani infarkt, Bud-Chiari syndroma)syndroma)

Leukociti 12-50.000/mmLeukociti 12-50.000/mm33, trombociti , trombociti preko 500.000/mmpreko 500.000/mm33

Uz flebotomije moguće preživljenje do 10 Uz flebotomije moguće preživljenje do 10 godina, kada obično dolazi do fibroze godina, kada obično dolazi do fibroze koštane srži, 2% AMLkoštane srži, 2% AML

ESENCIJALNA TROMBOCITOZA

Trombociti preko 600.000/mmTrombociti preko 600.000/mm33

Blago ili umjereno celularnija koštana Blago ili umjereno celularnija koštana srž.srž.

Megakariociti su uvećani, abnormalni, Megakariociti su uvećani, abnormalni, povećanog brojapovećanog broja

Povećana količina retikularnih vlakanaPovećana količina retikularnih vlakana

U perifernoj krvi abnormalno veliki U perifernoj krvi abnormalno veliki trombocititrombociti

Klinički: tromboza i hemoragijeKlinički: tromboza i hemoragije Preživljavanje: 12-15 godinaPreživljavanje: 12-15 godina

MIJELOFIBROZA SA

MIJELOIDNOM METAPLAZIJOM

Rani nastanak mijelofibroze, Rani nastanak mijelofibroze, pancitopenije i ekstenzivne pancitopenije i ekstenzivne ekstramedularne hematopoeze u slezeni, ekstramedularne hematopoeze u slezeni, jetri i limfnim čvorovima.jetri i limfnim čvorovima.

TGF-TGF- i PDGF (fibroblastni mitogeni) i PDGF (fibroblastni mitogeni)

Morfologija: u početku hipercelularna Morfologija: u početku hipercelularna KS sa displastičnim megakariocitimaKS sa displastičnim megakariocitima

Potom hipocelularnost, pa fibrozaPotom hipocelularnost, pa fibrozaMoguća osteosklerozaMoguća osteosklerozaEkstramedularna hematopoeza- Ekstramedularna hematopoeza- splenomegalija, hepatomegalijasplenomegalija, hepatomegalijaPeriferna krv-leukoeritroblastoza, Periferna krv-leukoeritroblastoza, dacryocytidacryocyti

Klinički: Klinički: 60 godina, anemija, 60 godina, anemija, splenomegalija, normocitna i splenomegalija, normocitna i normohromna anemija sa normohromna anemija sa leukoeritroblastozom, leukociti leukoeritroblastozom, leukociti , , trombociti trombociti

5-20% AML5-20% AML

HISTIOCITOZA LANGERHANSOVIH ĆELIJA

Klonalna proliferacija Langerhansovih Klonalna proliferacija Langerhansovih ćelija, antigen prezentirajućih ćelija koje ćelija, antigen prezentirajućih ćelija koje se nalaze u koži i drugim organima.se nalaze u koži i drugim organima.

CD1a+, HLA DR+, Birbeck-ove granuleCD1a+, HLA DR+, Birbeck-ove granule

1.1. Letterer-Siwe bolest- Letterer-Siwe bolest- 2godine, seboroične 2godine, seboroične rupcije po koži, hepatosplenopmegalija, rupcije po koži, hepatosplenopmegalija, limfadenopatija, zahvaćanje pluća, limfadenopatija, zahvaćanje pluća, destruktivne promjene kosti, 50% preživi 5 destruktivne promjene kosti, 50% preživi 5 godinagodina

2.2. Unifokalna lezija- eozinofilni granulomUnifokalna lezija- eozinofilni granulom

3.3. Multifokalna lezija-Hand-Schüller-Multifokalna lezija-Hand-Schüller-Christianova bolest (defekt kalvarije, Christianova bolest (defekt kalvarije, diabetes insipidus i exophtalmos: HSC trijas)diabetes insipidus i exophtalmos: HSC trijas)