Projekat edukaci je o seksualnosti adolescenata i adolescentkinja | ANIMA | Kotor

ANIMA je nevladina organizacija sa sjedištem u Kotoru, koja aktivno djeluje od 1996. godine. Misija ANIME je da širenjem kulture mira i nenasilja, kao i promovisanjem rodne ravnopravnosti, stvorimo nepatrijarhalno društvo slobodnih pojedinaca i pojedinki.

Donatori: BCIF - Balkanski fond za lokalne inicijative CNF – Kooperativa holandskih fondacija za Centralnu i Istočnu Evropu

hoću da budem

«Hoću da budem» je projekat edukacije o seksualnosti adolescenata/adolescentkinja, koji je realizovala NVO Centar za žensko i mirovno obrazovanje - ANIMA – iz Kotora, tokom 2007 godine.

Cilj ovog projekta bio je da se pomogne mladima da osvijeste vlastitu poziciju u procesu psihoseksualnog razvoja nudeći im znanja o seksualnosti, identitetima i ravnopravnosti, kao i neposrednu pomoć u njihovim dilemama i psihološkim problemima koji su povezani sa razvojem seksualnosti i identiteta. U okviru projekta realizovane su informativne tribine u srednjim školama u Kotoru, Tivtu, Budvi i Herceg Novom, jednom nedjeljno organizovan rad psihološkinja u savjetovalištu, snimljena dokumentarna emisija i publikovana ova brošura.

Seksualnost je dio našeg bića i našeg identiteta od rođenja, ali se ona razvija

i uči. Naši seksualni obrasci se mijenjaju u različitim periodima našeg života,

naša seksualnost se mijenja kako se mi mijenjamo.

U periodu adolescencije najsvjesniji smo svoje seksualnosti i tada želimo

da je realizujemo. To je period kada nam naš biološki, fiziološki, kognitivni i

emocionalni razvoj stvaraju uslove za ostvarivanje funkcije reprodukcije što

intenzivira potrebu za seksualnim rasterećenjem.

Sekusalno zadovoljstvo je rezultat skladnog prethodnog razvoja, emocionalne

stabilnosti i odnosa povjerenja sa privlačnom osobom. Zato je važno, prije nego

što kreneš da eksperimentišeš sa svojom seksualnošću i prije nego postaneš

seksualno aktivan/na, da upoznaš sebe, svoje tijelo, svoja osjećanja i svoje

stavove i budeš siguran/na u sebe.

Zadovoljstvo u sekusalnom odnosu je važan faktor zadovoljstva u životu i

duhovnog razvoja.

Učenje o seksualnosti traje onoliko koliko i ljudski život.

Osoba koja je seksualno zdrava voli sebe i svoje tijelo, odgovorna je za sebe i svoje ponašanje, poštuje osobe različitih polnih orijentacija i izražava ljubav i intimnost u skladu sa svojim vrijednostima.

Seksualno zdravlje je:Y Prihvatanje vlastitog tijela i seksualnostiY Mogućnost izbora kada, kako i sa kim stupiti u seksualne

odnoseY Pravo na lične vrijednosti i poštovanje tuđih vrijednostiY Otvorena komunikacija sa partnerom/partnerkom, bez

procjenjivanja i osuđivanjaY Uživanje u seksualnosti bez krivice, straha i sramaY Zaštita sebe i partnera/partnerke od infekcija i bolesti,

neželjene trudnoćeY Sloboda pri odlučivanju o potomstvuY Pristup informacijama i servisimaY Sloboda od prisile i nasilja

Seksualnost nije samo ponašanje i ne znači samo biti seksualno aktivan/a ili ne

Seksualnost nije definisana samo seksualnim kontaktom ili činom

Seksualnost nije samo prijatna fizička aktivnost

Seksualnost je sastavni dio ljudskog života, dotiče se samog vitaliteta, stvaranja života; to je izuzetno važan dio opšte slike o nama samima, jedan od najvažnijih segmenata našeg identiteta.

Seksualnost obuhvata ideje, razmišljanja i osjećanja o polnosti, vrijednosti i značenja vezana uz taj pojam i simbolička značenja koja nastaju iz ličnih iskustava.

Seksualnost je baza za razvoj emocionalnih i duhovnih veza među ljudima.

Sve osobe su seksualne bez obzira da li su uključene u seksualne aktivnosti ili ne.

Negativni odnos prema seksualnosti ogleda se u seksualnom nasilju, eksploataciji, osjaćanju manje vrijednosti i niskom samopoštovanju, i može uzrokovati dugoročne posljedice za pojedinke/ce i njihove seksualne patnere/ke.

Nedostatak pravih saznanja o ljudskoj seksualnosti i nemogućnost da se o tome

razgovara povećavaju šansu da adolescenti/tkinje suviše rano postanu seksualno

aktivni/e i dožive seks, često, iz pogrešnih razloga.

Prvi korak da postaneš pametniji/a, kad je riječ o seksualnom životu, jeste

upoznavanje same/og sebe i svog tajnog seksualnog bića, koje teži da se ispolji.

Bez poznavanja svog seksualnog bića ne možemo dijeliti svoju seksualnost sa

partnerom/kom, niti možemo ostvariti zadovoljavajuće odnose. Ne postoji «pravi

obrazac» za odgovore o seksualnosti. Ono što djeluje, što izaziva lijepo osjećanje,

što pokreće i što veže sa partnerima/kama je ono što je bitno. Kao što smo naučeni

da sa partnerima/kama razgovaramo o svojim emotivnim potrebama i konfliktima

isto tako je neophodno da naučimo da razgovaramo i o seksualnim potrebama

i osjećanjima, kako bismo, tek onda, mogli da postanemo seksualno aktivni/e i

primjenimo sva znanja koja smo stekli/e.

Seksualnost se izražava stavovima i ponašanjem. Zavisno od vaspitanja,

razmišljanja i iskustva, stavovi o seksualnosti mogu biti pozitivni i negativni:

Mladići su emotivna bića kao i djevojke, jedino što su tako vaspitavani da na mali broj načina izražavaju svoje emocije, a seks je za muškarce jedan od malobrojnih dozvoljenih načina da bude blizak sa nekim i da pokaže nježna, ljubavna osjećanja.

Žene nisu manje seksualne od muškaraca, ali vaspitanjem, takoođe, se uče da kontrolišu seksualnu želju kao nešto sramno.

Mladići su «jači pol», više zainteresovani za seks i tjelesne užitke, manje odgovorni i manje osjećajni, više znaju o seksu, iniciraju ga, imaju jaču seksualnu energiju ... Djevojke su «slabiji pol», pasivne, više zainteresovane za ljubav nego za seks, usmjerenije na osjećanje i ostvarivanje veze, odgovornije za seksualne rizike.

Sticanje zananja o seksualnosti pomaže ljudima da razviju vještinu posmatranja i da preispitaju

mitove i stereotipe o seksu i seksualnosti koji su ukorijenjeni u našoj kulturi.

Pozitivan odnos prema seksualnosti ogleda se kroz kroz dogovoreni, zajednički i zaštićujući odnos, koji uključuje zadovoljstvo, poštovanje i podstiče ukupni kvalitet života.

Istraživanja pokazuju da je odluka da se ima seksualni odnos, kod adolescenata/tkinja, vrlo često motivisana: strahom da ne izgubi partner/ka, potrebom da dokaže svoja ljubav, potrebom da bude bliskiji/a sa partnerom/kom, potrebom da se potvrdi pred drugima.

Istina je da je psihoseksualna disocijacija

- odvajanje seksualne od duhovne ljubavi

- izuzetno štetna sa stanovišta našeg

mentalnog zdravlja. Zadovoljavanje

seksualnog nagona bez uzajamnog

poštovanja je nezdravo i degradira, ne samo

ljudsku polnost, nego i ličnost u cjelini.

Istina je da ti seksualni odnos neće pomoći da zadržiš partnera/ku, da budeš bliskiji/a sa njom/njim. Seks nije način da nekome potvrdiš svoju ljubav. Ako to nije tvoja istinska potreba time samo potvrđuješ nedostatak ljubavi prema sebi. Seks nije lijek za emotivne probleme. Seks nije sredstvo kojim ćeš dokazati svoju odraslost.

Nekoliko mitova o seksualnom nasilju, koji su prepoznati u odgovorima srednjoškolaca u Kotoru, Budvi, Tivtu i Herceg Novom, u anketi koja je provedena tokom marta-aprila 2007:• Pod pojmom seksualnog nasilja podrazumijeva se samo

silovanje• Seksualno nasilje se događa najčešće mladim i atraktivnim

ženama• Počinioci seksualnog nasilja su nepoznate osobe• Žrtve seksualnog nasilja su uvijek makar djelimično krive za to

što im se desilo

Po definiciji Svjetske zdravstvene organizacije

(WHO, 2002.) seksualno nasilje je: «bilo koji

seksualni čin, pokušaj ostvarivanja seksualnog

čina, neželjeni seksualni komentar ili

predlog koji je usmjeren protiv osobe i njene

seksualnosti, koji može počiniti druga osoba bez

obzira na odnos sa žrtvom ili situaciju u kojoj se

nalaze. Karakteriše ga upotreba sile, prijetnje ili

ucjene za ugrožavanje dobrobiti i/ili života same

žrtve ili njoj bliskih osoba.»

Istina o seksualnom nasilju je da:

Seksualno nasilje ne uključuje samo fizičko nasilje, seksualno nasilje je i svaki vid uznemiravanja i napastvovanja. To se odnosi na neželjena spolna ponašanja koja nužno ne uključuju fizički dodir, a osobu dovode u neugodan i ponižavajući položaj i izazivaju osjećanje srama. Tu vrstu nasilja primjenjuju najčešće oni koji imaju izvjesnu moć nad žrtvom npr. šefovi nad podređenima, profesori/ke nad studenticom/studentom.

Podaci pokazuju da je seksualno nasilje pretežno rodni zločin, predominantno počinjen od strane muškaraca protiv žena i djevojaka, ali takođe je to i nasilje koje se čini protiv dječaka i muškaraca.

Počinitelj seksualnog nasilja je u većini slučajeva neko koga žrtva poznaje, tako da zločin uključuje i izdaju povjerenja. Istraživanja pokazuju da su najčešći počinitelji upravo partneri i bivši partneri žrtve (u 80% slučajeva) i da se čak 58% silovanja događa u domu žrtve ili počinitelja.

Žrtva nikada nije kriva za nasilje koje joj se desi, bez obzira koliko njeno ponašanje ili oblačenje može djelovati «izazovno» za počinitelja nasilja. Svako je sam odgovoran za kontrolu seksualne želje i samo mali broj ljudi, duševno bolesnih, ne može kontrolisati i potisnuti nagonsku želju.

Svaka osoba ima pravo, u bilo kom trenutku,

reći NE bilo čemu što ne želi raditi !!!

Tamo gdje se njeguje ovakav stereotip, ravno-

pravan i siguran odnos partnerstva nije moguć.

Seksualnost je puno složenija i šira

od toga. Seksualnost je doživljena

i izražena kroz sve što jesmo, što

osjećamo, mislimo i radimo.

Ljubav je sjedinjenje pod uslovom očuvanja sopstvenog integriteta, sopstvene

individualnosti. Ljubav je aktivna čovjekova moć ... moć koja ga sjedinjuje sa

drugima, ljubav pomaže čovjeku da prevaziđe osjećaj izolacije i izdvojenosti,

a ipak mu dopušta da bude svoj ... u ljubavi se događa paradoks da dva bića

postaju jedno, a ipak ostaju dva. (Erih From)