6
Kelello le ‘Mele tse Phetseng Hantle Ho Phela Hantle le HIV

Ho Phela Hantle le HIV - Kelello le 'Mele tse Phetseng Hantle.indd

  • Upload
    ngonga

  • View
    221

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Ho Phela Hantle le HIV - Kelello le 'Mele tse Phetseng Hantle.indd

Kelello le ‘Mele tse Phetseng Hantle

Ho Phela Hantle le

HIV

Page 2: Ho Phela Hantle le HIV - Kelello le 'Mele tse Phetseng Hantle.indd

1page

Bukana ee ke ea eng?Bukana ena e fana ka litaba tsa mantlha mabapi le phepo e nepahetseng le malebela a hore motho ea phelang le HIV a lule a phetse hantle nako e telele.

Ho lula u phetse hantle ho bolela eng? Hobane’ng ke lokela ho tsotella?

Ho lula u phetse hantle ho bolela ho hlokomela bophelo ba hau le ‘mele oa hau ha u phela le HIV. Motho ea phelang le HIV a ka ba le bophelo bo botle bo bolelele, a phela bophelo bo tloaelehileng, ebile bo atlehile ha a lula itlhokometse a ikamohetse.

Bukana ena e entsoe ka tšehetso ke mokhato Johns Hopkins University Center for Communication Programs (JHU-CCP) ka tlasa leano la LETLAMA le tšehelitsoeng ka lithuso ke USAID. Litaba tsa bukana ena li ngotsoe ho ipapisitsoe le tse tšoanang le tsona tsa Positive Living Profile Tool for

Community Support Agents tsa lekala la bophela la naha ea Republic of Uganda. Litšoantšo tsohle li entsoe ke Mango Tree.

‘MELE OA HAU O HLOKA HO LULA O SEBETSA LETSATSI LE

LETSATSI HORE O BE LE MATLA HAPE O PHETSE HANTLE.

Hoban’eng ho le bohlokoa hore ke lule ke le mafolofolo hape ke ikoetlisa?

Ho lula u le mafolofolo ho etsa hore u ikutloe u thabile, ho u thusa ho robala hantle, ho eketsa takatso ea lijo hape ho fokotsa khatello ea maikutlo. Ho ba mafolofolo ho boloka ‘mele oa hau o le matla e le hore o tsebe ho loantša mafu le hore u etse mesebetsi ea letsatsi le letsatsi.

U ka lula u le mafolofolo ka ho kenya letsoho lipapaling, temong, tantšeng le ho tsoela-pele ho etsa mesebetsi ea hae.

Bona mosebeletsi oa tsa bophelo ha u ikutloa u khathetse haholo, u bile u hloka matla a ho etsa mesebetsi ea letsatsi.

1page

Page 3: Ho Phela Hantle le HIV - Kelello le 'Mele tse Phetseng Hantle.indd

2 3page page

3page

2page Leha batho bas a tšoane, ho bohlokoa hore batho ba nang le tšoaetso

ea HIV ba phomole haholo ele ho loantša mafu ‘me ba lule ba phetse hantle. Ha u khathetse, ‘mele oa hau o ka utloa o fokola kahoo u ka kula ha bobebe. Leka ho robala lihora tse robeli bosiu bo bong le bo bong ele hore u tle u ikutloe u le matla motšeare. Kamehla ha u ikutloa u khathetse, phomola ele hore ‘mele oa hau o be matla hape.

Ha u khatehetse, fumana motho ea ka u thusang ka mesebetsi ea ka tlung ele hore u se ke oa felloa ke matla. Nka khefu ha u khathetse kapa u phomole motšeare ele hore ‘mele oa hau o fumane matla u tle u tsebe ho tsoelapele ka mosebetsi oa hau.

Qoba khatello ea maikutlo:• Sekeoa iqobellahosebetsa

leha u khathetse.• Sekeoaitlamakalinthotseo

u ke keng oa tseba ho li etsa kapa ho li fihlela.

• Arolelana mathata a hau lemotho eo u mo tšepang.

Ke lokela ho robala le ho phomola ha kae?

PHEPO E NEPAHETSENG E U FA MATLA, MAFOLO-FOLO LE TŠIRELETSO KHAHLANONG

LE MAFU.

Hobaneng ke lokela ho fumana phepo e nepahetseng?

Phepo e nepahetseng e u fa matla, mafolofolo le tšireletso khahlanong le mafu. Ha u noa meriana, ‘mele oa hau o hloka matsoai a mang a hlahang ka thoko. Phepo e nepahetseng e ka etsa hore litlhare tsa hau tsa li-ARV le Cotrimoxazole li sebetse haholo.

Phepo e nepahetseng e kenyeletsa:Lihaha-‘mele joaloka nama, linaoa, lierekisi, tlhapi le mahe.Limatlafatsi joaloka reisi, papa, bohobe le litapole. Lithibela-mafu joaloka litholoana le meroho.

Ho boetse ho bohlokoa ho noa metsi a mangata, a hloekileng.

MOTHO EA PHELANG LE TŠOAETSO O HLOKA HO

ROBALA LE HO PHOMOLA HAHOLO HORE A LULE A LE MATLA A PHETSE HANTLE.

Page 4: Ho Phela Hantle le HIV - Kelello le 'Mele tse Phetseng Hantle.indd

4 5page page

5page

4page

Hobane’ng ho le bohlokoa ho qoba tai le lithetefatsi?

Tai le lithetefatsi li etsa hore sesole sa hau sa ‘mele se hloke matla, ‘me hona ho etsa hore kokoana-hloko ea HIV e ngatafale ’meleng oa hau. Li ka fokolisa ‘mele oa hau ka ho etsa hore ho be thata ho fumana matsoai lijong tseo u li jang. Hape tšebeliso e mpe ea tai le lithetefatsi e etsa meriana e kang li-ARV, INH le Cotrimoxazole e se sebetse hantle ‘me hona ho ka etsa hore litla-morao tsa meriana li mpefale ho feta.

Ha u noa joala ebile u sebelisa lithetefatsi, ho ba thata ho itlhokomela. U ka nna oa emisa kapa oa lebala ho noa li-ARV kapa ho sebelisa li-condom.

TAI LE LITHETEFATSI LI KA BA KOTSI BOPHELONG BA HAU, TSA ETSA HORE HO BE THATA HORE U

PHELE U ITLHOKOMETSE. QOBA TAI LE LITHETEFATSI U TLE U LULE U LE

MATLA U PHETSE HANTLE.

Hobaneng ho le bohlokoa ho fumana tšehetso?

Batho ba u tšehetsang ba etsa hore u bue ka mathata a hau le ho theola khatello ea maikutlo. U ka ithuta matsapa a hore na u phele le boemo ba hau ba HIV joang, ho tšepahalla meriana le ho itlhokomela. Batho ba joalobakaubolellahorenabonabahlotseliqholotsotsetšoanangletse bang li u tobileng joang.

Hopola, ha u mong; ho na le batho motseng oa hau, moo u sebetsang, kerekeng kapa sepetlele ba ka u thusang le ho u tšehetsa.

HO BOHLOKOA HO FUMANA BATHO BA KA U TŠEHETSANG LE HO U THUSA HO SEBETSANA LE

LIQHOLOTSO TSEO U TLA KOPANA LE TSONA ELE HORE U LULE U LE

MATLA U PHETSE HANTLE.

Page 5: Ho Phela Hantle le HIV - Kelello le 'Mele tse Phetseng Hantle.indd

6page

6page

Tlhaloso ea Mantsoe:

AIDS: Ke lefu le bang teng ha HIV e bolaile masole a ‘mele (CD4) a hau kaofela ‘me ‘mele o se o sa tsebe ho loantša mafu

ARVs: Ke mefuta e fapaneng ea litlhare e kokobetsang bohale ba kokoana-hloko ea HIV ka ho sireletsa sesole sa hau ha ‘mele.

Phepo e nepahetseng: Ke mefuta ea lijo e fapaneng ele hore u be le matsoai a hlokahalang ‘meleng.

Lithetefatsi: Ke lisebelisoa tse tahang joaloka joala, sikarete, kapa matekoane.

HIV: Ke kokoana-hloko e bakang AIDS.

INH: Ke litlhare tse sebelisoang ho thibela le ho phekola lefuba (TB).

Mokhatlo oa tšehetso: Sehlopha sa batho ba kopanang khafetsa ho tšohla hore na ba ka phela joang le HIV ba ikamohetse.

Nka fumana litaba/litlhalosetso tse ling hokae?Litsing tsohle tsa bophelo tsa ‘muso, tsa likereke le tse ikemetseng.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Malebela a ho lula u phetse hantle

Noa metsi a hloekileng Fumana phepo e nepahetseng

Tšepahalla litlhare tse u li fuoeng ngakeng

Etsa thobalano e sireletsehileng

Hlapa Matsoho ho tebela letšollo le mafu a mang

Lula u le mafolofolo

Qoba koae, lithethefatsi le tai

kena mokhatlo oa tšehetso

E ea ngakeng khafetsa u fumane litlhare

Fumana nako e lekaneng ea ho phomola

E ea tlhabollong ha u lokela ho ea

HOPOLA: MOTHO EA NANG LE TŠOAETSO EA HIV A KA PHELA BOPHELO BO TLOAELEHILENG, BO ATLEHILENG EBILE BO MATLAFETSE HAFEELA A IKAMOHETSE A LULA A PHETSE

HANTLE.

Page 6: Ho Phela Hantle le HIV - Kelello le 'Mele tse Phetseng Hantle.indd