Historia i społeczeństwo Przedmiotowy system oceniania Formy i

Historia i społeczeństwo

Przedmiotowy system oceniania

Formy i sposoby oceniania osiągnięd edukacyjnych z historii i społeczeostwa

Formy oceniania Sposób oceniania (punktowa skala stopni, procentowa, stosowanie „+” i „-”)

Prace pisemne kontrolne: - testy diagnostyczne, - sprawdziany, testy.

100% pkt. 6 90% - 99% pkt. 5 75% - 89% pkt. 4 51% - 74% pkt. 3 35% - 50% pkt. 2 0% - 34% pkt. 1

Kartkówka 100% pkt. 6 90% - 99% pkt. 5 75% - 89% pkt. 4 51% - 74% pkt. 3 35% - 50% pkt. 2 0% - 34% pkt. 1 Odpowiedź pisemna z 2 ostatnich lekcji. Nie podlega poprawie.

Odpowiedzi ustne 1 do 6 Odpowiedź z 2 ostatnich lekcji, na lekcji powtórzeniowej z ostatniego działu.

Praca na lekcji: - aktywnośd, - praca w grupach.

Za aktywną pracę na lekcji uczeo może otrzymad „+”. 4 „+” – ocena dobra, 5 „+” – b. dobra, 6 „+” – celująca. Za szczególne osiągnięcia na lekcji, kreatywne rozwiązania problemu uczeo może od razu otrzymad ocenę bdb. lub cel. 2 do 6

Organizacja pracy, komunikacja, prezentacja wyników, efekty pracy.

Praca domowa 1 do 6

Niezgłoszony brak pracy domowej lub nieprzygotowania ustnego

Ocena niedostateczna.

Zgłoszony brak pracy domowej lub nieprzygotowanie ustne

„np.” Uczeo musi zgłosid brak pisemnej pracy domowej. Na następnej lekcji musi pokazad ją nauczycielowi. Uczeo może 2razy w półroczu zgłosid nieprzygotowanie ustne. Kolejne zgłoszenie skutkuje oceną niedostateczną.

Poprawa testu diagnostycznego Testy diagnostyczne nie podlegają poprawie.

Poprawa oceny niedostatecznej Poprawid można ocenę niedostateczną tylko ze sprawdzianu i testu innego niż diagnostyczny, w ciągu 2 tygodni od otrzymania, po uzgodnieniu z nauczycielem. Nowa ocena jest wpisywana w dzienniku obok oceny poprawianej.

Poprawa oceny pozytywnej Raz w półroczu uczeo może poprawid ocenę pozytywną (nie dotyczy to kartkówek). W ciągu 2 tygodni od otrzymania oceny, po uzgodnieniu z nauczycielem. Nowa ocena jest wpisywana w dzienniku obok oceny poprawianej.

Zadania dla chętnych 3 do 6

Sukcesy w konkursach historycznych i pokrewnych

Laureaci i finaliści konkursów na szczeblu wojewódzkim otrzymują ocenę roczną celującą. Laureaci konkursu powiatowego i szkolnego otrzymują cząstkową ocenę celującą. Awans do następnego etapu konkursu - cząstkowa ocena celująca. Za sam udział w konkursie i słaby wynik uczeo nie otrzymuje oceny tylko pochwałę w zeszycie spostrzeżeo.

Ocena śródroczna i roczna jest ustalana na podstawie wszystkich ocen cząstkowych, ale nie jest ich średnią

arytmetyczną.

Na ocenę śródroczną i koocoworoczną decydujący wpływ mają oceny uzyskane z prac sprawdzających umiejętności

historyczne zawarte w podstawie programowej.

Wymagania ogólne

Ocena Opanowane umiejętności i aktywność – uczeń:

Celująca 1. Potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela.

2. Umie samodzielnie zdobyć wiadomości. 3. Systematycznie wzbogaca swą wiedzę przez czytanie książek i artykułów

o treści historycznej. 4. Odnosi sukcesy w konkursach na szczeblu ponadszkolnym, w których jest

wymagana wiedza historyczna lub jest autorem pracy o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych.

5. Bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym. 6. Rozwiązuje dodatkowe ćwiczenia o dużym stopniu trudności. 7. Zna i rozumie podstawowe pojęcia historyczne, potrafi poprawnie

rozumować kategoriami ściśle historycznymi (przyczyny – przebieg - skutki) oraz powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznawanymi na lekcji.

8. Umie powiązać dzieje własnego regionu z dziejami Polski. 9. Wyraża samodzielny stosunek do określonych zagadnień z przeszłości. 10. Potrafi udowadniać swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji

będącej skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy. 11. Opanował w pełni wymagania ponadpodstawowe.

Bardzo dobra 1. Sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji. Potrafi również, korzystając ze wskazówek nauczyciela, dotrzeć do innych źródeł informacji.

2. Samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela

posługując się nabytymi umiejętnościami. 3. Wykazuje bardzo aktywną postawę w czasie lekcji. 4. Bierze udział w konkursach historycznych lub wymagających wiedzy

i umiejętności historycznych na szczeblu ponadszkolnym, odnosi sukcesy na szczeblu szkolnym.

5. Rozwiązuje dodatkowe ćwiczenia o średnim stopniu trudności. 6. Potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych

wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nauczania nie tylko z zakresu historii i społeczeństwa, ale również przedmiotów pokrewnych.

7. Opanował w pełni wymagania ponadpodstawowe w wiedzy.

Dobra 1. Potrafi korzystać ze wszystkich poznanych w czasie lekcji źródeł informacji. 2. Umie samodzielnie rozwiązywać typowe zadania i problemy, natomiast o

stopniu trudniejszym wykonuje pod kierunkiem nauczyciela. 3. Rozwiązuje niektóre dodatkowe zadania o stosunkowo niewielkiej skali

trudności. 4. Poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych. Umie

samodzielnie odróżnić przyczyny i skutki wydarzeń. 5. Jest aktywny w czasie lekcji. 6. Ma nieduże braki w wiadomościach z wymagań ponadpodstawowych.

Dostateczna 1. Potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji.

2. Potrafi wykonać proste ćwiczenie. 3. W czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadowalającym. 4. Opanował wymagania podstawowe z programu nauczania.

Dopuszczająca

1. Przy pomocy nauczyciela potrafi wykonać proste polecenia wymagające zastosowania podstawowych umiejętności.

2. Konstruuje krótkie, dwu-, trzyzdaniowe wypowiedzi. 3. Ma duże braki w wiadomościach podstawowych.

Niedostateczna Nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń wymagających zastosowania podstawowych umiejętności.

Wymagania szczegółowe kl. 6

Temat Wymagania podstawowe

Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe

Uczeń: 1. Legiony Polskie we Włoszech

• zaznacza na osi czasu datę III rozbioru Polski • opowiada, kim byli Jan Henryk Dąbrowski i Napoleon Bonaparte • wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja, emigracja, zabór • podaje datę wybuchu rewolucji francuskiej • opisuje sytuację Rzeczypospolitej na przełomie XVIII i XIX w. • przedstawia okoliczności, w jakich doszło do utworzenia Legionów Polskich we Włoszech • wyjaśnia, do jakich wydarzeń historycznych nawiązują słowa polskiego hymnu narodowego • wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie • tłumaczy, z jakich ziem składało się Księstwo Warszawskie

• podaje przyczyny wybuchu rewolucji francuskiej • opisuje dalsze losy Legionów Polskich • wymienia elementy ubioru legionistów nawiązujące do tradycji dawnej Rzeczypospolitej • ocenia, jakie znaczenie miało dla Polaków utworzenie Księstwa Warszawskiego

2. Powstanie listopadowe

• zaznacza na osi czasu daty wybuchu i upadku powstania listopadowego • wskazuje na mapie obszar Królestwa Polskiego • wyjaśnia znaczenie terminów: detronizacja, represje, konfiskata • podaje przyczyny i skutki powstania listopadowego • wymienia obszary wchodzące w skład Królestwa Polskiego

• przedstawia postanowienia kongresu wiedeńskiego dotyczące sprawy polskiej • wymienia najważniejsze bitwy powstania listopadowego • podaje przyczyny klęski powstania listopadowego • tłumaczy znaczenie uchwały o barwach narodowych

3. Życie na emigracji

• wymienia państwa, do których po upadku powstania listopadowego udało się najwięcej Polaków • wyjaśnia znaczenie terminu Wielka Emigracja • podaje przyczyny Wielkiej Emigracji • opowiada, kim byli Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz i Józef Bem • wymienia najważniejsze osiągnięcia wybitnych Polaków działających na emigracji w XIX w.

• tłumaczy, czym był romantyzm • wyjaśnia znaczenie terminów: emisariusz, Wiosna Ludów • wyjaśnia, dlaczego w XIX w. Polacy walczyli o wolność innych narodów • ocenia, jakie znaczenie dla rozwoju kultury polskiej miał dorobek twórców emigracyjnych • wymienia polskich twórców działających obecnie poza granicami Polski

4. Powstanie styczniowe

• wyjaśnia znaczenie terminów: manifestacja, branka, katorga • zaznacza na osi czasu datę wybuchu powstania styczniowego • podaje przyczyny i skutki powstania styczniowego • wymienia cele walki powstańców

• omawia sytuację panującą w Królestwie Polskim w przededniu powstania styczniowego • przedstawia okoliczności wybuchu zrywu • omawia charakter walk powstańczych

• opowiada, kim był Romuald Traugutt • podaje przykłady represji zastosowanych przez Rosję wobec Polaków po klęsce powstania z lat 1863–1864

• wskazuje na mapie obszary dłuższego utrzymywania się walk partyzanckich • wyjaśnia, jak funkcjonowało podziemne państwo polskie • porównuje powstanie listopadowe ze styczniowym • interpretuje utwór Boże coś Polskę

1. W obronie polskości

• wyjaśnia znaczenie terminów: germanizacja, rusyfikacja, cenzura, strajk szkolny, spółdzielnia • podaje przyczyny strajku szkolnego polskich dzieci we Wrześni w 1901 r. • tłumaczy, na czym polegał protest Michała Drzymały • wymienia zasługi, jakie dla rozwoju kultury polskiej wnieśli: Jan Matejko, Stanisław Moniuszko, Henryk Sienkiewicz, Stanisław Wyspiański, Helena Modrzejewska

• na podstawie tekstu źródłowego omawia sytuację polskich dzieci w zaborze rosyjskim • porównuje sytuację ludności polskiej w zaborze rosyjskim, austriackim i pruskim • opisuje sposoby walki Polaków z germanizacją i rusyfikacją

2. Rozwój przemysłu i miast

• wyjaśnia znaczenie terminów: maszyna parowa, robotnik, fabrykant, związek zawodowy, strajk, socjalizm, komunizm, rewolucja przemysłowa, manufaktura • opowiada o rozwoju przemysłu w XIX w. • rozróżnia rzemieślnicze i fabryczne formy produkcji • opisuje warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce • wymienia najlepiej rozwinięte gałęzie przemysłu w każdym z zaborów • rozróżnia emigrację polityczną i zarobkową • wskazuje na mapie państwa, w których najczęściej osiedlali się emigranci z ziem polskich

• wymienia przyczyny i skutki rewolucji przemysłowej • porównuje warunki życia robotników z sytuacją fabrykantów • opowiada, kim był Hipolit Cegielski • wskazuje na mapie Galicję • porównuje warunki pracy w XIX-wiecznych fabrykach z tymi panującymi we współczesnych zakładach przemysłowych • przedstawia postulaty głoszone przez zwolenników socjalizmu

3. Czasy wynalazców

• wyjaśnia, jakie zastosowanie znalazł silnik parowy • ocenia wpływ rozwoju kolei żelaznych na życie ludzi • przedstawia dokonania Marii Skłodowskiej-Curie, Ludwika Pasteura, Wilhelma Roentgena • omawia postęp, jaki dokonał się w medycynie i naukach przyrodniczych w XIX w. • wymienia najważniejsze XIX-wieczne wynalazki i tłumaczy, jakie zmiany przyniosły one w życiu codziennym ówczesnych ludzi • wyjaśnia, czym jest Nagroda Nobla

• wymienia najważniejsze dokonania Ignacego Łukasiewicza i Tomasza Edisona • porównuje warunki życia w XIX-wiecznym mieście z tymi panującymi współcześnie • ocenia, który XIX-wieczny wynalazek miał największy wpływ na życie ludzi

1. I wojna światowa

• zaznacza na osi czasu okres, w którym trwała I wojna światowa, oraz datę podpisania traktatu wersalskiego • wyjaśnia znaczenie terminów: front, bolszewicy, wojna domowa • tłumaczy, dlaczego konflikt zbrojny z lat 1914–1918 określa się jako wojnę światową • wskazuje na mapie kraje należące do ententy i państwa centralne

• podaje przyczyny wybuchu I wojny światowej • wymienia społeczno-gospodarcze skutki I wojny światowej • przedstawia rodzaje broni zastosowane po raz pierwszy w czasie konfliktu zbrojnego z lat 1914–1918 • wskazuje na mapie obszary, na których toczyła się I wojna światowa • wymienia przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 r. • tłumaczy, jakie zmiany zaszły w Rosji w wyniku rewolucji

2. Odzyskanie niepodległości

• zaznacza na osi czasu datę odzyskania niepodległości przez Polskę • tłumaczy, jaki cel przyświecał utworzeniu Legionów Polskich • wymienia zasługi Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego dla Polski • wyjaśnia, dlaczego dzień 11 listopada 1918 r. został uznany za datę odzyskania niepodległości przez Polskę

• wymienia czynniki, które zadecydowały o odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. • na podstawie tekstu źródłowego przedstawia sytuację w Warszawie w pierwszych dniach wolności • omawia trudności, z jakimi zmagało się odrodzone państwo polskie • tłumaczy, jaki był wpływ zniszczeń dokonanych w wyniku I wojny światowej na proces

odbudowy Polski • opowiada, jak obchodzi się Narodowe Święto Niepodległości w miejscu jego zamieszkania

3. Walka o granice

• zaznacza na osi czasu daty wybuchu powstania wielkopolskiego i III powstania śląskiego oraz Bitwy Warszawskiej • wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej • podaje nazwy państw sąsiadujących z Polską w dwudziestoleciu międzywojennym • wymienia i wskazuje na mapie obszary, o które Rzeczpospolita toczyła walki w latach 1918–1921 • tłumaczy, w jakim celu wybuchły powstanie wielkopolskie i III powstanie śląskie • wyjaśnia, jakie było znaczenie Bitwy Warszawskiej dla losów odrodzonej Polski

• opowiada, jakie decyzje dotyczące ziem polskich zapadły na konferencji pokojowej w Wersalu • umiejscawia na mapie Wolne Miasto Gdańsk • wskazuje na mapie obszary, na których przeprowadzono plebiscyty • wyjaśnia, co osiągnęli Polacy w wyniku powstania wielkopolskiego i III powstania śląskiego • tłumaczy, kogo nazywa się Orlętami Lwowskimi • wymienia skutki wojny polsko-bolszewickiej • wyjaśnia, w jaki sposób spory graniczne wpłynęły na stosunki dyplomatyczne II Rzeczypospolitej z sąsiednimi państwami

4. II Rzeczpospolita

• zaznacza na osi czasu datę zamachu majowego • wyjaśnia znaczenie terminów: parlament, marszałek Polski, partia, opozycja, zamach majowy, ziemiaństwo, grekokatolicyzm • określa, dlaczego Polskę po 1918 r. nazywa się II Rzecząpospolitą • tłumaczy, na czym polegał demokratyczny charakter państwa polskiego do 1926 r. • wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w ustroju Polski po zamachu majowym • wymienia mniejszości narodowe i religijne zamieszkujące II Rzeczpospolitą

• wyjaśnia, kim był Gabriel Narutowicz • przedstawia okoliczności, w jakich doszło do zamachu majowego • charakteryzuje społeczeństwo II Rzeczypospolitej • wskazuje na mapie obszary zamieszkiwane przez poszczególne mniejszości narodowe • wie, czym jest ikona • ocenia decyzję Józefa Piłsudskiego o zorganizowaniu zamachu majowego • opisuje warunki życia wybranej grupy społecznej mieszkającej w II Rzeczypospolitej

5. Osiągnięcia II Rzeczypospolitej

• omawia trudności, z jakimi zmagało się odrodzone państwo polskie • wyjaśnia znaczenie terminów analfabetyzm, Centralny Okręg Przemysłowy • wskazuje na mapie Gdynię • wymienia najważniejsze sukcesy gospodarcze II Rzeczypospolitej • przedstawia znaczenie budowy portu w Gdyni i powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego dla II

• wyjaśnia, w jaki sposób władze II Rzeczypospolitej zwalczały analfabetyzm • wskazuje na mapie najważniejsze ośrodki przemysłowe w międzywojennej Polsce • tłumaczy, kim był Eugeniusz Kwiatkowski • opowiada o rozwoju polskiej kultury i sportu w dwudziestoleciu międzywojennym • wymienia najpopularniejsze rozrywki mieszkańców II Rzeczypospolitej

Rzeczypospolitej • tłumaczy, kim był Władysław Reymont

• ocenia, które osiągnięcie II Rzeczypospolitej było najważniejsze, i uzasadnia swoją opinię

1. Dwudziestolecie zmian

• na podstawie mapy omawia najważniejsze zmiany terytorialne w Europie po I wojnie światowej • wyjaśnia termin dwudziestolecie międzywojenne • tłumaczy, jakie znaczenie dla rozwoju nauki miały osiągnięcia Aleksandra Fleminga i Alberta Einsteina • podaje przykłady rozrywek, które rozpowszechniły się w epoce międzywojennej

• opowiada, jak rozwój nauki i techniki w powojennym świecie wpłynął na codzienne życie ludzi • tłumaczy, czym jest jazz • wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w modzie po 1918 r. • wymienia najpopularniejszych bohaterów komiksów i filmów z okresu międzywojennego

2. Powstanie ZSRR

• rozwija skrót ZSRR • wyjaśnia znaczenie terminów: totalitaryzm, propaganda, łagier • wymienia charakterystyczne cechy polityki Stalina wobec społeczeństwa ZSRR • tłumaczy, czym był Wielki Głód • objaśnia, na czym polegało upaństwowienie gospodarki w Związku Radzieckim

• przedstawia okoliczności powstania Związku Radzieckiego • na podstawie tekstu źródłowego opowiada o warunkach życia w łagrach • ocenia metody, jakie stosował Stalin, aby wymusić posłuszeństwo na mieszkańcach ZSRR • porównuje sposób sprawowania władzy w państwie totalitarnym z rządami w kraju demokratycznym • wyjaśnia, dlaczego Korea Północna jest przykładem państwa totalitarnego

3. Niemcy pod rządami Hitlera

• zaznacza na osi czasu datę objęcia urzędu kanclerza Niemiec przez Adolfa Hitlera • wyjaśnia znaczenie terminów: nazizm, rasizm, kanclerz, obóz koncentracyjny • tłumaczy, kogo Hitler obarczał winą za klęskę Niemiec w I wojnie światowej • określa stosunek Hitlera do ludności żydowskiej • wyjaśnia, czym była „noc kryształowa” • podaje charakterystyczne cechy polityki Adolfa Hitlera wobec społeczeństwa niemieckiego

• przedstawia okoliczności, w jakich Hitler zdobył władzę w Niemczech • wyjaśnia, jaki stosunek miał Hitler do traktatu wersalskiego, państw demokratycznych i ZSRR • na podstawie tekstu źródłowego omawia sytuację Żydów w hitlerowskich Niemczech • wyjaśnia, jakie zagrożenia dla współczesnego świata niesie rasizm i dlaczego należy z nim walczyć • porównuje sposób sprawowania władzy przez Hitlera w III Rzeszy z rządami Stalina w ZSRR

4. Droga do • wyjaśnia znaczenie terminów: Wehrmacht, Armia Czerwona, • podaje przykłady łamania traktatu wersalskiego

wojny Prusy Wschodnie • charakteryzuje politykę ustępstw prowadzoną przez państwa zachodnie względem Hitlera • wymienia żądania wysuwane przez III Rzeszę wobec Polski • charakteryzuje stanowisko polskich władz wobec żądań niemieckich • tłumaczy, jakie zagrożenie dla Rzeczypospolitej stwarzał tajny protokół dołączony do paktu Ribbentrop-Mołotow

przez Hitlera • charakteryzuje politykę Adolfa Hitlera wobec Austrii i Czechosłowacji w latach 1938-39 • ocenia stanowisko państw zachodniej Europy względem III Rzeszy • na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, dlaczego polskie władze nie przyjęły niemieckich żądań w 1939 r. • ocenia politykę polskich władz względem Czechosłowacji • wymienia działania, jakie podjęła Rzeczpospolita na wypadek konfliktu zbrojnego z III Rzeszą • ocenia, czy stanowisko Polski wobec żądań niemieckich było słuszne • tłumaczy, dlaczego podpisanie paktu Ribbentrop- Mołotow jest nazywane IV rozbiorem Polski

1. Kampania wrześniowa

• podaje przyczyny wybuchu wojny w 1939 r. • zaznacza na osi czasu daty rozpoczęcia II wojny światowej oraz agresji ZSRR na Polskę • wyjaśnia znaczenie terminów: kampania wrześniowa, internowanie • wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę oraz linię podziału ziem polskich między Niemcy a ZSRR • wymienia najważniejsze bitwy kampanii wrześniowej • omawia wkład ludności cywilnej w obronę kraju w 1939 r. • przedstawia skutki klęski Polski w kampanii wrześniowej

• opisuje najważniejsze bitwy kampanii wrześniowej • omawia przyczyny klęski Rzeczypospolitej w 1939 r. • ocenia postawę polskich żołnierzy i ludności cywilnej w pierwszych tygodniach wojny • wyjaśnia, na czym polega wojna totalna • gromadzi informacje o losach swoich przodków w 1939 r. • tłumaczy, w jaki sposób współcześnie upamiętnia się bohaterstwo polskich żołnierzy walczących w kampanii wrześniowej

2. Wojna ogarnia świat

• wyjaśnia znaczenie terminów: inwazja, alianci, państwa osi, koalicja antyhitlerowska • zaznacza na osi czasu daty ataku III Rzeszy na ZSRR i przystąpienia USA do koalicji antyhitlerowskiej • wymienia najważniejsze państwa walczące po stronie aliantów oraz sojuszników Niemiec

• opowiada o najważniejszych działaniach wojennych w Europie i na Dalekim Wschodzie w latach 1940–1942 • wyjaśnia, dlaczego Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny • ocenia znaczenie przyłączenia się ZSRR i USA

• wskazuje na mapie kraje, które padły ofiarą agresji hitlerowskiej • tłumaczy, jakie znaczenie dla dalszych losów II wojny światowej miało przyłączenie się Stanów Zjednoczonych i ZSRR do walki po stronie aliantów

do koalicji antyhitlerowskiej

3. Droga do zwycięstwa

• zaznacza na osi czasu datę zakończenia II wojny światowej • podaje nazwy państw, które najbardziej przyczyniły się do klęski Niemiec i Japonii • wymienia bitwy mające największy wpływ na przebieg II wojny światowej • opowiada, gdzie poza granicami naszego kraju walczyli polscy żołnierze w czasie II wojny światowej • tłumaczy, jakie zagrożenia dla ludzkości niesie użycie broni atomowej

• opowiada o najważniejszych działaniach wojennych w Europie i na Dalekim Wschodzie w latach 1943–1945 • opisuje wkład polskich jednostek wojskowych w pokonanie Niemiec i ich sojuszników • wymienia przyczyny i skutki użycia broni atomowej przeciwko Japończykom w 1945 r. • ocenia decyzję amerykańskiego dowództwa o zrzuceniu bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki • wyjaśnia, w jaki sposób obecnie upamiętnia się polskich żołnierzy walczących w czasie II wojny św.

4. Polacy pod okupacją

• zaznacza na osi czasu datę wybuchu powstania warszawskiego • wyjaśnia znaczenie terminów: okupacja, inteligencja, łapanka, getto, Armia Krajowa, Polskie Państwo Podziemne • wskazuje na mapie największe getta i obozy hitlerowskie • tłumaczy, w jaki sposób Niemcy i ZSRR dążyły do wyniszczenia narodu polskiego • wymienia formy oporu polskiego społeczeństwa wobec okupantów • omawia przebieg powstania warszawskiego • opowiada, czym były zbrodnia katyńska oraz zbrodnia wołyńska • podaje przyczyny i skutki powstania warszawskiego

• wskazuje na mapie miejsca mordu polskich oficerów w 1940 r. • wymienia obszary, na których dokonano zbrodni wołyńskiej • opisuje charakter Polskiego Państwa Podziemnego • ocenia postawę cywilów i żołnierzy walczących w powstaniu warszawskim • tłumaczy, w jaki sposób obecnie upamiętnia się wydarzenia z czasów II wojny światowej • opowiada o losach swojej miejscowości w latach 1939–1945

5. Holokaust – zagłada Żydów

• zaznacza na osi czasu datę wybuchu powstania w getcie warszawskim • wyjaśnia znaczenie terminów: obóz zagłady, konspiracja • tłumaczy, czym był Holokaust • wymienia Auschwitz-Birkenau jako przykład największego niemieckiego obozu zagłady na ziemiach polskich

• wymienia polskie miasta, w których podczas II wojny światowej Niemcy utworzyli największe getta • podaje przyczyny wybuchu powstania w getcie warszawskim • przedstawia postać Janusza Korczaka

• opisuje sytuację ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką • przedstawia zasługi Ireny Sendlerowej

• na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, w jaki sposób Polacy ratowali żydowskie dzieci • tłumaczy, co wydarzyło się w Jedwabnem w 1941 r. • ocenia postawy, jakie Polacy przyjmowali wobec Holokaustu w czasie II wojny światowej • opowiada o wojennych losach ludności żydowskiej w swoim miejscu zamieszkania • wyjaśnia, w jaki sposób upamiętnia się osoby, które ratowały Żydów podczas wojny

1. Zimna wojna • wyjaśnia znaczenie terminów: zimna wojna, NATO, Układ Warszawski, wyścig zbrojeń • tłumaczy, z czego wynikał podział powojennej Europy • wskazuje na mapie państwa należące do NATO oraz kraje tworzące Układ Warszawski • wyjaśnia, w jakich dziedzinach USA i ZSRR rywalizowały ze sobą w drugiej połowie XX w.

• na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia znaczenie terminu żelazna kurtyna • tłumaczy, czym był mur berliński • omawia przyczyny wojny w Wietnamie • opisuje rolę NATO we współczesnym świecie • wyjaśnia, jak zmieniła się sytuacja w Europie od momentu zakończenia zimnej wojny

2. Powstanie PRL

• wskazuje na mapie granice Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wymienia jej sąsiadów • podaje nazwy obszarów przyłączonych do państwa polskiego po 1945 r. • wyjaśnia, w jaki sposób komuniści przejęli władzę w powojennej Polsce • charakteryzuje stosunek komunistycznych władz do działaczy opozycyjnych • wymienia skutki przejęcia władzy w Polsce przez komunistów • rozwija skróty PZPR i PRL • opowiada o PRL, używając wyrażeń: zależność od ZSRR, odbudowa zniszczeń wojennych

• porównuje obszar powojennej Polski z terytorium II Rzeczypospolitej • tłumaczy, czym były przesiedlenia ludności • na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, w jaki sposób komuniści odnieśli zwycięstwo wyborcze w 1947 r. • wymienia metody stosowane przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa do walki z przeciwnikami władzy komunistycznej • ocenia działania podejmowane przez komunistów w celu zdobycia władzy w Polsce

3. W komunistycznej Polsce

• podaje przykłady świadczące o zależności Polski od ZSRR • wyjaśnia, na czym polegała dyktatura partii komunistycznej • tłumaczy, czym było i jakie problemy powodowało centralne planowanie w gospodarce

• tłumaczy, czym charakteryzowały się czasy stalinowskie w Polsce • opowiada, jakie zmiany wprowadzili komuniści w polskiej gospodarce • wymienia pozytywne i negatywne strony życia w

• wymienia trudności, z jakimi zmagali się mieszkańcy PRL komunistycznej Polsce • wyjaśnia, na czym polegała propaganda sukcesu głoszona w czasach PRL

4. Walka z komunizmem

• zaznacza na osi czasu daty wystąpień w Poznaniu w 1956 r., na Wybrzeżu w 1970 r. oraz w Radomiu, Ursusie i Płocku w 1976 r. • wyjaśnia znaczenie terminów: opozycja demokratyczna, Milicja Obywatelska, Radio Wolna Europa • przedstawia stosunek władz komunistycznych do żołnierzy i działaczy podziemia niepodległościowego • wymienia żądania uczestników manifestacji organizowanych w PRL przeciwko rządom komunistów • tłumaczy, w jaki sposób władze komunistyczne odnosiły się do manifestacji organizowanych przez społeczeństwo • wyjaśnia, jaką rolę odegrał papież Jan Paweł II w walce Polaków o swobody demokrat.

• wyjaśnia znaczenie terminu Żołnierze Wyklęci • tłumaczy, dlaczego członkowie podziemia niepodległościowego kontynuowali walkę z komunistami po 1945 r. • określa, w jakim celu powołano Komitet Obrony Robotników • omawia formy oporu Polaków wobec komunistycznej władzy • przedstawia rolę Kościoła katolickiego i Polaków działających na emigracji w czasach PRL • opowiada o zasługach kardynała Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II • porównuje współczesne strajki z demonstracjami organizowanymi w PRL

5. Solidarność i stan wojenny

• zaznacza na osi czasu daty powstania Solidarności i wprowadzenia stanu wojennego w Polsce • wyjaśnia, w jakich okolicznościach powstała Solidarność i jakie żądania wysuwała wobec rządzących • opowiada, kim był Lech Wałęsa • tłumaczy, na czym polegała walka bez przemocy prowadzona przez działaczy opozycji demokratycznej • wymienia przykłady ograniczania praw i wolności obywatelskich Polaków w okresie stanu wojennego

• wymienia przyczyny strajków w 1980 r. • wyjaśnia, w jakim celu Wojciech Jaruzelski wprowadził stan wojenny • podaje przykłady działań, jakie w okresie stanu wojennego władze podejmowały przeciwko opozycji • opowiada o pacyfikacji kopalni „Wujek” • tłumaczy, na czym polegała działalność Służby Bezpieczeństwa • przedstawia sylwetkę Jerzego Popiełuszki • przybliża działalność współczesnych noblistów

1. Upadek komunizmu

• zaznacza na osi czasu daty obrad Okrągłego Stołu i pierwszych wolnych wyborów • wyjaśnia znaczenie terminów: Okrągły Stół, wolne wybory • podaje oficjalną nazwę państwa polskiego • opowiada, kto został pierwszym prezydentem Polski wybranym w demokratycznych wyborach • tłumaczy, kim był Tadeusz Mazowiecki

• podaje przyczyny i skutki obrad Okrągłego Stołu • wskazuje na mapie Europy państwa, które powstały lub odrodziły się po upadku ZSRR • wyjaśnia znaczenie terminu Jesień Narodów • opowiada, jakie zmiany zaszły w polskiej szkole na skutek prze-obrażeń politycznych po 1989 r.

• wymienia najważniejsze zmiany, jakie nastąpiły w Polsce i Europie w latach 1989–1991

• ocenia znaczenie wyborów z 4 czerwca 1989 r.

2. III Rzeczpospolita

• zaznacza na osi czasu datę uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej • wskazuje na mapie III Rzeczpospolitą i jej sąsiadów • wyjaśnia znaczenie terminów: konstytucja, władze samorządowe, wolne media, opinia publiczna • wymienia kompetencje poszczególnych organów władzy państwowej w Polsce • tłumaczy, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego • wymienia organy władzy w Polsce • podaje nazwiska prezydentów Rzeczypospolitej wybranych w demokratycznych wyborach • na przykładach omawia zakres działań oraz sposób powoływania władz samorządowych w naszym kraju • wymienia przykłady działań realizowanych przez władze gminy, powiatu i województwa

• wyjaśnia znaczenie terminów: gmina, powiat, województwo • tłumaczy, dlaczego sądy i trybunały są niezależne od pozostałych organów władzy • określa, kto aktualnie sprawuje urząd prezesa Rady Ministrów • wymienia najważniejsze problemy miejscowości lub gminy, w której mieszka, i proponuje sposoby ich rozwiązania • wyjaśnia, w jaki sposób uczniowie mogą wpływać na organizację życia szkoły

3. Nasze prawa i obowiązki

• wyjaśnia, czym są prawa człowieka • podaje przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej • określa rolę Organizacji Narodów Zjednoczonych w dziedzinie przestrzegania praw człowieka na świecie • tłumaczy, czym zajmują się Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka • omawia wybrane prawa dziecka • podaje nazwy instytucji, do których mogą się zwrócić młodzi ludzie, gdy ich prawa są łamane • wymienia uczniowskie prawa i obowiązki

• przedstawia okoliczności sformułowania praw człowieka • omawia wybrane prawa i obowiązki polskich obywateli • wyjaśnia, komu przyznawany jest Order Uśmiechu • podaje przykłady działań mających na celu obronę praw człowieka na świecie

4. Życie w III Rzeczypospolitej

• podaje przykłady grup społecznych • omawia rolę, jaką odgrywają określone grupy społeczne w społeczeństwie • określa znaczenie pracy w życiu człowieka • tłumaczy na konkretnym przykładzie, na czym polega społeczny podział pracy

• opisuje funkcjonowanie wybranych grup społecznych • podaje przykłady zawodów przeszłości i przyszłości • przedstawia zmiany, jakie zaszły w polskiej gospodarce po 1989 r.

• wyjaśnia znaczenie terminów: kwalifikacje, gospodarka rynkowa, prywatyzacja • na podstawie różnych źródeł informacji podaje przykłady najistotniejszych problemów współczesnych Polaków

• wymienia pozytywne i negatywne skutki emigracji zarobkowej Polaków

5. Integracja europejska

• wyjaśnia znaczenie terminu integracja • wymienia główne dziedziny, w jakich współpracują ze sobą państwa członkowskie Unii Europejskiej • podaje przykłady krajów należących do UE • tłumaczy, w czym wyraża się europejska solidarność • rozpoznaje symbole UE – flagę i hymn • podaje przykłady działań podejmowanych przez państwa członkowskie wspólnoty w celu integracji

• wyjaśnia, dlaczego po II wojnie światowej politycy europejscy zaczęli dążyć do zjednoczenia Europy • wyjaśnia, kim był Robert Schuman • opowiada o podejmowanych w średniowieczu próbach zjednoczenia kontynentu europejskiego • omawia etapy procesu integracji europejskiej • objaśnia symbolikę flagi UE • na podstawie fragmentu Ody do radości podejmuje próbę interpretacji tego poematu • tłumaczy, jakie możliwości stwarza młodym Polakom członkostwo naszego kraju w UE

6. Polska w Unii Europejskiej

• zaznacza na osi czasu daty przystąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej • wymienia korzyści i ograniczenia związane z przynależnością Polski do UE • określa, jakie znaczenie dla Polaków miało przystąpienie RP do strefy Schengen

• wyjaśnia znaczenie terminów: referendum, budżet • omawia drogę Polski do członkostwa w UE • wyjaśnia, czym jest Parlament Europejski • ocenia fakt przystąpienia Polski do Unii Europejskiej

1. Technika wokół nas

• zaznacza na osi czasu datę lądowania człowieka na Księżycu • wymienia zmiany, jakie zaszły w dziedzinie transportu w drugiej połowie XX w. • tłumaczy, co oznacza powiedzenie świat stał się mniejszy, i wskazuje przyczyny tego zjawiska • ocenia, w jaki sposób rozwój nauki i techniki wpłynął na życie człowieka oraz środowisko naturalne

• opisuje przebieg podboju kosmosu trwającego od połowy XX w. i określa, jak wpłynął on na życie ludzi • wyjaśnia, co wydarzyło się w 1986 r. w Czarnobylu • tłumaczy, czym jest klonowanie • wymienia skutki degradacji środowiska naturalnego przez człowieka • podaje przykłady działań podejmowanych w celu ograniczenia zanieczyszczeń • na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia, w jaki sposób ludzkość zużywa zasoby naturalne Ziemi • wyjaśnia, jak wykorzystuje się w szkołach nowoczesne technologie

• ocenia, czy postęp techniczny przynosi współczesnemu światu więcej korzyści czy zagrożeń

2. Globalna wioska

• określa, czym jest kultura masowa • tłumaczy, jak rozwój komputerów, internetu i telefonii komórkowej wpłynął na życie ludzi • wyjaśnia, dlaczego współczesny świat jest nazywany globalną wioską • podaje przykłady korzyści i zagrożeń związanych z użytkowaniem mediów elektron. • wymienia zasady bezpiecznego korzystania z internetu

• omawia znaczenie kultury amerykańskiej na świecie • przedstawia rozwój telewizji, komputerów i internetu • wyjaśnia, do jakich osób lub instytucji mogą się zwrócić ofiary przemocy w sieci • tłumaczy, jakich reguł powinni przestrzegać użytkownicy internetu

3. Świat wielkich różnic

• wyjaśnia znaczenie terminów: Trzeci Świat, slumsy • wymienia problemy, z którymi zmagają się mieszkańcy państw Trzeciego Świata • wskazuje na mapie obszary, w których odsetek ludzi cierpiących głód jest najwyższy • podaje przykłady działań pomocowych podejmowanych przez organizacje międzynarodowe i państwa

• wymienia powody, dla których należy wspierać mieszkańców ubogich państw • podaje przykłady międzynarodowych organizacji niosących pomoc krajom Trzeciego Świata oraz polskich organizacji charytatywnych • tłumaczy, na czym polega wolontariat • określa, jakie znaczenie ma pomoc udzielana krajom Trzeciego Świata • ocenia, jaki rodzaj pomocy udzielanej państwom biednego Południa jest najbardziej skuteczny • porównuje sytuację dzieci w RP z warunkami życia młodych ludzi w krajach Trzeciego Świata

4. Współczesne konflikty

• zaznacza na osi czasu datę ataku terrorystycznego na World Trade Center • wyjaśnia znaczenie terminów: terroryzm, wojna lokalna • wyjaśnia, jak społeczność międzynarodowa reaguje na wybuchy konfliktów zbrojnych • wymienia największe konflikty zbrojne ostatnich kilkudziesięciu lat • tłumaczy, jakie są przyczyny napiętych relacji między Zachodem a światem islamskim • wyjaśnia, czym jest terroryzm i jakie stwarza zagrożenia • przedstawia sposoby walki z międzynarodowym terroryzmem • opowiada, w jaki sposób państwa i organizacje międzynarodowe

• wskazuje na mapie rejony, w których dochodzi do konfliktów zbrojnych i wojen • podaje przyczyny masowych wystąpień w państwach islamskich w latach 2010–2011 • podaje przyczyny konfliktu izraelsko-palestyńskiego • wymienia przyczyny i skutki wojen w Afganistanie (2001 r.) i Iraku (2003 r.) • przedstawia okoliczności sporu ukraińsko- -rosyjskiego o Krym (2014 r.)

starają się zapobiegać konfliktom na świecie • tłumaczy, dlaczego należy rozwiązywać spory za pomocą rozmów


Temat lekcji.

Wymagania na ocenę dopuszczającą.

Uczeo:

Wymagania na ocenę dostateczną. Uczeo:

Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:

Wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeo:

Wymagania na ocenę celującą. Uczeo:

1. Czas w historii

1. Chronologia –

nauka o mierzeniu

czasu.

2. Epoki historyczne

i wielkie wydarzenia.

3. Fakty historyczne

i daty.

4. Oś czasu, czyli jak

porządkujemy

kolejnośd wydarzeo.

wyjaśnia, do czego służy

oś czasu

wymienia epoki

historyczne

rozumie, co oznacza

pojęcie chronologii

wyjaśnia pojęcia:

tysiąclecie, wiek, półwiecze

umieszcza daty na osi czasu

w kolejności chronologicznej

wyjaśnia skróty – p.n.e., n.e.

określa wiek danego

wydarzenia

wymienia epoki historyczne


oblicza czas, jaki upłynął

między wydarzeniami

określa wiek wydarzeo

historycznych i połowę wieku

wymienia wydarzenie, jakie

zostało uznane za początek

naszej ery

zna daty graniczne epok

historycznych i wie, co się

wtedy wydarzyło

wyjaśnia, czym są fakty

historyczne

podaje definicję chronologii

charakteryzuje epoki

historyczne

bezbłędnie umieszcza

daty na osi chronologicznej

i określa, czy jest to

pierwsza, czy druga połowa

wieku

samodzielnie układa oś

czasu swojej rodziny,

przedstawia wydarzenia

w porządku

chronologicznym i je

opisuje

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZENIE

WIADOMOŚCI – JAK

NAZYWAMY EPOKI,

JAK LICZYMY CZAS?


oś czasu

wymienia epoki

historyczne

rozumie, co oznacza

pojęcie chronologia

wyjaśnia pojęcia:




wyjaśnia skróty p.n.e., n.e.


wydarzenia









naszej ery


historycznych, wie co się wtedy

wydarzyło


historyczne



historyczne





wieku




w porządku


opisuje

2. Nad Eufratem

i Tygrysem

1. Kraina między

rzekami.

2. Rzeka to życie, i to

całkiem wygodne.

3. Potężne mury

miast.

4. U wrót świątyni.

5. Pismo i inne

wynalazki

mieszkaoców

Mezopotamii.

6. Co to jest prawo

i po co je

wskazuje na mapie

Mezopotamię

na podstawie ilustracji

omawia wygląd bramy Isztar

wyjaśnia, czym było pismo

klinowe

wymienia co najmniej

jeden wynalazek Sumerów

wie, kim był Hammurabi

wskazuje na mapie Tygrys

i Eufrat

krótko omawia znaczenie

kanałów nawadniających dla

rozwoju rolnictwa

w Mezopotamii

wie, kim byli Sumerowie


opisuje wygląd zigguratu

wymienia wynalazki

Sumerów

zna jedną z zasad Kodeksu

Hammurabiego – „oko za oko,

ząb za ząb”

wyjaśnia pojęcie cywilizacji

omawia życie codzienne

i zajęcia mieszkaoców

Mezopotamii

opowiada, jak wyglądały

miasta w Mezopotamii

wyjaśnia pochodzenie nazwy

Babilonia

omawia wygląd babilooskich

świątyo i życie religijne

mieszkaoców Babilonu

wskazuje na osi czasu datę

wynalezienia pisma

charakteryzuje położenie

geograficzne Mezopotamii,

z uwzględnieniem wpływu

środowiska na życie ludzi

omawia znaczenie

wynalezienia koła i pisma

dla rozwoju cywilizacji

wymienia dziedziny nauki,

które rozwinęły się

w Babilonii

wyjaśnia, dlaczego

Mezopotamia uważana jest

za obszar, na którym

narodziła się pierwsza

cywilizacja

wskazuje obszar

samodzielnie analizuje

tekst źródłowy dotyczący

praw ustanowionych

przez Hammurabiego

wskazuje wpływy

cywilizacji babilooskiej na

dzieje ludzkości

bezbłędnie posługuje się

osią czasu, odczytuje czas

trwania cywilizacji

Mezopotamii

pamięta, że

wynalezienie pisma

uczeni uznali za początek

epoki starożytności

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



wymyślono?

Mezopotamii na mapie

3. W Egipcie

faraonów

1. O rzece, która

żywiła Egipcjan.

2. O tym, czego

Egipcjanom nie

brakowało, i o tym,

co musieli

sprowadzad.

3. Paostwo, władca

i jego lud.

4. Bogowie i kapłani.

5. Urzędnicy i pisarze.

6. Zapisane na

zwojach papirusu.

wskazuje na mapie Egipt

i Nil

wyjaśnia, kim był faraon


omawia wygląd piramidy

podaje kilka informacji na

temat pozycji kapłanów

w paostwie egipskim

wyjaśnia pojęcia: faraon,

piramida, papirus, mumia

wymienia imiona kilku

egipskich bogów

opowiada, jak wyglądało

życie codzienne w starożytnym

Egipcie

wyjaśnia, dlaczego Egipcjanie

mumifikowali ciała zmarłych

omawia, czym zajmowali się

w Egipcie urzędnicy i pisarze


omawia symbole władzy

faraona

wyjaśnia, dlaczego Egipt

nazywano darem Nilu

charakteryzuje podział

społeczeostwa egipskiego

omawia pracę egipskich

rolników

wyjaśnia, jak produkowano

papirus

omawia religijnośd

starożytnych Egipcjan

charakteryzuje zakres władzy

faraona

charakteryzuje życie

codzienne w starożytnym

Egipcie

omawia znaczenie

odkrycia grobu

Tutenchamona dla

poznania kultury

starożytnego Egiptu

wyjaśnia, na czym polegał

hierarchiczny podział


wskazuje wpływy

kultury starożytnego

Egiptu na kulturę

współczesną

przygotowuje

prezentację na temat

starożytnych, które do

dziś można zobaczyd

w Egipcie

4. Od obrazków do

liter

1. Ludzie i pismo.

2. Materiały

pisarskie.

własnymi słowami

wyjaśnia, czym jest pismo

wymienia co najmniej dwa

rodzaje dawnego pisma

podaje przykłady

materiałów piśmienniczych

podaje przykłady pisma

obrazkowego i przykłady pisma

alfabetycznego

wie, kto wynalazł najstarszy

alfabet

wymienia najstarsze

materiały piśmiennicze

wyjaśnia pojęcia: pergamin,

podaje definicję pisma

krótko charakteryzuje różne

rodzaje pisma

omawia znaczenie pisma dla

rozwoju ludzkości

porównuje pismo obrazkowe

z pismami fonetycznymi

potrafi dopasowad rodzaj

przedstawia ewolucję

pisma – od pisma

obrazkowego do

alfabetycznego

ocenia, który rodzaj pisma

wywarł największy wpływ

na rozwój ludzkości


samodzielnie formułuje

wypowiedź na temat:

„Ewolucja pisma – od

pisma obrazkowego do

współczesnego alfabetu”

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



papirus materiału pisarskiego do

rodzaju pisma

materiału pisarskiego do

rodzaju pisma – wyjaśnia,

dlaczego właśnie taki rodzaj

materiału pisarskiego był

używany

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZEN

IEWIADOMOŚCI –

O CYWILIZACJACH

NAD WIELKIMI

RZEKAMI

wskazuje na mapie

Mezopotamię



wie, co to było pismo

klinowe





i Nil

wie, kim był faraon


omawia wygląd egipskiej

piramidy



w paostwie egipskim

Salomon

własnymi słowami




i Eufrat



rozwoju rolnictwa

w Mezopotamii




wymienia wynalazki

Sumerów



ząb za ząb”




egipskich bogów

wie, jak wyglądało życie


Egipcie





Mezopotamii

opisuje wygląd miast

w Mezopotamii


Babilonia


świątyo i religię mieszaoców

Babilonii


nazywano darem Nilu




rolników

wie, jak produkowano

papirus

omawia religię starożytnych

Egipcjan






omawia znaczenie


dla rozwoju ludzkości

wie, jakie dziedziny nauki

rozwinęły się

w Mezopotamii

wyjaśnia, dlaczego




cywilizacja



Egipcie

omawia znaczenie

odkrycia grobu

Tutenchamona dla

poznania kultury



praw ustanowionych

przez Hammurabiego

opisuje i podkreśla

wpływ cywilizacji

babilooskiej na dzieje

ludzkości

wskazuje wpływ kultury

starożytnego Egiptu na

kulturę współczesną

przygotowuje


starożytnych zabytków,

które do dziś można

zobaczyd w Egipcie






Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:




podaje przykłady



wie, czym zajmowali się




faraona


obrazkowego i pisma

alfabetycznego


alfabet

wymienia najstarsze



papirus

faraona

podaje definicję pismo


rodzaje pisma


rozwoju ludzkości





rodzaju pisma






pisma – od pisma

obrazkowego do

alfabetycznego









używany

5. W ojczyźnie

starożytnych Greków

1. Kraina Greków.

2. Życie w greckiej

polis.

3. Na greckiej agorze.

4. W greckim domu.

wskazuje na mapie

starożytną Grecję

na podstawie rysunku


w greckiej polis

rozumie pojęcia:

Hellada, Hellenowie

własnymi słowami

wyjaśnia pojęcie demokracji


omawia budowę greckich

statków handlowych

wie, jak funkcjonowała

demokracja ateoska

wyjaśnia pojęcie agory

wyjaśnia pojęcia:

barbarzyoca, kolonia, polis

omawia położenie

geograficzne i warunki

naturalne starożytnej Grecji

wyjaśnia, kto w greckiej polis

mógł zostad obywatelem

opisuje funkcje agory

opisuje życie codzienne

greckiej rodziny

na podstawie materiału

ikonograficznego opisuje grecki

dom

omawia przyczyny i skutki

kolonizacji greckiej

porównuje demokrację

ateoską ze współczesnym

ustrojem Polski

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



6. Ateny i Sparta

1. Ateny – paostwo

wolnych obywateli.

2. Sparta – paostwo

żołnierzy.

3. W obronie przed

wspólnym wrogiem.

4. Wojny Greków

z Persami.

wskazuje na mapie Ateny

i Spartę

wyjaśnia, jak

funkcjonowała demokracja

ateoska

wyjaśnia, dlaczego Spartę

można określid jako

paostwo żołnierzy

wie, z kim Grecy toczyli

wojny w V w. p.n.e.

wyjaśnia, do czego służyły

ostrakony

krótko omawia najważniejsze

cechy demokracji ateoskiej

wie, kim byli: Perykles,

Miltiades, Leonidas i Kserkses


opisuje uzbrojenie hoplity

krótko omawia przebieg

i wynik wojen grecko-perskich

przedstawia w kolejności

chronologicznej najważniejsze

bitwy wojen grecko-perskich

charakteryzuje ustrój Sparty

wyjaśnia, kim byli Persowie

i dlaczego ruszyli przeciwko

paostwom greckim

wyjaśnia, na czym polegało

spartaoskie wychowanie

porównuje ustroje Aten

i Sparty, wskazuje zalety

i wady każdego z nich

wie, czym zajmowała się

rada w Ateoskiej polis

przedstawia na mapie

i szczegółowo omawia

przebieg wojen grecko-

perskich

korzystając ze źródeł

pozapodręcznikowych,

wyszukuje informacje

o „polskich Termopilach”

i przygotowuje na ten

temat prezentację

7-9. Kultura Greków

1. Najtrudniejsze

pytania.

2. W poszukiwaniu

dobra.

3. O laur zwycięstwa,

czyli coś dla tych,

którzy lubią sport.

4. Na Olimpie.

5. Wszystko dla

bogów.

6. Bogowie i herosi.

7. Muzyka i teatr.


jednego z wielkich greckich

filozofów

wie, w którym wieku

p.n.e. odbyły się pierwsze

igrzyska w Olimpii

wymienia kilku greckich

bogów

opowiada co najmniej

jeden mit grecki

wie, że Grecy byli

twórcami teatru


omawia wygląd teatru

greckiego


starożytnych igrzysk

wymienia cechy

charakterystyczne religijności


wie, kim byli Herodot,

Sokrates, Platon i Arystoteles

wyjaśnia pojęcia: filozofia,

olimpiada, igrzyska, mit,

ambrozja, teatr, bogowie

olimpijscy, heros, teatr grecki

wyjaśnia, jak powstała

filozofia

omawia poglądy Platona

i Arystotelesa na temat dobra

przedstawia przebieg


opowiada mity o Heraklesie

i Odyseuszu

wyjaśnia, dlaczego Herodota

nazywamy ojcem historii

wymienia greckich bogów

i dziedziny, jakimi się

opiekowali

porównuje igrzyska

starożytne i nowożytne,

wskazuje podobieostwa

i różnice

porównuje starożytny

teatr grecki z teatrem

współczesnym

łączy pochodzenie igrzysk

z obchodami świąt ku czci

Zeusa, a korzenie teatru

z uroczystościami ku czci

Dionizosa

samodzielnie zbiera

i prezentuje informacje

dotyczące wskrzeszenia

idei igrzysk w XIX wieku

wymienia słowa

pochodzenia greckiego

(np. gimnazjum,

geografia, biologia,

stadion, biblioteka)

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



10. Architekci

i rzeźbiarze

1. Świątynie na

Akropolu.

2. Rzeźby, kamienne

posągi i malowidła.


omawia wygląd Akropolu


jedną cechę greckich rzeźb

odróżnia styl

czarnofigurowy od

czerwonofigurowego

umieszcza na osi

chronologicznej V w. p.n.e. –

okres rozkwitu kultury greckiej

wymienia greckie porządki

architektoniczne

wie, komu była poświęcona

największa świątynia

ateoskiego Akropolu

opowiada, jak wyglądał

Partenon

wie, kim był Fidiasz

wymienia cechy

charakterystyczne greckiej

architektury

opowiada, jak Grecy rzeźbili

posągi i ozdabiali budowle

charakteryzuje style

czarnofigurowy

i czerwonofigurowy greckiego

malarstwa wazowego


wpływ kultury greckiej na

różne regiony położone nad

Morzem Śródziemnym

i Morzem Czarnym

samodzielnie zastanawia

się, jakim źródłem

historycznym są dla nas

dzieła sztuki

wskazuje wpływy

architektury greckiej na

style architektoniczne

późniejszych epok

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O STAROŻYTNYCH

GREKACH

wskazuje na mapie




w greckiej polis

rozumie pojęcia Hellada,

Hellenowie

wyjaśnia pojęcie

demokracji


i Spartę

opisuje, jak funkcjonowała

demokracja ateoska



paostwo żołnierzy




statków handlowych


demokracja ateoska


wyjaśnia pojęcia:



ostrakony








omawia położenie





opowiada, jaką funkcję

pełniła grecka agora


greckiej rodziny



dom










porównuje ustrój Aten






perskich

porównuje igrzyska



i różnice





ustrojem Polski






temat prezentację

samodzielnie zbiera




wymienia słowa


(np. gimnazjum,


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



wojny w V w. p.n.e.



filozofów



igrzyska w Olimpii


bogów


jeden mit grecki

wie, że Grecy byli

twórcami teatru



greckiego




jedną cechę

charakterystyczną greckich

rzeźb

odróżnia styl

czarnofigurowy od

czerwonofigurowego




wymienia cechy

charakterystyczne religii








umieszcza na osi



wymienia porządki

architektoniczne greckich

kolumn



ateoskiego Akropolu


Partenon


i dlaczego ruszyli z wyprawą

przeciwko paostwom greckim




filozofia






i Odyseuszu





opiekowali

wymienia cechy


architektury



charakteryzuje styl

czarnofigurowy


malarstwa wazowego

współczesnym





Dionizosa





i Morzem Czarnym




dzieła sztuki


wskazuje wpływy



późniejszych epok

11. W starożytnym wskazuje na mapie podaje datę założenia Rzymu omawia położenie i warunki porównuje opowieści porównuje ustrój

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



Rzymie

1. O mieście na

siedmiu wzgórzach.

2. Rzym i jego

mieszkaocy.

3. O wilczycy,

podróżniku i o tym,

jak powstał Rzym.

4. O królach

i urzędnikach

rzymskich.

Półwysep Apenioski

wskazuje na osi

chronologicznej wiek,

w którym założono Rzym


opisuje wygląd rzymskiej

ulicy


jedną legendę związaną

z założeniem Rzymu

własnymi słowami

wyjaśnia pojęcie republiki

wie, że językiem Rzymian

była łacina

wyjaśnia pojęcie Imperium

Rzymskiego

wymienia uprawnienia

zgromadzenia ludowego,

senatu, trybunów ludowych

i konsulów

opowiada legendy

o założeniu Rzymu

wie, kto mógł zostad

senatorem

wyjaśnia, dlaczego wilczyca

jest symbolem Rzymu

wyjaśnia pochodzenie słowa

„republika”

wyjaśnia, czym były termy i

akwedukty

geograficzne Rzymu

opowiada o rzymskim senacie

wyjaśnia, w jakich

okolicznościach Rzym stał się

republiką

na osi chronologicznej

umieszcza daty założenia

Rzymu i wprowadzenia

republiki

o założeniu Rzymu

z ustaleniami historyków

na podstawie planu

omawia rozwój terytorialny

Rzymu

porównuje ustrój

republikaoskiego Rzymu

z demokracją ateoską –


i różnice

republiki rzymskiej ze

współczesną demokracją

12. Rzym

cesarstwem

1. Pod znakiem

Marsa.

2. Sukcesy wodzów

i koniec republiki.

3. Juliusz Cezar.

4. Oktawian

i początek cesarstwa.


omawia strój i uzbrojenie

rzymskiego legionisty

wie, kim byli Hannibal,

Juliusz Cezar i Oktawian

August

umieszcza na osi

chronologicznej I wiek p.n.e.

własnymi słowami

wyjaśnia pojęcia: cesarstwo,

legion, legionista

wymienia przyczyny

rzymskich podbojów

wskazuje na mapie Kartaginę

i Galię

wyjaśnia pojęcia: dyktator,

cezar, centurion, legat

omawia sposób dojścia

Cezara do władzy

wyjaśnia, czym były

prowincje rzymskie i jaka była

w nich rola namiestników

wyjaśnia, skąd pochodzi

wskazuje na mapie

największy zasięg Imperium

Rzymskiego

wyjaśnia różnice między

republiką a cesarstwem

charakteryzuje sposób walki

Galów

wie, w jakich okolicznościach

wznoszono łuki tryumfalne

krótko omawia wojny Rzymu

z Kartaginą

omawia władzę cesarzy

wyjaśnia, dlaczego

wodzowie rzymskich

legionów z czasem sięgali

po władzę w paostwie

wymienia paostwa

starożytne, które zostały

podbite przez Rzym

omawia wpływ

wybitnych jednostek

(Hannibal, Cezar,

Oktawian August) na

dzieje Rzymu

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



słowo „cesarz” rzymskich, wymienia ich

prerogatywy

13. Kultura Rzymian

1. Prawo rzymskie.

2. Architekci i artyści.

3. Akwedukty, drogi

i mosty.

wymienia prawo rzymskie

jako podstawę

współczesnego prawa

wymienia osiągnięcia

techniczne Rzymian: drogi,

akwedukty i mosty


omawia wygląd rzymskiej

ulicy

wie, czym był Panteon

opisuje Forum Romanum jako

centrum starożytnego miasta

Rzymu

na podstawie informacji

opisuje sposób budowania

rzymskich dróg

podaje przykłady

stosowanych do dziś zasad

prawa rzymskiego


rzymskich dróg

wskazuje przykłady

naśladowania przez Rzymian

architektury greckiej

wyjaśnia powiedzenie:

„Wszystkie drogi prowadzą do

Rzymu”

podaje przykłady

rzymskich budowli, które

możemy dziś oglądad

wyjaśnia, dlaczego dla

starożytnych Rzymian

ważne było budowanie

dróg

wymienia paostwa

Europy, Afryki i Azji,

w których można

zobaczyd pozostałości

rzymskich dróg,

akweduktów i mostów

14. Społeczeostwo

rzymskie

1. Co Rzymianie

robili, gdy nie

wojowali?

2. Religia Rzymian.

3. Igrzyska Rzymian.

4. Ludzie wolni

i niewolnicy.


omawia wygląd domu

bogatego Rzymianina

wymienia kilku rzymskich

bogów

wie, kim byli gladiatorzy

wymienia przykładowe

rozrywki Rzymian

wyjaśnia pojęcie

niewolnika

wyjaśnia, jaką pozycję miała

rodzina w społeczeostwie

rzymskim

wyjaśnia, jacy bogowie

tworzyli Trójcę Kapitolioską

omawia wygląd

i przeznaczenie Panteonu

wie, co się odbywało

w Koloseum i w Cyrku Wielkim

wyjaśnia, czym były igrzysk

rzymskie i amfiteatr

omawia religię Rzymian

charakteryzuje ulubione

rozrywki Rzymian – wyścigi

rydwanów i walki gladiatorów

wie, w jaki sposób

zdobywano niewolników

w Imperium Rzymskim

porównuje religię

Rzymian i Greków,


i różnice

wskazuje, czym różniły się

igrzyska greckie od igrzysk

rzymskich

porównuje pozycję ludzi

wolnych i niewolników

w cesarstwie rzymskim

samodzielnie

przygotowuje wypowiedź

na temat sieci dróg

rzymskich, wykorzystuje

informacje

pozapodręcznikowe –

encyklopedie, literaturę

przedmiotu, internet

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



15. Chrześcijanie

1. Jezus z Nazaretu.

2. Początki

chrześcijaostwa.

3. Czym jest

tolerancja?

wskazuje na osi czasu I w.

n.e.

wskazuje na mapie

Palestynę

wie, kim był Jezus

z Nazaretu

wie, że narodziny Jezusa

uznano za początek naszej

ery (n.e.)

wyjaśnia pojęcia:

apostołowie, ewangelia

wymienia symbole

pierwszych chrześcijan

wyjaśnia, kogo nazywamy

chrześcijanami

umieszcza na osi

chronologicznej wiek, w którym

chrześcijanie mogli wyznawad

swoją religię bez narażenia się

na prześladowania

wyjaśnia pojęcia: Dobra

Nowina, przypowieśd,

tolerancja, Mesjasz

omawia symbolikę

chrześcijaoską

wyjaśnia, dlaczego pierwsi

chrześcijanie modlili się

w katakumbach

podaje przyczyny i przebieg

prześladowao chrześcijan

w Rzymie

krótko omawia działalnośd

apostołów Piotra i Pawła

wskazuje na mapie kraje,

w których apostołowie

głosili naukę Jezusa

charakteryzuje nauczanie

Jezusa


pozapodręcznikowych

odpowiada na pytanie,

czy chrześcijanie mogą

wyznawad dziś swoją

religię na całym świecie,

czy też są miejsca, gdzie

są prześladowani

podaje przykłady

nietolerancji

w dzisiejszym świecie

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O STAROŻYTNYCH

RZYMIANACH

wskazuje na mapie


wskazuje na osi





ulicy




własnymi słowami



była łacina


podaje datę założenia Rzymu


Rzymskiego




i konsulów

opowiada legendy

o założeniu Rzymu


senatorem


jest symbolem Rzymu


„republika”


omawia położenie i warunki

geograficzne Rzymu


wyjaśnia, w jakich


republiką




republiki

wskazuje na mapie


Rzymskiego




porównuje opowieści

o założeniu Rzymu


na podstawie planu


Rzymu

porównuje ustrój




i różnice

wyjaśnia, dlaczego

wodzowie rzymskich



wymienia paostwa

porównuje ustrój



omawia wpływ

wybitnych jednostek

(Hannibal, Cezar,

Oktawian August) na

dzieje Rzymu

wymienia paostwa


w których można


rzymskich dróg,


samodzielnie


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:







August

umieszcza na osi


własnymi słowami


legion, legionista


jako podstawę




akwedukty i mosty



ulicy


omawia wygląd domu

bogatego Rzymianina


bogów



rozrywki Rzymian

wyjaśnia pojęcie

niewolnika

akwedukty

wymienia przyczyny

rzymskich podbojów


i Galię




Cezara do władzy





słowo „cesarz”




Rzymu



rzymskich dróg



rzymskim



omawia wygląd



Galów




z Kartaginą


rzymskich, wymienia ich

prerogatywy

podaje przykłady


prawa rzymskiego


rzymskich dróg

wskazuje przykłady





Rzymu”





wie, w jaki sposób


w Imperium Rzymskim

omawia symbolikę

chrześcijaoską



podbite przez Rzym

podaje przykłady






dróg

porównuje religię

Rzymian i Greków,


i różnice



rzymskich








Jezusa

omawia dziedzictwo

cywilizacji rzymskiej

wyjaśnia, na czym

polegała przewaga

militarna plemion



informacje











są prześladowani

podaje przykłady

nietolerancji


wyszukuje informacje na

temat dalszych losów

cesarstwa

wschodniorzymskiego

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:




n.e.

wskazuje na mapie

Palestynę

wie, kim był Jezus

z Nazaretu



ery (n.e.)

wyjaśnia pojęcia:


wskazuje na osi

chronologicznej V w. n.e.

wyjaśnia pojęcie

barbarzyocy

wskazuje na mapie Rzym

i Konstantynopol

wymienia plemiona

Wandalów i Hunów



rzymskie i amfiteatry

wymienia symbole



chrześcijanami

umieszcza na osi




na prześladowania



tolerancja, Mesjasz

wymienia przyczyny słabości

cesarstwa rzymskiego

wskazuje na mapie kierunki

podbojów Hunów i Wandalów


w katakumbach



w Rzymie



podaje współczesne

znaczenia słów „wandal”

i „barbarzyoca”

podaje daty podziału

cesarstwa na wschodnie

i zachodnie oraz datę upadku

cesarstwa na zachodniego

barbarzyoskich nad

Rzymianami

16. Początki paostwa

polskiego

1. Polanie i inne

plemiona.

2. Co się wydarzyło

w roku 966?

3. Ubrani w kolczugi.

wskazuje na mapie tereny

zamieszkiwane przez Polan

i Wiślan

określa wiek, w którym

panował Mieszko I


opisuje wygląd grodu

wie, co wydarzyło się

wskazuje na mapie

najważniejsze grody Polan

i Wiślan

omawia okoliczności przyjęcia

chrztu przez Mieszka I

wie, kim była Dobrawa

opisuje znaczenie i zadania

drużyny książęcej

na podstawie mapy omawia

rozwój terytorialny paostwa

Mieszka I

wymienia przyczyny przyjęcia

chrztu przez księcia Polan

omawia znaczenie przyjęcia


porównuje wierzenia

Słowian z religią

chrześcijaoską

wyjaśnia, dlaczego

chrześcijaostwo

wprowadzono w Polsce za

pośrednictwem Czech,

a nie Niemiec


teksty źródłowe

dotyczące panowania

Mieszka I

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



4. Zwycięstwa

Mieszka.

w 966 roku

wymienia paostwo,

z którym Mieszko I

prowadził zwycięskie wojny

wyjaśnia pojęcia: plemię, ród,

książę, Piastowie, chrzest, gród

obronny, drużyna, danina

zna datę 972 roku i wie, co się

wtedy wydarzyło

17. Wprawa

św. Wojciecha

1. Książę Bolesław

i misjonarz z Pragi.

2. Wyprawa

św. Wojciecha do

Prusów.

3. Drzwi

Gnieźnieoskie

świadectwem historii.

wie, kim był św. Wojciech

i dokąd udał się z misją

wyjaśnia pojęcie poganina

wskazuje na mapie

miejsce pochowania św.

Wojciecha

wie, co przedstawiają

Drzwi Gnieźnieoskie

wie, kto został następcą

Mieszka I

pokazuje na mapie tereny

zamieszkane przez Prusów

krótko opowiada o wyprawie

biskupa Wojciecha

wyjaśnia, dlaczego Drzwi

Gnieźnieoskie są dziełem

sztuki i źródłem historycznym

wyjaśnia, dlaczego Bolesław

Chrobry sprowadził ciało

Wojciecha do Gniezna

wyjaśnia pojęcia:

chrześcijaostwo, biskup, misja,

patron

umieszcza na osi czasu rok

997

opisuje wyprawę biskupa

Wojciecha do Prusów


Chrobry pomógł biskupowi

zorganizowad wyprawę

chrystianizacyjną

analizuje tekst źródłowy

na podstawie

przedstawieo na Drzwiach

Gnieźnieoskich opowiada

żywot św. Wojciecha

samodzielnie gromadzi

informacje na temat

świętych patronów Polski

omawia rolę sztuki –

rzeźb, malowideł –

w przekazywaniu

wiernym informacji

o świętych oraz zasad

Pisma Świętego

18. Bolesław Chrobry

– książę i król umieszcza na osi czasu rok

zjazdu gnieźnieoskiego oraz wymienia przyczyny i skutki

zjazdu gnieźnieoskiego omawia symbolikę włóczni

św. Maurycego i diademu wyjaśnia, dlaczego

Bolesław Chrobry jest na podstawie informacji


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



1. W roku 1000

w Gnieźnie.

2. Miecz Bolesława

Chrobrego.

3. Królewska korona.

rok koronacji Bolesława

Chrobrego

wskazuje na mapie zasięg

terytorialny paostwa

Bolesława Chrobrego

opowiada o zjeździe

gnieźnieoskim

wyjaśnia pojęcia: wojowie,

wyprawa wojenna, koronacja

wie, co to jest Szczerbiec

i skąd, według legendy,

pochodzi jego nazwa

wie, kim był Otton III

cesarskiego


podbite przez Bolesława

Chrobrego na wschodzie

uważany za dobrego

władcę

omawia znaczenie

koronacji Bolesława

Chrobrego

opowiada o panowaniu

Ottona III i jego wizji

Europy składającej się

z czterech części

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O KAROLU WIELKIM

I POCZĄTKACH

PAOSTWA

POLSKIEGO

wskazuje na mapie

paostwo Karola Wielkiego

wyjaśnia pojęcie koronacji


omawia sposób kopiowania

ksiąg w średniowieczu

wie, że językiem

urzędowym w paostwie

Karola Wielkiego była łacina

wymienia paostwa, które

powstały po podziale

królestwa Karola Wielkiego

na trzy części



i Wiślan


panował Mieszko I


podaje datę koronacji Karola

Wielkiego na cesarza i określa,

który to wiek

podaje nazwę plemienia, z

którego wywodził się Karol

Wielki

podaje przykłady wspierania

nauki przez Karola Wielkiego

krótko omawia wygląd pałacu

w Akwizgranie – wyjaśnia

pojęcie arkady

wskazuje na mapie


i Wiślan






wie, kim byli Słowianie

i Germanie

wyjaśnia, kogo kształciła

szkoła pałacowa w Akwizgranie

i na czym polegała karolioska

reforma pisma łacioskiego

wymienia działania cesarza,

które doprowadziły do rozwoju

kultury i architektury

wymienia zasługi Karola

Wielkiego dla rozwoju

średniowiecznej Europy



Mieszka I





omawia rozwój

terytorialny paostwa Karola

Wielkiego

wymienia wzorce, jakie

władcy paostw

średniowiecznych czerpali

z monarchii Karola

Wielkiego


Słowian z religią

chrześcijaoską

wyjaśnia, dlaczego

chrześcijaostwo



a nie Niemiec


na podstawie


wyjaśnia, dlaczego

Karola Wielkiego

nazwano ojcem Europy


teksty źródłowe


Mieszka I


informacje na temat




w przekazywaniu

wiernym informacji


Pisma Świętego




Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:





w 966 roku

wymienia paostwo,

z którym Mieszko I





wskazuje na mapie


Wojciecha




zjazdu gnieźnieoskiego oraz


Chrobrego





gnieźnieoskim





wtedy wydarzyło


Mieszka I




biskupa Wojciecha







wyjaśnia pojęcia:


patron


997

wymienia przyczyny i skutki

zjazdu gnieźnieoskiego





pochodzi jego nazwa






chrystianizacyjną

omawia symbolikę włóczni

św. Maurycego i diademu

cesarskiego






wyjaśnia, dlaczego

Bolesław Chrobry jest

uważany za dobrego

władcę

omawia znaczenie


Chrobrego



z czterech części

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:




19. Następcy


1. Testament

Bolesława Chrobrego.

2. Rycerze krzyżaccy

i ich paostwo.

3. W Polsce

dzielnicowej XIII

wieku.

4. Władysław

Łokietek odbudowuje

paostwo.

wie, który władca podzielił

paostwo polskie na dzielnice


1138

wyjaśnia pojęcie dynastii

wskazuje na mapie

paostwo zakonu

krzyżackiego

podaje datę koronacji

Władysława Łokietka

wymienia władcę, który

zjednoczył paostwo polskie

wskazuje na mapie

Wielkopolskę i Małopolskę

podaje przyczyny podziału

Polski na dzielnice

opisuje ekspansję Krzyżaków

na Pomorzu i Kujawach

wymienia dzielnice

zjednoczone przez Władysława

Łokietka

wyjaśnia, czym była dzielnica

senioralna

podaje skutki pozytywne

i negatywne sprowadzenia

Krzyżaków do Polski

wie, które tereny stały się

łupem Tatarów w XIII wieku

omawia rozwój gospodarczy

ziem polskich w czasach

rozbicia dzielnicowego

wymienia synów

Bolesława Krzywoustego

i wskazuje na mapie

dzielnice, którymi rządzili

omawia skutki rozbicia

dzielnicowego

szczegółowo omawia

okoliczności sprowadzenia


przedstawia okoliczności

założenia zakonu

krzyżackiego

20. Kazimierz Wielki

– budowniczy miast

i zamków.

1. Rządy króla

Kazimierza.

2. Król Kazimierz

dobrym

gospodarzem.

wskazuje na osi

chronologicznej wiek XIV

wskazuje na mapie

paostwo polskie za czasów

Kazimierza Wielkiego

wyjaśnia pojęcie

dyplomaty

wyjaśnia, kogo gościł

Wierzynek

podaje lata panowania


wyjaśnia pojęcie przywileju

wymienia paostwa, z którymi

Kazimierz Wilki podpisał pokój

wyjaśnia, dlaczego król

Kazimierz otrzymał przydomek

Wielki

wyjaśnia, dlaczego Kazimierz

Wielki wolał prowadzid

działania dyplomatyczne niż

zbrojne

opisuje, jak zmienił się

Kraków w czasach Kazimierza

Wielkiego

wymienia gości Kazimierza

Wielkiego na uczcie

uzasadnia stwierdzenie,

że Kazimierz Wielki „zastał

Polskę drewnianą,

a zostawił murowaną”

wyjaśnia, jakie znaczenie

dla paostwa polskiego

miała kodyfikacja prawa

i wybicie wspólnej dla

całego kraju monety

na podstawie mapy

w podręczniku wymienia

ziemie przyłączone do

Polski przez Kazimierza

Wielkiego

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



3. W królewskiej

stolicy – Krakowie.

u Wierzynka

21. Akademia

w Krakowie

1. Założenie Akademii

Krakowskiej.

2. Wśród uczniów.

3. Wśród studentów.

4. Wśród profesorów.

5. Kto opiekował się

nauką i sztuką?


założył Akademię Krakowską

wyjaśnia pojęcia:

uniwersytet, żak

wymienia najsłynniejszych

absolwentów Akademii

Krakowskiej

podaje datę założenia

Akademii Krakowskiej

wymienia władców, którzy

odnowili i unowocześnili

Akademię Krakowską

wyjaśnia pojęcia: bakałarz,

bursa, kolegium, rektor

wymienia nazwę najstarszego

budynku Uniwersytetu

Jagiellooskiego

wyjaśnia, kto mógł zostad

żakiem, a kto profesorem na

średniowiecznym

uniwersytecie


Wielki założył Akademię

Krakowską

wymienia przedmioty

wykładane w Akademii

Krakowskiej


krakowskiego żaka

wyjaśnia, jak były

prowadzone zajęcia na

uniwersytecie

omawia rolę, jaką odgrywał

rektor na uniwersytecie

opisuje znaczenie

panowania Kazimierza

Wielkiego i Akademii

Krakowskiej dla rozwoju

polskiej nauki i sztuki

porównuje

funkcjonowanie

uniwersytetów

w średniowieczu

i w czasach

współczesnych

22. Jadwiga

i Jagiełło – unia

dwóch narodów

1. Jadwiga –

królewna z Węgier.

2. Litwa i Polska.

wskazuje na mapie

Królestwo Polskie,

Królestwo Węgierskie,

Wielkie Księstwo Litewskie

wyjaśnia, w jaki sposób

Jagiełło został królem Polski

wymienia nazwę dynastii,

wyjaśnia pojęcie unii

personalnej

podaje datę 1385 roku i wie,

co się wtedy wydarzyło


zawarcia unii polsko-litewskiej

w Krewie

charakteryzuje sytuację Litwy

przed zawarciem unii z Polską

wyjaśnia, w jaki sposób król

Władysław Jagiełło i królowa

Jadwiga dbali o rozwój nauki

i sztuki w Polsce

wyjaśnia, dlaczego

Akademia Krakowska

nazywana jest dziś

Uniwersytetem

Jagiellooskim

opisuje średniowieczne

rozrywki i zabawy

na podstawie tekstu

źródłowego wymienia

cechy charakteru

Władysława Jagiełły


omawia wygląd herbu

Polski i Litwy

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



3. Unia w Krewie –

początek dynastii

Jagiellonów.

4. Panowanie Jadwigi

i Jagiełły.

której początek dał

Władysław Jagiełło wyjaśnia, kim byli trubadurzy wyjaśnia, jaki wpływ na

wybór męża dla Jadwigi

miało możnowładztwo

małopolskie

23. Wojna z zakonem

krzyżackim

1. Najazdy

Krzyżaków.

2. Przygotowania do

bitwy.

3. Wielka bitwa pod

Grunwaldem.

4. Skutki bitwy –

wyprawa pod

Malbork.


opisuje wygląd zamku

w Malborku

wskazuje na mapie

Pomorze Gdaoskie

podaje datę bitwy pod

Grunwaldem i wie, czyim

zwycięstwem się zakooczyła


wojny z zakonem krzyżackim

wyjaśnia, dlaczego zamek

w Malborku był trudny do

zdobycia

wymienia wojska walczące po

stronie polsko-litewskiej i po

stronie krzyżackiej


opisuje wygląd rycerzy

średniowiecznych

wyjaśnia, dlaczego paostwo

krzyżackie było zagrożeniem

dla Polski i Litwy

omawia kolejne etapy wojny

z zakonem krzyżackim


oblężenia Malborka i jego

skutki

omawia skutki bitwy pod

Grunwaldem z punktu

widzenia Krzyżaków,

Polaków i Litwinów

wskazuje na mapie

miejscowości, w których

do dzisiaj zachowały się

krzyżackie zamki

samodzielnie

interpretuje teksty

źródłowe autorstwa Jana

Długosza

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O WŁADCACH

ŚREDNIOWIECZNEJ

POLSKI.




1138


wskazuje na mapie

paostwo zakonu


Polski na dzielnice



wymienia dzielnice


Łokietka


senioralna

podaje skutki pozytywne i ne-

gatywne sprowadzenia




wymienia synów


i wskazuje na mapie



dzielnicowego



założenia zakonu

krzyżackiego

na podstawie mapy




Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



krzyżackiego





wskazuje na mapie


wskazuje na osi


wskazuje na mapie



wyjaśnia pojęcie

dyplomaty


Wierzynek



wyjaśnia pojęcia:

uniwersytet, żak



Krakowskiej

wskazuje na mapie

Królestwo Polskie,












Wielki










Jagiellooskiego



średniowiecznym

uniwersytecie


personalnej





w Krewie







zbrojne



Wielkiego


Wielkiego na uczcie

u Wierzynka



Krakowską

wymienia przedmioty


Krakowskiej


krakowskiego żaka



uniwersytecie










Polskę drewnianą,







opisuje znaczenie





wyjaśnia, dlaczego

Akademia Krakowska

nazywana jest dziś

Uniwersytetem

Jagiellooskim


rozrywki i zabawy

wyjaśnia, jaki wpływ na



małopolskie


Grunwaldem z punktu

Wielkiego

porównuje

funkcjonowanie

uniwersytetów

w średniowieczu

i w czasach

współczesnych

na podstawie tekstu


cechy charakteru




Polski i Litwy

wskazuje na mapie



krzyżackie zamki

samodzielnie

interpretuje teksty


Długosza

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:





Władysław Jagiełło



w Malborku

wskazuje na mapie

Pomorze Gdaoskie




wyjaśnia, kim byli trubadurzy





zdobycia






średniowiecznych



i sztuki w Polsce



dla Polski i Litwy





skutki



Temat lekcji.

Wymagania na ocenę

dopuszczającą.

Uczeo:

Wymagania na ocenę

dostateczną. Uczeo:

Wymagania

na ocenę

dobrą.

Uczeo:

Wymagania na ocenę

bardzo dobrą. Uczeo:

Wymagania na ocenę

celującą.

Uczeo:

1. Czas w historii

1. Chronologia –

nauka o mierzeniu

czasu.

2. Epoki historyczne

i wielkie wydarzenia.

3. Fakty historyczne

i daty.

4. Oś czasu, czyli jak

porządkujemy


oś czasu

wymienia epoki

historyczne

rozumie, co oznacza

pojęcie chronologii

wyjaśnia pojęcia:




wyjaśnia skróty – p.n.e., n.e.


wydarzenia









naszej ery


historycznych i wie, co się

wtedy wydarzyło


historyczne



historyczne





wieku




w porządku


opisuje

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



kolejnośd wydarzeo.

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZENIE

WIADOMOŚCI – JAK

NAZYWAMY EPOKI,

JAK LICZYMY CZAS?


oś czasu

wymienia epoki

historyczne

rozumie, co oznacza

pojęcie chronologia

wyjaśnia pojęcia:




wyjaśnia skróty p.n.e., n.e.


wydarzenia









naszej ery


historycznych, wie co się wtedy

wydarzyło


historyczne



historyczne





wieku




w porządku


opisuje

2. Nad Eufratem

i Tygrysem

1. Kraina między

rzekami.

2. Rzeka to życie, i to

całkiem wygodne.

3. Potężne mury

miast.

4. U wrót świątyni.

5. Pismo i inne

wynalazki

wskazuje na mapie

Mezopotamię



wyjaśnia, czym było pismo

klinowe





i Eufrat



rozwoju rolnictwa

w Mezopotamii




wymienia wynalazki

Sumerów





Mezopotamii

opowiada, jak wyglądały

miasta w Mezopotamii


Babilonia


świątyo i życie religijne

mieszkaoców Babilonu

wskazuje na osi czasu datę





omawia znaczenie


dla rozwoju cywilizacji

wymienia dziedziny nauki,

które rozwinęły się

w Babilonii

wyjaśnia, dlaczego




praw ustanowionych

przez Hammurabiego

wskazuje wpływy

cywilizacji babilooskiej na

dzieje ludzkości

bezbłędnie posługuje się

osią czasu, odczytuje czas

trwania cywilizacji

Mezopotamii

pamięta, że

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



mieszkaoców

Mezopotamii.

6. Co to jest prawo

i po co je

wymyślono?


ząb za ząb”

wynalezienia pisma za obszar, na którym


cywilizacja

wskazuje obszar

Mezopotamii na mapie

wynalezienie pisma

uczeni uznali za początek

epoki starożytności

3. W Egipcie

faraonów

1. O rzece, która

żywiła Egipcjan.

2. O tym, czego

Egipcjanom nie

brakowało, i o tym,

co musieli

sprowadzad.

3. Paostwo, władca

i jego lud.

4. Bogowie i kapłani.

5. Urzędnicy

i pisarze.

6. Zapisane na

zwojach papirusu.


i Nil

wyjaśnia, kim był faraon


omawia wygląd piramidy



w paostwie egipskim




egipskich bogów

opowiada, jak wyglądało

życie codzienne w starożytnym

Egipcie



omawia, czym zajmowali się




faraona


nazywano darem Nilu




rolników

wyjaśnia, jak produkowano

papirus

omawia religijnośd

starożytnych Egipcjan


faraona



Egipcie

omawia znaczenie

odkrycia grobu

Tutenchamona dla

poznania kultury





wskazuje wpływy

kultury starożytnego

Egiptu na kulturę

współczesną

przygotowuje


starożytnych, które do

dziś można zobaczyd

w Egipcie

4. Od obrazków do

liter

własnymi słowami




obrazkowego i przykłady pisma

alfabetycznego

podaje definicję pisma


rodzaje pisma


pisma – od pisma

obrazkowego do




Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



1. Ludzie i pismo.

2. Materiały

pisarskie.


podaje przykłady



alfabet

wymienia najstarsze



papirus


rozwoju ludzkości





rodzaju pisma

alfabetycznego









używany



POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZEN

IEWIADOMOŚCI –

O CYWILIZACJACH

NAD WIELKIMI

RZEKAMI

wskazuje na mapie

Mezopotamię



wie, co to było pismo

klinowe





i Nil

wie, kim był faraon


omawia wygląd egipskiej

piramidy



w paostwie egipskim


i Eufrat



rozwoju rolnictwa

w Mezopotamii




wymienia wynalazki

Sumerów



ząb za ząb”




egipskich bogów




Mezopotamii

opisuje wygląd miast

w Mezopotamii


Babilonia


świątyo i religię mieszaoców

Babilonii


nazywano darem Nilu




rolników

wie, jak produkowano





omawia znaczenie



wie, jakie dziedziny nauki

rozwinęły się

w Mezopotamii

wyjaśnia, dlaczego




cywilizacja



Egipcie



praw ustanowionych

przez Hammurabiego

opisuje i podkreśla

wpływ cywilizacji

babilooskiej na dzieje

ludzkości

wskazuje wpływ kultury

starożytnego Egiptu na

kulturę współczesną

przygotowuje


starożytnych zabytków,

które do dziś można

zobaczyd w Egipcie



Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



Salomon

własnymi słowami




podaje przykłady


wie, jak wyglądało życie


Egipcie



wie, czym zajmowali się




faraona


obrazkowego i pisma

alfabetycznego


alfabet

wymienia najstarsze



papirus

papirus

omawia religię starożytnych

Egipcjan


faraona

podaje definicję pismo


rodzaje pisma


rozwoju ludzkości





rodzaju pisma

omawia znaczenie

odkrycia grobu

Tutenchamona dla

poznania kultury






pisma – od pisma

obrazkowego do

alfabetycznego









używany




5. W ojczyźnie


1. Kraina Greków.

2. Życie w greckiej

polis.

3. Na greckiej agorze.

wskazuje na mapie




w greckiej polis

rozumie pojęcia:

Hellada, Hellenowie



statków handlowych


demokracja ateoska


wyjaśnia pojęcia:

omawia położenie





opisuje funkcje agory






ustrojem Polski

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



4. W greckim domu.

własnymi słowami

wyjaśnia pojęcie demokracji

barbarzyoca, kolonia, polis greckiej rodziny



dom

6. Ateny i Sparta

1. Ateny – paostwo

wolnych obywateli.

2. Sparta – paostwo

żołnierzy.

3. W obronie przed

wspólnym wrogiem.

4. Wojny Greków

z Persami.


i Spartę

wyjaśnia, jak

funkcjonowała demokracja

ateoska



paostwo żołnierzy


wojny w V w. p.n.e.


ostrakony














i dlaczego ruszyli przeciwko

paostwom greckim



porównuje ustroje Aten








perskich






temat prezentację

7-9. Kultura Greków

1. Najtrudniejsze

pytania.

2. W poszukiwaniu

dobra.

3. O laur zwycięstwa,

czyli coś dla tych,

którzy lubią sport.

4. Na Olimpie.

5. Wszystko dla



filozofów



igrzyska w Olimpii


bogów


jeden mit grecki

wie, że Grecy byli



wymienia cechy

charakterystyczne religijności









filozofia






i Odyseuszu




porównuje igrzyska



i różnice



współczesnym





samodzielnie zbiera




wymienia słowa


(np. gimnazjum,



Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



bogów.

6. Bogowie i herosi.

7. Muzyka i teatr.

twórcami teatru



greckiego


opiekowali

Dionizosa

10. Architekci

i rzeźbiarze

1. Świątynie na

Akropolu.

2. Rzeźby, kamienne

posągi i malowidła.




jedną cechę greckich rzeźb

odróżnia styl

czarnofigurowy od

czerwonofigurowego

umieszcza na osi



wymienia greckie porządki

architektoniczne



ateoskiego Akropolu


Partenon


wymienia cechy


architektury



charakteryzuje style

czarnofigurowy


malarstwa wazowego





i Morzem Czarnym




dzieła sztuki

wskazuje wpływy



późniejszych epok

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O STAROŻYTNYCH

GREKACH

wskazuje na mapie




w greckiej polis

rozumie pojęcia Hellada,

Hellenowie

wyjaśnia pojęcie

demokracji


i Spartę



statków handlowych


demokracja ateoska


wyjaśnia pojęcia:



ostrakony


omawia położenie





opowiada, jaką funkcję

pełniła grecka agora


greckiej rodziny







porównuje ustrój Aten






perskich



ustrojem Polski






temat prezentację

samodzielnie zbiera


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



opisuje, jak funkcjonowała

demokracja ateoska



paostwo żołnierzy


wojny w V w. p.n.e.



filozofów



igrzyska w Olimpii


bogów


jeden mit grecki

wie, że Grecy byli

twórcami teatru



greckiego




jedną cechę

charakterystyczną greckich

rzeźb

odróżnia styl










wymienia cechy

charakterystyczne religii








umieszcza na osi



wymienia porządki

architektoniczne greckich

kolumn



ateoskiego Akropolu


Partenon

dom






i dlaczego ruszyli z wyprawą

przeciwko paostwom greckim




filozofia






i Odyseuszu





opiekowali

wymienia cechy


architektury



charakteryzuje styl

porównuje igrzyska



i różnice



współczesnym





Dionizosa





i Morzem Czarnym




dzieła sztuki



wymienia słowa


(np. gimnazjum,



wskazuje wpływy



późniejszych epok

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



czarnofigurowy od

czerwonofigurowego wie, kim był Fidiasz czarnofigurowy


malarstwa wazowego

11. W starożytnym

Rzymie

1. O mieście na

siedmiu wzgórzach.

2. Rzym i jego

mieszkaocy.

3. O wilczycy,

podróżniku i o tym,

jak powstał Rzym.

4. O królach

i urzędnikach

rzymskich.

wskazuje na mapie


wskazuje na osi





ulicy




własnymi słowami



była łacina



Rzymskiego




i konsulów

opowiada legendy

o założeniu Rzymu


senatorem


jest symbolem Rzymu


„republika”


akwedukty


geograficzne Rzymu


wyjaśnia, w jakich


republiką




republiki


o założeniu Rzymu


na podstawie planu


Rzymu

porównuje ustrój




i różnice

porównuje ustrój



12. Rzym

cesarstwem

1. Pod znakiem

Marsa.

2. Sukcesy wodzów






August

wymienia przyczyny

rzymskich podbojów


i Galię



wskazuje na mapie


Rzymskiego




wyjaśnia, dlaczego

wodzowie rzymskich



wymienia paostwa


omawia wpływ

wybitnych jednostek

(Hannibal, Cezar,

Oktawian August) na

dzieje Rzymu

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



i koniec republiki.

3. Juliusz Cezar.

4. Oktawian

i początek cesarstwa.

umieszcza na osi


własnymi słowami


legion, legionista


Cezara do władzy





słowo „cesarz”

Galów




z Kartaginą



prerogatywy

podbite przez Rzym

13. Kultura Rzymian

1. Prawo rzymskie.

2. Architekci i artyści.

3. Akwedukty, drogi

i mosty.


jako podstawę




akwedukty i mosty



ulicy




Rzymu



rzymskich dróg

podaje przykłady


prawa rzymskiego


rzymskich dróg

wskazuje przykłady





Rzymu”

podaje przykłady






dróg

wymienia paostwa


w których można


rzymskich dróg,


14. Społeczeostwo

rzymskie

1. Co Rzymianie

robili, gdy nie

wojowali?


omawia wygląd domu

bogatego Rzymianina


bogów




rzymskim



omawia wygląd





wie, w jaki sposób


porównuje religię

Rzymian i Greków,


i różnice



samodzielnie




informacje


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



2. Religia Rzymian.

3. Igrzyska Rzymian.

4. Ludzie wolni

i niewolnicy.


rozrywki Rzymian

wyjaśnia pojęcie

niewolnika





rzymskie i amfiteatr

w Imperium Rzymskim rzymskich






15. Chrześcijanie

1. Jezus z Nazaretu.

2. Początki

chrześcijaostwa.

3. Czym jest

tolerancja?


n.e.

wskazuje na mapie

Palestynę

wie, kim był Jezus

z Nazaretu



ery (n.e.)

wyjaśnia pojęcia:


wymienia symbole



chrześcijanami

umieszcza na osi




na prześladowania



tolerancja, Mesjasz

omawia symbolikę

chrześcijaoską



w katakumbach



w Rzymie







Jezusa








są prześladowani

podaje przykłady

nietolerancji


POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O STAROŻYTNYCH

RZYMIANACH

wskazuje na mapie


wskazuje na osi





ulicy





Rzymskiego




i konsulów

opowiada legendy

o założeniu Rzymu



geograficzne Rzymu


wyjaśnia, w jakich


republiką




republiki


o założeniu Rzymu


na podstawie planu


Rzymu

porównuje ustrój




porównuje ustrój



omawia wpływ

wybitnych jednostek

(Hannibal, Cezar,

Oktawian August) na

dzieje Rzymu

wymienia paostwa


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:




własnymi słowami



była łacina






August

umieszcza na osi


własnymi słowami


legion, legionista


jako podstawę




akwedukty i mosty



ulicy


omawia wygląd domu

bogatego Rzymianina


senatorem


jest symbolem Rzymu


„republika”


akwedukty

wymienia przyczyny

rzymskich podbojów


i Galię




Cezara do władzy





słowo „cesarz”




Rzymu



rzymskich dróg



wskazuje na mapie


Rzymskiego




Galów




z Kartaginą



prerogatywy

podaje przykłady


prawa rzymskiego


rzymskich dróg

wskazuje przykłady





Rzymu”





i różnice

wyjaśnia, dlaczego

wodzowie rzymskich



wymienia paostwa


podbite przez Rzym

podaje przykłady






dróg

porównuje religię

Rzymian i Greków,


i różnice



rzymskich








w których można


rzymskich dróg,


samodzielnie




informacje











są prześladowani

podaje przykłady

nietolerancji


wyszukuje informacje na

temat dalszych losów

cesarstwa

wschodniorzymskiego

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



bogów



rozrywki Rzymian

wyjaśnia pojęcie

niewolnika


n.e.

wskazuje na mapie

Palestynę

wie, kim był Jezus

z Nazaretu



ery (n.e.)

wyjaśnia pojęcia:


wskazuje na osi

chronologicznej V w. n.e.

wyjaśnia pojęcie

barbarzyocy

wskazuje na mapie Rzym

i Konstantynopol

wymienia plemiona

Wandalów i Hunów

rzymskim



omawia wygląd





rzymskie i amfiteatry

wymienia symbole



chrześcijanami

umieszcza na osi




na prześladowania



tolerancja, Mesjasz

wymienia przyczyny słabości

cesarstwa rzymskiego

wskazuje na mapie kierunki

podbojów Hunów i Wandalów

wie, w jaki sposób


w Imperium Rzymskim

omawia symbolikę

chrześcijaoską



w katakumbach



w Rzymie



podaje współczesne

znaczenia słów „wandal”

i „barbarzyoca”

podaje daty podziału

cesarstwa na wschodnie

i zachodnie oraz datę upadku

cesarstwa na zachodniego

Jezusa

omawia dziedzictwo

cywilizacji rzymskiej

wyjaśnia, na czym

polegała przewaga

militarna plemion

barbarzyoskich nad

Rzymianami

16. Początki paostwa

polskiego



i Wiślan

wskazuje na mapie


i Wiślan



Mieszka I


Słowian z religią

chrześcijaoską


teksty źródłowe


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



1. Polanie i inne

plemiona.

2. Co się wydarzyło

w roku 966?

3. Ubrani w kolczugi.

4. Zwycięstwa

Mieszka.


panował Mieszko I




w 966 roku

wymienia paostwo,

z którym Mieszko I











wtedy wydarzyło





wyjaśnia, dlaczego

chrześcijaostwo



a nie Niemiec

Mieszka I

17. Wprawa

św. Wojciecha

1. Książę Bolesław

i misjonarz z Pragi.

2. Wyprawa

św. Wojciecha do

Prusów.

3. Drzwi

Gnieźnieoskie

świadectwem

historii.




wskazuje na mapie


Wojciecha




Mieszka I




biskupa Wojciecha







wyjaśnia pojęcia:


patron


997






chrystianizacyjną


na podstawie





informacje na temat




w przekazywaniu

wiernym informacji


Pisma Świętego

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



18. Bolesław Chrobry

– książę i król

1. W roku 1000

w Gnieźnie.

2. Miecz Bolesława

Chrobrego.

3. Królewska korona.




Chrobrego





gnieźnieoskim







pochodzi jego nazwa




cesarskiego




wyjaśnia, dlaczego


uważany za dobrego

władcę

omawia znaczenie


Chrobrego






z czterech części

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O KAROLU WIELKIM

I POCZĄTKACH

PAOSTWA

POLSKIEGO

wskazuje na mapie

paostwo Karola Wielkiego

wyjaśnia pojęcie koronacji


omawia sposób kopiowania

ksiąg w średniowieczu

wie, że językiem

urzędowym w paostwie

Karola Wielkiego była łacina

wymienia paostwa, które

powstały po podziale

królestwa Karola Wielkiego

na trzy części



podaje datę koronacji Karola

Wielkiego na cesarza i określa,

który to wiek

podaje nazwę plemienia, z

którego wywodził się Karol

Wielki

podaje przykłady wspierania

nauki przez Karola Wielkiego

krótko omawia wygląd pałacu

w Akwizgranie – wyjaśnia

pojęcie arkady

wskazuje na mapie


i Wiślan


wie, kim byli Słowianie

i Germanie

wyjaśnia, kogo kształciła

szkoła pałacowa w Akwizgranie

i na czym polegała karolioska

reforma pisma łacioskiego

wymienia działania cesarza,

które doprowadziły do rozwoju

kultury i architektury

wymienia zasługi Karola

Wielkiego dla rozwoju

średniowiecznej Europy



Mieszka I

omawia rozwój

terytorialny paostwa Karola

Wielkiego

wymienia wzorce, jakie

władcy paostw

średniowiecznych czerpali

z monarchii Karola

Wielkiego


Słowian z religią

chrześcijaoską

wyjaśnia, dlaczego

chrześcijaostwo



wyjaśnia, dlaczego

Karola Wielkiego

nazwano ojcem Europy


teksty źródłowe


Mieszka I


informacje na temat




w przekazywaniu

wiernym informacji


Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



i Wiślan


panował Mieszko I




w 966 roku

wymienia paostwo,

z którym Mieszko I





wskazuje na mapie


Wojciecha






Chrobrego





gnieźnieoskim









wtedy wydarzyło


Mieszka I




biskupa Wojciecha







wyjaśnia pojęcia:


patron


997













chrystianizacyjną



cesarskiego




a nie Niemiec


na podstawie




wyjaśnia, dlaczego


uważany za dobrego

władcę

omawia znaczenie


Chrobrego

Pisma Świętego






z czterech części

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:






pochodzi jego nazwa


19. Następcy


1. Testament

Bolesława

Chrobrego.

2. Rycerze krzyżaccy

i ich paostwo.

3. W Polsce

dzielnicowej XIII

wieku.

4. Władysław

Łokietek

odbudowuje

paostwo.




1138


wskazuje na mapie

paostwo zakonu

krzyżackiego





wskazuje na mapie



Polski na dzielnice



wymienia dzielnice


Łokietka


senioralna

podaje skutki pozytywne

i negatywne sprowadzenia







wymienia synów


i wskazuje na mapie



dzielnicowego





założenia zakonu

krzyżackiego

20. Kazimierz Wielki

– budowniczy miast

i zamków.

wskazuje na osi


wskazuje na mapie









Polskę drewnianą,

na podstawie mapy



Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



1. Rządy króla

Kazimierza.

2. Król Kazimierz

dobrym

gospodarzem.

3. W królewskiej

stolicy – Krakowie.



wyjaśnia pojęcie

dyplomaty


Wierzynek





Wielki

zbrojne



Wielkiego


Wielkiego na uczcie

u Wierzynka








Wielkiego

21. Akademia

w Krakowie

1. Założenie

Akademii

Krakowskiej.

2. Wśród uczniów.

3. Wśród studentów.

4. Wśród

profesorów.

5. Kto opiekował się

nauką i sztuką?



wyjaśnia pojęcia:

uniwersytet, żak



Krakowskiej










Jagiellooskiego



średniowiecznym

uniwersytecie



Krakowską

wymienia przedmioty


Krakowskiej


krakowskiego żaka



uniwersytecie



opisuje znaczenie





porównuje

funkcjonowanie

uniwersytetów

w średniowieczu

i w czasach

współczesnych

22. Jadwiga wskazuje na mapie wyjaśnia pojęcie unii charakteryzuje sytuację Litwy wyjaśnia, dlaczego na podstawie tekstu

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



i Jagiełło – unia

dwóch narodów

1. Jadwiga –

królewna z Węgier.

2. Litwa i Polska.

3. Unia w Krewie –

początek dynastii

Jagiellonów.

4. Panowanie

Jadwigi i Jagiełły.

Królestwo Polskie,








personalnej





w Krewie






i sztuki w Polsce

Akademia Krakowska

nazywana jest dziś

Uniwersytetem

Jagiellooskim


rozrywki i zabawy




małopolskie


cechy charakteru




Polski i Litwy

23. Wojna z zakonem

krzyżackim

1. Najazdy

Krzyżaków.

2. Przygotowania do

bitwy.

3. Wielka bitwa pod

Grunwaldem.

4. Skutki bitwy –

wyprawa pod

Malbork.



w Malborku

wskazuje na mapie

Pomorze Gdaoskie








zdobycia






średniowiecznych



dla Polski i Litwy





skutki


Grunwaldem z punktu



wskazuje na mapie



krzyżackie zamki

samodzielnie

interpretuje teksty


Długosza

POWTÓRZENIE wie, który władca podzielił podaje przyczyny podziału wyjaśnia, czym była dzielnica wymienia synów przedstawia okoliczności

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



MATERIAŁU

I SRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O WŁADCACH

ŚREDNIOWIECZNEJ

POLSKI.



1138


wskazuje na mapie

paostwo zakonu

krzyżackiego





wskazuje na mapie


wskazuje na osi


wskazuje na mapie



wyjaśnia pojęcie

dyplomaty


Wierzynek



wyjaśnia pojęcia:

uniwersytet, żak



Krakowskiej

Polski na dzielnice



wymienia dzielnice


Łokietka








Wielki










Jagiellooskiego



średniowiecznym

uniwersytecie


senioralna

podaje skutki pozytywne i ne-

gatywne sprowadzenia










zbrojne



Wielkiego


Wielkiego na uczcie

u Wierzynka



Krakowską

wymienia przedmioty


Krakowskiej


krakowskiego żaka




i wskazuje na mapie



dzielnicowego






Polskę drewnianą,







opisuje znaczenie





wyjaśnia, dlaczego

Akademia Krakowska

nazywana jest dziś

Uniwersytetem

Jagiellooskim


rozrywki i zabawy

założenia zakonu

krzyżackiego

na podstawie mapy




Wielkiego

porównuje

funkcjonowanie

uniwersytetów

w średniowieczu

i w czasach

współczesnych

na podstawie tekstu


cechy charakteru




Polski i Litwy

wskazuje na mapie



krzyżackie zamki

samodzielnie

interpretuje teksty


Długosza

Temat lekcji.


Uczeo:


Wymagania na ocenę

dobrą. Uczeo:



wskazuje na mapie

Królestwo Polskie,










w Malborku

wskazuje na mapie

Pomorze Gdaoskie




personalnej





w Krewie






zdobycia






średniowiecznych

uniwersytecie








i sztuki w Polsce



dla Polski i Litwy





skutki




małopolskie


Grunwaldem z punktu




Temat lekcji.


Uczeo:

Wymagania na ocenę dostateczną.

Uczeo:

Wymagania na ocenę dobrą.

Uczeo:

Wymagania na ocenę bardzo dobrą.

Uczeo:


1. O czym mówi nam

historia?

• wyjaśnia, czym zajmuje

się historia

• wyjaśnia pojęcia: tradycja,

epoka, prehistoria, historia,

• podaje przykłady nauk

wspomagających historię

• wymienia i wskazuje na osi

czasu w kolejności

• własnymi słowami wyjaśnia,

dlaczego historię nazywamy

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


1. Historia jest nauką

o dziejach.

2. W dziejach było

wiele epok.

3. Czym zajmuje się

historyk?

4. Czym jeszcze

będziemy zajmowad

się na lekcjach

historii?

• wymienia co najmniej

dwie nauki wspomagające

historię

• wyjaśnia pojęcia: dawno,

przeszłośd

cywilizacja

• wymienia w kolejności

chronologicznej epoki

historyczne: starożytnośd,

średniowiecze,

nowożytnośd,

współczesnośd

• wyjaśnia różne znaczenia

pojęcia historia – nauka

zajmująca się badaniem

przeszłości i historia jako

wszystkie wydarzenia, które

kiedyś się działy

(chronologia,

numizmatyka, archeologia,

genealogia, heraldyka)

i wyjaśnia, czym się

zajmują


się historyk – badaniem

źródeł pisanych

• wyjaśnia różnicę

pomiędzy prehistorią

i historią

• wyjaśnia, jakie znaczenie

miało wynalezienie pisma

• wyjaśnia potrzebę

znajomości historii

chronologicznej epoki

historyczne: starożytnośd,

średniowiecze,

nowożytnośd,

współczesnośd

• wyjaśnia, że epoki

historyczne składają się na

całośd dziejów

• wyjaśnia znaczenie tradycji

dla ciągłości historycznej

nauczycielką życia

• wyjaśnia, że każda nowa

epoka rozpoczyna się na

skutek jakiegoś wielkiego

odkrycia albo wydarzenia, jak

np. opanowanie przez ludzi

umiejętności posługiwania się

ogniem, wynalezienie pisma

czy narodziny Chrystusa

• wyjaśnia znaczenie tradycji

dla ciągłości historycznej

2. Co to jest czas i jak

go mierzymy?

1. Kiedy nie było

zegarka.

2. Czas w historii.

3. Do czego służy oś

czasu?

4. Jak obliczyd czas

w historii, czyli trochę

matematyki. 5. Długa droga do

powstania

kalendarza.

• wyjaśnia, do czego służy

oś czasu

• wymienia sposoby

mierzenia czasu używane

przez człowieka (klepsydra,

zegar słoneczny, zegar

mechaniczny itp.)

• podaje, ile lat liczy wiek

i półwiecze • wyjaśnia, że stulecie

oznacza 100 lat, czyli wiek

• wyjaśnia, jak działała

klepsydra i zegar słoneczny

• na podstawie daty,

wskazuje wiek, w jakim

miało miejsce wydarzenie

• wyjaśnia skróty – p.n.e.

i n.e.

• posługuje się osią czasu,

lokalizuje daty na osi czasu

• określa wiek i jego

połowę

• szereguje wydarzenia

w czasie, oblicza czas



się chronologia • wyjaśnia pojęcia: wiek,

tysiąclecie, półwiecze

• swobodnie posługuje się

osią czasu

• podaje, ile dni ma

kalendarz gregoriaoski,

kiedy i przez kogo został

wprowadzony oraz co

oznacza, że rok jest

przestępny

• wyjaśnia, jakie wydarzenie

posłużyło do podziału czasu

na wydarzenia przed naszą

erą i wydarzenia naszej ery

• wyjaśnia pojęcia: era, mit

• wyjaśnia pojęcia: wiek,

• wskazuje różnicę pomiędzy

kalendarzem księżycowym

i kalendarzem słonecznym

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


tysiąclecie, półwiecze

• wskazuje na osi czasu

narodziny Chrystusa, czasy

przed naszą erą i czasy

naszej ery

3. Źródła historyczne

opowiadają nam

o przeszłości

1. Bez źródła ani rusz.

2. Co to jest źródło

historyczne?

3. Jakie znamy źródła

historyczne?

4. Jak chronimy

bezcenne źródła

historyczne?

5. Różnorodne

przekazy o życiu ludzi

– dawniej i dziś.

• podaje przykład znanego

mu muzeum

• podaje przykłady źródeł

historycznych

• rozróżnia podział źródeł

historycznych na

materialne i niematerialne

• wyjaśnia, co to jest źródło

historyczne

• wymienia przykłady źródeł

pisanych (kronika, roczniki,

pamiętniki)


materialnych (naczynia,

broo, budowle)

• wyjaśnia pojęcia: rocznik,

kronika

• opisuje, czym zajmują się

muzea, archiwa i skanseny

• wyjaśnia, na czym polega

praca historyka

• wymienia rodzaje źródeł

historycznych

przechowywanych

w archiwach, muzeach

i skansenach

• podaje przykłady

informacji, jakie możemy

zdobyd korzystając ze źródeł

historycznych

• uzasadnia, dlaczego zabytki

i źródła historyczne należy

chronid i zabezpieczad przed

zniszczeniem

• omawia znaczenie odkrycia

grobowca Tutanchamona

i podaje przykłady

znalezionych tam

przedmiotów

4. Do czego służy

mapa?

1. O pewnym

ważnym pytaniu.

2. Jak czytad mapę?

3. Co widad na

mapach i planach?

• wskazuje tytuł i legendę

mapy

• odczytuje proste

informacje z mapy przy

pomocy nauczyciela

• wyjaśnia, do czego

historykowi potrzebna jest

mapa

• wyjaśnia, co to jest

legenda mapy

• wyjaśnia, czym jest plan

miasta lub jakiegoś

wydarzenia

• wymienia różnice

pomiędzy mapą

historyczną a mapą

fizyczną


informacje z mapy

• podaje przykładowe

informacje, jakie historyk

może wyczytad z mapy

• wymienia rodzaje map –

historyczna, polityczna,

fizyczna

• wyjaśnia pojęcie:

kartografia

• samodzielnie posługuje się

mapą historyczną

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


• opisuje, czym zajmuje się

kartograf

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

POZNAJĘ HISTORIĘ


się historia i na czym

polega praca historyka

• podaje przykłady nauk

wspomagających historię

• wyjaśnia, do czego służy

oś czasu


jedno muzeum

• wskazuje tytuł i legendę

mapy

• wyjaśnia pojęcia: tradycja,

epoka, prehistoria,

cywilizacja,

• wyjaśnia różne znaczenia

słowa historia – historia jako

nauka i historia jako

przeszłośd, to co się

wydarzyło

• określa wiek na podstawie

daty rocznej

• wyjaśnia skróty: n.e.

i p.n.e.


historycznych

• odczytuje informacje

z legendy mapy

• wyjaśnia pojęcia: wiek,

tysiąclecie, rocznik,

kronika


praca historyka

• wymienia nauki

wspomagające historię

(chronologia,

numizmatyka, archeologia,

genealogia, heraldyka)

• wymienia różnice między

prehistorią i historią

i wyjaśnia, jakie znaczenie

miało wynalezienie pisma

• prawidłowo umieszcza

daty na osi czasu


informacje z mapy

• wskazuje podobieostwa

i różnice pomiędzy mapą

historyczną a polityczną

• wyjaśnia, czym zajmują

się muzea i skanseny

• wyjaśnia pojęcie: mit

• posługuje się osią czasu

• wyjaśnia, jakie wydarzenie

posłużyło do podziału czasu

na wydarzenia przed naszą

erą i wydarzenia naszej ery


kartografia


jedno znane mu muzeum

i skansen

• własnymi słowami wyjaśnia,

dlaczego historię nazywamy

nauczycielką życia

• uzasadnia, dlaczego zabytki

i źródła historyczne należy

chronid i zabezpieczad przed

zniszczeniem

• samodzielnie posługuje się

mapą historyczną

5. Kim jestem, czym

się różnię od innych?

• wymienia cechy osobiste

i społeczne człowieka

• wymienia podstawowe

• wyjaśnia, czym jest

osobowośd człowieka

• rozróżnia cechy osobiste

• porównuje siebie

z innymi – wskazuje

podobieostwa i różnice

• wyjaśnia, co oznacza, że

ludzie powinni byd

tolerancyjni wobec innych

• wyjaśnia pojęcie savoir-vivre

• tłumaczy, na czym polega

różnica między tolerancją

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


1. Co to jest

osobowośd i o czym

nam mówi?

2. Nasze

podobieostwo jest

widoczne mimo

różnic między nami.

3. Czego uczymy się

od innych?

4. Tacy jesteśmy, czyli

nasze cechy osobiste.

5. Każdy jest osobą.

potrzeby człowieka i społeczne człowieka z grupą rówieśników

• wyjaśnia, co znaczy, że

osobowośd człowieka jest

niepowtarzalna

• odróżnia dobro od zła

• wyjaśnia, czego uczymy się

od innych


pozytywnych i negatywnych

zachowao

a obojętnością wobec

drugiego człowieka

6. Społeczeostwo,

rodzina, szkoła

1. Społeczeostwo.

2. Rodzina.

3. Nasze potrzeby.

4. Koledzy

i przyjaciele.

5. W klasie i na

szkolnym korytarzu.

6. Moje prawa.

• wymienia prawa

i obowiązki członków

rodziny


różnorodnych potrzeb

człowieka

• wymienia prawa dziecka

i prawa ucznia

• odróżnia postępowanie

sprawiedliwe od

niesprawiedliwego


społeczeostwo

• wymienia zadania

samorządu uczniowskiego


zachowania rówieśników,

które mogą mied wpływ na

zachowanie innych

• podaje proste przykłady

uprzejmości i tolerancji

• wyjaśnia, jakie wartości

przekazuje nam szkoła


rodzice są naszymi

pierwszymi nauczycielami


działalności samorządu

uczniowskiego w szkole

• wyjaśnia, czym zajmuje się

w szkole samorząd

uczniowski i jaki ma wpływ

na życie szkoły

• odróżnia i charakteryzuje

różne potrzeby człowieka

• wymienia instytucje

zajmujące się ochroną praw

dziecka

• własnymi słowami

przedstawia swoje miejsce

w społeczeostwie, odpowiada

na pytanie, jakie ma prawa

i obowiązki (jako syn / córka,

uczeo, obywatel)

• wyjaśnia znaczenie

zaspokajania podstawowych

i wyższych potrzeb w życiu

człowieka dla jego

intelektualnego

i emocjonalnego rozwoju

7. Skąd mój ród, • rysuje swój rodowód • podaje przykłady pamiątek • podaje definicję pojęcia: • wie, skąd się wzięły • podaje pochodzenie

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


moje korzenie?

1. Co kryją pamiątki

rodzinne?

2. Opowieści

prababci.

3. Drzewo

genealogiczne

obrazem historii

naszego rodu.

4. Historia nazwiska.

(najbliższej rodziny) rodzinnych


genealogia

• rozumie znaczenie

pamiątek w kultywowaniu

przeszłości

genealogia

• wyjaśnia pojęcie: ród

• krótko omawia własnymi

słowami, jaką wartośd

historyczną mają pamiątki

rodzinne

nazwiska

• podaje, jakie informacje

przydatne historykowi

możemy uzyskad od

dziadków

• rysuje uproszczone

drzewo genealogiczne

swojego rodu

nazwisk: Kowalski, Młynarski,

Górski

• formułuje pytania, jakie

można zadad świadkowi

ważnego wydarzenia

historycznego

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

ŚWIAT WOKÓŁ NAS

• wymienia cechy osobiste

i społeczne człowieka

• wymienia podstawowe

potrzeby człowieka

• wie, że istnieją prawa

dziecka

• rysuje swój rodowód

(najbliższej rodziny)

• wyjaśnia, czym jest

osobowośd człowieka

• odróżnia cechy osobiste od

cech społecznych człowieka


społeczeostwo

• wie, czym zajmuje się

w szkole samorząd

uczniowski

• podaje przykłady pamiątek

rodzinnych


niepowtarzalnośd każdego

człowieka

• wyjaśnia pojęcia:

genealogia, ród

• omawia wartośd

historyczną pamiątek

rodzinnych

• wyjaśnia, co to jest

tolerancja

• wyjaśnia, czym zajmuje się

w szkole samorząd

uczniowski i jaki ma wpływ

na życie szkoły

• wie, skąd się wzięły

nazwiska

• rysuje uproszczone

drzewo genealogiczne

swojego rodu


różnica między tolerancją

a obojętnością wobec

drugiego człowieka

• podaje pochodzenie

nazwisk: Kowalski, Młynarski,

Górski

8. Legendy i historia

mojego miasta

i regionu

1. Miejsca i ludzie.

2. Mała ojczyzna.


legenda

• wskazuje na mapie

region swojego

zamieszkania i jego stolicę


i wymienia co najmniej trzy

regiony Polski i podaje ich

stolice

• wymienia legendy

związane z początkiem

• wyjaśnia pojęcie: mała

ojczyzna

• podaje przykłady potraw

regionalnych

• opowiada o swoim

regionie jako o małej


regionie jako o małej

ojczyźnie

• odszukuje w różnych

źródłach i przedstawia

informacje dotyczące swojej

• opowiada, co dla niego

oznacza pojęcie małej ojczyzny

i jakie miejsce uznaje za swoją

małą ojczyznę

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


3. Jak można opisad

swoją małą ojczyznę? 4. Historia, historia…

5. Symbole lokalne.

6. Co powiedzieliby

nam nasi

przodkowie?

7. Tam, gdzie żyjemy

i gdzie mieszkamy –

regiony.

8. Co mówią ludzie?

paostwa polskiego

• wyjaśnia, czym jest gwara

• podaje co najmniej trzy

przykłady potraw

regionalnych


dwa przykłady taoców

regionalnych

• podaje przykłady gwar

i wskazuje na mapie obszary,

z których pochodzą


informacji na temat

zwyczajów i tradycji, jakie

mogą nam przekazad nasi

dziadkowie

ojczyźnie • podaje genezę symboli

lokalnych

• wyjaśnia, skąd się wzięły

herby

• podaje nazwę

najbliższego muzeum

regionalnego

miejscowości / regionu • podaje przykłady gwar

i wskazuje na mapie

obszary, z których pochodzą

• podaje genezę symboli

lokalnych


herby

• wymienia, jakie obyczaje

i tradycje składają się na

folklor (twórczośd

artystyczna, baśnie, legendy,

przysłowia, rzeźbiarstwo,

muzyka, taoce, potrawy

regionalne)

9. Polska – moja

ojczyzna

1. Ojczyzna jest

wspólna.

2. Tam, gdzie żyjemy

i gdzie mieszkamy.

3. Stolica Polski.

4. Nasze

najważniejsze

symbole.

5. Hymn narodowy.


i wymienia sąsiadów Polski

• wymienia polskie

symbole narodowe

• wymienia polskie święta

narodowe

• wyjaśnia pojęcie ojczyzny

• wymienia co najmniej trzy

mniejszości narodowe

zamieszkujące Polskę


język polski jest naszym

językiem urzędowym


narodowe, podaje ich daty

• wykonuje hymn Polski

• podaje imię i nazwisko

autora słów Mazurka

Dąbrowskiego

• wyjaśnia pochodzenie

polskich symboli

narodowych

• wymienia mniejszości

narodowe zamieszkujące

Polskę


stołeczny charakter

Warszawy

• wyjaśnia, dlaczego w wielu

miejscowościach znajduje

się ulica Warszawska

• wymienia dawne stolice

Polski (Gniezno, Kraków)

• opowiada o okolicznościach

powstania polskiego hymnu

narodowego

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


• wyjaśnia, że autor melodii

nie jest znany



Polskę

• podaje, gdzie znajdują się

siedziby polskiego

parlamentu i prezydenta

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

MOJA MAŁA

OJCZYZNA, MÓJ KRAJ

• wymienia legendy

związane z początkiem

paostwa polskiego


trzy regiony Polski


region, w którym mieszka


i wymienia sąsiadów Polski

• wymienia polskie

symbole narodowe


narodowe


i wymienia co najmniej trzy

regiony Polski i podaje ich

stolice

• wyjaśnia pojęcie legendy

• wyjaśnia, czym jest gwara

• podaje co najmniej trzy

przykłady potraw

regionalnych


dwa przykłady taoców

regionalnych


i wskazuje na mapie obszary,

z których pochodzą

• wyjaśnia pojęcie ojczyzny

• wymienia co najmniej trzy

mniejszości narodowe

zamieszkujące Polskę


język polski jest naszym

• wyjaśnia pojęcie: mała

ojczyzna

• podaje przykłady potraw

regionalnych


regionie, jako o małej

ojczyźnie


lokalnych


herby

• zna i wyjaśnia

pochodzenie polskich

symboli narodowych



Polskę


regionie, jako o małej

ojczyźnie

• odszukuje w różnych

źródłach i przedstawia

informacje dotyczące swojej

miejscowości / regionu


i wskazuje na mapie

obszary, z których pochodzą


lokalnych


herby

• wymienia, jakie obyczaje

i tradycje składają się na

folklor (twórczośd

artystyczna, baśnie, legendy,

przysłowia, rzeźbiarstwo,

muzyka, taoce, potrawy

regionalne)

• opowiada, co dla niego

oznacza pojęcie małej

ojczyzny, jakie miejsce uznaje

za swoją małą ojczyznę

• opowiada o okolicznościach

powstania polskiego hymnu

narodowego

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


językiem urzędowym


narodowe i podaje ich daty

• wykonuje hymn Polski

• podaje imię i nazwisko

autora słów Mazurka

Dąbrowskiego

• wyjaśnia, że autor melodii

nie jest znany



Polskę

• podaje, gdzie znajdują się

siedziby polskiego

parlamentu i prezydenta


stołeczny charakter

Warszawy

• wymienia dawne stolice

Polski (Gniezno, Kraków)

10. Jak żyli nasi

praprzodkowie –

myśliwi i rolnicy

1. Nasi

praprzodkowie.

2. Jak żyli? Co robili?

3. Od koczownika do

rolnika, no i co z tego

wynika.

• wymienia zwierzęta

udomowione przez

człowieka

• wymienia pierwsze

narzędzia używane przez

człowieka

• podaje przykłady narzędzi

wytwarzanych przez ludzi

pierwotnych

• wyjaśnia, w jaki sposób

odkrycie uprawy zboża

zmieniło sposób życia ludzi

pierwotnych

• wyjaśnia, do czego służyły

żarna

• wymienia produkty, które

stanowiły pożywienie

człowieka pierwotnego,


człowiek je zdobywał

• wyjaśnia łacioskie

określenie homo sapiens

• wyjaśnia, na czym

polegało epokowe

wydarzenie, jakim było

opanowanie przez

człowieka ognia


człowiek wykorzystywał

mięso, skórę i kości

zabitych zwierząt

• opowiada, jak przebiegała

ewolucja człowieka, jak

zmieniała się jego postawa

i mózg

• porównuje życie

koczownicze z życiem

osiadłym ludzi

• wyjaśnia, dlaczego zmiana

trybu życia ludzi

z koczowniczego na rolniczy

miała bardzo duże znaczenie


Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


• przedstawia zajęcia ludzi

pierwotnych

11. Biskupin –

pradawna osada nad

jeziorem

1. O tym, że każdy,

kto umie patrzed,

może byd odkrywcą.

2. Życie w grodzie

nad jeziorem.

3. Co się stało

z Biskupinem?

• opisuje na podstawie

ilustracji wygląd osady

w Biskupinie


trzy informacje

o Biskupinie

• wskazuje Biskupin na

mapie historycznej

• wyjaśnia, czym się

zajmowali mieszkaocy

Biskupina

• opisuje wygląd osady

w Biskupinie

• przedstawia okoliczności

odkrycia osady

w Biskupinie

• określa epokę

historyczną, w której żyli

mieszkaocy Biskupina

• umieszcza na osi czasu

wiek, w którym powstała

osada w Biskupinie

• samodzielnie formułuje

wypowiedź ustną na temat

życia ludzi w Biskupinie


mieszkaoców Biskupina

i życie ludzi pierwotnych –


i różnice

• omawia znaczenie pracy

archeologów dla poznania

przeszłości

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O PRAPRZODKACH

I OSADZIE

W BISKUPINIE


udomowione przez

człowieka

• wymienia pierwsze

narzędzia używane przez

człowieka


ilustracji wygląd osady

w Biskupinie


trzy informacje

o Biskupinie

• podaje przykłady narzędzi

wytwarzanych przez ludzi

pierwotnych


odkrycie uprawy zboża

zmieniło sposób życia ludzi

pierwotnych

• wyjaśnia, do czego służyły

żarna

• wymienia produkty, które

stanowiły pożywienie

człowieka pierwotnego,

wyjaśnia w jaki sposób

człowiek je zdobywał

• przedstawia zajęcia ludzi

• wyjaśnia łacioskie

określenie homo sapiens


polegało epokowe

wydarzenie, jakim było

opanowanie przez

człowieka ognia


człowiek wykorzystywał

mięso, skórę i kości

zabitych zwierząt

• przedstawia okoliczności

odkrycia osady

w Biskupinie

• określa epokę

• opowiada, jak przebiegała

ewolucja człowieka, jak

zmieniała się jego postawa

i mózg



życia ludzi w Biskupinie


mieszkaoców Biskupina

i życie ludzi pierwotnych –


i różnice


koczownicze z życiem

osiadłym ludzi

• wyjaśnia, dlaczego zmiana

trybu życia ludzi

z koczowniczego na rolniczy

miała bardzo duże znaczenie


• omawia znaczenie pracy

archeologów dla poznania

przeszłości

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


pierwotnych

• wskazuje Biskupin na

mapie historycznej

• wie, czym się zajmowali


• opisuje wygląd osady

w Biskupinie

historyczną, w której żyli



wiek powstania osady w

Biskupinie

12. Legendy

i historia, czyli

opowieści

o początkach

paostwa polskiego

1. Wśród pradawnych

opowieści.

2. Legenda o Lechu,

Czechu i Rusie.

3. Legenda o złym

księciu Popielu.

4. Legenda o Piaście.

5. Legenda o księciu

Kraku i smoku

wawelskim.

• wymienia najstarszych

kronikarzy – Galla

Anonima, Wincentego

Kadłubka i Jana Długosza

• wymienia legendy:

o Lechu, Czechu i Rusie,

o Popielu, o Piaście,

o księciu Kraku i smoku

wawelskim


• opowiada legendy




wawelskim


Gniezno i Kraków


pomiędzy opisywanymi

w kronikach postaciami

legendarnymi

a historycznymi

• omawia funkcje legend dla

budowania tożsamości

narodu polskiego

• oddziela fakty historyczne

od legend

• samodzielnie wypowiada

się na temat, czy legendy

mogą byd dla nas źródłem

historycznym


polskich kronikarzy

w porządku chronologicznym,

• wyjaśnia, kto według

legendy dał początek dynastii

piastowskiej

• podaje przykłady postaci

legendarnych i historycznych

13. Mieszkaocy

grodu i podgrodzia

1. Jak powstawały

grody?


ilustracji wygląd grodu

i podgrodzia

• wskazuje na osi

chronologicznej czas, kiedy

na ziemiach polskich

budowano grody obronne

• wyjaśnia pojęcia: gród,


wybierano miejsce do

budowy grodu i jak

zabezpieczano go przed

wrogami

• podaje przykłady nazw

osad średniowiecznych

specjalizujących się

w określonym rzemiośle

• opowiada o życiu

• charakteryzuje gród jako

ośrodek władzy książęcej

• wymienia główne grody

zbudowane w czasach Mieszka

I

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


2. Gród ośrodkiem

władzy książęcej.

3. Mieszkaocy

podgrodzia.

podgrodzie, plemię

• opisuje, w jaki sposób


budowy grodu i jak

zabezpieczano go przed

wrogami

• wymienia mieszkaoców

grodu i podgrodzia

• wskazuje na osi



budowano grody obronne

• wymienia towary, którymi

handlowano na targach

odbywających się

w podgrodziach

• wyjaśnia, kim byli

panowie grodowi

i kasztelanowie

• wyjaśnia, jaką funkcję

pełniły podgrodzia

codziennym mieszkaoców

podgrodzia

• wymienia władcę, który

zjednoczył częśd plemion

zamieszkujących ziemie

polskie

14.

W średniowiecznym

zamku – siedzibie

seniora

1. Budowa zamku.

2. W siedzibie seniora

i w jej pobliżu.

3. Od giermka do

rycerza.

4. Rycerskie życie.

5. Rycerskie losy.


ilustracji wygląd

średniowiecznego zamku

• opowiada, kto mieszkał

w zamku i jak wyglądało

życie codzienne

mieszkaoców zamku

i podzamcza


ilustracji wygląd rycerskiej

zbroi

• wyjaśnia, z jakiego

materiału budowano zamki

średniowieczne

• wymienia czynniki, które

decydowały o wyborze

miejsca, w którym

budowano zamek

• wyjaśnia pojęcia: fosa,

podzamcze, senior,

trubadur, paź, giermek,

• porównuje gród i zamek –


i różnice

• omawia funkcję herbu

rycerskiego

• opisuje przebieg turnieju

rycerskiego


giermka


zamek był budowlą

obronną i wymienia

elementy obronne zamku

(wieże, mury, baszty, fosę)

• opisuje przebieg

pasowania na rycerza

• wyjaśnia, na czym polegała

działalnośd dyplomatyczna

Zawiszy Czarnego


rycerskiego


historycznej Polski XIV wieku

co najmniej trzy zamki

średniowieczne

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


• wyjaśnia, kto mógł zostad

rycerzem

• wymienia cechy

charakteru, jakimi powinien

odznaczad się rycerz

• opowiada o Zawiszy

Czarnym

15. Życie

mieszkaoców wsi

1. W rytmie pór roku.

2. W chłopskiej

chałupie.

3. Powinności wobec

możnego pana.

• wymienia narzędzia

stosowane

w średniowiecznej wsi –

cep, radło, żarna

• wymienia rośliny

uprawiane na wsi – zboże,

rośliny strączkowe: bób,

fasola, groch


hodowane na wsi: bydło,

kozy, owce, świnie


ilustracji wygląd wsi

średniowiecznej

• opowiada, jak wyglądało

życie codzienne na wsi

średniowiecznej

• wymienia zajęcia chłopów

• wyjaśnia, do kogo należała

ziemia uprawiana przez

średniowiecznych chłopów

• wymienia powinności

chłopów wobec możnego

pana i wobec Kościoła

• wyjaśnia pojęcia: danina,

post, dziesięcina • porównuje życie na wsi

współcześnie

i w średniowieczu –


i różnice

• wyjaśnia, na czym polegał

ścisły związek życia

codziennego


z przyrodą i porami roku

• porównuje życie chłopa

i rycerza w średniowieczu

• wyjaśnia, dlaczego chłopi

mieli najmniej praw spośród

wszystkich stanów

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O LEGENDACH

I HISTORII


kronikarzy – Galla

Anonima, Wincentego

Kadłubka i Jana Długosza

• wymienia legendy:




• opowiada legendy:




wawelskim



pomiędzy opisywanymi

w kronikach postaciami

legendarnymi

a historycznymi



• omawia funkcje legend dla

budowania tożsamości

narodu polskiego

• potrafi oddzielid fakty

historyczne

od legend

• samodzielnie wypowiada


polskich kronikarzy

w porządku chronologicznym,

• wie, kto według legendy, dał

początek dynastii piastowskiej

• podaje przykłady postaci

legendarnych i historycznych

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:



wawelskim


ilustracji: wygląd grodu

i podgrodzia,

średniowiecznego zamku,

rycerskiej zbroi,

średniowiecznej wsi


życie codzienne

mieszkaoców grodu

i podgrodzia,

średniowiecznego zamku,

średniowiecznej wsi

• wymienia narzędzia

stosowane

w średniowiecznej wsi:

cep, radło, żarna

• wymienia rośliny

uprawiane na wsi: zboże,

rośliny strączkowe: bób,

fasola, groch


hodowane na wsi – bydło,

kozy, owce, świnie

Gniezno i Kraków

• wskazuje na osi



budowano grody, a później

średniowieczne zamki

• wyjaśnia pojęcia: gród,

podgrodzie, plemię, fosa,

podzamcze, senior,

trubadur, paź, giermek,

• wymienia mieszkaoców

grodu i podgrodzia

• porównuje gród i zamek –


i różnice

• wyjaśnia, kto mógł zostad

rycerzem

• wymienia cechy, jakimi

powinien odznaczad się

rycerz

• opowiada o Zawiszy

Czarnym


życie codzienne na wsi

średniowiecznej

• wymienia zajęcia chłopów

• wyjaśnia, do kogo należała

ziemia uprawiana przez


budowy grodu i zamku

oraz, jak zabezpieczano je

przed wrogami

• wyjaśnia, kim byli

panowie grodowi

i kasztelanowie


rycerskiego

• opisuje przebieg turnieju

rycerskiego


giermka


zamek był budowlą

obronną i wymienia

elementy obronne zamku

(wieże, mury, baszty, fosę)

• opisuje przebieg

pasowania na rycerza

• wyjaśnia pojęcia: danina,

post, dziesięcina

się na temat, czy legendy

mogą byd dla nas źródłem

historycznym


osad średniowiecznych

specjalizujących się

w określonym rzemiośle

• opowiada o życiu

codziennym mieszkaoców

podgrodzia

• wymienia władcę, który

zjednoczył cześd plemion

zamieszkujących ziemie

polskie

• wyjaśnia, na czym polegała

działalnośd dyplomatyczna

Zawiszy Czarnego

• omawia funkcje herbu

rycerskiego

• porównuje życie na wsi

współcześnie

i w średniowieczu –


i różnice

• charakteryzuje gród, jako

ośrodek władzy książęcej


historycznej Polski XIV wieku

co najmniej trzy zamki

średniowieczne

• rozumie, na czym polegał

ścisły związek życia

codziennego


z przyrodą i porami roku

• wyjaśnia, dlaczego chłopi

mieli najmniej praw spośród

wszystkich stanów

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


• wymienia powinności

chłopów wobec pana

i wobec Kościoła

16. W służbie Bogu

i ludziom

1. Księża i zakonnicy.

2. Święty Franciszek –

przyjaciel ludzi

i zwierząt.

3. Życie codzienne

w średniowiecznym

klasztorze.

4. W pracowni

średniowiecznego

kronikarza.

• wymienia główne zakony

średniowiecza

(benedyktyni, cystersi,

franciszkanie,

dominikanie)


ilustracji wygląd

średniowiecznego

klasztoru

• wyjaśnia pojęcia: reguła

zakonna, kaznodzieja, zakon,

klasztor, pergamin, inicjał,

miniatura

• opowiada o kopiowaniu

i pisaniu ksiąg

w średniowieczu

• wyjaśnia, dlaczego

średniowieczne księgi były

bardzo drogie

• opisuje postad

św. Franciszka

• opowiada o głoszonej

przez niego nauce

• omawia życie codzienne

średniowiecznych

zakonników


duchowni często byli

doradcami, sekretarzami

i wysłannikami

dyplomatycznymi na

dworach monarchów

• wyjaśnia genezę jasełek

i przedstawieo pasyjnych –

opowiada, że wprowadzili je

w Kościele katolickim

franciszkanie



życia codziennego

w zakonach

średniowiecznych

• stosuje pojęcia: reguła

zakonna, kaznodzieja,

zakon, klasztor, pergamin,

inicjał

• na podstawie fragmentu

tekstu źródłowego wymienia

zasady postępowania

franciszkanów

• wyjaśnia określenie

„benedyktyoska praca”

17. Średniowieczne

kościoły i katedry

1. Budowle o grubych

murach i małych

oknach.

2. Strzeliste katedry.

3. Miejsca święte

i pielgrzymki.

4. Co kryją podziemia

średniowiecznych

• odróżnia na ilustracjach

style architektury

średniowiecznej – styl

romaoski i gotycki

• na podstawie ilustracji

omawia wygląd katedry

romaoskiej i katedry

gotyckiej


trzy różnice pomiędzy

architekturą romaoską

a gotycką

• wyjaśnia, dlaczego ludzie

w średniowieczu odbywali

pielgrzymki do miejsc

świętych

• wskazuje na ilustracji:

sklepienie krzyżowe, witraż,

rozetę, portal


fundator, krypta, relikwie

• wyjaśnia, z czego wynikała

pobożnośd ludzi

średniowiecza

• opisuje, co znajduje się

w krypcie św. Leonarda

w podziemiach katedry

• na podstawie tekstu

źródłowego omawia udział

szlachty i ludu w budowaniu

średniowiecznych kościołów

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


kościołów? wawelskiej

18.

W średniowiecznym

mieście

1. Od osady do

miasta.

2. Wśród ulic

średniowiecznego

miasta.

3. Kto posiadał

miasto, a kto nim

zarządzał?

4. Kupcy

i rzemieślnicy.

5. Od zamożnego

kupca do

wędrownego grajka.

6. Życie

w średniowiecznym

mieście.


omawia wygląd

średniowiecznego miasta


budynków miejskich

(kamienice, ratusz, kościół

parafialny)

• wyjaśnia, do czego służył

pręgierz


życie codzienne

w średniowiecznym mieście


miast z dawnych podgrodzi

• wymienia zajęcia

rzemieślników

mieszkających w mieście

średniowiecznym

• wyjaśnia, kto był

właścicielem

średniowiecznych miast

• omawia zróżnicowanie

mieszkaoców


• wyjaśnia pojęcia: cech,

burmistrz, rajca, rada

miejska, pospólstwo,

plebs, patrycjat

• wyjaśnia, kto nadawał

miastom prawa miejskie



• omawia zajęcia

rzemieślników

mieszkających w mieście

średniowiecznym


ulic, które wywodzą się od

mieszkających tam

rzemieślników

• porównuje wygląd miast

współczesnych do miast

średniowiecznych – wskazuje


POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O ŚREDNIOWIECZNYC

H KLASZTORACH,

KOŚCIOŁACH

• wymienia główne zakony

średniowiecza

(benedyktyni, cystersi,

franciszkanie,

dominikanie)


omawia wygląd

• wyjaśnia pojęcia: reguła

zakonna, kaznodzieja, zakon,

klasztor, pergamin, inicjał,

miniatura

• opowiada o kopiowaniu

i pisaniu ksiąg

w średniowieczu

• opisuje postad

św. Franciszka

• opowiada o głoszonej

przez niego nauce

• omawia życie codzienne

średniowiecznych

zakonników

• wyjaśnia genezę jasełek

i przedstawieo pasyjnych,

wie, że wprowadzili je

w Kościele katolickim

franciszkanie



• na podstawie fragmentu

tekstu źródłowego wymienia

zasady postępowania

franciszkanów

• wyjaśnia określenie

„benedyktyoska praca”


Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


I MIASTACH

średniowiecznego

klasztoru

• odróżnia na ilustracjach

style architektury

średniowiecznej –

romaoski i gotycki


omawia wygląd



średniowieczne księgi były

bardzo drogie


omawia wygląd budowli

romaoskiej i gotyckiej

• wyjaśnia, do czego służył

pręgierz


życie codzienne




• wymienia zajęcia

rzemieślników

mieszkających


• wyjaśnia, kto był

właścicielem

średniowiecznych miast


duchowni często byli

doradcami, sekretarzami

i wysłannikami

dyplomatycznymi na

dworach monarchów


trzy różnice między

architekturą romaoską

a gotycką

• wyjaśnia, dlaczego ludzie

w średniowieczu odbywali

pielgrzymki do miejsc

świętych

• omawia zróżnicowanie

społeczne mieszkaoców


• wyjaśnia pojęcia: cech,

burmistrz, rajca, rada

miejska

• wyjaśnia, kto nadawał

miastom prawa miejskie

życia codziennego

w zakonach

średniowiecznych

• stosuje pojęcia: reguła

zakonna, kaznodzieja,

zakon, klasztor, pergamin,

inicjał

• wskazuje na ilustracji:

sklepienie krzyżowe, witraż,

rozetę


fundator, krypta, relikwie

• wyjaśnia, z czego wynikała

pobożnośd ludzi

średniowiecza

• opowiada, co znajduje się

w krypcie św. Leonarda

w podziemiach katedry

wawelskiej

• omawia zajęcia

rzemieślników

mieszkających



ulic, które wywodzą się od

mieszkających tam

rzemieślników

źródłowego omawia udział

szlachty i ludu w budowaniu

średniowiecznych kościołów

• porównuje wygląd miast

współczesnych do miast

średniowiecznych – wskazuje


19. W pracowni

mistrza Stwosza

• wyjaśnia, kim był Wit

Stwosz

• opowiada, jak powstawał

ołtarz mariacki

• umieszcza na linii

chronologicznej wiek XV


ołtarz Wita Stwosza

• wyjaśnia, jakie informacje

o życiu mieszkaoców

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


1. Z Norymbergi

do Krakowa.

2. W warsztacie

rzeźbiarza.

3. Niezwykły ołtarz

kościoła Mariackiego.


opisuje wygląd ołtarza

Wita Stwosza

i daty panowania

Kazimierza Jagiellooczyka

• wyjaśnia pojęcia: detal,

pracownia, rzemieślnik,

artysta

• wyjaśnia, kto był jego

fundatorem

• opisuje własnymi słowami

fragment książki: Historia

żółtej ciżemki przedstawiony

w podręczniku

średniowiecznego Krakowa

można odnaleźd w ołtarzu

Wita Stwosza

20. Dzieło mistrza

Długosza

1. Zamiłowanie do

wiedzy.

2. W służbie królowi.

3. Jan Długosz –

wychowawca synów

królewskich.

4. Pierwszy polski

historyk.

• wyjaśnia, kim był Jan

Długosz i czym się

zajmował


dwóch synów Kazimierza

Jagiellooczyka, późniejszych

królów Polski

• wyjaśnia pojęcia: historyk,

kronikarz dziejopis,

dyplomata, wychowawca


wiek, w którym żył Jan

Długosz

• opisuje sposób

wychowania na dworze

królewskim


polegała działalnośd

dyplomatyczna Jana

Długosza

• wyjaśnia, dlaczego Jan

Długosz uznawany jest za

pierwszego polskiego

historyka


źródłowego i wiedzy

pozapodręcznikowej wyjaśnia,

dlaczego Jan Długosz podjął

się spisania dziejów polskich

21. Mikołaj Kopernik

– ten, który poruszył

Ziemię

1. Uczony ksiądz

Kopernik.

2. Zarządca dóbr

kościelnych i obrooca

zamków.

3. Kopernik i jego

• wyjaśnia, kim był Mikołaj

Kopernik i jakimi

dziedzinami nauki się

zajmował

• wymienia dziedziny nauki,

którymi zajmował się

Mikołaj Kopernik

• wymienia miasta, szkoły

i uniwersytety, w których

uczył się i studiował Mikołaj

Kopernik

• wyjaśnia pojęcia: uczony,

astronom, astronomia,

Układ Słoneczny, odkrycie

• wyjaśnia powiedzenie:

„Wstrzymał Słooce, ruszył

Ziemię”

• opisuje znaczenie

Akademii Krakowskiej dla

rozwoju polskiej nauki

• wyjaśnia i podkreśla

znaczenie odkrycia Mikołaja

Kopernika dla rozwoju nauki

• odróżnia pojęcia: astrolog

i astronom

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


wielkie odkrycie. naukowe

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O ŚREDNIOWIECZNYC

H KRONIKARZACH,

ARTYSTACH

I UCZONYCH

• wyjaśnia, kim był Wit

Stwosz


opisuje wygląd ołtarza

Wita Stwosza

• wyjaśnia, kim był Jan

Długosz i czym się

zajmował

• wyjaśnia, kim był Mikołaj

Kopernik i jakimi

dziedzinami nauki się

zajmował


ołtarz mariacki


dwóch synów Kazimierza

Jagiellooczyka, późniejszych

królów Polski

• wyjaśnia pojęcia: historyk,

kronikarz, dziejopis,

dyplomata, wychowawca,

uczony, astronom,

astronomia, Układ

Słoneczny, odkrycie

naukowe


wiek, w którym żył Jan

Długosz

• wymienia miasta, szkoły

i uniwersytety, w których

uczył się i studiował Mikołaj

Kopernik

• umieszcza na linii

chronologicznej lata


Jagiellooczyka

• wyjaśnia pojęcia: detal,

pracownia, rzemieślnik,

artysta

• opisuje sposób

wychowania na dworze

królewskim


polegała działalnośd

dyplomatyczna Jana

Długosza

• wyjaśnia powiedzenie:

„Wstrzymał Słooce, ruszył

Ziemię”


ołtarz Wita Stwosza

• wyjaśnia, kto był jego

fundatorem

• wyjaśnia, dlaczego Jan

Długosz uznawany jest za

pierwszego polskiego

historyka

• opisuje znaczenie

Akademii Krakowskiej dla

rozwoju polskiej nauki

• wyjaśnia i podkreśla

znaczenie odkrycia Mikołaja

Kopernika dla rozwoju nauki

• wyjaśnia, jakie informacje

o życiu mieszkaoców

średniowiecznego Krakowa

można odnaleźd w ołtarzu

Wita Stwosza


źródłowego i wiedzy

pozapodręcznikowej wyjaśnia,

dlaczego Jan Długosz podjął

się spisania dziejów polskich

• odróżnia pojęcia: astrolog

i astronom

22. W szlacheckim

dworze i w pałacu

magnackim

1. Od rycerza

do szlachcica.

2. W szlacheckim


porównuje strój szlachecki

i magnacki


porównuje wygląd dworu

szlacheckiego i pałacu

magnackiego

• zaznacza na osi

chronologicznej wieki: XVI

i XVII


przywileje, pospolite

ruszenie, szlachta, czeladź,

magnateria

• wyjaśnia, czym szlachta

wyróżniała się spośród

innych stanów

• wyjaśnia, czym różniła

się magnateria od szlachty


życie codzienne

• formułuje wypowiedź

ustną na temat

różnorodności stanu

szlacheckiego

• omawia znacznie

magnaterii w życiu

politycznym i kulturalnym

• wyjaśnia, z jakiej grupy

społeczeostwa

średniowiecznego wyłoniła się

szlachta

• zbiera z różnych źródeł

informacje na temat polskiej

magnaterii – wymienia

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


dworze i folwarku.

3. W siedzibie

magnata.

4. W chłopskiej

zagrodzie.

• wyjaśnia, jakie obowiązki

i przywileje miała szlachta

• wymienia, kto pracował

w gospodarstwach

należących do szlachty

w folwarku szlacheckim Rzeczypospolitej najbardziej znane rody

magnackie w Rzeczypospolitej

XVII wieku

23. W Łazienkach

Królewskich

1. W kręgu nauki

i sztuki.

2. W komnatach

i apartamentach

królewskich.

3. Szkoła dla

patriotów.

4. Pierwsze

ministerstwo oświaty.

5. Miasto z obrazów.


omawia wygląd Łazienek

Królewskich

• wymienia postacie

Ignacego Krasickiego,

Bernarda Bellotta,

Grzegorza Piramowicza

• wymienia zasługi króla

Stanisława Augusta

Poniatowskiego dla rozwoju

kultury i nauki polskiej

• wyjaśnia, czym były obiady

czwartkowe i kto był na nie

zapraszany

• wyjaśnia, kim byli Ignacy

Krasicki, Grzegorz

Piramowicz, Bernardo

Bellotto, zwany Canalettem


wiek XVIII i jego drugą

połowę – czas panowania

Stanisława Augusta

Poniatowskiego


założenia Szkoły Rycerskiej

dla rozwoju szkolnictwa

w Polsce


powołania Komisji Edukacji

Narodowej dla rozwoju

szkolnictwa w Polsce


życie codzienne

w osiemnastowiecznej

Warszawie



Grzegorza Piramowicza,

Bernarda Bellotta oraz

opisuje ich dokonania

• opowiada o rozwoju

kultury polskiej w czasach

panowania Stanisława

Augusta Poniatowskiego

• na podstawie obrazów

Bernarda Bellotta (Canaletta)


w Warszawie XVIII wieku

24. Koleją w XIX wiek

1. Od lampy naftowej

do żarówki.

2. Para, węgiel

i żelazo


opisuje wygląd i życie

codzienne

dziewiętnastowiecznego

miasta

• wymienia wynalazki XIX


udogodnieo miejskich

wprowadzonych w XIX

wieku

• wymienia wynalazki

i osiągnięcia techniki XIX

• porównuje życie ludzi

w XIX wieku i we

wcześniejszych epokach

• omawia znaczenie

wynalezienia parowozu

• omawia genezę powstania

fabryk i nowej klasy

społecznej – robotników

• opisuje zmiany

w sposobach podróżowania

w XIX wieku

• omawia wpływ wynalazków

na poprawę jakości życia ludzi

w XIX wieku

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


3. Parowóz

Stephensona.

4. Zmieniają się

miasta.

5. Powstają fabryki.

6. Zmienia się życie

ludzi.

wieku, jakich używamy do

dzisiaj (np. żarówka,

rower, aparat

fotograficzny)

wieku

• opowiada, kim byli Ignacy

Łukaszewicz, William

Murdock, Tomasz Edison

• omawia, jak zmieniło się

życie codzienne ludzi w XIX

i na początku XX wieku

POWTÓRZENIE

MATERIAŁU

I SPRAWDZIAN

WIADOMOŚCI –

O SZLACHECKIM

DWORZE,

KRÓLEWSKIM

PAŁACU I WIELKICH

WYNALAZKACH


porównuje strój

szlachecki i magnacki


porównuje wygląd dworu

szlacheckiego i pałacu

magnackiego


omawia wygląd Łazienek

Królewskich



Bernarda Bellotta

i Grzegorza Piramowicza,

jako wybitnych

osobistości czasów króla

Stanisława Augusta

Poniatowskiego

• wymienia wynalazki XIX

wieku, których używamy


przywileje, pospolite

ruszenie, szlachta, czeladź,

magnateria

• opisuje, jakie obowiązki

i przywileje miała szlachta

• wymienia, kto pracował

w gospodarstwach

należących do szlachty

• wymienia zasługi króla

Stanisława Augusta

Poniatowskiego dla

rozwoju kultury i nauki

polskiej

• wyjaśnia, czym były

obiady czwartkowe i kto

był na nie zapraszany

• wyjaśnia, kim byli Ignacy

Krasicki, Grzegorz

Piramowicz, Bernardo

• wyjaśnia, czym szlachta

wyróżniała się spośród

innych stanów

• wyjaśnia, czym różniła

się magnateria od szlachty


życie codzienne

w folwarku szlacheckim


założenia Szkoły Rycerskiej

dla rozwoju szkolnictwa

w Polsce


powołania Komisji Edukacji

Narodowej dla rozwoju

szkolnictwa w Polsce


życie codzienne

w osiemnastowiecznej

Warszawie

• opowiada o różnorodności

stanu szlacheckiego

• omawia znacznie

magnaterii w życiu

politycznym i kulturalnym

Rzeczypospolitej

• opowiada o rozwoju

kultury polskiej w czasach

panowania Stanisława

Augusta Poniatowskiego

• omawia genezę powstania

fabryk i nowej klasy

społecznej – robotników

• opisuje zmiany

w sposobach podróżowania

w XIX wieku

• wyjaśnia, z jakiej grupy

społeczeostwa

średniowiecznego wyłoniła się

szlachta

• na podstawie obrazów

Bernarda Bellotta, zwanego

Canalettem, opisuje życie

codzienne w Warszawie

w XVIII wieku

• omawia wpływ wynalazków

na poprawę jakości życia ludzi

w XIX wieku

Temat lekcji.


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


Uczeo:


do dzisiaj


omawia zmiany, jakie

dokonały się w XIX wieku

w życiu mieszkaoców

miast

Bellotto, zwany

Canalettem


wiek XVIII i jego drugą

połowę – czas panowania

Stanisława Augusta

Poniatowskiego


udogodnieo miejskich

wprowadzonych w XIX

wieku

• wymienia wynalazki

i osiągnięcia techniki XIX

wieku

• opowiada, kim byli

Ignacy Łukaszewicz,

William Murdock, Tomasz

Edison

• omawia zmiany w życiu

codziennym ludzi na

przełomie XIX i XX wieku



Grzegorza Piramowicza,

Bernarda Bellotto oraz

opisuje ich dokonania

• porównuje życie ludzi

w XIX wieku i we

wcześniejszych epokach

• omawia znaczenie

wynalezienia parowozu

Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

Kontroli i ocenie podlegają prace pisemne, wypowiedzi ustne, prace praktyczne.

1. Pisemne:

- odpowiedź na pytania z 2 ostatnich lekcji - kartkówki,

- rozwiązywanie wskazanych zadań, wykonywanie ćwiczeń (m.in. na mapie),

- karty pracy,

- sprawdziany, testy po omówionym dziale, testy czytania ze zrozumieniem, testy diagnostyczne.

2. Ustne:

- odpowiedź ustna z 2 ostatnich lekcji,

- kilkuzdaniowa wypowiedź,

- udział w dyskusji,

- prezentacja pracy własnej lub grupy.

3. Praktyczne:

- niewerbalny wytwór pracy (np. album, plakat),

- minireferat,

- gromadzenie i segregowanie materiałów,

- praca plastyczna,

- posługiwanie się mapą, słownikiem, tekstem źródłowym,

- współpraca w grupie,

- samokształcenie.

Przedmiotem oceny są:

A) wiadomości,

B) umiejętności,

Uczeń nieobecny na co najmniej 2 ostatnich lekcjach powinien to zgłosić na początku zajęć.

Uczeń nieobecny na sprawdzianie lub teście pisze go na najbliższej lekcji, do czasu której nadrobił określone wiadomości i umiejętności.

Documents

Historia i społeczeństwo Przedmiotowy system oceniania Formy i