Historia administracji

dr Karol Dąbrowski

Zajęcia wprowadzające

Nauki administracyjne / Nauki o administracji

Rozporządzenie z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy...,Dz.U. Nr 179, poz. 1065.

nauki badające administrację, szczególnie administrację publiczną, z nastawieniem na prawo administracyjne

historia administracji – subdyscyplina nauk

administracyjnych, opisująca istniejący dawniej stan

administracji publicznej, jej organizację (centralną,

lokalną), środki działania, cele, zadania, skutki itp.

triada nauk administracyjnych

nauka nauka prawa nauka

administracji prawa administracyjnego polityki administracyjnej

Fritz Stier-Somlo (1873–1932)

http://rektorenportraits.uni-koeln.de/bildbeschreibungen/fritz_stier_somlo#e378

Ernest Knosala (1948–2012)

rozdział nauki administracji od nauki polityki

administracyjnej nie odpowiada realiom

współczesności; należy mówić nie o dwóch naukach

(administracji i polityki administracyjnej), lecz

o jednej nauce: nauce administracji, wykonującą

funkcję normatywno (jak administrować) – opisową

(czym jest administracja).

TEORIA ADMINISTRACJI

Administracja

zarząd sprawami własnymi lub cudzymi

zarządzanie, gospodarowanie, kierowanie, rządzenie i rozkazywanie

• ministrare = służyć

• administrare = obsługiwać, zarządzać, kierować

• gubernare = rządzić

Administracja publiczna

zarząd wykonywany przez

państwo i inne podmioty,

na rzecz interesu publicznego,

na podstawie obowiązującego prawa

Administracja publiczna

system biurokratyczny

obszerny zakres spraw społecznych

generalne normy prawne

Norma prawna

najmniejszy, stanowiący strukturalną całość element prawa; pojedyncza reguła zachowania, dająca odpowiedź na pytanie, kto, w jakich okolicznościach, jak powinien się zachować i co stanie się w wypadku zachowania sprzecznego z wolą ustawodawcy

G.L. Seidler et alt.

abstrakcyjność

dotyczy nieokreślonej liczby przypadków

generalność

dotyczy nieokreślonej liczby adresatów

każdy obywatelkażdego kto kandyduje na Prezydenta

Rozporządzenie z 21 stycznia 1777 r. w sprawie zakazu używania arszeniku do wyrobu serów

Nr 1857

Do wyrobu sera użycie arszeniku, z powodu szkodliwych skutków dla zdrowia, pod groźbą kary pieniężnej i cielesnej, jest zakazane.

Rozporządzenie, Graz 21 stycznia 1777.

Źródło:Sammlung aller k.k. Verordnungen und Gesetze vom Jahre 1740. bis 1780, t. 8, Wiedeń 1787.

biurokracja: aparat urzędniczy (czyli grupę

urzędników państwowych i wszystko to, co się z nimi

wiąże) zaangażowany w administracji publicznej.

system biurokratyczny: system rządów, w którym

decydującą rolę odgrywa w/w aparat.

„weberowska” definicja biurokracji

fachowość [zawodowość] + specjalizacja [podział pracy] + hierarchia + generalne normy

http://www.crisismagazine.com/2014/why-max-weber-was-wrong

Max Weber(1864–1920)

Aspekty adm. publ.

POZYTYWNY

NEGATYWNY

PODMIOTOWY

PRZEDMIOTOWO-PODMIOTOWY

Definicja przedmiotowo -podmiotowa

zespół działań, czynności i przedsięwzięć

organizatorskich i wykonawczych

prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego

przez różne podmioty, organy i instytucje

na podstawie ustawy i w określonych prawem formach

Hubert Izdebski, Michał Kulesza

pozytywna definicja administracji w doktrynie prawnej III Rzeszy

administracja publicznato kształtowanie życia wspólnoty narodowej przez aparat partyjny, według planu ustalonego przez Führera

Sonderfahndungsbuch Polen, Berlin 1939.

administracja jako organizacja jest po prostu strukturą urzędów działającą w konkretnej wspólnocie

Theodor Maunz

Theodor Maunz

(1901–1993): profesor prawa w III Rzeszy i RFN. Działacz NSDAP. Teoretyk ustroju nazistowskiego, uzasadniający rządy Hitlera.

Po 1945 r. jeden z czołowych konstytucjonalistów, mających wpływ na interpretację niemieckiej konstytucji. Profesor Uniw. w Monachium. Członek CSU. Minister kultury rządu Bawarii na przełomie lat 50 i 60-tych. Publicysta prasy nacjonalistycznej.

źródło: Wikimedia Commons

* centralizacja (skupienie władzy)

* decentralizacja (rozproszenie władzy)

* koncentracja (skupienie zadań)

* dekoncentracja (przeniesienie zadań)

Funkcje administracji publicznej

* reglamentacyjna i regulacyjna* świadcząca* organizatorska* wykonawcza* kontrolno-nadzorcza* prognostyczno-planistyczna

ograniczanie możliwości działania i dostępu do dóbr

Cechy administracji publicznej

* przymusowość* monopol* trwałość* planowość* ciągłość* stabilność* fachowość* hierarchiczność* legalizm

Zasady nowożytnej administracji publicznej

* centralizacja i koncentracja / decentralizacja i dekoncentracja* resortowość* dualizm przeciwstawny monizmowi* biurokratyzm** hierarchiczność** podległość służbowa i osobowa** wielostopniowa struktura urzędów** jednoosobowe kierownictwo** fachowość, nominacja i pragmatyki służbowe** formalizm (procedura administracyjna)

resortowość

działy administracji rządowej

minister

odpowiedzialność: konstytucyjna, polityczna, parlamentarna,indywidualna,solidarna

rada ministrów / rząd

źródło: Wikimedia Commons

Resorty klasyczne

* sprawy zagraniczne* wojsko* wymiar sprawiedliwości* skarbowość* sprawy wewnętrzne

Ministerstwa

* funkcjonalne* koniunkturalne

System biurokratyczny

* prowincjonalny* realny

państwo

ludność + terytorium + władza

Georg Jellinek(1851–1911)

źródło: Wikimedia Commons

* władza = możność panowania nad wolą innego człowieka* suwerenność = najwyższa władza, połączonaz niezależnością i niepodległością

suwerenność w globalizacji

Zdolność prawnomiędzynarodowa

zdolność do bycia podmiotem stosunków międzynarodowych, zawierania umów z innymi państwami (zdolność traktatowa)

* federacja - konfederacja

* unia realna - unia personalna

* państwo unitarne

Organ

jednostka wyodrębniona organizacyjnie w ramach aparatu państwowego, działająca w imieniu i na rachunek państwa, posiadająca własne kompetencje, zadaniai właściwość, uprawniona do posługiwania się przymusem

Kolegialnośća jednoosobowe kierownictwo

kolegialność* strukturalna = tworzenie organu wieloosobowego

* funkcjonalna = podejmowanie decyzji większością głosów

Urząd

zespół osobowo-rzeczowy organu / aparat pomocniczy

Jednostka podziału terytorialnegoobszar państwa podlegający właściwości miejscowej organu

* właściwość = zdolnośćdo rozpatrywania spraw

** rzeczowa** miejscowa** funkcjonalna

Administrowanie to przede wszystkim spokojne, wolne od pośpiechu i nieustannych konfliktów załatwianie rozmaitych spraw.

Woodrow Wilson

źródło: Wikimedia Commons

W prezentacji wykorzystano ikonki Nuvola icons ze zbiorów Wikimedia Commons.