HİPERTANSİF HASTADA KLİNİK DEĞERLENDİRME

HİPERTANSİF HASTADA KLİNİK DEĞERLENDİRME

Dr. Kenan ATEŞDr. Kenan ATEŞ

Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiAnkara Üniversitesi Tıp FakültesiNefroloji Bilim DalıNefroloji Bilim Dalı

HİPERTANSİYON: Yüzyılın epidemisi

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1900 2000

Hipe

rtan

siyo

n pr

eval

ansı

(%)

5547

42

2832

0

10

20

30

40

50

60

Alm

anya

İspa

nya

İngi

ltere

AB

D

TÜR

KİY

EHipe

rtan

siyo

n pr

eval

ansı

(%)

Hipertansiyon önemlidir

Yaygın bir hastalıktır (prevalansı % 30)Yaygın bir hastalıktır (prevalansı % 30)

Miyokart infarktüsü, kalp yetmezliği, inme veMiyokart infarktüsü, kalp yetmezliği, inme ve böbrek hastalığı için önemli bir risk faktörüdürböbrek hastalığı için önemli bir risk faktörüdür

Önemli bir morbidite ve mortalite nedenidirÖnemli bir morbidite ve mortalite nedenidir

Maliyeti yüksektirMaliyeti yüksektir

0

10

20

30

40

50

< 119 120 - 139 140 - 159 160 - 179 > 180Sistolik kan basıncı (mmHg)

Yaşa

uya

rlanm

ış y

ıllık

ora

n

0

10

20

30

40

50

Ola

ylar

ın y

üzde

si

Oran/1.000 kadın Oran/1.000 erkek

Framingham Framingham ÇÇalışmasıalışması35-64 ya35-64 yaşında KVH bulunmayan bireyler;şında KVH bulunmayan bireyler; 38 yıllık izlem 38 yıllık izlem

Kannel WB. Am J Cardiol 2000;85:251-5Kannel WB. Am J Cardiol 2000;85:251-5

Kadınlarda olaylar (%) Erkeklerde olaylar (%)

Sistolik kan basıncı ve kardiyovasküler risk

0

10

20

30

40

50

< 74 75 - 84 85 - 94 95 - 104 105 - 160Diyastolik kan basıncı (mmHg)

Yaşa

uya

rlanm

ış y

ıllık

ora

n

0

10

20

30

40

50

Olayların yüzdesi

Framingham Framingham ÇÇalışmasıalışması35-64 yaşında35-64 yaşında KVH bulunmayan KVH bulunmayan bireylerbireyler; 38 yıllık izlem; 38 yıllık izlem

Oran/1.000 kadın Oran/1.000 erkekKadınlarda olaylar (%) Erkeklerde olaylar (%)

Kannel WB. Am J Cardiol 2000;85:251Kannel WB. Am J Cardiol 2000;85:251--55

Diyastolik kan basıncı ve kardiyovasküler risk

0

1

2

3

4

KK

H m

orta

lites

inin

rö

latif

risk

i

He J, et at. Am Heart J 1999;138:211-219He J, et at. Am Heart J 1999;138:211-219

<112<71

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10Decile

112-71-

118-76-

121-79-

125-81-

129-84-

132-86-

137-89-

142-92-

>151>98

(en az 10%) (en yüksek 10%)SKBDKB

Sistolik kan basıncı (SKB)Diyastolik kan basıncı (DKB)

350.000 hasta,11.6 yıl izlem350.000 hasta,11.6 yıl izlem

MRFIT: Kan basıncı düzeyine göre kardiyovasküler hastalık ölüm riski

0123456789

İnm

e öl

ümle

rinin

röla

tif

riski

<112<71

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10Decile

112-71-

118-76-

121-79-

125-81-

129-84-

132-86-

137-89-

142-92-

>151>98

(en az 10%) (en yüksek 10%)SKBDKB

Sistolik kan basıncı (SKB)Diyastolik kan basıncı (DKB)

He J, et at. Am Heart J. 1999;138:211-219.He J, et at. Am Heart J. 1999;138:211-219.350.000 hasta,11.6 yıl izlem350.000 hasta,11.6 yıl izlem

MRFİT: Kan basıncı düzeyine göre inmeye bağlı ölüm riski

Kan basıncı düzeyi son dönem böbrek yetersizliği gelişimini anlamlı olarak etkiler

MRFIT Çalışması: Multiple Risk Factor Intervention Trial

1 1,2 1,9 3,16

11,2

21,1

0

4

8

12

16

20

24

28

Optimal Normal Yüksek-normal

Evre 1 HT Evre 2 HT Evre 3 HT Evre 4 HT

Kan Basıncı Evresi

Rel

atif

Ris

k

Klag et al. N Engl J Med 1996;334Klag et al. N Engl J Med 1996;334::13-1813-18

332.544 erkek; 6 yıl izlem332.544 erkek; 6 yıl izlem

** ****

**

*** p<0.001* p<0.001

Tozawa MTozawa M, et al. , et al. Hypertension 2003;41:1341-5Hypertension 2003;41:1341-5

Kan basıncı düzeyi ve son dönem böbrek yetersizliği riski

46.881 erkek ve 51.878 kadın46.881 erkek ve 51.878 kadın17 yıllık izlem 17 yıllık izlem

““It is generally forgetten that hypertensive It is generally forgetten that hypertensive vascular disease kills more people than vascular disease kills more people than

cancer and AIDS combined.cancer and AIDS combined. But hypertension is a dull disease to most But hypertension is a dull disease to most of us, and its cure does not excite as that of us, and its cure does not excite as that

of cancer does”of cancer does”

Page IH, Mod Med, 1988Page IH, Mod Med, 1988

İzoleİzole SisSistolitolikk HTHT

(%)

0

−10

−20

−30

−40

−50

0

−10

−20

−30

−40

−50

(%)

İnmeİnme KAHKAH TümTüm KVKVNonNonKVKV

Fatal Fatal veve non-fatal non-fatal olaylarolaylar MortalitMortalitee

SSiistolistolikk--DiyasDiyastolitolikk HTHT

İnmeİnme KAHKAH TümTüm KVKVNonNonKVKV

Fatal Fatal veve non-fatal non-fatal olaylarolaylar MortalitMortalitee

Aktif antihipertansif tedavinin risk azalması üzerine etkisi

ESH-ESC Hypertension Guidelines. J Hypertens 2003ESH-ESC Hypertension Guidelines. J Hypertens 2003

<0.01<0.01 <0.01<0.01

<0.001<0.001

NSNS

<0.001<0.001

<0.001<0.001

0.020.020.010.01

NSNS

<0.001<0.001

KAN BASINCI:KAN BASINCI: Kanın damar duvarına yaptığı basınç.Kanın damar duvarına yaptığı basınç.

HİPERTANSİYON:HİPERTANSİYON: Kan basıncının normal olarak kabul edilenKan basıncının normal olarak kabul edilen sınırların üstüne çıkması.sınırların üstüne çıkması.

HİPERTANSİYON NEDİR?

Sistolik KB Sistolik KB (mmHg)(mmHg)

Diyastolik KB Diyastolik KB (mmHg)(mmHg)

OptimalOptimal <120<120 <80<80NormalNormal 120-129120-129 80-8480-84Yüksek-normalYüksek-normal 130-139130-139 85-8985-89Evre 1 hipertansiyonEvre 1 hipertansiyon 140-159140-159 90-9990-99Evre 2 hipertansiyonEvre 2 hipertansiyon 160-179160-179 100-109100-109Evre 3 hipertansiyonEvre 3 hipertansiyon ≥≥180180 ≥≥110110

ERİŞKİNLERDE KAN BASINCI SINIFLAMASI (JNC 6) ERİŞKİNLERDE KAN BASINCI SINIFLAMASI (JNC 6)

Lewington S, et al. Lancet 2002;360:1903-13Lewington S, et al. Lancet 2002;360:1903-13

Kan basıncı ve iskemik kalp hastalığına bağlı mortalite riski

1 milyon bireyi kapsayan 61 prospektif çalışmanın meta-analizi 1 milyon bireyi kapsayan 61 prospektif çalışmanın meta-analizi

Kan basıncı ve inmeye bağlı mortalite riski

Lewington S, et al. Lancet 2002;360:1903-13Lewington S, et al. Lancet 2002;360:1903-13

1 milyon bireyi kapsayan 61 prospektif çalışmanın meta-analizi 1 milyon bireyi kapsayan 61 prospektif çalışmanın meta-analizi

Kan basıncı ve son dönem böbrek yetersizliği riski


17 yıllık izlem17 yıllık izlem

HİPERTANSİYON NEDİR?

““Yüksek kan basıncı için kesin bir sınır yoktur. Arter basıncıYüksek kan basıncı için kesin bir sınır yoktur. Arter basıncıve mortalite arasındaki ilişki kantitatiftir, basınç yükseldikçe ve mortalite arasındaki ilişki kantitatiftir, basınç yükseldikçe prognoz kötüleşir.”prognoz kötüleşir.” Sir Thomas Pickering, 1972Sir Thomas Pickering, 1972

““Hipertansiyonun başladığı nokta, kan basıncını düşürmeninHipertansiyonun başladığı nokta, kan basıncını düşürmeninyararının düşürmemenin yararından fazla olmaya başladığıyararının düşürmemenin yararından fazla olmaya başladığınoktadırnoktadır.”.” Rose, 1981Rose, 1981

HİPERTANSİYON:HİPERTANSİYON: Kan basıncının kalp, beyin, böbrek ve retinaKan basıncının kalp, beyin, böbrek ve retina gibi hedef organlarda hasar oluşturma riskinigibi hedef organlarda hasar oluşturma riskini arttıracak düzeylere yükselmesi. arttıracak düzeylere yükselmesi.

MÜDAHALEMÜDAHALEÖNCESİÖNCESİ

MÜDAHALEMÜDAHALESONRASISONRASI

KB’ındaKB’ındaazalmaazalma

SKB’nda AzalmaSKB’nda Azalma Mortalitede Azalma (%) Mortalitede Azalma (%) mmHgmmHg İnmeİnme KKHKKH ToplamToplam

22 -6 -6 -4 -4 -3 -333 -8 -8 -5 -5 -4 -455 -14 -14 -9 -9 -7 -7

Whelton PK, et al. JAMA 2002;288:1882-8Whelton PK, et al. JAMA 2002;288:1882-8

JNC 6 KATEGORİSİJNC 6 KATEGORİSİ SKB SKB (mmHg)(mmHg)

DKB DKB (mmHg)(mmHg) JNC 7 KATEGORİSİJNC 7 KATEGORİSİ

OptimalOptimal <120<120 <80<80 NormalNormal

NormalNormal 120-129120-129 80-8480-84 PrehipertansiyonPrehipertansiyon

Yüksek-normalYüksek-normal 130-139130-139 85-8985-89

Evre 1 hipertansiyonEvre 1 hipertansiyon 140-159140-159 90-9990-99 Evre 1 hipertansiyonEvre 1 hipertansiyon

Evre 2 hipertansiyonEvre 2 hipertansiyon 160-179160-179 100-109100-109 Evre 2 hipertansiyonEvre 2 hipertansiyon

Evre 3 hipertansiyonEvre 3 hipertansiyon ≥≥180180 ≥≥110110

Birleşik Ulusal Komitenin (JNC) Erişkinlerde Kan Basıncı Sınıflaması

4 yıllık izlemde hipertansiyon gelişme oranları

Kan BasıncıKan Basıncı65 Yaş Altı65 Yaş Altı

RR (% 95 CI)RR (% 95 CI)65 Yaş Üstü65 Yaş ÜstüRR (% 95 CI)RR (% 95 CI)

OptimalOptimal % 5.3 (4.4-6.3)% 5.3 (4.4-6.3) % 16.0 (12.0-20.9)% 16.0 (12.0-20.9)

NormalNormal % 17.6 (15.2-20.3)% 17.6 (15.2-20.3) % 25.5 (20.4-31.4)% 25.5 (20.4-31.4)

Yüksek-normalYüksek-normal % 37.3 (33.3-41.5)% 37.3 (33.3-41.5) % 49.5 (42.6-56.4)% 49.5 (42.6-56.4)

Hipertansiyon Hipertansiyon ≥140/90≥140/90

Vasan RSVasan RS,, et al. Lancet 2001 et al. Lancet 2001;;358358::1682-61682-6

Vasan RS, et al. N Engl J Med 2001;345:1291-7Vasan RS, et al. N Engl J Med 2001;345:1291-7

Yüksek-normal kan basıncının kardiyovasküler hastalık riskine etkisi

1.6 KAT 1.6 KAT 2.5 KAT 2.5 KAT

Kan basıncı ve son dönem böbrek yetersizliği riski


17 yıllık izlem17 yıllık izlem

ABD ve Türkiye’de hipertansif hastaların durumu

51

68 70

4031

5359

31

10

2734

80

1020304050607080

1976-1980 1991-1994 1999-2000 TÜRKİYE

(%)

Farkında olma Tedavi edilme Kontrol altında olma

Burt VL, et al. Hypertension 1995;26:60-9Burt VL, et al. Hypertension 1995;26:60-9Arch Intern Med 1997;157:2413-46Arch Intern Med 1997;157:2413-46JAMA 2003;289:2560-71JAMA 2003;289:2560-71Türk Hipertansiyon Prevalans ÇalışmasıTürk Hipertansiyon Prevalans Çalışması

Hipertansif hastanın değerlendirilmesi

1. Hipertansiyonun etyolojisinin araştırılması1. Hipertansiyonun etyolojisinin araştırılması

2. Hedef organ hasarının varlığının ve yaygınlığının2. Hedef organ hasarının varlığının ve yaygınlığının değerlendirilmesideğerlendirilmesi

3. Diğer kardiyovasküler risk faktörleri ile eşlik eden3. Diğer kardiyovasküler risk faktörleri ile eşlik eden hastalıkların araştırılmasıhastalıkların araştırılması

ANAMNEZANAMNEZFİZİK MUAYENEFİZİK MUAYENE

LABORATUVAR İNCELEMELERİLABORATUVAR İNCELEMELERİ

Kronik kan basıncı yüksekliğinin doğrulanması ve düzeyininKronik kan basıncı yüksekliğinin doğrulanması ve düzeyininbelirlenmesi belirlenmesi

Kan basıncı ölçümü

UYGUN ZAMAN:UYGUN ZAMAN: En az 30 dk öncesinde kafein, sigara içmemiş,En az 30 dk öncesinde kafein, sigara içmemiş, yemek yememiş ve egzersiz yapmamış olmalıyemek yememiş ve egzersiz yapmamış olmalı

UYGUN MEKAN:UYGUN MEKAN: Serin ve rahat bir odada en az 5 dk dinlenmişSerin ve rahat bir odada en az 5 dk dinlenmiş olmalıolmalı

UYGUN POZİSYON:UYGUN POZİSYON: Oturur durumda, sırtını yaslamış, ayaklarOturur durumda, sırtını yaslamış, ayaklar yerde ve kol kalp hizasında destekli olmalıyerde ve kol kalp hizasında destekli olmalı

UYGUN ALET:UYGUN ALET: Civalılar en doğru, anoroidler aralıklı ayarlanmalı,Civalılar en doğru, anoroidler aralıklı ayarlanmalı,osilometrikler kolay ancak hatalara açıkosilometrikler kolay ancak hatalara açıkManşon kola uygun olmalıManşon kola uygun olmalı

UYGUN TEKNİK:UYGUN TEKNİK: Doğru ölçüm tekniği tam olarak uygulanmalıDoğru ölçüm tekniği tam olarak uygulanmalı

11 Son yarım saatlik süre içinde sigara, kahve veya alkol içip içmediğini, yemek yiyip Son yarım saatlik süre içinde sigara, kahve veya alkol içip içmediğini, yemek yiyip yemediğini ve egzersiz yapıp yapmadığını sor.yemediğini ve egzersiz yapıp yapmadığını sor.

22 Kişinin en az 5 dakika oturur pozisyonda istirahat etmiş olmasını sağla.Kişinin en az 5 dakika oturur pozisyonda istirahat etmiş olmasını sağla.

33 Kol çapına uygun bir manşon seç.Kol çapına uygun bir manşon seç.

44 Kan basıncını ilk kez ölçüyorsan her iki koldan oturur ve ayakta pozisyonlarda ölçüm Kan basıncını ilk kez ölçüyorsan her iki koldan oturur ve ayakta pozisyonlarda ölçüm yap. İzlem için ölçüyorsan sağ kolu tercih et. yap. İzlem için ölçüyorsan sağ kolu tercih et.

55 Manşonu dirseğin 2 parmak üstünde hortumlar dirsek çukurunun ortasına gelecek Manşonu dirseğin 2 parmak üstünde hortumlar dirsek çukurunun ortasına gelecek ve çok sıkı veya gevşek olmayacak şekilde sar.ve çok sıkı veya gevşek olmayacak şekilde sar.

66 Ölçüm yapılacak kola kalp hizasında olacak ve dirsek kıvrık olmayacak şekilde Ölçüm yapılacak kola kalp hizasında olacak ve dirsek kıvrık olmayacak şekilde pozisyon ver. pozisyon ver.

77 Brakiyal arteri palpe et.Brakiyal arteri palpe et.

88 Stetoskobu brakial arter üzerine gelecek şekilde yerleştir ve manşonun içine sokma.Stetoskobu brakial arter üzerine gelecek şekilde yerleştir ve manşonun içine sokma.

99 Manşonu saniyede 5-10 mmHg olacak şekilde brakiyal arteri dinleyerek olası sistolik Manşonu saniyede 5-10 mmHg olacak şekilde brakiyal arteri dinleyerek olası sistolik basıncın 15-20 mmHg üzerine kadar şişir.basıncın 15-20 mmHg üzerine kadar şişir.

1010 Manşonu saniyede 2-3 mmHg’lik hızla boşaltmaya başla. Manşonu saniyede 2-3 mmHg’lik hızla boşaltmaya başla.

1111 Crotkoff seslerini duymaya başladığın kan basıncı düzeyini sistolik, seslerin Crotkoff seslerini duymaya başladığın kan basıncı düzeyini sistolik, seslerin kaybolduğu düzeyi diyastolik kan basıncı olarak al.kaybolduğu düzeyi diyastolik kan basıncı olarak al.

1212 Ölçtüğün kan basıncı değerini hastaya söyle ve yorumla.Ölçtüğün kan basıncı değerini hastaya söyle ve yorumla.

Kan basıncı ölçüm teknikleri

Uygun zamanUygun zaman Uygun mekanUygun mekan

OFİSTE ÖLÇÜM:OFİSTE ÖLÇÜM: Uygun pozisyonUygun pozisyon Uygun aletUygun alet Uygun teknikUygun teknik

Beyaz önlük hipertansiyonuBeyaz önlük hipertansiyonuİlaç direnciİlaç direnciAntihipertansif tedavi altında hipotansif semptomlarAntihipertansif tedavi altında hipotansif semptomlar

AMBULATUAR ÖLÇÜM:AMBULATUAR ÖLÇÜM: Sınırda hipertansiyonSınırda hipertansiyonEpizodik hipertansiyon (nokturnal HT gibi)Epizodik hipertansiyon (nokturnal HT gibi)Otonomik disfonksiyonOtonomik disfonksiyonDipper – Non-dipper tanımlaması (% 10-20 azalma)Dipper – Non-dipper tanımlaması (% 10-20 azalma)

EVDE ÖLÇÜM:EVDE ÖLÇÜM: Beyaz önlük hipertansiyonuBeyaz önlük hipertansiyonuTedaviye yanıtın değerlendirilmesiTedaviye yanıtın değerlendirilmesi

GÜNDÜZ >135/85 mmHgGÜNDÜZ >135/85 mmHgGECE >120/75 mmHgGECE >120/75 mmHg HTHT

Beyaz önlük hipertansiyonu

BEYAZ ÖNLÜK HİPERTANSİYONU MASUM BİR DURUM MU?BEYAZ ÖNLÜK HİPERTANSİYONU MASUM BİR DURUM MU? Hipertansiyonun erken evresindeki hastaları andırırlar; insülin direncindeHipertansiyonun erken evresindeki hastaları andırırlar; insülin direncinde artma vardır ve lipid düzeyleri yüksek olma eğilimindedir.artma vardır ve lipid düzeyleri yüksek olma eğilimindedir. Damar direnci yüksek olma eğilimindedir.Damar direnci yüksek olma eğilimindedir. Sol ventrikül diyastolik işlev bozukluğu kanıtları bulunabilir.Sol ventrikül diyastolik işlev bozukluğu kanıtları bulunabilir.

Kan basıncının hekim tarafından yapılan ölçümlerde Kan basıncının hekim tarafından yapılan ölçümlerde ≥≥140/90 mmHg,140/90 mmHg,gündüz ambulatuvar ölçümlerde <135/85 mmHg bulunmasıgündüz ambulatuvar ölçümlerde <135/85 mmHg bulunması

GENEL POPÜLASYONDAKİ ORANI % 15-30GENEL POPÜLASYONDAKİ ORANI % 15-30

Hipertansiyonun etyolojisi

PRİMERPRİMER(% 90-95)(% 90-95)

SEKONDERSEKONDER(% 5-10)(% 5-10)

HİPERTANSİYONHİPERTANSİYON

Büyük kısmıBüyük kısmı Renal parankimal HTRenal parankimal HT Renovasküler HTRenovasküler HT

RenovaskülerRenovasküler Renal arter stenozuRenal arter stenozu İntrarenal vaskülitİntrarenal vaskülit

Renin üreten tümörlerRenin üreten tümörler RenoprivalRenoprival Pr. sodyum retansiyonuPr. sodyum retansiyonu

Liddle sendromuLiddle sendromu Gordon sendromuGordon sendromu

Sekonder hipertansiyon nedenleri

RENALRENAL Renal parankimalRenal parankimal

Akut glomerülonefritAkut glomerülonefrit Kronik glomerülonefritKronik glomerülonefrit Kronik tübülointerstisyel Kronik tübülointerstisyel

nefritnefrit Diyabetik nefropatiDiyabetik nefropati Polikistik böbrek hastalığıPolikistik böbrek hastalığı Obstrüktif nefropatiObstrüktif nefropati


ENDOKRİNENDOKRİN AkromegaliAkromegali Tiroid hastalıklarıTiroid hastalıkları

HipotiroidizmHipotiroidizm HipertiroidizmHipertiroidizm

Adrenal hastalıklarAdrenal hastalıklar Cushing sendromuCushing sendromu Primer aldosteronizmPrimer aldosteronizm Kon. adrenal hiperplaziKon. adrenal hiperplazi FeokromositomaFeokromositoma

Adrenal dışı kromaffin tmAdrenal dışı kromaffin tm 11-11--hidroksisteroid -hidroksisteroid

dehidrogenaz eksikliği dehidrogenaz eksikliği HiperparatiroidizmHiperparatiroidizm Ekzojen HormonlarEkzojen Hormonlar

ÖstrojenÖstrojen GlukokortikoidGlukokortikoid MineralokortikoidMineralokortikoid EritropoetinEritropoetin


BesinlerBesinler TiraminTiramin Monamin oksidaz inhib.Monamin oksidaz inhib.

VaskülerVasküler Aort koarktasyonuAort koarktasyonu AortitisAortitis

GebelikGebelik AlkolAlkol NikotinNikotin

Nörolojik hastalıklarNörolojik hastalıklar Kafa içi basınç artışıKafa içi basınç artışı Sleep apneSleep apne Guillain-Barre sendromuGuillain-Barre sendromu QuadriplejiQuadripleji Akut porfiriAkut porfiri

Akut stressAkut stress İntravasküler volüm artışıİntravasküler volüm artışı Diğer ilaçlarDiğer ilaçlar


SİSTOLİK HİPERTANSİYONSİSTOLİK HİPERTANSİYON Kardiyak output artışıKardiyak output artışı

Aort yetmezliğiAort yetmezliği Arteriovenöz fistülArteriovenöz fistül Patent duktus arteriozusPatent duktus arteriozus TirotoksikozTirotoksikoz BeriberiBeriberi Paget hastalığıPaget hastalığı

Aortun rijiditesiAortun rijiditesi

Hipertansif popülasyonda etyolojik nedenlerin dağılımı

1969 1976 1977 1981 1987 Hasta sayısı 4339 689 665 1000 3783 Primer 89 94 94 95.3 92.1 Renal parankimal 5 4 5 2.4 5.6 Renovasküler 4 1.0 0.2 1.0 0.7 Aort koarktasyonu 1.0 0.1 0.2 - - Primer aldosteronizm 0.5 0.1 - 0.1 0.3 Cushing sendromu 0.2 - 0.2 0.1 0.1 Feokromositoma 0.2 - - 0.2 0.1 Oral kontraseptif - - 0.2 0.8 1.0

KARDİYOVASKÜLER KARDİYOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİRİSK FAKTÖRLERİKan basıncı düzeyiKan basıncı düzeyiYaş: E >55, K >65Yaş: E >55, K >65Fiziksel inaktiviteFiziksel inaktiviteSigara içimiSigara içimiDislipidemiDislipidemiDiyabetes mellitusDiyabetes mellitusAile öyküsüAile öyküsüObeziteObeziteSedanter yaşamSedanter yaşamAşırı alkol tüketimiAşırı alkol tüketimiPsikososyal stres Psikososyal stres Riskli ırklar Riskli ırklar (Siyah, Aborijin)(Siyah, Aborijin)

HEDEF ORGAN HASARIHEDEF ORGAN HASARI•Sol ventrikül hipertrofisiSol ventrikül hipertrofisi (EKG, Tele, EKO)(EKG, Tele, EKO)Mikroalbüminüri (>30 mg/gün)Mikroalbüminüri (>30 mg/gün) proteinüri (>200 mg/gün)proteinüri (>200 mg/gün) düşük GFH (<60 ml/dk)düşük GFH (<60 ml/dk)Aterosklerotik plağın radyolojikAterosklerotik plağın radyolojik veya ultrasonografik kanıtlarıveya ultrasonografik kanıtları (karotis, iliak, femoral, aort)(karotis, iliak, femoral, aort)Hipertansif retinopatiHipertansif retinopati (Grade II ve üzeri)(Grade II ve üzeri)

EŞLİK EDEN KLİNİKEŞLİK EDEN KLİNİKDURUMLARDURUMLARDiyabetes mellitusDiyabetes mellitusSerebrovasküler hastalıkSerebrovasküler hastalıkİskemik inmeİskemik inmeSerebral hemorajiSerebral hemorajiGeçici iskemik atakGeçici iskemik atakKalp hastalığıKalp hastalığıMiyokart infarktüsüMiyokart infarktüsüAnjinaAnjinaKoroner revaskülarizasyonKoroner revaskülarizasyonKonjestif kalp yetmezliğiKonjestif kalp yetmezliğiBöbrek hastalığıBöbrek hastalığıDiyabetik nefropatiDiyabetik nefropatiHipertansif nefrosklerozHipertansif nefrosklerozAortik hastalıkAortik hastalıkDissekan anevrizmaDissekan anevrizmaFuziform aort anevrizmasıFuziform aort anevrizmasıPeriferik arter hastalığıPeriferik arter hastalığı

JNC 6JNC 6

KARDİYOVASKÜLER KARDİYOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİRİSK FAKTÖRLERİ Kan basıncı düzeyiKan basıncı düzeyi Yaş: E >55, K >65Yaş: E >55, K >65 Fiziksel inaktiviteFiziksel inaktivite Sigara içimiSigara içimi DislipidemiDislipidemi Diyabetes mellitusDiyabetes mellitus Aile öyküsüAile öyküsü ObeziteObezite Düşük GFH (<60 ml/dk)Düşük GFH (<60 ml/dk) Mikroalbüminüri (>30 mg/gün)Mikroalbüminüri (>30 mg/gün)

HEDEF ORGAN HASARIHEDEF ORGAN HASARIKalpKalp Sol ventrikül hipertrofisiSol ventrikül hipertrofisi AnjinaAnjina Miyokart infarktüsüMiyokart infarktüsü Koroner revaskülarizasyonKoroner revaskülarizasyon Konjestif kalp yetmezliğiKonjestif kalp yetmezliğiBeyinBeyin İnmeİnme Geçici iskemik atakGeçici iskemik atak DemansDemansKronik böbrek hastalığıKronik böbrek hastalığıPeriferik arter hastalığıPeriferik arter hastalığıRetinopatiRetinopati

JNC 7JNC 7

Hipertansif bireylerde mikroalbüminürinin iskemik kalp hastalığı riskine etkisi

Tedavi almayan 204 hipertansif bireyTedavi almayan 204 hipertansif bireyİskemik kalp hastalığı, diyabetes mellitus ve böbrek hastalığı yokİskemik kalp hastalığı, diyabetes mellitus ve böbrek hastalığı yokİzlem süresi 10 yılİzlem süresi 10 yıl

NormoalbüminürikNormoalbüminürik

MikroalbüminürikMikroalbüminürik

p<0.003p<0.003

Jensen JS, et al. Hypertension 2000;35:898-903Jensen JS, et al. Hypertension 2000;35:898-903

Mikroalbüminüri ve GFH düşüklüğünün kardiyovasküler prognoz üzerine etkisi

HOPE Study

MİKROALBÜMİNÜRİMİKROALBÜMİNÜRİ HRHR % 95 CI% 95 CIMI, İnme, KV MortaliteMI, İnme, KV Mortalite 1.831.83 1.64-2.051.64-2.05KY’ne Bağlı HospitalizasyonKY’ne Bağlı Hospitalizasyon 3.233.23 2.54-4.102.54-4.10Total MortaliteTotal Mortalite 2.092.09 1.84-2.381.84-2.38

Gerstein HC, et al. JAMA 2001;286:421-6Gerstein HC, et al. JAMA 2001;286:421-6Mann JF, et al. Ann Intern Med 2001;134:629-36Mann JF, et al. Ann Intern Med 2001;134:629-36

9297 birey – 4.5 yıl izlem9297 birey – 4.5 yıl izlem

GFH DÜŞÜKLÜĞÜGFH DÜŞÜKLÜĞÜ HRHR % 95 CI% 95 CIMI, İnme, KV MortaliteMI, İnme, KV Mortalite 1.901.90 1.53-2.361.53-2.36KY’ne Bağlı HospitalizasyonKY’ne Bağlı Hospitalizasyon 2.112.11 1.56-2.811.56-2.81Total MortaliteTotal Mortalite 1.831.83 1.54-2.171.54-2.17

Türk popülasyonunda hipertansiyona eşlik eden diğer risk faktörlerinin sıklığı

29,6

12

42,3

32,7

41,4

24,7 27,4

36,1

05

101520253035404550

(%)

Türk Hipertansiyon Prevalans ÇalışmasıTürk Hipertansiyon Prevalans Çalışması

Sistolik kan basıncı ve diğer risk faktörlerinin varlığına göre koroner kalp hastalığı riski

Anderson KM, et al. Circulation 1991;83:356-62Anderson KM, et al. Circulation 1991;83:356-62

Kan basıncı ve eşlik eden risk faktörlerinin prognoza etkisi

0100200300400500600700800

Risk faktörüyok

+ Yüksekkolesterol

+ Glukozintoleransı

+ Sigara + SVH

Risk Faktörleri

Kar

diyo

vask

üler

mor

talit

e (/1

000)

SKB 105 mmHg SKB 195 mmHg

8 YILLIK İZLEMDE KARDİYOVASKÜLER MORTALİTE8 YILLIK İZLEMDE KARDİYOVASKÜLER MORTALİTE

Castelli, 1984Castelli, 1984

Kardiyovasküler riskin değerlendirilmesi

NormalNormal PreHTPreHT Evre 1 HTEvre 1 HT Evre 2 HTEvre 2 HT

Risk faktörü yokRisk faktörü yok ORTALAMAORTALAMA ORTALAMAORTALAMA DÜŞÜK DÜŞÜK RİSKRİSK

ORTAORTARİSKRİSK

1-2 risk faktörü1-2 risk faktörü DÜŞÜK DÜŞÜK RİSKRİSK

DÜŞÜK DÜŞÜK RİSKRİSK

ORTAORTARİSKRİSK

YÜKSEK YÜKSEK RİSKRİSK

3 veya daha fazla 3 veya daha fazla risk faktörü veya risk faktörü veya HOH veya DMHOH veya DM

ORTA ORTA RİSK RİSK



ÇOK ÇOK YÜKSEK YÜKSEK

RİSKRİSK

Eşlik eden klinik Eşlik eden klinik durumlardurumlar



RİSKRİSK


RİSKRİSK


RİSKRİSK

Öykü

Kan basıncı yüksekliğinin süresi ve düzeyiKan basıncı yüksekliğinin süresi ve düzeyi Risk faktörleriRisk faktörleri Aile hikayesiAile hikayesi Diyet alışkanlıklarıDiyet alışkanlıkları Fiziksel aktiviteFiziksel aktivite Sigara, alkol, kafein kullanımıSigara, alkol, kafein kullanımı Kullanılan ilaçlarKullanılan ilaçlar Psikososyal ve çevresel faktörlerPsikososyal ve çevresel faktörler

Sorgulamada dikkat edilecek noktalar

Hipertansiyonun süresiHipertansiyonun süresi Bilinen son normal KB düzeyiBilinen son normal KB düzeyi Kan basıncı yüksekliğinin seyriKan basıncı yüksekliğinin seyri

Hipertansiyonun önceki tedavisiHipertansiyonun önceki tedavisi İlaçların tipi, etkinliği, yan etkisiİlaçların tipi, etkinliği, yan etkisi

Diyet alışkanlıklarıDiyet alışkanlıkları Tuz, alkol, beslenme tipiTuz, alkol, beslenme tipi

Diğer risk faktörlerinin varlığıDiğer risk faktörlerinin varlığı SigaraSigara DiyabetDiyabet DislipidemiDislipidemi

Aile öyküsüAile öyküsü HipertansiyonHipertansiyon Prematüre KVH ve ölümPrematüre KVH ve ölüm Ailesel hastalıklarAilesel hastalıklar

Psikososyal faktörlerPsikososyal faktörler İş ve aile yaşamı İş ve aile yaşamı Eğitim durumuEğitim durumu

Sekonder nedenlerin semptomlarıSekonder nedenlerin semptomları Hematüri, ödemHematüri, ödem Kas güçsüzlüğüKas güçsüzlüğü Kilo kaybıKilo kaybı Çarpıntı, titreme, terlemeÇarpıntı, titreme, terleme Uyku apnesi ile ilgili sorgulamaUyku apnesi ile ilgili sorgulama

Hedef organ hasarı bulgularıHedef organ hasarı bulguları Baş ağrısıBaş ağrısı Göğüs ağrısıGöğüs ağrısı Nefes darlığıNefes darlığı KladikasyoKladikasyo Görme bozukluğuGörme bozukluğu

Non-steroid antiinflamatuvar ilaçlarNon-steroid antiinflamatuvar ilaçlarKortikosteroidler ve anabolik steroidlerKortikosteroidler ve anabolik steroidlerOral kontraseptifler ve seks hormonlarıOral kontraseptifler ve seks hormonlarıVazokonstriktör/sempatomimetik dekonjestanlarVazokonstriktör/sempatomimetik dekonjestanlarKalsinörin inhibitörleri (siklosporin, tacrolimus)Kalsinörin inhibitörleri (siklosporin, tacrolimus)Eritropoetin ve analoglarıEritropoetin ve analoglarıMonoamin oksidaz inhibitörleriMonoamin oksidaz inhibitörleriMidodrinMidodrinTiroid hormonuTiroid hormonu

Meyan köküMeyan köküKokain benzeri uyarıcılarKokain benzeri uyarıcılarTuzTuzAşırı alkolAşırı alkol

KAN BASINCI KAN BASINCI

Fizik Muayene - Kan basıncı ölçümü

En az 5 dk dinlenmedenEn az 5 dk dinlenmedensonra oturur durumda ölçsonra oturur durumda ölç

2 dk sonra tekrar ölç2 dk sonra tekrar ölç

Her iki koldan ölçHer iki koldan ölç

Ayakta ölçAyakta ölç

Nabızları değerlendirNabızları değerlendir

Gerekirse bacaktan ölçGerekirse bacaktan ölç

İki kol arasında 15 mmHgİki kol arasında 15 mmHgveya daha fazla farkveya daha fazla fark

Aort koarktasyonuAort koarktasyonuTıkayıcı hastalıklarTıkayıcı hastalıklar

Sistolik KB’ında 20 mmHgSistolik KB’ında 20 mmHgveya daha fazla düşmeveya daha fazla düşme

YaşlılarYaşlılarHiperaldosteronizmHiperaldosteronizmFeokromositomaFeokromositomaRenin bağımlı HTRenin bağımlı HT

Aort koarktasyonuAort koarktasyonu

Femoral nabızın gecikmesiFemoral nabızın gecikmesiveya alınamamasıveya alınamaması

Düşük kan basıncıDüşük kan basıncı

Yaşlılarda uygunsuzYaşlılarda uygunsuzolarak yüksek SKBolarak yüksek SKB PsödohipertansiyonPsödohipertansiyon

Fizik muayeneKan basıncı ölçümüKan basıncı ölçümü Vücut kitle indeksi, bel çevresiVücut kitle indeksi, bel çevresiNabız sayısıNabız sayısı Göz dibiGöz dibiVücut ağırlığı, uzunlukVücut ağırlığı, uzunluk Ayrıntılı sistemik muayeneAyrıntılı sistemik muayene

KALP:KALP: Güçlü ve kalıcı apikal vuruGüçlü ve kalıcı apikal vuruKalp tepe atımının sola ve aşağıya kaymasıKalp tepe atımının sola ve aşağıya kaymasıSS44, S, S33

SS22’de şiddetlenme ve AY üfürümü’de şiddetlenme ve AY üfürümüPrekordiumda ve sırtta kaba sistolik üfürüm Prekordiumda ve sırtta kaba sistolik üfürüm

VASKÜLER SİSTEM:VASKÜLER SİSTEM: Karotis, renal ve femoral arterlerin oskültasyonuKarotis, renal ve femoral arterlerin oskültasyonuAbdominal aortun oskültasyonuAbdominal aortun oskültasyonuPeriferik arter muayenesiPeriferik arter muayenesi

ABDOMEN:ABDOMEN: Abdominal üfürümlerAbdominal üfürümlerPulsatil kitlePulsatil kitleBöbrek lojunda kitleBöbrek lojunda kitle

NÖROLOJİK SİSTEM:NÖROLOJİK SİSTEM: Duyusal ve motor işlevlerDuyusal ve motor işlevlerMental ve duygulanım durumlarıMental ve duygulanım durumlarıOtonom nöropatiOtonom nöropati

Laboratuvar incelemeleri

ElektrokardiyogramElektrokardiyogram TelekardiyogramTelekardiyogram İdrar analiziİdrar analizi HemoglobinHemoglobin GlukozGlukoz Kreatinin veya GFHKreatinin veya GFH PotasyumPotasyum KalsiyumKalsiyum Lipoprotein profiliLipoprotein profili HDL-KolesterolHDL-Kolesterol LDL-KolesterolLDL-Kolesterol TrigliseridTrigliserid

Albüminüri – Albümin/KreatininAlbüminüri – Albümin/Kreatinin hs-CRPhs-CRP HomosisteinHomosistein Ürik asit Ürik asit TSHTSH

HER HASTADA YAPILMASIHER HASTADA YAPILMASIGEREKEN İNCELEMELERGEREKEN İNCELEMELER

YAPILMASI YARARLI OLANYAPILMASI YARARLI OLANİNCELEMELERİNCELEMELER

EKOKARDİYOGRAFİ RUTİN DEĞİLEKOKARDİYOGRAFİ RUTİN DEĞİL

Sol ventrikül disfonksiyonuSol ventrikül disfonksiyonuİskemik kalp hastalığıİskemik kalp hastalığı

Yaş, öykü, fizik muayene ve ilk laboratuvar incelemelerininYaş, öykü, fizik muayene ve ilk laboratuvar incelemelerininspesifik bir patolojiyi işaret ettiği durumlardaspesifik bir patolojiyi işaret ettiği durumlarda

İlaç tedavisine iyi yanıt alınamadığındaİlaç tedavisine iyi yanıt alınamadığında

Daha önce iyi kontrol sağlanmasına karşın son zamanlarda Daha önce iyi kontrol sağlanmasına karşın son zamanlarda kontrolsüzleşen hipertansiyondakontrolsüzleşen hipertansiyonda

Ani başlayan hipertansiyondaAni başlayan hipertansiyonda

Şiddetli (evre 3) hipertansiyondaŞiddetli (evre 3) hipertansiyonda

SEKONDER NEDENLER DÜŞÜNÜLMELİSEKONDER NEDENLER DÜŞÜNÜLMELİİLERİ İNCELEMELER YAPILMALIDIRİLERİ İNCELEMELER YAPILMALIDIR

Hipopotasemik hipertansif hastaya yaklaşım

Primer hiperaldosteronizmPrimer hiperaldosteronizmCushing sendromuCushing sendromuKonjenital adrenal hiperplaziKonjenital adrenal hiperplaziRenal arter darlığıRenal arter darlığıRenin salgılayan tümörlerRenin salgılayan tümörlerDiüretik kullanımıDiüretik kullanımı

Sekonder hipertansiyonlar için tarama testleri

TANITANI TANISAL TESTTANISAL TEST

Kronik böbrek hastalığıKronik böbrek hastalığı İdrar analizi, GFHİdrar analizi, GFH

Renovasküler hipertansiyonRenovasküler hipertansiyon Doppler USG, MR anjiografiDoppler USG, MR anjiografi

Aort koarktasyonuAort koarktasyonu CT anjiografiCT anjiografi

Cushing sendromu veya diğer Cushing sendromu veya diğer glukokortikoid fazlalığı durumlarıglukokortikoid fazlalığı durumları

Öykü, idrarda serbest kortizol, Öykü, idrarda serbest kortizol, deksametazon supresyon testideksametazon supresyon testi

Pr. hiperaldosteronizm veya diğer Pr. hiperaldosteronizm veya diğer mineralokortikoid fazlalığı durumlarımineralokortikoid fazlalığı durumları

24 saatlik idrarda aldosteron veya 24 saatlik idrarda aldosteron veya diğer mineralokortikoidlerin ölçümüdiğer mineralokortikoidlerin ölçümü

FeokromositomaFeokromositoma 24 saatlik idrarda metanefrin ve 24 saatlik idrarda metanefrin ve normetanefrin, plazma metanefrinnormetanefrin, plazma metanefrin

Tiroid/Paratiroid hastalıklarıTiroid/Paratiroid hastalıkları TSH, PTHTSH, PTH

Uyku apnesiUyku apnesi Oksijen satürasyonu ile uyku testleriOksijen satürasyonu ile uyku testleri

İlaçlarİlaçlar Öykü, ilaç taramasıÖykü, ilaç taraması

Renovasküler hipertansiyonu düşündüren bulgular

Aile öyküsü bulunmayan 30 yaşın altındaki bireylerde veya 55Aile öyküsü bulunmayan 30 yaşın altındaki bireylerde veya 55yaşın üzerindeki bireylerde ortaya çıkan ciddi hipertansiyonyaşın üzerindeki bireylerde ortaya çıkan ciddi hipertansiyonDiyastolik komponenti de bulunan abdominal üfürümDiyastolik komponenti de bulunan abdominal üfürümAkselere hipertansiyonAkselere hipertansiyonÖnceleri kolay kontrol edilmesine karşın dirençli hale gelenÖnceleri kolay kontrol edilmesine karşın dirençli hale gelenhipertansiyonhipertansiyonProvake edilmemiş hipopotasemiProvake edilmemiş hipopotasemiTekrarlayan akciğer ödemi ataklarıTekrarlayan akciğer ödemi ataklarıEtyolojisi saptanamayan böbrek yetmezliğiEtyolojisi saptanamayan böbrek yetmezliğiACE inhibitörleri veya ARB ile tedavi sırasında gelişen akut ACE inhibitörleri veya ARB ile tedavi sırasında gelişen akut böbrek yetersizliğiböbrek yetersizliği

Acil tedavi gereksinimiAcil tedavi gereksinimiAkselere hipertansiyonAkselere hipertansiyonŞiddetli hipertansiyonŞiddetli hipertansiyonKomplikasyonlu hipertansiyonKomplikasyonlu hipertansiyon

Altta yatan olası nedenlerAltta yatan olası nedenlerSekonder HT’u düşündüren ipuçlarıSekonder HT’u düşündüren ipuçları(hipopotasemi gibi)(hipopotasemi gibi)Yüksek kreatinin düzeyiYüksek kreatinin düzeyiProteinüri ve/veya hematüriProteinüri ve/veya hematüriGenç yaş (<20)Genç yaş (<20)Ani başlayan veya kontrolsüzleşen HTAni başlayan veya kontrolsüzleşen HTDirençli hipertansiyonDirençli hipertansiyon

Tedavi sorunlarıTedavi sorunlarıÇoklu ilaç intoleransıÇoklu ilaç intoleransıÇoklu ilaç kontrendikasyonuÇoklu ilaç kontrendikasyonuTedaviye uyumsuzlukTedaviye uyumsuzluk

DiğerDiğerYüksek kan basıncı değişkenliğiYüksek kan basıncı değişkenliğiBeyaz önlük hipertansiyonuBeyaz önlük hipertansiyonuGebede hipertansiyonGebede hipertansiyon

İLERİ MERKEZEİLERİ MERKEZESEVKSEVK

Başlangıç kan basıncına göre izlem önerileri

BAŞLANGIÇ KBBAŞLANGIÇ KB ÖNERİLEN İZLEMÖNERİLEN İZLEM

NormalNormal <120/80<120/80 2 yıl içinde tekrar gör2 yıl içinde tekrar gör

PrehipertansiyonPrehipertansiyon 120-139/80-89120-139/80-89 1 yıl içinde tekrar gör *1 yıl içinde tekrar gör *

Evre 1 HTEvre 1 HT 140-159/90-99140-159/90-99 2 ay içinde tekrar gör *2 ay içinde tekrar gör *

Evre 2 HTEvre 2 HT ≥≥160/100160/100 1 ay içinde tekrar gör veya ileri 1 ay içinde tekrar gör veya ileri merkeze sevk etmerkeze sevk et

Şiddetli HTŞiddetli HT ≥≥180/110180/110 Kliniğe ve komplikasyonlara göre Kliniğe ve komplikasyonlara göre hemen ya da 1 hafta içinde tedavi hemen ya da 1 hafta içinde tedavi et veya ileri merkeze sevk etet veya ileri merkeze sevk et

* Yaşam tarzı değişikliği ile ilgili önerilerde bulun

Hedef kan basıncı

KomplikasyonsuzKomplikasyonsuz <140/90<140/90

Diyabetes mellitusDiyabetes mellitus <130/80<130/80

Böbrek hastalığıBöbrek hastalığı <130/80<130/80

Proteinüri (>1 gr/gün)Proteinüri (>1 gr/gün) <125/75<125/75

JNC 7, 2003ESH/ESC, 2003

Hastaların izlemi

HİPERTANSİYONHİPERTANSİYON

1-2 ay arayla izlem1-2 ay arayla izlem

Evre 2 HT veya eşlik eden hastalığı olanlarda daha sık izlemEvre 2 HT veya eşlik eden hastalığı olanlarda daha sık izlemgerekebilirgerekebilir

HEDEF KAN BASINCIHEDEF KAN BASINCI

Kalp hastalığı veya diyabet gibi eşlik eden hastalıklar veyaKalp hastalığı veya diyabet gibi eşlik eden hastalıklar veyalaboratuvar testlerine gereksinim izlem sıklığını etkileyebilirlaboratuvar testlerine gereksinim izlem sıklığını etkileyebilir

3-6 AYLIK ARALIKLARLA3-6 AYLIK ARALIKLARLADÜZENLİ İZLEMDÜZENLİ İZLEM

Kreatinin, potasyum, glukoz ve lipid düzeyi ölçümleri ile hedefKreatinin, potasyum, glukoz ve lipid düzeyi ölçümleri ile hedeforgan hasarına yönelik değerlendirmeler yılda 1-2 kez yapılmalıorgan hasarına yönelik değerlendirmeler yılda 1-2 kez yapılmalı

SONUÇLAR

Kan basıncı ile morbidite ve mortalite arasındaki ilişki doğrusaldır.Kan basıncı ile morbidite ve mortalite arasındaki ilişki doğrusaldır.115/75 mmHg’dan başlayarak kan basıncındaki her 20/10 mmHg 115/75 mmHg’dan başlayarak kan basıncındaki her 20/10 mmHg yükselme kardiyovasküler riski 2 kat arttırır.yükselme kardiyovasküler riski 2 kat arttırır.

Kan basıncı 120-139/80-89 mmHg olan kişiler prehipertansif olarakKan basıncı 120-139/80-89 mmHg olan kişiler prehipertansif olarakdeğerlendirilmeli ve yaşam tarzı değişiklikleri uygulanmalıdır.değerlendirilmeli ve yaşam tarzı değişiklikleri uygulanmalıdır.

Hipertansiyona bağlı morbidite ve mortalite kan basıncı düzeyindenHipertansiyona bağlı morbidite ve mortalite kan basıncı düzeyindenbaşka hipertansiyonun nedeni, eşlik eden diğer risk faktörleri ve başka hipertansiyonun nedeni, eşlik eden diğer risk faktörleri ve hedef organ hasarı varlığından önemli ölçüde etkilenir.hedef organ hasarı varlığından önemli ölçüde etkilenir.

Hipertansif hastaların bu amaçlar doğrultusunda değerlendirilmesiHipertansif hastaların bu amaçlar doğrultusunda değerlendirilmesigerekir. gerekir.

Hastalar klinik durumlarına göre belirli aralıklarla izlenmeli ve kanHastalar klinik durumlarına göre belirli aralıklarla izlenmeli ve kanbasıncı hedefine ulaşılmalıdır.basıncı hedefine ulaşılmalıdır.

MESAJLAR

120-139/80-89 MMHG ARASINDAKİ KAN BASINÇLARINA120-139/80-89 MMHG ARASINDAKİ KAN BASINÇLARINATAMAMEN NORMAL GÖZÜYLE BAKMATAMAMEN NORMAL GÖZÜYLE BAKMA

HİPERTANSİF BİREYİ ETYOLOJİ, RİSK FAKTÖRLERİ VE HEDEFHİPERTANSİF BİREYİ ETYOLOJİ, RİSK FAKTÖRLERİ VE HEDEFORGAN HASARI BAKIMINDAN MUTLAKA DEĞERLENDİRORGAN HASARI BAKIMINDAN MUTLAKA DEĞERLENDİR

DEĞERLENDİRME YAPMADAN ASLA TEDAVİ BAŞLAMADEĞERLENDİRME YAPMADAN ASLA TEDAVİ BAŞLAMA

HEDEF KAN BASINÇLARINA ULAŞMAK İÇİN ÇABA GÖSTERHEDEF KAN BASINÇLARINA ULAŞMAK İÇİN ÇABA GÖSTER

Documents

HİPERTANSİF HASTADA KLİNİK DEĞERLENDİRME