Heijermanslezing 10-12-2004 17-7-20141. Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Reproductie en Arbeid Teus Brand bedrijfsarts

Heijermanslezing 10-12-2004 12-04-23 1

Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Reproductie en ArbeidTeus Brand bedrijfsarts


Programma

• Inleiding

• Negatieve zwangerschapsuitkomsten en verminderde fertiliteit

• Effecten van werkgebonden factoren (fysieke belasting, stress, ploegendienst en congenitale infecties) op de zwangerschapsuitkomsten en fertiliteit


Inleiding

• Veel vrouwen krijgen op steeds latere leeftijd kinderen dan vroeger

• Ze blijven ook steeds langer in de zwangerschap doorwerken

• In Nederland is de zuigelingensterfte gestegen

• Zeker 10% van de stellen met kinderwens ondervindt problemen

• Er is evidence dat werk een negatief effect kan hebben op de zwangerschapsuitkomsten en soms op de fertiliteit


Definitie aandachtsgebied reproductie en arbeid

Factoren in het werk die een negatief effect hebben op de vruchtbaarheid, zwangerschap, borstvoeding en/of de ontwikkeling van het kind

Ook de invloed van zwangerschap op het verrichten van arbeid valt onder dit aandachtsgebied


Negatieve zwangerschapsuitkomsten

• Spontane abortus, miskraam• Vroeggeboorte• Intra-uteriene groeivertraging• Laag geboortegewicht• Hypertensie en pre-eclampsie• Aangeboren afwijkingen• Doodgeboorte• Ontwikkelingsstoornissen


Parameters van verminderde fertiliteit bij man en vrouw

• Verminderd aantal zaadcellen (< 20 x 10 miljoen/ml)

• Verminderde beweeglijkheid• Vormafwijkingen

• Menstruatiestoornissen


Fysiek belastend werk


Fysieke belasting

• Meta-analyse van E.L. Mozurkewich et al., 2000

– Er werden 58 studies geselecteerd die aan hoge kwaliteitseisen moesten voldoen

– Er vielen er 29 af en bleven er 29 over die systematisch zijn onderzocht en geanalyseerd

– Het betrof meer dan 100.000 zwangere werkneemsters


Effecten van fysiek zwaar werk tijdens de zwangerschap (uit meta-analyse Mozurkewich et al., 2000)

Negatieve zwangerschaps-

uitkomstOdds ratio 95% CI

Vroeggeboorte 1,22 1,16-1,29

Laag geboortegewicht 1,37 1,30-1,44

Hypertensie & pre-eclampsie 1,60 1,30-1,96


Vroeggeboorte is verder geassocieerd met

• Langdurig staan (OR = 1,26, 95% CI 1,13-1,40)

• Hoge vermoeidheidsscore door het werk(OR = 1,63, 95% CI 1,33-1,98)

• Ploegendienst(OR = 1,24, 95% CI 1,06-1,46)

Geen effect tussen lange werkdagen en vroeggeboorte(OR = 1,03, 95% CI 0,92-1,16)

(Uit meta-analyse Mozurkewich et al., 2000)


Saurel et al., 2004Europop case control onderzoek

• In diverse landen in Europa

• Elke te vroeg geboren baby werd geïncludeerd en 1 op elke 10 à terme geboren baby’s van de deelnemende centra

• De analyse bevatte 5145 te vroeg geboren en 7911 à terme geboren baby’s, waarvan bij 2369 te vroeg geboren en 4098 à terme geboren baby’s de moeder gedurende de zwangerschap werkte


Uitkomsten Europop onderzoek

• In het algemeen hebben werkende vrouwen geen verhoogd risico op vroeggeboorte

• Er is wel een verhoogd risico bij bepaalde werkzaamheden, namelijk bij:

– Meer dan 42 werkuren per week (OR = 1,33, 95%CI 1,1-1,6)

– Meer dan 6 uur per werkdag staan(OR = 1,26, 95% CI 1,1-1,5)

– Ontevredenheid met hun werk(OR = 1,27, 95% CI 1,1-1,5)


Stress en burnout


Bij werkstress meer risico op de volgende zwangerschapsuitkomsten

• Spontane abortus (OR = 2,27, 95% CI 0,97-5,27; Fenster et al., 1995)

• Vroeggeboorte (OR meest rond 1,5-2; Hedegaard et al., 1993 en 1996)

• Lager geboortegewicht (Bij stress in 1e trimester 190 g lichter (44-333 g); Oths et al., 2001)

• Hypertensie en pre-eclampsie (OR = 2,1, 95% CI 1,1-4,1; Marcoux et al., 1999)


Werkstress en fertiliteit vrouw

• Geen effect op de duur van de menstruele cyclus (Fenster et al., 1995)

• Bij prospectieve studie bij hoge eisen van werk en weinig controle: korte cyclus van <25 d (OR 2,24, 95% CI 1,09-4,59; Fenster et al., 1999)

• Bij gestresste vrouwen juist lange menstruele cycli >35 dagen (OR 0,1, 95% CI 0.01-0,4; Hjollund et al., 1999)

• Toch geen effect op tijd nodig om zwanger te worden (OR 0,9, 95% CI 0,5-1,5; Hjollund et al., 1998)


Werkstress en fertiliteit man

• Geen effect van stress op het werk of door gebruikelijke life events op zaadkwaliteit

• Wel effect op zaadkwaliteit na recent overlijden van naast familielid. Dit geeft een significante reductie in snelheid en motiliteit van zaadcel (Fenster et al., 1997)

• Geen effect van werkbelasting en regelmogelijkheden op zaadkwaliteit en vruchtbaarheid (Hjollund et al., 2004)


Ploegendienst


Ploegendienst en negatieve zwangerschapsuitkomsten I

Uitkomst Odd’s ratio 95% CI Auteur

Spontane abortus

1,25 MacDonald et al., 1988

Late fetal loss 1,85 1,00-3,42 Zhu et al., 2004a

Vroeg-geboorte

1,24 1,06-1,46 Mozurkewich et al., 2000

Vroeg-geboorte

2,0 1,1-3,4 Xu et al., 1994

PosttermBirth

1,35 1,01-1,79 Zhu et al., 2004b


Ploegendienst en negatieve zwangerschapsuitkomsten II

Uitkomst Odd’s ratio 95% CI Auteur

Laag geboorte-gewicht

2,1 1,1-4,1 Xu et al., 1994

Laag geboorte-gewicht

1,80 1,10-2,94 Zhu et al., 2004b

Small for gestational

age

1,09 1,00-1,18 Zhu et al., 2004b


Ploegendienst en fertiliteit vrouw• Verminderde fertiliteit bij vroedvrouwen die werken in

2- of 3-ploegendienst-schema (Ahlborg et al., 1996)

• Langere tijd nodig om zwanger te worden (OR = 2,0 95% CI 1,4-2,8; Bisanti et al., 1996)

• Diverse auteurs melden menstruatiestoornissen, hoewel deze artikelen wat ouder zijn: R. Iglesias et al., 1980; Miyauvchi et al., 1992

• Werkingmechanisme mogelijk via slaap deprivatie, verstoring dag-nachtritme en eventueel stress


Infectieziekten


Biologische agentia en negatieve zwangerschapsuitkomsten I

Virus Effect Wie lopen risico

Cytomegalievirus

Aangeboren afwijkingen, laag geboortegewicht

Werkers in gezondheidszorg en op scholen en crêches

Hepatitis B virus Laag geboortegewicht

Werkers in gezondheidszorg

Human immuno-deficiency virus (HIV)

Laag geboortegewicht en jeugdkanker

Werkers in gezondheidszorg

Humaan parvovirus B19

Miskraam Werkers in gezondheidszorg en op scholen en crêches


Biologische agentia en negatieve zwangerschapsuitkomsten II

Biologisch agens Effect Wie lopen risico

Rubella virus Aangeboren afwijkingen, laag geboortegewicht

Werkers in gezondheidszorg en op scholen, crêches

Toxoplasmose Miskraam, aangeboren afwijkingen, ontwikkelings-stoornissen

Mensen die beroepsmatig in aanraking komen met dieren

Varicella-zoster virus

Aangeboren afwijkingen

Werkers in gezondheidszorg en op scholen, crêches


Overzicht van significante Odds ratio’s en negatieve zwangerschaps-uitkomsten per risicofactor

Fysieke belasting

Stress en burn out

Ploegendienst

Miskraam 2,27 1,25

Vroeggeboorte 1,22 1,5 1,24

Postterm birth 1,35

Groeivertraging 1,09

Late fetal loss 1,85

Laag geb gew 1,37 + 1,80

Pre-eclampsie 1,60 2,1


Overzicht van significante Odds ratio’s en negatieve effecten op de fertiliteit bij man en vrouw per risicofactor

Vrouw Fysieke belasting

Stress en burn out

Ploegendienst

Verkorte cyclus

2,24

Langere cyclus

0,1

Time to pregnancy

2,0

Man


Amsterdam Born Children and their Development


Vragen aan bedrijfsarts

• Zijn de virussen, waarmee ik in aanraking kom in het kinderdagverblijf, schadelijk voor mijn baby? Of mag ik daar niet werken als ik zwanger ben?

• Bij een aantal collega’s is de baby veel te vroeg geboren. Heb ik ook een verhoogd risico, als ik daar blijf werken?

• Duurt het langer voor ik zwanger word, als ik onregelmatige diensten draai?

NCvB kan bij de beantwoording ondersteunen!


[email protected]

Documents

Heijermanslezing 10-12-2004 17-7-20141. Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Reproductie en Arbeid Teus Brand bedrijfsarts