Haur hezkuntzako gaitasunak - museoa.euskotren.eus · Honako hau Euskotrenek haur hezkuntzako ikasleentzako prestaturiko unitate didaktikoa da. Trena eta Trena eta garraiobide publikoaren

Unitate didaktikoak

bidaiariak trenera!

Animatu etxeko txikiak/ikasleak Euskotreneko trenak erabiltzera!Haur hezkuntzakoikasleentzat jarduerak

HAUR HEZKUNTZAKOIKASLEENTZAT JARDUERAKUnitate didaktikoak

2 3

• Argitaratzailea: Euskotren• Egileak: Maddi Aldalur Osa Maite Azpiazu Errazkin• Diseinua eta maketazioa: EREGI, Euskara eta Komunikazioa• Ilustrazioak: Iban Izagirre Uranga• Argazkiak:

Euskotren EREGI, Euskara eta KomunikazioaArgazkia galeriak: Fotolia.com eta iStock

• L.G.: SS-360-2018

Honako hau Euskotrenek haur hezkuntzako ikasleentzako prestaturiko unitate didaktikoa da. Trena eta garraiobide publikoaren arloak jolasaren eta sorkuntzaren bidez landuz, ariketak etapa honetako gaitasunak lortzeko helburuarekin diseinatu dira; eta honela, haurraren gaitasunen garapen integrala bermatu nahi izan da. Horretarako, Haur Hezkuntzarako euskal curriculumak zehazten dituen helburu orokorrak kontuan izanda, helburu espezifiko hauek zehaztu dira:- Haurraren inguru hubilean dauden garraiobide mota ezberdinak ezagutzea.- Espazioa eta denbora kontzeptua bereganatzea.- Trenarekin erlazionaturiko esperientziak bizitzea.- Segurtasun jarrera egokiak barneratzea.- Jolasaren bitartez garraiobide publikoaren inguruko terminologia eta ezaugarriak ikastea.- Sorkuntzaren bitartez, musika eta arte hezkuntza lantzea.

Haur hezkuntzako gaitasunak• Hizkuntza komunikaziorako gaitasuna

• Matematiketarako gaitasuna

• Zientzia, teknologia eta osasun kulturarako gaitasuna

• Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna

• Giza eta arte kulturarako gaitasuna

• Ikasten ikasteko gaitasuna

• Norbere autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna

2

Unitate didaktikoak

3

HAUR HEZKUNTZAKOIKASLEENTZAT JARDUERAK

Haur hezkuntzako helburu orokorraka) Bere gorputza ezagutzeko, gorputzak ematen dituen aukerak zein diren eta desberdintasunak errespetatzen ikas dezan.

b) Bere familia-inguruari, natura- eta gizarte-inguruari behatzeko eta inguru horiek aztertzeko, eta horiek ezagutzeko interesa izateko, inguruko gizarte- eta kultura-jardueretan modu aktiboan eta mailaz maila parte hartu ahal izan dezan.

c) Ohiko jardueretan pixkanaka autonomia handiagoa hartzeko, bere buruarekiko konfiantza eta ekimena gara ditzan.

d) Bere gaitasun emozionalak eta afektiboak garatzeko, bere buruaren irudi positiboa eta benetakoa eratzeko.

e) Ingurukoekin harremana izateko eta bizikidetzarako eta gizarte-harremanetarako oinarrizko arauak barneratzeko, gatazkak modu baketsuan ebaztean trebatu dadin.

f) Zenbait hizkuntzatan eta adierazpidetan komunikatzeko gaitasunak garatzeko.

g) Trebetasun logiko-matematikoak eta irakurketa-idazketa ikasten hasteko, eta mugimendua, keinuak eta erritmoa lantzen hasteko, inguruan duen mundua uler eta interpreta dezan.

Hezitzaileentzako informazioa- Euskotren: www.euskotren.eus


4 5

BERE GORpUTZA EZAGUTZEA, GORpUTZAK EMATEN DITUEN AUKERAK ZEIN DIREN ETA DESBERDINTASUNAK ERRESpETATZEN IKAS DEZAN.

BERE FAMILIA-INGURUARI, NATURA ETA GIZARTE-INGURUARI BEHATZEA ETA INGURU HORIEK AZTERTZEA, ETA HORIEK EZAGUTZEA INTERESA IZATEKO, INGURUKO GIZARTE- ETA KULTURA-JARDUERETAN MODU AKTIBOAN ETA MAILAZ MAILA pARTE HARTU AHAL IZAN DEZAN.

OHIKO JARDUERETAN pIxKANAKA AUTONOMIA HANDIAGOA HARTZEA, BERE BURUAREKIKO KONFIANTZAETA EKIMENA GARA DITZAN.

BERE GAITASUN EMOZIONALAK ETA AFEKTIBOAK GARATZEA, BERE BURUAREN IRUDI pOSITIBOA ETA BENETAKOA ERATZEKO.

INGURUKOEKIN HARREMANA IZATEA ETA BIZIKIDETZARAKO ETA GIZARTE-HARREMANETARAKO OINARRIZKOARAUAK BARNERATZEA, GATAZKAK MODU BAKETSUAN EBAZTEAN TREBATU DADIN.

ZENBAIT HIZKUNTZETAN ETA ADIERAZpIDETAN KOMUNIKATZEA GAITASUNAK GARATZEA.

TREBETASUN LOGIKO-MATEMATIKOAK ETA IRAKURKETA-IDAZKETA IKASTEN HASTEA, ETA MUGIMENDUA,KEINUAK ETA ERRITMOA LANTZEN HASTEA, INGURUAN DUEN MUNDUA ULER ETA INTERpRETA DEZAN.

NOLA MUGITZEN GARA HIRIAN P P P PEKHIREN ETA XUNEN LEHENENGO TREN BIDAIA P P P P PBEGIRATU BEHEKO MARRAZKIAK. ZEINTZUK DUTE TRENAREKIN LOTURA?

P

TRENEKO LANGILEAK ETA EUREN LAN TRESNAK EZAGUTZEN DITUZU?

BEHEKO IRUDIETAN ZUZEN DAUDEN JARRERETAN V MARRAZTU ETA OKER DAUDENETAN X MARRAZTU

P P P

BEHEKO GARRAIO MODUETATIK ZEINEK KUTSATZEN DU GEHIEN? P PHAU DA NAHASMENA. MARRAZKIAK LURRERA ERORI ETA DENAK NAHAS-TU ZAIZKIO EKHIRI. ORDENATUKO DITUZU?

P P

BAZENEKIEN TRENEK ERE IGOTZEN DITUZTELA MENDIAK? POSPAKIZUN BEREZIETARAKOTREN TARTA! P P

TRANBIA P P PPOSTALA P P P P PMARTUTENEKO TRENA P P P P PANTZEZTERA! P P P P P

CURRICULUM LOTURAK

4

Unitate didaktikoak

5


Nola mugitzen gara hirian?• Zenbat garraiobide daude irudian? Zenbat erabili dituzu?• Trenean ibili zara? Noiz erabiltzen duzu trena? Nora joateko?• Tren geltokian agertzen diren jarrera egokiak borobildu eta desegokiak X-rekin nabarmendu.


6 7

Ekhi eta Xunek lehenengo aldiz igo behar zuten trenera, aitona bisitatzera baizihoazen.

- Ama, eta zergatik ez goaz autoz? – kexatu zen Ekhi.

- Autoak askoz gehiago kaltetzen duelako ingurumena.

- Ama, trenek kea botatzen dute? – galdetu zuen xunek.

- Orain ikusiko duzue. Jantzi berokiak, tren geltokira goaz!

Amari eskutik eutsi eta kontu-kontari tren geltokira iritsi ziren hirurak. Tren geltokian etxe handi bat zegoen, leiho pila bat eta erloju handi bat zeuzkan. Liluratuta zeuden Ekhi eta Xune.

-Lehenik, txartela erosi behar da. –esan zuen amak.

-Egun on. Zarautzera hiru, mesedez.

-Oso ondo. Hemendik hamar minutura iritsiko da trena!

Txartela makinan sartu, ateak ireki eta bi trenbide ikusi zituzten.

- Hain dira luzeak, ez baita amaiera ikusten!

- Marra horia ezin duzue pasa, erortzeko arriskua dago eta!

Halako batean, urrunean, zarata entzun zuten.

-Badatoooor! – oihukatu zuten biek batera.

-Ikusten xune? Tren zaharrek kea botatzen zuten, baina oraingo trenek ez.

6

Unitate didaktikoak

7


Ateak ireki zirenean, barrukoei irteten utzi eta trenera sartu ziren hirurak. Leiho ondoan eseri ziren Ekhi eta Xune.Piiii, sirena-hotsa entzun orduko, trena mugitzen hasi zen.

Atzean utzi zituzten geltokiko etxea eta erlojua, eta zuhaitzak, mendiak, ardiak… ikusi zituzten ibilbidean zehar.

Halako batean, dena ilun geratu zen. Estu-estu heldu zioten amari, beldurtuta.

-Lasai, tunela da. Mendi baten azpitik pasatzen ari gara.

-A ze sustoa!

Tunela pasa ondoren, etxeak ikusten hasi ziren, aitonaren herria! Pixkanaka, trena mantsotzen hasi zen eta leihoaren bestaldean nor ikusi zuten?

- Aitonaaaa!- oihukatu zuten biek tren barrutik.

Treneko ateak ireki zirenean, aitona estu-estu besarkatu zuten eta treneko gora-behera guztiak kontatu zizkioten aitonari.


8 9

BEGIRATU BEHEKOMARRAZKIAK.ZEINTZUK DUTETRENAREKINLOTURA?Jarri marka bat trenarekinzerikusia duten irudiei.

8

Unitate didaktikoak

9


EUSKOTRENEKO

LANGILEEN

GOMENDIOAK

ERRESPETATU!

TRENEKO LANGILEAK ETA LANTRESNAK EZAGUTZEN DITUZU?Elkarrekin harremana duten irudiak lotu gezi bidez. TOPATU PAREAK!


10 11

Eserlekuan eserita joan behar da.

Trenera igotzeko txartela erosi behar da.

Trenera sartu aurretik barrukoei ateratzen utzi behar zaie.

BEHEKO IRUDIETAN ZUZEN DAUDEN JARRERETAN MARRAZTU ETA OKER DAUDENETAN MARRAZTU

Tren geltokian marra horia-ren atzean egon behar da.

Tren geltokian edonon egon daiteke trenaren zain.

Trena aurrean denean azkar sartu barrura.

Salto egin eta sartu trenera. Ez da txartelik behar.

Eserlekuan jolasean eta zutik joan zaitezke.

10

Unitate didaktikoak

11

HAUR HEZKUNTZAKOIKASLEENTZAT JARDUERAKBEHEKO GARRAIO MODUETATIK ZEINEK

KUTSATZEN DU GEHIEN?Jarraitu sokari eta ea zer topatzen duzun!

ZER EGIN DEZAKEGU

MUNDUA GUTXIAGO

KUTSATZEKO? DENOK

EGIN DEZAKEGU ZERBAIT

MUNDUA GUTXIAGO

KUTSATZEKO! IDEIARIK?


12 13

HAU NAHASMENA!MARRAZKIAK LURRERAERORI ETA DENAK NAHASTU ZAIZKIO EKHIRI.ORDENATUKO DITUZU?Jarri zenbakia karratutxoanlehenengotik azkenera.

???

trenera igo trenaren zain

txartela erosi

tren barruan

12

Unitate didaktikoak

13


LARREINETAKO FUNIKULARRA

Jatorriz, 1926an, Larreinetako funikularra merkantziak garraiatzeko eta Zugaztietako meatze eremu menditsura bidea irekitzeko sortu zen.

Bi geltoki ditu: Trapagarango La Escontrilla auzoan bat eta Trapagarango Larreineta auzoan bestea. Guztira 1.179 metroko ibilbidea egiten du eta 342 metro igotzen ditu.

Funikularretik ikusten diren ikuspegiak ikusgarriak dira: Abrako badia, hegal menditsuak, meatze jarduera zaharreko zakartegiak... Eta Larreineta gainera iristean Bilboko ikuspegi paregabeak ikus daitezke.

peñas Negras Ingurumen Interpretazio Zentroa bisitatzeko geltoki aproposa ere bada.

ZATOZ FUNIKULARRERA!

BAZENEKIEN TRENEK ERE IGOTZENDITUZTELA MENDIAK?Lotu zenbakiak eta osatu marrazkia.

U K R R A


15

Bizkotxoaren orea prest dugunean, gurinez

igurtzitako ontzi batean labera sartu. Ontziak estua

eta luzea izan behar du, gero tren forma errazago

emateko. Aurrez labea berotu, 30-35 bat minutuz

180 gradutara bizkotxoa eginda egongo da.

OSPAKIZUN BEREZIETARAKO: TREN TARTA!

1

2

3

Tren itxura emateko:Erabili filipinos gailetak gurpilak egiteko.Mikadoak, bagoian itxitura egiteko eta bere barruan, gozokiak, trenak daramankarga balitz bezala.

ON EGIN!

Bol batean 4 arrautza bota eta irabiatu. Ondoren yogurta nahastu. Jogurt potoa neurri modura hartuta, bi potokada azukre bota eta nahastu. Olio potokada bat bota eta nahastu. Hiru irin potokada bota, pixkanaka bota eta dena ondo nahastu. Legamia bota eta nahastu.

OLIOA

Jogurt bat 4 arrautza azukrea irina olioa eta legamia.Bizkotxoa egiteko:

Trena apaintzeko: filipino gailetak, mikadoak eta gozokiak.

Bizkotxoa hoztean hiru zati berdinetan moztu; bi zati horizontalean jarri etahirugarrena, tartean, bertikalki.Hor dituzu lokomotorea eta bagoia!

14

Unitate didaktikoak

15


TRANBIAREN ERRAILETATIK EZ IBILI INOIZ! MARKATUTAKO TOKITIK BAKARRIKIGARO

GURE TRANBIA MARRAZTUTRANBIA. HIRIKO KALEETAN DAUDEN ERRAILETATIKIBILTZEN DIREN TRENEK TRANBIA IZENA DUTE.

Bilbon eta Gasteizen badira tranbiak. Koloreztatu beheko marrazkia eta moztu. Hirian batetik bestera mugitu zaitezke orain tranbian.Jolastu paperezko tranbiatxoarekin!


16 17

TRENEAN BIDAIATUZ HERRI POLITAK EZAGUTU ETA BISITATU DAITEZKE

Euskotrenek 5 geltoki berde ditu: Durango, Gernika-Lumo, Mendaro, Zumaia eta Hendaia. Postal bat marraztu, idatzi egindako bidaia eta bidali zure lagunari.

EGIN ZURE MARRAZKIA!!!

KAIxO,

pASA DEN ASTEAN TRENEZ JOAN NINTZEN ________RA, OSO LEKU pOLITAK IKUSI GENITUEN: ___________.

DENOK JOAN GINEN: _____________ , _________ ETA NI.

ONDO BAINO HOBETO pASATU GENUEN. MUSU HANDI BAT ETA LASTER ARTE!

_____

16

Unitate didaktikoak

17


MARTUTENEKO TRENA

www.youtube.com/watch?v=GbhV5T0jqgg

Triki-traka, triki-traMartuteneko/ “Zure herriaren izena” trena,triki-traka, triki-trazubitik barrena.

Aurretikan dabilenaaurrera dihoala,azkena datorkiolagelditu dadila.


18 19

ANTZEZTU! ORAIN ZURE TXANDA DA. IKASITAKO GUZTIAREKIN TRENARI BURUZKO ANTZERKITXOA PRESTATUKO AL DUGU?Hona hemen antzerki horretarako protagonistak izan daitezkeen pertsonaia batzuk ideiak hartzeko:

TREN GIDARIA

TXARTEL SALTZAILEA

TXARTEL ZULATZAILEA

MANTENIMENDULANGILEA

BIDAIARIAK

EUSKOTRENEKO

LANGILEEN

GOMENDIOAK

ERRESPETATU!

Zein pertsonaia gehiagoezagutu dituzu?

18

Unitate didaktikoak

19


EMAITZAKBEGIRATU ZURE EMAITZAK ETA GUREAK. EA BAT DATOZEN!

3

1

2

4

xx

x x x x

F N I U L A

Unitate didaktikoakAnimatu etxeko txikiak/ikasleak Euskotreneko trenak erabiltzera!

bidaiariaktrenera!

Haur hezkuntzakoikasleentzat jarduerak

Documents

Haur hezkuntzako gaitasunak - museoa.euskotren.eus · Honako hau Euskotrenek haur hezkuntzako ikasleentzako prestaturiko unitate didaktikoa da. Trena eta Trena eta garraiobide publikoaren