Microsoft Word - 3-2-5SDU International Journal of Technologic
Sciences
38
SDU International Technologic Science Vol. 3, No 2, February 2011
pp. 38-54
GÖVDE BORULU ISI DETRC ÇN ISI TARANSFER
KATSAYISININ TEORK VE DENEYSEL NCELENMES
Ahmet KABUL∗, Önder KIZILKAN, Ali Kemal YAKUT
Özet Bu çalmann amac, soutucu akkan olarak R404A’nn kullanld
kompresörlü soutma sisteminde gövde borulu s deitiricinin ak
halinde kaynama esnasndaki toplam s transfer katsaysnn deiiminin
sistem parametrelerine göre incelenmesidir. Bu amaç dorultusunda
deneysel bir sistem kurulmu ve evaporatör basnc ve scaklnn, soutucu
akkan debisinin ve soutma suyu debisinin toplam s transfer katsays
üzerindeki etkisi incelenmitir. Deney çalmas, evaporatör basncn
2.73 - 5.76 bar ve soutucu akkan kütle aksnn 64.64 - 152.68 kg/m2s
olduu aralklarda yaplmtr. Kullanlan gövde - borulu s deitirici 60
cm boyunda ve bir geçite iç çap 8 mm ve d çap 10 mm olan 9 adet
bakr borudan olumaktadr. Yaplan deneylerden elde edilen sonuçlar
kullanlarak kaynama esnasndaki toplam s transfer katsays
hesaplanmtr. Deney sonuçlar hesaplandktan sonra literatürde
önerilmi üç farkl bant kullanlarak kaynama esnasndaki s transfer
katsays tekrar elde edilmitir. Elde edilen deer ile deney sonuçlar
karlatrlmtr.
Anahtar kelimeler: gövde borulu s deitiricisi, kaynama, s transfer
katsays
THEORETICAL AND EXPERIMENTAL INVESTIGATION OF HEAT
TRANSFER COEFFICIENT FOR SHELL AND TUBE HEAT EXCHANGER
Abstract Scope of this study is to investigate the heat transfer
coefficient in terms of different system parameters in a shell and
tube heat exchanger equipped in a refrigeration system using R404a.
For this aim, an experimental system was built up. The effects of
evaporator pressure and temperature, refrigerant mass flow rate and
cooling water mass flow rate on heat transfer coefficient were
investigated. Experiments were made for evaporator pressure of
2.73-5.76 bar and refrigerant mass flux rate of 64.64-152.68
kg/m2s. The shell and tube heat exchanger is 60 cm in length and
consist of 9 tubes which are 8 mm in inner diameter and 10 mm in
outer diameter. Overall heat transfer coefficient during boiling
was calculated using the results of the experiments. After
calculating the experimental results, overall heat transfer
coefficient during boiling was recalculated using three different
equations proposed by some researchers. The calculated results were
compared with experimental results.
Key words: shell and tube heat exchanger, boiling, heat transfer
coefficient
∗ Süleyman Demirel Üniversitesi, Teknik Eitim Fakültesi, Makine
Eitimi Bölümü, 32260 Isparta/ TÜRKYE,
E-posta:
[email protected]
Mechanical Technology
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
39
1. Giri Mühendislik uygulamalarnn en önemli ve en çok karlalan
ilemlerinden birisi, farkl
scaklklardaki iki veya daha fazla akkan arasndaki s deiimidir. Isnn
bir akkandan
baka akkana transferi, uygulama süreçlerinde çou kez amaçlanan
önemli bir olaydr.
Kazanlar, kondenserler, evaporatörler, su stclar, otomobil
radyatörleri, hava stma ve
soutma kabinleri gibi uygulamalar, bir scak ve bir souk akkan
arasnda s al veriinin
olduu süreçlere örnek olarak verilebilir. Bu s al veriini salamak
için s deitiricileri
kullanlr. Çok sayda s deitiricisi tipleri olmasna ramen, bunlardan
gövde borulu s
deitiricisi, iletme scaklnn ve basncnn geni aralkta olmas nedeniyle
dierlerine
nazaran daha fazla uygulama alanna sahiptir (Genceli, 2005).
Bu çalmada, yeni nesil soutucu akkan olan R404A ile çalan
evaporatör olarak gövde
borulu s deitiricinin kullanld deneysel bir soutma sistemi kurulmu
ve çeitli artlarda
deneyler yaplmtr. Soutma sistemlerinde kullanlan eski nesil soutucu
akkanlarn ozon
tabakasn tahrip ettii ortaya çktktan sonra, uluslararas protokoller
ile bu gazlarn üretimi
ve kullanm bir programa balanarak yasaklanmtr. Ozona zarar veren
soutucu
akkanlarn kullanm ve üretiminin azaltlmas ile ilgili çalmalar, 1997
ylnda 43 ülkenin
katlm ile imzalanan Montreal Protokolü ile balamtr. Bu yasaklamalar
sonucunda üretici
firmalar ozonu tahrip eden CFC ve HCFC’li soutucu akkanlar yerine
ozonu tahrip etmeyen
HFC’li soutucu akkanlar üretmeye balamlardr.
R404A soutucu akkan, R125 (%44), R134a (%4) ve R143a (%52)
soutucu
akkanlarndan oluan karmdr. R404A soutucu akkannn ozonu tahrip etme
potansiyeli
(ODP) sfrdr. Yapsnda R134a bulundurduu için yüksek küresel snma
potansiyeline
(GWP) sahiptir. R404A soutucu akkan R502 ve R22 soutucu akkanlarnn
kullanld
uygulamalarda bunlarn yerine alternatif soutucu akkan olarak
kullanlabilmektedir. (Polat,
2001, Beer, 1998).
Li ve Kottke 1998 ylnda yaptklar çalmada, gövde borulu s
deitiricinin d yüzeyinde
lokal s transfer katsaysn kütle transferi ölçümlerinden
belirlemilerdir. Kütle transferi
deneylerini, absorpsiyon, kimyasal ve birleik renk reaksiyonlarn
kullanarak
gerçekletirmilerdir. kütle transfer katsaysn hesapladktan sonra s
ve kütle transferi
arasnda analojiyi kullanarak s transfer katsaysn elde etmilerdir.
(Li ve Kottke, 1998).
Ahmet KABUL, Önder KIZILKAN, Ali Kemal YAKUT
SDU International Journal of Technologic Sciences
40
farkl artma levhas tiplerini dikkate alarak gövde borulu s
deitiricide lokal s transfer
katsaysn belirlemilerdir. Gövde taraf ak dalmn artma levhalarndaki
basnç
düümünün ölçülmesiyle belirlemilerdir. Bunun yannda çalmalarnda her
boru ve gövde
bölümü için ortalama s transfer katsaylarn vermilerdir (Li ve
Kottke, 1999).
Greco ve Vanoli tarafndan yaplan iki farkl çalmada, yatay düz boru
içerisinde HFC tipi
karm soutucu akkanlarn ak esnasnda kaynama durumu için s transfer
olayn
deneysel ve teorik metotlarla incelemilerdir. Deneylerini düzgün
olarak stlan 6mm çapnda
ve 6m uzunluunda yatay paslanmaz çelik boruda yapmlardr. kinci
çalmalarnda ise
deneysel olarak yaptklar ayn sistem için literatürde iyi bilinen
teorik bantlar kullanarak,
tahmin edilen sonuçlarla deneysel sonuçlar karlatrmlardr (Greco ve
Vanoli, 2005a;
Greco ve Vanoli, 2005b).
Torrella vd. tarafndan 2005 ylnda yaplan bir çalmada, buhar sktrmal
soutma
sisteminde gövde borulu yatay evaporatör içinde R407C soutucu akkan
için kaynama
esnasnda s transfer katsaysnn deiimini deneysel olarak
incelemilerdir. Bu
çalmalarnda evaporatörün toplam sl direncinin analizi,
evaporatördeki basnç düüünün
etkisi dikkate alnarak deneysel sonuçlardan elde edilen veriler
etkinlik NTU yöntemi hesab
kullanlarak yorumlandktan sonra, kaynama esnasndaki s transfer
katsaysn tespit
etmilerdir. Sonuç olarak, analiz yaplan aralkta kaynamada s
transfer katsaysnn
deiiminin evaporatör scaklna ve soutucu akkan debisine bal
olduunu
gözlemlemilerdir (Torrella vd., 2006).
2. MATERYAL VE METOT
R404A soutucu akkannn kullanld deney sistemi, temel olarak hermetik
tip bir kompresör,
gövde borulu bir evaporatör, hava soutmal bir kondenser ve
termostatik genleme valfinden
olumaktadr (ekil 1). Kompresör 3 HP gücündedir ve R404A soutucu
akkan için uygun polyester
(POE) ya kullanlmtr.
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
41
ekil 1. Deney sisteminin genel görünümü
Evaporatör olarak kullanlan gövde borulu s deitiricisi ters akl
tipte ve bir gövde ile iki geçie
sahip olup s transfer alan 0.339 m2’dir. Alternatif soutucu
akkanlarn s transfer katsaysnn
düük olmas nedeniyle s transfer yüzeyini artrmak için soutucu
akkann geçtii borular içerisinde
bükülmü erit eleman kullanlmtr (Lallemand vd., 2001). Her geçite 9
adet bakr boru
bulunmaktadr ve borularn iç ve d çaplar srasyla 8 ve 10 mm’dir.
Borularn uzunluu 60 cm, bakr
boru demetini çevreleyen dairenin çap 98 mm ve gövde çap 113
mm’dir. Evaporatörde borular
içerisinden soutucu akkan, gövde tarafndan soutma suyu geçmektedir.
Deneylerin ayn artlarda
yaplabilmesi için, soutma suyu, scakl elektrikli stclar yardmyla
ayn deerde tutulan bir
depodan salanmaktadr. Kullanlan ölçüm cihazlarnn özellikler Tablo
1’de ve ölçüm yerleri ekil
2’de gösterilmitir.
Termokupul (K tipi) -180 °C/1350 °C ±1.5 °C
Basnç Sensörü 0/3000 kPa ±% 0.5
Debimetre (Su) 0.05/2.5 kg/s ±%3
Debimetre (Soutucu akkan) 0.005/0.05 kg/s ±%1.6
Basnç Otomatii
SDU International Journal of Technologic Sciences
42
2.1 Is Deitirici Dizayn Denklemleri
Is deitirici dizayn yaplrken, s transfer katsaysnn doru olarak
tespiti iki akkan
arasnda ne kadar s transfer edileceinin belirlenmesi açsndan
oldukça önemlidir. Bir s
deitirici dizayn yaplrken genel olarak iki yöntem kullanlmaktadr.
Bunlardan ilki,
ortalama logaritmik scaklk fark yöntemi (Logarithmic Mean
Temperature Difference,
LMTD), ikincisi ise etkenlik geçi birimi says yöntemi (Number of
Transfer Units,
NTU)’dir (Genceli, 2005).
Kompresörlü teorik soutma sisteminde evaporatör olarak kullanlan
gövde - borulu s
deitirici için genel s dengesi, sadece içindeki akkanlar arasnda s
al verii olduu,
yani ortama bir s kaybnn olmad kabulüyle aadaki ekilde yazlabilir
(Rohsenow ve
Hartnett, 1973). Soutucu akkan tarafnda buharlama söz konusu olduu
için transfer
edilen s entalpi farklar kullanlarak belirlenir.
hmTcmQ rssps Δ=Δ= &&& , (1)
Bu denklemde ms gövde tarafndan geçen suyun kütlesel debisi (kg/s),
mr boru içerisinden
geçen soutucu akkann kütlesel debisi (kg/s), cp,s sabit basnçta
suyun özgül s (kJ/kg°C)
ve Δh soutucu akkann evaporatöre giri çk noktalarndaki entalpileri
(kJ/kg°C)
T P T
9
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
43
ortalama logaritmik scaklk fark kullanlarak hesaplanr.
FTAUQ m ... Δ=& (2)
Burada, U deeri s deitiricinin s transfer katsaysn (kW/m2 °C), A
iki akkan ayran s
geçi yüzeyi (m2), ΔTm bütün s deitiricide etkili olan scaklk fark
(ortalama logaritmik
scaklk fark yöntemi, °C) ve F ise s deitirici için düzeltme
katsaysn göstermektedir.
Ters akml bir gövde iki boru geçi hali için ortalama logaritmik
scaklk fark aadaki
ekilde yazlabilir.
ln (3)
Burada s ve r alt indisleri srasyla suyu ve soutucu akkan, g ve c
alt indisleri ise srasyla
evaporatöre giri ve çkn temsil etmektedir. Literatürde F düzeltme
katsays,
( )düzeniaki,, PRfF = (4)
R s deitiricinin kapasite orann, P etkenliinin ve ak düzeninin bir
fonksiyonu olarak
tanmlanr.
grgs
grcr
grcr
csgs
Düzeltme faktörü bir gövde iki boru geçi s deitirici için,
Ahmet KABUL, Önder KIZILKAN, Ali Kemal YAKUT
SDU International Journal of Technologic Sciences
44
R RPRF (6)
eklinde hesaplanr ve ayn zamanda bu ifade literatürde bulunan
grafiklerden de okunabilir.
Bu ilemlerin ardn denklem (2)’den UA (kW/°C) ifadesi çekilerek s
deitiriciye ait toplam
s transfer katsays tespit edilir.
FT QAU
alnarak ta hesaplanabilir. Is deitiricinin etkenlii, gerçek s
transferinin hiçbir snrlama
getirilmeden teorik olarak elde edilebilecek maksimum s transferine
oran olarak aadaki
ekilde ifade edilir.
Hesab yaplan evaporatörde basnç düümünü dikkate almadan gerçekleen
akta, souyan
suyun minimum s kapasitesine sahip olduu kabul edilir s,psmin cmC
&= , çünkü soutucu akkan
dikkate alndnda faz deiimi olduu için s kapasitesi sonsuz olarak
kabul edilir
r,prmax cmC &= . Transfer edilen maksimum s oran,
( )grgs TTCQ ,,minmax −=& (9)
NTUe−−= 1ε (10)
Denklem (10)’dan geçi birimi says NTU çekilirse geçi birimi
says,
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
45
gibi elde edilir (Torrella vd. 2006). Bununla birlikte soutucu
akkann scaklndaki kayma
ve basnç düümünden dolay, evaporatörün giriinde ve çknda farkl
scaklklara sahip
olmas durumunda s deitiricinin konfigürasyonunun dikkate alnmas
gerekir. Bu yüzden
gövde - borulu s deitiricinin etkenlii Incropera ve DeWitt
tarafndan,
( ) ( )
( ) ( ) ( ) 5.02
25.02
+−= − ε (13)
eklinde tanmlanr (Incropera ve DeWitt, 1990 ). Bu yolla NTU elde
edildikten sonra alanla
birlikte toplam s transfer katsays aadaki ekilde ifade
edilir.
minC UANTU = (14)
Gerçekte evaporatörün giri ve çk artlarnda ya scaklk kaymas ya da
basnç düümü
sonucu scaklk farkllklar ortaya çkmasna ramen, faz deiimi esnasnda
evaporatör
scaklnn deimedii farz edilir ve soutucu akkann özgül ss sonsuz
çkar. Bu
problemi ortadan kaldrabilmek için R404A soutucu akkann özgül ss
aadaki ifade ile
hesaplanr.
grcr
SDU International Journal of Technologic Sciences
46
Is deitirici dizayn için yaklamlarla s deitiricinin her iki
tarafndaki akkan için
ortalama s tanm katsays tahmin edilir ve bu deerler kullanlarak
toplam s transfer
katsays hesaplanr. Ortalama s tanm katsays, literatürde farkl
durumlar ve akkanlar
için verilen deneysel veriler kullanlarak elde edilen teorik
bantlardan elde edilebilir. Yeni
nesil alternatif soutucu akkanlarda s transferini ve akkan
performansn önceden tahmin
etmede birçok sknt bulunmaktadr. Çünkü bu konuyla ilgili yaplan
deneysel çalmalarn az
olmasndan dolay geçerli mevcut bantlar deney verileriyle
desteklenememektedir.
Evaporatör ve kondanserde s transfer katsaysnn bilinmesi soutma
sisteminde yer alan s
deitiriciler için gereklidir. Is deitiricide bulunan soutucu akkan,
karmak
mekanizmaya sahip zorlanm tanmla faz deiimine maruz kalmaktadr (hem
evaporatörde
hem de kondenserde). Bugün literatürde deneysel verilere dayal ak
durumunda kaynama
olaynn gerçekletii esnada s transfer olayn karakterize eden baz
bantlar önerilmitir.
Literatürde, kaynama olaynn gerçekletii iki fazl ak durumu için
Chen (Chen, 1966),
Gungor ve Winterton (Gungor ve Winterton, 1986), Kandlikar
(Kandlikar, 1990), Liu ve
Winterton (Liu ve Winterton, 1991) gibi hala geni kullanm alanlar
bulan bantlar
mevcuttur.
Kendi deney düzeneimizden elde edilen deneysel sonuçlar karlatrmak
için üç farkl
bant dikkate alnmtr. Kandlikar tarafndan önerilen ve Hsieh vd.
tarafndan kullanlan
bant ilk olarak dikkate alnmtr (Hsieh vd., 2007).
[ ]625.035.05.0 , 95.025.1 BoFrCosrr += −αα (16)
Burada αr,s sv halde kaynama söz konusu deilken s transfer katsaysn
ifade etmektedir
ve aadaki ekilde ifade edilebilir (Chen, 2001).
=
k μ μα (17)
Yukardaki denklemde Co, Fr, Bo, Re ve Pr srasyla konveksiyon,
Froude, kaynama,
Reynolds ve Prandtl saylarn ifade etmektedir. Bu ifadeler aadaki
ekilde tespit edilir.
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
47
( ) 8.05.0
= (22)
Burada G kütlesel ak olarak tanmlanr ve hzla younluun çarpmndan
bulunur. Soutucu
akkan tarafnda yani boru içerisinden ak hz aadaki ekilde
bulunur.
4
= (23)
kinci olarak Gungor ve Winterton’un önerdii ve Boissieux vd.
tarafndan kullanlan bant
dikkate alnmtr (Gungör ve Winterton, 1987 ve Boissieux vd.,
2000).
Fr x
xBo br
sr srr
αα (24)
Üçüncü olarak Smith, vd.(1992)’in önerdii ve Bansal ve Purkayastha
(1998) tarafndan
kullanlan bant dikkate alnmtr. Bansal ve Purkayastha (1998)
bantlarnda
kullandklar sv haldeki yani kaynamann olmad s tanm katsaysn Dittus
ve Boelter
tipi denklemle aadaki ekilde belirlemilerdir.
( )[ ] h
SDU International Journal of Technologic Sciences
48
Gövde tarafndaki hesaplamada ise faz deiimi olmad için klasik
formüller kullanlabilir.
Gövde tarafndaki hz,
eklinde hesaplanr. Hz bulunduktan sonra soutucu akkan tarafnda
verilen formülle
Reynolds ve Prandtl says hesaplanarak buradan Nusselt says bir
gövdeli iki geçili gövde -
borulu s deitirici için aadaki bantyla hesaplanr.
4.08.0 PrRe023.0=Nu (27)
Nusselt says hesaplandktan sonra bu sayya ait dier bir tanmlamadan
yararlanarak gövde
tarafndaki s tanm katsays aadaki ekilde elde edilir.
h
Gövde ve boru tarafndaki s tanm katsaylar yukardaki verilen bantlar
ile hesaplanr.
Is deitiricinin belli bir çalma periyodundan sonra s transfer
yüzeyleri üzerine akkanlar
içinde bulunabilen parçacklar, metal tuzlar veya çeitli kimyasal
elemanlar birikebilir. Bazen
de korozif etkiler nedeniyle, bu yüzeyler üzerinde bir oksidasyon
tabakas oluabilir. Is
deitirici yüzeyinde snn geçiine direnç oluturan bu deerler Rf
kirlilik faktörü olarak
tanmlanr. Bu çalmada kirlilik faktörü soutucu akkan gaz için 4x10-4
m2°C/W eklinde
seçilmitir (Genceli, 2005). Toplam s transfer katsays UA, iletim
direnci ihmal edilerek,
deneysel sonuçlarla karlatrabilmek için aadaki ekilde tekrar elde
edilir (Kurem, 1997;
Aprea vd., 2000).
++= (29)
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
49
tutularak, sadece faz deiimi esnasnda ortaya çkan toplam s transfer
katsaysnn
belirlenmesi amaçlanmtr. Bu amaçla, evaporatör basncnn arttrlmasyla
evaporatör
içerisinden geçen soutucu akkann debisi artt için gövde tarafndan
geçen suyun debisi
de arttrlmtr. Soutma suyu debisinin fazla olmas kzgnl arttrrken,
düük kalmas ise
soutucu akkann bir ksmnn buharlamadan çkmasna sebep olmaktadr.
Evaporatör
basncnn artmasyla toplam s transfer katsays art gösterirken,
evaporatör basnc sabit
tutularak yaplan deneylerde soutma suyu scakl artarken toplam s
transfer katsays
dümektedir (ekil 3 ve 4). Toplam s transfer katsaysnn dümesi,
soutma suyu debisinin
soutma suyu scakl arttkça düürülmesine baldr. Soutma suyu debisinin
düürülmesi
ise evaporatör çknda kzgnlk bölgesine geçmemek içindir. Ayrca ekil
3 ve 4’de toplam
s transfer katsaysnn ve soutma suyu hznn deiimi soutma suyu scaklnn
ve
evaporatör basncnn fonksiyonu olarak verilmitir.
ekil 3. Toplam s transfer katsaysnn, evaporatör basnc ve soutma
suyu scaklnn
fonksiyonu olarak gösterilimi
SDU International Journal of Technologic Sciences
50
ekil 4. Gövde tarafndan geçen soutma suyu hznn, evaporatör basnc ve
soutma suyu
scaklnn fonksiyonu olarak gösterilimi
D en
ey se
ekil 5. Deneysel sonuçlarla elde edilen buharlama esnasndaki toplam
s transfer
katsaysnn literatürdeki modellerle (bantlarla) karlatrlmas
So u
tm a
su yu
Soutma suyu scakl (°C) Evaporatör basnc (bar)
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
51
verilmitir. Bu grafik, ayn artlar altnda deneysel sonuçlar ile
teorik bantlar arasnda fark
olduunu göstermektedir. Grafikte 45° derece açyla çizilen çizgi
deneysel sonuçlarn tam
karln ifade ederken, dier noktalar ise deneysel sonuçlardan
sapmalar ifade etmektedir.
Çizginin altnda kalan noktalar tahminlerin altnda elde edilen
deerleri, üstünde kalanlar ise
tahminlerin üzerinde deerler elde edildiini ifade etmektedir. Düük
evaporatör
basnçlarnda sapma %40’lar civarndayken basnç yükseltildikçe sapma
daha az
deerlerdedir.
Bu çalmann sonunda, gövde - borulu s deitirici için ampirik bir
bant gelitirilmitir.
Bu bant deneysel verilerden yola çklarak elde edilmitir. Bu bantda
toplam s transfer
katsays evaporatör basnc, soutma suyu giri - çk scakl, soutma suyu
debisi,
alternatif soutucu akkan R404A’nn debisi ve soutma suyunun gövde
tarafndaki hznn
deiimleri dikkate alnarak gelitirilmitir. Deneysel veriler, DataFit
paket programnda
deerlendirilerek regresyon analizi yaplmtr. Regresyon deeri
deneysel çalma sonucunda
bulunan deerlerle analiz sonucu bulunan ampirik bantdan bulunan
sonuçlarn birbirine
uygunluunu ifade eder. Regresyon sonucu çkabilecek en iyi deer
1’dir. Ancak deneysel
hatalar, yaplan baz kabuller veya ihmaller neticesinde bu deerin
1’den daha küçük bir deer
çkmas beklenir. Bu analiz sonucunda toplam s transfer katsays için
elde edilen ifade
aadaki ekildedir.
Burada Pev evaporatör basncn (bar), Tsu,g soutma suyunun giri
scakln (°C), Tsu,c
soutma suyunun çk scakln (°C), rm• soutucu akkan debisini (kg/s),
sm• soutma
suyu debisini (kg/s) ve Vs gövde tarafndan geçen soutma suyunun hzn
(m/s) ifade
etmektedir. Denklem 30’da elde edilen bantnn katsaylar çizelge
5.1’de verilmitir.
Çizelge 5.1. Ampirik bantnn katsaylar
a 0.102322502024857 b 1.0013138114151*10-4
c 1.00493278747802*10-3 d -6.52045965856114 e
3.57277475715842
Ahmet KABUL, Önder KIZILKAN, Ali Kemal YAKUT
SDU International Journal of Technologic Sciences
52
DataFit paket program kullanlarak türetilen ampirik bantyla sras
ile farkl evaporatör
basnçlarndaki deerler yerine yazlarak toplam s transfer katsays
tekrar elde edilmitir.
4. KAYNAKLAR Aprea, C., De Rossi, F., Greco, A., 2000. Experimental
evaluation of R22 and R407C
evaporative heat transfer coefficients in a vapour compression
plant. International Journal of Refrigeration, 23, 366 - 377.
Bansal, P. K., Purkayastha, B., 1998. An NTU- model for alternative
refrigerants. International Journal of Refrigeration, 21,
381-397.
Beer, E., 1998. Soutucu maddelerle ilgili Dünyada ve Türkiye’de
gelimeler. Mühendis ve Makine, 39 (458), 15 - 26.
Boissieux, X., Heikal, M.R., Johns, R.A., 2000. Two-phase heat
transfer coefficients of three HFC refrigerants inside a horizontal
smooth tube, part I: evaporation. International Journal of
Refrigeration, 23, 269 - 283.
Chen, J.C., 1966. A correlation for boiling heat transfer to
saturated fluids in convective flow. Ind. Eng. Chem. Proc. Des.
Dev., 5, 322 - 329.
Chen, C.H., 2001. Experimental of flow boiling and evaporation heat
transfer of R-410A and bubble characteristics in horizontal annular
duct. MS. thesis, National Chaio Tung university, Hsinchu,
Taiwan.
Genceli, F. O., 2005. Is deitiricileri. Birsen Yaynevi, 424s.
stanbul
Greco, A., Vanoli, G. P., 2005a. Flow boiling heat transfer with
HFC mixtures in a smooth horizontal tube. Part I: Experimental
investigations. Experimental Thermal and Fluid Science, 29 (2), 189
- 198.
Greco, A., Vanoli, G. P., 2005b. Flow boiling heat transfer with
HFC mixtures in a smooth horizontal tube. Part II: Assessment of
predictive methods. Experimental Thermal and Fluid Science, 29 (2),
199 - 208.
Greco, A., Vanoli, G. P., 2005c. Flow-boiling of R22, R134a, R507,
R404A and R410A inside a smooth horizontal tube. International
Journal of Refrigeration, 28 (6), 872 - 880.
Gungor, K.E., Winterton, R.H.S., 1986. A general correlation for
flow boiling in tubes and annuli. Int. J. Heat Mass Transfer, 29,
351-358.
Hsieh, Y.Y., Lie, Y.M., Lin, T.F., 2007. Saturated flow boiling
heat transfer of refrigerant R- 410A in a horizontal annular finned
duct. International Journal of Heat and Mass Transfer, 50,
1442-1454.
Incropera, P.F., DeWitt, D.P., 1990. Fundamentals of Heat and Mass
Transfer. John Wiley & Sons, 919p. New York.
Gövde Borulu Is Deitirici çin Is Taransfer Katsaysnn Teorik ve
Deneysel ncelenmesi
Vol. 3, No 2, February 2011
53
Incropera, P.F., DeWitt, D.P., 2004. Is ve Kütle Geçiinin
Temelleri. Literatür Yaynclk, 960s. stanbul.
Kandlikar, S.G., 1990. A general correlation for saturated
two-phase flow boiling heat transfer inside horizontal and vertical
tubes. ASME J. Heat Transfer 112, 219-228.
Kurem, E., 1997. Hava Soutucu Kanatl Borulu Evaporatörün Teorik ve
Deneysel Olarak ncelenmesi. Uluda Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, Doktora Tezi, 121s, Bursa.
Li, H., Kottke, V., 1998. Visualization and determination of local
heat transfer coefficients in shell-and-tube heat exchangers for
staggered tube arrangement by mass transfer measurements.
Experimental Thermal and Fluid Science, 17, 210 - 216.
Li, H., Kottke, V., 1999. Analysis of local shell side heat and
mass transfer in the shell aand tube heat exchanger with disc nad
doughnut baffless. International Journal of Heat and Mass Transfer,
42, 3509 - 3521.
Liu, Z., Winterton, R.H.S., 1991. A general correlation for
saturated and subcooled flow boiling in tubes and annuli, based on
a nucleate pool boiling equation, Int. J. Heat Mass Transfer 34,
2759 - 2766.
Polat, F., 2001. Baz parametrelerin ve alternatif soutucu akkanlarn
soutma sisteminin performansna ve sistem elemanlarnn kapasitelerine
etkilerinin analizi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,
Yüksek lisans tezi, 127s, Ankara.
Rohsenow, W.M., Hartnett, J.P., 1973. Handbook of Heat Transfer.
McGraw-Hill Book Company, 1502p. New York.
Smith, M.K., Wattelet, J. P., ve Newell, T.A., 1992. A Study of
evaporation heat transfer coefficient correlations at low heat and
mass fluxes for pure refrigerants and refrigerant mixtures. Air
Conditioning and Refrigeration Centre, Universitiy of Illinois at
Urbana, Champaign, USA, ACRC TR - 32.
Torrella, E., Navarro-Esbri, J., Cabello, R., 2006. Boiling heat
transfer coefficient variation for R407C inside horizontal tubes of
a refrigerating vapour-compression plant’s shell- and-tube
evaporator. Applied Energy, 83 (3), 239 - 252.
Ahmet KABUL, Önder KIZILKAN, Ali Kemal YAKUT
SDU International Journal of Technologic Sciences
54
SEMBOLLER