GRASDUINEN IN HET GRAS

GEBRUIKSDOELSTELLINGEN VAN GRAS VOOR LANDBOUW

Geert Rombouts – Mathias AbtsDepartement Landbouw en VisserijAfdeling Duurzame LandbouwontwikkelingVoorlichting

Ruraal Netwerk 25 april 2013

22

Kenmerken gras met impact voor landbouw en milieu

1. Gras vormt een zode Voorkomt veronkruiding Draagkracht Groot herstelvermogen

2. Gras vormt voortdurend nieuwe scheuten (groeipunt) Verstikken vanaf stengelvorming

3. Blad is gaspedaal voor groei Maximale groei bij lengte van 15 – 20 cm

4. Jong gras van goede soort heeft hoge voederwaarde Minder celwanden ruwe celstof Meer goed verteerbare koolhydraten suikers

5. Beste gras groeit in het voorjaar Veel licht + lage nachttemperatuur veel suiker Hoge temperatuur afbraak suiker + vorming lignine

33

Kenmerken gras met impact voor landbouw en milieu

6. Groei na winter begint met vorming wortels °t + zuurstof + nutriënten nodig Diepte wortelgroei bepaald door niveau watertafel

7. Gras verbruikt veel water 1 kg DS = +/- 300 l water Veel gras in relatief natte zomers

8. Gras is een gulzige eter Hoge gehalten in zeer jong stadium Bemesting fractioneren Opname van vroeg in voorjaar tot laat in najaar

9. Gras is belangrijke bron van plantaardig eiwit Voorwaarde is voldoende aanbreng van stikstof Alleen goed te benutten door rundvee

44

Kenmerken gras met impact voor landbouw en milieu

10. Gras is positief voor klimaat Opslag koolstof meerjarig grasland Ouder stengelig gras minder gunstig Meer eiwitrijk gras in rantsoen = minder import soja

11. Gras: één van de meest milieuvriendelijke teelten Weinig gewasbescherming nodig Monocultuur geen probleem Weinig grondbewerking Grote weerbaarheid tegen erosie Landschappelijk aantrekkelijk Weinig gevaar voor verliezen nutriënten MAAR: - wel gevaar voor verliezen bij scheuren

- veel bewerkingen bemesting en oogst

55

Graslandmanagement

• 4-delige opdracht:• Zorgen voor goede botanische samenstelling

Grassoorten met goede productiviteit, smakelijkheid, verteerbaarheid en voederwaarde

Belang vernieuwing en onderhoud• Zorgen voor goede grasgroei

Bemesting Vlotte hergroei na oogst (groene stoppel)

• Zorgen voor grote opname Smakelijkheid groeistadium bij oogst

• Zorgen voor goede benutting Evenwichtig rantsoen energie – eiwit - mineralenr landbouw

en milieu

66

Belang goed management

• Jaarkost grasland maaien = 1685 euro Bron: kostprijsraming voedergewassen 2011

• Opbrengst 10500 kg DS = aangenomen gemiddeldeGOED MATIG

Opbrengst DS/ha 13000 10000Kostprijs €c per kg DS 12,96 16,85 X 7 kg DS/koe/dag 90,72 117,95Euro per jaar/koe 331 431

Verschil 100 euro x 75 koeien = 7 500 euro = 625 euro per maand

Opbrengst bepaalt kostprijs

77

Eigenschappen veel gebruikte grassoorten

Gras-soort

Snel-heid op-komst

Zodevor-ming

Smakelijk-heid

Tole-rantieDroog-te

Wintervast-heid

Tole-rantie betre-den

Ver-teer-baar-heid

Eng.raaiLaat

7 7 9 7 6 8 100

Eng.raaiVroeg

7 6 8 6 6 7 101

Beemdlangbloem

6 5 7 6 7 4 99

Timothee 4 7 10 6 10 7 98Veldbeemdgras

2 9 8 8 10 8 90

Rietzwenkgras

5 6 6 8 - 6 96

Bron: Beschrijvende en aanbevolen rassenlijst

88

Klant is koning

Graskwaliteit bepaald door soort, bemesting, groeistadium en weer

Bron: brochure Melkveevoeding

9

Goede versus slechte graskuil

Goede graskuil (/kg DS)• RE: 18,85• DVE: 100 1,95 DVE-

melk• OEB : 17• VEM: 997 2,26 VEM-

melk• SW: 2,5• 45% graskuil; 55%

maïskuil• 2,4 kg eiwitcorrectie

• 85% sojaschroot 15% koolzaadschroot

Slechte graskuil (/kg DS)• RE: 12,9• DVE: 42 0,81 DVE-

melk• OEB: 15• VEM: 751 1,7 VEM-

melk• SW: 3,7• 40% graskuil; 60%

maïskuil• 3,5 kg sojaschroot

• + 1 kg tarwe75 koeien, 200 dagen (1okt – 1mei)21.900 kg sojaschr minder, 5.400 kg koolzaadschr extra)

15.000 kg tarwe minder,

1010

Inpassen beheersgras

• Vergelijking opbrengst en kwaliteit 5b project 1998 – 2000 Reheul et al

• 10 percelen 3 objecten - Praktijkuitbating (PU)- Weidevogelbeheer (WV)- Botanisch beheer (BB)

- Opbrengst en kwaliteit eerste snede

PU WV BBTon DS/ha 5,4 7,4 7,7VEM/kg DS 805 607 609Gram RE/kg DS 137 64 61

Beheersgras niet geschikt voor hoogproductief vee Enkel bruikbaar voor laagproductieve dieren en zeer

beperkt voor aanbreng structuurwaarde (SW) in rantsoen

1111

Waarom kiest boer niet voor veel meer gras?

• Maïs en gras: het perfecte koppel• Maïs onevenwicht in voordeel van energie• Gras onevenwicht in voordeel van eiwit

• Gras bezorgt boer kopzorgen• Groot oogstrisico• Sterk wisselende kwaliteit• Vraagt veel aandacht• Strenge bemestingsnorm N beperkt opbrengst en kwaliteit• Niet interessant voor veel kleine kavels ver van huis• Gras is bijna niet verhandelbaar

Goed gras is niet te koop

1212

Om over na te denken…

• Boer krijgt tegenstrijdige signalen van overheid en maatschappij• Strenge bemestingsnorm < > import eiwit

< > kunstmest• Beheersgras < > methaanuitstoot• Permanent grasland < > vruchtwisseling• Wansmakelijk gras < > dierenwelzijn• Graag meer grasland < > vegetarisme

Weten ze eigenlijk wel

goed …… wat ze willen?

1313

Enkele conclusies

• Gras ≠ gras

• Markt en beleid sturen naar meer gras

• Meer gras kan alleen bij hoge productie en kwaliteit

• Regelgeving is soms contraproductief

• Rechtsonzekerheid vormt ernstige belemmering

1414

Dank u