GR ČKI JEZIK

Gramatika

1.ALFAVIT IZGOVORI I PISANJE

Α α – αλφα (a)

Β β – βητα (v)

Γ γ – γαμα (g ; gj )

Δ δ – δελτα (d)

Ε ε –εψιλον (e)

Ζ ζ –ζητα (z)

Η η –ητα (i)

Θ θ –θητα (th)

Ι ι –γιωτ(i ; j)

Κ κ –καπα (k)

Λ λ –λαμδα (l ; lj)

Μ μ –μι (m ; mj)

Ν ν –νι (n ; nj)

Ξ ξ –ξι (ks)

Ο ο –ομικρον (o)

Π π –πι (p)

Ρ ρ –ρο ( r)

Σ σ ς –σιγμα (s) ς -pise se samo na kraju reci ( τελικο ς )

Τ τ –ταυ (t)

Υ υ –υψιλον (i)

Φ φ –φι (f)

Χ χ –χι (h)

Ψ ψ –ψι (ps)

Ω ω –ωμεγα (o)

2

2.SAMOGLASNICI

a →

καλα, κεφαλι, χαος

e →

ενα, νεος, εγω

και, αινιγμα, φαινομενο

i → ι , η , υ , οι , ει , υι

βιβλιο, ιστορια, μαγαζι

Αθηνα, ηλιος

μυθος, υποθεση

οικονομια, τοιχος

εικονα, ειρηνη,ειμαι

υιος, υιοθεσια

o → ο , ω

λογος, οδος, οριζοντας

εχω, σωμα, ερωτας

u → ου

μουσειο, λουλουδι

2.1. Samoglasnički skupovi

Diftonzi iizgovaraju se: (pre samoglasnika ili suglasnika)

av, ev + samoglasnik: β, γ, δ, ζ, λ, μ, ν, ρ

παυω, Αυγουστος, αυλη, τραυμα,

ευδηλος, ευζωνας, Ευρωπη, ρευμα, πλευρα

af, ef + suglasnik: κ, π, τ, χ, φ, θ, σ, ξ, ψ

αυτονομια, αυξηση

ευχη, ευτυχια, ευτος, ευκαλυπτος

3

2.2.Suglasnički skupovi

μπ→ izgovara se kao: b, mb (nazalno)

μπαλκονι, μπιρα, μπαινω, μπορω

ομπρελα, λαμπω, εμπορος

ντ→ izgovara se kao: d, nd (nazalno)

ντυνω, ντρεπομαι

κεντρο, πεντε

γκ→izgovara se kao: g ako je na pocetku reci,a kad se nalazi u sredini

reci izgovara se kao ng

γκαζι, γκεμι, γκρεμος

γγ→ izgovara se kao: ng

αγγελος, Αγγλια

τσ→ izgovara se kao: c

τσαντα, τσελη, ετσι, κοριτσι

τζ→ izgovara se kao: dz

τζαμι, τζατζικι, τζακι

Napomena:Dva ista suglasnika (osim izgovaraju se kao jedan,npr. Ελλαδα,γραμμη,θαλασσα..

Akcenat:Pokazuje naglaseni slog.Jednoslozne reci nemaju akcenat,osim u retkim slucajevima,kada su po obliku iste,pa ih treba medjusobno razlikovati.Akcenat pada na poslednji slog ( η λ´ηγοθσα) ,na pretposlednji (´ili na treci slog od kraja (´

Interpunkcija:je ista kao u srpskom jeziku,osim u slucaju upitnika koji se oznacava kao tacka-zapeta (;)

3.VRSTE RECI

4

Grčki jezik ima deset vrsta reči:I. član-αρθρο

II. imenica-ουσιαστικοIII. pridev-επιθετοIV. zamenica-αντωνυμιαV. glagol-ρημα

VI. particip-μετοχηVII. prilog- επιρρημα

VIII. predlog-προθεσηIX. sveza-συνδεσμοςX. uzvik-επιφωνημς

4.ČLAN-

Pokazuje rod,broj i padez imenice.Postoji: određeni neodređeni član.

Određeni član-

-gramatički određuje rod imenice prema njenom zavrsetku:

m. rod κηπος -ος κανονας –ας εργατης –ης

ž. rod –η καρδια –α φωνη –η γραφειο –ο

sr. rod –το παιδι –ι ρημα –μα

Promena određenog člana i aoristaΚλιση Οριστικου και Αοριστου Αρθρου

5

Οριστικο muški rod ženski srednji

Αρσενικο Θηλυκο ΟυδετεροJedninaΕνικος

nom.Ονομαστικη ο η το

gen. Γενικη του της του

akuz.Αιτιατικη το(ν) τη(ν) το

MnožinaΠληθυντικοςΟνομαστικη οι οι τα

Γενικη των των των

Αιτιατικη τους τις τα

Αοριστο muški rod ženski srednji Αρσενικο Θηλυκο Ουδετερο

JedninaΕνικοςnom.Ονομαστικη ενας μια ενα

gen. Γενικη ενος μιας ενος

akuz.Αιτιατικη εναν μια(ν) ενα

MnožinaΠληθυντικοςΟνομαστικη - - -

Γενικη - - -

Αιτιατικη - - -

Napomena:Nominativ: ko; šta

6

Genitiv: koga; čega Dativ: kome čemuAkuzativ: koga; štaVokativ: hej; ojInstrumental: skim;čimeLokativ:gde; o kome; o čemu

!!Grčki genitiv je srpski dativ,odnosno grčki genitiv - kome; čemu

Napomena:U akuzativu jednine muškog i ženskog roda slovo dato je u zagradi,jer se ono javlja samo ispred reči koje počinju samoglasnikom ili suglasnicim:

Naši padeži dativ i lokativ se u grčkom jeziku njačešće iskazuju tako što se akuzativu određenog člana prisajedini prefiks u stvari početno slovo predloga u; na):

• • • • ς• σε+τις• σε+τα

Δινο το βιβλιο στον Κωστα- Dajem knjigu KostiΜενω στην Αθηνα- Boravim u AtiniΔουλευω στην τραπεζα- Radim u banci

Potpuni oblici i upotrebljavaju se ispred reči koje počinju samoglasnikom ili suglasnikom:

Isto pravilo važi i za negacije i

Smisao našeg instumentala i značenje lokativa na pitanje o kome;o čemu,iskazuje se takođe grčkim akuzativom sa odgovarajućim predlogom na primer:

• Η Ελενη με το Νικο μενουν στο Βελιγραδι Jelena sa Nikosom živi u Beogradu

7

• Η Μαρια γραφει για το ΒελιγραδιMarija piše o Beogradu.

5.IMENICA-

Kao i u srpskom jeziku imenice imaju: rod (muški,ženski i srednji) broj (jedninu i množinu) i padeže

Savremeni grčki jezik ima četiri padeža:1. nominativ-Ονομαστικη-Ον.2. genitiv-Γενικη-Γεν.3. akuzativ-Αιτιατικη-Αιτ.4. vokativ-Κλητικη-Κλ.

Napomena:imenice ne naglašavaju treći slog od kraja kada dobijaju nastavke:ςς.

Κλιση Ουσιαστικων-Promena imenica

5.1. muški rod

I. -ος, -οι

jedninaΕνικοςΟνομαστικη o γιατρ-ος θει-ος κυρι-ος πονοκεφαλ-ος

Γενικη του γιατρ-ου θει-ου κυρι-ου πονοκεφαλ-ου

Αιτιατικη τον γιατρ-ο θει-ο κυρι-ο πονοκεφαλ-ο

Κλητικη - γιστρ-ε θει-ε κυρι-ε πονοκεφαλ-ε

množinaςΟνομαστικη οι γιατρ-οι θει-οι κυρι-οι πονοκεφαλο-οι

Γενικη των γιατρ-ων θει-ων κυρι-ων πονοκεφαλο-ων

8

Αιτιατικη τους γιατρ-ους θει-ους κυρι-ους πονοκεφαλ-ους

Κλητικη - γιατρ-οι θει-οι κυρι-οι πονοκεφαλο-οι

II. -ας, ες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη o ταμι-ας αντρ-ας αγων-ας πινακ-ας

Γενικη του ταμι-α αντρ-α αγων-α πινακ-α

Αιτιατικη τον ταμι-α αντρ-α αγων-α πινακ-α

Κλητικη - ταμι-α αντρ-α αγων-α πινακ-α

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι ταμι-ες αντρ-ες αγων-ες πινακ-ες

Γενικη των ταμι-ων αντρ-ων αγων-ων πινακ-ων

Αιτιατικη τους ταμι-ες αντρ-ες αγων-ες πινακ-ες

Κλητικη - ταμι-ες αντρ-ες αγων-ες πινακ-ες

III. ης, -ες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη ο πωλητ-ης πελατ-ης

Γενικη του πωλητ-η πελατ-η

Αιτιατικη τον πωλητ-η πελατ-η

Κλητικη - πωλητ-η πελατ-η

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι πωλητ-ες πελατ-ες

Γενικη των πωλητ-ων πελατ-ων

9

Αιτιατικη τους πωλητ-ες πελατ-ες

Κλητικη - πωλητ-ες πελατ-ες

IV. -ες, -εδες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη ο καφ-ες

Γενικη του καφ-ε

Αιτιατικη τον καφ-ε

Κλητικη - καφ-ε

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι καφ-εδες

Γενικη των καφ-εδων

Αιτιατικη τους καφ-εδες

Κλητικη - καφ-εδες

V. -ας, -αδες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη ο καβγ-ας

Γενικη του καβγ-α

Ατιατικη τον καβγ-α

Κλητικη - καβγ-α

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι καβγ-αδες

Γενικη των καβγ-αδων

10

Ατιατικη τους καβγ-αδες

Κλητικη - καβγ-αδες

VI. -εας, -εις

jedninaΕνικοςΟνομαστικη ο γραμματ-εας

Γενικη του γραμματ-εα

Ατιατικη τον γραμματ-εα

Κλητικη - γραμματ-εα

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι γραμματ-εις

Γενικη των γραμματ-εων

Ατιατικη τους γραμματ-εις

Κλητικη - γραμματ-εις

VII. –ης, -εις

jedninaΕνικοςΟνομαστικη ο συγγεν-ης

Γενικη του συγγεν-η

Ατιατικη τον συγγεν-η

Κλητικη - συγγεν-η

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι συγγεν-εις

Γενικη των συγγεν-ων

11

Ατιατικη τους συγγεν-εις

Κλητικη - συγγεν-εις

VIII. –ους, -ουδες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη ο παππ-ους

Γενικη του παππ-ου

Ατιατικη τον παππ-ου

Κλητικη - παππ-ου

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι παππ-ουδες

Γενικη των παππ-ουδων

Ατιατικη τους παππ-ουδες

Κλητικη - παππ-ουδες

IX. –ης, -ηδες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη ο ταξιτζ-ης μπακαλ-ης

Γενικη του ταξιτζ-η μπακαλ-η

Ατιατικη των ταξιτζ-η μπακαλ-η

Κλητικη - ταξιτζ-η μπακαλ-η

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι ταξιτζ-ηδες ταξιτζ-ηδες

Γενικη των ταξιτζ-ηδων ταξιτζ-ηδων

12

Ατιατικη τους ταξιτζ-ηδες ταξιτζ-ηδες

Κλητικη - ταξιτζ-ηδες ταξιτζ-ηδες

5.2. Θηλυκα - ženski rod

1. –α, -ες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη η δουλ-α κυρι-α σελιδ-α θαλασσ-α

Γενικη της δουλ-ειας κυρι-ας σελιδ-ας θαλασσ-ας

Ατιατικη τη(ν) δουλ-εια κυρι-α σελιδ-α θαλασσ-α

Κλητικη - δουλ-εια κυρι-α σελιδ-α θαλασσ-α

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι δουλ-ειες κυρι-ες σελιδ-ες θαλασσ-ες

Γενικη των δουλ-ειων κυρι-ως σελιδ-ων θαλασσ-ων

Ατιατικη τις δουλ-ειες κυρι-ες σελιδ-ες θαλασσ-ες

Κλητικη - δουλ-ειες κυρι-ες σελιδ-ες θαλασσ-ες

2. –ος, -οι

jedninaΕνικοςΟνομαστικη η οδ-ος εξσοδ-ος

13

Γενικη της οδ-ου εξσοδ-ου

Ατιατικη τη(ν) οδ-ο εξσοδ-ο

Κλητικη - οδ-ο εξσοδ-ο

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι οδ-οι εξσοδ-οι

Γενικη των οδ-ων εξσοδ-ων

Ατιατικη τις οδ-ους εξσοδ-ους

Κλητικη - οδ-οι εξσοδ-οι

3. –α, -αδες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη η μαμ-α

Γενικη της μαμ-ας

Ατιατικη τη(ν) μαμ-α

Κλητικη - μαμ-α

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι μαμ-αδες

Γενικη των μαμ-αδων

Ατιατικη τις μαμ-αδες

Κλητικη - μαμ-αδες

4. –η, -ες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη η αδελφ-η κορ-η

14

Γενικη της αδελφ-ης κορ-ης

Ατιατικη τη(ν) αδελφ-η κορ-η

Κλητικη - αδελφ-η κορ-η

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι αδελφ-ες κορ-ες

Γενικη των αδελφ-ων κορ-ων

Ατιατικη τις αδελφ-ες κορ-ες

Κλητικη - αδελφ-ες κορ-ες

5. –η, -εις

jedninaΕνικοςΟνομαστικη η λεξ-η

Γενικη της λεξ-ης(-εως)

Ατιατικη τη(ν) λεξ-η

Κλητικη - λεξ-η

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι λεξ-εις

Γενικη των λεξ-εων

Ατιατικη τις λεξ-εις

Κλητικη - λεξ-εις

6. –ου, -ουδες

jedninaΕνικοςΟνομαστικη η αλεπ-ου

15

Γενικη της αλεπ-ους

Ατιατικη τη(ν) αλεπ-ου

Κλητικη - αλεπ-ου

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη οι αλεπ-ουδες

Γενικη των αλεπ-ουδων

Ατιατικη τις αλεπ-ουδες

Κλητικη - αλεπ-ουδες

5.3. Ουδετερα- srednji rod

I. –ο, -α

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το φαγητ-ο ταμει-ο ατομ-ο σιδερ-ο

Γενικη του φαγητ-ου ταμει-ου ατομ-ου σιδερ-ου

Ατιατικη το φαγητ-ο ταμει-ο ατομ-ο σιδερ-ο

Κλητικη - φαγητ-ο ταμει-ο ατομ-ο σιδερ-ο

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα φαγητ-α ταμει-α ατομ-α σιδερ-α

Γενικη των φαγητ-ων ταμει-ων ατομ-ων σιδερ-ων

16

Ατιατικη τα φαγητ-α ταμει-α ατομ-α σιδερ-α

Κλητικη - φαγητ-α ταμει-α ατομ-α σιδερ-α

II. –ι, ια

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το παιδ-ι σπιτ-ι ρολο-ι

Γενικη του παιδ-ιου σπιτ-ιου ρολογ-ιου

Ατιατικη το παιδ-ι σπιτ-ι ρολο-ι

Κλητικη - παιδ-ι σπιτ-ι ρολο-ι

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα παιδ-ια σπιτ-ια ρολογ-ια

Γενικη των παιδ-ιου σπιτ-ιου ρολογ-ιου

Ατιατικη τα παιδ-ια σπιτ-ια ρολογ-ια

Κλητικη - παιδ-ια σπιτ-ια ρολογ-ια

III. –μα, ματα

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το τμη-μα μαθη-μα

Γενικη των τμη-ματος μαθη-ματος

Ατιατικη το τμη-μα μαθη-μα

Κλητικη - τμη-μα μαθη-μα

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα τμη-ματα μαθη-ματα

Γενικη των τμη-ματων μαθη-ματων

17

Ατιατικη τα τμη-ματα μαθη-ματα

Κληιικη - τμη-ματα μαθη-ματα

IV. –ος, -η

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το λαθ-ος μεγεθ-ος

Γενικη του λαθ-ους μεγεθ-ους

Ατιατικη το λαθ-ος μεγεθ-ος

Κλητικη - λαθ-ος μεγεθ-ος

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα λαθ-η μεγεθ-η

Γενικη των λαθ-ων μεγεθ-ων

Ατιατικη τα λαθ-η μεγεθ-η

Κλητικη - λαθ-η μεγεθ-η

V. –ιμα, -ιματα

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το γραψ-ιμα

Γενικη του γραψ-ιματος

Ατιατικη το γραψ-ιμα

Κλητικη - γραψ-ιμα

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα γραψ-ιματα

Γενικη των υραψ-ιματων

18

Ατιατικη τα γραψ-ιματα

Κλητικη - γραψ-ιματα

VI. –ς, -τα

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το φω-ς καθεστω-ς κρεα-ς

Γενικη του φω-τος καθεστω-τους κρεα-τους

Ατιατικη το φω-ς καθεστω-ς κρεα-ς

Κλητικη - φω-ς καθεστω-ς κρεα-ς

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα φω-τα καθεστω-τα κρεα-τα

Γενικη των φω-των καθεστω-των κρεα-των

Ατιατικη τα φω-τα καθεστω-τα κρεα-τα

Κλτικη - φω-τα καθεστω-τα κρεα-τα

VII. –ον/-αν/-εν, -ντα

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το προι-ον συμβ-αν φωνη-εν

Γενικη του προι-οντος σθμβ-αντος φωνη-εντος

Ατιατικη το προι-ον συμβ-αν φωνη-εν

Κλητικη - προι-ον συμβ-αν φωνη-εν

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα προι-οντα συμβ-αντα φωνη-εντα

Γενικη των προι-οντων συμβ-αντων φωνη-εντων

19

Ατιατικη τα προι-οντα συμβ-αντα φωνη-εντα

Κλητικη - προι-οντα συμβ-αντα φωνη-εντα

VIII –υ, -εα

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το οξ-υ

Γενικη του οξ-εος

Ατιατικη το οξ-υ

Κλητικη - οξ-υ

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα οξ-εα

Γενικη των οξ-εων

Ατιατικη τα οξ-εα

Κλητικη - οξ-εα

IX. –υ, -υα

jedninaΕνικοςΟνομαστικη το δακρ-υ

Γενικη του -

Ατιατικη το δακρ-υ

Κλητικη - δακρ-υ

množinaΠλητθυντικοςΟνομαστικη τα δακρ-υα

Γενικη των δακρ-υων

20

Ατιατικη τα δακρ-υα

Κλητικη - δακρ-υα

6.PRIDEV-

Pridevi se u grčkom jeziku slažu sa imenicom u rodu,broju i padežu.Pridevi na –ος menjaju se kao imenice sa istitim nastavkom.Razlika je samo u tome sto pridevi zadrzavaju naglasak pozitiva u svim padezima.Na primer εξυπνος-razuman,pametan.

jednina množina

Ον. ο εξυπνος ανθρωπος οι εξυπνοι ανθρωποι

Γεν. του εξυπνου ανθρωπου των εξυπνων ανθρωπων

Αιτ. τον εξυπνο ανθρωπο τους εξυπνους ανθρωπους

Κλ. - εξυπνε ανθρωπε - εξυπνοι ανθρωποι

Upotreba člana sa pridevom atributivnog značenja

dobar student ο καλος φοιτητης

veliki klub η μεγαλη λεσχη

dobra knjiga το καλο βιβλιο

U slučaju kada pred imenicom stoji pridevska zamenica ολος, ολη, ολο (sav,sva,sve), član uvek dolazi posle nje,a ispred određene imenice,na pimer: ceo svet ολος ο κοσμος

sve knjige ολα τα βιβλια

Κλιση Επιθετων-promena prideva

I. –ος, -η, -ο / -οι, -ες, -α

21

Αρσενικω Θηλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαστικη ο ξεν-ος η ξεν-η το ξεν-ο

Γενικη του ξεν-ου της ξεν-ης του ξεν-ου

Αιτιατικη τον ξεν-ο τη(ν) ξεν-η το ξεν-ο

Κλητικη - ξεν-ε - ξεν-η - ξεν-η

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι ξεν-οι οι ξεν-ες τα ξεν-α

Γενικη των ξεν-ων των ξεν-ων των ξεν-ων

Ατιατικη τους ξεν-ους τις ξεν-ες τα ξεν-α

Κλητικη - ξεν-οι - ξεν-ες - ξεν-α

II. –ος, -α, -ο / -οι, -ες, -α

Αρσενικω Θηλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαστικη ο ωραι-ος η ωραι-α το ωραι-ο

Γενικη του ωραι-ου της ωραι-ας του ωραι-ου

Ατιατικη τον ωραι-ο τη(ν) ωραι-α το ωραι-ο

Κλητικη - ωραι-ε ωραι-α - ωραι-ο

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι ωραι-οι οι ωραι-ες τα ωραι-α

Γενικη των ωραι-ων των ωραι-ων των ωραι-ων

Ατιατικη τους ωραι-ους τις ωραι-ες τα ωραι-α

Κληικη - ωραι-οι οι ωραι-ες τα ωραι-α

22

III. –ος, -η (-ια), -ο /-οι, -ες, -α

Αρσενικο Θηλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαστικη ο φτωχ-ος η φτωχ-η/αι το φτωχ-ο

Γενικη του φτωχ-ου της φτωχ-ης/ιας του φτωχ-ο

Ατιατικη τον φτωχ-ο τη(ν)φτωχ-η/αι το φτωχ-ο

Κλητικη - φτωχ-ε - φτωχ-η/αι - φτωχ-ο

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι φτωχ-οι οι φτωχ-ες τα φτωχ-α

Γενικη των φτωχ-ων των φτωχ-ων των φτωχ-ων

Ατιατικη τους φτωχ-ους τις φτωχ-ες τα φτωχ-α

Κλητικη - φτωχ-οι- - φτωχ-ες - φτωχ-α

IV. –υς, -ια, -υ /-ιοι, -εις, -ια

Αρσενικο Θηλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαστικη ο μακρ-υς η μακρ-ια το μακρ-υ

Γενικη του μακρ-ιου της μακρ-ιας του μακρ-οιυ

Ατιατικη τον μακρ-υ τη(ν) μακρ-ια το μακρ-υ

Κλητικη - μακρ-υ - μακρ-ια - μακρ-υ

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι μακρ-ιοι οι μακρ-εις οι μακρ-ια

Γενικη των μακρ-ιων των μακρ-ιων των μακρ-ιων

Ατιατικη τους μακρ-ιους τις μακρ-ιες τα μακρ-ια

Κλητικη - μακρ-ιοι - μακρ-ιες - μακρ-ια

23

V. –ης, -ια, -ι /-ιοι, -εις, -ια

Αρσενικω Θηλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαςτικη ο σταχτ-ης η σταχτ-ια το σταχτ-ι

Γενικη του σταχτ-ιου(-η) της σταχτ-ιας του σταχτ-ιου

Ατιατικη τον σταχτ-η την σταχτ-ια το σταχτ-ι

Κλητικη - σταχτ-η - σταχτ-ια - σταχτ-ι

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι σταχτ-ιοι οι σταχτ-ιες τα σταχτ-ια

Γενικη των σταχτ-ιων των σταχτ-ιων των σταχτ-ιων

Ατιατικη τους σταχτ-ιους τις σταχτ-ιες τα σταχτ-ια

Κλητικη - σταχτ-ιοι - σταχτ-ιες - σταχτ-ια

VI. –ων,-ουσα,-ον / -οντες, -ουσες, -οντα

Αρσενικω Θυλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαςτικη ο ενδιαφερ-ων η ενδιαφερ-ουσα η ενδιαφερ-ον

Γενικη του ενδιαφερ-οντας της ενδιαφερ-ουσας του ενδιαφερ-οντας

Ατιατικη τον ενδιαφερ-οντα τη(ν) ενδιαφερ-ουσα το ενδιαφερ-ον

Κλητικη - ενδιαφερ-ων - ενδιαφερ-ουσα - ενδιαφερ-ον

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι ενδιαφερ-οντες οι ενδιαφερ-ουσες τα ενδιαφερ-οντα

Γενικη των ενδιαφερ-οντων των ενδιαφερ-ουσων των ενδιαφερ-οντων

Ατιατικη τους ενδιαφερ-οντες τις ενδιαφερ-ουσες τα ενδιαφερ-οντα

Κληιτικη - ενδιαφερ-οντες - ενδιαφερ-ουσες - ενδιαφερ-οντα

24

VII. πολυς, πολλη, πολυ /πολοι, πολλες, πολλα

Αρσενικω Θυλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαςτικη ο πολ-υς η πολλ-η το πολ-υ

Γενικη - της πολλ-ης -

Ατιατικη τον πολ-υ την πολλ-η το πολ-υ

Κλητικη - πολ-υ - πολλ-η - πολ-υ

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι πολλ-οι οι πολλ-ες τα πολλ-α

Γενικη των πολλ-ων των πολλ-ων των πολλ-ων

Ατιατικη τους πολλ-ους τις πολλ-ες τα πολλ-α

Κλητικη - πολλ-οι - πολλ-ες - πολλ-α

-polus,pollh,polu(mnogi,mnoga,mnogo)To je nepravilna komparacija.

Pozitiva Komparativ

πολυς-πολλη-πολυ περισοτερος-ποερισοτερη

(πιο πολλυς) (πιο πολλη)

περισοτερο (πιο πολλυ)

Pridevi imaju nepravilan komparativ:

pozitiva komparativ superlativ

καλος(dobar) καλυτερος/πιο καλος αριστος/πολυ καλος

κακος (loš) χειροτερος/πιο κακα κακοστος/πολυ κακος

μεγαλος(veliki) μεγαλιτερος/πιο μεγαλος μεγιστος/πολυ μεγαλος

25

λιγος (mali) λιγοτερος/πιο λιγος ελαχιστος/πολυ λιγος

Od ovih priloga se obrazuje i nepravilna komparacija priloga:

καλα (dobro) καλυτερα/πιο καλα καλλιστα/αριστα/πολυ καλα

κακα (rđavo) χειροτερα/πιο κακα κακιστα/πολθ κακα

λιγο (malo) λιγοτερο/πιο λιγο ελαχιστα/πολυ λιγο

πολυ (mnogo) περρισοτερα/πιο πολυ παρα πολυ

VIII. –ης, -ης, -ες /-εις, -εις, -η

Αρσενικω Θυλυκο Ουδετερο

ΕνικοςΟνομαςτικη ο διεθν-ης η διεθν-ης το διεθν-ες

Γενικη του διεθν-ους(η) της διεθν-ους του διεθν-ους

Ατιατικη τον διεθν-η τη(ν) διεθν-η το διεθν-η

Κλητικη - διεθν-η - διεθν-η - διεθν-ες

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οι διεθν-εις οι διεθν-εις τα διεθν-η

Γενικη των διεθν-ων των διεθν-ων των διεθν-ων

Ατιατικη τους διεθν-εις τις διεθν-εις τα διεθν-η

Κλητικη - διεθν-εις - διεθν-εις - διεθν-η

7. PRILOZI-Επιρρημα

Prilozi su nepromenljiva vrsta reči,stoje uglavnom iza glagola da bi ih bližeodredili.Oni mogu biti pravi ili izvedeni.

Izvedeni se grade od prideva –ος dodavanjem nastavka npr. καλ-ος prelazi u καλα (dobro), ωραιος uωραια (lepo)

26

Na isti način se gradi i komparativ priloga: καυτερος-καυλιτερα (bolji-bolje) χειροτερος-χειροτερα (gori-gore)

Po svom znacenju pravi (neizvedeni) prilozi mogu da budu za: mesto vreme način i količinu

1. Prilozi za mesto- Τοπικα επιρρηματα 1) εδω-ovde2) εκει-tamo3) πανω-gore4) κατω-dole5) μεσα-unutra6) εξω-van,napolje7) μπροστα-ispred,napred8) πισω-iza,nazad9) κοντα-blizu10)μακρια-daleko11)δεξσια-desno12)αριστερα-levo13)gde,kada14)svugde

2.Prilozi za vreme- Χρονικα επιρριματα 1) τωρα-sada2) τοτε-tada3) υστερα,-posle,onda4) πρωτα-prvo,najpre5) αμεσος-odmah6) μετα-posle7) σημερα-danas8) αυριο-sutra9) χτες-juče10)προχτες-prekjuče11)νωρις-rano12)ποψε-večeras

27

13)ókada14)énikad15)često16)ponovo,opet17)pre18)još,još uvek19)kasno,sporo20)uvek

8.ZAMENICA-Αντωνυμια

U savremenom grčkom jeziku postoje dva tipa ličnih zamenica:

1. jednosložne i

2. višesložne

Jednosložne zamenice u akuzativu imaju oblike:• me• te• ς tov ga• nju• ga• ς ς nas• ς ς vas• ς, ς njih,ih

Ovi oblici ličnih zamenica,kao direktni objekat,dolaze ispred glagola: ilisledim gaznam je dobroςmolom vas.

Upotreba ličnih zamenica

Lične zamenice u nominativu upotrebljavaju se samo ako im se smisao i značenje posebno naglašavaju:

ς

28

Ja sam Grk,a ti,odakle si;

Jednosložni oblici uvek stoje ispred glagola:Akuzativ(direktni objekat)

• • • • • ςς

Genitiv(indirektni objekat)• Meni govori istinu.• Tebi dajem novine.• Njemu objašnjavam

pravilo.• ς Njoj priča bajku.• ς Njima dajem pismo.

Naglašeni oblici ličnih zamenica,koji se upotrebljavaju u sledećim oblicima:1. za naglašavanje:

Eς

2 za označavanje suprotnosti:ςςςς

3 s predlozima: ς

Lična povratna zamenica

U rečenici ova zamenica može biti direktan objekat- (samog sebe)ili indirektni objekat - samom sebi)

Jednina Množina 1. lice ς2. lice (σ)τον εαυτο σας3. liceς (σ)τον εαυτο τους

29

Συχνα ξεχνω τον εαυτο μου.-Često zaboravljam samog sebe.Λεω στον εαυτο μου.- Govorim samom sebi.

Promena zamenica-Κλιση Αντωνυμιων

Προσωπικες - δυνατος τυπος - lične zamenice-naglašeni oblik

ΕνικοςΟνομαςτικη εγο εσυ αυτος/αυτη/αυτα

ja ti on/ona/ono

Γενικη εμενα εσενα αυτου/αυτης/αυτουmeni tebi njemu/njoj/njemu

Ατιατικη εμενα εσενα αυτον/αυτη(ν)/αυταmene tebe njega/nju/njega

ΠληθυντικοςΟνομαστικη εμεις εσεις αυτοι/αυτες/αυτα

mi vi oni/one/ona

Γενικη εμας ασας αυτων

Ατιατικη εμας ασας αυτος/αυτες/αυταnas vas njih

Προσωπικες - αδυνατος τυπος - lične zamenice-nenaglašeni oblik

ΕνικοςΟνομαςτικη - - τας/τη/το

Γενικη μου σου του/της/τουmeni tebi njemu/njoj/njemu

Ατιατικη με σε τον/την/το

30

ΠληθυντικοςΟνομαστικη - - τοι/τες/τα

Γενικη μας σας τους

Ατιατικη μας σας τους/τις(τες)/ταnas vas njh

Αοριστη-κανενας, καμíα(καμιá), κανενα niko nijedna nijedno

ΕνικοςΟνομαςτικη κανεν-ας καμι-α κανεν-α

Γενικη κανεν-ος καμι-ας κανεν-ος

Ατιατικη κανεν-α(ν) κανεν-α(ν) κανεν-α

Αοριστη-καποις, -α, -ο /καποιοι, -ες, -α

ΕνικοςΟνομαςτικη καποι-ος καποι-α καποι-ο

neki neka neko

Γενικη καποι-ου καπιο-ας καποι-ου

Ατιατικη καποι-ο(ν) καποι-α(ν) καποι-ο

ΠληθυντικοςΟνομαστικη καποι-οι καποι-ες καποι-α

neki neka neko

Γενικη καποι-ων καποι-ων καποι-ων

Ατιατικη καποι-ους καποι-ες καποι-α

Pokazne zamenice-Δεικτικες-αυτος, αυτη, αυτο και εκεινος, εκεινη, εκεινο

31

ΕνικοςΟνομαςτικη αυτος/εκεινος αυτη/εκεινη αυτο/εκεινο

Γενικη αυτου/εκεινου αυτης/εκεινης αυτου/εκεινου

Ατιατικη αυτον/εκεινον αυτη/εκεινη αυτο/εκεινο

ΠληθυντικοςΟνομαστικη αυτοι/εκεινοι αυτες/εκεινες αυτα/εκεινα

Γενικη αυτων/εκεινων αυτων/εκεινων αυτων/εκεινων

Ατιατικη αυτους/εκεινους αυτες/εκεινες αυτα/εκεινα

U potrebljavaju se u svojstvu bližeg određivanja ali zamene tek pomenuteimenice.Takvo značenje imaju ove zamenice:

• αυτος, -η, -ο ovaj,a,o• τουτος, -η, -ο taj,ta,to• εκεινος, -η, -ο onaj,ona,ono• τοσος, -η, -ο toliki,tolika,toliko• τετοιος, -α, -ο takav.takva.takvo

a) Pokazana zamenica za 1. lice αυτος, -η, -ο upotrebljava se kada treba ukazati na ličnost ili predmet koji su vremenski i prostorno veoma blizu ili uopšte kad pokazujemo nešto što je po sebi shvatljivo,na prime:

Ove reči su veoma stare-Αυτες οι λεξεις ειναι πολυ παλιες.b) Oblikom za 2. lice τουτος, -η, -ο ukazuje se na nekoga ili nešto što je

malo dalje od nas,udaljenije:Taj čovek-Τουτος ο ανθρωπος

c) Zamenicu 3. lica εκεινος, -η, -ο koristimo da bismo ukazali na ličnost ili predmet koji su daleko od nas prostorno ili vremenski ili koje smo već pomenuli pre nekog,nečeg drugog:

Šta više voliš,ovo ili ono.Τι προτιμας αυτο η εκεινοOnih godina. Εκεινα τα χρονια.

Αυτος,τουτος,εκεινος,dekliniraju se kao pridev καλος.

32

Uz ove zamenice imenica se upotrebljava sa članom:αυτος ο φοιτητης- ovaj studentτουτη η φοιτητρια- ta studentkinjaεκεινος ο μαθητης- onaj učenik

Zamenica τοσος,pokazuje količinu,a τετοιος ukazuje na kvalitet lica ili predmeta.Oni uvek stoje uz imenicu bez člana:

toliki narod-τοσος κοσμοςtakav umetnik-τετοιος καλλιτεχνης.

Prisvojne zamenice-Κτητικες αντωνυμιες

-δικος, -η, -ο μου/ δικοι, -ες, -α, μου

ΕνικοςΟνομαςτικη δικ-ος μου δικ-η (-ια) μου δικ-ο μου

Γενικη δικ-ου μου δικ-ης(-ιας) μου δικ-ου μου

Ατιατικη δικ-ο μου δικ-η( -ια) μου δικ-ο μου

Κλητικη δικ-ε μου δικ-η( -ια) μου δικ-ο μου

ΠληθυντικοςΟνομαστικη δικ-οι μου δικ-ες μου δικ-α μου

Γενικη δικ-ων μου δικ-ων μου δικ-ων μου

Ατιατικη δικ-ους μου δικ-ες μου δικ-α μου

Κλητικη δικ-οι μου δικ-ες μου δικ-α μου

Postoji naglašeno i nenagašeno isticanje pripadnosti.Kada ne želimo da posebno istaknemo istaknemo kome nešto pripada,onda obično koristimo skraćeni enklitički oblik genitiva ličnih zamenica i to uz imenicu.Uvek su to jednosložni oblici genitiva bez akcenta.

jednina množina 1.μου mene, meni,moj 1.μας nas,nama,naš2.σου tebe,tebi,tvoj 2.σας vas,vama,vaš3.του njega,njemu,njegov 3.τους njih,njima, njihov της nje,njoj.njen

33

του njega,njemu, njegov

Καθολικη-καθενας, καθεμια,(καθεμιá),καθενα

ΕνικοςΟνομαςτικη καθεν-ας καθεμι-α/καθεμ-ια καθεν-α

svaki svaka svako

Γενικη καθεν-ος καθεμι-ας/καθεμι-áς καθεν-ος

Ατιατικη καθεν-α(ν) καθεμι-α(ν)/καθεμ-ια(ν) καθεν-α

Upitne zamenice-Ερωηματικη- ποιος, ποια, ποιο

ΕνικοςΟνομαςτικη ποι-ος ποι-α ποι-ο

koji koja koje ko? ti-šta?

Γενικη ποι-ου/ποι-ανου ποι-ας/ποι-ανης ποι-ου/ποι-ανου

Ατιατικη ποι-ο(ν) ποι-α(ν) ποι-ο

ΠληθυντικοςΟνομαστικη ποι-οι ποι-ες ποι-α

Γενικη ποι-ων/ποι-ανων ποι-ων/ποι-ανων ποι-ων/ποι-ανων

Ατιατικη ποι-ους/ποι-ανους ποι-ες ποι-α

Ερωτηματικη-ποσος, -η, -ο

ΕνικοςΟνομαςτικη ποσ-ος ποσ-η ποσ-ο

koliki kolika koliko

Γενικη ποσ-ου ποσ-ης ποσ-ου

Ατιατικη ποσ-ο(ν) ποσ-η(ν) ποσ-ο

34

ΠληθυντικοςΟνομαστικη ποσ-οι ποσ-ες ποσ-α

Γενικη ποσ-ων ποσ-ων ποσ-ων

Ατιατικη ποσ-ους ποσ-ες ποσ-α

Επιτατικη-μονος, -η, -ο μου/ μονοι, -ες, -α μας

ΕνικοςΟνομαςτικη μον-ος μου μον-η μου μον-ο μου

sam sama samoΓενικη - - -

Ατιατικη μον-ο μου μον-η μου μον-ο μου

ΠληθυντικοςΟνομαστικη μον-οι μας μον-ες μας μον-α μας

sami same samaΓενικη - - -

Ατιατικη μον-ους μας μον-ες μας μον-α μας

Αοριστολογικη- οσος, -η, -οΕνικοςΟνομαςτικη ος-ος οσ-η οσ-ο

toliki tolika toliko

Γενικη οσ-ου οσ-ης οσ-ου

Ατιατικη οσ-ο(ν) οσ-η(ν) οσ-ο

35

ΠληθυντικοςΟνομαστικη οσ-οι οσ-ες οσ-α

Γενικη οσ-ων οσ-ων οσ-ων

Ατιατικη οσ-ους οσ-ες οσ-α

9.PREDLOG-

Predlozi su nepromenljive reči koje stoje ispred imenice ili zamenice.Najčešće se javljaju ovi predlozi:

• με sa,zajedno• σε u,na• για za,o• χωρις /διχως bez• σαν kao• παρα pri • ως do• προς k,ka,prema• απο od• πριν pre• μετα posle

• κοντα σε pored,blizu• διπλα σε pored• πλαι σε kraj,pored• γυρω σε oko,okolo• πανω σε na,iznad• μαζι σε zajedno sa• υοστερα απο posle• κατω απο ispod• πισω απο iza• γυρω απο oko• εξω απο izvan• πριν απο pre

10.SVEZNICI-Συνδεσμος

36

• και, κι i, a• η ili• η.....η ili...ili• ουτε ni• αλλα ali• ομως ali,ipak• αυ,εαυ, αμα ama,ako,iako• ευω no• οτι da.što• επειδη, διοτι, γιατι zato što• ωοτε tako da• μολις tek

11.GLAGOLI-

Glagoli se kao i u srpskom jeziku menjaju po licima(vremenima) i dele se u dve grupe(konjugacije):

1. glagoli koji u 1. licu jednine imaju akcenat na pretposlednjem slogu,npr:ápisati) ácitati).

2. glagoli koji u 1. licu jednine imaju naglasak na poslednjem slogu,np:(govoriti)pitati)

Grčki jezik ima tri glagolska načina:1. indikativ2. konjuuktiv3. i imperativ.

Napomena:U grčkim rečenicama ,glagol se daje u 1. licu jednine.Prezent ς glagola I konjugacije

jednina množina 1.ξερω-ω 1.ξερουμε-ουμε2.ξερεις-εις 2.ξερετε-ετε3.ξερει-ει 3.ξερουν-ουν

Pomoćni glagoli - Ειμαι και εχω

37

• ειμαι jesam,sam -δεν ειμαι nisam• εισαι jesi, si -δεν εισαι nisi• ειναι jeste, je -δεν ειναι nije• ειμαστε jesmo,smo -δεν ειμαστε nismo• ειστε(εισατε) jeste,ste -δεν ειστε niste• ειναι jesu, su -δεν ειναι nisu

• εχω imam -δεν εχω nemam• εχεις imaš -δεν εχεις nemaš• εχει ima -δεν εχει nema• εχουμε imamo -δεν εχουμε nemamo• εχετε imate -δεν εχετε nemate• εχουν imaju -δεν εχουν nemaju

Prezent glagola I konjugacije sa osobitom promenom

Glagoli I konjugacije čija se osnova završava na samoglasnik i ne naglašavaju poslednji slog u prezentu dobijaju ove nastavke:

ići reći jesti čuti skriviti-ω παω λεω τρωω ακουω φταιω

-ς πας λες τρως ακους φταις

-ει παει λεει τρωει ακουει φταιει

-με παμε λεμε τρωμε ακουμε φταιμε

-τε πατε λετε τρωτε ακουτε φταιτε

-ν(ε) παν(ε) λεν(ε) τρων(ε) ακουν(ε) φταινε

Napomena:U govornom području upotrebljavaju se dva oblika glagolaGlagol je,u stvari izvedeni oblik glagola (ici). Isto tako se menja i glagolski oblik jesti) koji je po znacenju ravnopravan sa glagolom Glagolski oblici koriste se za gradjenje trenutnog futura pocicu)(pojescu)

Prezent glagola II konjugacije-prvi i drugi razred

38

Glagoli koji u prezentu aktiva naglasavaju nastavak 1.lica menjaju se po II (B) konjugaciji,na primer: -govoriti moći.Po nastavku drugog lica jednine dele se u dva razreda:

• B1ςς....• B2: ς

Grupa glagola B1 menja se kao jednina množina 1.μιλαω μιλαμε(μιλουμε)2.μιλας μιλατε3.μιλαει μιλαν(ε) (μιλουν(ε))

Nastavci glagola B2 promene su:-ω. –εις, -ει, -ουμε, -ειτε, -ουν jednina množina 1.μπορω μπουρουμε2.μπορεις μπορειτε3.μπορει μπορουν

Παρατατικος- Imperfekt glagola I konjugacije

Imperfekt glagola I konjugacije u aktivu gradi se od prezentske osnove nastavcima –α, -ες, -ε, -αμε, -ατε, -αν

jednina množina 1.διαβαζα διαβαζαμε2.διαβαζες διαβαζατε3.διαβαζε διαβαζαν

Δυο χρονια μαθαινα την αγγλικη γλωσσα.Dve godine sam učio (učih) engleski jezik)

39

Περσι συχνα πηγαινα στη βιβλιοθηκη.Prošle godine sam često išao (iđah) u biblioteku.

Imperfekat glagola φελω και ξερω

Grade imperfekt prefiksom –η

jednina množina 1.ηφελα ηξερα θελαμε ξεραμε

2.ηφελες ηξερες θελατε ξερατε

3.ηφελε ηξερε ηφελαν ηξεραν

Ovoj grupi pripadaju i pomoćni glagoli:-ειμα- jesam,biti-εχω- imati-υπαρχω- postojati

jednina množina 1.ημουν(α) ειχα υπηρχα ημασταν ειχαμε υπηρχαμε

2.ησουν(α) ειχες υπηρχες ησασταν ειχατε υπηρχατε

3.ηταν ειχε υπηρχε ηταν ειχαν υπηρχαν

Imperfekt glagola II konjugacije

Ovi glagoli grade imperfekt od prezentske osnove nastavcima:-ουσα, -ουσες, -ουσε, -ουσαμε, -ουσατε, -ουσαν

jednina množina 1.ρωτουσα ρωτουσαμε2.ρωτουσες ρωτουσατε3.ρωτουσε ρωτουσαν

Παρακειμενος - Perfekt I i II konjugacije

40

Pokazuju radnju završnu ili trenutak kada je radnja završena.Prevodi se na srpski jezik prošlim vremenom glagola svršenog vida,na primer:Već sam mu napisao pismo.Του εχw ηδη γραψει γραμμα.

Da li je vaš otac bio u Grčkoj?Ο πατερας σας εχει παει στιν Ελλαδα.

Perfekt se gradi oblicima prezenta pomoćnog glagola i nepromenljivog oblika u aktivu na u pasivu na glagola koji se upotrebljava.Po svojoj gramatičkoj formi svodi se na oblik trećeg lica jednine trenutnog futura bez partikule

U perfektu se menja po licima samo pomoćni glagol

jednina množina 1.εχω διαβασει εχουμε διαβασει

2.εχεις διαβασει εχετε διαβασει

3.εχει διαβασει εχουν διαβασει

Perfekatski oblici nepravilnog glagola grade se na isti način,na primer:λεω-εχω πει,(rekao sam); βλεπω-εχς δει,(video sam); μπαινο-εχω μπει (ušao sam).

Αοριστος -Aorist glagola I konjugacije

Se upotrrebljava za iskazivanje trenutne ili završene radnje kao i u pripovedanju događaja.Aorist glagola I konjugacije u aktivu gradi se od glagolske osnove proširene sigmom (σ) i nastavka –α, -εις, -ε, -αμε, -ατε, -αν(ε) kao i u imperfektu.

Dvosložni glagoli se dobijaju još i augment graditi-sagradih)

jednina množina 1.εκτισα κτισαμε

41

2.εκτισες κτισατε

3.εκτισε εκτισαν (κτισανε)

Trosložni i višesložni glagoli I konjugacije ne dobijaju augment,kao što ga nemaju ni u imperfektu,na primer:γνωριζω-γνωρισα (upoznati-upoznah)

Aorist glagola II konjugacije u aktivu

Glagoli II konjugacije 1. i 2. razred grade aorist od prezentske osnove nastavcima: -ησα, -ησες, -ησε, -ησαμε, -ησατε, ησαν

jednina množina 1.ρωτησα ρωτησαμε

2.ρωτησες ρωτησατε

3.ρωτησε ρωτησαν

Nepravilni glagoli grade aorist menjajući korenski vokal osnove:• ανεβαινω penjati se αβενηκα popeh se• βγαινω izaći βγηκα izađoh• βλεπω gledati ειδα videh• καταλαβαινω razumevati καταλαβα razumeh• επαναλαβαινω ponavljati επαναβαλα ponovih• καταβαινω silaziti κατεβηκα siđoh• λαβαινω uzimati ελαβα uzeh• λε(γ)ω govoriti ειπα rekoh• μαθαινω učiti εμαθα naučih• μενω boraviti εμεινα proboravih• μπαινω ući μπηκα uđoh• πηγαινω ići πηγα odoh• πινω piti ηπια popih• παιρνω uzimati πηρα uzeh• στελνω,στελλα slati εστειλα poslah• τρω(γ)ω jesti εφαγα pojedoh• φευγω bežati εφυγα pobegoh

42

Pluskvamperfekat- Υπερσυντελικος

Oblici pluskvamperfekta pokazuju radnju koja se dogodila u prošlosti pre neke druge radnje izrečene aoristom,na primer:

Kad sam se vratio,moji prijatelji su već bili otišli.Οταν γυρισα,οι φυλοι μου ειχαν φυγει.

Ja ništa nisam čuo,jer sam (bio) zaspao.Δεν ακουσα τυποτε,γιατι ειχα κοιμηθει.

Njime se iskazije i radnja koja je u prošlosti dugo trajala u odnosu na drugu prošlu radnju,na primer.Nismo znali koliko je vremena (bio) boravio u hotelu.Δεν ξεραμε ποσο καιρο (αυτος) ειχε μεινει στο ξενοδοχειο.

Gradi se oblicima imperfekta pomoćnog glagola εχω-ειχα i neodređenog glagola,menja se kao ειχα γυρισει (bejax se vratio)

jednina množina 1.ειχα γυρισει ειχαμε γυρισει

2.ειχες γυρισει ειχατε γυρισει

3.ειχε γυρισει ειχαν γυρισει

Predbuduće vreme- Τετελεσμενος Μελλοντας

Upotrebljava se za kazivanje radnje u budućnosti koja se desila pre neke druge radnje ili pre jednog određenog vremena.Ovo je složeno vreme od futura pomoćnog glagola i neodređenog oblika,na primer od glagola γυριζς-θ; εχω γυρισει, ετοιμαζομαι-θα εχω ετοιμαστει.

Particip prezenta aktive - Μετυχη

Glagolski prilog particip prezenta aktive-Μετυχη I i II konjugacije.a) Particip prezenta I aktive gradi se od prezentske osnove dodavanjem

nastavka –οντας διαβαζω-διαβαζοντας (čitajući)

43

μαζεοω-μαζευοντας (sakupljajući)

b) Particip prezenta aktive glagola II konjugacije 1. i 2 razred gradi se od prezentske osnove dodavanjem nastavka –ωντας

συζητω(α)-συζητωντας (raspravljajući)θεωρω (ε)-θεωρωντας (smatrajući)

Imperativ prezenta i aorista- Προστακτικη

Imperativ glagola I konjugacije u prezentu aktiva gradi se od prezentske osnove nastavcima –ε και –ετε

2.lice jednine: κτιζε, γραφε gradi,piši

2.lice množine: κτιζετε, γραφετε gradite,pišite

Imperativ aorista aktiva ima iste nastavke koji se dodaju na aorisnu osnovu:2.lice jednine: κτισε, γραψε sagradi,napiši

2.lice množine: κτις(ε)τε, γραψ(ε)τε sagradite,napišite

2.lice jednine: διβασε, μαζεψε pročitaj,sakupi

2.lice množine: διαβαστε, μαζεψτε pročitajte,sakupite

Imperativ sa modalnom partikulom –ας

a) Oblik imperativa prezenta za 3. lice jednine i množine i 1. lice množine gradi se pomoću modalne partikule – ας i oblika prezenta glagola koji se menja na primer:

Neka oni tako smatraju! Ας θεωρουν ετσι!Neka on piše diktat! Ας γραφει την υπαγορευση!

b) Oblik imperativa aorista za 3. lice jednine i množine gradi se kao i prezent samo što partikuluma – ας prati oblik aorista:

Neka uzme knjigu! Ας παρει το βιβλιο!Neka pitaju oca! Ας ρωτησουν τον πατερα!

44

c) Imperativ prezenta i aorista 1. lica množine grade se kao i u prethodnim slučajevima:

Čitajmo novine! Ας διαβαζουμε την εφιμεριδα!Da pitamo profesora! Ας ρωτησουμε τον καθηγητη!

45