God nooi ons uit en ons kom tot rus
*RusMy geloof, die lamp wat U aangesteek het om my voete in die
donker te lei, praat in my hart en vra: Waarom is ek so in
vertwyfeling en waarom kerm ek so? Vertrou op God! Sy Woord is die
lamp wat my die weg wys.(uit Ps 119 Augustinus Belydenisse, Lux
Verbi, 2007, bl 422).
LiedereLof: Liedboek 98: 1-3*God praat met ons en ons
luister
*VEROOTMOEDIGING
Here as ons tog maar net op n vaste koers kan bly en ons aan u
voorskrifte kan hou! As ons al u gebooie in ag neem, sal ons nooit
raadop wees nie. U bepalings is regverdig. Doen goed aan u
diensknegte, dan sal ons lewe en u woord gehoorsaam. Maak ons o oop
sodat ons die kragtige werking van u wet ervaar. *Hier op aarde is
ons net op u beskerming aangewese: Laat ons tog nie sonder u
gebooie wees nie. Ons hou vas aan u verordeninge, Here, moet tog
nie dat ons lewe n teleurstelling word nie. Onthou tog u woord aan
ons, die woord waarop U ons laat hoop het. Dit is die troos in ons
ellende: dat u belofte ons in die lewe hou. *U woord, Here, staan
vir altyd vas in die hemel. U trou is van geslag tot geslag; U het
die aarde gemaak, en dit staan vas. Ja, wat U bepaal het, staan
vandag nog vas, alles is aan U onderworpe. U woord is die lamp wat
ons die weg wys, die lig op ons pad. Laat ons lewe dat ons U kan
loof. Amen. (Uit Ps 119. Dirkie Smit: Stukkies van die hemel, Lux
Verbi, 2005, bl 216)
Gesang: Liedboek 284.
*Familie-oomblik
*God is getrou om sy beloftes na te kom
Hou 'n trouring in die lug. "Kan een van die kinders dalk vir my
s watter tipe ring dit is?"Dis 'n eenvoudige, goue ring, maar dit
is baie spesiaal. Vir die een wat dit dra, herinner dit aan die
belofte wat hy of sy as man of vrou afgel het die dag met hulle
troue Toe het hulle belowe om vir altyd en altyd vir mekaar lief te
wees en aan mekaar getrou te bly. Die Engelse mense s dit altyd so
mooi: "For better, for worse, for richer and for poorer, in
sickness and in health, for as long as we live". Die trouring aan
die man en vrou is vir elkeen 'n herinnering daaraan dat hulle
hierdie belofte aan mekaar gemaak het. Toe die dominee vir hulle
vra: "Maak julle die belofte om vir mekaar lief te wees en vir
mekaar te sorg?" het hulle altwee ges: "Ja, dominee!"Ons almal maak
beloftes. Jy belowe aan mamma dat jy jou kamer aan die kant sal
maak vr jy gaan speel. Of jy belowe om 'n geheim van 'n spesiale
vriend te hou. Of jy belowe om iets terug te gee wat jy geleen
het.Ongelukkig verbreek ons mense baie keer ons beloftes.
Ongelukkig gebeur dit soms dat pappas en mammas met trouringe hulle
beloftes teenoor mekaar verbreek en ophou om vir mekaar lief te
wees en getrou aan mekaar.Het jy al 'n belofte verbreek? Of het
iemand al 'n belofte teenoor jou verbreek? Hoe het dit jou laat
voel? Jy was seker baie teleurgesteld! Jy het seker iets ges soos:
"Maar jy het dan belowe!"God maak ook beloftes aan ons. Hy vertel
ons dat Hy ons altyd sal liefh. Hy vertel ons dat Hy al ons
verkeerde dinge van ons af sal wegneem. Dit is die wonderlike van
God: Hy verbreek nooit sy beloftes nie. Selfs al is ons stout en
ongehoorsaam aan Hom, hou Hy nie op om vir ons lief te wees nie. Hy
bly altyd getrou en kom sy beloftes na, al is ons hoe ontrou.Die
Bybel s in 2 Korinthirs 1 so mooi vir ons dat Jesus nie met sy mond
"ja" s, maar in sy hart "nee" dink nie, soos wat baie mense wel
maak. Jesus s nie gelyk "ja" en "nee" nie. Jesus is ons beste bewys
dat God sy beloftes altyd hou. Jesus het as Verlosser na die wreld
toe gekom om vir die mense lief te wees, selfs in hulle plek
gestraf te word, toe die mense eintlik niks met Hom te doen wou h
nie.2 Korinthirs 1: 18 tot 20 (uit: Die Bybel vir Almal) s die Here
se apostel Paulus: "Julle weet dat God doen wat Hy belowe. So doen
ons ook wat ons belowe. Wanneer ons 'ja' s, dan is dit 'ja,' en
wanneer ons 'nee' s, dan is dit 'nee.' ...En julle weet dat Jesus
nie 'ja' n 'nee' is nie. Jesus is God se 'ja.' Want alles wat God
belowe het, het waar geword toe Christus gekom het."
*Preekriglyn'n Mens kan nie oor die betrokke perikoop preek,
sonder om dit binne die geheelverband van die verhaal van die
aartsvaders van Genesis te sien nie. Veral die belofte in Genesis
12 aan Abraham om 'n groot nasie te wees waardeur die volke van die
aarde gesen sal wees, vorm die goue draad wat di epiese verhaal van
die aartsvaders aanmekaar hou. Sonder di goue lyn van die
geskiedenis, kan 'n mens Genesis 25 nie reg verstaan nie.Wat die
verhale van Abraham, Isak en Jakob in hulle heel oorspronklike vorm
was, is moeilik om te s. Soos wat dit vandag in Genesis opgeteken
staan, is die aartsvaderverhale die resultaat van 'n verwerking van
tradisies oor 'n lang periode. Daar is gegewens wat geleerdes laat
dink dat Abraham 'n tipiese godsdienstige leier van sy tyd was wat
met die heiligdom naby Haran verbind kan word. Isak weer word
verbind met die heiligdom van Berseba, en Jakob met Bet-El ("Huis
van God"). Elkeen van hierdie plekke was oorspronklik Kananitiese
heiligdomme wat die Israeliete oorgeneem het. Rondom elkeen van
hierdie plekke het reeds ou godsdienstige tradisies bestaan. Wat
die skrywer van die Genesis-verhaal later gedoen het, was om di
tradisies oor te neem en hulle te verwerk. Hy het hulle binne die
raamwerk geplaas van die ervaringsgeskiedenis wat die Israeliete
gehad het met die God wat hulle "Jahw" genoem het. Jahw was die Een
wat vir hulle die lewende God was, die Skepper van die hemel en die
aarde, die God van die eksodus uit Egipte, ja, die God van Abraham,
Isak en Jakob.Die belangrike punt wat 'n mens moet verstaan, is dat
al die verhale van die aartsvaders glad nie as gewone biografie
gesien moet word op die manier wat ons vandag oor 'n biografie dink
nie, naamlik as 'n stuk lewensgeskiedenis van 'n individu nie. In
die besonder geld dit die lewensgeskiedenisse wat ons in hoofstuk
25 aantref. Vers 23 is vir ons die duidelikste leidraad
hiervoor:"... en Hy het vir haar ges: 'Daar is twee nasies in jou,
twee volke uit jou sal van mekaar geskei word. Een sal sterker wees
as die ander, die oudste sal die jongste dien.'" In hierdie
hoofstuk is Jakob en Esau eerder twee persoonlikhede wat die
lotgevalle van twee nasies reflekteer, naamlik Israel en Edom. In
Genesis 25 gaan dit om veel mr as die optekening van twee individue
se lewensverhale. Dit gaan om die geskiedenis en die lotgevalle van
twee volksgroepe.So was dit eintlik ook met Abraham. In die hele
Genesis-verhaal, reeds vandat die Here vir Abraham uit Ur van die
Chalders geroep en met hom 'n verbond aangaan het dat Hy hom die
vader van 'n groot nasie sal maak wat vir ander nasies tot 'n sen
sal wees, was hy ook mr as bloot 'n individu. Sedert die Here se
verbondsluiting met Abraham, word Abraham die verteenwoordiging en
die uitbeelding van die volk vir wie die Here geroep en deur 'n
verbond aan Homself gebind het. Teen die tyd dat die verhaal van
die aartsvaders soos ons dit vandag as 'n eenheid in die Bybelse
Genesis-verhaal ken, opgeteken is, was die verskeidenheid tradisies
van die verskillende heiligdomme en aanbiddingsplekke in Kanan
reeds verwerk, aanmekaar gevleg en geharmoniseer tot n verhaal die
verhaal van een familie wat aanmekaar gebind word deur die
verhouding van 'n vader tot 'n seun: Abraham tot Isak, Isak tot
Jakob. Ons kan so iets nogal goed verstaan. Nie naastenby al die
Afrikaners in Suid-Afrika se voorsate was deel van die Voortrekkers
wat uit die Kaap weggetrek en die binneland beset of Bloedrivier
beleef het nie. Nogtans het di stuk geskiedenis deel geword van die
volksgeskiedenis van die hele Afrikaner-bevolking. Met die konsep
van 'n verenigde Verenigde State van Amerika werk dit ook so.
"Uncle Sam" is dikwels die verpersoonliking van die groot groep
uiteenlopende mense en volkere wat in die VSA gaan bly het, maar
wat hulle nou terugskouend almal met die geskiedenis van die
ontstaan van die Amerikaanse nasie vereenselwig.
*In die voorafgaande hoofstuk, hoofstuk 24, sorg die
Genesis-skrywer vir 'n verhaal met 'n dramatiese spanningslyn. Isak
was al 40 jaar oud. Steeds het hy as Abraham se erfgenaam, as die
een deur wie die Here sy belofte van 'n groot nasie aan Abraham
moes waar maak, nie 'n vrou nie. Boonop sou dit 'n skending van die
tipiese Joodse verstaan van egte, suiwer godsdiens wees as Isak met
'n dogter van die Kananiete tussen wie Abraham nou gewoon het,
nadat hy die Here gehoorsaam en sy eie mense verlaat het, sou trou.
Daarom moes Abraham se slaaf teruggaan na die land Haran van die
voorvaders toe, met duidelike instruksies om Isak se voornemende
vrou na die Beloofde Land toe te bring. Sou die slaaf die regte
vrou vind? Sou sy gewillig wees om saam te kom na Isak se land toe?
Die verhaal laat geen onduidelikheid daaroor nie: Die Here het die
slaaf se reis begelei, ten spyte van die twyfel in die slaaf se eie
gemoed. Die skrywer maak dit duidelik: Die Here God is in beheer
van die geskiedenis. Hy is getrou, Hy maak self sy beloftes
waar.Nou, hier in Genesis 25, herhaal die drama van 'n bedreigde
belofte homself weer, di keer met Jakob in die kalklig. Rebekka,
soos haar skoonma, Sara voor haar, was onvrugbaar en kinderloos
(vers 21). As dit nie vir die ingryping van die Here self was nie,
sou sy nooit vir Isak 'n seun kon gee nie. Weer eens word dit
duidelik: Die Here God is getrou. Hy maak self sy beloftes
waar.Maar 'n nuwe komplikasie ontstaan, wat weer byna die Here se
verbondsbelofte vernietig. Rebekka kry twee seuns: Esau, die vader
van die Edomiete, en Jakob, die stamvader van die Israeliete. Reeds
in die baarmoeder veg hulle met mekaar, soos wat di nasies in die
werklike lewe ook sou doen. Esau wen die eerste rondte, want hy is
die eersgebore, die een met 'n reg op sy pa se erfenis. Sy
oorwinning is egter van korte duur. Jakob verkul hom op 'n sluwe
manier uit sy eersgeboortereg, en daarmee uit die finale sen van
hulle pa Isak. Om die betekenis van 'n sening in daardie tyd na
waarde te skat, moet 'n mens onthou dat ooreenkomstig die antieke
geloof die woorde van enige sen of vloek wat uitgespreek is, nie
ongedaan gemaak kon word nie en altyd in vervulling gegaan het. 'n
Sening of vervloeking was nie iets waarmee jy ligtelik omgegaan het
nie; jy het dit nie sommer ydellik uitgespreek nie, want dit het
altyd waar geword.Maar ten spyte van Jakob se oorwinning oor Esau,
het alles hopeloos verlore gelyk. Watter nut het die sening vir hom
gehad as hy net daarna vanwe Esau se vyandigheid na Haran toe moes
vlug en dr soos 'n banneling gaan leef, ver weg van die land waarin
die belofte van Here vervul moes word? Ons lees daarvan aan die
einde van hoofstuk 27, net n Jakob met sy ma se hulp sy pa se sen
verkry het.
*Vir die skrywer van Genesis was die aartsvaders reisigers op
pad na die vervulling van 'n doel wat die Here voor hulle geplaas
het. Hulle geskiedenis was die nomadiese beweging van belofte tot
vervulling, en nie net 'n doellose geswerf om weiveld vir hulle
skape te kry nie. En tog was dit nie vir hulle altyd maklik om
volgens die belofte te lewe nie. Keer op keer het hulle hulle in
situasies bevind waarin die belofte totaal ongeloofbaar en
onmoontlik gelyk het. Telkens word hulle geloof tot die uiterste
toe beproef en bevind hulle hulleself op die rand van wanhoop.
Episode n episode bou die verhale 'n dramatiese spanning op, wat
eers ontlont word wanneer die Here op die kritieke oomblik ingryp.
Net wanneer alles verlore lyk, hernuwe God telkens sy belofte.So
was dit ook met Jakob, n sy konflik met Esau. Aan die een kant kon
die slegte omstandighede voor sy eie deur gel word. Dit was te wyte
aan sy eie slinkse en agterbakse optredes dat Esau hom so gehaat
het dat hy hom wou doodmaak. Maar aan die ander kant was baie van
die slegte verhoudings ook die gevolg van die historiese
omstandighede waarin hy gebore was. Hy was immers die kleinboetie.
Hy het eers n Esau die lig buite sy ma se baarmoeder aanskou, so
met sy hand aan Esau se hakskeen vasgehou. Hy het baie meer van die
kombuis as van die veld gehou. Mammie het hom voorgetrek. Esau was
die regte boerseun Pa se oogappel.Maar toe is daar die ontmoeting
by Bet-El, met die droom van die engele wat die leer klim. Di
Skrifgedeelte kom eers volgende week aan die orde. Dit is egter
onmoontlik om Genesis 25 sonder di gebeurtenis wat in Genesis 28
beskryf word te verstaan. In sy moedeloosheid met homself en sy
omstandighede, ontmoet die Here vir Jakob. Hy verskyn in 'n droom
aan hom en hernuwe die drievoudige belofte wat Hy reeds aan sy oupa
Abraham gemaak het: Ja, Jakob en Israel sal grond kry. Ja, Jakob en
Israel sal 'n groot nasie wees. En ja, Jakob en Israel sal vir al
die nasies van die aarde tot 'n sen wees. S bemoedig en verseker
was Jakob nou dat hy uit sy moedeloosheid kon opstaan en die reis
na sy landgenote in Haran aanpak. Dr kon hy, aangevuur deur die
vaste geloof dat die Here getrou is en sm met hom sal wees, kom wat
wil, weer met kragdadigheid gaan lewe. Deur die beskikking van die
Here (en verder so 'n paar twyfelagtige transaksies van sy kant
af), word Jakob die eienaar van groot rykdom, twee vroue, baie
byvroue, seuns en diensknegte. S manmoedig en voortvarend het Jakob
in sy geloofsvertroue geword dat die Here hom ongelukkig ng 'n keer
van aangesig tot aangesig moes ontmoet, di keer daar by die
Jabboksrivier waar Jakob die hele nag met 'n man gestoei het
(vergelyk hoofstuk 32). Net voordat hy in 'n tipiese
welvaartsteologie kon verval dat dit altyd voorspoedig gaan met die
Here se kinders, moes Jakob eers weer 'n hou op sy heup kry. Dit
was 'n hou wat hom kruppel gelaat het, sodat hy konkreet daaraan
herinner kon word dat hy maar eintlik mank deur die lewe gaan, was
dit nie vir God se genade wat hom uitgekies het om die Here se guns
en trou te geniet nie. Wat 'n mens sommer herinner aan Romeine 9:
"Ek sal barmhartig wees oor wie Ek barmhartig wil wees, en Ek sal
My ontferm oor wie Ek My wil ontferm" (vers 15). "Dit hang dus nie
af van wat 'n mens doen nie, maar van God wat ons roep, nie van ons
wil of ons strewe nie, maar van God wat barmhartig is", s Paulus
baie jare later. Toe het Jakob begryp: Geen menslike hoedanighede
of karaktertrekke of dade kon veroorsaak het dat God van hom (f sy
pa Isak f sy oupa Abraham) die voorgetrekte witbroodjies gemaak het
wat hulle was nie, was dit nie vir die genade en liefde van God
self nie. Eers nadat Jakob dt verstaan het, was hy gereed om sy
broer, Esau, te gaan ontmoet en met hom vrede te maak daardie
herenigingsontmoeting waarvan hoofstuk 33 ons so dramaties
vertel.
*Soos Abraham vr Isak en Isak vr Jakob, so moes Jakob ook eers
leer om afstand te doen van sy eie pogings om God se beloftes op s
manier te probeer waar maak. Hy moes eers leer om aan sy eie vroom
en goeie pogings te sterf vrdat hy by die koms van God se koninkryk
betrokke kon wees. Die krisis al die pad lank met die aartsvaders
was dus nie God nie, maar Abraham, Jakob en Esau self. Die tergende
vraag die heeltyd was: Sou hulle van swerwers in beloftedraers kon
verander?Dit is die goue draad wat die aartsvaders se verhale aan
mekaar bind: Elkeen van hulle moes eers leer wat dit beteken om mr
as doellose swerwers bloot op soek na kos vir hulleself en hulle
diere te wees. Overgeset synde: Hulle moes dit staak om eindelose
soekers na sin en betekenis vir hulle lewe te wees in die woorde
van die Afrikaanse sanger "soekers wat nooit vind" nie. Hulle moes
leer dat hulle mense is wat rds 'n doel het, 'n doel wat God self
vir hulle gegee het. Dit is 'n doel waarvan God self sal toesien
dat dit vervul word, te midde van die baie donker dieptes van
moedeloosheid en radeloosheid waardeur hulle onderweg moes gaan. In
die geval van Israel, was hulle doel om vir al die nasies tot 'n
sen te wees.In die plek van Jakob en Israel het die kerk van Jesus
Christus gekom. Toe dit op die Vrydag van die kruisiging gelyk het
of alles ook daarmee heen was, het God getrou gebly. Op die
opstandingsmre het Hy die Vrydag se donker gebeure in 'n Goeie
Vrydag omvorm. Van di God is ons sy volk die volk wat vir die
nasies tot 'n sen moet wees.
*Daarvoor om te gebeur, sal die refrein van Vonkk-lied 71
inderdaad ook eers ons lewensmantra moet word:
Groot is u trou, o Heer, groot is u trou, o Heer! Daagliks sien
ek u genade ontvou. U hand versorg my in nood en in lyding. Ek
staan verstom voor u liefde en trou.
Vanuit di verstomming dat ons s bevoorreg is, dat ons Vader ons
s sen, kry ons lewe sin en doel by uitstek die doel om vir ander
tot 'n sen te wees.
*Ja, God het verseker met sy belofte op risiko gegaan toe Hy dit
aan ons toevertrou het, en nie aan engele of ander hemelse wesens
nie. Verseker het God dit groot gewaag om van swerwers soos ons te
verwag om doelgerigte draers van die Godsbelofte te wees. Want wat
verstaan ons nou eintlik van roeping? Wat verstaan ons nou eintlik
daarvan dat ons mense met 'n Goddelike doel is? Wat verstaan ons
regtig daarvan dat God s dat ons mense is wat sy goeie nuus aan die
wreld moet illustreer? Hoe sal swernote soos ons wat makliker
dwaalligte vir sterre aansien nou eintlik die verskil tussen sen en
vloek herken? Daarom strompel ons meesal van die een krisis tot die
volgende, van die een komplikasie tot die volgende, van die een
situasie tot die ander waarin die Godsbeloftes totaal ongeloofbaar
en onmoontlik lyk.En tog tog gee God nie met ons op nie. Tog
verstom Hy ons elke keer weer met sy liefde en trou as ons sy
genade sien ontvou in die wyse waarop sy hand ons in nood en lyding
versorg as ons tog maar net o sou h wat kon sien! "Ai," sou jy wou
s, "ek wens ek kon God sien! Jakob het darem Betel en die Jabbok
gehad. Ons het net Vodacom en DSTV."O ja? En wat daarvan dat jy
gedoop is? Dat voordat jy kon dink of verstaan of soek (behalwe
miskien na jou ma se bors), God jou al gesoek en gevind het, kom s
het: "Kind, jy is nou myne. Jy hoef nie soos 'n boemelaar te swerf
nie. Ek het jou by jou naam geroep, jy is myne. Niemand sal jou uit
my hand ruk nie"?En as die doop nie genoeg waarborg van God se
teenwoordige getrouheid vir jou is nie, wat dan van die Heilige
Gees? God belowe nie net getrouheid nie Pinkstertyd het Hy die
Heilige Gees as die waarborg gegee, die pand, die bewys dat God
Homself aan jou verbind het en voortaan in jou wil woon.Is daar ng
'n rede waarom jy, swerwer, nie nou maar kan ophou soek na jou eie
geluk en sin en sening nie, en 'n slag dit vir ander begin doen
nie? Daarvoor is jy immers geroep! Daartoe stuur God jou om te
leef!
*God stuur ons om te leef
Gesang: Vonkk 71
*Rel van dankbaarheid Deuteronomium 6 en 11.
Voorganger: Hierdie woorde van die Here moet julle lewe vul.
Gemeente:Ons bind dit vas aan ons hande.Voorganger:Dit moet n merk
op julle voorkoppe wees.Gemeente:Ons leer dit vir ons
kinders.Voorganger:Skryf dit op julle deurkosyne.Gemeente: Ons
skryf dit op die stadspoorte.Voorganger:Dan sal julle gesend
wees.Gemeente:Amen (Woordwyser, 2003, bl 297).
*Gesang: Liedboek 511: 1-2
VerbintenisHere, U het u kerk lief. U het al die mense wat u
kerk op aarde vorm, baie, baie lief. Ons prys U daarvoor. Dankie
dat die kerk aan U behoort; dat U dit self bou en in stand sal hou.
Daarom wil ons nou met gerustheid opnuut die kerk met al ons foute
en swakhede n mooi ideale aan U opdra. *Maak met ons wat U dink
goed en reg is vir nou. En laat u Gees ons dryf, Here, om te kom
waar U ons wil h. Begenadig ons om ons oop te stel vir u
onverwagte, nuwe, vars leiding deur die kragtige werking van u
Heilige Gees. Amen. (Piet Naud: Geesgedrewe Gelowiges, Lux Verbi,
2005, bl 56).
*Volgende erediens
17 Julie 2011 Vyfde Sondag in Koninkrykstyd Genesis
28:10-19a.
*
