GLAVNI ELEKTROTEHNIČKI PROJEKAT

INVESTITOR: PROJEKTANT: DOO „VODOVOD I KANALIZACIJA“ BB - ING D.O.O. BUDVA BAR

GLAVNI ELEKTROTEHNIČKI PROJEKAT

Transformatorska stanica 10/0,4kV 2x630kVA

Budva, oktobar 2019.

OBRAZAC 1

elektronski potpis projektanta elektronski potpis revidenta

INVESTITOR1 DOO „VODOVOD I KANALIZACIJA“ BAR

OBJEKAT2 TS 10/0,4 kV LB-PS Volujica sa priključnim 10kV kablovskim vodom

LOKACIJA3

UP TI803 u zahvatu Prostornog plana posebne namjene za obalno područje-Detaljna razrada lokacija „Prva faza Privredne zone Bar“ koju čini dio KP 6499/6 KO Novi Bar, opština Bar

VRSTA TEHNIČKE DOKUMENTACIJE4 GLAVNI PROJEKAT

PROJEKTANT5 " BB - ING D.O.O. BUDVA "

ODGOVORNO LICE6 ĐORĐE BRAJAK dipl.ing.el.

GLAVNI INŽENJER7

BULATOVIĆ MIHAILO dipl.ing.el. Br licence UPI 107/7-694/2 od 19.04.2018.

1 Naziv/ime investitora 2 Naziv objekta koji se gradi 3 Mjesto gradnje, planski dokument, urbanistička parcela, katastarska parcela 4 Idejno rešenje, idejni projekat, glavni projekat odnosno projekat održavanja 5 Naziv privrednog društva, pravnog lica odnosno preduzetnika, adresa, ime odgovornog lica 6 Ime odgovornog lica u privrednom društvu, pravnom licu odnosno ime preduzetnika 7 Ime vodećeg glavnog inženjera

OBRAZAC 1A

elektronski potpis projektanta

elektronski potpis revidenta

1 Naziv/ime investitora 2 Naziv objekta koji se gradi 3 Mjesto gradnje, planski dokument, urbanistička parcela, katastarska parcela 4 Idejno rešenje, idejni projekat, glavni projekat odnosno projekat održavanja 5 Naziv privrednog društva, pravnog lica odnosno preduzetnika, adresa, ime odgovornog lica 6 Ime odgovornog lica u privrednom društvu, pravnom licu odnosno ime preduzetnika 7 Ime vodećeg glavnog inženjera 8 Ime i prezime saradnika na izradi dijela tehničke dokumentacije

INVESTITOR1 DOO „VODOVOD I KANALIZACIJA“ BAR

OBJEKAT2 TS 10/0,4 kV LB-PS Volujica sa priključnim 10kV kablovskim vodom

LOKACIJA3

UP TI803 u zahvatu Prostornog plana posebne namjene za obalno područje-Detaljna razrada lokacija „Prva faza Privredne zone Bar“ koju čini dio KP 6499/6 KO Novi Bar, opština Bar

DIO TEHNIČKE DOKUMENTACIJE4

ELEKTROTEHNIČKI PROJEKAT TS 10/0,4kV 2x630kVA

PROJEKTANT5 " BB - ING D.O.O. BUDVA "

ODGOVORNO LICE6 ĐORĐE BRAJAK dipl.ing.el.

GLAVNI INŽENJER7 BULATOVIĆ MIHAILO dipl.ing.el. Br licence UPI 107/7-694/2 od 19.04.2018.

SARADNICI NA PROJEKTU8

1.1. Tehnički opis 1.1.1. Uvodne napomene 1.1.2. Trafostanica 10/0,4kV 1.1.2.1. Arhitektonski dio 1.1.2.2. Elektro dio

1.2. Tehnički uslovi 1.2.1. Opšte 1.2.2. Transformatorska stanica 10/0,4kV 1.3. Program kontrole i osiguranja kvaliteta 1.4. Uputstvo za upravljanjem građevinskim otpadom

1.5 Primjena mjera zaštite 1.5.1. Prikaz tehničkih rješenja za primjenu mjera zaštite na radu 1.5.2. Prilog mjera zaštite od požara 1.6 Spisak standarda i propisa

2. NUMERIČKA DOKUMENTACIJA

2.1 Tehnički proračun 2.1.1 Trafostanica 10/0,4kV 2.1.1.1 Proračun kratkog spoja 2.1.1.2 Proračun snage kondenzatorskih baterija za kompenzaciju

reaktivne energije 2.1.1.3 Izbor transformatora 2.1.1.4 Analiza nivoa buke u okolini TS 2.1.1.5 Proračun uzemljenja TS 2.1.1.6 Proračun hlađenja transformatora

0.4 SADRŽAJ

FOLDER 4 ELEKTROTEHNIČKI PROJEKAT

Folder 4.2 Projekat TS 10/0,4kV 2x630kVA

0.1 Naslovni list projekta 0.2 Naslovna strana – Obrazac 1 0.3 Naslovna strana – Obrazac 1A 0.4 Sadržaj

1. TEKSTUALNA DOKUMENTACIJA

40

32

39

32

30

27

24

2323

8777

7

51

48

4747

424242

48

BB - ING D.O.O. BUDVA

Strana 5

2.2 Specifikacija materijala i opreme

2.3 Predmjer i predračun materijala i radova

3. GRAFIČKA DOKUMENTACIJA

Situacija/Situation 1 Jednopolna šema/ Single-pole diagram 2 Dispozicija opreme u TS – osnova/Disposition of equipment in TS - basis 3

Dispozicija opreme u TS – presek/Disposition of equipment in TS - cross section 4

Blok 10kV – prednji izgled/Block 10kV - front view 5

Blok 10kV – pogled odozgo/Block 10kV - top view 6

Vodna ćelija 10kV broj 1 – šema delovanja/ DV cell 10kV number 1 - scheme of operation

7

Vodna ćelija 10kV broj 1 – šema vezivanja/ DV cell 10kV number 1 - binding scheme

8

Vodna ćelija 10kV broj 2 – šema delovanja/ DV cell 10kV number 2 - scheme of operation

9

Vodna ćelija 10kV broj 2 – šema vezivanja/ DV cell 10kV number 2 - binding scheme

10

Spojna ćelija 10kV– šema delovanja/ Coupling cell 10kV- scheme of operation

11

Spojna ćelija 10kV – šema vezivanja/ Coupling cell 10kV - binding scheme

12

Merna ćelija 10kV – šema delovanja/Measuring cell 10kV - scheme of operation 13 Merna ćelija 10kV – šema vezivanja/ Measuring cell 10kV - binding scheme 14

Trafo ćelija 10kV - šema delovanja/Trafo cell 10kV - scheme of operation 15

Trafo polje 10kV - šema vezivanja/Trafo field 10kV - binding scheme 16

Merna grupa 3x100V, 5A - šema vezivanja/ Measuring group 3x100V, 5A - circuit diagram

17

Zaštita transformatora - šema vezivanja/Transformer protection - binder scheme 18

Uzemljenje TS/Grounding TS 19

Detalji ekvipotencijalizacije/ Details of equipotentialization 20

Izgled i dimenzije uljnog transformatora / The layout and dimensions of transformer oil

21

56

59


Strana 6

1. TEKSTUALNA DOKUMENTACIJA


Strana 7

1.1. TEHNIČKI OPIS 1.1.1. UVODNE NAPOMENE Predmet ovog glavnog projekta je TS 10/0,4kV 2x630kVA za potrebe napajanja električnom energijom pumpne stanice otpadnih voda u luci Bar Lokacija TS data je na situacionom planu, a određena je Urbanističko tehničkim uslovima izdatim od strane Ministarstva održivog razvoja i turizma. 1.1.2. TRAFOSTANICA 10/0,4kV 1.1.2.1. ARHITEKTONSKI DIO Građevinski dio ove transformatorske stanice je smešten u objekat pumpne stanice otpadnih voda u luci Bar, predviđen za smeštaj dva transformatora snage do 630kVA i ostale opreme predviđene u skladu sa Tehničkim preporukama EPCG A.D. Nikšić. Dimenzije građevinskog objekta omogućavaju da se shodno projektnom zadatku ugrade: - 2 vodne ćelije 10kV, - 2 trafo ćelije 10V, - 1 mjerna ćelija 10kV, - 1 spojna ćelija 10kV, - 2 transformatora snage 630kVA (jedan radni, jedan rezervni) - niskonaponski blok Ispod blokova niskog i srednjeg napona obezbeđen je pogodan prostor za razvođenje kablova. Ventilacija u TS je obezbeđena prirodnim i prinudnim strujanjem vazduha. Objekat transformatorske stanice se sastoji od trafo boksova predviđenih za smještaj transformatora od kojih je jedan rezervni, i od prostora za smještaj srednjenaponskog i niskonaponskog sklopnog bloka. Pristup srednjenaponskom sklopnom bloku je spolja. Transformatorska stanica je opremljena sa četvora vrata: - vrata prostorije za smještaj SN bloka - vrata prostorije za smještaj NN bloka - vrata na transformatorskim boksovima (komorama) U samoj transformatorskj stanici nije predviđen protivpožarni aparat, jer je bez posade, a svojom konstrukcijom i karaktreistikama opreme i zidova, daje dovoljnu protivpožarnu sigurnost.


Strana 8

Priključak na mrežu Uvod srednjenapnskih kablova vrši se kroz uvodnice koje su ugrađene u betonski temelj transformatorske stanice. Na identičan način je izvršen i uvod kablova niskonaponskog razvoda. 1.1.2.2. ELEKTRO DIO Elektro dio TS obuhvata: SN blok, transformator snage 630kVA, NN blok (obrađen u Folderu 4.1 Elektrotehnički projekat PS Volujica - jaka struja), elektro instalaciju i ostalu opremu, spojni i montažni materijal trafostanice i zaštitnu opremu. Srednjenaponski blok Srednjenaponski sklopni blok je gasom SF6 izolovano postrojenje tipa "Ring Main Unit" (RMU). Konfiguracija bloka: 2 vodna (kablovska) polja, jedno mjerno, 1 spojno i 2 transformatorska polja. Dimenzije (širina x visina x dubina) 2750x1460x775mm. Osnovni podaci srednjenaponskog sklopnog bloka: Nazivni napon 12kV Nazivni struja sabirnica 630A Nazivna frekvencija 50Hz Izolacija i medij za gašenje luka SF6 gas Nazivni pritisak gasa od 20˚C 0,2 bara Nazivni podnosivi atmosferski udarni napon 75kV Nominalni kratkotrajni podnosivi napon industrijske frekvencije

28kV

Nazivna kratkotrajna podnosiva struja 16kA Nazivna podnosiva vršna vrijednost struje 40kA

Postrojenje je tip 8DJH proizvodnje “Siemens” ili slično. Fabrički je sastavljeno, tipski ispitano rasklopno postrojenje srednjeg napona sa jednim sistemom sabirnica kojem nije potrebno održavanje. Ono je tropolno, metalno obloženo i gasom izolovano postrojenje. Rasklopno postrojenje je u skladu sa odredbama IEC 62271-200. Kućište gasom izolovanog rasklopnog postrojenja 8DJH je klasifikovano u skladu s IEC-om kao "hermetički zapečaćen sistem pod pritiskom". Doživotno je nepropustan. Kućište rasklopnog postrojenja je napravljeno od nerđajućeg čelika otpornog na koroziju. Zidovi kućišta, provodni izolatori za električne veze i operativni mehanizmi su spojeni putem savremenih postupaka zavarivanja, formirajući hermetički zatvoren sistem. Rasklopni uređaji i sabirnice koje se nalaze u kućištu rasklopnog postrojenja su zaštićene od vanjskih uticaja kao što su: vlaga, prašina, agresivni gasovi i male životinje. Zbog toga je rasklopno postrojenje takođe prikladno za primjenu u ekstremnim klimama ili na mjestima sa agresivnom okolinom. Svako pojedinačno polje ima vlastito rasklopno kućište. U sklopnim blokovima, rasklopni uređaji nekoliko polja dijele jedno kućište rasklopnog postrojenja.


Strana 9

Blok se postavlja na kanal predviđen za pristup kablova 10 kV i fiksira se na metalni podest. Opremanje ćelija, izgledi i dimenzije dati su na priloženim crtežima. Rasklopni blok je slobodnostojeći, sa vratima sa prednje strane. Prednja strana je opremljena slijepom šemom sa preglednom signalizacijom stanja pojedinih sklopnih aparata. Indikatori stanja su smješteni direktno na pokretnim kontaktima, tako da daju nedvosmislenu indikaciju položaja rasklopnih aparata. Na kućištu ćelije bloka nalazi se indikator prisustva napona za svaki element i za svaku fazu posebno. To su tinjalice, koje su povezane sa spoljnim dijelom prolaznih izolatora i funkcionišu po principu kapacitivnog djelitelja napona. Na gornjem dijelu kućišta nalazi se prostor za rukovanje sklopkama i dio za priključenje unutrašnjih instalacija (komanda za isključenje trafo prekidača, identifikacija položaja sklopki pomoću pomoćnih kontakata sklopki, itd.). Vodnim (dovodno-odvodnim) i trafo ćelijama se može prići samo ukoliko je tropoložajna sklopka u toj ćeliji u položaju “uzemljeno”, čime se vrata deblokiraju i može se prići kablu, odnosno opremi. Vodna polja su opremljena rastavnim sklopkama sa zemljospojnikom. Transformatorsko polje je opremljeno rastavnom sklopkom sa visokoučinskim osiguračima i zemljospojnikom. Svi aparati su opremljenj signalnim sklopkama. Merno polje je opremljeno strujnim i naponskim mernim transformatorima. VODNE (KABLOVSKE) ĆELIJE: Vodne ćelije su označene sa oznakama =K01 i =K02. Opremljene su srednjenaponskom tropoložajnom SF6 sklopka-rastavljačem sa zemljospojnikom i ručnim mehanizmom za upravljanje. TRANSFORMATORSKE ĆELIJE: Transformatorske ćelije su označene sa oznakama =K05, =K06. Opremljene su SF6 prekidačem-rastavljačem, sa uzemljenjem, i ručnim mehanizmom za upravljanje, visokoučinskim osiguračem. Prekidač-rastavljač u transformatorskom polju mora imati mogućnost automatskog tropolnog isključenja u slučaju sagorijevanja najmanje jednog visokoučinskog osigurača, kao i rada osnovne zaštite od unutrašnjih kvarova u transformatoru i ručno isključenje preko tastera na prednjem panelu. SPOJNA ĆELIJA: Spojna ćelija je označena oznakom =K03. Opremljena je srednjenaponskom tropoložajnom SF6 sklopka-rastavljačem sa zemljospojnikom i ručnim mehanizmom za upravljanje.


Strana 10

MERNA ĆELIJA: Merna ćelija je označena sa oznakom =K04. Opremljena je sledećom opremom: - Strujni mjerni transformator s 2 jezgra, 100/5/5A, klasa 0,5, nazivna snaga 15VA, 10kV - Jednopolno izolovan naponski transformator, 10/1,73 ; 0,1/1,73; 0,1/3kV, klasa 0,5/3P, nazivna snaga 50VA, sa ugrađenim osiguračem 10kV, 6,3A Postrojenje se sastoji od sledećih funkcionalnih odjeljaka: - sabirničkog odjeljka – sa 1-polno izolovanim, utičnim sabirnicama - odjeljka za smještaj rasklopnog uređaja (tropoložajne sklopke-rastavljača) - odjeljka za priključenje kablova - niskonaponskog odjeljka (po potrebi). Sabirnički odjeljci svih ćelija su opremljeni sa sabirničkim zaštitnim sistemom. Odjeljak za smještaj tropoložajne sklopke-rastavljača je hermetički zaptivena i laserski zavarena prohromska posuda pri čemu su takođe i svi provodni izolatori za konekciju dovodnih i odvodnih veza kao i spoj radnog mehanizma sa posudom, laserski zavareni i zaptiveni bez korišćenja bilo kakvih zaptivki (dihtunga). Time je postrojenje potpuno hermetički zaptiveno za cio životni vijek i spriječeno je bilo kakvo curenje SF6 gasa. Kablovski odjeljak je pristupačan sa prednje strane postrojenja i samo u slučaju ako je tropoložajna sklopka-rastavljač odgovarajućeg polja u položaju “UZEMLJENO”. Standardno, postrojenje je opremljeno sa indikatorom spremnosti za rad koji se nalazi na prednjoj ploči. Očitavanje je vrlo lako (zeleno – “spremno za rad”, crveno – “nije spremno za rad”) i nezavisno je od promjena temperature i pritiska. Povezivanje kablova na postrojenje se vrši preko provodnih izolatora (“spoljnje konusnog sistema”): - za kablovska polja preko kablovskih T-priključnica ili kablovskih ugaonih priključnica (adaptera) pri čemu sve komercijalno raspoložive kablovske T-priključnice / kablovske ugaone priključnice sa kontaktom na zavrtanj M16 mogu biti korišćene (interfejs tipa “C“), i - za trafo polja preko kablovskih priključnica sa “plug-in“ kontaktom (interfejs tipa“A”). Povezivanje između individualnih polja i/ili blokova (više polja u jednom kompaktnom bloku) se vrši pomoću izolovanih sabirnica preko provodnih izolatora i izolovanih “ugaonih“ i “T“ adaptera sistemom “plug in”. Pri montaži na terenu ili prilikom proširenja postrojenja sa dodatnim poljima nije potreban rad sa SF6 gasom. Polja rasklopnog bloka su opremljena sa kablovskim nosačima za fiksiranje kablova podesivim po visini i dubini.


Strana 11

Sva ugrađena oprema u rasklopnom bloku 10 kV mora da odgovara snazi prekidanja od 250 MVA pri naponu od 10 kV. Blok je napravljen kao cjelina i kao takav se unosi u transformatorsku stanicu i postavlja na odgovarajuće nosače. Opremanje ćelija, izgledi, presjeci i dimenzije dati su na priloženim crtežima. Transformacija 10/0,4kV Predviđeni su energetski uljni transformatori, hermetički zatvoreni sledećih karakteristika: - nominalna snaga 630kVA, - gubici u fazi mirovanja maksimalno 1100 W - gubici zbog opterećenja maksimalno 5900 W - prenosni odnos 10+2x2,5%/0,42/0,231kV, - sprega Dyn5, - učestanost 50Hz - napon kratkog spoja uk=4% - ručno upravljanje naponom u stanju bez napona ±2x2,5% - hlađenje ONAN - zaštitni buholc relej i kontaktni termometar - antikorozivna zaštia:bojenje RAL 7033 - približne dimenzije: 1500x950x1750 (DxŠxV) - IEC 60076 standard - kućište transformatora opremljeno je zasebnim priključcima za uzemljenje Transformatori su smešteni u posebnim prostorijama (trafo boksovima). Transformatori se nalaze u istoj ravni sa razvodnim postrojenjenjima, na posebnim nosačima od vučenih čeličnih profila. Nosači transformatora se pričvršćuju na razmacima 620mm, za transformator od 630kVA. Hlađenje transformatora izvedeno je prinudnom cirkulacijom vazduha pomoću adekvatnih ventilatora i prirodnom cirkulacijom vazduha, koja je omogućena prestrujnom rešetkom na vratima trafo boksa. Transformator se povezuju sa SN trafo poljem pomoću jednožilnog kabla, za nominalni napon 10kV, tipa 3x(XHE 49 A 1x70mm2). Predviđena je ugradnja kablovskih završnica za unutrašnju montažu za navedeni kabal koje se učvršćuju na posebne nosače od gvozdenih profila ankerisanih u zid. Iz SN transformatorske ćelije kroz kablovskli kanal, odnosno slobodan prostor ispod podne ploče TS, i eventualno kroz juvidur cev prečnika 100-150mm do transformatora polaže se spojni kabal. Predviđa se konzola za fiksiranje priključnih SN kablova a odatle kablovi se vode, slobodno, na SN stezaljke transformatora. Spoj transformatora s niskonaponskim postrojenjem izvešće se pomoću izolovanih jednožilnih kablova tipa PP00 i to 2x(PP00 1x240mm2) za fazne i 2x(PP00 1x240mm2) neutralni provodnik. Završetak spojnih vodova na strani energetskog transformatora izvodi se pomoću odgovarajućih kablovskih papučica, zaštićenih izolacionim cijevima. Prilaz energetskom transformatoru je zaštićen obojenom zaštitnom letvom.


Strana 12

Mjerenja u trafo-stanici Predviđeno je mjerenje utroška električne energije kompletne TS na strani 10kV pomoću odgovarajuće mjerne grupe smještene u posebnom ormanu u TS. Relejna zaštita u trafo-stanici Zaštita energetskog transformatora je izvedena na sledeći način: 1. Od međufaznih i dozemnih kratkih spojeva zaštita se izvodi pomoću visokonaponskih osigurača sa udarnom iglom koja u slučaju kratkog spoja isključuje sklopku-rastavljač u trafo polju 10kV. 2. Od preopterećenja transformator se štiti termičkim releom koji pri proradi deluje na kalem rastavljača u trafo polju 10kV i isključuje ga. 3. VN kablovi u trafostanici nemaju posebnu zaštitu, jer se smatra da su dovodni i odvodni kablovi osigurani preko kompleksne zaštite iz predhodne trafostanice. 4. Na izvodima niskog napona postavljaju se prekidač i visokoučinski osigurači čija se nazivna struja bira prema preseku provodnika niskonaponskog voda, termičkoj čvrstoći pri kratkom spoju, uslovima odvođenja toplote sa provodnika kao i uslovima bezopasnosti rimenjene zaštite od previsokog napona dodira u mreži niskog napona. Protivpožarna zaštita Zaštita od požara izvedena je u skladu sa Tehničkim propisima za specijalnu zaštitu elektroenergetskih postrojenja od požara. Trafostanica neće biti snabdjevena aparatima za gašenje požara tipa CO-5, jer će isti biti u sastavu opreme stručnih ekipa za intevencuju, nadležne Elektrodistibucoje. Aparati CO-5 predviđeni su za gašenje požara električnih instalacija i lako upaljivih tečnosti i čvrstih materija u zatvorenim prostorijama. Karakteristike aparata su: - vrijeme djelovanja 15-20 sekundi - domet mlaza 3 metra - punjenje aparata 5 kilograma - tačka smrzavanja aparata - 79˚C

Električna instalacija TS Transformatorska stanica ima sopstvenu instalaciju rasvjete i priključnica za slučaj obavljanja montažnih ili hitnih intervencija noću. Instalacija osvetljenja, priključnica je obrađena u Folderu 4.1 Elektrotehnički projekat PS Volujica - jaka struja


Strana 13

Uzemljenje trafostanice Uslovi za dimenzionisanje uzemljenja prema dozvoljenim naponima dodira i koraka su određeni načinom uzemljenja neutralne tačke srednjenaponske mreže i vrstom primjenjene zemljospojne zaštite. Uzemljenje trafo stanice se izvodi kao združeno zaštitno i radno. Unutar transformatorske stanice izvedena je zaštita od previsokog napona dodira izjednačenjem potencijala, tj. spajanjem svih metalnih djelova postrojenja (koji u normalnom pogonu nisu pod naponom) na zaštitno uzemljenje. Zaštitno uzemljenje se izvodi kao spoj dvaju paralelnih uzemljivača: sabirnog voda uzemljenja, voda uzemljenja unutar kućišta transformatorske stanice i trakastog uzemljivača objekta. Na sistem uzemljenja potrebno je spojiti s P/F provodnikom ili Cu užetom 50mm² slijedeće elemente:

- SIP1,SIP2; - PE sabirnicu SN bloka; - PEN sabirnicu u NN postrojenju; - PE sabirnicu ormana za kompenzaciju reaktivne energije; - oba transformatora na oba kraja;

Na sistem uzemljenja potrebno je spojiti s P/F provodnikom ili Cu užetom 16mm² slijedeće elemente:

- sva vrata transformatorske stanice; - sve kablovske glave (metalni djelovi); - zaštitne plaštove kablova i ekrane energetskih kablova; - profilne nosače u transformatorskoj komori; - sve metalne dijelove konstrukcija, nosača i krovnih metalnih ploča; - noževe za uzemljenje u sklopu visokonaponskih sklopnih blokova; - kotao energetskog transformatora; - sekundarne strujne krugove mjernih transformatora; - odvodnike prenapona; - neutralni provodnik niskonaponske mreže;

Povezanost metalnih masa potrebno je provjeriti mjerenjem i potvrditi odgovarajućim atestom. Sva eventualna ukrštanja traka uzemljivača s ostalim instalacijama treba izvesti u skladu sa tehničkim proisima. Nakon izrade sistema uzemljenja potrebno je izvršiti kontrolna mjerenja i po potrebi izvršiti odgovarjuću korekciju uzemljivača. Napomena: U transformatorskoj stanici postaviti opomenske tablice da je izvršeno združivanje radnog i zaštitnog uzemljenja. Po završetku izgradnje snima se konfiguracija zaštitnog i i radnog uzemljivača, mjeri otpor i izdaje atest. Proračun, detaljniji podaci i način izvođenja instalacije izjednačenja potencijala kao i potrebne vrijednosti otpornosti rasrostiranja zaštitnog i radnog uzemljivača dati su u poglavlju Tehnički proračuni. U slučaju da su izmjerene vrijednosti otpornosti rasprostiranja veće od onih datih u pomenutom poglavlju, izvesti dodatne uzemljivače.


Strana 14

Hlađenje transformatora Dovod i odvod vazduha se vrši prinudnim i prirodnim putem. Za dovod i odvod svežeg vazduha predviđen je adekvatni ventilator i prestrujna rešetka smeštena na vratima trafo boksa. Instalacija ventilacije je obrađena u Folderu 4.1 Elektrotehnički projekat PS Volujica - jaka struja. Mjere zaštite od opasnih napona dodira u trafo-stanici Mere zaštite od previsokih napona dodira rešene su pravilnim dimenzionisanjem i izvođenjem uzemljenja i uzemljivača trafostanice, što je obrađeno u okviru UZEMLJENJA TS. Trafostanica se izvodi kao zatvorena pogonska prostorija, pa se u njoj sprovodene mere zaštite od slučajnog dodira metalnih delova pod naponom na sledeći način: - sklopni blok visokog napona je oklopljen metalnim plaštom koji se uzemljuje, - zaštita od slučajnog dodira priključaka energetskog transformatora izvodi se povoljnim rasporedom opreme i ubacivanjem zaštitne prečage. Ostala oprema Trafo stanica je snabdjevena i sledećom opremom: - gumeni tepih potrebne dielektrične čvrstoće, - gumene čizme, - zaštitne rukavice, - ručka za vađenje patrona, - uputstvo za pružanje prve pomoći, - tablica za upozorenje od visokog napona - jednopolna šema. Napomena: Opis NN razvodnog postrojenja sa svim dovodnim, izvodnim poljima kao i ormanom za kompenzaciju reaktivne energije je deo posebnog projekta obrađenog u Folderu 4.1 - Elektrotehnički projekat PS Volujica - jaka struja.

Odgovorni inženjer ___________________________ Bulatović Mihailo dipl. inž. el.


Strana 15

1.1.TECHNICAL DESCRIPTION 1.1.1. INTRODUCTORY NOTES The subject of this main project are 10kV and 10 / 0.4kV 2x630kVA 10kV joining cable lines for the needs of electricity supply of the wastewater pumping station in the port of Bar. The location of the TS is given on the situational plan, and it is determined by the urban technical conditions, issued by the Sector for Spatial Planning. 1.1.2. SUBSTATION 10/0,4kV 1.1.2.1. ARCHITECTURE The construction part of this substation is located in the facility of the wastewater pumping station in the port of Bar, planned for two power transformers up to 630kVA and other equipment provided in accordance with EPCG Technical Recommendations A.D. Nikšić The dimensions of the building facility, according to the project, allow installation: - 2 cells 10kV, - 2 transformer cells 10V, - 1 measuring cell 10kV, - 1 coupling cell 10kV, - 2 power transformers 630kVA (one working, one spare) - low voltage block Below the blocks of low and medium voltage, a suitable cable distribution area is provided. Ventilation in the substation is ensured by natural and forced air flow. The transformer station facility consists of transformer boxes intended for the placement of transformers, one of which is spare, and for the placement of medium voltage and low voltage switchgear blocks. Access to the middle-voltage switchgear is from the outside. The transformer station is equipped with four doors: - the door of the room for the SN unit block - the door of the room for the accommodation of the NN block - doors on transformer boxes (chambers) In the substation itself there is no fire-fighting device, because with its construction and characteristics of equipment and walls, it provides sufficient fire safety. Connection to the network Entrance of medium-voltage cables is done through the glands that are installed in the concrete foundation of the transformer station. In the same way, the entrance of low-voltage divider cables was performed.


Strana 16

1.1.2.2. ELECTRICAL The electrical part of the substation includes: SN block, 630kVA transformer, NN block (have been processed in Folder 4.1 Electrotechnical project PS Volujica - high current), electrical installation and other equipment, connection and mounting materials of transformer substations and protective equipment. Medium voltage part The mid-voltage coupling block is an SF6-isolated unit with the "Ring Main Unit" (RMU) type. Block configuration: 2 (cable) fields, one coupling, one measuring and 2 transformer fields. Dimensions (width x height x depth) 2750x1460x775mm. Basic data of medium voltage switchgear: Rated voltage 12kV Rated current of the busbar 630A Rated frequency 50Hz Isolation and port fire extinguishing media SF6 gas Nominal gas pressure of 20˚C 0,2 bara Rated tractive atmospheric shock voltage 75kV Nominal short-term voltage of industrial frequency

28kV

Rated short-term current 16kA Rated current peak 40kA

The plant is a type of 8DJH produced by "Siemens" or the like. It is a factory-assembled, typically tested medium voltage switchgear with a single bus system that does not require maintenance. It is a triple, metal-coated and gas-insulated plant. The switchgear is in accordance with the provisions of IEC 62271-200. The gas enclosure of the insulated switchgear facility 8DJH is classified according to IEC as a "hermetically sealed pressure system". It's lifelong impervious. The switchgear housing is made of corrosion resistant stainless steel. Housing walls, conductive insulators for electrical connections and operating mechanisms are connected by modern welding processes, forming a hermetically sealed system. The switchgear and busbars in the enclosure of the switchgear are protected from external influences such as moisture, pollution, dust, aggressive gases and small animals. Therefore, the switchgear is also suitable for use in extreme climates or in places with an aggressive environment. Each single field has its own switchgear housing. In the switching blocks, the switchgear of several fields divides one enclosure of the switchgearThe block is placed on the channel intended for access of 10 kV cables and is fixed to the metal platform. Equipping cells, chances and dimensions are given in the accompanying drawings. The switchgear is free-standing, with doors on the front. The front side is equipped with a blind diagram with a transparent signaling of the condition of individual switchgear. The status indicators are located directly on the moving contacts, so that they give an unambiguous indication of the position of the switchgear.


Strana 17

On the block cell cell, there is a voltage indicator for each element and for each phase separately. These are the gadgets, which are connected to the outer part of the transient insulators and operate on the principle of a capacitive voltage divider. On the upper part of the enclosure there is a room for handling the switches and a part for connection of the internal installations (command to switch off the transformer switch, identification of the position of the couplings using auxiliary switch contacts, etc.). (inlet-outlet) and transformer cells can only be reached if the three-position switch in that cell is in the "grounded" position, thus the door is unblocked and can be accessed by the cable or equipment. Inlet-Outlet fields are equipped with disconnector switches with a ground connector. The transformer field is equipped with a high-efficiency fuse switch and a ground connector. All appliances are equipped with signal switches. The measuring field is equipped with current and voltage measuring transformers. (CABLES) CELLS: Cable cells are marked with labels = K01 and = K02. They are equipped with medium voltage a three-phase SF6 switch-disconnector with a groundconnector and a manual steering mechanism. TRANSFORMER CELLS: Transformer cells are marked with labels = K05, = K06. They are equipped with SF6 switch-disconnector, with earthing, and manual control mechanism, high-performance fuse. The switch-disconnector in the transformer field must have the possibility of automatic tripping in case of combustion of at least one high-efficiency fuse, as well as the operation of the basic protection from internal faults in the transformer and manual switch-off via the buttons on the front panel. COUPLING CELLS: The coupling cell is labeled = K03. They are equipped with medium voltage a three-phase SF6 switch-disconnector with a groundconnector and a manual steering mechanism. MEASURING CELL: The measuring cell is labeled = K04. It is equipped with the following equipment: - 2-core current transformer, 100/5 / 5A, class 0.5, rated power 15VA, 10kV - Single-pole isolated voltage transformer, 10 / 1.73; 0.1 / 1.73; 0.1 / 3kV, class 0.5 / 3P, rated power 50VA, with built-in fuse 10kV, 6,3A The plant consists of the following functional sections: - the bus compartment - with 1-pole insulated busbar - a compartment for the installation of a switchgear (three-way switches-disconnector)


Strana 18

- cable connection section - low voltage compartment (if necessary). The assembly lines of all cells are equipped with protection system. The section for the location of the three-way switch-disconnector is a hermetically sealed and laser welded prochrom vessel, and also all conductor insulators for the connection of inlet and outlet connections as well as the connection of the working mechanism with the container, laser welded and sealed without using any seals (dihtungs). This ensures that the plant is completely sealed throughout the lifetime and any leakage of SF6 gas is prevented. The cable compartment is accessible from the front of the plant and only in case the tripartite switch-disconnector of the corresponding field is in the "GROUNDED" position. As a standard, the plant is equipped with a readiness indicator for work on the front panel. Reading is very easy (green - "ready to work", red - "not ready to work") and independent of changes in temperature and pressure. Connecting cables to the plant is done via conductor insulators ("external cone system"): - for cable fields via cable T-slots or cable-colored connectors (adapter) with all commercially available cable T-connectors / cable angular terminals with contact on the M16 screw can be used (interface type "C"), and - for transformer fields via cable sockets with plug-in contact (type A interface). Connection between individual fields and / or blocks (multiple fields in one compact block) is done using isolated busbars through conductor insulators and isolated "corner" and "T" adapters with plug-in system. When mounting on the ground or when expanding the plant with additional fields, it is not necessary to work with SF6 gas. The switchgear fields are equipped with cable mounts for fixing cables adjustable in height and depth. All installed equipment in the switchgear block of 10 kV must correspond to the breaking power of 250 MVA at a voltage of 10 kV. The block is made as a whole and as such it is entered into the transformer station and placed on the appropriate carriers. Equipping cells, layouts, cuts and dimensions are given in the accompanying drawings. Transformation 10/0,4kV The energy oil transformers aer provided, of the following characteristics: - nominal power of 630kVA, - loses of idle stage maximum of 1100 W - loses due to load a maximum of 5900 W - transmission ratio of 10 + 2x2.5% / 0.42 / 0.231kV,


Strana 19

- coupling Dyn5 - short-circuit voltage uk = 4% - manual voltage control in voltage-free condition ± 2x2.5% - cooling ONAN - conservator buholc relay and contact thermometer - anti-rust protection: painting RAL 7033 - approximate dimensions: 1500x950x1750 (LxWxH) - IEC 60076 standards - the casing of the transformer is equipped with separate terminals for grounding through Transformers are located in separate rooms (trafo boxes). Transformers are located in the same plane with distribution systems, on special supports made of drawn steel profiles. Transformer bearings are fastened at 620mm intervals, for a transformer of 630kVA. The cooling of the transformer is carried out by forced circulation of air by means of adequate fans and natural air circulation, which is enabled by a barrier grill at the door of the prefix box.. The transformer is connected to the SN transformer field using a single core cable, for a nominal voltage of 10kV, type 3x (XHE 49 A 1x70mm2). The installation of cable finishes for internal mounting for these cables, which are fixed to special mounts from iron profiles anchored to the wall, is foreseen. From the SN transformer cell through the cable channel, that is, the free space below the floor slab of the TS, and eventually through the juvidur pipe of 100-150mm diameter to the transformer, a connecting cable is laid. A console is to be provided for fixing connecting SN cables, and from there the cables are lead, freely, to the SN clamp terminals. The transformer with a low voltage installation will be mounted using single-core single-core cables of type PP00, 2x (PP00 1x240mm2) for phase and 2x (PP00 1x240mm2) neutral conductors. The termination of the connection lines on the energy transformer side is carried out by means of suitable cable straps, protected by insulating tubes. The access to the energy transformer is protected by a colored protective lath. Measurements at the substation It is envisaged to measure the total energy consumption of the complete substation on the 10 kV side using the appropriate measuring group located in a separate cabinet in the substation. Relay protection in the substation Protection of the energy transformer is carried out as follows: 1. From inter-phase and short-circuit the protection is performed using high-voltage and impact fuses with impact needles which in the event of a short circuit turn off switch-disconnector in the transformer field 10kV. 2. From overloading, the transformer is protected by a thermal relay that works when processing breaker spool in the 10 kV transformer field and switches it off.


Strana 20

3. VN cables in the substation do not have special protection because they are considered to be inlet and outlet cables secured through complex protection from the previous substation. 4. On low voltage leads, a switch and high-efficiency fuses are installed the nominal current is selected according to the cross section of the low voltage conductor, the thermal strength at short circuit, heat transfer conditions from conductors as well as conditions of safety applied protection against excessive voltage contact in the low voltage network. Fire protection Fire protection has been carried out in accordance with the Technical regulations for special protection of electric power plants from fire. The substation will not be supplied with CO-5 fire extinguishers, as it will be part of the equipment of the expert teams for the intent, the competent Elektrodistribucija. CO-5 devices are designed for fire extinguishing of electrical installations and easily flammable liquids and solids in indoor spaces. The characteristics of the devices are: - operating time 15-20 seconds - range of jets 3 meters - charging the device 5 kilograms - freezing point of the appliance - 79˚C Electrical installation of substation The transformer station has its own installation of lighting and sockets in case of carrying out assembly or emergency interventions at night. Installation of lighting, connector have been processed in Folder 4.1 Electrotechnical project PS Volujica - high current. Grounding of the substation The conditions for grounding dimensioning according to the allowed contact and step voltage are determined by the method of grounding the neutral point of the medium voltage network and the type of applied earthjoined protection. Grounding of the transformer station is performed as a joint, protective and operational one. Inside the transformer station, protection against excessive contact stress is made by equalizing the potential, i.e. connecting all metal parts of the plant (which are not under voltage in the normal operation conditions) on protective grounding. Protective grounding is performed as a combination of two parallel earths: the grounding of earth within the enclosure of the transformer station and the band-side grounding device.


Strana 21

It is necessary to connect to the grounding system with a P/F conductor or flexible copper braid 50 mm² the following elements:

- SIP1,SIP2; - PE bus of SN block; - PEN bus in LV plant; - PE bus cabinet for reactive energy compensation; - both transformers at both ends;

It is necessary to connect to the grounding system with a P/F conductor or flexible copper braid 16 mm² the following elements: - all the doors of the transformer station;

- all cable heads (metal parts) - protective sheats of cables and screens of power cables; - profile carriers in the transformer chamber; - all metal parts of structures, supports and roof metal plates; - grounding knives within the high voltage switchgear blocks; - power transformer boiler; - Secondary circuits of measuring transformers; - surge arresters; - neutral conductor of low voltage network;

The connection of metal masses should be checked by measurement and confirmed by appropriate attestation. All possible crossings of the grounding band with other installations should be carried out in accordance with technical projections. After making the grounding system, it is necessary to perform the control measurements and, if necessary, to perform appropriate correction of the grounding. Note: In the transformer station, place the warning signs that the working and protective grounding has been done. Upon completion of the construction, the configurations of the protective and the working ground terminals are recorded, measures the resistance and issues an attestation. The calculation, more detailed data and the method of performing the equipotential bonding installation as well as the required values of the resistance of the protective and work earth grounding are given in the chapter Technical calculations. In case the measured values of the resistance of propagation are greater than those given in the mentioned chapter, perform additional grounding. Cooling the transformer Inlet and air extraction is carried out in a forced and natural way. For the fresh air supply and drainage, an adequate fan and a grate is provided at the door of the box. Installation of ventilation have been processed in Folder 4.1 Electrotechnical project PS Volujica - high current.


Strana 22

Measures for protection against dangerous voltage in the substation The protection measures against over-voltage contact are solved by correct dimensioning and conducting of the grounding and grounding of the substation, which is processed within the substation grounding. The substation is run as a closed drive room, so protective acts against accidental contact of metal parts under voltage as follows: - the high-voltage switchgear is shielded by a metal sheath that is grounded, - Protection against accidental contact of the power transformer connections is carried out with good equipment placement and inserting a security leth. Other equipment The substation is equipped with the following equipment: - rubber carpet required dialectical strength, - rubber boots, - protective gloves, - a handle for the removal of the cartridge, - instructions for first aid, - high voltage warning board - single-pole diagram. Note: Description of LV switchgear with all supply and discharge fields, as well as a cabinet for reactive energy compensation, is part of a separate project processed in Folder 4.1 - PS Volujica Electrical Project - High Current. Responsible engineer ___________________________ Bulatović Mihailo dipl. inž. el.


Strana 23

1.2. TEHNIČKI USLOVI 1.2.1. OPŠTE 1. Predmetni projekat se mora izvesti u sladu sa Zakonom o planiranju prostora i

izgradnji objekata i u duhu važećih propisa i standarda, prema kojima je urađen ovaj projekat.

2. Sastavni deo ovih tehničkih uslova je i tehnički opis, te se mora postipiti po njemu pri izvođenju, montaži, ispitivanju i stavljanju u pogon.

3. Investitor je dužan po prijemu projekta, organizovati njegovu tehničku kontrolu preko stučne komisije ili organizacije koja ispunjava uslove za djelatnost revizije projketne dokumentacije. U slučaju eventualnih primjedbi revizione komisije, projektant se obavezuje da izvrši izmjene u projektu, ukoliko su primjedbe u skladu sa tehničkim

4. Izvođač je dužan prije početka izgradnje da provjeri dokumentaciju, ta ako nađe da su potrebne ili izvjesne nužne izmjene ili odstupanja, kako u pogledu materijala, tako i u pogledu tehničkog rješenja, mora o tome konsultovati nadzornog organa, odnosno projektanta, a u slučaju većih izmjena praviti od njih pismena uputstva i saglasnost na predložene izmjene.

5. Sav materijal koji se ugrađuje u objekte mora odgovarati JUS standardima za odnosnu vrstu materijala.

6. Ugrađivanje i montaža pojedinih elemenata ovog objekta mora se izvesti prema tehičkom opisu ovog projekta, kao i prema glavnom projektu i prema priloženim crtežima.

7. Pri izvođenju radova na ovom objektu, izvođač mora voditi računa da se ne oštete okolni objekti, druge instalacije ili uređaji.

8. Za ispravnost izvedenih radova izvođač garantuje najmanje dvije godine, računajući od dana tehničkog prijema. Sva očtećenja koja bi se u tom periodu pojavila zbog lošeg materijala ili nesolidne izrade, izvođač je dužan ukloniti bez prava na nadoknadu.

9. Ukoliko se u toku gradnje pojave opravdane potrebe da se odstupi od projekta i izvrše manje izmjene, izvođač mora za svako odstupanje - izmjenu da pribavi pismenu saglasnost nadzornog organa. Nadzorni organ će po potrebi upoznati i projektanta sa predloženom izmjenom i tražiti njegovu saglasnost. Za veća odstupanja od odobrenog projekta, kaoja zadiru u suštinu rješenja, nadležna je Reviziona komisija koja je odobrila ovaj projekat.

10. Investitor, odnosno organ ili organizacija na koju se prenosi vlasništvo objekta i njegovo održavanje, dužni su trajno da čuvaju jedan primjerak tehničke dokumentacije.

11. Investitor je dužan organizovati stalni stučni nadzor tokom izgradnje objekta preko stučnih lica, ukoliko ispunjavaju uslove predviđene Zakonom, preko organizacije koja je izdala tehničku dokumentaciju ili preko specijalizovane organizacije za ovu vrstu djelatnosti.

12. Oprema koju izvođač montira, a ne proizvodi, ima garanciju prema garantnom listu proizvođača.

13. Izvođač je dužan, po završetku posla, izvršiti ispitivanje objekta, obezbijediti sve potrebne ataste i sertifikate, izvršiti tehnički prijem, a zatim objekat pustiti


Strana 24

u rad. U tu svrhu osigurati potrebnu radnu snagu, materijal, alat, pribor, mjerne istrumentei ostalo.

14. Po izvršenoj izgradnji objekta mora se izvršiti tehnički prijem i predaja investitoru na korišćenje.

15. Bez obezbjeđivanja upotrebne dozvole, investitor ne smije koristiti izvedene objekte.

Ovi opšti uslovi su sastavni dio projektne dokumentacije i obavezni su za izvođača. Po završetku svih radova, izvođač i nadzorni organ investitora dužni su da sastave tačan plan postrojenja i mreže i unesu sve nastale izmjene u jedan primjerak ovog projekta, a u cilju izrade tačne dokumentacije izvedenog stanja i da ga predaju preko investitora organu koji će ekspoatisati ovo postrojenje i mrežu. 1.2.2. TRANSFORMATORSKA STANICA 10/0,4kV

1. Svi metalni djelovi opreme koji nijesu u pogonu pod naponom moraju se vezati na

zaštitno uzemljenje. 2. Na svim kablovskim vodovima postaviti natpisne pločice od olovnig lima u vidu

obujmica sa naznakom namjene, tipa kabla presjeka i napona. 3. Trafostanica motra biti snadbjevena potrebnom opremom za rukovanje i zaštitnom

opremom. Ova oprema mora biti atestirana. 4. Prilikom izgradnje radi odezbjeđenja osoblja, sve provodnike uzemljiti. 5. U trafostanici, na podesnom i lako uočljivom mjestu, postaviti:

- jednopolnu šemu transformatorske stanice sa osnovnim podacima o opremi; - uputstvo za pružanje prve pomoći povređenim od električne struje, sve u neposrednoj blizini jedno pored drugog;

6. Tafostanicu obavezno opremiti slijedećom opremom: - izolovanim postoljem reda 10kV; - opomenskim tablicama i ostalom opremom za zaštitu, rukovanje i održavanje.

7. Uzemljenje transformatorske stanice treba da se izradi prema tehničkom opisu, proračunu i crtežima. Materijal u zemlji (traka, cijevi, zavrtnji) mora da se pocinkovan toplim postupkom.

8. Prije stavljanja u rad postrojenje se mora staviti pod ispitni napon prema JUS standardima. Za određenu opremu pribaviti ateste o ispitivanju

9 Po završeni radovima, a prije stavljanja u rad brižljivo očistiti trafostanicu od prašine i načistoće, a opremu za rukovanje i zaštitnu opremu postaviti na mjesto predviđeno projektom.

10.

Instalaciju osvetljenja i priključnica izvesti prema važećim propisima i standardima

11.

Po završetku radova izvršiti sva potrebna snimanja stvarno izvedenog stanja i za to izraditi odgovarajuću dokumentaciju koju treba predati investitoru.

Energetski transformator

- Transformator treba da odgovara uslovima za građenje novih naprava


Strana 25

- Transformator mora imati natpisnu pločicu na kojoj su razdvojeno i pouzdano ispisani svi bitni podaci. Natpisna pločica treba da je postavljena tako da se u toku pogona mogu bez teškoća i bezbjedno pročitati na njoj natpisni podaci.

- Transformator mora biti tako dimenzionisan da u toku pogona može podneti sva očekivana naprezanja, a da pri tome ne nastupe oštećenja ili pogoršanja radne sposobnosti ove naprave.

- Transformator treba u postrojenju tako postaviti da ne dođe do štetnog uticaja okoline na njegov redovan pogon, radne karakteristike i vijek trajanja, kao i da se otkloni štetan uticaj ove naprave na okolinu.

- Transformator mora biti tako postavljen i ugrađen da ne dođe do štetnih vibracija na susjedne djelove postrojenja i do prouzrokovanja smetnji u postrojenju i do oštećenja građevinskih konstrukcija.

- Prilikom postavljanja i ugrađivanja mora se obezbjediti dovoljno hlađenje, a da pritom ne prodru strana tijela koja bi ovim napravama mogla štetiti.

- Mora postojati mogućnost potpunog električnog odvajanja tranformatora od ostalih dijelova pripadajućeg električnog postrojenja u pogonu.

- Uređaje za automatsku zaštitu od električnog preopterećenja i od unutrašnjih ili spoljnih kvarova treba predvidjeti u skladu sa veličinom i opremom transformatora.

- Pored automatskog isključenja treba da postoji mogućnost ručnog pokretanja svih naprava za isključenje radi eventualnog potpunog električnog odvajanja od ostalih dijelova postrojenja u pogonu

Razvod visokog i niskog napona

- Vrata i žaluzine moraju biti od metala. Vrata se moraju otvarati napolje, a ne unutra. Otvaranje vrata sa unutrašnje strane mora biti lako izvodljivo, bez upotrebe alata ili ključa.

- Nije dozvoljeno u prostoru trafostanice uvoditi djelove instalacije vodovoda, kanalizacije i sličnih.

- Sve noseće konstrukcije aparata i uređaja moraju birti od metala ili drugog nezapaljivog materijala.

- Rastojanje zaštitinh pregrada, odnosno prečaga od delova koji su postavljeni iza njih, a nalaze se pod naponom, treba da iznosi najmanje 500mm.

- Na svim ulaznim vratima trafostanica postaviti napisane tablice i tablice za upozorenje na opasnost "Visoki napon-opasno po život.

- Ćelije visokog napona moraju imati zaštitnu ogradu od lima, prozor sa prednje strane. - Sve ručice za pogon rastavljača i prekidača moraju biti izvan ćelija ili na nepokretnom

djelu prednje strane ćelije. - Sve metalne konstrukcije (vrata, okviri, noseće konstrukcije itd.) moraju prethodno biti

minizirani, odnosno zaštićeni, a potom obojeni sivom masnom bojom. Blokove visokog napona i niskog napona obojiti istom bojom

- Svi električni vodovi kao što su: sabirnice, vodovi za priključak aparata, moraju biti "fazovani" (složene faze) i obojeni u duhu postojećih propisa i to: R faza - žuto, S faza - zeleno, T faza - ljubičasto, nulti dio bijelo, a vod za uzemljenje crnom bojom sa kosim bijelim prugama.

- Iznad vrata svake ćelije postaviti natpisne pločice sa oznakom namjene ćelije. Na niskonaponskom bloku postaviti pločice sa nazivom svakog izvoda i mjernog instrumenta.


Strana 26

- Svi kablovski dovodi visokog napona i niskog napona moraju biti označeni olovnom pločicom u vidu obujmice, prema svojoj namjeni, vrsti kabla i nazivnog napona.

- Mjerni opseg aparata-instrumenta mora biti veći za 20% od nazivnog opsega - Sekudarna strujna kola mjernih transformatora moraju se uzemljiti neposredno na

stezaljkama transformatora - Svi metalni djelovi, postrojenja, ćelije, noseće konstrukcije, komandne ručice, kućišta,

aparati i svi metalni djelovi sa kojima je moguć dodir pri posluživanju, a koji normalno nisu pod naponom, moraju biti vidljivo priključeni posebnom trakom na zaštitno uzemljenje u trafostanici.

- Metalne ručke, poluge i slično, ne treba posebno uzemljiti ako su dobro provodno vezani sa uzemljenim aparatima. Ukoliko se radi o zupčastim prenosima - spojevima, onda se ti djelovi moraju priključiti na vod zaštitnog uzemljenja u TS.

- Radi mogućnosti periodične provjere veličine otpornosti rasprostiranja uzemljivača, obavezno predvidjeti mogućnost odvajanja veza pomoću ispitnih spojnica.

- Vodovi uzemljenja u objektu moraju biti vidljivo položeni po zidu, na držačima na propisnom rastojanju od djelova koji su pod naponom. Ovi vodovi moraju biti obojeni crnom bojim sa poprečnim bijelim prugama

- Sva spojna mjesta uzemljenja koja leže u zemlji moraju biti zaštićena od korozije pouzdanim sredstvima

- Posle završetka svih radova proveriti mjerenjem vrednosti otpornosti rasprostiranja uzemljivača.

- Radi zaštite od nedozvoljenog napona dodira (koji pri zemljospoju ne smije biti veći od 65V) i napona koraka (koji ne smije biti veći od 125V), moraju se primjeniti dopunske zaštitne mjere u duhu postojećih propisa, odnosno prilikom posluživanja moraju se upotrijebljavati gumene rukavice, čizme, izolaciono postolje i izolaciona motka, sve atestirano za napon 10kV.

Kablovi u trafostanici

- Polaganje visokonaponskih kablova i izrada kablovskih spojnica mora se izvesti u svemu prema propisima "Elektrodistribucije" i Katalogu kablovskog pribora.

- Omotači i armature kablova moraju se uzemljiti na oba kraja. - U trafostanici na svakom kablu se moraju postaviti obujmice sa naznakom radnog

napona, tipom kabla, presekom kabla i godinom polaganja. - Na svim kablvoma mora biti izvršeno "fazovanje" (slaganje faza), kao i obilježavanje

postojanim oznakama svake faze na pojedinim žilama kabla, zbog opasnosti da dođe do promjene smjera obrtnog polja.



Strana 27

1.3.PROGRAM KONTROLE I OSIGURANJA KVALITETA OPŠTE ODREDBE U cilju sprovođenja Programa kontrole i osiguranja kvaliteta materijala i izvođenja radova predviđenih projektom, izvođač mora u potpunosti poštovati: • Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata (Službeni list Crne Gore, br. 064/17 od 06.10.2017. i 044/18 od 06.07.2018.)

U cilju osiguranja kvaliteta materijala i izvedenih radova, izvođač mora upoznati svoje podizvođače sa svim odredbama ovog Programa, opštim i posebnim uslovima troškova, te svim tehničkim detaljima sadržanim u glavnom projektu. Osnovni zahtjev, koji se ovim Programom propisuje, je obaveza ugradnje materijala, sklopova i opreme, koja ima tehničko dopuštenje prema Zakonu o planiranju prostora i izgradnji objekata, sertifikat ili izjavu o usaglašenosti, te odgovaraju navedenim tehničkim propisima i normama. Ispitivanja će se vršiti za elemente objekta, koji su važni za postizanje bitnih karakteristika, kada je to posebnim propisima propisano. OPŠTI USLOVI Svi elektrotehnički radovi se izvode na osnovu projekta. Sastavni dio projekta su: - svi priloženi crteži - tehnički opis - opšti i i tehnički uslovi Ovi tehnički uslovi su dopuna i objašnjenja za ovu vrstu radova, i kao takvi, sastavni su dio projekta, pa prema tome obvezni za izvođača. Elektro radovi se moraju izvesti prema grafičkim prilozima, tehničkom opisu, te važećim propisima i tehničkim pravilima struke. Pojekat mora biti ovjeren u skladu sa Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata. Ugovor za izvođenje projekta sklapa se na osnovu ponude. U cijenama ponude izvođač je dužan ponuditi izvođenje kompletnog elektro projekta, a prema opisu predmjera radova, crtežima, tehničkom opisu i ovim uslovima. U cijene ponude treba uračunati sav rad i materijal za izvođenje kao i potrebna ispitivanja. Izvođač je dužan po završetku montaže dostaviti investitoru projekat stvarno izvedenog elektro dela projekta za potrebe održavanja objekta, ukoliko u toku izvođenja dođe do izmjena u odnosu na projektovano rješenje. Prije početka radova i nabavke svih materijala, izvođač je dužan izvršiti pregled lokacije i projekta i da za eventualna odstupanja projekta od stvarnog stanja upozori investitora. Ukoliko izvođač kod pregleda projekta ustanovi da dio projekta ne odgovara ili smatra da projekat funkcionalno neće zadovoljiti, dužan je na to pismeno upozoriti stručni nadzor. Ukoliko stručni nadzor ocijeni da su


Strana 28

primjedbe izvođača opravdane, naložiće investitoru da izvrši izmjenu glavnog projekta i njegovu reviziju i obavijesti nadležni inspekcijski organ. Mijenjanje projekta od strane izvođača bez pismenog odobrenja nadzora i investitora nije dozvoljeno. Preporučuje se investitoru da za svaku promjenu konsultuje projektanta, jer u slučaju da investitor s izvođačem izvrši izmjenu projekta, projektant se neće smatrati odgovornim za pravilno funkcionisanje izvedenih radova. Izvođač je dužan tokom izvođenja radova voditi građevinski dnevnik u koji upisuje početak radova i svakodnevno upisuje posao koji se obavlja. U građevinskom dnevniku upisuje nadzorni inženjer sve primjedbe na izvođenje radova, kao i sve eventualne promjene u projektu. Po završetku ugradnje elektro opreme potrebno je izvršiti ispitivanje opreme. Probu treba izvršiti uz prisustvo nadzornog inženjera, koji potpisuje zapisnik o ispitivanju. Izvođač za svoje radove daje garantni rok. Garantni rok počinje teći od dana konačnog izvještaja stručnog nadzora za elektro radove, odnosno od dana predaje na upotrebu investitoru. Za vrijeme trajanja garantnog roka izvođač je dužan, po pozivu investitora, u najkraćem vremenu otkloniti svaki kvar koji je nastao uslijed upotrebe nekvalitetnog materijala ili je uzrokovan nesolidnom montažom. Od garancije su isključeni dijelovi podložni normalnom trošenju. Ukoliko se izvođač ne odazove pozivu i ne otkloni nedostatke u određenom roku, investitor može dati otkloniti nedostatke na teret izvođača. Po isteku garantnog roka investitor utvrđuje da li su izvedeni elektro radovi u ispravnom stanju, te rješava izvođača garancije. Ukoliko investitor ne održi proveru u navedenom roku garantni rok se automatski prekida. Prije naručivanja materijala kod dobavljača, te isporuke materijala, izvođač radova je dužan izvršiti kontrolu količina prema specifikaciji u ponudi i prikaza u crtežima, te potrebnu kontrolu i mjerenje izvedenog stanja radova u odnosu na projektovano stanje. TEHNIČKI USLOVI Izvođač radova prije izrade ponude treba dobro pregledati tehničku dokumentaciju, upoznati se s postojećim stanjem, te zatražiti sva objašnjenja, ukoliko su potrebna, od projektanta i investitora. U tom smislu ponudbene stavke opreme, materijala i radova specificirane ovim projektom moraju sadržati sve nabavke materijala s tačno određenim tipovima i vrstom opreme i sl., kao i sve potrebne transporte, prijenos po gradilištu te ugradnju do finalnog proizvoda i to tako da su od strane ponuđača provjerene sve količine i prema potrebi korigovane. Izvođač radova dužan je pridržavati se svih uslova iz ovog projekta, važećih propisa i normi za izvođenje elektro radova. Samovoljno mijenjanje projekta, ugovorene opreme i materijala nije dozvoljeno bez odobrenja projektanta i ovlašćenog predstavnika investitora. Sav materijal koji se upotrebljava kod izvođenja elektro radova u pogledu kvaliteta i tehničkom rješenju, mora odgovarati tačno postojećim propisima za ovu struku, kao i opisu u predmjeru. Materijal i oprema mora posjedovati odgovarajuće ateste prema važećim standardima. Ako izvođač radova


Strana 29

upotrijebi materijal koji ne odgovara po kvalitetu traženim tehničkim normativima i standardima, na zahtjev nadzornog inženjera mora se ukloniti. Svi radovi moraju se izvesti tačno prema nacrtima i opisu, a po uputstvima projektanta i nadzornog inženjera. S radovima se može započeti tek nakon što je projekat pregledan i potvrđen od nadležnih organa i nakon što je izvođač uveden u posao po elektro delu projekta. Sva kablovska instalacija, pripadajuća oprema i uređaji koji se ugrađuju moraju biti izrađeni prema važećim standardima i zakonima. MJERENJA I KONTROLNI PREGLEDI Najmanje jedanput godišnje treba izvršiti kontrolu i funkcionalno ispitivanje svih uređaja. Kontrola uređaja i opreme, kao što su mjerni uređaji, regulatori i slično, vrši se više puta u godini, prema potrebi i tehničkim zahtjevima. Sve uređaje i opremu koja ima posebnu namjenu i posebne tehničke zahtjeve treba kontrolisati i servisirati prema posebnim tehničkim uputstvima koji su dati uz navedene uređaje. Preventivno održavanje, kontrolu i servis mogu vršiti samo osobe koje su za to tehnički osposobljene i ovlašćene od strane odgovorne osobe.



Strana 30

1.4. UPUTSTVO ZA UPRAVLJANJE GRAĐEVINSKIM OTPADOM OPŠTE NAPOMENE Građevinski otpad nastaje u toku proizvodnje građevinskih proizvoda ili poluproizvoda, gradnje, rušenja i rekonstrukcije građevina. Vrste materijala koje se mogu javiti u građevinskom otpadu zavise od vrste radova i o tome da li se ruši postojeća građevina ili se gradi nova. Materijali koji se mogu javiti u građevinskom otpadu su: zemlja, pijesak, šljunak, glina, ilovača, kamen (zemljani radovi i iskopi tla); bitumen (asfalt), ili cementom vezani materijal, pijesak, šljunak, drobljeni kamen (niskogradnja): beton, opeka, mort, gips, prirodni kamen (visokogradnja); drvo, plastika, papir, karton, metal, kablovi, boja, lak, šut (različiti građevinski radovi). U građevinskom otpadu mogu se pojaviti opasne materije koje zahtijevaju poseban tretman. OBAVEZE IZVOĐAČA Prema prethodno definisanim tehničkim uslovima za izvođenje radova, sav građevinski otpad nastao u toku izvođenja radova, prelazi u vlasništvo izvođača radova, koji je dužan da isti deponuje na način kojim ne vrši negativan uticaj na životnu sredinu, vodeći računa da se ispoštuju zahtjevi iz važećeg Zakona o upravljanju otpadom (Sl. list CG 64/11). Izvođač radova je dužan da spriječi miješanje različitog građevinskog otpada. Ako pri odstranjivanju i rekonstrukciji objekta nije moguće spriječiti miješanje građevinskog otpada, izvođač je dužan da obezbjedi odstranjivanje svih opasnih materijala prije početka radova. Izvođač je dužan da prije početka sa nadzornim organom i investitorom definiše lokaciju za deponovanje građevinskog otpada odobrenu od strane nadležnih institucija. Za deponiju građevinskog otpada potrebno je odabrati lokaciju koja je na što manjoj udaljenosti od gradilišta zbog skupog transporta. Izvođač radova dužan je da upravlja otpadom u skladu sa važećim zakonom kao i da obezbijedi preradu otpada, a ako je prerada nemoguća ili je ekonomski ili sa stanovišta zaštite životne sredine neopravdana, dužan je da obezbijedi da se otpad odloži ili na drugi način odstrani u skladu sa važećim zakonom. DOZVOLJENI GRAĐEVINSKI OTPAD Deponija građevinskog otpada predstavlja odlagalište materijala nastalog rušenjem postojećih objekata kao i materijala nastalih iskopom terena. Ova vrsta otpada je neškodljiva, ali je zapreminski velika i zauzima velike prostore. Izrada i priprema prostora za odlaganje ovakvih otpada nije skupa i za njih su potrebni minimalni građevinski radovi. Na deponiju građevinskog otpada je dozvoljeno odlagati sljedeći građevinski otpad: - materijal iz iskopa/zemljani radovi - ciglasti, betonski i drugi mineralni materijali - beton i armirani beton - silikatni beton - azbest-cement - opeke od cigle i druge opeke - keramičke pločice - malteri


Strana 31

- šljunak - prirodno kamenje - pijesak - lomljeni prirodni materijal - asfalt, asfaltni beton, bitumenizirani agregat - staklo i dr. NEDOZVOLJENI GRAĐEVINSKI OTPAD Navedeni građevinski otpad ne smije biti zagađen opasnim materijama i može da sadrži najviše 10 % sljedećih sastojaka: - vezane ploče (ljepenke) - kore - čvrsto vezane vlaknene ploče - slama - lake ugradne ploče od drvne vune - prozorski okviri iz PVC - drvna vuna - ploča, folija ili traka iz umjetnih masa - cementom vezane ploče na bazi celuloze - podne obloge - kamene obloge, obloge za zaštitu od buke - cijevi, armatura i krovni žljebovi sa mineralno vezanim drvnim vlaknima - izolacija za žice i kablove - gipsano-kartonske ploče ili ploče od gipsa - stvrdnute fugirne mase - tapete - pluta Bitno je istaći da se nakon završetka deponovanja, deponija mora dovesti u stanje zahtijevano i prethodno definisano sa investitorom i nadležnim institucijama.



Strana 32

1.5.PRIMJENA MJERA ZAŠTITE 1.5.1. PRIKAZ TEHNIČKIH RJEŠENJA ZA PRIMJENU MJERA ZAŠTITE NA RADU TRANSFORMATORSKA STANICA 10/0,4kV Prikaz tehničkih rješenja pravila zaštite na radu izrađen je na temelju tehničkih propisa,standarda i pravila koja se odnose na ovu vrstu objekta. Prikaz rješenja obuhvata: 1. Arhitektonsko-građevinski dio 2. Elektro dio 3. Protivpožarnu zaštitu 4. Specifikaciju zaštitne opreme Arhitektonsko - građevinski dio

- Obzirom da se radi o energetskom postrojenju, trafostanici, gdje ne postoji stalna posada već se povremeno vrši nadzor i popravka, postrojenje se tretira po propisima za takvu vrstu objekta.

- Energetsko postrojenje je locirano tako de je omogućen nesmetan ptilaz objektu. - Konstrukcija zidova i krovne ploče izvedena je tako da odgovara statičkim proračunima

za tu vrstu objekata. - Vrata prostorije su od željeznog lima (vatrootporna) i otvaraju se na stranu izvan

prostorije. Brava se otvara iznutra bez ključa - Ispod transforamatora postoji betonsko korito za ulje dimenzionisano za odogovarajući

prihvat ulja. - Transformator je smješten u posebnu prostoriju. - Na zidovima objekta predviđeni su potrebni otvori za prirodnu ventilaciju, odnosno

predviđeni su ventilacioni otvori za hlađenje transformatora. - Dimenzije pojedinih djelova postrojenja omogućavaju pristup do transformatora za

održavanje ili eventualno gašenje požara. Elektro dio

- Zaštita od opasnog napona dodira i koraka izvedena je povezivanjem svih metalnih djelova postrojenja (aparati visokog napona, gvozdena konstrukcija, vrata, žaluzine, itd.) na uzemljenje objekta, kao i pravilnim oblikovanjem mreže uzemljivača.

- Zaštita od slučajnog napona dodira djelova pod naponom je rješena izradom limenih razvodnih ploča, zatvorenog tipa kao i signalnim lampicama uključenog stanja.

- Strujni krugovi instalacije osigurani su od preopterećenja i kratkog spoja osiguračima. - Naponska mreža koju napaja ova TS 10/0,4kV kao i mreža javne rasvjete biće zaštićena

od preopterećanja i kratkog spoja izborom odgovarajućih osigurača. - Na podesnom i dosta uočljivom mjestu postavlja se jednopolna šema postrojenja sa

osnovnim podacima. - U TS se postavlja izolaciona motka za izmjenu niskonaponskih osugurača. - VN ćelije kao i izvodi na NN razvodu biće odgovarajuće obilježeni.

Obzirom na neophodnost sprovođenja mjera sigurnosti u ovoj TS, moraju se razlikovati sledeći radovi koji se mogu pojaviti:


Strana 33

Pregled i kontrola postrojenja

- Pregled i kontrola postrojenja omogućeni su načinom i izvođenjem postrojenja. - VN blok je izrađen od tipskih limenih ćelija koje su rastavljenje pločama od vatrostalnog

materijala. - Na vratima ćelija nalaze se prozori od sigurnosnog stakla, tako da je manipulacija

moguća bez otvaranja vrata, a zamjena pojedinih djelova moguća nakon isključenja. - Ćelije su opremljene zaštitnom izolacijonom pločom koja služi kao zaštita od dodira

djelova pod naponom kod radova po donjem dijelu ćelije, ili se postavlja između gornjih i donjih kontakata aparata u slučalu da je aparat blokiran.

Pogonska manipulacija

- Pogonska manipulacija sa rastavljačima snage na visokom naponu moguća je pomoću ručica za manipulaciju.

- Manipulacije na niskom naponu omogućene su rastavljačem snage u dovodnom polju. Ostale manipulacije na odvodima niskog napona nisu preporučljive. Sve ostale manipulacije na odvodima niskog napona bez isključenja rastavljača su samo uz Uputstvo za siguran rad, jer se radi o tretmanu rada pod naponom. Radovi po pojedinim zonama I zona Ovoj zoni pripada zona niskonaponskog razvoda. U njoj su dozvoljeni radovi i bez isključivanja visokog napona, ali uz Uputstvo za siguran rad. Da bi omogućili rad u I zoni opasnosti ili razvoda NN napona, predviđamo osiguranje radnog mjesta uz sledeća pravila sigurnosti:

- Isključivanje vršimo glavnim NN rastavljačem snage, ručnim ili polužnim rastavljačima na NN izvodima

- Osiguranje protiv slučajnog uključenja nije potrebno sprovoditi, jer se radi o niskom naponu, odnosno, radovima unutar TS gdje je pristup i manipulacija moguća i riješena samo internim propisima i uputstvima distributivne organizacije.

-

Utvrđivanje beznaponskog stanja lako je izvodljivo.

- Postavljanje uzemljivača vršimo na glavne NN sabirnice. Dimenzionisanje uzemljivača je izvršeno na osnovu struje zemljospoja od 10A.

II zona Ova zona se naziva zona opasnosti i obuhvata prostor trafokomore i visokonaponskog bloka. Potrebni radovi se u ovoj zoni sprovode uz osiguranje radnog mjesta sledećim mjerama sigurnosti: - isključenja


Strana 34

- osiguranje protiv slučajnog uključenja - uzemljenje beznaponskog stanja - ograđivanje mjesta rada. Isključenja Isključenja TS vrše se odvajanjem od napona sa VN rastavljačima snage u dovodnoj ćeliji, odnosno svim rastavljačima preko kojih mjesto rada može doći pod napon. To su rastavljači snage u ćelijama na visokom naponu i niskonaponskim transformatorskim poljima. I u slučaju da je TS isključena na ostalim izvodima njenog napajanja, isključenje rastavljača u TS je obavezno. Izvođenje radova u trafo komorama omogućava se isključenjem rastavljača snage u trafo ćelijama. Osiguranje protiv slučajnog uključenja Osiguranje protiv slučajnog uključenja ili blokiranja pogona rastavljača snage omogućeno je mehaničkom blokadom. Nakon sprovedene blokade obavezno je postavljanje ploče "Ne uključuj". Ploča se postavlja iznad pogona rastavljača snage. Utvrđivanje beznaponskog stanja Vršenje ispitivanja beznaponskog stanja omogućeno je u svakom polju (ćeliji) iznad i na rastavljaču snage, odnosno na sabirnicama i ispod rastavljača snage na kablovskim priključcima. Položaj rastavljača je vidljiv i služi kao kontrola stanja rastavljača. To je omogućeno ugrađenim oknima postavljenim na gornjem dijelu ćelije. Dovoljno je ispitivanje sabirnica samo u jednoj ćeliji, dok je VN postrojenje pod naponom. Provjeru beznaponskog stanja ispod rastavljača snage dozvoljeno je vršiti samo kod isključenog stanja rastavljača. U tom slučaju mora se osloboditi pristup ispitivanom mjestu. Utvrđivanje beznaponaskog stanja obavlja se u načelu s indikatorom napona, neposredno prije uzemljenja i kratkog spoja faznih provodnika na mjestu rada. Prije utvrđivanja beznaponskog stanja, potrebno je provjeriti ispravnost indikatora. Uzemljenje i kratko spajanje Odmah nakon provjere beznaponskog stanja potrebno je odgovarajućim napravama izvesti uzemljenje i kratko spajanje svih provodnika na mjestu rada i mjestu odvajanja od napona.


Strana 35

U ćelijama sa već ugrađenim rastavljačem za uzemljenje, dovoljno je poslije isključenja glavnog rastavljača snage, uključiti noževe za uzemljenje, čime je izvršena mehanička blokada koja omogućava isključenje pojedinih noževa kao da su drugi noževi uključeni. U ćeljama u kojima nije ugrađen rastavljač za uzemljenje, konstrukcija rastavljača je prilagođena brzom stavljanju odgovarajućih naprava za izvođenje uzemljenja i kratkog spajanja. Ograđivanje mjesta rada Ograđivanje mjesta rada vrši se samo ispred postrojenja odgovarajićim natpisom. Protivpožarna zaštita Zgrada postrojenja i postrojenje je izgrađeno od nezapaljivog materijala (armirani beton i lim). U saglasnosti sa propisima o protivpožarnoj zaštiti predviđena su korita dovoljnog kapaciteta za prihvat ulja iz trnsformatora. Specifikacija zaštitne opreme Za primjenu mjera zaštite na radu potrebno je osigurati opremu koja je data u specifikaciji materijala i opreme. Sastavni dio prikaza rješenja zaštitnih mjera na radu su i interni propisi i uputstva lokalne distributvne organizacije. Ovom tehničkom dokumentacijom predviđeno je za sva postrojenja postavljanje vidno označenih natpisa sa upozorenjma u pogledu visine napona i drugih važnih obaveštenja i upozorenja, kao i postupak (uputstvo) za pružanje prve pomoći i "Zlatna pravila" za rukovanje. Tehničkom regulativom u ED predviđena je za mobilne ekipe potrebna oprema i sredstva lične tehničke zaštite koja se pri rukovanju i manipulacijama u postrojenju moraju upotrebljavati i to: - gumene rukavice - gumene čizme - šlem - izolovane uklopne ručke za visokoučinske osigurače - izolovane uklopne motke Opasnosti i štetnosti koje se mogu javiti pri izgradnji i korišćenju elektroenergetskih postrojenja i predviđene mjere zaštite Slučajni dodir djelova pod naponom Zaštita od slučajnog dodira djelova postrojenja koji se nalaze pod opasnim naponom predviđena je primjenom:


Strana 36

- postrojenja zatvorenog tipa - zaštita grede u trafo odeljenju - zatvorenog razvoda visokog napona i zaštitnih prečaga u njemu - zaštitnih prečaga na razvodnoj tabli niskog napona - zaštinih kućišta i limenih poklopaca - izolovane opreme i kablova - većih visina vješanja opreme - većih od propisanih i minimalnih rastojanja od djelova pod naponom, za sve naponske nivoe. Opštim mjerama zaštite na radu obezbjeđena je zaštita kojom se omogućava dodir radnika sa djelovima koji su stalno pod opasnim naponom, primjenom minimalne potrebne opreme za zaštitu na radu, specificirane u opštim napomenama. Svi predviđeni kablovi su odgovarajuće konstrukcije i snabdjeveni odgovarajućim izolacijama i zaštitnim plaštevima, a predviđa se pravilno uvođenje istih u zatvorene ćelije razvodnih postrojenja 10kV, razvodnih postrojenja 1kV i kablovske priključne kutije. Dvostruki zemljospoj U napojnoj TS 35/10kV predviđena je odgovarajuća zaštita kojom je eliminisana pojava dvostrukih zemljospojeva. Previsoki napon dodira Opasnost od previsokog napona dodira za sve provodne dijelove u TS 10/0,4kV koji nisu pod naponom, a slučaju kvara mogu doći pod napon, otklonjena je sistemom uzemljenja odnosno izjednačavanjem potencijala u TS. Previsoki napon koraka Na osnovu izvršenih mjerenja u okviru Studije zaštite od opasnih napona u niskonaponskoj mreži nije potrebno provjeravati napon koraka kod uzemljivača TS 10/0,4kV u kablovskim ili mješovitim mrežama. Struja kratkog spoja Oprema i konstrukcija u TS 10/0,4kV izrađeni su tako da obezbeđuju takvu statičku i dinamičku čvrstoću da izdrže naprezanja koja se mogu pojaviti usled udarne struje kratkog spoja. Vodovi 10kV opremljeni su odgovarajućom zaštitom od kratkih spojeva. Izvodi u TS 10/0,4kV, ormanima i stubovima javnog osvijetljenja opremljeni su odgovarajućom zaštitom od kratkog spoja.


Strana 37

Preopterećenje Vodovi i oprema 10kV opremljeni su ogovarajućom zaštitom od preopterećenja. Izvodi u TS 10/0,4kV, ormanima i stubovima javnog osvijetljenja opremljeni su odgovarajućom zaštitom od preopterećenja. Termičko naprezanje kablova Opasnost od termičkog naprezanja kablova je otklonjena pravilnim izborom međusobnog rastojanja i načina polaganja kablova, vodeći računa o mogućnostima strujnog opterećenja. Mehaničko naprezanje i oštećenje kablova Opasnost od mehaničkog opterećenja kablova položenih u zemlji je otklonjena pravilnim izborom tipa kabla, trase i načina polaganja u zavisnosti od terena i uslova rada. Na prelazima kolovoza predviđeno je postavljanje dodatne mehaničke zaštite u vidu kablovske kanalizacije. Nedozvoljeni pad napona U ovom projektu taj problem u mreži 10kV nije obrađen već se rješava pravilnim izborom granica napajanja u toku eksploatacije. Podnaponska zaštita u TS nije predviđena. Nestanak napona Opasnost od nestanka napona (sigurnosno napajanje) nije obrađeno ovim projektom. Prelazni režim rada samog postrojenja obrađen je u Folderu 4.1 koji je deo Elektrotehničkog projekta PS Volujica. Sigurnosno napajanje obezbeđeno je dizel agregatom snage 520kW (650kVA), koji je ugrađen unutar kućišta sa zvučnom izolacijom, i pogodan za spoljnu ugradnju. Agregat će se montirati u blizini pumpne stanice i takvog je kapaciteta da je u mogucnosti da pokrene i snabdijeva potrošače pumpne stanice u slučajevima nestanka mrežnog napajanja ili pojave nepravilnosti u napajanju. U istom projektu je obrađen i trofazni on-line UPS uređaj snage 10kVA koji napaja neophodnu opremu upravljanja i omogućava pokretanja zatvarača. UPS je planiran da radi u prelaznoj fazi, dok se ne aktivira dizel agregat ili se ponovo ne uspostavi stabilno mrežno napajanje. Atmosferska pražnjenja Zaštita od atmosferskog pražnjenja predviđena je izgradnjom klasične gromobranske instalacije, a u svemu prema Pravilniku o tehničkim normativima za zaštitu objekata od atmosferskog pražnjenja (Sl.list SRJ br. 11/96), čime je postignuta odgovarajuća klasa nivoa zaštite u skladu sa zahtjevima po JUS IEC 1024-1-1. Gromobranska instalacija obrađena je u Folderu 4.1 koji je deo Elektrotehničkog projekta PS Volujica, a TS koja je predmet ovog projekta, nalazi se u istom objektu.


Strana 38

Povratni napon Opasnost u mreži 10kV i javnog osvijetljenja se otklanja postavljanjem odgovoarajućih opomenskih tablica za granice napajanja. Prenaponi Prenaponi nastaju usled poremećaja u samom sistemu, a prema uzroku se dele na sklopne (nastale radom rasklopne opreme – uklјučenja/isklјučenja delova mreže) i privremene ili povremene prenapone (prenaponi pri nesimetričnom pogonu (nesimetrični kvarovi ili nesimetrični prekid napajanja u trofaznim mrežama - zemlјospoj). U cilju zaštite od unutrašnjih (komutacionih) prenapona ugrađeni su uređaji sa mekim – frekventnim pokretanjem i zaustavljanjem motornih pogona, što sprečava pojavu komutacionih prenapona. Opasnost od uticaja vode, vlage i prašine Opasnost od uticaja vode, vlage I prašine otklonjena je pravilnim izborom opreme u odnosu na stepen zaštite. Takođe i gumenim zaptivanjem se sprečava ovaj uticaj u svim uvodnicama potrošača koji su pod neposrednim uticajem prašine, vode i vlage. Buka i vibracije Opasnosti od buke i vibracija svedene su na dozvoljeni nivo izgradnjom izolovanog temelja za transforamator u TS, izborom tipa transformatora i upotrebom elastičnih podmetača ispod nosača transformatora. Obzirom na udaljenost izvora buke (transformatora) od okolnih stambenih objekata isti ne mogu biti izloženi prekovremenom nivou buke i vibracija koji može biti štetan po ljudsko zdravlje. Vodovi srednjeg i niskog napona i objekti javnog osvjetljenja ne izazivaju ni buku niti vibracije kojikoji bi bili štetni po ljudsko zdravlje. Buka i vibracije koju mogu izazvati kontaktori i ptogušnice u mreži javnog osvjetljenja otklanjaju se izbotom kvalitetne opreme, pravilnim pritezanjem i oslanjanjem na elestične podmetače. Izazivanje požara i eksplozija Ćelije 10kV izrađene su u klasičnoj izradi vatrostalnog materijala sa protivpožarnim pregradama između ćelija kije služe da spreče prenošenje luka na ostale ćelije. Time je zadovoljen uslov da rastavljači snage budu međusobno odvojeni. Osim toga sve ćelije su opremljen ekspanzijonim poklopcem. Svi vodovi i oprema dimenzionosani su tako da se pri nazivnomopterećenju neće zagrejati iznad dozvoljene temperature za te preseke i opremljeni su odgovarajućom zaštitom. Skupljanje iscurelog ulja iz transformatora u smislu protivpožara zaštite, rješeno je u duhu postojećih propisa. Dogovorpm "Elektroprivrede Crne Gore" sa Inspektoratom za protivpožarnu zaštitu o organizovanoj protivpožarnoj zaštiti u TS 10/0,4kV, utvrđeno je da se protivpožarni


Strana 39

aparati stavljaju u kola ekipa a ne u TS 10/0,4kV, obzirom na nemogućnist prilaza aparatu za gašenje požara u slučaju požara u TS. 1.5.2. PRILOG MJERA ZAŠTITE OD POŽARA Shodno čl.11. Zakona o zaštiti od požara (Sl.list CG, br. 47/92) uz projektnu dokumentaciju za ovaj investicioni objekat prilaže se izvod mjera za zaštitu od požara. Za mjere navedene zaštite se navodi:

- Sva predviđena oprema odnosno, elementi objekta su tipski (fabričke proizvodnje) i odabrani su u skladu sa važećim tehničkom propisima za zaštitu elektroenergetskih postrojenja od požara.

- Instalacija i elektrooprema je projektovana tako, da može podnijeti dinamička i termička naprezanja koja izaziva struja kratkog spojau ovom dijelu elektroinstalacija. Od kratkog spoja i pregrijavanja vodova i uređaja, instalacija se štiti osiguračima i prekidačima, struje kratkog spoja su znatno niže od dozvoljenih, tako da nema opasnosti od pojave požara na dovodnim kablovima.

- Trasa kablovskog voda je odabrana na licu mjesta, pri čemu je vođeno računa da što manje ugrožava postojeće objekte, kaošto je opisano u projektu.

- Magistralna mreža, ogranci, koji se napajaju preko ove mreže će biti zaštićeni od kratkih spojeva i preopterećenja niskonaponskim visokoučinskim osiguračima.

- Zaštita od atmosferskih prenapona će biti postignuta do zadovoljavajućeg stepena, izborom tipa mreže kao i ugradnjom odvodnika prenapona odgovarajućih karakteristika

Obaveza održavanja objekta u ispravnom pogonskm stanju bitno smanjuje rizik od havarija ili požara, a što se postiže redovnim godišnjim pregledom objekata i njegovim planiranimremontom, a što je u nadležnosti budućeg vlasnika objekta. Sve napred navedene mjere obezbjeđujupogonsku sigurnost objekta i svode na minimum opasnosti od mogućih havarija, odnosno požara.



Strana 40

1.6. SPISAK PRIMIJENJENIH STANDARDA I PROPISA

Tokom izrade projekta projektant je koristio sledeće tehničke propise, standarde i literaturu:

– Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata (Sl. list CG br. 064/17/044/18, 063/18)

– Pravilnik o tehničkim normativima za izgradnju nadzemnih elektroenergetskih vodova nazivnog napona od 1 do 400 kV (“Sl. list SFRJ” br. 65/88 i “Sl.list SRJ” br.18/92)

– Pravilnik o tehničkim normativima za izgradnju niskonaponskih nadzemnih vodova ( “Sl. list SFRJ” br. 6/92 )

– Pravilnik o tehničkim normativima za uzemljenje elektroenergetskih postrojenje nazivnog napona iznad 1000V (“Sl.list SRJ” br. 61/95 )

– Pravilnik o tehničkim normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V (Sl.list SFRJ br.4/74. i 13/78)

– Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu NN mreža i pripadajućih trafostanica ( Sl. List SFRJ br.13/78 ) i Pravilnik o izmjenama i dopunama Pravilnika o tehničkim normativima za zaštitu NN mreža i pripadajućih trafostanica (Sl.list SFRJ br.37/95 )

– Pravilnik o tehničkim normativima za pogon i održavanje elektroenegretskih potrojenja ( Sl. list SRJ 41/93)

– Zakon o standardizaciji (Sl.list SFRJ br.24/94). – Zakona o zaštiti i spašavanju („Sl. list RCG br. 054/2016) – Zakon o zaštiti na radu („Sl. list RCG br. 034/2014) – Pravila o snadbijevanju električnom energijom („Sl. list RCG br. 13/2005) – Zakon o energetici - "Službeni List Crne Gore 28/2010" od 14.5.2010.god – Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu elektroenergetskih postrojenja i

uređaja od požara (Sl.list SFRJ br.74/90) – IEC529-1989 Stepen zaštite kućišta (IP kod) – IEC60265-1:1998 1~52kv Visoko naponski prekidači. Član 1: Prekidači za

napone iznad 1 kV a manje od 52 kV, MOD – IEC60694:1996 Uobičajni tehnički uslovi za visokonaponsku razvodnu i

upravljačku opremu – IEC62271 -100:2001 Visokonaponska razvodna i upravljačka postrojenja.

Član 100: Visokonaponski AC prekidači – IEC62271 -200:2003 1~52KV AC metalna razvodna i upravljačka oprema za

napon u opsegu 1 -52 kV, MOD – IEC62271 -102:2001+A1:2011,MOD Visokonaponski AC rastavljači i

prekidači za uzemljenje. Kao i druge tehničke propise i preporuke za tipizaciju elemenata električnih instalacija niskog napona i distributivnih mreža uz kataloge proizvođača opreme. Odgovorni inženjer ___________________________ Bulatović Mihailo dipl. inž. el.


Strana 41

2. NUMERIČKA DOKUMENTACIJA


Strana 42

2.1.TEHNIČKI PRORAČUN 2.1.1. TRAFOSTANICA 10/0,4kV 2.1.1.1. PRORAČUN KRATKOG SPOJA KRATAK SPOJ U POSTROJENJU 10kV Nominalna struja na sabirnicama 10kV se računa za snagu od 2x0,63MVA i iznosi:

AU

SI

n

nn 8,72

103

6302

310

Prema preporukama JEP-EPCG, ćelije i opremu treba dimenzionisati na snagu tropolnog kratkog spoja sa sabirnicama 10kV

MVAPk 250

Efektivna naizmjenična komponenta struje troplnog spoja iznosi:

kAU

PI k

k 45,14103

250

3

''

Ekvivalentna impendansa mreže Zq (direktna komponenta impendanse kratkog spoja) za spojnu tačku ekvivalentne mreže iznosi:

44,0

54,143

101,1

3 "kq

nq

q

I

UcZ

Ako nije poznata tačna vrijednost otpornosti ekvivalentne mreže Rq (kao u ovom slučaju) može se smatrati da je:

4378,044,0995,0995,0 qq ZX

04378,04378,01,01,0 qq XR

Za odnos Xq/Rq=0,1 udarmi koeficijent k je oko 1,8. Udarna struja kratkog spoja na sabirnicama 10kV iznosi:

kAII kud 674,3645,1441,18,12 "

Srednjenaponski sklopni blok ispitan i deklarisan za udarne struje kratkog spoja od 40kA i proizveden prema standardu IEC 62271-200, priključen na mrežu datih parametara zadovoljava, jer je Iud=36,674kA<Iuddoz=40kA


Strana 43

Termički ekvivalentna struja struja kratkog spoja je :

nmII kef "

Faktori "m" i "n" obuhvataju vremenski zavisne efekte grijanja jednosmjerne i naizmjenične komponente stuje spoja. Za distributivnu mrežu, udarni koeficijent k=1,8 i trajanje kratkog spoja od 0,1s (vrijeme djelovanja zaštite+ vrijeme inercije prekidača) vrijednost faktora je n=1, m=0.57, a termički ekvivalentna struja kratkog spoja iznosi:

kAnmII kef 1,18157,045,14"

Za distributivnu mrežu, udarni koeficijent k=1,8 i trajanje kratkog spoja od 1s vrijednost faktora je n=1, m=0, a termički ekvivalentna struja kratkog spoja iznosi:

kAnmII kef 45,141045,14"

Prema standardima JUS IEC 865-1:1996 i JUS N.B9.805:1990, električna oprema ima dovoljnu termičku izdržljivost na kratak spoj ako važe slijedeći odnosi za termičku ekvivalentnu struju kratkog spoja:

Ith ≤ Ithr za Tk≤Tkr ili

k

krthrth

T

TII za Tk≥Tkr

gdje su: Ithr - naznačena kratkotrajna struja Tkr - naznačeno kratko vrijeme Tk - trajanje kratkog spoja od početka prorade zaštite, uključujući vremensko zatezanje, do prekida struje. Srednjenaponski sklopni blok ispitan i deklarisan za termičke struje kratkog spoja od 16kA u trajnju od 1s i proizveden prema standardu IEC 62271-200, priključen na ekvivalentnu mrežu datih podataka, zadovoljava termičke zahtjeve struje kratkog spoja. KRATAK SPOJ U POSTROJENJU 0,4kV Impendansa ekvivalentne mreže Zq=Rq + jXq u priključnoj tački preračunata na 0,4kV naponu transformatora iznosu:

007,0

10

4,0

54,143

101,1

3

22

1

2

"n

n

kq

nq

qTU

U

I

UcZ


Strana 44

Ako nije poznata tačna vrijednost otpornosti ekvivalentne mreže Rq (kao u ovom slučaju) može se smatrati da je:

0006965,0007,0995,0995,0 qqT ZX

00007,00006965,01,01,0 qqT XR

Direktna komponenta imendanse dvonamotajnog transformatora ZT=RT+jXT prenosnog odnosa 10/0,4kV, napona kratkog spoja uk=4%, snage 630kVA, aktivnog pada napona uk=1% iznosi:

01016,0

63,0100

4,04

100

22

nT

nTkT

S

UuZ

Aktivna otpornost transformatora navedenih parametara iznosi:

00254,0

63,0100

4,01

100

22

nT

nTRT

S

UuR

a reaktansa

0098,000254,001016,0 2222TTT RZX

Zbir serijskih spojenih otpornosti u kolu kratkog spoja iznosi:

0026,000254,000007,0TqTk RRR

Zbir serijski spojenih reaktansi u kolu kratkog spoja iznosi:

0105,00098,00006965,0TqTk XXX

Impedansa kratkog spoja iznosi:

0108,00105,00026,0 2222kkk XRZ

Udarni koeficijent k za odnos Rk/Xk= 0,25 iznosi k=1,5 Transformator sprege Dy5 i poznatom impendansom ekvivalentne mreže Zq, mjerodavna struja za izbor tranformatora i niskonaponske opreme je pri tropolnom kratkom spoju na sabirnicama 0.4kV i iznosi:

kAZ

UcI

k

nk 4,21

0108,03

4,01,1

3

2''


Strana 45

Pri kratkom spoju udaljenom od generatora, u elektičnom pogledu, i bez lokalnih izvora napajanja, efektivna vrijednost početne simetrične struje jednaka je efektivnoj vrijednosti trajne struje kratkog spoja, tj.

kAII kk 4,21''

Termički ekvivalentna struja kratkog spoja je :

nmII kth "

Faktori "m" i "n" obuhvataju vremenski zavisne efekte grijanja jednosmjerne i naizmjenične komponente stuje spoja. Za distributivnu mrežu, udarni koeficijent k=1,5 i trajanje kratkog spoja od 0,1s (vrijeme djelovanja zaštite+ vrijeme inercije prekidača) vrijednost faktora je n=1, m=0.2, a termički ekvivalentna struja kratkog spoja iznosi:

kAnmII kth 44,2312,04,21"

Za distributivnu mrežu, udarni koeficijent k=1,5 i trajanje kratkog spoja od 1s vrijednost faktora je n=1, m=0, a termički ekvivalentna struja kratkog spoja iznosi:

kAnmII kef 4,21104,21"

Prema standardima JUS IEC 865-1:1996 i JUS N.B9.805:1990, električna oprema ima dovoljnu termičku izdržljivost na kratak spoj ako važe slijedeći odnosi za termičku ekvivalentnu struju kratkog spoja:

Ith ≤ Ithr za Tk≤Tkr ili

k

krthrth

T

TII za Tk≥Tkr

gdje su: Ithr - naznačena kratkotrajna struja Tkr - naznačeno kratko vrijeme Tk - trajanje kratkog spoja od početka prorade zaštite, uključujući vremensko zatezanje, do prekida struje. Niskonaponski sklopni blok ispitan i deklarisan za termičkee struje kratkog spoja od 30kA u trajanju od 1s, zadovoljava termičke zahtjeve struje kratkog spoja. Udarna struja kratkog spoja na sabirnicama 0,4kV iznosi:


Strana 46

kAII kud 26,454,2141,15,12 "

Niskonaponski sklopni blok ispitan i deklarisan za udarne struje kratkog spoja od 70kA i proizveden prema standardu IEC 62271-200, zadovoljava zahtjeve udarne struje kratkog spoja. SPOJEVI SN RAZVOD - ENERGETSKI TRANSFORMATOR Nazivna struja transformatora snage 630kVA na 10kV iznosi 36,37A tako da odabrani kabal XHE 49-A, 3x(1x70/16)mm² dopuštenog strujnog opterećenja od čak 215A sigurno zadovoljava. Presjek spojnog kabla između SN razvoda i energetskog transformatora potrebno je kontrolisati s obzirom na termička naprezanja u kratkom spoju: - kabal XHE 49-A, 3x(1x70/16)mm² - ukupno vrijeme isključenja (rele+prekidač) u slučaju kratkog spoja: t=0,075s - uz pogonsku temperaturu XHE kablova 90˚C i graničnu temperaturu 250˚C faktor određivanje termičke čvrstoće je C1=10,9

2min 13,43075,045,149,101 mmtICA ef

Minimalno potreban presjek spojnog kabla dobijen je uz pretpostavku da je Ief=14,45kA, tj. da je efektivna vrijednost struje kratkog spoja jednaka subtranzijentnoj vrijrdnosti naizmjenične struje kratkog spoja. Iz dobijenog proračuna proizilazi da odabrani kabal zadovoljava s obzirom na termička naprezanja u kratkom spoju. SPOJEVI NN RAZVOD - ENERGETSKI TRANSFORMATOR Nazivna struja transformatora na NN strani iznosi:

AU

SI

n

nn 33,909

4,03

630

3

U preporukama TP-1b navedeno je da se priključak transformatora na NN strani ostvari pomoću jednožilnih provodnika, i to za TS 630kVA za svaki fazni provodnik sa 2 x (P/FT 1x240mm2). Saglasno preporukama za odabir kablova u skladu sa načinom polaganja u objektima i industrijskim instalacijama SRPS IEC 60364-5-52, za način polaganja na horizontalnom regalu, metod instalacije F (31), Ta= 35°C, usvaja se:

= 25460,910,94 = 934,1


Strana 47

Struja kratkog spoja koju podnosi odabrani kabal nazivnog presjeka 240mm² u trajnu od jedne sekunde, uz početnu temperaturu 90˚C iznosi 21,1kA. Uzevši u obzir dva provodnika po fazi i faktor polaganja, ukupna dopuštena struja kratkog spoja ove konfiguracije iznosi:

= 221,10,85 = 35,87

Kako je Idop veće od 23,44kA, odabrana veza transformator - NN blok zadovoljava. 2.1.1.2. PRORAČUN SNAGE KONDENZATORSKIH BATERIJA ZA

KOMPENZACIJU REAKTIVNE ENERGIJE Kompenzacija reaktivne energije vršiće se na nivou glavnog razvoda 0.4 kV. Faktor snage potrošača priključenih na transformatore je usvojen na osnovu trenutno raspoloživih informacija o karakteru budućih potrošača. Iz tabele bilansa snage potrošača možemo videti da je aktivna jednovremena snaga svih potrošača 454kW, a trenutni faktor snage 0,88. Ukoliko usvojimo da je željeni faktor snage 0,98 dobijamo da je kapacitivna reaktivna snaga:

= ∗ (1 − 2) = 154,34 Usvaja se kondenzatorska baterija koja će biti sastavljena od 2x5+2x10+2x12,5+3x20+3x30kVAr kondenzatora snage, što je ukupno 205kVAr, pri čemu se moze birati različit korak regulacije. Baterija veće snage je usvojena zbog nepoznatog faktora snage budućih potrošača. 2.1.1.3. IZBOR TRANSFORMATORA Na osnovu procjene budućih potreba objekata koji će se napajati iz predmetne trafostanice, odnosno slijedeći UTU usvojena je transformatorska jedinica prividne snage 630 kVA. Karakteristke odabranog uljnog energetskog transformatora su: - S n = 630 kVA - nominalna snaga transformatora - gubici u fazi mirovanja maksimalno 1100 W - gubici zbog opterećenja maksimalno 5900 W - prenosni odnos 10+2x2,5%/0,42/0,231kV, - sprega Dyn5, - učestanost 50Hz - napon kratkog spoja uk=4% - ručno upravljanje naponom u stanju bez napona ±2x2,5% - hlađenje ONAN - zaštitni buholc relej i kontaktni termometar - antikorozivna zaštia:bojenje RAL 7033 - približne dimenzije: 1500x950x1750 (DxŠxV)


Strana 48

2.1.1.4. ANALIZA NIVOA BUKE U OKOLINI TS Ulazni podaci o akustičnim, izolacionim i apsorpcijskim karakteristikama preuzeti su iz Schall-technisches Tachenbuch izdanje VDI Verlag 1976. g. Ocjena izračunatih nivoa buke provedena je prema opšte prihvaćenim normama. Najviši dopušteni nivoi buke, za noćni period i za namjenu (vanjskog) prostora su: - 40 dB bolničke zone, oporavilišta, zone odmora i rekreacije, kulturno-istorijski lokaliteti i veliki parkovi - 45 dB stambeno gradska područja, ostala naselja, turističke zone, kampovi i zone vaspitno-obrazovnih institucija, naučnoistraživački instituti - 50 dB poslovno stambena zona s objektima javne namjene, dječja igrališta, zone duž autoputa i glavnih gradskih saobraćajnica - sve ostale zone bez stanova - na granici ove zone buka ne smije prelaziti dopuštene nivoe zone s kojom graniči. U skladu sa opšte prihvaćenim preporukama, najviši dopušteni nivo buke iznosi 35 dB na 3,5 m udaljenosti od transformatorske stanice. Opasnosti od buke i vibracija svedene su na dozvoljeni nivo izgradnjom zasebnih trafo prostorija, izborom tipa transformatora i upotrebom elastičnih podmetača ispod nosača transformatora. Obzirom na udaljenost izvora buke (transformatora) od okolnih stambenih objekata isti ne mogu biti izloženi prekovremenom nivou buke i vibracija koji može biti štetan po ljudsko zdravlje. Vodovi srednjeg i niskog napona i objekti javnog osvjetljenja ne izazivaju ni buku niti vibracije kojikoji bi bili štetni po ljudsko zdravlje. Buka i vibracije koju mogu izazvati kontaktori i ptogušnice u mreži javnog osvjetljenja otklanjaju se izbotom kvalitetne opreme, pravilnim pritezanjem i oslanjanjem na elestične podmetače. 2.1.1.5. PRORAČUN UZEMLJENJA TS Uzemljenje ima zadatak da u slučaju nastanka kvara ili pojave velike struje spoji konstrukciju postrojenja sa zemljom i ne dozvoli pojavu opasnog napona po čovjeka na mjestima koja su pristupačna . Kako su za čovjeka najopasniji napon dodira i napon koraka, to uzemljenje treba tako izvesti da ovi naponi budu u okviru dozvoljenih granica, propisanih Tehničkim propisima. Novoprojektovana TS 10/0,4kV "PS Volujica" i napojna TS X/10kV radiće u sledećim pogonskim uslovima bitnim za izbor i proračun uzemljenja istih: - U napojnoj TS X/10 ovog tipa zemljospojna zaštita se podešava da djeluje sa vremenom zatezanja t≤2sata - Novoprojektovana TS 10/0,4kV napajaće se iz postojeće elektrodistibutivne mreže koja ima struju zemljospoje ograničenu na 28A konzumno područje TS 35/10kV "Luka Bar", - Novoprojektovana TS 10/0,4kV radiće u kablovskoj podzemnoj mreži 10kV gdje je dovodni kabal 10kV XHE - Niskonaponska mreža namjenjena za napajanje objekata je kablovska


Strana 49

- Niskonaponski izvodi su kablovski, tipa PP41 ili PP00-A - U niskonaponskoj mreži postojeći potrošači se od previsokog napona dodira štite zaštitnim uzemljenjem, a dalje se zaštitni i neutralni provodnik vode odvojeno - TN-C-S sistem. Na osnovu analize visokonaponske i niskonapnske mreže, a imajući u vidu naprijed navedeno a prema Pravilniku 61/95 predviđeno je izvođenje združenog uzemljenja, tj. spajanje zaštitnog i radnog uzemljenja u ovim transformatorskim trafo stanicama 10/0,4kV. Uzemljenje je predviđeno prema sledćim propisima i uputstvima: Pravilnik o tehničkim normativima za elektroenergetska postrojenje nazivnog

napona iznad 1000V (Sl. list SFRJ br. 13/78 sa izmjenama javljenim u Sl. listu br. 61/95)

Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu elektroenergetskih postrojenja od prenapona (Sl. list SRJ br. 11/96);

Pravilnik o tehničkim normativima za pogon i održavanje elektroenergetskih postrojenja (Sl. list SRJ br. 41/93);

Ovi Pravilnici za 10kV mrežu sa neutralnom tačkom spojenom preko niskonapnske impendanse zahtijevaju da ukupan otpor združenog uzemljenja treba da zadovolji uslov:

z

ddz

Ir

UkR

Iz - ukupna struja zemljospoja kako je gore navedeno iznosi 28A. Ud=75/t V - dozvoljeni napon dodira na osnovu člana 5. važećeg Pravilnika o tehničkim normativima za zaštitu NN mreže i pripadajućih trafostanica, za vrijeme djelovanja zaštite od 0,5s. Kd - sačinilac koji određuje odnos napona uzemljenja transformatorske stanice i napona dodira na mestu dodira i ima vrednost Kd=1, član 62 Pravilmika o tehničkim normativima za zaštitu NN mreže i pripadajućih trafostanica. r=0,5-0,3 - redukcioni faktor 10kV kablovske mreže koje su povezane sa kablovima sa neprovodnim plaštom, (svaka žila ima električnu zaštitu presjeka 16mm², odnosno ima električnu zaštitu presjeka 25mm²). r=0,2 - redukcioni faktor 10kV kablovske mreže koje su povezane sa kablovima sa provodnim plaštom. U našem slučaju usvajamo faktor 0,5.


Strana 50

Poštujući ove uslove dozvoljeni otpor rasprostiranja zaštitnog uzemljenja treba da iznosi:

= ∗

∗ =

1150

0,528= 10,7Ω

Za objekat PS i TS predviđa se postavljanje temeljnog uzemljivača objekta. Proračun otpora rasprostiranja uzemljivača: - podaci za proračun: - specifični otpor tla 150m - trakasti uzemljivač je formiran u vidu konture - materijal za uzemljivač : pocinkovana čelična traka Fe/Zn 25x4 mm -srednji geometrijski poluprečnik (r) :

mS

r 68,614,3

7,13*2,10*4*5,0

*4*5,0

Otpor rasprostiranja uzemljivača procjenjuje se pomoću jednačine (obrazac Lorana):

6,568,6*4

150

*2*2 rZu

Pored toga na uzemljivač će biti povezana i traka za uzemljenje položena uz 10kV kablovski vod (trakasti uzemljivač). Otpor rasprostiranja trakastog uzemljivača od trake FeZn 25x4 mm računa se na sledeći način:

=

∗

∗

Gde je: a – debljina trake u metrima 0,004m b – širina trake u metrima 0,025m L – dužina trake u metrima 40m H – dubina ukopavanja trake u metrima 0,55m ρ – specifični otpor zemlje 100Ωm

= 2 ∗ ( + )/ = 0,01847

=100

3,14 ∗ 40

40

0,55 ∗ 0,01847= 0,8 ∗ 4,14 = 3,312Ω


Strana 51

Ukupan otpor zruženog uzemljenja računa se kao paralelna veza temeljnog uzemljivača i trakastog uzemljivača:

= ∗

+ = 2,1Ω

Obzirom da je stvarni otpor rasprostiranja zaštitnog uzemljenja manji od dozvoljenog, znači da uzemljenje zadovoljava. Treba napomenuti da će na zajednički uzemljivač takođe biti povezana i traka za uzemljenje položena duž trasa VN i niskonaponske kablovske mreže što će takođe uticati na otpor rasprostiranja uzemljivača . Zbog toga je nakon izvođenja uzemljenja potreno izvršiti mjerenje otpora, pa ako isti ne zadovoljava obzirom da je specifični otpor tla pretpostavljen, uzemljenje proširiti dok se ne posigne otpor u granicama dozvoljenog. 2.1.1.6 PRORAČUN HLAĐENJA TRANSFORMATORA Prirodna ventilacija transformatorske stanice Prirodna ventilacija transformatorske stanice (AN), mora osigurati odvođenje toplote nastale od ukupnih gubitaka transformatora u pogonu. Smanjena cirkulacija vazduha smanjuje raspoloživu snagu transformatora. Pravilna ventilacija se izvodi uvođenjem vazduha kroz otvor na dnu TS preseka S i izlaznim otvorom za vazduh preseka S’ na suprotnom zidu transformatorske stanice na visini H u odnosu na ulazni otvor. Da bi se obezbedilo efikasno hlađenje transformatora i dovoljna cirkulacija vazduha, potrebno je osigurati barem 150mm prostora ispod namotaja. To se postiže ugradnjom točkova ili podloški. Formula za izračunavanje preseka otvora za protok vazduha (slika 1) :


Strana 52

S’=0,18 x P/√H i

S’=1,10 x S P - suma gubitaka transformatora u pogonu i praznom hodu izražena u kW S - površina ulaznog otvora u kvadratnim metrima (m2) S’ - površina izlaznog otvora u kvadratnim metrima (m2) H - razlika visine između dva otvora u metrima

S’=0,18x(0,86+5,4)/√4,15=0,55m2

S=S'/1,1=0,5m2

Ako uzmemo u obzir da rešetka smanjuje protok vazduha za 30%, ulazni otvor bi trebalo da bude 2m x 0,4m, a izlazni otvor 2m x 0,45m. Prinudna ventilacija transformatorske stanice Prinudna ventilacija je potrebna u slučaju kada je prostorija za smeštaj transformatora mala, ili loše provetrena, kod godišnjeg proseka temperature iznad 20°C, ili kod učestalog preopterećenja transformatorske stanice.


Strana 53

Na izlazni otvor transformatorske stanice potrebno je montirati ventilator koji će biti upravljan termostatom i izbacivati vazduh. Preporučeni protok vazduha (m3/s) na 20°C je 0,1 x P. P - suma gubitaka transformatora u pogonu i praznom hodu izražena u kW Prema tome preporučeni protok vazduha je 0,1 x (0,86+5,4) = 0,626m3/s Napomena: Proračuni instalacije opšte potrošnje, osvjetljenja i gromobranske instalacije su predmet posebnog projekta obrađenog u Folderu 4.1 - Elektrotehnički projekat PS Volujica - jaka struja.


PRILOG 1

Lista potrošača sa instalisanim i jednovremenim snagama koji se napajaju iz predmetne TS.

redni

brojNAZIV POTROŠAČA broj napon

aktivna

instalisana

snaga

potrošača

koeficijent

jednovre-

menosti

aktivna

jednovremena

snaga

stepen

iskorišćenja

faktor

stvarnog

opterećenja

faktor

snage

aktivna

električna

(apsorbovana)

jednovremena

snaga

reaktivna

električna

jednovremena

snaga

prividna

električna

jednovremena

snaga

struja

(3*5*6) ( 9*[7/8] ) (11*tgj) ((112*122)) (13/4*3)

n U Pi kj Pj h Kopt cosj Pjel Qjel Sjel Ijel

- (kV) (kW) (r.j.) (kW) ( % ) (r.j.) (r.j) (kW) (kVAr) (kVA) (A)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

1 Automatska rešetka i presa za pranje 1 0,40 4,00 0,60 2,40 0,80 1,00 0,90 3,00 1,45 3,33 4,81

2 Kran za pumpe 1 0,40 2,50 0,70 1,75 0,80 1,00 0,88 2,19 1,18 2,49 3,59

3 Kran na ulaznom stepeništu 1 0,40 2,50 0,70 1,75 0,80 1,00 0,88 2,19 1,18 2,49 3,59

4 Klima uređaj 1 1 0,23 2,00 0,70 1,40 0,80 1,00 0,92 1,75 0,75 1,90 8,27

5 Klima uređaj 2 1 0,23 2,00 0,70 1,40 0,80 1,00 0,92 1,75 0,75 1,90 8,27

6 Ventilator u prostoriji sa pumpama 1 0,40 0,40 1,00 0,40 0,65 1,00 0,90 0,62 0,30 0,68 0,99

7 Ventilator u trafo boksu 1 1 0,23 0,40 0,70 0,28 0,80 1,00 0,92 0,35 0,15 0,38 1,65

8 Ventilator u trafo boksu 2 1 0,23 0,40 0,70 0,28 0,80 1,00 0,92 0,35 0,15 0,38 1,65

9 Drenažna pumpa 1 0,40 3,10 0,84 2,60 0,80 1,00 0,81 3,26 2,36 4,02 5,80

10 ROA-MCC4 1 0,40 3,00 1,00 3,00 0,95 1,00 0,85 3,16 1,96 3,72 5,36

11 UPS 1 0,40 9,00 0,80 7,20 1,00 1,00 0,85 7,20 4,46 8,47 12,23

12 Pokretač ventila 1 1 0,75 0,40 0,70 0,28 0,80 1,00 0,90 0,35 0,17 0,39 0,30

13 Pokretač ventila 2 1 0,75 0,40 0,70 0,28 0,80 1,00 0,90 0,35 0,17 0,39 0,30

14 Rasveta 1 0,40 2,00 0,80 1,60 0,80 1,00 0,90 2,00 0,97 2,22 3,21

15 Rezerva 1 0,40 3,00 0,80 2,40 1,00 1,00 0,90 2,40 1,16 2,67 3,85

UKUPNO 0,40 35,10 0,77 27,02 0,89 0,87 30,90 17,15 35,34 51,01

Bilans snage Podrazvoda RO-MCC4


Strana 55


redni

brojNAZIV POTROŠAČA broj napon

aktivna

instalisana

snaga

potrošača

koeficijent

jednovre-

menosti

aktivna

jedn-

ovremen

a snaga

stepen

iskori-

šćenja

faktor

stvarnog

opterećenja

faktor

snage

aktivna

električna

(apsorbovana)

jednovremena

snaga

reaktivna

električna

jedno-

vremena

snaga

prividna

električna

jedno-

vremena

snaga

struja

(3*5*6) ( 9*[7/8] ) (11*tgj) ((112*122)) (13/4*3)

n U Pi kj Pj h Kopt cosj Pjel Qjel Sjel Ijel

- (kV) (kW) (r.j.) (kW) ( % ) (r.j.) (r.j) (kW) (kVAr) (kVA) (A)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

1 RO-MCC1 1 0,40 200,00 1,00 200,00 0,96 1,00 0,88 208,33 112,45 236,74 341,71

2 RO-MCC2 1 0,40 200,00 1,00 200,00 0,96 1,00 0,88 208,33 112,45 236,74 341,71

3 RO-MCC3 1 0,40 200,00 0,00 0,00 0,96 1,00 0,88 0,00 0,00 0,00 0,00

4 RO-MCC4 1 0,40 35,00 0,78 27,30 0,89 1,00 0,85 30,67 19,01 36,09 52,09

5 Rezerva 1 0,40 10,00 0,70 7,00 1,00 1,00 0,95 7,00 2,30 7,37 10,64

UKUPNO 0,40 645,00 0,67 434,30 0,80 0,88 454,34 246,20 516,76 745,88

Bilans snage Podrazvoda RO-ATS2

Redni br. OPIS ELEMENTA Jedinica Količina

10kV SREDNJENAPONSKI BLOK

1Tipskih testirani 10kV blokovi.Srednjenaponski 10kV blokovi imaju sljedeće karakteristike:

Blok je slobodnostojeći, dizajniran za montiranje na pod sobe pomoću posebnih učvršćivača. Konstrukcija bloka je izrađena od lima, zaštićena od

korozije plastičnog premaza. Blok je zatvoren limom sa svih strana. Približne

dimenzije bloka od 10 kV: 3200x1200x900mm (širinaxk visina x dubina).

Dimenzije mogu odstupati od ovih vrednosti i do 20%, zavisno od

proizvođača bloka.Zajedničko kućište je izolirano gasom SF6 pod pritiskom. SN blok je neproširiv i sastoji se od 5 polja:2 vodna polja, =K01, =K021 merno polje, =K031 spojno polje, =K042 transformatorska polja, =K05, =K06Osnovni tehnički podaci bloka srednjeg napona su:• nazivni napon 12 kV• nazivna struja 400 A• nazivna frekvencija 50 Hz• sredstva za izolaciju i sprečavanje luka: gas SF6• priključak nominalnog pritiska od 0,2 bara (20 ° C)• Nominalna trajna struja kabla: 400A• Nominalna trajna struja transformatorskog izlaza: 200A• nazivna struja transformatora 630 kVA: 63A• Nazivni napon industrijske frekvencije: 28 kV• Nazivni impulsni otpor napona: 75kVA* Vodna ćelija je fabrički napravljena sa sledećom ugrađenom opremom:- SF6 prekidač s uzemljenjem- Mehanizam za ručnu manipulaciju prekidačem- 2NO + 3NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rastavljača "uključeno"- 1NO + 1NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rasklopnih rastavljača "uzemljenih"- Brojač manipulacija prekidačima- trofazne sabirnice- Kapacitivni indikatori napona- Konektori za suve kablove* Spojna ćelija je fabrički napravljena sa sledećom ugrađenom opremom:- SF6 prekidač s uzemljenjem- Mehanizam za ručnu manipulaciju prekidačem- 2NO + 3NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rastavljača "uključeno"

.2. SPECIFIKACIJA MATERIJALA I OPREME2

56Strana

- Brojač manipulacija prekidačima- trofazne sabirnice* Transformatorska ćelija je fabrički napravljena sa sledećomugrađenom opremom:- SF6 prekidač, uzemljenje, 12kV, 200A- Mehanizam za ručnu manipulaciju preklopnicima- Osigurači visoke efikasnosti 63A, 3 kom- Prekidač u polju transformatora mora imati mogućnost automatskog tropolnog isključenja u slučaju pregorevanja najmanje jednog osigurača

visokih performansi, kao i pri radu osnovne zaštite protiv unutrašnjih grešaka

u transformatorima - Buchholz i termometar za preopterećenje i ručno

deaktiviranje pomoću tastera na prednjoj ploči.- 2NO + 3NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rastavljača "uključeno"- Pomoćni kontakt za pregoreli osigurač- trofazne sabirnice- Kapacitivni indikatori napona- Konektori za suve kablove- 2NO + 3NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rastavljača "uključeno"- 1NO + 1NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rastavljača "uzemljeni"- Brojač manipulacije prekidačima- trofazne sabirnice- Kapacitivni indikatori napona- Konektori za suve kablove* Merna ćelija je fabrički napravljena sa sledećom ugrađenom opremom:- 3 strujna merna transformatora sa 2 jezgra, 100/5 / 5A, klasa 0,5, nazivne snage 15VA, 10kV- 3 jednopolna izolovana naponska transformatora sa 2 jezgra, 10 / V3 / 0,1 /V3 / 0,1 / V3 kV, klasa 0,5 / 3P, nazivne snage 50VA, sa integrisanim

osiguračem 10kV, 6,3A- trofazne sabirnice- 1NN zaštitni prekidač, 3P, 6A, 10kA- sabirnice za povezivanje sa priključnom ćelijom sa desne straneIsporuka i ugradnja dodatnog (neobvezno) polja testiranog tipa:Ploča secionalizatora sa sabirnicom-rastavljačem = K03 - = K04TIP

SIEMENS Gas-insulated 8DJH or ABB Gas-insulated compact SafePlus

pcs 1DISTRIBUCIONI TRANSFORMATORI

1

Trofazni energetski uljni transformator, nazivne snage 630kVA, odnos prenosa 10 / 0,42kV, 50 Hz, spojka Din5, napon kratkog spoja uk = 4%,

ručno upravljanje naponom u stanju bez napona ± 2k2. 5%, sa zaštitnim

buholc relejem i kontaktnim termometrom.

- Hlađenje ONAN

- Nivo buke 70 dB

- Gubici u fazi mirovanja maksimalno 1100 W

- Gubi zbog opterećenja maksimalno 5900 W

Transformator će imati vidljivu pločicu sa serijskim brojem sa tehničkom

specifikacijom. Kućište transformatora opremljeno je zasebnim priključcima

za uzemljenje (M12 šrafovi). Transformator se postavlja na posebne nosače

od ekstrudiranih čeličnih profila i savijenog čeličnog lima u otvorima na podu.

Transformatori su u skladu sa IEC 60076 standardima

TIP trofazni uljni transformator sa bakarnim namotajima Minel Trafo

Mladenovac pcs 2

2Kabal XHE 49A 1x70mm2, 10kV. Kabl se vodi od izlaznog terminala od 10 kV do transformatora. m 72

57Strana

3

Kablovske završnice za unutrašnju montažu tipa POLT-12C/1XI-ML-1 -13 sa odgovarajućim dodatnim cjevastim papučicama za presovanje, za kabal tipa

3 x XHE49-A 1x70 mm², 6/10kV (međuveza trafo ćelije - SN priključci

transformatora). Nabavka podrazumijeva i sav potreban sitni materijal i pribor

za spajanje kablova na oba kraja (3 komada po kompletu) set 4

4Izolacioni adapteri za prikljucenje 10kV kablova u trafo celijama SN bloka, slični tipu RSTI - 5651 - CEE01 (3 komada po kompletu) set 2

5Izolacioni adapteri za prikljucenje 10kV kablova na 10 kV strani transformatora, slični tipu RSES - 5225 - R (3 komada po kompletu) set 2

6

Nosača (konzole) pored transformatora za montažu 10kV kablova tipa XHE49-A, kao međuveze trafo ćelije SN razvodnog postrojenja i

transformatora u odjeljku za njegov smještaj. Konzola su opremljena

potrebnim sitnim materijalom za fiksiranje za podlogu, kao i šelnama za

fiksiranje kablova i vezom na sistem uzemljenja trafostanice set 17 Traka FeZn 25x4 mm m 608 Zidni nosač N.B4.925 JUS-P pcs 60

9- Cu kabal 50 mm2, sa jedne strane opremljen cevastom bakarnom papučicom za presovanje 50/10 (mm2 / vijak M) za spajanje na odgovarajući

vijak, prosečne dužine 0,5 m pcs 2010 Ukrsni komadi pcs 20

11- Cu uže 16 mm2, s jedne strane opremljeno cevastom bakarnom papučicom za presovanje 16/8 (mm2 / vijak M) za spajanje na odgovarajući vijak,

prosječne dužine 0,5 m pcs 4012 Ukrsni komadi pcs 20

13Vijak za uzemljenje - vijak M8, sa 2 ravne podloške, jednom nazubljenom ili podeljenom i odgovarajućom navrtkom.

pcs 20

14

Poliesterski orman sa vratima, približnih dimenzija 300x200x80 mm sa ugrađenom glavnom šinom za izjednačavanje potencijala (GSIP). Bakarna

sabirnica, dimenzija 250x50x5mm, u držačima - izolatorima. Sabirnica je

opremljen sa 20 vijaka M10, u kompletu sa 2 ravne podloške, jednom

nazubljenom ili podeljenom i odgovarajućom navrtkom, prema rasporedu „cik-

cak“. Sa donje i gornje strane ormara ostavljeni su otvori za Cu uže. Kabinet

je ugrađen u zid, prema dispozicionom crtežu (opcija).pcs 1

15Isporuka i ugradnja zaštitne opreme u TS:

16 - Tip: ED brava (uložak) na svim vratima trafostanice pcs 317 - Jednopolna šema TS pcs 218 - Uputstvo prve pomoći za povrede od struje pcs 219 - Uputstvo za upotrebu "Zlatna pravila" pcs 120 - Tabela sa upozorenjem na opasnost, tip ED na spoljnoj strani vrata pcs 321 - Natpisne pločice i oznake pcs 322 - Crvena zaštitna letva sa tablom upozorenja u odeljenju transformatora pcs 2

23

Merni orman (približne dimenzije 500x600x260 mm) u koje će nadležni operater distributivne mreže montirati indirektni brojač. Orman treba da ima

vrata sa bravom koja se može zaključati. Dok se u ove merne ormariće ne

donesu merni naponski i strujni kablovi koji povezuju indirektna brojila sa

naponskim i strujnim mernim transformatorima u mernoj ćeliji 10 kV. Izvesti

kabal sličan tipu NYY 5x2,5 mm2, prosečne dužine 2x10m, bez nastavka.

Cevi moraju biti fleksibilne metalne cevi odgovarajućeg prečnika, ; ugraditi

čelični oklop 21/21 Re ili tvrdu PVC cev prečnika 23 mm, u ormariće, ili

pomoću stezaljki, na zid. pcs 1

58Strana

Project Tender Volujica Electrical Work Volujica Električni radovi

The specifications of the elements, quantities and length are according to detailed electrical schemes

Specifikacije elemenata, količine i dužine su u skladu sa detaljnim električnim šemama

D4.1.2 D6.14 10kV SWITCHGEAR BLOCK 10kV SREDNJENAPONSKI BLOKUnit/

Jedinica

Quantity/

Količina

Unit rate/

Jedinična

vrednost

Amount/

Iznos

Delivery and installation of type tested 10kVswitchgear. Medium-voltage 10kV switchgear shouldbe the following characteristics:

Isporuka i ugradnja tipskih testiranih 10kV blokova.Srednjenaponski 10kV blokovi imaju sljedeće karakteristike:

Block is a free-standing, designed for mounting onthe floor of the room using special fasteners. Theconstruction of the block is made of sheet metal,protected against corrosion plastic coating. Theblock is closed with sheet metal on all sides. Theapproximate dimensions of 10 kV block:2750x1460x775mm (width x height x depth).Dimensions may depart from these values, up to20% depending from MV from manufacturer.

Blok je slobodnostojeći, dizajniran za montiranje napod sobe pomoću posebnih učvršćivača.Konstrukcija bloka je izrađena od lima , zaštićena odkorozije plastičnim premazom . Blok je zatvorenlimom sa svih strana. Približne dimenzije bloka od 10kV: 2750x1460x775mm (širina x visina x dubina ).Dimenzije mogu odstupati od ovih vrednosti i do20%, zavisno od proizvođača bloka.

Shared housing is insulated with SF6 gas under pressure. MV block of the non extensible and consisting of 6 fields as follows:

Zajedničko kućište je izolovano gasom SF6 pod pritiskom. SN blok je neproširiv i sastoji se od 6 polja:

2 lead fields, =K01, =K02 2 vodna polja, =K01, =K02

1 measure field, =K03 1 merno polje, =K03

1 coupling field, =K04 1 spojno polje, =K04

2 transformer field, =K05, =K06 2 transformatorska polja, =K05, =K06Basic technical data of Medium -Voltage block are: Osnovni tehnički podaci bloka srednjeg napona su:

• rated voltage 12 kV • nazivni napon 12 kV

• rated current bus bar 630 A • nazivna struja 630 A

• rated frequency 50 Hz • nazivna frekvencija 50 Hz

• means for isolation and prevention of port(arc):gas SF6

• sredstva za izolaciju i sprečavanje luka: gas SF6

• nominal pressure port of 0,2 bar (20 ° C) • priključak nominalnog pritiska od 0,2 bara (20 ° C)

D4.1.2.1 D6.14.1• Rated withstand voltage of industrial frequency: 28kV

• Nazivni napon industrijske frekvencije: 28 kV

• Rated impulse withstand voltage: 75kVA • Nazivni impulsni otpor napona: 75kVA

* Lead cell is a factory made with the following built-in equipment:

* Vodna ćelija je fabrički napravljena sa sledećom ugrađenom opremom:

- SF6 switch disconnector with earthing - SF6 prekidač s uzemljenjem

UNČ.3. PREDMJER I PREDRA2

NG D.O.O. BUDVA I-BB

59Strana

- A mechanism for manual manipulation withdisconnector switch

- Mehanizam za ručnu manipulaciju prekidačem

- 2NO + 3NC auxiliary contacts for signaling the position of swich disconnectors "on"

- 2NO + 3NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rastavljača "uključeno"

- 1NO + 1NC auxiliary contacts for signaling the position of swich disconnectors "grounded"

- 1NO + 1NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rasklopnih rastavljača "uzemljenih"

- Counter of manipulations with switch disconnectors - Brojač manipulacija prekidačima

- - three-phase busbars - trofazne sabirnice

- Capacitive voltage indicators - Kapacitivni indikatori napona

- Connectors for dry cables - Konektori za suve kablove

* Coupling cell is a factory made with the following built-in equipment:

* Spojna ćelija je fabrički napravljena sa sledećom ugrađenom opremom:

- SF6 switch disconnector with earthing - SF6 prekidač s uzemljenjem

- A mechanism for manual manipulation withdisconnector switch

- Mehanizam za ručnu manipulaciju prekidačem

- 2NO + 3NC auxiliary contacts for signaling the position of swich disconnectors "on"


- Counter of manipulations with switch disconnectors - Brojač manipulacija prekidačima

- three-phase busbars - trofazne sabirnice

* Transformer cell by factory carried out with thefollowing

* Transformatorska ćelija je fabrički napravljena sasledećom

installed appliance: ugrađenom opremom:

- SF6 switch, with earthing, 12kV, 200A - SF6 prekidač, uzemljenje, 12kV, 200A

- A mechanism for manual manipulation of swichdisconnectors

- Mehanizam za ručnu manipulaciju preklopnicima

- High efficiency fuses 63A, 3 pcs - Osigurači visoke efikasnosti 63A, 3 kom

- Swich disconnector in the transformer field must have possibility of automatic three-pole disconnection in case of burning out at least one high performance fuses, as well as in the operation of the basic protection against internal faults in transformers - Buchholz and overload-contact thermometer and manual deactivation via a button located on the front panel.

- Prekidač u polju transformatora mora imati mogućnost automatskog tropolnog isključenja u slučaju pregorevanja najmanje jednog osigurača visokih performansi, kao i pri radu osnovne zaštite protiv unutrašnjih grešaka u transformatorima - Buchholz i termometar za preopterećenje i ručno deaktiviranje pomoću tastera na prednjoj ploči.

- 2NO + 3NC auxiliary contacts for signaling the position of switch disconnectors "on"


- Auxiliary contact for burn out fuse - Pomoćni kontakt za pregoreli osigurač

- three-phase busbars - trofazne sabirnice


60Strana

- Connectors for dry cables - Konektori za suve kablove

- 2NO + 3NC auxiliary contacts for signaling the position of switch disconnectors "on"


- 1NO + 1NC auxiliary contacts for signaling the position of switch disconnectors "grounded"

- 1NO + 1NC pomoćni kontakti za signalizaciju položaja rastavljača "uzemljeni"

- Counter of manipulation with switch disconnectors - Brojač manipulacije prekidačima

- Three-phase busbars - trofazne sabirnice


- connectors for dry cables - Konektori za suve kablove

* Measuring cell is pre-made with a following built in equipment:

* Merna ćelija je fabrički napravljena sa sledećom ugrađenom opremom:

- 3 current measuring transformers with 2 cores, 100/5 / 5A, class 0.5, rated power 15VA, 10kV

- 3 strujna merna transformatora sa 2 jezgra, 100/5 / 5A, klasa 0,5, nazivne snage 15VA, 10kV

- 3 single-pole insulated voltage transformers with2 cores, 10/1.73 / 0,1/1.73 / 0,1/3 kV, class 0.5 /

3P, rated power 50VA, with integrated fuse 10kV,6.3A

- 3 jednopolna izolovana naponska transformatorasa 2 jezgra, 10 / 1,73 / 0,1 / 1,73 / 0,1 / 3 kV, klasa0,5 / 3P, nazivne snage 50VA, sa integrisanimosiguračem 10kV, 6,3A

- Three-phase busbars - trofazne sabirnice

- 1NN protection switch, 3P, 6A, 10kA - 1NN zaštitni prekidač, 3P, 6A, 10kA

- busbars for connection with the connecting cell from the right sid

- sabirnice za povezivanje sa priključnom ćelijom sa desne strane

Delivery and installation of type tested additional (optional) field:

Isporuka i ugradnja dodatnog (neobvezno) polja testiranog tipa:

Bus sectionalizer panel with switch-disconnector=K04

Ploča secionalizatora sa sabirnicom-rastavljačem =K04

TYPE

SIEMENS Gas-insulated 8DJH or ABB Gas-

insulated compact SafePlus

TIP

SIEMENS Gas-insulated 8DJH or ABB Gas-

insulated compact SafePlus pcs 1 33.432,30 33.432,30D4.1.3 D6.15 DISTRIBUTION TRANSFORMERS DISTRIBUCIONI TRANSFORMATORI

61Strana

Delivery and installation of oil immersed 3-phasepower transformer, rated power 630kVA,transmission ratio 10 / 0,42kV, 50 Hz, couplingDyn5, short-circuit voltage uk = 4%, manual voltagecontrol in voltage-free condition ± 2x2.5%, withconservator buholc relay and contact thermometer.- Cooling ONAN- Loses of idle stage maximum of 1100 W- Loses due to load a maximum of 5900 WThe transformer will have a visible serial numberplate with a technical speciation. The casing of thetransformer is equipped with separate terminals forgrounding through (M12 screws). The transformer isplaced on special mounts from extruded steelprofiles and bent sheet steel into the openings on thefloor. Transformers are in accordance with IEC60076 standards

Isporuka i ugradnja trofaznog energetskog uljnog transformatora, nazivne snage 630kVA, prenosni odnos 10 / 0,42kV, 50 Hz, spojka Dyn5, napon kratkog spoja uk = 4%, ručno upravljanje naponom u stanju bez napona ± 2x2. 5%, sa zaštitnim buholc relejem i kontaktnim termometrom. - Hlađenje ONAN - Gubici u fazi mirovanja maksimalno 1100 W- Gubi zbog opterećenja maksimalno 5900 W Transformator će imati vidljivu pločicu sa serijskim brojem sa tehničkom specifikacijom. Kućište transformatora opremljeno je zasebnim priključcima za uzemljenje (M12 šrafovi). Transformator se postavlja na posebne nosače od ekstrudiranih čeličnih profila i savijenog čeličnog lima u otvorima na podu. Transformatori su u skladu sa IEC 60076 standardima

TYPE three-phase oil transformer with copper

coils

Minel Trafo Mladenovac

TIP trofazni uljni transformator sa bakarnim

namotajima Minel Trafo Mladenovac

pcs 2 13.959,00 27.918,00

D4.1.3.2nova

pozicija

Delivery and installation of cable XHE 49A 1x70mm2, 10kV. The cable is taken from the 10 kV output delivery terminal to the transformer. The laying is carried out partly in the cable channel, and partly along the wall is a prefix box on the spacers.

Isporuka i ugradnja kabla XHE 49A 1x70mm2, 10kV. Kabl se vodi od izlaznog terminala od 10 kV do transformatora. Polaganje se vrši dijelom u kablovskom kanalu, a dijelom duž zida.

m 72 7,20 518,40

D4.1.3.3nova

pozicija

Supply and installation of indoor cable terminations type POLT-12C/1XI-ML-1 - 13 with suitable additional tubular compression cable lugs for cable type 3 x XHE49-A 1x70 mm², 6/10 kV (interconnection of transformer compartment – MV connections of transformer). The supply includes all necessary accessories and tools for cable connection on both ends..(set 3 pcs)

Isporuka i montaža kablovskih završnica za unutrašnju montažu tipa POLT-12C/1XI-ML-1 -13 sa odgovarajućim dodatnim cjevastim papučicama za presovanje, za kabal tipa 3 x XHE49-A 1x70 mm², 6/10kV (međuveza trafo ćelije - SN priključci transformatora). Nabavka podrazumijeva i sav potreban sitni materijal i pribor za spajanje kablova na oba kraja (3 komada po kompletu) set 4 150,00 600,00

D4.1.3.4nova

pozicija

Delivery and installation of cable insulation adapters for connection of 10kV cables in in MV block transformer cells.similar to type RSTI - 5651 - CEE01 (set 3 pcs)

Isporuka i ugradnja izolacionih adaptera za prikljucenje 10kV kablova u trafo celijama SN bloka, sličnih tipu RSTI - 5651 - CEE01 (3 komada po kompletu) set 2 300,00 600,00

D4.1.3.1 D6.15.1

62Strana

D4.1.3.5nova

pozicija

Delivery and installation of cable insulation adapters for connection of 10kV cables on the 10 kV side of the transformer, similar to type RSES - 5225 - R (set 3 pcs)

Isporuka i ugradnja izolacionih adaptera za prikljucenje 10kV kablova na 10 kV strani transformatora, sličnih tipu RSES - 5225 - R (3 komada po kompletu) set 2 300,00 600,00

D4.1.3.6nova

pozicija

Production and installation of mounting bracket beside transformer unit for mounting of 10kV cables type XHE49-A as interconnection between transformer panel of MV switchgear and transformer within its compartment. Theconsole is equipped with necessary accessories for fixing to the base, as well as fasten clips for fixing the cables and connection to the substation earthing system.

Izrada i montaža nosača (konzole) poredtransformatora za montažu 10kV kablova tipa XHE49-A, kao međuveze trafo ćelije SN razvodnog postrojenja i transformatora u odjeljku za njegov smještaj. Konzola su opremljena potrebnim sitnim materijalom zafiksiranje za podlogu, kao i šelnama za fiksiranjekablova i vezom na sistem uzemljenja trafostanice set 1 75,00 75,00

D4.1.5 D6.19

EQUIPMENT FOR THE INSTALLATION OF

LIGHTING, GROUNDING AND POTENTIAL

EQUALIZATION

OPREMA ZA UGRADNJU RASVETE,

UZEMLJENJA I IZJEDNAČENJA POTENCIJALA

Delivery of material and making coupling grounding in the room MV and 0.4 kV of plant and transformer room, from strip FeZn 25x4 mm2. The strip is installed on the wall spacing supports. Supports are installed at every 0.6 m mutual distance. Do the connection of strips on GSIP. Also on GSIP shall be connecting the strip FeZn 25x4 mm2, which is deposited along the MV cables and with which are connected to the grounding electrodes of adjacent transformer stations.

Isporuka materijala i izrada spojnica uzemljenja u prostoriji SN i 0,4 kV prostoriji postrojenja i transformatora, od trake FeZn 25x4 mm2. Traka se postavlja na nosače na zidu. Nosači se postavljaju na međusobnoj udaljenosti od 0,6 m. Vrši se povezivanje trake na GSIP-u. Takođe na GSIP-u će se povezivati traka FeZn 25x4 mm2 koja se polaže duž SN kablova i koja je povezana na uzemljujuće elektrode susednih transformatorskih stanica.

D4.1..5.1 D6.19.7 - Strip FeZn 25x4 mm - Traka FeZn 25x4 mm m 50 4,40 220,00D4.1..5.2 D6.19.8 - Wall spacer supports N.B4.925 JUS-P - Zidni nosač N.B4.925 JUS-P pcs 60 2,87 171,99

63Strana

The potential of all metal masses within the transformer station, which in normal operation are not energized or broken can be under voltage (control block 10 kV, low voltage distribution cabinet 0.4 kV, power transformer, cable head 10 kV transformer carriers, consoles, cable brackets- shelving, etc.) and elements of building constructions of transformer station (reinforcement), bus PE power line0.4 kV in plants and distribution boards. Connections are made of copper cable cross section 50mm2, the average length of 0.5m. Connections are on one side equipped with tubular copper cable lugs for crimping 50/10 (mm2 / screw M) for connection to the appropriate screw. Connecting the tap-off at the collection grounding shall be made by an appropriate crossing pieces of tape-rope.

Izjednačenje potencijala svih metalnih masa unutar transformatorske stanice koje u normalnom radu nisu pod naponom ili usled oštećenja mogu doći pod napon (kontrolni blok 10 kV, niskonaponski razvodni ormar 0,4 kV, energetski transformator, kablovska glava 10 kV nosači transformatora, konzole, nosači kablova-regali itd.) i elemenata građevinskih konstrukcija transformatorske stanice (armature), magistralnog PE dalekovoda 0,4 kV u postrojenjima i razvodnim pločama. Priključci su napravljeni od bakarnog kabla presjeka 50mm2, prosječne dužine 0,5m. Priključci su na jednoj strani opremljeni cevastom bakarnom papučicom za presovanje 50/10 (mm2 / vijak M) za spajanje na odgovarajući vijak. Spajanje odvodne cevi na sabirnom uzemljenju vrši se odgovarajućim križnim komadima trake.

D4.1..5.3 D6.19.9

- Cu cable 50 mm2, on one side equipped with tubular copper cable lugs for crimping 50/10 (mm2 / screw M) for connection to the corresponding screw, with an average length of 0.5 m

- Cu kabal 50 mm2, sa jedne strane opremljen cevastom bakarnom papučicom za presovanje 50/10 (mm2 / vijak M) za spajanje na odgovarajući vijak, prosečne dužine 0,5 m

pcs 20 7,50 149,94D4.1..5.4 D6.19.10 - Crossing part tape-rope - Ukrsni komadi trake pcs 20 5,51 110,25

Delivery of material and making connections for potential equalization other metal weight inside the transformer station, which in normal operation are not energized or in case of damage can be under voltage elements (doors, blinds, etc.), Carrier grids and steel grids of cable channels, and the like. Connections are made of copper cable cross section 16mm2, the average length of 0.5m. Connections are on one side equipped with tubular copper cable lugs for crimping 16/8 (mm2 / screw M) for connection to the appropriate screw. Connecting the tap-off at the collection grounding shall be made by appropriate crossing pieces of tape-rope. For elements that do not have a dedicated grounding screw will be installed by welding bolts M8, with 2 flat washers, one notched or split and a corresponding nut.

Isporuka materijala i povezivanje za izjednačavanje potencijala metalnih delova unutar transformatorske stanice koji u normalnom radu nisu pod naponom ali u slučaju oštećenja mogu doći pod napon (vrata, roletne, itd.), rešetke nosača i čelične rešetke kablovskih kanala i slično. Priključci su napravljeni od bakarnog kabla preseka 16mm2, prosečne dužine 0,5m. Priključci su na jednoj strani opremljeni cevastom bakarnom papučicom za presovanje 16/8 (mm2 / vijak M) za spajanje na odgovarajući vijak. Priključenje odvodnog sloja na uzemljenje vrši se odgovarajućim ukrsnim komadima trake. Za elemente koji nemaju namenski vijak za uzemljenje ugradiće se zavarivanjem vijka M8, sa 2 ravne podloške, jednim nazubljenom ili podeljenom i odgovarajućom maticom.

64Strana

D4.1..5.5 D6.19.11

- Cu rope 16 mm2, on one side equipped with tubular copper cable lugs for crimping 16/8 (mm2 / screw M) for connection to the corresponding screw, with an average length of 0.5 m

- Cu uže 16 mm2, s jedne strane opremljeno cevastom bakarnom papučicom za presovanje 16/8 (mm2 / vijak M) za spajanje na odgovarajući vijak, prosječne dužine 0,5 m pcs 40 3,86 154,35

D4.1..5.6 D6.19.12 - Crossing part tape-rope - Ukrsni komadi trake pcs 20 3,31 66,15- The grounding screw - screw M8, with 2 flat washers, one notched or split and a corresponding nut.

- Vijak za uzemljenje - vijak M8, sa 2 ravne podloške, jednom nazubljenom ili podeljenom i odgovarajućom navrtkom. pcs 20 2,76 55,13

D4.1..5.7 D6.19.13

Delivering the installation of polyester cabinet with a door, measuring approx 300x200x80 mm with built-in main rail for potential equalization (GSIP). The bus is from Cu, measuring approx 250x50x5mm, in the holders - insulators. The bus is equipped with 20 screws M10, complete with 2 straight and one split washers and nuts, in the "zig-zag" schedule. On the underside and the upper side of the cabinet are open for the inletting of Cu ropes. The cabinet is built into the wall, according to the dispositional drawing (option).

Isporuka i ugradnja poliesterskog ormara sa vratima, približnih dimenzija 300x200x80 mm sa ugrađenom glavnom šinom za izjednačavanje potencijala (GSIP). Bakarna sabirnica, dimenzija 250x50x5mm, u držačima - izolatorima. Sabirnica je opremljena sa 20 vijaka M10, u kompletu sa 2 ravne podloške, jednom nazubljenom ili podeljenom i odgovarajućom navrtkom, prema rasporedu „cik-cak“. Sa donje i gornje strane ormara ostavljeni su otvori za Cu uže. Orman je ugrađen uz zid, prema dispozicionom crtežu (opcija).

pcs 2 137,81 275,63

D4.1..5.8 D6.19.14

Pairing of grounding in TS 10 / 0.4 kV, which includes the development of links between neutral and protective bus in the low-voltage switchyard (grounding pair) cable PP00-Y- section min. 95 mm2 1kV (unless not factory-made connecting buses). Pairing carried out at two places at the low block. Set warning nameplate for joined grounding on the board of low voltage.

Uparivanje uzemljenja u TS 10 / 0,4 kV, što uključuje razvoj veze između neutralnog i zaštitnog sabirnika u niskonaponskom prekidaču (par za uzemljenje) kablom PP00-Y-sekcija min. 95 mm2 1kV (osim ako nisu fabrički spojeni). Uparivanje se vrši na dva mesta u donjem bloku. Na ploči niskog napona postaviti natpisnu tablu upozorenja za spojeno uzemljenje. pcs 1 165,38 165,38

D4.1..5.9 D6.19.15Delivery and installation of protective equipment in TS:

Isporuka i ugradnja zaštitne opreme u TS:

D4.1..5.10 D6.19.16- Type ED lock (insert) on all doors transformer station

- Tip: ED brava (uložak) na svim vratima trafostanicepcs 3 22,05 66,15

D4.1..5.11 D6.19.17 - Single line scheme TS - Jednopolna šema TS pcs 2 132,30 264,60D4.1..5.12 D6.19.18 - Instructions for first aid injuries from electricity - Uputstvo prve pomoći za povrede od struje pcs 2 88,20 176,40D4.1..5.13 D6.19.19 - Operating Instructions "Golden Rules" - Uputstvo za upotrebu "Zlatna pravila" pcs 1 88,20 88,20

D4.1..5.14 D6.19.20- Table with danger warning, type ED on the outside of the door

- Tabela sa upozorenjem na opasnost, tip ED na spoljnoj strani vrata pcs 3 38,59 115,76

D4.1..5.15 D6.19.21 - Label plates and markings - Natpisne pločice i oznake pcs 3 137,81 413,44

D4.1..5.16 D6.19.22- Red protective beam with warning table in transformer department

- Crvena zaštitna letva sa tablom upozorenja u odeljenju transformatora pcs 2 88,20 176,40

D4.1.6 D6.20OTHER EQUIPMENT IN THE TRANSFORMER

STATIONOSTALA OPREMA U TRAFOSTANICI

65Strana

D4.1.6.1 D6.20.1

Supply, delivery and installation of measuring cabinets (approximate dimensions 500x600x260 mm) in which will the competent distribution network operator to mount an electronic meter with indirect measurement (reading) of electricity consumed. Cabinet should have the door with a lock to lock. Till this measurement cabinets shall be brought measuring voltage and current cables to connect electronic counters with voltage and current measuring transformers in the measuring cell 10 kV. Perform the same cable type NYY 5x2.5 mm2, the average length 2x10m, without continuing.Pipes must be flexible metal pipes corresponding diameter, pipe; install steel armor 21/21 Re or hard PVC pipe Ø 23 mm in diameter, into cupboards or using clamps on the wall.

Isporuka, dostava i ugradnja mernih ormana (približne dimenzije 500x600x260 mm) u koje će nadležni operater distributivne mreže montirati elektronsko brojilo sa indirektnim mjerenjem (očitavanjem) utrošene električne energije. Ormant treba da ima vrata sa bravom koja se mogu zaključati. Dok se u ove merne ormariće ne donesu merni naponski i strujni kablovi koji povezuju elektronska brojila sa naponskim i strujnim mernim transformatorima u mernoj ćeliji 10 kV. Izvesti kabal sličan tipu NYY 5x2,5 mm2, prosečne dužine 2x10m, bez nastavka. Cevi moraju biti fleksibilne metalne cevi odgovarajućeg prečnika, ; ugraditi čelični oklop 21/21 Re ili tvrdu PVC cev prečnika 23 mm, u ormariće, ili pomoću stezaljki, na zid.

pcs 1 1.526,96 1.526,96Note:

Delivery and installation of LV switchgear with all

cable interconnects TR-LV plant , is part of a

separate project processed in Folder 4.1 - PS

Volujica Electrical Project - High Current.

Napomena:

Isporuka i montaža NN razvodnog postrojenja sa

svim kablovskim međuvezama TR-NNRP su

predmet posebnog projekta obrađenog u Folderu

4.1 - Elektrotehnički projekat PS Volujica - jaka

struja.

D4.1.7 D6.21 OTHERS OSTALO

Measuring the resistance of spreading the grounding of joined grounding TS 10 / 0.4 kV, which includes:

Merenje otpornosti širenja uzemljenja zajedničkog uzemljivača TS 10 / 0,4 kV, što uključuje:

- Measurement of the total resistance of spreading the grounding of joint grounding TS. This measurement performed with a prior connection to the basic ground electrode TS all other elements of the grounding systems are connected in normal operation (eg .: joined grounding in TS, cloak of supply cables 10 kV, etc.).

- Merenje ukupnog otpora širenja uzemljenja zajedničkog uzemljivača TS. Ovo merenje vrši se prethodnim povezivanjem sa osnovnom elektrodom TS uzemljenja, svi ostali elementi sistema za uzemljenje povezani su u normalnom radu (npr.: Spojeno uzemljenje u TS, plašt dovodnih kablova 10 kV itd.).

Review of all joints with placing of nameplate for joined grounding and joint sealing at the test bar.

Pregled svih spojeva sa postavljanjem natpisne pločice za spojeno uzemljenje i zaptivanje spojeva na ispitnoj traci.

Total for work Ukupan rad LS 1 496,13 496,13

D4.1.7.1 D6.21.1

66Strana

Testing equipment in TS, which includes: Oprema za testiranje u TS, koja uključuje:

- Testing and adjusting protection, electric interlockto 1kV and voltage testing equipment in TS,

- ispitivanje i podešavanje zaštite, električnoblokiranje na 1kV i naponska oprema za testiranje uTS,

- Voltage testing of cable connections 10 kVtransformer cells-transformer, with printing,installation and sealing of the table and protocolnumber.

- Ispitivanje napona kablovskih priključaka 10 kV transformatorske ćelije-transformatora, sa štampanjem, ugradnjom i zatvaranjem tablice i broja protokola.

Total for work Ukupan rad LS 1 826,88 826,88D4.1.7.3 D6.21.3 Personnel training, for 2 working days Obuka osoblja, 2 radna dana LS 1 660,00 660,00

D4.1.7.4 D6.21.4Manual for operating and maintaining the system in 4 (four) printed copies and 4 (four) DVD digital editable format.

Uputstvo za rukovanje i održavanje sistema u 4 (četiri) štampane kopije i 4 (četiri) DVD digitalna editabilna formata. LS 1 430,00 430,00

D4.1.7.5 D6.21.5

Production of built design to hand over in 4 (four) printed copies and 4 (four) DVD digital editable format.

Izrada izvedenog projekta za predaju u 4 (četiri) štampane kopije i 4 (četiri) DVD, digitalna editabilna formata.

set 1 760,00 760,00D4.1 D6 Volujica Electrical Work - Total Volujica Električni rad - ukupno 71.113,42

PDV 21% : 14.933,82

Ukupno sa obračunatim PDV-om: 86.047,24

D6.21.2D4.1.7.2

67Strana

dipl. inž. el.Bulatović Mihailo___________________________

Odgovorni inženjer


Strana 68

3. GRAFIČKA DOKUMENTACIJA

KOLOSJEK

Z

J

S

I

2.83

2.91

1.69

R2

R1

Vat

roga

sni

dom

Kabl vod 2x(3x(XHE 49 1x120mm2)), 10kV

TS 10/0,4kV "PS VOLUJICA"

Postojeći kabl vod IPO 13 3x120mm2, 10kV od TS 10/0,4kV broj 10 do TS 10/0,4kV broj 11

koji se prekida i po sistemu "ulaz-izlaz" uvodi u TS 10/0,4kV "PS VOLUJICA" (deo ka TS 10/0,4kV broj 10)

Postojeći kabl vod IPO 13 3x120mm2, 10kV od TS 10/0,4kV broj 10 do TS 10/0,4kV broj 11koji se prekida i po sistemu "ulaz-izlaz" uvodi u TS 10/0,4kV "PS VOLUJICA" (deo ka TS 10/0,4kV broj 11)

u PVC cevi prečnika 160mm

Postojeći kablovski šaht

Projektant/Designer: Investitor/Investor:

Glavni inženjer/Main designer:

Odgovorni inženjer/Responsible designer:

Saradnik/Assistants:

Datum izrade i MP/ Datum revizije i MP/

Objekat/Structure:

Lokacija/Location:

Vrsta tehničke dokumentacije/Type of project:

Dio tehničke dokumentacije/

Glavni projekat/Main design

Elektrotehnika/Electrical engineering

Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:

Broj priloga/ Broj strane:

1 01/01

D.O.O. "VODOVOD I KANALIZACIJA" BAR

UP "TI803" u zahvatu PPPN posebne namjene

10. 2019.

Situacija/Situation

1 : 500

Bulatović Mihailo dipl. inž. el. za obalno područje Crne Gore, detaljna razrada lokacija "Prva faza privredne zone Bar"

u opštini Bar, koju čini dio katastarske parcele broj 6499/6 KO Novi Bar

Part of techical documentation:

Drawing N :º Page N :º

Date of preparation: Date of revision:

Bulatović Mihailo dipl. inž. el.

Existing cable shaft

Cable duct 2x(3x(XHE 49 1x120mm2)), 10kVin PVC pipe diameter 160mm

TS 10/0,4kV "PS VOLUJICA"

Existing cable duct IPO 13 3x120mm2, 10kV od TS 10/0,4kV broj 10 do TS 10/0,4kV broj 11

which is interrupt and by system "enter-exit" introduces in TS 10/0,4kV "PS VOLUJICA" (part to TS 10/0,4kV no. 10)

Existing cable duct IPO 13 3x120mm2, 10kV od TS 10/0,4kV broj 10 do TS 10/0,4kV broj 11which is interrupt and by system "enter-exit" introduces in TS 10/0,4kV "PS VOLUJICA" (part to TS 10/0,4kV no. 11)

B U D V A

TS 10/0,4 kV LB-PS Volujica sa priključnim 10 kV kablovskim vodom

TS 10 / 0,4 kV LB-PS Volujica with 10 kV cable connection

. 2020. 3

630A

Typ C

TS 10/0,4kV no. 10

630A

Typ C

Merna ćelija

200A

HR-A51

Typ A

200A

Typ A

HR-A51

HR-A51

Na NN postrojenje

Trafo polje 1

Na NN postrojenje

Trafo polje 2

DV cell 1TS 10/0,4kV no 11

DV cell 2

Projektant/Designer: Lokacija/Location:

Investitor/Investor:

Vrsta tehničke dokumentacije/Type of project:Glavni projekat

Urbanistička parcela/lokacija UP "TI803" u zahvatuPPPN posebne namjene za obalno područje Crne Gore,

detaljna razrada lokacija "Prva faza privredne zone Bar" u opštini

Bar, koju čini dio katastarske parcele broj 6499/6 KO Novi Bar

D.O.O. "VODOVOD I KANALIZACIJA" BARPrilog/Drawing:

Dio TD/

- Jednopolna šema/ Single-pole diagram -

Broj priloga:

Broj strane:01/01

2

Elektrotehnika/Electrical engineeringPart of TD:

Razmjera/Scale:

10. 2019.

HR-A51

Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:

Date of preparation:Datum revizije i MP/Date of revision:

Glavni inženjer/Main designer:Bulatović Mihailo dipl. inž. el.


Saradnik/Assistants: Drawing N :º

Page N :º

To NN distribution To NN distribution

Trafo field 1 Trafo field 2Measuring cell

TS 10/0,4kV broj 10Vodna ćelija 1

TS 10/0,4kV broj 11Vodna ćelija 2

630A

Spojna ćelijaCoupling cell


I>

-Q11250A

Icu=55kAI>

-Q21250A

Icu=55kA

Field0.4kV NN TR1

Field0.4kV NN TR2

* Ova polja su obrađena u Folder 4.1 Elektrotehnički projekat PS Volujica - jaka struja

* These fields have been processed in Folder 4.1 Electrotechnical project PS Volujica - high current

B U D V A



Nazivni napon 12kV/ Rated voltage 12kVNazivni struja sabirnica 630A/ Rated current of the busbar 630A

Nazivna kratkotrajna podnosiva struja 16kA/ Rated short-term current 16kA

3. 2020.

A A

B B

C C

D D

11

22

V1

V1

V2

V3

V3

P1

100100

O2

50

50

O1

V1






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:



Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


3 1/2



10. 2019.

1 : 50







B U D V A

LEGENDA SIMBOLA

TS 10/0,4 kV LB-PS Volujica sa priključnim 10 kV kablovskim vodomTS 10 / 0,4 kV LB-PS Volujica with 10 kV cable connection

. 2020. 3

A A

B B

C C

D D1

1

22

V1

V1

V2

V3

V3

P1

100100

O2

50

50

O1

V1






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:



Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


3 2/2



10. 2019.

1 : 50







B U D V A

LEGENDA SIMBOLA


. 2020. 3






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:





Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


4 01/01



10. 2019.

Dispozicija opreme u TS – presek

1 : 50




Disposition of equipment in TS - cross sectionDrawing N :º Page N :º



B U D V A



. 2020. 3

LOAD DATA AND MINIMUM DISTANCES

1. PERMANENT LOADS

VERTICAL SINGLE LOAD G

PANEL WIDTH 310 mm ≤ 1,8kN




NONPERMANENT LOADS2.

LIVE LOAD qk 6kN/m²

MINIMUM DISTANCES3.

WALL DISTANCE ON THE REAR ≥ 15mm

WALL DISTANCE ON THE LEFT / RIGHT ≥ 50mm

WITH EXTENSION ≥ 200mm

HEIGHT OF CEILING4.

SWITCHGEAR HEIGHT 1400 mm *

SWITCHGEAR HEIGHT 2000 mm / 2300 mm

≥ 2000mm

≥ 2400mm

MINIMUM DOOR OPENING

SWITCHGEAR HEIGHT ≤ 1700 mm *

5.

1000mm x 2000mm

SWITCHGEAR HEIGHT 2000 mm 1000mm x 2200mm


* WITHOUT CABLE DUCT OR LV-CABINET






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:




Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


5 01/01



10. 2019.

Blok 10kV – prednji izgled

1 : 10




Block 10kV - front view Drawing N :º Page N :º




B U D V A



. 2020. 3

LOAD DATA AND MINIMUM DISTANCES

1. PERMANENT LOADS

VERTICAL SINGLE LOAD G





NONPERMANENT LOADS2.

LIVE LOAD qk 6kN/m²

MINIMUM DISTANCES3.

WALL DISTANCE ON THE REAR ≥ 15mm

WALL DISTANCE ON THE LEFT / RIGHT ≥ 50mm

WITH EXTENSION ≥ 200mm

HEIGHT OF CEILING4.

SWITCHGEAR HEIGHT 1400 mm *

SWITCHGEAR HEIGHT 2000 mm / 2300 mm

≥ 2000mm

≥ 2400mm

MINIMUM DOOR OPENING

SWITCHGEAR HEIGHT ≤ 1700 mm *

5.

1000mm x 2000mm



* WITHOUT CABLE DUCT OR LV-CABINET

THESE CONSTRUCTIONAL DATA OF SIEMENS AG ARE NOT BINDING

FOR CONSTRUCTION. THEY ARE ONLY VALID AS A BASE FOR

PRODUCTION OF BINDING CONSTRUCTIONAL DRAWINGS. FURTHER

INFORMATION ACCORDING CONSTRUCTIONAL DATA CAN BE FOUND

IN THE RELATED OPERATING AND INSTRUCTION MANUAL.






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:





Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


6 01/01



10. 2019.

Blok 10kV – pogled odozgo/

1 : 10




Block 10kV - top view Drawing N :º Page N :º



B U D V A



. 2020. 3








Dio TD/

Vodna ćelija 10kV broj 1 – šema delovanjaBroj priloga:

Broj strane:01/03

7


Razmjera/Scale:

10. 2019. Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:





Page N :º

DV cell 10kV number 1 - scheme of operation


B U D V A




. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:02/03

7

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º


Elektrotehnika/Electrical engineeringBulatović Mihailo dipl. inž. el.


B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:03/03

7

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º




B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/

Vodna ćelija 10kV broj 1 – šema vezivanjaBroj priloga:

Broj strane:01/01

8

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º

DV cell 10kV number 1 - binding scheme



B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:01/03

9


Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º



B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:02/03

9

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º




B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:03/03

9

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º




B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/

Vodna ćelija 10kV broj 2 – šema vezivanjaBroj priloga:

Broj strane:01/01

10

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º

DV cell 10kV number 2 - binding scheme



B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/

Spojna ćelija 10kV – šema delovanjaBroj priloga:

Broj strane:01/01

11


Razmjera/Scale:

10.2019. Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:





Page N :º

Coupling cell 10kV - scheme of operation


B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/

Spojna ćelija 10kV – šema vezivanjaBroj priloga:

Broj strane:01/01

12

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º

Coupling cell 10kV - binding scheme



B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/

Merna ćelija 10kV – šema delovanjaBroj priloga:

Broj strane:01/02

13


Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º

Measuring cell 10kV - scheme of operation


B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:02/02

13

Part of TD:

Razmjera/Scale:

Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:





Page N :º

Measuring cell 10kV - scheme of operation



10. 2019.

B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:01/04

14

Part of TD:

Razmjera/Scale:

Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:





Page N :º

Measuring cell 10kV - binding scheme



10. 2019.

B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:02/04

14

Part of TD:

Razmjera/Scale:

Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:





Page N :º




10. 2019.

B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:03/04

14

Part of TD:

Razmjera/Scale:

Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:





Page N :º




10. 2019.

B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:04/04

14

Part of TD:

Razmjera/Scale:

Datum izrade i MP/

Objekat/Structure:





Page N :º




10. 2019.

B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/

Trafo ćelija 10kV - šema delovanjaBroj priloga:

Broj strane:01/03

15

Elektrotehnika/Electrical engineeringsPart of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º

Trafo cell 10kV - scheme of operation


B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:02/03

15

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º


Elektrotehnika/Electrical engineeringsBulatović Mihailo dipl. inž. el.


B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/


Broj strane:03/03

15

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º




B U D V A


. 2020. 3








Dio TD/

Trafo polje 10kV - šema vezivanjaBroj priloga:

Broj strane:01/01

16

Part of TD:

Razmjera/Scale:


Objekat/Structure:





Page N :º

Trafo field 10kV - binding scheme



B U D V A


. 2020. 3






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:





Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


17 01/01



10. 2019.

MG 3x100V, 5A - šema vezivanja




MG 3x100V, 5A - circuit diagram Drawing N :º Page N :º



U m

ern

u ć

elij

u P

P00 4

x1,5

mm

2

U m

ern

u ć

elij

u P

P00 6

x2,5

mm

2

B U D V A


. 2020. 3






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:





Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


18 01/01



10. 2019.

Zaštita transformatora - šema vezivanja




Transformer protection - binder schemeDrawing N :º Page N :º



B U D V A


. 2020. 3

A A

B B

C C

D D

11

22

Crpiliste Ø 1000 PEsa drenažnom pumpom DN65

(Q=10.46l/s, H=10.95m,P=3.10kW)

Pump sump Ø 1000 PEwith drainage pump ND65

(Q=10.46l/s, H=10.95m,P=3.10kW)

1-P-1 1-P-2 1-P-3

LEGENDA SIMBOLA






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:



Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


19 1/3



10. 2019.

1 : 50




Drawing N :ºPage N :º



B U D V A

. 2020. 3

A A

B B

C

D D

11

22

LEGENDA SIMBOLA






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:



Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


19 2/3



10. 2019.

1 : 50







B U D V A

SIPx


. 2020. 3

A A

B B

C C

D D

11

22

V1

V1

V2

V3

V3

P1

100100

O2

50

50

O1

V1

LEGENDA SIMBOLA






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:



Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


19 3/3



10. 2019.

1 : 50







B U D V A

SIPx


. 2020. 3

A






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:



Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


20 1/1



10. 2019.







B U D V A


3. 2020.






Objekat/Structure:

Lokacija/Location:



Prilog/Drawing:

Razmjera/Scale:


21 1/1



10. 2019.







B U D V A


3. 2020.

Documents

GLAVNI ELEKTROTEHNIČKI PROJEKAT