Gezondheidsrisico ’s bij gebruik formaldehyde - MijnLabmijnlab.nl/...2009/microsoft_powerpoint_-_formaldehyde_presentatie... · Presentatie • Inleiding • Gebruik formaldehyde

GezondheidsrisicoGezondheidsrisico’’s gebruik formaldehydes gebruik formaldehyde

Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC

GezondheidsrisicoGezondheidsrisico’’ss bijbij gebruikgebruikformaldehyde ?formaldehyde ?

Paulien Oosterveld, arbeidshygiPaulien Oosterveld, arbeidshygiëënistnistVeiligheid, Gezondheid en MilieuVeiligheid, Gezondheid en Milieu

UniversiteitUniversiteit Leiden en LUMCLeiden en LUMC

2



Doel presentatieDoel presentatieVolgende vragen beantwoorden:Volgende vragen beantwoorden:•• Hoe is de grenswaarde voor formaldehyde tot stand Hoe is de grenswaarde voor formaldehyde tot stand

gekomen?gekomen?

•• Kunnen werkzaamheden met formaldehyde veilig Kunnen werkzaamheden met formaldehyde veilig worden uitgevoerd ? worden uitgevoerd ?

•• Zijn meer beheersmaatregelen noodzakelijk ? Zijn meer beheersmaatregelen noodzakelijk ? Welke maatregelen kunnen worden getroffen ?Welke maatregelen kunnen worden getroffen ?

3



PresentatiePresentatie•• InleidingInleiding•• Gebruik formaldehydeGebruik formaldehyde•• Gezondheidseffecten formaldehydeGezondheidseffecten formaldehyde•• GrenswaardeGrenswaarde

–– Advies GezondheidsraadAdvies Gezondheidsraad–– Overwegingen SEROverwegingen SER–– SZWSZW

•• Beoordeling blootstelling Beoordeling blootstelling •• PraktijkvoorbeeldenPraktijkvoorbeelden•• Conclusie en Adviezen voor beheersmaatregelenConclusie en Adviezen voor beheersmaatregelen

4



Gebruik FormaldehydeGebruik Formaldehyde•• Fixeren/ conserveren organisch materiaalFixeren/ conserveren organisch materiaal

–– Anatomisch museumAnatomisch museum–– Biologie, Biologie, snijpracticumsnijpracticum, haaienfixatie, haaienfixatie–– Anatomie, Anatomie, snijpracticumsnijpracticum–– Pathologie, biologisch weefselonderzoekPathologie, biologisch weefselonderzoek

•• DesinfectieDesinfectie materialen/ oppervlakkenmaterialen/ oppervlakken•• Grondstof chemische reactiesGrondstof chemische reacties•• Productie verschillende huishoudelijke productenProductie verschillende huishoudelijke producten•• Bouwmaterialen (spaanplaat)Bouwmaterialen (spaanplaat)

5



FormaldehydeFormaldehyde•• CASCAS--nummernummer 5050--0000--00•• Eenvoudigste aldehydeEenvoudigste aldehyde•• Kleurloos, sterk ruikend gasKleurloos, sterk ruikend gas•• Brandbaar en reactiefBrandbaar en reactief•• Oplosbaar in water (en ether, ethanol)Oplosbaar in water (en ether, ethanol)•• Zeer reactiefZeer reactief•• 10 % Personen ruikt formaldehyde bij grenswaarde10 % Personen ruikt formaldehyde bij grenswaarde

6



GevaarsinformatieGevaarsinformatie

7



GezondheidseffectenGezondheidseffecten•• LokaalLokaal ((lagelage blootstellingblootstelling))

–– IrritatieIrritatie ogenogen–– IrritatieIrritatie neusneus en keelen keel

((onwelzijnonwelzijn, tranen, niezen, hoesten), tranen, niezen, hoesten)–– IrritatieIrritatie van de van de huidhuid

•• SystemischSystemisch ((hogehoge blootstellingblootstelling > 12 mg/ m3)> 12 mg/ m3)–– NeusNeus ((keelholtekeelholte))-- kankerkanker

8



GrenswaardenstelselGrenswaardenstelselArbowetArbowet per 1 januari 2007per 1 januari 2007•• Meer verantwoordelijkheid werkgevers en Meer verantwoordelijkheid werkgevers en

werknemers voor werknemers voor ArbobeleidArbobeleid; ; ArbocatalogusArbocatalogus–– Private grenswaarden door bedrijf of branchePrivate grenswaarden door bedrijf of branche–– Publieke grenswaarden door min. SZWPublieke grenswaarden door min. SZW

•• Voor stoffen waarvoor EU grenswaarden steltVoor stoffen waarvoor EU grenswaarden stelt•• ÉÉn voor n voor hooghoog--risicorisico--stoffenstoffen (nationale (nationale

grenswaarden) grenswaarden)

Dit zijn gezondheidskundige grenswaarden.Dit zijn gezondheidskundige grenswaarden.

9



Drietrapsprocedure Drietrapsprocedure publieke grenswaardenpublieke grenswaarden•• Voor kankerverwekkende en Voor kankerverwekkende en mutagenemutagene stoffen stoffen

zonder veilige drempelwaardezonder veilige drempelwaarde•• Haalbaarheidstoets blijft bestaanHaalbaarheidstoets blijft bestaan

1 Advies Gezondheidsraad1 Advies Gezondheidsraad2 Haalbaarheidstoets SER2 Haalbaarheidstoets SER3 Minister van SZW stelt grenswaarde vast3 Minister van SZW stelt grenswaarde vast

Dit zijn dus geen gezondheidskundige grenswaardenDit zijn dus geen gezondheidskundige grenswaarden

10



Rapportage GezondheidsraadRapportage Gezondheidsraad•• EU: formaldehyde is verdacht kankerverwekkend voor de mensEU: formaldehyde is verdacht kankerverwekkend voor de mens•• Irritatie van de zintuigen na kortdurende blootstellingIrritatie van de zintuigen na kortdurende blootstelling•• Huidsensibilisatie veroorzaakt door direct contact huid met Huidsensibilisatie veroorzaakt door direct contact huid met

formaldehyde (> 2%)formaldehyde (> 2%)•• Geen risico op kanker (neus en long) bij blootstelling lager danGeen risico op kanker (neus en long) bij blootstelling lager dan

0,3 mg/m3 (nog net irritatie waargenomen)0,3 mg/m3 (nog net irritatie waargenomen)•• Zeer summiere gegevens over Zeer summiere gegevens over genotoxiciteitgenotoxiciteit•• Dierexperimenten: geen aanwijzingen voor reproductietoxische Dierexperimenten: geen aanwijzingen voor reproductietoxische

effecten.effecten.•• Geen verhoogd risico op kanker bij lage concentratie Geen verhoogd risico op kanker bij lage concentratie

formaldehyde (tot 0,3 mg/m3)formaldehyde (tot 0,3 mg/m3)

11



Advies GezondheidsraadAdvies GezondheidsraadFormaldehydeFormaldehyde

•• Laagst waargenomen nadelig effect niveau: 0,3 Laagst waargenomen nadelig effect niveau: 0,3 mg/m3mg/m3

•• Correctiefactor van 2 i.v.m. lokale effect en irritatie Correctiefactor van 2 i.v.m. lokale effect en irritatie bij 0,3 mg/m3 (19 % van de bij 0,3 mg/m3 (19 % van de blootgesteldenblootgestelden))

•• Advies:Advies:MACMAC--TGG 8 uur: 0,15 mg/m3 (0,12 TGG 8 uur: 0,15 mg/m3 (0,12 ppmppm))MACMAC--TGG 15 min: 0,5 mg/m3 (0,42 TGG 15 min: 0,5 mg/m3 (0,42 ppmppm))

12



Verband concentratieVerband concentratie-- kans op kans op kankerkanker

13



Overwegingen SEROverwegingen SER•• Welke Welke blootstellingsniveausblootstellingsniveaus zijn technisch en zijn technisch en econoecono--

mischmisch haalbaar bij branches waarbij blootstelling aan haalbaar bij branches waarbij blootstelling aan formaldehyde mogelijk is ?formaldehyde mogelijk is ?

•• Werknemers in de SER gaan uit van mogelijke Werknemers in de SER gaan uit van mogelijke grensgrens--waardewaarde van:van:0,6 mg/m3 TGG 8 uur en 1,2 mg/m3 TGG 15 min.0,6 mg/m3 TGG 8 uur en 1,2 mg/m3 TGG 15 min.

•• Werkgevers moeten plan van aanpak maken om deze Werkgevers moeten plan van aanpak maken om deze grenswaarde te halen.grenswaarde te halen.

•• Werkgevers geven aan dat mogelijke problemen zijn Werkgevers geven aan dat mogelijke problemen zijn te verwachten bij MACte verwachten bij MAC--TGG 15 min.TGG 15 min.

14



RisicobeoordelingRisicobeoordelingRisicoRisico--inventarisatieinventarisatie en en --evaluatieevaluatie (art. 5 (art. 5 ArbowetArbowet))•• BijBij welkewelke werkzaamhedenwerkzaamheden is is blootstellingblootstelling aanaan

formaldehyde formaldehyde mogelijkmogelijk ??•• BijBij welkewelke werkzaamhedenwerkzaamheden is is blootstellingblootstelling bovenboven de de

grenswaardegrenswaarde ??

BlootstellingsbeoordelingBlootstellingsbeoordeling (art. 4.2 (art. 4.2 ArbobesluitArbobesluit))•• BepalingBepaling aardaard, mate en , mate en duurduur van de van de blootstellingblootstelling

–– taakanalysetaakanalyse, , beoordelingbeoordeling werkwijzewerkwijze, , werksituatiewerksituatie–– persoonsgebondenpersoonsgebonden metingenmetingen–– toetstoets metingenmetingen aanaan grenswaardegrenswaarde ((vlgsvlgs. NEN. NEN--EN EN

689)689)

15



PraktijkvoorbeeldenPraktijkvoorbeelden

16



HaaienHaaien snijpracticumsnijpracticumSnijpracticumSnijpracticum voor 1voor 1ee--jaars studenten (70 studenten)jaars studenten (70 studenten)Fixeren/ conserveren haaien door amanuensisFixeren/ conserveren haaien door amanuensis•• 7 bakken met 70 liter 7 bakken met 70 liter formaldehydeformaldehyde--oplossingoplossing•• Elke twee jaar verversenElke twee jaar verversen•• Haaien gefixeerd in formaldehyde (6%)Haaien gefixeerd in formaldehyde (6%)•• Fixeeroplossing zelf aangemaakt (37%Fixeeroplossing zelf aangemaakt (37%--> 6%)> 6%)•• ConserveerdoplossingConserveerdoplossing: 2 maand voor practicum : 2 maand voor practicum

gebruik alternatief gebruik alternatief phenoxyethanolphenoxyethanol

17



Haaien fixerenHaaien fixerenKritische handelingen:Kritische handelingen:•• Aanmaken van verdunde Aanmaken van verdunde formaldehydeformaldehyde--oplossingoplossing•• OverschenkenOverschenken•• Stukken haai uit de bak met formaldehyde halenStukken haai uit de bak met formaldehyde halen•• Leeggieten van de bakken in de spoelbakLeeggieten van de bakken in de spoelbak

IndicatieveIndicatieve metingenmetingen in de in de ademzademzôônene amanuensis amanuensis

18



HaaienpracticumHaaienpracticumIndicatieve metingen:Indicatieve metingen:•• Aanmaken verdunde Aanmaken verdunde formaldehydeformaldehyde--oplossingoplossing: :

–– Jerrycan open (36 %)Jerrycan open (36 %) 2 mg/m32 mg/m3–– OverschenkenOverschenken 10 mg/m310 mg/m3

•• Haai uit de bak formaldehyde halen Haai uit de bak formaldehyde halen 17 mg/m317 mg/m3•• Leeggieten van de bakken in de spoelbak Leeggieten van de bakken in de spoelbak 8 mg/m8 mg/m

Beheersmaatregelen:Beheersmaatregelen:-- Alternatief zoeken, gesloten systeem, verbeterenAlternatief zoeken, gesloten systeem, verbeteren

ventilatie, zo weinig mogelijk assistenten in ventilatie, zo weinig mogelijk assistenten in fixeerfixeer--ruimteruimte, , PBMPBM’’ss gebruikengebruiken

19



Anatomie Anatomie Kritische handelingen: (onderzoek 2005)Kritische handelingen: (onderzoek 2005)1.1. Voorbereiding lichamenVoorbereiding lichamen-- voorbereiden balsemvloeistofvoorbereiden balsemvloeistof-- balsemen balsemen -- hersenobductiehersenobductie2.2. Voorbereiding practicaVoorbereiding practica-- Lichaamsdelen uit bakken halenLichaamsdelen uit bakken halen3.3. PracticaPractica-- Gebruik lichaamsdelenGebruik lichaamsdelen

20



21



PathologiePathologieKritische handelingen/ werkruimte: (onderzoek 2005; 2007)Kritische handelingen/ werkruimte: (onderzoek 2005; 2007)•• UitsnijkamerUitsnijkamer

-- Uitsnijden organen en weefselsUitsnijden organen en weefsels•• ObductieruimtenObductieruimten

•• Uitsnijden organen na obductieUitsnijden organen na obductie•• PatiPatiëëntbesprekingenntbesprekingen

•• OpslagruimteOpslagruimte•• BalsemruimteBalsemruimte

•• Bereiden balsemenBereiden balsemen•• NatNat--archiefarchief

22



23



Conclusies (1) Conclusies (1) Haaienfixatie:Haaienfixatie:-- Overschrijding MACOverschrijding MAC--TGG 15 min.TGG 15 min.-- Alternatief mogelijkAlternatief mogelijk

Anatomie:Anatomie:-- Overschrijding MACOverschrijding MAC--TGG 8 uur (TGG 8 uur (worstworst--casecase))-- Geen overschrijding MACGeen overschrijding MAC--TGG 15 min.TGG 15 min.

24



Conclusies (2)Conclusies (2)Pathologie: AnalistPathologie: Analist-- Geen overschrijding MACGeen overschrijding MAC--TGG 8 uur (alleen in TGG 8 uur (alleen in worstworst--

casecase))-- Overschrijding MACOverschrijding MAC--TGG 15 min (in aantal situaties)TGG 15 min (in aantal situaties)

Nat archief: LaborantNat archief: Laborant-- Overschrijding TGG 8 uur in Overschrijding TGG 8 uur in worstworst--casecase scenarioscenario-- TGG 15 min. overschredenTGG 15 min. overschreden

25



Conclusie; samenvattingConclusie; samenvattingPathologiePathologie•• Kans op gezondheidsschade bij medewerkers als Kans op gezondheidsschade bij medewerkers als

gevolg van blootstelling aan formaldehyde is gevolg van blootstelling aan formaldehyde is onwaarschijnlijk.onwaarschijnlijk.

•• Het risico op kortdurende effecten (irritatie) is echter Het risico op kortdurende effecten (irritatie) is echter wel duidelijk aanwezig. wel duidelijk aanwezig.

•• Nat archief: aandachtspunt !Nat archief: aandachtspunt !Anatomie Anatomie •• Kans op gezondheidsschade mogelijk (metingen Kans op gezondheidsschade mogelijk (metingen

2005)2005)

26



BeheersmaatregelenBeheersmaatregelenMaatregelenMaatregelen beperkingbeperking blootstellingblootstelling volgensvolgens dedearbeidshygiarbeidshygiëënischenische strategiestrategie::

•• BronmaatregelBronmaatregel: : vervangenvervangen formaldehydeformaldehyde•• GeslotenGesloten systeemsysteem•• ToepassenToepassen ventilatieventilatie/ / lokalelokale afzuigingafzuiging•• ScheidingScheiding mensmens en en bronbron•• PersoonlijkePersoonlijke BeschermingsmiddelenBeschermingsmiddelen

•• VoorlichtingVoorlichting en en instructieinstructie voorvoor veiligeveilige werkwijzewerkwijze

27



Beheersmaatregelen AnatomieBeheersmaatregelen Anatomie-- PhenoxyPhenoxy--ethanolethanol als conserveermiddel goed alternatief ?als conserveermiddel goed alternatief ?

-- Gesloten systeem tappen en gieten Gesloten systeem tappen en gieten balsembalsem--/ bewaarvloeistof/ bewaarvloeistof-- Overschenken formaldehyde in afgezogen kastOverschenken formaldehyde in afgezogen kast-- Aanschaf volledig geperforeerd werkblad obductietafelAanschaf volledig geperforeerd werkblad obductietafel-- Preparaten voor gebruik op snijtafel goed spoelen met waterPreparaten voor gebruik op snijtafel goed spoelen met water-- Goed gebruik PBMGoed gebruik PBM’’ s: veiligheidsbril en handschoenens: veiligheidsbril en handschoenen-- Voorlichting over de gevaren van formaldehyde en doel Voorlichting over de gevaren van formaldehyde en doel

beheersmaatregelenbeheersmaatregelen

28



Beheersmaatregelen PathologieBeheersmaatregelen Pathologie

•• Plastic verpakken van preparatenPlastic verpakken van preparaten•• Preparaten voor uitsnijden spoelen met waterPreparaten voor uitsnijden spoelen met water•• Regelmatig effectiviteit afzuiging controlerenRegelmatig effectiviteit afzuiging controleren•• Werkzaamheden max. Werkzaamheden max. éééén dagdeel uitvoerenn dagdeel uitvoeren•• Goed gebruik PBMGoed gebruik PBM’’ s: veiligheidsbril en handschoenens: veiligheidsbril en handschoenen•• Voorlichting over de gevaren van formaldehyde en Voorlichting over de gevaren van formaldehyde en

doel beheersmaatregelendoel beheersmaatregelen•• NatNat--archiefarchief: (gesloten) potten afvoeren ?: (gesloten) potten afvoeren ?

–– Werkzaamheden max. 1 uur uitvoeren.Werkzaamheden max. 1 uur uitvoeren.



concentratie formaldehyde - preparaat A

0

2

4

6

8

10

12

13:25:10

13:25:41

13:26:12

13:26:43

13:27:13

13:27:44

13:28:15

13:28:46

13:29:17

13:29:47

13:30:18

13:30:49

13:31:20

13:31:50

13:32:21

13:32:52

13:33:23

13:33:54

13:34:24

13:34:55

13:35:26

13:35:57

13:36:27

13:36:58

13:37:29

13:38:00

13:38:30

13:39:01

13:39:32

tijd

formaldehyde (mg/m3)

kleppen open kleppen dicht

bak open

bak open

spoelen spoelen

bak dicht bak dichtbak open

bak dicht en

schudden

concentratie formaldehyde - preparaat B

0

2

4

6

8

10

12

13:40:00

13:40:37

13:41:14

13:41:50

13:42:27

13:43:04

13:43:41

13:44:18

13:44:55

13:45:32

13:46:09

13:46:46

13:47:23

13:48:00

13:48:37

13:49:14

13:49:50

13:50:27

13:51:04

13:51:41

13:52:18

13:52:55

13:53:32

13:54:09

13:54:46

13:55:23

tijd

formaldehyde (mg/m3)

kleppen dicht kleppen open

bak open

bak open spoelen

spoelen

bak dicht

bak dicht

Datum: 27 juni 2006

Locatie: P2-10 pathologie

30



Overgieten Overgieten orgorg. oplosmiddelen. oplosmiddelen

Start filmStart film

31



Desinfecteren werkoppervlakkenDesinfecteren werkoppervlakken

Start filmStart film

Documents

Gezondheidsrisico ’s bij gebruik formaldehyde - MijnLabmijnlab.nl/...2009/microsoft_powerpoint_-_formaldehyde_presentatie... · Presentatie • Inleiding • Gebruik formaldehyde